TED2002
Frank Gehry: A master architect asks, Now what?
Frank Gehry soruyor: "Peki sonra?"
Filmed:
Readability: 3.6
1,073,166 views
Mimar Frank Gehry, Richard Saul Wurman ile yaptığı eğlenceli söyleşide, başarısızlığın getirdiği güçten, yeni binalarından ve büyük önem taşıyan "Peki sonra?" faktöründen bahsediyor.
Frank Gehry - Architect
A living legend, Frank Gehry has forged his own language of architecture, creating astonishing buildings all over the world, such as the Guggenheim in Bilbao, the Walt Disney Concert Hall in LA, and Manhattan's new IAC building. Full bio
A living legend, Frank Gehry has forged his own language of architecture, creating astonishing buildings all over the world, such as the Guggenheim in Bilbao, the Walt Disney Concert Hall in LA, and Manhattan's new IAC building. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Frank Gehry: I listened to this scientist this morning.
0
0
2000
Frank Gehry: Bu sabah bir bilimadamını dinliyordum.
00:14
Dr. Mullis was talking about his experiments,
1
2000
5000
Dr. Mullis yaptığı deneylerden bahsediyordu
00:19
and I realized that I almost became a scientist.
2
7000
3000
ve az daha bilimadamı olacağımı hatırladım.
00:22
When I was 14 my parents bought me a chemistry set
3
10000
6000
14 yaşındayken annemler bana bir kimya seti almıştı.
00:29
and I decided to make water.
4
17000
2000
Ben de su yapmaya karar verdim.
00:31
(Laughter)
5
19000
9000
(Kahkahalar)
00:40
So, I made a hydrogen generator and I made an oxygen generator,
6
28000
5000
Bir hidrojen jeneratörü yaptım, bir de oksijen jeneratörü.
00:45
and I had the two pipes leading into a beaker
7
33000
2000
İki boruyu bir deney tübüne soktum.
00:47
and I threw a match in.
8
35000
2000
İçine de bir kibrit attım.
00:49
(Laughter)
9
37000
2000
(Kahkahalar)
00:51
And the glass -- luckily I turned around --
10
39000
3000
Her yere cam sıçradı - iyi ki arkamı dönmüşüm.
00:54
I had it all in my back
11
42000
2000
Hepsi arkamda oldu.
00:56
and I was about 15 feet away.
12
44000
3000
5 metre kadar mesafedeki
00:59
The wall was covered with ...
13
47000
2000
bütün duvara sıçradı
01:01
I had an explosion.
14
49000
2000
Hepsi patladı.
01:03
Richard Saul Wurman: Really?
15
51000
1000
Richard Saul Wurman: Gerçekten mi?
01:04
FG: People on the street came and knocked on the door
16
52000
1000
Sokaktaki insanlar gelip kapıyı çaldı
01:05
to see if I was okay.
17
53000
2000
İyi misin diye sormaya.
01:07
RSW: ... huh. (Laughter)
18
55000
7000
(Kahkahalar)
01:14
I'd like to start
19
62000
2000
RW: Baştan başlayalım --
01:16
this session again.
20
64000
3000
Bu oturuma baştan başlayalım.
01:19
The gentleman to my left is the very famous, perhaps overly famous,
21
67000
5000
Solumda oturan beyefendi çok meşhur, belki fazlasıyla meşhur birisi,
01:24
Frank Gehry.
22
72000
2000
Frank Gehry.
01:26
(Laughter)
23
74000
1000
(Kahkahalar)
01:27
(Applause)
24
75000
1000
(Alkış)
01:28
And Frank, you've come to a place in your life, which is astonishing.
25
76000
4000
Frank, hayatında geldiğin nokta gerçekten etkileyici.
01:32
I mean it is astonishing for an artist, for an architect,
26
80000
5000
Yani bir sanatçı - bir mimar - olarak hala hayattayken
01:37
to become actually an icon and a legend in their own time.
27
85000
2000
bir sembol ve bir efsane haline gelmek inanılmaz birşey.
01:39
I mean you have become, whether you can giggle at it
28
87000
3000
Yani senin geldiğin nokta, tabii gülüyorsun
01:42
because it's a funny ... you know, it's a strange thought,
29
90000
3000
komik geliyor, evet düşünürsen biraz garip.
01:45
but your building is an icon --
30
93000
2000
Yaptığın bina bir ikona.
01:47
you can draw a little picture of that building, it can be used in ads --
31
95000
3000
O binanın ufak bir resmini çizsen reklamlarda kullanılabilir.
01:50
and you've had not rock star status, but celebrity status
32
98000
5000
Bir rock yıldızı kadar olmasa da, büyük şöhret kazandın
01:55
in doing what you wanted to do for most of your life.
33
103000
5000
ve bunu hayatın boyunca yapmak istediğini yaparak elde ettin.
02:00
And I know the road was extremely difficult.
34
108000
4000
Bunun çok zor bir süreç olduğunu biliyorum.
02:05
And it didn't seem, at least, that your sell outs,
35
113000
4000
Ve bunu yaratıcılığından taviz vermeden yapmayı başardın.
02:09
whatever they were, were very big.
36
117000
4000
verdiyse dahi çok büyük çapta olduğunu düşünmüyorum.
02:13
You kept moving ahead in a life where you're dependent
37
121000
6000
Hayatta hep ilerlemeye devam ettin, başka birisi
02:19
on working for somebody.
38
127000
2000
için çalışmak durumunda kalmana rağmen.
02:22
But that's an interesting thing for a creative person.
39
130000
3000
Fakat bu yaratıcı bir insan için ilginç bir deneyim.
02:25
A lot of us work for people;
40
133000
2000
Bir çoğumuz başkaları için çalışıyoruz.
02:27
we're in the hands of other people.
41
135000
2000
Başkalarına bağlıyız.
