TED2010
James Cameron: Before Avatar ... a curious boy
James Cameron: Przed Avatarem... ciekawski chłopiec
Filmed:
Readability: 4.1
2,210,851 views
W wysokobudżetowych (i niezmiernie dochodowych) filmach Jamesa Camerona możemy zobaczyć nieprawdopodobne światy. W tej osobistej wypowiedzi reżyser ukazuje swoje dziecięce zafascynowanie fantastyką - od czytania powieści science fiction po nurkowanie głębinowe - oraz jego wpływ na powstanie takich hitów jak "Obcy," "Terminator," "Titanic" i "Avatar."
James Cameron - Director
James Cameron is the director of Avatar, Titanic, Terminator, The Abyss and many other blockbusters. While his outsize films push the bounds of technology, they're always anchored in human stories with heart and soul. Full bio
James Cameron is the director of Avatar, Titanic, Terminator, The Abyss and many other blockbusters. While his outsize films push the bounds of technology, they're always anchored in human stories with heart and soul. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I grew up on a steady diet of science fiction.
0
0
5000
Wychowałem się na science fiction.
00:20
In high school, I took a bus to school
1
5000
3000
Będąc w liceum jeździłem do szkoły autobusem,
00:23
an hour each way every day.
2
8000
2000
godzinę w jedną stronę, każdego dnia.
00:25
And I was always absorbed in a book,
3
10000
2000
I zawsze byłem pochłonięty książką,
00:27
science fiction book,
4
12000
2000
książką science fiction,
00:29
which took my mind to other worlds,
5
14000
3000
która zabierała mnie do innych światów
00:32
and satisfied, in a narrative form,
6
17000
4000
i zaspakajała, w formie opowiadań,
00:36
this insatiable sense of curiosity that I had.
7
21000
5000
tą nienasyconą ciekawość, którą posiadałem.
00:41
And you know, that curiosity also manifested itself
8
26000
3000
Moja ciekawość przejawiała się także w tym,
00:44
in the fact that whenever I wasn't in school
9
29000
3000
że za każdym razem, gdy nie było mnie w szkole
00:47
I was out in the woods,
10
32000
2000
byłem w lesie.
00:49
hiking and taking "samples" --
11
34000
4000
Wędrowałem i zbierałem "próbki,"
00:53
frogs and snakes and bugs and pond water --
12
38000
2000
żaby, węże, robaki i wodę ze stawu.
00:55
and bringing it back, looking at it under the microscope.
13
40000
3000
Przynosiłem to wszystko do domu, a potem oglądałem pod mikroskopem.
00:58
You know, I was a real science geek.
14
43000
2000
Wiecie, byłem prawdziwym maniakiem naukowym.
01:00
But it was all about trying to understand the world,
15
45000
3000
W tym wszystkim chodziło mi o zrozumienie świata,
01:03
understand the limits of possibility.
16
48000
4000
o zrozumienie granic możliwości.
01:07
And my love of science fiction
17
52000
4000
Moje zamiłowanie do science fiction
01:11
actually seemed mirrored in the world around me,
18
56000
3000
wydawało się mieć odbicie w otaczającym mnie świecie
01:14
because what was happening, this was in the late '60s,
19
59000
2000
ponieważ pod koniec lat 60-tych
01:16
we were going to the moon,
20
61000
3000
podróżowaliśmy na księżyc,
01:19
we were exploring the deep oceans.
21
64000
2000
odkrywaliśmy głębiny oceanów.
01:21
Jacques Cousteau was coming into our living rooms
22
66000
3000
Jacques Cousteau pojawiał się w naszych mieszkaniach
01:24
with his amazing specials that showed us
23
69000
3000
ze swoimi niesamowitymi programami, które pokazywały nam
01:27
animals and places and a wondrous world
24
72000
2000
zwierzęta, miejsca i wspaniały świat,
01:29
that we could never really have previously imagined.
25
74000
3000
których nie mogliśmy sobie wcześniej nawet wyobrażać.
01:32
So, that seemed to resonate
26
77000
2000
Wydawało się więc, że to wszystko
01:34
with the whole science fiction part of it.
27
79000
3000
współgra z moim zamiłowaniem do science fiction.
01:37
And I was an artist.
28
82000
2000
Byłem także artystą.
01:39
I could draw. I could paint.
29
84000
2000
Potrafiłem rysować. Potrafiłem malować.
01:41
And I found that because there weren't video games
30
86000
3000
Odkryłem te zdolności ponieważ nie było jeszcze gier video,
01:44
and this saturation of CG movies and all of this
31
89000
4000
filmów naszpikowanych grafiką komputerową ani
01:48
imagery in the media landscape,
32
93000
3000
obrazów prezentowanych w krajobrazie medialnym.
01:51
I had to create these images in my head.
33
96000
2000
Musiałem tworzyć te obrazy w głowie.
01:53
You know, we all did, as kids having to
34
98000
2000
Wszyscy tak robiliśmy, jako dzieci, które musiały
01:55
read a book, and through the author's description,
35
100000
3000
czytać książkę i korzystając z opisu autora
01:58
put something on the movie screen in our heads.
36
103000
4000
wyświetlić obraz na ekranie naszej wyobraźni.
02:02
And so, my response to this was to paint, to draw
37
107000
3000
Tak więc, moją odpowiedzią na to było malowanie i rysowanie
02:05
alien creatures, alien worlds,
38
110000
2000
pozaziemskich istot i światów,
02:07
robots, spaceships, all that stuff.
39
112000
2000
robotów, statków kosmicznych i tym podobnych rzeczy.
02:09
I was endlessly getting busted in math class
40
114000
3000
Zawsze dostawałem łupnia na matematyce
02:12
doodling behind the textbook.
41
117000
3000
za to, że bazgrałem coś schowany za podręcznikiem.
