TED@Unilever
Lord Nicholas Stern: The state of the climate — and what we might do about it
Lord Nicholas Stern: İklim durumu ve onun hakkında ne yapabiliriz
Filmed:
Readability: 4.1
849,516 views
Herhangi bir ülke tarafından çözülemeyecek kadar büyük iklim değişikliği problemi nasıl global olarak ele alınabilir ? Ekonomist Nicholas Stern, 2014 yılı BM İklim Zirvesinde , dünya ülkelerinin iklim üzerinde beraber nasıl çalışacağını gösteren bir plan sunuyor. Felaketlerin önlenmesinin çok ötesinde ödüllü büyük bir işbirliği vizyonu sunuyor. Bu krizi nasıl hepimiz için daha iyi bir hayatı desteklemek için kullanabiliriz?
Nicholas Stern - Climate economist
Lord Nicholas Stern studies the economics of climate change. He is a co-author of the position paper presented to the UN's 2014 Climate Summit, called "The New Climate Economy." Full bio
Lord Nicholas Stern studies the economics of climate change. He is a co-author of the position paper presented to the UN's 2014 Climate Summit, called "The New Climate Economy." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
We are at a remarkable moment in time.
0
273
4025
Zamanda önemli bir noktadayız.
00:16
We face over the next two decades
1
4298
2936
Gelecek 20 yıldaki 2 temel değişim
00:19
two fundamental transformations
2
7234
2066
ile yüzleşmemiz; gelecek 100 yılımızın
00:21
that will determine whether the next 100 years
3
9300
3042
en iyi veya en kötü yüzyıl olmasını
00:24
is the best of centuries or the worst of centuries.
4
12342
4185
belirleyecek.
00:28
Let me illustrate with an example.
5
16527
2722
Bir örnek ile canlandırmama izin verin.
00:31
I first visited Beijing 25 years ago
6
19249
3274
25 yıl önce Pekini ilk kez
"People's China" üniversitesinde
"People's China" üniversitesinde
00:34
to teach at the People's University of China.
7
22523
3026
öğretmenlik için ziyaret ettim.
00:37
China was getting serious about market economics
8
25549
2936
Çin piyasa ekonomisi ve üniversite
eğitimi konusunda
eğitimi konusunda
00:40
and about university education,
9
28485
2339
ciddileşiyordu
00:42
so they decided to call in the foreign experts.
10
30824
4491
bu nedenle yabancı uzmanları
davet etmeye karar verdiler.
davet etmeye karar verdiler.
00:47
Like most other people,
11
35315
1605
Diğer tüm insanlar gibi,
00:48
I moved around Beijing by bicycle.
12
36920
2816
ben de Pekin'de bisiklet ile dolaşırdım.
00:51
Apart from dodging the occasional vehicle,
13
39736
2194
Ara sıra araçlardan kaçma sayılmaz ise,
00:53
it was a safe and easy way to get around.
14
41930
3307
bisiklet bir yere ulaşmak için
güvenli ve kolay bir yol idi.
güvenli ve kolay bir yol idi.
00:57
Cycling in Beijing now
15
45237
1364
Şu anda Pekin'de
bisiklete binmek
bisiklete binmek
00:58
is a completely different prospect.
16
46601
2821
tamamen farklı bir durum.
01:01
The roads are jammed by cars and trucks.
17
49422
3143
Yollar arabalar ve kamyonlar tarafından
sıkıştırılmış durumda.
sıkıştırılmış durumda.
01:04
The air is dangerously polluted
18
52565
1799
Kömür ve dizelin yanmasından dolayı
01:06
from the burning of coal and diesel.
19
54364
3612
hava tehlikeli ölçüde kirli.
01:09
When I was there last in the spring,
20
57976
2138
Geçen ilk baharda orada iken,
01:12
there was an advisory for people of my age —
21
60114
2778
benim yaşlarımdaki, 65 üstü
01:14
over 65 —
22
62892
2430
insanlara evde kalmaları
ve çok hareket etmemeleri
ve çok hareket etmemeleri
01:17
to stay indoors and not move much.
23
65322
2869
tavsiye ediliyordu.
01:20
How did this come about?
24
68191
1934
Peki bu nasıl oldu?
01:22
It came from the way in which
25
70125
2420
Bir şehir olarak Pekin hâlâ
01:24
Beijing has grown as a city.
26
72545
2265
büyümektedir.
01:26
It's doubled over those 25 years, more than doubled,
27
74810
2460
25 yılda 10 milyon'dan 20 milyona
01:29
from 10 million to 20 million.
28
77270
2176
ikiye katlanmıştır, hatta
ikiden de daha fazlaya.
ikiden de daha fazlaya.
01:31
It's become a sprawling urban area
29
79446
1693
Kirli yakıt, kirli enerji ve kısmi olarak
01:33
dependent on dirty fuel, dirty energy,
30
81139
4359
kömüre bağlı olarak genişleyen
01:37
particularly coal.
31
85498
1823
kentsel bir alan haline geldi.