02:29
And that's one of the great dilemmas -- we're in a creativity session --
42
137000
4000
Ve bu büyük bir dilema - yaratıcılıkla ilgili bir oturumdayız -
02:33
it's one of the great dilemmas in creativity:
43
141000
2000
Bu yaratıcılığın en büyük dilemalarından biri.
02:35
how to do work that's big enough and not sell out.
44
143000
4000
Yaratıcılıktan taviz vermeden büyük işler yapmak mümkün mü?
02:39
And you've achieved that
45
147000
2000
Ve sen bunu başardın.
02:41
and that makes your win doubly big, triply big.
46
149000
4000
Bu senin başarını ikiyle, üçle katlıyor.
02:46
It's not quite a question but you can comment on it.
47
154000
1000
Bu aslında bir soru değil, ama belki yorum yapabilirsin.
02:47
It's a big issue.
48
155000
2000
Önemli bir konu.
02:50
FG: Well, I've always just ...
49
158000
2000
FG: Yani aslında ben hep --
02:52
I've never really gone out looking for work.
50
160000
5000
Ben hiç iş aramadım.
02:57
I always waited for it to sort of hit me on the head.
51
165000
3000
Hep birşeyin başımın tepesine düşmesini bekledim.
03:00
And when I started out,
52
168000
3000
İlk başlarda
03:03
I thought that architecture was a service business
53
171000
3000
Mimarinin bir hizmet işi olduğunu düşünürdüm.
03:06
and that you had to please the clients and stuff.
54
174000
3000
Müşterilerin hoşuna gitmek gerektiğini falan sanırdım.
03:09
And I realized when I'd come into the meetings
55
177000
4000
Sonra farkettim ki, toplantılarda
03:13
with these corrugated metal and chain link stuff,
56
181000
5000
dalgalı metal ve zincir bağlantısı gibi laflar ettiğimde
03:18
and people would just look at me
57
186000
3000
insanlar boş boş bakıyordu
03:21
like I'd just landed from Mars.
58
189000
2000
sanki Mars'tan gelmişim gibi.
03:23
But I couldn't do anything else.
59
191000
3000
Halbuki başka birşey yapmasını bilmiyordum.
03:26
That was my response to the people in the time.
60
194000
3000
O dönemde insanlara tepkim buydu.
03:29
And actually, it was responding to clients that I had
61
197000
4000
Ve aslında bu tepkim
03:33
who didn't have very much money, so they couldn't afford very much.
62
201000
3000
çok parası olmayan müşterilereydi.
03:36
I think it was circumstantial.
63
204000
2000
Sanırım koşullara bağlıydı.
03:38
Until I got to my house, where the client was my wife.
64
206000
5000
Sonunda kendi evim sözkonusu oldu. Burada müşteri eşimdi.
03:43
We bought this tiny little bungalow in Santa Monica
65
211000
3000
Santa Monica'da ufacık bir kulübe aldık.
03:46
and for like 50 grand I built a house around it.
66
214000
3000
50 bin dolara falan etrafına bir ev inşa ettim.
03:49
And a few people got excited about it.
67
217000
4000
Birkaç kişi pek bir heyecanlandı.
03:53
I was visiting with an artist, Michael Heizer,
68
221000
3000
Sanatçı Michael Heizer ile
03:56
out in the desert near Las Vegas somewhere.
69
224000
3000
Las Vegas civarlarında çölde dolaşıyorduk.
03:59
He's building this huge concrete place.
70
227000
3000
O kocaman bir beton bina inşa ediyordu.
04:02
And it was late in the evening. We'd had a lot to drink.
71
230000
3000
Geç olmuştu, bayağı da içmiştik,
04:05
We were standing out in the desert all alone and,
72
233000
3000
Çölün ortasında yalnız başımıza oturuyorduk ve dedi ki -
04:08
thinking about my house, he said,
73
236000
2000
evimi düşünerek - dedi ki,
04:10
"Did it ever occur to you if you built stuff more permanent,
74
238000
5000
"Hiç aklına geldi mi, daha dayanıklı birşey inşa etsen,
04:15
somewhere in 2000 years somebody's going to like it?"
75
243000
4000
2000 yıl sonra birisinin hoşuna gidebilir."
04:20
(Laughter)
76
248000
4000
(Kahkahalar)
04:24
So, I thought, "Yeah, that's probably a good idea."
77
252000
5000
Ben de evet, herhalde iyi fikir, diye düşündüm.
04:29
Luckily I started to get some clients that had a little more money,
78
257000
4000
Şansıma, biraz daha fazla parası olan müşterilerim olmaya başladı.
04:33
so the stuff was a little more permanent.
79
261000
3000
Bu sayede daha dayanıklı birşeyler yaptım.
04:36
But I just found out the world ain't going to last that long,
80
264000
3000
Ama farkına vardım ki, dünya o kadar uzun sürmeyecek.
04:39
this guy was telling us the other day.
81
267000
2000
Geçenlerde bir adam soruyordu,
04:41
So where do we go now?
82
269000
3000
Şimdi nereye gideceğiz?
04:44
Back to -- everything's so temporary.
83
272000
2000
Geri döneceğiz - herşey fani.
04:46
I don't see it the way you characterized it.
84
274000
5000
Duruma senin dediğin açıdan bakmıyorum.
04:52
For me, every day is a new thing.
85
280000
4000
Bence her gün yeni bir şey.
04:56
I approach each project with a new insecurity,
86
284000
5000
Her projeye yeniden güvensiz şekilde yaklaşıyorum.
05:01
almost like the first project I ever did,
87
289000
2000
hayatımın ilk projesiymiş gibi.
05:03
and I get the sweats,
88
291000
4000
Ter döküyorum.
05:07
I go in and start working, I'm not sure where I'm going --
89
295000
2000
İşe başlıyorum. Nereye doğru gittiğimden emin olmadan.