02:15
That was -- the creativity
42
120000
3000
Ta kreatywność
02:18
had to find its outlet somehow.
43
123000
4000
musiała gdzieś znaleźć swoje ujście.
02:22
And an interesting thing happened: The Jacques Cousteau shows
44
127000
3000
Stała się wtedy ciekawa rzecz. Programy Jacqua Cousteau
02:25
actually got me very excited about the fact that there was
45
130000
3000
sprawiły, że podekscytowałem się faktem istnienia
02:28
an alien world right here on Earth.
46
133000
2000
pozaziemskiego świata tutaj, na Ziemi.
02:30
I might not really go to an alien world
47
135000
3000
Było raczej niemożliwe żebym kiedykolwiek poleciał
02:33
on a spaceship someday --
48
138000
2000
do jakiegoś pozaziemskiego świata.
02:35
that seemed pretty darn unlikely.
49
140000
3000
To było cholernie nieprawdopodobne.
02:38
But that was a world I could really go to,
50
143000
2000
Ale to był świat, który mogłem naprawdę odwiedzić,
02:40
right here on Earth, that was as rich and exotic
51
145000
2000
dokładnie tutaj na Ziemi, który był bogaty i egzotyczny
02:42
as anything that I had imagined
52
147000
3000
tak jak to co wyobrażałem sobie
02:45
from reading these books.
53
150000
2000
na podstawie przeczytanych książek.
02:47
So, I decided I was going to become a scuba diver
54
152000
2000
W wieku piętnastu lat zdecydowałem więc,
02:49
at the age of 15.
55
154000
2000
że zostanę nurkiem.
02:51
And the only problem with that was that I lived
56
156000
2000
Jedyny problem tkwił w tym,
02:53
in a little village in Canada,
57
158000
2000
że żyłem w niewielkiej wiosce w Kanadzie,
02:55
600 miles from the nearest ocean.
58
160000
3000
prawie 1000 kilometrów od najbliższego oceanu.
02:58
But I didn't let that daunt me.
59
163000
2000
Nie pozwoliłem jednak by mnie to zniechęciło.
03:00
I pestered my father until he finally found
60
165000
3000
Dręczyłem mojego ojca dopóki nie znalazł
03:03
a scuba class in Buffalo, New York,
61
168000
2000
zajęć z nurkowania w Buffalo w Nowym Jorku,
03:05
right across the border from where we live.
62
170000
2000
tuż po drugiej stronie granicy.
03:07
And I actually got certified
63
172000
3000
Uzyskałem certyfikat ukończenia kursu na basenie
03:10
in a pool at a YMCA in the dead of winter
64
175000
2000
jednego ze Związków Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej w środku zimy
03:12
in Buffalo, New York.
65
177000
2000
w Buffalo w Nowym Jorku.
03:14
And I didn't see the ocean, a real ocean,
66
179000
3000
I nie widziałem oceanu, prawdziwego oceanu,
03:17
for another two years,
67
182000
2000
przez kolejne dwa lata,
03:19
until we moved to California.
68
184000
2000
dopóki nie przeprowadziliśmy się do Kalifornii.
03:21
Since then, in the intervening
69
186000
3000
Od tamtego momentu, przez ostatnie
03:24
40 years,
70
189000
2000
40 lat
03:26
I've spent about 3,000 hours underwater,
71
191000
4000
spędziłem 3000 godzin pod wodą
03:30
and 500 hours of that was in submersibles.
72
195000
3000
z czego 500 godzin w batyskafie.
03:33
And I've learned that that deep-ocean environment,
73
198000
3000
Nauczyłem się, że te głębokie oceany,
03:36
and even the shallow oceans,
74
201000
2000
a nawet te płytkie,
03:38
are so rich with amazing life
75
203000
4000
są tak pełne różnorodnych niezwykłych form życia,
03:42
that really is beyond our imagination.
76
207000
3000
że ciężko jest nam to sobie wyobrazić.
03:45
Nature's imagination is so boundless
77
210000
4000
Wyobraźnia matki natury jest nieograniczona
03:49
compared to our own
78
214000
2000
w porównaniu z naszą
03:51
meager human imagination.
79
216000
2000
skromną ludzką wyobraźnią.
03:53
I still, to this day, stand in absolute awe
80
218000
2000
Po dziś dzień jestem pełen podziwu
03:55
of what I see when I make these dives.
81
220000
3000
dla tego, co widzę, gdy nurkuję.
03:58
And my love affair with the ocean is ongoing,
82
223000
3000
Mój romans z oceanem nadal trwa
04:01
and just as strong as it ever was.
83
226000
2000
i jest tak silny jak zawsze.
04:03
But when I chose a career as an adult,
84
228000
3000
Kiedy wybrałem karierę zawodową, już jako dorosły,
04:06
it was filmmaking.
85
231000
3000
zdecydowałem się na robienie filmów.
04:09
And that seemed to be the best way to reconcile
86
234000
3000
Wydawało się to być najlepszym sposobem pogodzenia
04:12
this urge I had to tell stories
87
237000
2000
potrzeby opowiadania historii,
04:14
with my urges to create images.
88
239000
4000
z potrzebą tworzenia obrazów.
04:18
And I was, as a kid, constantly drawing comic books, and so on.
89
243000
3000
Jako dziecko ciągle rysowałem komiksy i tym podobne.
04:21
So, filmmaking was the way to put pictures and stories
90
246000
2000
Kręcenie filmów było więc sposobem na połączenie obrazów z opowieściami.
04:23
together, and that made sense.
91
248000
2000
I to miało sens.
04:25
And of course the stories that I chose to tell
92
250000
3000
Oczywiście historie, które zdecydowałem się opowiedzieć
04:28
were science fiction stories: "Terminator," "Aliens"
93
253000
2000
były historiami science fiction: "Terminator," "Obcy"
04:30
and "The Abyss."