01:39
China burns half the world's coal each year,
32
87321
4275
Her yıl dünyadaki kömürün
yarısı Çin' de yakılmaktadır
yarısı Çin' de yakılmaktadır
01:43
and that's why, it is a key reason why,
33
91596
3914
ve bu yüzden, esas sebep bu olduğu için
01:47
it is the world's largest emitter
34
95510
2025
Dünyanın en büyük
01:49
of greenhouse gases.
35
97535
2914
sera gazı yayıcısıdır.
01:52
At the same time, we have to recognize
36
100449
2114
Aynı zamanda, Çin'in
bu süreçte önemli ölçüde
bu süreçte önemli ölçüde
01:54
that in that period China has grown remarkably.
37
102563
3184
büyüdüğünün farkında olmalıyız.
01:57
It has become the world's second largest economy.
38
105747
2441
Dünyanın ikinci büyük
ekonomisi haline gelmiştir.
ekonomisi haline gelmiştir.
02:00
Hundreds of millions of people
39
108188
1469
Yüz milyonlarca insan
02:01
have been lifted out of poverty.
40
109657
2165
yoksulluktan kurtulmuşlardır.
02:03
That's really important.
41
111822
2081
Bu gerçekten önemlidir.
02:05
But at the same time, the people of China
42
113903
2317
Fakat aynı zamanda Çin'deki bu insanlar
02:08
are asking the question:
43
116220
1600
"Şehirler yaşanmaz olduktan sonra
02:09
What's the value of this growth
44
117820
1580
büyümenin ne anlamı var?"
02:11
if our cities are unlivable?
45
119400
2125
sorusunu soruyorlar.
02:13
They've analyzed, diagnosed
46
121525
2312
Onlar bu şekilde büyümenin ve gelişmenin
02:15
that this is an unsustainable path of growth
47
123837
3340
sürdürülemez olduğunu
02:19
and development.
48
127177
2126
analize edip teşhis ettiler.
02:21
China's planning to scale back coal.
49
129303
2329
Çin kömür tüketimini azaltmayı planlıyor.
02:23
It's looking to build its cities in different ways.
50
131632
5861
Şehirleri farklı yollarla inşa etmeye bakıyorlar.
02:29
Now, the growth of China
51
137493
1833
Günümüzde büyüyen Çin
02:31
is part of a dramatic change, fundamental change,
52
139326
3724
dünya ekonomik yapısındaki temel,
02:35
in the structure of the world economy.
53
143050
2767
dramatik değişikliklerin bir parçasıdır.
02:37
Just 25 years ago, the developing countries,
54
145817
2722
Sadece 25 yıl önce, gelişmekte olan ülkeler,
02:40
the poorer countries of the world,
55
148539
1890
dünyanın fakir ülkeleri,
02:42
were, notwithstanding being
the vast majority of the people,
the vast majority of the people,
56
150429
3926
dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğunu
oluşturmalarına rağmen
oluşturmalarına rağmen
02:46
they accounted for only about a third
57
154355
1823
dünyadaki çıktının yaklaşık
02:48
of the world's output.
58
156178
1992
3'te birinin sebebiydiler.
02:50
Now it's more than half;
59
158170
1744
Şu anda yarıdan fazlası;
02:51
25 years from now, it will probably be two thirds
60
159914
2971
25 yıl önce gelişmekte olan ülke
olarak gördüğümüz bu ülkeler
olarak gördüğümüz bu ülkeler
02:54
from the countries that we saw 25 years ago
61
162885
3105
25 yıl sonra şimdiye göre muhtemelen
02:57
as developing.
62
165990
1276
3'te 2 olacaklardır.
02:59
That's a remarkable change.
63
167266
1598
Bu olağanüstü bir değişimdir.
03:00
It means that most countries around the world,
64
168864
2402
Bu değişim, dünya genelindeki
zengin veya fakir
zengin veya fakir
03:03
rich or poor, are going to be facing
65
171266
2059
çoğu ülkenin 2 temel değişim ile
03:05
the two fundamental transformations
66
173325
1980
yüzleşeceğini ifade etmektedir.
03:07
that I want to talk about and highlight.
67
175305
3185
Bunun hakkında konuşmak ve
vurgulamak istiyorum.
vurgulamak istiyorum.
03:10
Now, the first of these transformations
68
178490
2013
Bu değişimlerin ilki
03:12
is the basic structural change
69
180503
2607
Pekin'de baştan aşağıya
03:15
of the economies and societies
70
183110
1740
toplumdaki ekonomik ve sosyal yaşamda
03:16
that I've already begun to illustrate
71
184850
2030
şimdiden görülmeye başlayan
03:18
through the description of Beijing.
72
186880
3510
basit yapısal değişimlerdir.
03:22
Fifty percent now in urban areas.
73
190390
2959
Şu anda %50, şehirlerdedir.
03:25
That's going to go to 70 percent in 2050.
74
193349
3611
2050 ye kadar %70'e ulaşacaktır.