05:09
if I knew where I was going, I wouldn't do it.
90
297000
3000
Nereye gittiğimi bilirsem o işi yapmam.
05:12
When I can predict or plan it, I don't do it.
91
300000
3000
Öngörebiliyor veya planlayabiliyorsam, yapmıyorum.
05:15
I discard it.
92
303000
2000
Çöpe atıyorum.
05:17
So I approach it with the same trepidation.
93
305000
3000
Hep aynı korkuyla yaklaşıyorum.
05:20
Obviously, over time I have a lot more confidence
94
308000
5000
Tabii ki zamanla kendime olan güvenim arttı
05:25
that it's going to be OK.
95
313000
2000
herşeyin yoluna gireceğini biliyorum.
05:28
I do run a kind of a business --
96
316000
3000
Bir iş kurdum.
05:31
I've got 120 people
97
319000
2000
120 kişi çalıştırıyorum.
05:33
and you've got to pay them,
98
321000
2000
Onlara da para vermek gerek.
05:35
so there's a lot of responsibility involved --
99
323000
2000
Büyük sorumluluklar girdi işin içine.
05:37
but the actual work on the project is with,
100
325000
4000
Fakat projenin kendisi üzerinde yapılan iş
05:41
I think, a healthy insecurity.
101
329000
2000
bence sağlıklı bir güvensizlik duygusuyla yapılıyor.
05:43
And like the playwright said the other day -- I could relate to him:
102
331000
7000
Geçenlerde tiyatro yazarının dediği gibi - ona katılıyorum -
05:50
you're not sure.
103
338000
2000
emin değilsin.
05:52
When Bilbao was finished and I looked at it,
104
340000
4000
Bilbao bittiğinde baktım ve
05:56
I saw all the mistakes, I saw ...
105
344000
2000
bütün hataları gördüm.
05:58
They weren't mistakes;
106
346000
2000
Aslında hata değildi.
06:00
I saw everything that I would have changed
107
348000
2000
Değiştirebileceğim herşeyi gördüm.
06:02
and I was embarrassed by it.
108
350000
3000
Ve utandım.
06:05
I felt an embarrassment -- "How could I have done that?
109
353000
3000
Utanç duydum - nasıl bunu yapabildim diye.
06:08
How could I have made shapes like that or done stuff like that?"
110
356000
4000
Nasıl böyle şekiller yapabildim, veya şunu şöyle yapabildim?
06:12
It's taken several years to now look at it detached and say --
111
360000
6000
Belli bir mesafeyle bakabilmem yıllar aldı ve
06:18
as you walk around the corner and a piece of it works with the road
112
366000
5000
bir yerde köşeyi dönüp binanın bir parçasının o yola yakıştığını görünce
06:23
and the street, and it appears to have a relationship --
113
371000
4000
ve sokakla uyum içinde olduğunu görünce
06:27
that I started to like it.
114
375000
2000
sevmeye başladım.
06:29
RSW: What's the status of the New York project?
115
377000
3000
RW: New York projesinin durumu nedir?
06:32
FG: I don't really know.
116
380000
2000
FG: Tam olarak bilmiyorum.
06:34
Tom Krens came to me with Bilbao and explained it all to me,
117
382000
4000
Tom Krens Bilbao'da beni ziyaret edip herşeyi anlattı.
06:38
and I thought he was nuts.
118
386000
2000
Ben deli olduğunu düşündüm,
06:40
I didn't think he knew what he was doing,
119
388000
2000
ne yaptığının farkında değil dedim.
06:42
and he pulled it off.
120
390000
2000
Ve becerdi.
06:44
So, I think he's Icarus and Phoenix all in one guy.
121
392000
4000
Yani bence bu adam İkarus ile Anka kuşunun tek bir insanda birleşmiş hali.
06:48
(Laughter)
122
396000
2000
(Kahkaha)
06:50
He gets up there and then he ... comes back up.
123
398000
4000
Havalanıyor -- tekrar yukarı çıkıyor.
06:57
They're still talking about it.
124
405000
2000
Hala bundan bahsediyorlar.
06:59
September 11 generated some interest
125
407000
6000
11 Eylül'den sonra birileri
07:05
in moving it over to Ground Zero,
126
413000
4000
projeyi Ground Zero'ya taşımaktan bahsetti.
07:09
and I'm totally against that.
127
417000
3000
Ben buna tamamen karşıyım.
07:14
I just feel uncomfortable talking about or building anything on Ground Zero
128
422000
8000
Ground Zero'dan bahsetmek veya oraya herhangi birşey inşa etmek beni rahatsız ediyor.
07:22
I think for a long time.
129
430000
2000
Bence uzun süre böyle olacak.
07:26
RSW: The picture on the screen,
130
434000
2000
RW: Ekrandaki resim,
07:28
is that Disney?
131
436000
2000
Disney mi?
07:30
FG: Yeah.
132
438000
1000
FG: Evet
07:31
RSW: How much further along is it than that,
133
439000
2000
Bunun daha ne kadar işi var,
07:33
and when will that be finished?
134
441000
1000
ne zaman bitecek?
07:34
FG: That will be finished in 2003 -- September, October --
135
442000
6000
FG: 2003'te bitecek, Eylül - Ekim gibi.
07:41
and I'm hoping Kyu, and Herbie, and Yo-Yo and all those guys
136
449000
7000
Umarım Kyu, Herbie, Yo Yo ve diğerleri
07:48
come play with us at that place.
137
456000
3000
Bizimle oynamaya gelirler.
07:52
Luckily, today most of the people I'm working with are people I really like.
138
460000
3000
Şansıma, halen birlikte çalıştığım herkesi çok seviyorum.
07:56
Richard Koshalek is probably one of the main reasons
139
464000
3000
Richard büyük ölçüde
07:59
that Disney Hall came to me.