94
255000
2000
i "Otchłań."
04:32
And with "The Abyss," I was putting together my love
95
257000
3000
W "Otchłani" udało mi się połączyć moje zamiłowanie
04:35
of underwater and diving with filmmaking.
96
260000
2000
do świata podwodnego i nurkowania oraz kręcenia filmów.
04:37
So, you know, merging the two passions.
97
262000
3000
Moje dwie pasje.
04:40
Something interesting came out of "The Abyss,"
98
265000
4000
Coś bardzo interesującego było skutkiem nakręcenia "Otchłani."
04:44
which was that to solve a specific narrative
99
269000
3000
Aby rozwiązać problem narracyjny
04:47
problem on that film,
100
272000
3000
tego filmu,
04:50
which was to create this kind of liquid water creature,
101
275000
4000
to znaczy aby stworzyć to płynne wodne stworzenie,
04:54
we actually embraced computer generated animation, CG.
102
279000
6000
skorzystaliśmy z animacji komputerowej, grafiki komputerowej.
05:00
And this resulted in the first soft-surface
103
285000
5000
W wyniku tego zabiegu powstała pierwsza
05:05
character, CG animation
104
290000
3000
postać animowana komputerowo
05:08
that was ever in a movie.
105
293000
2000
jaka pojawiła się kiedykolwiek w filmie.
05:10
And even though the film didn't make any money --
106
295000
2000
Nawet pomimo tego, że film nie przyniósł żadnych zysków,
05:12
barely broke even, I should say --
107
297000
3000
powinienem powiedzieć, że ledwie się opłacał,
05:15
I witnessed something amazing, which is that the audience,
108
300000
2000
zostałem świadkiem czegoś niesamowitego, mianowicie widownia
05:17
the global audience, was mesmerized
109
302000
2000
na całym świecie była zafascynowana
05:19
by this apparent magic.
110
304000
2000
tą pozorną magią.
05:21
You know, it's Arthur Clarke's law
111
306000
2000
Wiecie, prawo Arthura Clarka mówi,
05:23
that any sufficiently advanced technology is indistinguishable from magic.
112
308000
4000
że każda wystarczająco zaawansowana technologia jest nieodróżnialna od magii.
05:27
They were seeing something magical.
113
312000
3000
Widzowie widzieli coś magicznego.
05:30
And so that got me very excited.
114
315000
3000
I to bardzo mnie podekscytowało.
05:33
And I thought, "Wow, this is something that needs to be embraced
115
318000
2000
Pomyślałem sobie: "Wow, to jest coś co powinno być
05:35
into the cinematic art."
116
320000
2000
wykorzystywane w kinematografii."
05:37
So, with "Terminator 2," which was my next film,
117
322000
2000
Tak więc w "Terminatorze 2," który był moim kolejnym filmem,
05:39
we took that much farther.
118
324000
2000
posunęliśmy się jeszcze dalej.
05:41
Working with ILM, we created the liquid metal dude
119
326000
3000
Współpracując z ILM stworzyliśmy w tym filmie faceta
05:44
in that film. The success hung in the balance
120
329000
2000
ze stopu mimetycznego. Sukces zależał
05:46
on whether that effect would work.
121
331000
2000
od tego czy efekt zadziała.
05:48
And it did, and we created magic again,
122
333000
2000
I zadziałał. I znów stworzyliśmy magię.
05:50
and we had the same result with an audience --
123
335000
2000
I osiągnęliśmy ten sam skutek jeśli chodzi o widownię.
05:52
although we did make a little more money on that one.
124
337000
2000
Z tą różnicą, że tym razem zarobiliśmy nieco więcej pieniędzy.
05:54
So, drawing a line through those two dots
125
339000
5000
Tak więc łącząc ze sobą te dwa punkty
05:59
of experience
126
344000
3000
doświadczenia
06:02
came to, "This is going to be a whole new world,"
127
347000
2000
okazało się, że będzie to cały nowy świat,
06:04
this was a whole new world of creativity
128
349000
2000
był to cały nowy świat kreatywności
06:06
for film artists.
129
351000
3000
dla artystów filmowych.
06:09
So, I started a company with Stan Winston,
130
354000
2000
Tak więc założyłem firmę ze Stanem Winstonem,
06:11
my good friend Stan Winston,
131
356000
2000
moim dobrym przyjacielem Stanem Winstonem,
06:13
who is the premier make-up and creature designer
132
358000
4000
który był w tym czasie twórcą charakteryzacji oraz kreatorem postaci filmowych.
06:17
at that time, and it was called Digital Domain.
133
362000
3000
Nasz spółka nazywała się Digital Domain.
06:20
And the concept of the company was
134
365000
2000
Założenie naszej firmy polegało na tym,
06:22
that we would leapfrog past
135
367000
3000
że przeskoczymy przez etap
06:25
the analog processes of optical printers and so on,
136
370000
3000
procesów analogowych drukarek optycznych i tym podobnych
06:28
and we would go right to digital production.
137
373000
2000
i przejdziemy od razu do produkcji cyfrowej.
06:30
And we actually did that and it gave us a competitive advantage for a while.
138
375000
4000
Tak też zrobiliśmy i dało nam to chwilową przewagę nad konkurencją.
06:34
But we found ourselves lagging in the mid '90s
139
379000
3000
Okazało się jednak, że w połowie lat 90-tych pozostawaliśmy w tyle
06:37
in the creature and character design stuff
140
382000
3000
w sprawach projektowania postaci i stworzeń,
06:40
that we had actually founded the company to do.
141
385000
3000
którymi tak naprawdę miała zajmować się nasza firma.