03:28
Over the next two decades, we'll see
75
196960
2261
Gelecek 20 yıl boyunca, enerji talebinin
03:31
the demand for energy rise by 40 percent,
76
199221
2913
%40'a ; ekonomi ve nüfustaki
03:34
and the growth in the economy and in the population
77
202134
3974
büyümenin topraklarımız, suyumuz
03:38
is putting increasing pressure on our land,
78
206108
2982
ve ormanlarımız üzerindeki baskıyı
03:41
on our water and on our forests.
79
209090
3866
arttıracağını göreceğiz.
03:44
This is profound structural change.
80
212956
3285
Bu yoğun yapısal değişimdir.
03:48
If we manage it in a negligent
81
216241
1575
Eğer bunu kısa yoldan veya ihmalkar
03:49
or a shortsighted way,
82
217816
2619
bir şekilde yönetir isek,
03:52
we will create waste, pollution, congestion,
83
220435
3866
Atık, kirlilik, trafik sıkışıklığı,
orman ve arazilerin
orman ve arazilerin
03:56
destruction of land and forests.
84
224301
3550
yok olmasına sebep olacağız.
03:59
If we think of those three areas that I have illustrated
85
227851
2328
Eğer sayılarla görselleştirdiğim bu üç alanı
-şehirler, enerji ve tarım arazileri
-şehirler, enerji ve tarım arazileri
04:02
with my numbers — cities, energy, land —
86
230179
3723
konularını düşünürsek,
04:05
if we manage all that badly,
87
233902
1879
bunların hepsini kötü yönetir isek,
04:07
then the outlook for the lives and livelihoods
88
235781
2081
dünya genelindeki insanların geçimleri
04:09
of the people around the world
89
237862
1811
ve hayatları için manzara
04:11
would be poor and damaged.
90
239673
2993
kötü ve hasarlı olacaktır.
04:14
And more than that,
91
242666
1822
Ve bundan daha da fazlası,
04:16
the emissions of greenhouse gases would rise,
92
244488
3308
sera gazları emisyonu iklimimiz için
04:19
with immense risks to our climate.
93
247796
3881
büyük bir risk ile yükselecek.
04:23
Concentrations of greenhouse gases
94
251677
2047
Hali hazırda atmosferdeki
04:25
in the atmosphere are already
95
253724
2918
sera gazları konsantrasyonu
04:28
higher than they've been for millions of years.
96
256642
3634
milyonlarca yıllardır olandan daha fazla.
04:32
If we go on increasing those concentrations,
97
260276
3638
Eğer bu konsantrasyonu arttırmaya
devam edersek
devam edersek
04:35
we risk temperatures over the next century or so
98
263914
3374
gelecek yüzyıl boyunca sıcaklık
riskine maruz kalacağız
riskine maruz kalacağız
04:39
that we have not seen on this planet
99
267288
1617
ve bu nedenle 10 milyonlarca yıldır
gördüğümüz bu
gördüğümüz bu
04:40
for tens of millions of years.
100
268905
3205
gezegeni görmeyeceğiz.
04:44
We've been around as Homo sapiens —
101
272110
2126
Muhtemelen çeyrek milyon yıldır
04:46
that's a rather generous definition, sapiens —
102
274236
3171
Homo sapiens' iniz,
04:49
for perhaps a quarter of a million
years, a quarter of a million.
years, a quarter of a million.
103
277407
2803
sapiens (bilge) oldukça
cömert bir tanımlama.
cömert bir tanımlama.
04:52
We risk temperatures we haven't seen
104
280210
1231
Yüzyıldan beri on milyonlarca
yıldan beri görmediğimiz
yıldan beri görmediğimiz
04:53
for tens of millions of years over a century.
105
281441
4739
sıcaklık riskini oluşturuyoruz.
04:58
That would transform the relationship
106
286180
2070
Bu insan varlığı ile gezegen
05:00
between human beings and the planet.
107
288250
4229
arasındaki ilişkiyi dönüştürecektir.
05:04
It would lead to changing deserts,
108
292479
4651
Bu çölleri, nehirleri
05:09
changing rivers, changing patterns of hurricanes,
109
297130
3190
fırtınaların yapısını,
05:12
changing sea levels,
110
300320
1238
deniz seviyelerini,
05:13
hundreds of millions of people,
111
301558
2643
yüz milyonlarca insanı
05:16
perhaps billions of people who would have to move,
112
304201
3229
belki de milyonlarca insanın zorunlu
göçüne neden olacaktır.
göçüne neden olacaktır.
05:19
and if we've learned anything from history,
113
307430
1923
Eğer tarihten bir şey öğrendi isek,
05:21
that means severe and extended conflict.
114
309353
2312
bu şiddetli ve genişleyen
çatışmalar anlamına gelmektedir.
çatışmalar anlamına gelmektedir.
05:23
And we couldn't just turn it off.
115
311665
1878
Ve bunu kolayca bitiremeyiz.
05:25
You can't make a peace treaty with the planet.
116
313543
2430
Gezegenimiz ile barış antlaşması
yapamayız.
yapamayız.
05:27
You can't negotiate with the laws of physics.