140
467000
3000
Disney Hall'ın bana verilmesini sağladı.
08:02
He's been a cheerleader for quite a long time.
141
470000
3000
Uzun süredir beni destekliyor.
08:05
There aren't many people around that are really involved
142
473000
4000
Ortalıkta müşteri olarak mimariyle gerçek anlamda uğraşan
08:09
with architecture as clients.
143
477000
2000
çok fazla insan yok.
08:11
If you think about the world,
144
479000
4000
Biliyor musun, dünyayı düşününce,
08:15
and even just in this audience,
145
483000
2000
hatta sırf buradaki dinleyiciler bile,
08:17
most of us are involved with buildings.
146
485000
6000
çoğunluğumuz binalarla bağlantılıyız.
08:23
Nothing that you would call architecture, right?
147
491000
3000
Ama tam anlamıyla mimari sayılmaz.
08:26
And so to find one, a guy like that,
148
494000
4000
O yüzden böyle bir adam bulduğunda
08:31
you hang on to him.
149
499000
2000
fırsatı kaçırmıyorsun.
08:33
He's become the head of Art Center,
150
501000
3000
Sanat Merkezinin başkanı oldu
08:36
and there's a building by Craig Ellwood there.
151
504000
4000
ve orada Craig Ellwood'un bir binası var.
08:40
I knew Craig and respected him.
152
508000
4000
Craig'i tanır ve sayardım.
08:44
They want to add to it
153
512000
2000
Oraya ilaveler yapmak istiyorlar.
08:46
and it's hard to add to a building like that --
154
514000
1000
Böyle bir binaya ekleme yapmak çok zor.
08:47
it's a beautiful, minimalist, black steel building --
155
515000
4000
Çok güzel, minimalist, siyah çelikten inşa edilmiş bir bina.
08:51
and Richard wants to add a library and more student stuff
156
519000
9000
ve Richard bir kütüphane ve öğrenciler için birşeyler istiyor.
09:01
and it's a lot of acreage.
157
529000
2000
Çok büyük bir arazi.
09:03
I convinced him to let me bring in another architect
158
531000
4000
Ben de onu başka bir mimar bulmaya ikna ettim
09:07
from Portugal: Alvaro Siza.
159
535000
3000
Portekizli Alvaro Siza.
09:10
RSW: Why did you want that?
160
538000
2000
RW: Neden bunu istedin?
09:12
FG: I knew you'd ask that question.
161
540000
2000
FG: Bunu soracağını biliyordum.
09:15
It was intuitive.
162
543000
2000
Hissetmiştim.
09:18
(Laughter)
163
546000
3000
(Kahkahalar)
09:21
Alvaro Siza grew up and lived in Portugal
164
549000
6000
FG: Alvaro Siza Portekiz'de büyümüş, yaşamış.
09:27
and is probably considered the Portuguese main guy in architecture.
165
555000
5000
Portekiz'in en önemli mimarı sayılıyor.
09:32
I visited with him a few years ago
166
560000
3000
Onu birkaç yıl önce ziyaret ettim
09:35
and he showed me his early work,
167
563000
2000
ve bana ilk başlarda yaptıklarını gösterdi.
09:37
and his early work had a resemblance to my early work.
168
565000
5000
İlk çalışmaları benim ilk çalışmalarıma benziyor.
09:44
When I came out of college,
169
572000
3000
Üniversiteden mezun olduğumda
09:47
I started to try to do things contextually in Southern California,
170
575000
4000
Güney Kaliforniya'da çevreye uygun şeyler yapmaya başladım.
09:51
and you got into the logic of Spanish colonial tile roofs
171
579000
6000
İspanyol tarzı kiremit çatı mantığıyla
09:57
and things like that.
172
585000
2000
bu tür şeyler.
09:59
I tried to understand that language as a beginning,
173
587000
5000
O ifade tarzını bir başlangıç olarak algıladım,
10:04
as a place to jump off,
174
592000
2000
bir sıçrama tahtası olarak.
10:06
and there was so much of it being done by spec builders
175
594000
5000
Fakat emlak spekülatörleri o tarz binalardan o kadar çok yapmaya başladı ki,
10:11
and it was trivialized so much that it wasn't ...
176
599000
4000
O kadar basite indirgenmişti ki -
10:15
I just stopped.
177
603000
2000
Bıraktım.
10:17
I mean, Charlie Moore did a bunch of it,
178
605000
2000
Yani Charlie Moore böyle şeyler yapmaya devam etti.
10:19
but it didn't feel good to me.
179
607000
4000
ama ben rahatsız oldum.
10:23
Siza, on the other hand, continued in Portugal
180
611000
3000
Siza ise Portekiz'de devam etmiş,
10:26
where the real stuff was
181
614000
3000
daha otantik bir yerde.
10:29
and evolved a modern language that relates to that historic language.
182
617000
8000
tarihi dokuya bağlı modern bir ifade ortaya çıkarmış.
10:37
And I always felt that he should come to Southern California
183
625000
6000
Ben hep onun Güney Kaliforniya'ya gelip
10:43
and do a building.
184
631000
1000
bir bina yapması gerektiğini düşündüm.
10:44
I tried to get him a couple of jobs and they didn't pan out.
185
632000
4000
Ona birkaç iş bulmaya çalıştım ama olmadı.
10:49
I like the idea of collaboration with people like that
186
637000
7000
Böyle insanlarla işbirliği yapma fikri hoşuma gidiyor
10:56
because it pushes you.
187
644000
4000
çünkü seni teşvik ediyor.
11:04
I've done it with Claes Oldenburg and with Richard Serra,
188
652000
4000
Bunu Claes Oldenburg ve Richard Serra ile yaptım.
11:09
who doesn't think architecture is art.