06:43
So, I wrote this piece called "Avatar,"
142
388000
2000
Napisałem więc "Avatara,"
06:45
which was meant to absolutely push the envelope
143
390000
4000
który miał przekroczyć granice możliwości
06:49
of visual effects,
144
394000
2000
efektów wizualnych,
06:51
of CG effects, beyond,
145
396000
2000
efektów grafiki komputerowej,
06:53
with realistic human emotive characters
146
398000
4000
miał przedstawić postacie wyrażające ludzkie emocje
06:57
generated in CG,
147
402000
2000
stworzone za pomocą grafiki komputerowej.
06:59
and the main characters would all be in CG,
148
404000
2000
Wszystkie główne postacie miały być stworzone przy jej użyciu,
07:01
and the world would be in CG.
149
406000
2000
tak jak i cały świat.
07:03
And the envelope pushed back,
150
408000
2000
Nie udało się jednak przekroczyć granic możliwości.
07:05
and I was told by the folks at my company
151
410000
5000
Ludzie z mojej firmy powiedzieli,
07:10
that we weren't going to be able to do this for a while.
152
415000
2000
że przez pewien czas nie będziemy w stanie tego osiągnąć.
07:12
So, I shelved it, and I made this other movie about a big ship that sinks.
153
417000
4000
Tak więc zaniechałem tego projektu i nakręciłem inny film o wielkim tonącym statku.
07:16
(Laughter)
154
421000
3000
(Śmiech)
07:19
You know, I went and pitched it to the studio as "'Romeo and Juliet' on a ship:
155
424000
3000
Wiecie, poszedłem do wytwórni i sprzedałem ten film jako '"Romeo i Julia" na statku"
07:22
"It's going to be this epic romance,
156
427000
2000
To będzie epicki romans,
07:24
passionate film."
157
429000
2000
film pełen namiętności.
07:26
Secretly, what I wanted to do was
158
431000
2000
To czego tak naprawdę chciałem,
07:28
I wanted to dive to the real wreck of "Titanic."
159
433000
3000
to zejść do wraku prawdziwego Titanica.
07:31
And that's why I made the movie.
160
436000
2000
Dlatego nakręciłem tan film.
07:33
(Applause)
161
438000
4000
(Brawa)
07:37
And that's the truth. Now, the studio didn't know that.
162
442000
2000
I taka jest prawda. Cóż, wytwórnia o tym nie wiedziała.
07:39
But I convinced them. I said,
163
444000
2000
Ale udało mi się ich przekonać. Powiedziałem:
07:41
"We're going to dive to the wreck. We're going to film it for real.
164
446000
2000
"Zejdziemy do wraku. Nakręcimy to na serio.
07:43
We'll be using it in the opening of the film.
165
448000
3000
Użyjemy tego materiału na początku filmu.
07:46
It will be really important. It will be a great marketing hook."
166
451000
2000
Będzie to naprawdę ważna część. To będzie świetny chwyt marketingowy."
07:48
And I talked them into funding an expedition.
167
453000
2000
Udało mi się przekonać wytwórnię do ufundowania ekspedycji.
07:50
(Laughter)
168
455000
2000
(Śmiech)
07:52
Sounds crazy. But this goes back to that theme
169
457000
2000
Brzmi niewiarygodnie, ale wydarzenie to nawiązuje do tematu
07:54
about your imagination creating a reality.
170
459000
3000
wyobraźni kreującej rzeczywistość.
07:57
Because we actually created a reality where six months later,
171
462000
2000
Ponieważ stworzyliśmy rzeczywistość, dzięki której pół roku później
07:59
I find myself in a Russian submersible
172
464000
2000
znalazłem się na pokładzie rosyjskiej łodzi podwodnej
08:01
two and a half miles down in the north Atlantic,
173
466000
3000
cztery kilometry pod powierzchnią wód Północnego Atlantyku,
08:04
looking at the real Titanic through a view port.
174
469000
2000
patrząc na prawdziwego Titanica -
08:06
Not a movie, not HD -- for real.
175
471000
3000
nie na filmie, nie w HD, tylko naprawdę.
08:09
(Applause)
176
474000
3000
(Brawa)
08:12
Now, that blew my mind.
177
477000
2000
Zatkało mnie z wrażenia.
08:14
And it took a lot of preparation, we had to build cameras
178
479000
2000
Wymagało to od nas wielu przygotowań. Musieliśmy zbudować kamery,
08:16
and lights and all kinds of things.
179
481000
2000
światła i wiele innych rzeczy.
08:18
But, it struck me how much
180
483000
2000
Uderzyło mnie jak bardzo
08:20
this dive, these deep dives,
181
485000
2000
to zejście pod wodę, te głębokie zejścia pod wodę
08:22
was like a space mission.
182
487000
2000
przypominały misję kosmiczną.
08:24
You know, where it was highly technical,
183
489000
2000
Wszystko opierało się na technologii
08:26
and it required enormous planning.
184
491000
2000
i wymagało ogromnej ilości planowania.
08:28
You get in this capsule, you go down to this dark
185
493000
2000
Wsiadasz do kapsuły, schodzisz w głąb tego ciemnego
08:30
hostile environment
186
495000
3000
nieprzyjaznego środowiska,
08:33
where there is no hope of rescue
187
498000
2000
gdzie, nie ma żadnej nadziei na ratunek,
08:35
if you can't get back by yourself.
188
500000
2000
jeżeli sam nie zdołasz wrócić na powierzchnię.
08:37
And I thought like, "Wow. I'm like,
189
502000
2000
Pomyślałem sobie: "Wow. Czuję się
08:39
living in a science fiction movie.
190
504000
2000
jakbym żył w filmie science fiction.
08:41
This is really cool."
191
506000
2000
To jest naprawdę świetne."
08:43
And so, I really got bitten by the bug of deep-ocean exploration.
192
508000
3000
I tak połknąłem bakcyla eksploracji głębin oceanu.
08:46
Of course, the curiosity, the science component of it --
193
511000
3000
Oczywiście chodzi o ciekawość, naukową stronę tych badań.