117
315973
2227
Fizik kanunları ile pazarlık yapamayız.
05:30
You're in there. You're stuck.
118
318200
1715
Sen oradasın. Sen sıkışmışsın.
05:31
Those are the stakes we're playing for,
119
319915
1676
Bunlar bizim oynadığımız riskler
05:33
and that's why we have to make
this second transformation,
this second transformation,
120
321591
2722
ve bu nedenle,
ikinci dönüşümü yapmak zorundayız,
ikinci dönüşümü yapmak zorundayız,
05:36
the climate transformation,
121
324313
1640
iklim dönüşümünü.
05:37
and move to a low-carbon economy.
122
325953
2383
Ve düşük karbon ekonomisine geçmeliyiz.
05:40
Now, the first of these transformations
123
328336
2378
Şimdi bu dönüşümlerin ilki
05:42
is going to happen anyway.
124
330714
1081
her halukarda olacaktır.
05:43
We have to decide whether to do it well or badly,
125
331795
1849
Ekonomik veya yapısal
dönüşümlerin iyi veya kötü
dönüşümlerin iyi veya kötü
05:45
the economic, or structural, transformation.
126
333644
2818
yapılıp yapılmayacağının
kararını vermek zorundayız.
kararını vermek zorundayız.
05:48
But the second of the transformations,
127
336462
1890
Fakat dönüşümün ikincisi olan
05:50
the climate transformations, we have to decide to do.
128
338352
4114
iklim değişimi için yapılacakların
kararını vermek zorundayız.
kararını vermek zorundayız.
05:54
Those two transformations face us
129
342466
2219
Bu iki dönüşüm ile
05:56
in the next two decades.
130
344685
2173
gelecek 20 yılda yüzleşeceğiz.
05:58
The next two decades are decisive
131
346858
3213
Gelecek 20 yıl yapmak zorunda olduklarımız
06:02
for what we have to do.
132
350071
2715
için ayırt edici olacaktır.
06:04
Now, the more I've thought about this,
133
352786
1519
Bu iki dönüşümün bir araya gelmesini
06:06
the two transformations coming together,
134
354305
2104
daha çok düşündükçe
06:08
the more I've come to realize
135
356409
1547
bunun çok büyük bir fırsat olduğunu
06:09
that this is an enormous opportunity.
136
357956
2952
fark etmeye başladım.
06:12
It's an opportunity which we can use
137
360908
2227
O kullanabileceğimiz
06:15
or it's an opportunity which we can lose.
138
363135
3397
veya kaybedebileceğimiz bir fırsat.
06:18
And let me explain through those three key areas
139
366532
2723
Tanımlamış olduğum 3 anahtar alan olan
06:21
that I've identified: cities, energy and land.
140
369255
2710
şehirler, enerji ve tarım arazileri
üzerinden açıklamama izin verin.
üzerinden açıklamama izin verin.
06:23
And let me start with cities.
141
371965
2054
Şehirler ile başlar isek,
06:26
I've already described the problems of Beijing:
142
374019
4033
Pekin'deki problemleri
hali hazırda tanımladım
hali hazırda tanımladım
06:30
pollution, congestion, waste and so on.
143
378052
2846
kirlilik, sıkışıklık, atıklar vesaire.
06:32
Surely we recognize that in many of our cities
144
380898
3690
Elbette dünya genelinde birçok şehirde
06:36
around the world.
145
384588
1259
bunlar var.
06:37
Now, with cities, like life but particularly cities,
146
385847
2925
Günümüzde, hayatta olduğu gibi
ama özellikle de şehirlerde
ama özellikle de şehirlerde
06:40
you have to think ahead.
147
388772
3064
ilerisini düşünmek zorundayız.
06:43
The cities that are going to be built —
148
391836
1414
Mevcut büyük şehirlere benzer
06:45
and there are many, and many big ones —
149
393250
2156
yeni inşa edilecek olan şehirleri
06:47
we have to think of how to design them
150
395406
1464
nasıl derli toplu bir yolla tasarlayacağımızı
06:48
in a compact way
151
396870
1351
düşünmek zorundayız.
06:50
so we can save travel time
and we can save energy.
and we can save energy.
152
398221
3443
Bu sayede seyahat zamanımızı ve
enerjimizi tasarruf edebiliriz.
enerjimizi tasarruf edebiliriz.
06:53
The cities that already are
there, well established,
there, well established,
153
401664
3915
Halihazırda var olan iyi
kurulmuş şehirleri yenileme
kurulmuş şehirleri yenileme
06:57
we have to think about renewal
and investment in them
and investment in them
154
405579
3071
ve yatırım yapma hakkında düşünmeliyiz.
07:00
so that we can connect ourselves much better
155
408650
2778
Böylece kendimizi bu şehirlere
07:03
within those cities, and make it easier,
156
411428
2392
daha iyi bağlayabilir ve daha fazla insanı
07:05
encourage more people, to live closer to the center.
157
413820
3591
şehir merkezine daha da yakın yaşama
konusunda cesaretlendirebiliriz.
konusunda cesaretlendirebiliriz.