189
657000
3000
O mimarinin sanat olmadığını düşünüyor.
11:12
Did you see that thing?
190
660000
2000
Gördün mü?
11:15
RSW: No. What did he say?
191
663000
2000
RW: Ne dedi?
11:17
FG: He calls architecture "plumbing."
192
665000
2000
FG: Mimariye "tesisat" diyor.
11:19
(Laughter)
193
667000
3000
(Gülüşmeler)
11:22
FG: Anyway, the Siza thing.
194
670000
3000
Neyse, Siza konusu
11:26
It's a richer experience.
195
674000
2000
Daha zengin bir tecrübe
11:28
It must be like that for Kyu doing things with musicians --
196
676000
3000
Mesela Kyu müzisyenlerle çalıştığında böyle oluyordur.
11:31
it's similar to that I would imagine --
197
679000
2000
Tahmin ediyorum benzer birşey.
11:33
where you ... huh?
198
681000
2000
Sen - efendim?
11:35
Audience: Liquid architecture.
199
683000
2000
Dinleyici: Sıvı mimari
11:37
FG: Liquid architecture.
200
685000
2000
FG: Sıvı mimari
11:39
(Laughter)
201
687000
1000
(Kahkahalar)
11:40
Where you ... It's like jazz: you improvise, you work together,
202
688000
4000
Caz gibi birşey - doğaçlama yapıyorsun, birlikte çalışıyorsun
11:44
you play off each other, you make something,
203
692000
6000
Diğeriyle oynuyorsun, birşeyler çıkarıyorsun.
11:50
they make something.
204
698000
2000
birşeyler yapıyorlar.
11:52
And I think
205
700000
3000
Bence bu bir tür -
11:55
for me, it's a way of trying to understand the city
206
703000
4000
şehri anlamanın bir yolu
11:59
and what might happen in the city.
207
707000
2000
ve şehirde neler olabileceğini.
12:01
RSW: Is it going to be near the current campus?
208
709000
3000
RW: Mevcut kampüse yakın mı olacak?
12:04
Or is it going to be down near ...
209
712000
2000
Yoksa aşağılarda mı?
12:06
FG: No, it's near the current campus.
210
714000
2000
FG: Yok, kampüse yakın.
12:08
Anyway, he's that kind of patron.
211
716000
2000
Neyse, o bu tür bir hami.
12:10
It's not his money, of course.
212
718000
2000
Kendi parası değil tabii.
12:12
(Laughter)
213
720000
3000
(Gülüşmeler)
12:15
RSW: What's his schedule on that?
214
723000
2000
RW: Bu işin zaman çizelgesi nedir?
12:17
FG: I don't know.
215
725000
1000
FG: Bilmiyorum.
12:18
What's the schedule, Richard?
216
726000
2000
Takvim nedir Richard?
12:20
Richard Koshalek: [Unclear] starts from 2004.
217
728000
2000
Richard: 2004'te başlıyor.
12:22
FG: 2004.
218
730000
2000
FG: 2004.
12:25
You can come to the opening. I'll invite you.
219
733000
2000
Açılışa gelebilirsin, davet ederim.
12:27
No, but the issue of city building in democracy is interesting
220
735000
8000
Bak, aslında demokrasilerde şehircilik ilginç bir konu
12:35
because it creates chaos, right?
221
743000
3000
çünkü kaos yaratıyor, öyle değil mi?
12:38
Everybody doing their thing makes a very chaotic environment,
222
746000
4000
Herkes kendi işini yapınca kaotik bir ortam oluyor
12:42
and if you can figure out how to work off each other --
223
750000
5000
ve diğerlerinin yaptıklarının üzerine iş yapmanın yolunu bulursan
12:47
if you can get a bunch of people
224
755000
5000
Yani o da değil - eğer birbirlerinin işine saygılı
12:52
who respect each other's work and play off each other,
225
760000
4000
bir grup insan bulursan
12:56
you might be able to create models for
226
764000
2000
modeller yaratabilirsin
12:58
how to build sections of the city without resorting to the one architect.
227
766000
8000
tek bir mimara bağlı kalmadan şehrin bir bölümünü inşa etmek için.
13:06
Like the Rockefeller Center model,
228
774000
2000
Rockefeller Center örneğinde olduğu gibi,
13:08
which is kind of from another era.
229
776000
3000
ki bu geçmiş bir döneme ait.
13:11
RSW: I found the most remarkable thing.
230
779000
3000
RW: Çok ilginç birşey buldum.
13:14
My preconception of Bilbao was this wonderful building,
231
782000
5000
Bilbao için önyargım şahane bir binaydı,
13:19
you go inside and there'd be extraordinary spaces.
232
787000
2000
içeriye girince de muhteşem mekanların olacağı biryer.
13:21
I'd seen drawings you had presented here at TED.
233
789000
3000
Burada TED'de sunduğun resimleri görmüştüm.
13:24
The surprise of Bilbao was in its context to the city.
234
792000
5000
Bilbao'ya gidince binanın şehirdeki yeri şaşırtıcı geldi.
13:29
That was the surprise of going across the river,
235
797000
2000
Nehri geçip
13:31
of going on the highway around it,
236
799000
2000
otoyoldan gidip
13:33
of walking down the street and finding it.
237
801000
3000
sokaktan inince binayı bulmak.
13:36
That was the real surprise of Bilbao.
238
804000
3000
Bilbao'nun asıl sürprizi buydu.
13:39
FG: But you know, Richard,
239
807000
1000
FG: Richard biliyor musun
13:40
most architects when they present their work --
240
808000
2000
çoğu mimar işini gösterdiğinde -
13:42
most of the people we know,
241
810000
1000
insanların çoğu
13:43
you get up and you talk about your work,
242
811000
3000
kalkıp işi hakkında konuşur
13:46
and it's almost like you tell everybody you're a good guy
243
814000
7000
sanki herkese iyi bir insan olduğunu anlatıyormuşsun gibi
13:53
by saying, "Look, I'm worried about the context,
244
821000
5000
"Bak çevreyi düşündüm,
13:58
I'm worried about the city,
245
826000
2000
şehri düşündüm,
14:00
I'm worried about my client,
246
828000
3000
müşteriyi düşündüm,
14:03
I worry about budget, that I'm on time."