08:49
it was everything. It was adventure,
194
514000
2000
To było wszystkim: przygodą,
08:51
it was curiosity, it was imagination.
195
516000
2000
zaciekawieniem, wyobraźnią.
08:53
And it was an experience that
196
518000
3000
Było to też doświadczeniem, jakiego
08:56
Hollywood couldn't give me.
197
521000
2000
Hollywood nie mogło mi dać.
08:58
Because, you know, I could imagine a creature and we could
198
523000
2000
Oczywiście mogłem wyobrazić sobie jakieś stworzenie i mogliśmy
09:00
create a visual effect for it. But I couldn't imagine what I was seeing
199
525000
2000
stworzyć do tego odpowiednie efekty wizualne. Ale nie byłem w stanie
09:02
out that window.
200
527000
2000
wyobrazić sobie tego co, zobaczyłem przez to okno.
09:04
As we did some of our subsequent expeditions,
201
529000
3000
Podczas kolejnych wypraw
09:07
I was seeing creatures at hydrothermal vents
202
532000
2000
widziałem stworzenia żyjące w kominach hydrotermalnych,
09:09
and sometimes things that I had never seen before,
203
534000
4000
czasami napotykałem rzeczy, z którymi nigdy wcześniej nie miałem styczności,
09:13
sometimes things that no one had seen before,
204
538000
2000
a czasami takie, których nikt nigdy wcześniej nie widział,
09:15
that actually were not described by science
205
540000
2000
które nie były jeszcze opisane przez naukowców
09:17
at the time that we saw them and imaged them.
206
542000
3000
w momencie, gdy my je widzieliśmy i wyobrażaliśmy je sobie.
09:20
So, I was completely smitten by this,
207
545000
3000
Byłem kompletnie zauroczony tym, co zobaczyłem
09:23
and had to do more.
208
548000
2000
i wiedziałem, że chcę więcej.
09:25
And so, I actually made a kind of curious decision.
209
550000
2000
Tak więc podjąłem niecodzienną decyzję.
09:27
After the success of "Titanic,"
210
552000
2000
Po sukcesie "Tiatanica"
09:29
I said, "OK, I'm going to park my day job
211
554000
3000
powiedziałem: "OK, zamierzam na jakiś czas porzucić
09:32
as a Hollywood movie maker,
212
557000
2000
pracę producenta filmowego w Hollywood
09:34
and I'm going to go be a full-time explorer for a while."
213
559000
4000
i zostać pełnoetatowym badaczem."
09:38
And so, we started planning these
214
563000
2000
Tak więc zaczęliśmy planować
09:40
expeditions.
215
565000
2000
kolejne ekspedycje.
09:42
And we wound up going to the Bismark,
216
567000
2000
Zeszliśmy do wraku Bismarcka
09:44
and exploring it with robotic vehicles.
217
569000
4000
i zbadaliśmy go za pomocą robotów.
09:48
We went back to the Titanic wreck.
218
573000
2000
Wróciliśmy na wrak Titanica.
09:50
We took little bots that we had created
219
575000
2000
Zabraliśmy ze sobą stworzone przez nas niewielkie boty,
09:52
that spooled a fiber optic.
220
577000
2000
które rozwijały światłowody.
09:54
And the idea was to go in and do an interior
221
579000
2000
Koncepcja była taka, aby wejść do wnętrza statku
09:56
survey of that ship, which had never been done.
222
581000
4000
i zbadać je po raz pierwszy w historii.
10:00
Nobody had ever looked inside the wreck. They didn't have the means to do it,
223
585000
2000
Nikt wcześniej nie zaglądał do wnętrza wraku. Nie było do tego odpowiednich środków,
10:02
so we created technology to do it.
224
587000
3000
tak więc stworzyliśmy technologię, która byłaby w stanie temu podołać.
10:05
So, you know, here I am now, on the deck
225
590000
2000
Więc, oto jestem na pokładzie
10:07
of Titanic, sitting in a submersible,
226
592000
3000
Titanica, siedząc w batyskafie
10:10
and looking out at planks that look much like this,
227
595000
3000
i patrząc na deski wyglądające jak te,
10:13
where I knew that the band had played.
228
598000
3000
na których wiem, że grała orkiestra.
10:16
And I'm flying a little robotic vehicle
229
601000
2000
I dryfuję przez korytarze statku
10:18
through the corridor of the ship.
230
603000
3000
w niewielkim zautomatyzowanym pojeździe.
10:21
When I say, "I'm operating it,"
231
606000
3000
Kiedy mówię, że steruję nim
10:24
but my mind is in the vehicle.
232
609000
3000
mam na myśli, że duchem znajduję się w jego wnętrzu.
10:27
I felt like I was physically present
233
612000
2000
Czułem jakbym naprawdę znajdował się
10:29
inside the shipwreck of Titanic.
234
614000
2000
we wnętrzu wraku Titanica.
10:31
And it was the most surreal kind
235
616000
2000
I był to najbardziej surrealistyczny przykład
10:33
of deja vu experience I've ever had,
236
618000
2000
deja vu, jakiego kiedykolwiek doświadczyłem.
10:35
because I would know before I turned a corner
237
620000
4000
Jeszcze zanim skręciłem za róg i zanim światła pojazdu
10:39
what was going to be there before the lights
238
624000
2000
rozświetliły ciemność wiedziałem już
10:41
of the vehicle actually revealed it,
239
626000
2000
co będzie się tam znajdować,
10:43
because I had walked the set for months
240
628000
2000
ponieważ przechadzałem się po planie przez kilka miesięcy gdy nagrywaliśmy film.
10:45
when we were making the movie.
241
630000
3000
ponieważ przechadzałem się po planie przez kilka miesięcy gdy nagrywaliśmy film.
10:48
And the set was based as an exact replica
242
633000
2000
Plan filmowy był dokładną kopią statku
10:50
on the blueprints of the ship.