07:09
We've got examples building around the world
158
417411
2410
Dünyada çeşitli şekillerde
bunu yapabildiğimiz
bunu yapabildiğimiz
07:11
of the kinds of ways in which we can do that.
159
419821
2292
örnek yapılaşmalara sahibiz.
07:14
The bus rapid transport system in Bogotá in Colombia
160
422113
4018
Kolombiya Bogota'daki
hızlı otobüs ulaşım sistemi
hızlı otobüs ulaşım sistemi
07:18
is a very important case of how to move around
161
426131
2632
şehirleri kirletmeden güvenli ve hızlı
07:20
safely and quickly in a non-polluting way
162
428763
2570
nasıl dolaşılabileceği konusunda
07:23
in a city: very frequent buses,
163
431333
3195
çok önemli bir örnektir;
sık otobüs seferleri,
sık otobüs seferleri,
07:26
strongly protected routes, the same service, really,
164
434528
2937
güçlü bir şekilde korunan güzergahlar,
gerçekten aynı servis kalitesi
gerçekten aynı servis kalitesi
07:29
as an underground railway system,
165
437465
2091
bir yeraltı raylı sisteminden
07:31
but much, much cheaper
166
439556
1811
çok çok ucuza
07:33
and can be done much more quickly,
167
441367
2408
ve çok hızlı bir şekilde yapılabilir
07:35
a brilliant idea in many more cities
168
443775
1895
ve bu dünya genelinde gelişmekte olan
07:37
around the world that's developing.
169
445670
2036
birçok şehir için harika bir fikir.
07:39
Now, some things in cities do take time.
170
447706
1901
Şehirlerde bazı şeylerin
yapılması zaman alır.
yapılması zaman alır.
07:41
Some things in cities can happen much more quickly.
171
449607
3053
Şehirlerdeki bazı şeyler de çok daha
hızlı yapılabilir.
hızlı yapılabilir.
07:44
Take my hometown, London.
172
452660
2104
Benim memleketim Londra'yı ele alalım.
07:46
In 1952, smog in London killed 4,000 people
173
454764
5288
1952'de Londra'da dumandan 4.000 kişi öldü
07:52
and badly damaged the lives of many, many more.
174
460052
2694
ve çok daha fazlasının hayatı kötü
şekilde zarar gördü.
şekilde zarar gördü.
07:54
And it happened all the time.
175
462746
1350
Bu tüm zamanlarda oldu.
07:56
For those of you live outside London in the U.K.
176
464096
2502
İngiltere'de Londra dışında yaşayanlarınız
07:58
will remember it used to be called The Smoke.
177
466598
2193
eskiden buraya "Duman"
denildiğini hatırlayacaklardır.
denildiğini hatırlayacaklardır.
08:00
That's the way London was.
178
468791
1676
Londra böyleydi.
08:02
By regulating coal, within a few years
179
470467
2082
Kömür düzenlemesi ile bir kaç yıl içerisinde
08:04
the problems of smog were rapidly reduced.
180
472549
3088
duman problemleri hızlı birşekilde azaltıldı.
08:07
I remember the smogs well.
181
475637
1555
Bu dumanı çok iyi hatırlıyorum.
08:09
When the visibility dropped to [less] than
182
477192
2723
Görüş mesafesi birkaç metrenin altına
08:11
a few meters,
183
479915
1993
düştüğünde,
08:13
they stopped the buses and I had to walk.
184
481908
1856
Otobüsler durdurulurdu ve yürümek
zorunda kalırdım.
zorunda kalırdım.
08:15
This was the 1950s.
185
483764
2058
Bunlar 1950'lerdi.
08:17
I had to walk home three miles from school.
186
485822
3898
Okuldan eve 5 km yol yürümek
zorunda kalırdım.
zorunda kalırdım.
08:21
Again, breathing was a hazardous activity.
187
489720
3569
Tekrarlar isem, nefes almak
çok tehlikeli bir aktivite idi.
çok tehlikeli bir aktivite idi.
08:25
But it was changed. It was changed by a decision.
188
493289
2678
Fakat bu değiştirildi. Bir fikirle değiştirildi.
08:27
Good decisions can bring good results,
189
495967
3169
İyi kararlar çarpıcı ve hızlıca
08:31
striking results, quickly.
190
499136
2365
iyi sonuçlar getirebilir.
08:33
We've seen more: In London, we've
introduced the congestion charge,
introduced the congestion charge,
191
501501
2993
Daha fazlasını gördük:
Londra'da hızlı ve etkin bir şekilde
Londra'da hızlı ve etkin bir şekilde
08:36
actually quite quickly and effectively,
192
504494
2706
trafik sıkışıklığı ücretiyle tanıştık
08:39
and we've seen great improvements
193
507200
1620
ve otobüs sisteminde çok büyük
gelişmeler gördük
gelişmeler gördük
08:40
in the bus system, and cleaned up the bus system.
194
508820
3962
ve otobüs sistemini düzelttik.