247
831000
2000
bütçe ve zaman sıkıntısını düşündüm" der.
14:05
Blah, blah, blah and all that stuff.
248
833000
2000
Bu tür laflar.
14:07
And it's like cleansing yourself so that you can ...
249
835000
4000
Kendini aklamak gibi, sanki
14:11
by saying all that, it means your work is good somehow.
250
839000
7000
bütün bunları anlatınca işinin iyi olduğu anlaşılacakmış gibi.
14:18
And I think everybody --
251
846000
3000
Bence herkes
14:21
I mean that should be a matter of fact, like gravity.
252
849000
3000
bunun somut bir şey olması gerekir, yer çekimi gibi.
14:24
You're not going to defy gravity.
253
852000
3000
Yerçekimine karşı koyamazsın.
14:27
You've got to work with the building department.
254
855000
2000
İnşaat bölümüyle çalışmalısın.
14:29
If you don't meet the budgets, you're not going to get much work.
255
857000
4000
Bütçeye uymazsan fazla bir iş çıkaramazsın.
14:35
If it leaks --
256
863000
2000
Sızıntı olursa
14:37
Bilbao did not leak.
257
865000
2000
Bilbao sızmadı.
14:40
I was so proud.
258
868000
3000
Çok gurur duydum.
14:43
(Laughter)
259
871000
2000
(Kahkahalar)
14:45
The MIT project -- they were interviewing me for MIT
260
873000
3000
MIT projesi - beni bu proje için mülakata aldılar
14:48
and they sent their facilities people to Bilbao.
261
876000
3000
ve tesisat görevilerini Bilbao'ya gönderdiler
14:51
I met them in Bilbao.
262
879000
2000
Onlarla Bilbao'da buluştum.
14:53
They came for three days.
263
881000
2000
Üç günlüğüne geldiler.
14:55
RSW: This is the computer building?
264
883000
2000
RW: Bu bilgisayar binası mı?
14:57
FG: Yeah, the computer building.
265
885000
1000
FG: Evet.
14:58
They were there three days and it rained every day
266
886000
2000
Üç gün kaldılar, üç gün de yağmur yağdı.
15:00
and they kept walking around --
267
888000
2000
Sürekli yürüdüler.
15:02
I noticed they were looking under things
268
890000
2000
Herşeyin altına baktıklarını farkettim.
15:04
and looking for things,
269
892000
2000
Birşeyler arar gibi.
15:06
and they wanted to know where the buckets were hidden, you know?
270
894000
4000
Kovaları nereye sakladığımızı merak ediyorlardı.
15:10
People put buckets out ...
271
898000
2000
İnsanlar kovaları çıkardı.
15:13
I was clean. There wasn't a bloody leak in the place,
272
901000
2000
Hepsi temizdi! Tek bir yer bile akmamıştı.
15:15
it was just fantastic.
273
903000
2000
Harikaydı.
15:17
But you've got to --
274
905000
2000
Ama
15:19
yeah, well up until then every building leaked, so this ...
275
907000
4000
o zamana kadar bütün binalar akmıştı.
15:23
(Laughter)
276
911000
5000
(Kahkahalar)
15:28
RSW: Frank had a sort of ...
277
916000
2000
RW: Frank
15:30
FG: Ask Miriam!
278
918000
1000
FG: Miriam'a sor!
15:31
RW: ... sort of had a fame. His fame was built on that in L.A. for a while.
279
919000
5000
RW: -- bayağı bir ünlü olmuştu bu yüzden Los Angeles'ta.
15:36
(Laughter)
280
924000
3000
(Kahkahalar)
15:39
FG: You've all heard the Frank Lloyd Wright story,
281
927000
3000
FG: Hepiniz Frank Lloyd Wright hikayesini duymuşsunuzdur.
15:42
when the woman called and said,
282
930000
2000
Kadın aramış ve demiş ki
15:44
"Mr. Wright, I'm sitting on the couch
283
932000
5000
"Bay Wright, koltukta oturuyorum,
15:49
and the water's pouring in on my head."
284
937000
2000
ve başıma sular akıyor."
15:51
And he said, "Madam, move your chair."
285
939000
2000
O da demiş ki "Hanımefendi, koltuğu başka yere çekin."
15:53
(Laughter)
286
941000
4000
(Kahkahalar)
15:57
So, some years later I was doing a building,
287
945000
4000
Ben de yıllar sonra bir bina yapıyordum.
16:01
a little house on the beach for Norton Simon,
288
949000
2000
Norton Simon için plajda küçük bir ev.
16:03
and his secretary, who was kind of a hell on wheels type lady,
289
951000
4000
Sekreteri, biraz heyecanlı türden bir kadındı,
16:07
called me and said,
290
955000
2000
beni aradı ve dedi ki
16:10
"Mr. Simon's sitting at his desk
291
958000
3000
"Bay Simon masasında oturuyor
16:13
and the water's coming in on his head."
292
961000
2000
ve başına su akıyor."
16:15
And I told her the Frank Lloyd Wright story.
293
963000
2000
Ben de ona Frank Lloyd Wright hikayesini anlattım.
16:17
RSW: Didn't get a laugh.
294
965000
2000
RW: Gülmedi.
16:19
FG: No. Not now either.
295
967000
2000
FG: Hayır.
16:21
(Laughter)
296
969000
5000
(Kahkahalar)
16:28
But my point is that ... and I call it the "then what?"