243
635000
2000
odwzorowaną na podstawie blueprintów.
10:52
So, it was this absolutely remarkable experience.
244
637000
3000
To było absolutnie niepowtarzalne przeżycie.
10:55
And it really made me realize that
245
640000
2000
To przeżycie pozwoliło mi zrozumieć doświadczenie teleobecności,
10:57
the telepresence experience --
246
642000
2000
To przeżycie pozwoliło mi zrozumieć doświadczenie teleobecności,
10:59
that you actually can have these robotic avatars,
247
644000
2000
że tak naprawdę można mieć zautomatyzowane avatary,
11:01
then your consciousness is injected into the vehicle,
248
646000
5000
następnie twoja świadomość zostaje wprowadzona do pojazdu,
11:06
into this other form of existence.
249
651000
2000
do tej innej formy egzystencji.
11:08
It was really, really quite profound.
250
653000
2000
To było naprawdę bardzo poruszające.
11:10
And it may be a little bit of a glimpse as to what might be happening
251
655000
3000
I może być przelotnym spojrzeniem na to, co mogłoby mieć miejsce
11:13
some decades out
252
658000
2000
za kilkadziesiąt lat,
11:15
as we start to have cyborg bodies
253
660000
3000
kiedy zaczniemy dysponować cybernetycznymi ciałami
11:18
for exploration or for other means
254
663000
2000
do przeprowadzania badań lub do innych celów
11:20
in many sort of
255
665000
2000
w różnych
11:22
post-human futures
256
667000
2000
post-ludzkich przyszłościach,
11:24
that I can imagine,
257
669000
2000
które jestem sobie w stanie wyobrazić
11:26
as a science fiction fan.
258
671000
2000
jako fan science fiction.
11:28
So, having done these expeditions,
259
673000
5000
Tak więc mając za sobą te wyprawy
11:33
and really beginning to appreciate what was down there,
260
678000
4000
i naprawdę zaczynając doceniać to, co znajduje się na dnie
11:37
such as at the deep ocean vents
261
682000
3000
jak na przykład w hydrotermalnych kominach,
11:40
where we had these amazing, amazing animals --
262
685000
3000
gdzie spotkaliśmy te niezwykłe gatunki zwierząt.
11:43
they're basically aliens right here on Earth.
263
688000
2000
Są one praktycznie niczym kosmici żyjący tutaj, na Ziemi.
11:45
They live in an environment of chemosynthesis.
264
690000
3000
Żyją w środowisku chemosyntezy.
11:48
They don't survive on sunlight-based
265
693000
2000
Nie są w stanie przetrwać w systemie
11:50
system the way we do.
266
695000
2000
opartym na świetle słonecznym jak my.
11:52
And so, you're seeing animals that are living next to
267
697000
2000
I tak napotykasz zwierzęta żyjące w pobliżu
11:54
a 500-degree-Centigrade
268
699000
2000
mających temperaturę 500 stopni Celsjusza
11:56
water plumes.
269
701000
2000
słupów wodnych.
11:58
You think they can't possibly exist.
270
703000
2000
Wydaje się, że nie mają one prawa bytu.
12:00
At the same time
271
705000
2000
W tym samym czasie
12:02
I was getting very interested in space science as well --
272
707000
3000
zacząłem się także interesować nauką o przestrzeni kosmicznej,
12:05
again, it's the science fiction influence, as a kid.
273
710000
3000
ponownie wpływ zainteresowania science fiction w dzieciństwie.
12:08
And I wound up getting involved with
274
713000
2000
Skończyło się na tym, że zaangażowałem się
12:10
the space community,
275
715000
2000
w środowisko zainteresowane kosmosem,
12:12
really involved with NASA,
276
717000
2000
szczególnie we współpracę z NASA,
12:14
sitting on the NASA advisory board,
277
719000
3000
zasiadałem w ich komitecie doradczym,
12:17
planning actual space missions,
278
722000
2000
planowałem misje kosmiczne,
12:19
going to Russia, going through the pre-cosmonaut
279
724000
2000
udałem się do Rosji, przeglądałem
12:21
biomedical protocols,
280
726000
2000
protokoły biomedyczne
12:23
and all these sorts of things,
281
728000
2000
i robiłem inne tego typu rzeczy,
12:25
to actually go and fly to the international space station
282
730000
2000
po to żeby udać się do międzynarodowej stacji kosmicznej
12:27
with our 3D camera systems.
283
732000
2000
z naszymi trójwymiarowymi systemami kamer.
12:29
And this was fascinating.
284
734000
2000
I to było fascynujące.
12:31
But what I wound up doing was bringing space scientists
285
736000
2000
Skończyło się jednak na tym, że zabierałem naukowców
12:33
with us into the deep.
286
738000
3000
z nami w głąb oceanu.
12:36
And taking them down so that they had access --
287
741000
3000
I zabierałem ich tam żeby mieli dostęp
12:39
astrobiologists, planetary scientists,
288
744000
3000
astrobiologowie, naukowcy planetarni,
12:42
people who were interested in these extreme environments --
289
747000
3000
ludzie, którzy byli zainteresowani tymi ekstremalnymi środowiskami,
12:45
taking them down to the vents, and letting them see,
290
750000
3000
zabierałem ich do kominów hydrotermalnych żeby mogli wszystko zobaczyć
12:48
and take samples and test instruments, and so on.
291
753000
2000
i pobrać próbki, przetestować przyrządy i tak dalej.
12:50
So, here we were making documentary films,
292
755000
2000
I tak kręciliśmy filmy dokumentalne,
12:52
but actually doing science,
293
757000
2000
ale tak naprawdę zajmowaliśmy się nauką
12:54
and actually doing space science.
294
759000
2000
i właściwie była to nauka o kosmosie.