Tanımlamış olduğum iki dönüşüm,
08:44
You can see that the two
transformations I've described,
transformations I've described,
195
512782
3120
08:47
the structural and the climate,
196
515902
1956
yapısal ve iklimsel dönüşümler
08:49
come very much together.
197
517858
2632
çok fazla bir araya gelirler.
08:52
But we have to invest. We have to invest in our cities,
198
520490
2933
Fakat yatırım yapmak zorundayız.
Şehirlerimize yatırım yapmak zorundayız,
Şehirlerimize yatırım yapmak zorundayız,
08:55
and we have to invest wisely, and if we do,
199
523423
2533
ve akıllıca yatırım yapmalıyız,
ve eğer yapar isek
ve eğer yapar isek
08:57
we'll see cleaner cities, quieter cities, safer cities,
200
525956
4536
daha temiz, daha sessiz,
daha güvenli, daha cazip,
daha güvenli, daha cazip,
09:02
more attractive cities, more productive cities,
201
530492
2657
daha üretken şehirler ve bu şehirlerdeki
09:05
and stronger community in those cities —
202
533149
2767
daha kuvvetli toplulukları göreceğiz.
09:07
public transport, recycling, reusing,
203
535916
2248
Toplu taşıma, geri dönüşüm, tekrar
kullanım gibi
kullanım gibi
09:10
all sorts of things that bring communities together.
204
538164
4049
sıralanan bu şeylerin hepsi toplulukları
bir araya getirecek.
bir araya getirecek.
09:14
We can do that, but we have to think,
205
542213
1857
Bunu yapabiliriz fakat düşünmeliyiz,
09:16
we have to invest, we have to plan.
206
544070
2280
yatırım ve plan yapmak zorundayız.
09:18
Let me turn to energy.
207
546350
2171
Enerji meselesine döneyim.
09:20
Now, energy over the last 25 years
208
548521
3222
Geçtiğimiz son 25 yıl boyunca
enerji üretimi
enerji üretimi
09:23
has increased by about 50 percent.
209
551743
2236
yaklaşık %50 arttı.
09:25
Eighty percent of that comes from fossil fuels.
210
553979
2617
Bunun %80'i fosil yakıtlardan elde edildi.
09:28
Over the next 20 years,
211
556596
1658
Gelecek 20 yıl boyunca,
09:30
perhaps it will increase by another 40 percent or so.
212
558254
3776
muhtemelen başka bir %40 artışı olacak.
09:34
We have to invest strongly in energy,
213
562030
2534
Enerjiye güçlü bir şekilde yatırım
yapmak zorundayız.
yapmak zorundayız.
09:36
we have to use it much more efficiently,
214
564564
3274
Onu daha verimli kullanmak ve bunu
09:39
and we have to make it clean.
215
567838
1688
temiz bir şekilde yapmak zorundayız.
09:41
We can see how to do that.
216
569526
1330
Bunların nasıl yapılabileceğini görebiliriz.
09:42
Take the example of California.
217
570856
1904
Kaliforniya örneğini ele alırsak.
09:44
It would be in the top 10 countries in the world
218
572760
2610
Eğer o bağımsız olsaydı,
09:47
if it was independent.
219
575370
2543
dünyanın en büyük
10 ülkesi içerisinde yer alacaktı.
10 ülkesi içerisinde yer alacaktı.
09:49
I don't want to start any —
220
577913
2565
Ortalığı karıştırmak istemiyorum.
09:52
(Laughter)
221
580478
3498
(Gülüşmeler)
09:55
California's a big place.
222
583976
1845
Kaliforniya büyük bir yer.
09:57
(Laughter)
223
585821
2048
(Gülüşmeler)
09:59
In the next five or six years,
224
587869
2741
Gelecek 5 veya 6 yıl içerisinde,
10:02
they will likely move from
225
590610
2714
%20 oranında olan rüzgar, güneş
10:05
around 20 percent in renewables —
226
593324
2239
ve buna benzer
yenilenebilir enerji kaynaklarını
10:07
wind, solar and so on —
227
595563
1757
%33'ün üzerine çıkaracaklar.
10:09
to over 33 percent,
228
597320
2473
10:11
and that would bring California back
229
599793
2439
ve bu Kaliforniya'nın 2020 yılındaki
10:14
to greenhouse gas emissions in 2020
230
602232
2533
sera gazı emisyonunu
10:16
to where they were in 1990,
231
604765
1957
1990 yılındaki seviyelerine geri getirecek.
10:18
a period when the economy in California
232
606722
1744
Bu süreçte Kaliforniya ekonomisi
10:20
would more or less have doubled.
233
608466
1432
neredeyse iki katına çıkacak.
10:21
That's a striking achievement.
234
609898
1450
Bu çok çarpıcı bir başarı.
10:23
It shows what can be done.
235
611348
1483
Ne yapılabileceğini gösteriyor.