297
976000
4000
Şunu söylemek istiyorum -- ben buna "Peki sonra?" diyorum
16:32
OK, you solved all the problems,
298
980000
2000
Tamam bütün sorunları çözdün.
16:34
you did all the stuff, you made nice,
299
982000
3000
Herşeyi yaptın. Güzel oldu.
16:37
you loved your clients,
300
985000
2000
Müşterilerini de çok sevdin.
16:39
you loved the city,
301
987000
2000
Şehri de çok sevdin.
16:41
you're a good guy, you're a good person ...
302
989000
2000
İyi bir insansın
16:43
and then what?
303
991000
2000
E peki sonra?
16:45
What do you bring to it?
304
993000
2000
Sen buna ne kattın?
16:47
And I think that's what I've always been interested in,
305
995000
4000
Sanırım ben hep bunu aradım
16:51
is that -- which is a personal kind of expression.
306
999000
7000
kişisel bir ifade
17:03
Bilbao, I think, shows that you can have
307
1011000
4000
Bilbao bana göre şunu gösteriyor
17:07
that kind of personal expression
308
1015000
2000
kişisel bir ifade ortaya çıkarıp
17:09
and still touch all the bases that are necessary
309
1017000
4000
yine de gereken bütün noktalara parmak basarak
17:13
of fitting into the city.
310
1021000
2000
şehre uyum sağlayabilirsin.
17:15
That's what reminded me of it.
311
1023000
2000
Buradan hatırladım.
17:20
And I think that's the issue, you know;
312
1028000
2000
Ve bence asıl sorun bu.
17:22
it's the "then what" that most clients who hire architects --
313
1030000
4000
Mimar tutan müşteriler bu "peki sonra" için--
17:26
most clients aren't hiring architects for that.
314
1034000
5000
müşterilerin çoğu bunun için mimar tutmuyor.
17:31
They're hiring them to get it done, get it on budget,
315
1039000
4000
İşleri yaptırmak ve bütçeye bağlı kalmak için tutuyor
17:35
be polite,
316
1043000
3000
Kibarlıktan.
17:38
and they're missing out on the real value of an architect.
317
1046000
11000
Mimarın asıl değerini gözden kaçırıyorlar.
17:50
RSW: At a certain point a number of years ago, people --
318
1058000
2000
RW: Yıllar önce bir ara insanlar -
17:52
when Michael Graves was a fashion, before teapots ...
319
1060000
7000
Michael Graves moda iken - çaydanlıklardan önce
18:00
FG: I did a teapot and nobody bought it.
320
1068000
2000
FG: Ben bir çaydanlık yaptım ama kimse almadı.
18:02
(Laughter)
321
1070000
2000
(Kahkahalar)
18:04
RSW: Did it leak?
322
1072000
2000
RW: Su mu sızdırıyordu?
18:06
FG: No.
323
1074000
1000
FG: Hayır.
18:07
(Laughter)
324
1075000
6000
(Kahkahalar)
18:13
RSW: ... people wanted a Michael Graves building.
325
1081000
6000
RW: Insanlar Michael Graves binası istiyordu.
18:21
Is that a curse, that people want a Bilbao building?
326
1089000
3000
İnsanların Bilbao binası talep etmeleri bir lanet mi?
18:26
FG: Yeah.
327
1094000
3000
FG: Evet....
18:30
Since Bilbao opened, which is now four, five years,
328
1098000
4000
Bilbao açıldığından beri - dört beş yıl oldu - bilmiyorum --
18:34
both Krens and I have been called
329
1102000
4000
Krens ve bana belki
18:39
with at least 100 opportunities --
330
1107000
4000
yüzlerce teklif sunuldu.
18:43
China, Brazil, other parts of Spain --
331
1111000
7000
Çin, Brezilya, İspanya'nın diğer bölgeleri
18:50
to come in and do the Bilbao effect.
332
1118000
3000
Gelip Bilbao etkisini yaratmam için.
18:53
And I've met with some of these people.
333
1121000
3000
Bu insanların bir kısmıyla tanıştım.
18:56
Usually I say no right away,
334
1124000
2000
Genellikle doğrudan hayır derim
18:58
but some of them come with pedigree
335
1126000
3000
ama bazılarının belli referansları vardı
19:01
and they sound well-intentioned
336
1129000
3000
ve iyi niyetli görünüyorlardı.
19:04
and they get you for at least one or two meetings.
337
1132000
5000
En az bir veya iki toplantı yapıyorsun
19:10
In one case, I flew all the way to Malaga with a team
338
1138000
5000
Bir keresinde ta Malaga'ya uçtum bir ekiple beraber
19:15
because the thing was signed with seals and various
339
1143000
6000
çünkü belgeler imzalı ve mühürlü falandı
19:21
very official seals from the city,
340
1149000
6000
hani şehrin resmi mühürleriyle.
19:27
and that they wanted me to come and do a building in their port.
341
1155000
4000
Oraya gidip limanda bir bina yapmamı istiyorlardı.
19:31
I asked them what kind of building it was.
342
1159000
2000
Ne tür bir bina olduğunu sordum.
19:33
"When you get here we'll explain it." Blah, blah, blah.
343
1161000
3000
"Geldiğinde anlatırız" falan dediler
19:36
So four of us went.
344
1164000
3000
Dördümüz gittik.
19:39
And they took us -- they put us up in a great hotel
345
1167000
5000
Bizi aldılar, çok güzel bir otele yerleştirdiler
19:44
and we were looking over the bay,
346
1172000
3000
Deniz manzaralı.
19:47
and then they took us in a boat out in the water
347
1175000
3000
Tekne turuna çıkardılar
19:50
and showed us all these sights in the harbor.
348
1178000
3000
... güzel yerleri gösterdiler.
19:53
Each one was more beautiful than the other.