12:56
I'd completely closed the loop
295
761000
2000
Udało mi się połączyć
12:58
between being the science fiction fan,
296
763000
2000
bycie fanem science fiction,
13:00
you know, as a kid,
297
765000
2000
wiecie, jako dziecko,
13:02
and doing this stuff for real.
298
767000
2000
z zajmowaniem się tym naprawdę.
13:04
And you know, along the way in this journey
299
769000
3000
I wiecie, podczas tej odkrywczej
13:07
of discovery,
300
772000
2000
podróży
13:09
I learned a lot.
301
774000
2000
wiele się nauczyłem.
13:11
I learned a lot about science. But I also learned a lot
302
776000
2000
Dowiedziałem się wiele o nauce, ale także o
13:13
about leadership.
303
778000
3000
przywództwie.
13:16
Now you think director has got to be a leader,
304
781000
2000
Myślicie zapewne, że reżyser musi być liderem,
13:18
leader of, captain of the ship, and all that sort of thing.
305
783000
2000
liderem, kapitanem statku i tego typu rzeczy.
13:20
I didn't really learn about leadership
306
785000
2000
Nie wiedziałem zbyt wiele o byciu przywódcą
13:22
until I did these expeditions.
307
787000
3000
dopóki nie wziąłem udziału w tych ekspedycjach.
13:25
Because I had to, at a certain point, say,
308
790000
3000
Ponieważ musiałem w pewnym momencie powiedzieć:
13:28
"What am I doing out here?
309
793000
2000
"Co ja tutaj robię?
13:30
Why am I doing this? What do I get out of it?"
310
795000
3000
Dlaczego to robię? Co będę z tego miał?"
13:33
We don't make money at these damn shows.
311
798000
3000
Te przeklęte programy nie przynoszą zysków.
13:36
We barely break even. There is no fame in it.
312
801000
2000
Ledwo się opłacają. Nie ma w tym żadnej sławy.
13:38
People sort of think I went away
313
803000
2000
Ludzie myślą, że pomiędzy nakręceniem
13:40
between "Titanic" and "Avatar" and was buffing my nails
314
805000
2000
'Titanica" i "Avatara" polerowałem sobie paznokcie
13:42
someplace, sitting at the beach.
315
807000
2000
gdzieś na jakiejś plaży.
13:44
Made all these films, made all these documentary films
316
809000
3000
Nakręciłem te wszystkie filmy dokumantalne
13:47
for a very limited audience.
317
812000
2000
dla bardzo ograniczonej widowni.
13:49
No fame, no glory, no money. What are you doing?
318
814000
3000
Żadnej sławy, żadnej chwały, żadnych pieniędzy. Co ty robisz?
13:52
You're doing it for the task itself,
319
817000
2000
Robisz to dla samego zadania,
13:54
for the challenge --
320
819000
2000
dla wyzwania...
13:56
and the ocean is the most challenging environment there is --
321
821000
3000
Ocean jest najbardziej wymagającym środowiskiem jaki istnieje...
13:59
for the thrill of discovery,
322
824000
3000
Dla dreszczyku odkrywania
14:02
and for that strange bond that happens
323
827000
3000
oraz dla dziwnej więzi jaka powstaje,
14:05
when a small group of people form a tightly knit team.
324
830000
3000
gdy niewielka grupa ludzi tworzy zżyty zespół.
14:08
Because we would do these things with 10, 12 people,
325
833000
3000
Ponieważ robiliśmy to współpracując z 10-12 osobami
14:11
working for years at a time,
326
836000
2000
przez wiele lat.
14:13
sometimes at sea for two, three months at a time.
327
838000
4000
Czasami przebywaliśmy przez 2-3 miesiące na morzu.
14:17
And in that bond, you realize
328
842000
3000
Dzięki tej więzi zdajesz sobie sprawę,
14:20
that the most important thing
329
845000
2000
że najważniejszą rzeczą jest
14:22
is the respect that you have for them
330
847000
2000
szacunek jakim darzysz tych ludzi
14:24
and that they have for you, that you've done a task
331
849000
3000
i jakim oni darzą ciebie za to, że zrobiłeś coś,
14:27
that you can't explain to someone else.
332
852000
2000
czego nie możesz wytłumaczyć nikomu innemu.
14:29
When you come back to the shore and you say,
333
854000
2000
Kiedy wracasz na brzeg i mówisz:
14:31
"We had to do this, and the fiber optic, and the attentuation,
334
856000
2000
"Musieliśmy zrobić to i światłowód i rozcieńczenie
14:33
and the this and the that,
335
858000
2000
i to i tamto;
14:35
all the technology of it, and the difficulty,
336
860000
2000
cała technologia, wszelkie trudności,
14:37
the human-performance aspects of working at sea,"
337
862000
3000
ludzki czynnik pracy na morzu,
14:40
you can't explain it to people. It's that thing that
338
865000
2000
nie jesteś w stanie wytłumaczyć tego innym. To właśnie jest to, co
14:42
maybe cops have, or people in combat that have gone through something together
339
867000
4000
być może posiadają policjanci lub ludzie, którzy w walce razem przez coś przeszli
14:46
and they know they can never explain it.
340
871000
2000
i wiedzą, że nie będą w stanie tego nikomu wytłumaczyć.
14:48
Creates a bond, creates a bond of respect.
341
873000
2000
To wszystko tworzy więź, więź szacunku.
14:50
So, when I came back to make my next movie,
342
875000
2000
Kiedy wróciłem więc, aby nakręcić kolejny film,
14:52
which was "Avatar,"
343
877000
3000
którym był "Avatar,"
14:55
I tried to apply that same principle of leadership,
344
880000
3000
starałem się zastosować tą samą zasadę przywództwa,
14:58
which is that you respect your team,
345
883000
2000
czyli darzyć szacunkiem swój zespół,
15:00
and you earn their respect in return.