10:24
Not just California — the
incoming government of India
incoming government of India
236
612831
3307
Sadece Kaliforniya değil,
Hindistan'da yönetime gelen hükümet
Hindistan'da yönetime gelen hükümet
10:28
is planning to get solar technology
237
616138
3026
elektriği olmayan 400 milyon
insanın evine
insanın evine
10:31
to light up the homes
238
619164
1372
ışıklandırma için
10:32
of 400 million people
239
620536
1710
güneş enerjisi teknolojisi
10:34
who don't have electricity in India.
240
622246
2065
getirmeyi planlıyor.
10:36
They've set themselves a target of five years.
241
624311
2480
Kendilerine bunun için 5 yıllık
bir hedef koydular.
bir hedef koydular.
10:38
I think they've got a good chance of doing that.
242
626791
3229
Bunların yapılması için iyi bir şansa sahip
olduklarını düşünüyorum.
olduklarını düşünüyorum.
10:42
We'll see, but what you're seeing now
243
630020
2659
Göreceğiz, fakat şu anda insanların
daha da hızlı bir
daha da hızlı bir
10:44
is people moving much more quickly.
244
632679
2311
şekilde hareket ettiklerini görüyorsunuz.
10:46
Four hundred million, more than the population
245
634990
1734
400 milyon, Amerika Birleşik Devletlerinin
10:48
of the United States.
246
636724
2126
nüfusundan da fazla.
10:50
Those are the kinds of ambitions now
247
638850
2093
Günümüzde insanların değişimin
hızı açısından
hızı açısından
10:52
people are setting themselves
248
640943
1706
10:54
in terms of rapidity of change.
249
642649
4480
kendi kendilerine belirledikleri
çeşitli arzular vardır.
10:59
Again, you can see
250
647129
1970
Tekrar edersek, iyi kararların
11:01
good decisions can bring quick results,
251
649099
1781
iyi sonuçlar getireceğini görebilirsiniz
11:02
and those two transformations,
the economy and the structure
the economy and the structure
252
650880
3033
ve bu iki dönüşüm, ekonomi ve yapı,
11:05
and the climate and the low carbon,
253
653913
1991
iklim ve düşük karbon
11:07
are intimately intertwined.
254
655904
2543
iç içedirler.
11:10
Do the first one well, the structural,
255
658447
1822
İlki iyi yapılırsa, yani yapısal olan,
11:12
the second one on the climate
256
660269
1981
ikinci olarak iklim üzerinde
11:14
becomes much easier.
257
662250
3182
bir şeyler yapmak
daha kolay hale gelecektir.
daha kolay hale gelecektir.
11:17
Look at land,
258
665432
1789
Tarım arazilerine bakın,
11:19
land and particularly forests.
259
667221
2588
tarım arazisi ve özellikle ormanlara.
11:21
Forests are the hosts to valuable
260
669809
3060
Ormanlar, bitki ve hayvan türleri
11:24
plant and animal species.
261
672869
2529
için değerli ev sahibidirler,
11:27
They hold water in the soil
262
675398
2348
suyu toprakta tutarlar,
11:29
and they take carbon dioxide out of the atmosphere,
263
677746
2918
atmosferden karbondioksiti alırlar,
11:32
fundamental to the tackling of climate change.
264
680664
3069
ve iklim değişikliği ile mücadele için
temeldirler.
temeldirler.
11:35
But we're losing our forests.
265
683733
2232
Fakat ormanlarımızı kaybediyoruz.
11:37
In the last decade, we've lost a forest area
266
685965
2827
Geçtiğimiz onyılda, Portekiz ölçüsündeki
11:40
the size of Portugal,
267
688792
2143
bir alan kadar ormanı kaybettik,
11:42
and much more has been degraded.
268
690935
2463
ve daha da fazlasını bozduk.
11:45
But we're already seeing
269
693398
1755
Bu konuda daha da fazlasını
11:47
that we can do so much about that.
270
695153
2407
yapabileceğimizi görüyoruz.
11:49
We can recognize the problem, but we can also
271
697560
2037
Problemin farkında olabiliriz,
fakat nasıl mücadele
edeceğimizi de anlayabiliriz.
edeceğimizi de anlayabiliriz.
11:51
understand how to tackle it.
272
699597
2114
11:53
In Brazil, the rate of deforestation
273
701711
2655
Brezilya'da geçtiğimiz on yıl boyunca
11:56
has been reduced by 70 percent
274
704366
2017
orman tahribatı
11:58
over the last 10 years.
275
706383
2562
%70 oranında azaltıldı.
12:00
How? By involving local communities,
276
708945
2985
Nasıl? Yerel topluluklarla,
12:03
investing in their agriculture and their economies,
277
711930
2821
onların tarım ve ekonomisine yatırımla,
12:06
by monitoring more carefully,
278
714751
2100
daha dikkatli bir şekilde gözlemleyerek,
12:08
by enforcing the law more strictly.
279
716851
3645
kanunları daha da sıkı bir şekilde
uygulayarak.
uygulayarak.
12:12
And it's not just stopping deforestation.
280
720496
1890
Sadece orman tahribatı durdurulmadı.