349
1181000
5000
Hepsi birbirinden güzel.
19:59
And then we were going to have lunch with the mayor
350
1187000
4000
Sonra belediye başkanıyla yemek yiyecektik
20:03
and we were going to have dinner with
351
1191000
2000
akşam yemeğinde de
20:05
the most important people in Malaga.
352
1193000
4000
Malaga'nın önde gelenleriyle yemek yiyecektik.
20:09
Just before going to lunch with the mayor,
353
1197000
3000
Belediye Başkanının yemeğinden hemen önce
20:13
we went to the harbor commissioner.
354
1201000
2000
Liman müdürünü ziyaret ettik
20:15
It was a table as long as this carpet
355
1203000
3000
Halıyla aynı uzunlukta bir masada otuyorduk
20:18
and the harbor commissioner was here,
356
1206000
2000
liman müdürü oradaydı
20:20
and I was here, and my guys.
357
1208000
2000
ben ve arkadaşlarım da burada.
20:22
We sat down, and we had a drink of water
358
1210000
3000
Oturduk, bir su içtik,
20:25
and everybody was quiet.
359
1213000
2000
kimse konuşmuyor.
20:27
And the guy looked at me and said,
360
1215000
2000
Adam bana baktı,
20:29
"Now what can I do for you, Mr. Gehry?"
361
1217000
3000
"Sizin için ne yapabilirim Bay Gehry?" dedi
20:32
(Laughter)
362
1220000
4000
(Kahkahalar)
20:36
RSW: Oh, my God.
363
1224000
2000
RW: Aman tanrım.
20:38
FG: So, I got up.
364
1226000
2000
FG: Ben de kalktım.
20:40
I said to my team,
365
1228000
2000
Ekibime
20:42
"Let's get out of here."
366
1230000
2000
"Kalkın gidelim" dedim.
20:44
We stood up, we walked out.
367
1232000
1000
Kalktık odadan çıktık.
20:45
They followed -- the guy that dragged us there followed us and he said,
368
1233000
3000
Peşimizden geldiler -- bizi oraya getirten adam bizi takip etti ve dedi ki
20:48
"You mean you're not going to have lunch with the mayor?"
369
1236000
2000
"Yani Belediye Başkanıyle yemek yemeyecek misiniz?"
20:50
I said, "Nope."
370
1238000
2000
Hayır dedim.
20:52
"You're not going to have dinner at all?"
371
1240000
2000
"Akşam yemeğine de mi gelmeyeceksiniz?"
20:54
They just brought us there to hustle this group,
372
1242000
4000
Bizi bu adamları ayartmak için getirtmişler --
20:58
you know, to create a project.
373
1246000
2000
projeyi yaratmak için.
21:00
And we get a lot of that.
374
1248000
2000
Böyle şeyler sık sık oluyor.
21:05
Luckily, I'm old enough that
375
1253000
3000
İyi ki artık belli bir yaşa geldim de
21:08
I can complain I can't travel.
376
1256000
3000
seyahat edemediğimi bahane edebiliyorum.
21:11
(Laughter)
377
1259000
2000
(Kahkahalar)
21:13
I don't have my own plane yet.
378
1261000
3000
Henüz kendi uçağım yok.
21:18
RSW: Well, I'm going to wind this up and wind up the meeting
379
1266000
3000
RW: Tamam, burada kesmem gerekecek,
21:21
because it's been very long.
380
1269000
2000
çünkü çok uzun sürdü.
21:23
But let me just say a couple words.
381
1271000
2000
Fakat şunları söylememe izin verin.
21:25
FG: Can I say something?
382
1273000
2000
FG: Birşey söyleyebilir miyim?
21:28
Are you going to talk about me or you?
383
1276000
3000
Kendinden mi bahsedeceksin, benden mi?
21:31
(Laughter)
384
1279000
3000
(Kahkahalar)
21:34
(Applause)
385
1282000
3000
(Alkış)
21:37
RSW: Once a shit, always a shit!
386
1285000
3000
RW: Bir defa olan yine oluyor!
21:42
FG: Because I want to get a standing ovation like everybody, so ...
387
1290000
3000
FR: Herkes gibi ayakta alkışlanmak istiyorum.
21:45
RSW: You're going to get one! You're going to get one!
388
1293000
2000
RW: Alkışlanacaksın tabii ki!
21:47
(Laughter)
389
1295000
1000
(Kahkahalar)
21:48
I'm going to make it for you!
390
1296000
2000
RW: Ben alkışlatacağım!
21:50
FG: No, no. Wait a minute!
391
1298000
1000
FG: Dur dur bir dakika!
21:51
(Applause)
392
1299000
2000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Frank Gehry - ArchitectA living legend, Frank Gehry has forged his own language of architecture, creating astonishing buildings all over the world, such as the Guggenheim in Bilbao, the Walt Disney Concert Hall in LA, and Manhattan's new IAC building.
Why you should listen
Frank Gehry is one of the world's most influential architects. His designs for the likes of the Guggenheim Museum in Bilbao and the Walt Disney Concert Hall in LA are bold statements that have imposed a new aesthetic of architecture on the world at large, enlivening streetscapes and creating new destinations. Gehry has extended his vision beyond brick-and-mortar too, collaborating with artists such as Claes Oldenberg and Richard Serra, and designing watches, teapots and a line of jewelry for Tiffany & Co.
Now in his 80s, Gehry refuses to slow down or compromise his fierce vision: He and his team at Gehry Partners are working on a $4 billion development of the Atlantic Yards in Brooklyn, and a spectacular Guggenheim museum in Abu Dhabi, United Arab Emirates, which interprets local architecture traditions into a language all his own. Incorporating local architectural motifs without simply paying lip service to Middle Eastern culture, the building bears all the hallmarks of a classic Gehry design.
Frank Gehry | Speaker | TED.com