346
885000
2000
w zamian za co otrzymujesz ich szacunek.
15:02
And it really changed the dynamic.
347
887000
2000
I to naprawdę zmieniło dynamikę.
15:04
So, here I was again with a small team,
348
889000
3000
Tak więc kręcąc "Avatara" znowu znalazłem się z niewielką grupą
15:07
in uncharted territory,
349
892000
2000
na niezbadanym terytorium,
15:09
doing "Avatar," coming up with new technology
350
894000
2000
proponując nową technologię,
15:11
that didn't exist before.
351
896000
2000
która do tej pory nie istniała.
15:13
Tremendously exciting.
352
898000
2000
Niezwykle ekscytujące.
15:15
Tremendously challenging.
353
900000
2000
Niezwykle wymagające.
15:17
And we became a family, over a four-and-half year period.
354
902000
2000
I przez ponad cztery i pół roku staliśmy się rodziną.
15:19
And it completely changed how I do movies.
355
904000
3000
Zmieniło to kompletnie sposób w jaki robię filmy.
15:22
So, people have commented on how, "Well, you know,
356
907000
2000
Ludzie wypowiadali się na temat tego,
15:24
you brought back the ocean organisms
357
909000
3000
jak odwzorowałem organizmy morskie
15:27
and put them on the planet of Pandora."
358
912000
2000
i umieściłem je na Pandorze.
15:29
To me, it was more of a fundamental way of doing business,
359
914000
2000
Dla mnie to było bardziej jakby podstawowy sposób robienia interesów,
15:31
the process itself, that changed as a result of that.
360
916000
4000
proces sam w sobie w efekcie uległ zmianie.
15:35
So, what can we synthesize out of all this?
361
920000
2000
Co możemy w takim razie z tego wywnioskować?
15:37
You know, what are the lessons learned?
362
922000
3000
Wiecie jaka nauka z tego płynie?
15:40
Well, I think number one is
363
925000
2000
Cóż, po pierwsze wydaje mi się, że jest to ciekawość.
15:42
curiosity.
364
927000
2000
Cóż, po pierwsze wydaje mi się, że jest to ciekawość.
15:44
It's the most powerful thing you own.
365
929000
3000
Jest to najbardziej potężna rzecz jaką posiadacie.
15:47
Imagination is a force
366
932000
3000
Wyobraźnia jest siłą,
15:50
that can actually manifest a reality.
367
935000
4000
która może wyrazić rzeczywistość.
15:54
And the respect of your team
368
939000
4000
Szacunek twojego zespołu
15:58
is more important than all the
369
943000
2000
jest ważniejszy niż wszystkie
16:00
laurels in the world.
370
945000
3000
laury świata.
16:03
I have young filmmakers
371
948000
2000
Młodzi producenci fimowi
16:05
come up to me and say, "Give me some advice for doing this."
372
950000
4000
przychodzą do mnie i proszą o radę.
16:09
And I say, "Don't put limitations on yourself.
373
954000
4000
A ja im odpowiadam: "Nie ograniczajcie się.
16:13
Other people will do that for you -- don't do it to yourself,
374
958000
2000
Inni ludzie zrobią to za was więc nie róbcie tego sami,
16:15
don't bet against yourself,
375
960000
2000
nie skreślajcie się.
16:17
and take risks."
376
962000
2000
I podejmujcie ryzyko."
16:19
NASA has this phrase that they like:
377
964000
3000
W NASA mają to powiedzenie, które bardzo lubią:
16:22
"Failure is not an option."
378
967000
2000
"Porażka nie wchodzi w rachubę."
16:24
But failure has to be an option
379
969000
3000
Ale porażka musi być jedną z opcji,
16:27
in art and in exploration, because it's a leap of faith.
380
972000
3000
zarówno w sztuce jak i w poszukiwaniu, ponieważ jest to skok wiary. Żadna istotna próba,
16:30
And no important endeavor
381
975000
2000
zarówno w sztuce jak i w poszukiwaniu, ponieważ jest to skok wiary. Żadna istotna próba,
16:32
that required innovation
382
977000
2000
która wymagała pewnych innowacji
16:34
was done without risk.
383
979000
2000
nie została podjęta bez ryzyka.
16:36
You have to be willing to take those risks.
384
981000
3000
Trzeba być chętnym do podejmowania tego ryzyka.
16:39
So, that's the thought I would leave you with,
385
984000
2000
Oto myśl z jaką chciałbym was pozostawić.
16:41
is that in whatever you're doing,
386
986000
3000
Czegokolwiek byście nie robili
16:44
failure is an option,
387
989000
3000
porażka wchodzi w rachubę,
16:47
but fear is not. Thank you.
388
992000
3000
ale strach nie. Dziękuję.
16:50
(Applause)
389
995000
11000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
James Cameron - DirectorJames Cameron is the director of Avatar, Titanic, Terminator, The Abyss and many other blockbusters. While his outsize films push the bounds of technology, they're always anchored in human stories with heart and soul.
Why you should listen
James Cameron has written and directed some of the largest blockbuster movies of the last 20 years, including The Terminator, Aliens, The Abyss, Terminator 2: Judgment Day, Titanic, and Avatar. His films pushed the limits of special effects, and his fascination with technical developments led him to co-create the 3-D Fusion Camera System. He has also contributed to new techniques in underwater filming and remote vehicle technology.
Although now a major filmmaker, Cameron's first job was as a truck driver and he wrote only in his spare time. After seeing Star Wars, he quit that job and wrote his first science fiction script for a ten-minute short called Xenogenesis. Soon after, he began working with special effects, and by 1984 he had written and directed the movie that would change his life -- The Terminator. Today, he has received three Academy Awards, two honorary doctorates and sits on the NASA Advisory Council.
Read more about Cameron's planned trip to the Challenger Deep, the deepest point yet reached in the ocean »
James Cameron | Speaker | TED.com