12:14
That's of course of first and fundamental importance,
281
722386
2441
Elbette o ilki ve en önemlisi
12:16
but it's also regrading degraded land,
282
724827
3622
fakat bozulmuş alanların tekrar
düzenlenmesi,
düzenlenmesi,
12:20
regenerating, rehabilitating degraded land.
283
728449
4400
yeniden üretimesi ve iyileştirilmesi
ayrıca önemlidir.
ayrıca önemlidir.
12:24
I first went to Ethiopia in 1967.
284
732849
3880
İlk olarak 1967 yılında Etiyopya'ya gittim.
12:28
It was desperately poor. In the following years,
285
736729
2475
Son derecede fakirdi. Takip eden yıllarda,
12:31
it suffered devastating famines
286
739204
1746
ciddi bir kıtlığa
12:32
and profoundly destructive social conflict.
287
740950
3856
ve son derece yıkıcı sosyal çatışmalara
maruz kaldılar.
maruz kaldılar.
12:36
Over the last few years, actually more than a few,
288
744806
2834
Geçtiğimiz son bir kaç yılda, aslında
birkaç yıldan da fazla süredir
birkaç yıldan da fazla süredir
12:39
Ethiopia has been growing much more rapidly.
289
747640
2925
Etiyopya daha da hızlı bir şekilde
büyümektedir.
büyümektedir.
12:42
It has ambitions to be a middle-income country
290
750565
1890
15 yıl sonra orta gelirli
12:44
15 years from now
291
752455
2505
ve nötr karbonlu bir ülke
12:46
and to be carbon neutral.
292
754960
2243
olma arzuları var.
12:49
Again, I think it's a strong ambition
293
757203
3048
Yinelersem, çok kuvvetli fakat
12:52
but it is a plausible one.
294
760251
2295
mantıklı bir arzu olduğunu
düşünüyorum.
düşünüyorum.
12:54
You're seeing that commitment there.
295
762546
1411
Bu kararlılığı orada görüyorsunuz.
12:55
You're seeing what can be done.
296
763957
1266
Ne yapılabileceğini görüyorsunuz.
12:57
Ethiopia is investing in clean energy.
297
765223
2565
Etiyopya temiz enerjiye yatırım yapıyor.
12:59
It's working in the rehabilitation of land.
298
767788
3622
Tarım arazilerinin rehabilitasyonuna
çalışıyorlar.
çalışıyorlar.
13:03
In Humbo, in southwest Ethiopia,
299
771410
2430
Güneybatı Etiyopya'daki Humbo'da
13:05
a wonderful project
300
773840
1417
harika bir proje olan
13:07
to plant trees on degraded land
301
775257
2183
sürdürülebilir orman yönetimi üzerinde
13:09
and work with local communities
302
777440
1620
yerel topluluklarla yürütülen
13:11
on sustainable forest management
303
779060
2449
bozulmuş alanlar üzerinde ağaç yetiştirme
13:13
has led to big increases in living standards.
304
781509
3041
yaşam standardında büyük artışlara
neden olmakta.
neden olmakta.
13:16
So we can see, from Beijing to London,
305
784550
3864
Öyleyse Pekin'den Londra'ya,
13:20
from California to India,
306
788414
2289
Kaliforniya'dan Hindistan'a
13:22
from Brazil to Ethiopia,
307
790703
3127
Breziyal'dan Etiyopya'ya,
13:25
we do understand
308
793830
1609
bu iki dönüşümü,
13:27
how to manage those two transformations,
309
795439
2205
yapısal ve iklimsel dönüşümü
13:29
the structural and the climate.
310
797644
1929
nasıl yöneteceğimizi görebiliriz.
13:31
We do understand how to manage those well.
311
799573
4179
Bu durumları nasıl iyi yöneteceğimizi
anlarız.
anlarız.
13:35
And technology is changing very rapidly.
312
803752
2778
Ve teknoloji çok hızlı değişiyor.
13:38
I don't have to list all those things
313
806530
2407
Bu tür bir dinleyici kitlesine
13:40
to an audience like this,
314
808937
1891
bütün bu şeyleri listelememe gerek yok
13:42
but you can see the electric cars,
315
810828
2294
fakat elektrikli arabaları görebilirsiniz,
13:45
you can see the batteries using new materials.
316
813122
3084
yeni malzemeler kullanılarak yapılan
pilleri görebilirsiniz.
pilleri görebilirsiniz.
13:48
You can see that we can manage remotely now
317
816206
2395
Evimizden uzaktayken cep telefonumuz
13:50
our household appliances on our
mobile phones when we're away.
mobile phones when we're away.
318
818601
3555
üzerinden ev aletlerimizi uzaktan
yönetebildiğimizi görebiliyorsunuz.
yönetebildiğimizi görebiliyorsunuz.
13:54
You can see better insulation.
319
822156
1807
Daha iyi yalıtım görebiliyorsunuz.
13:55
And there's much more coming.
320
823963
1923
Ve daha fazlası geliyor.
13:57
But, and it's a big but,
321
825886
2397
Ama, bu büyük bir ama,
14:00
the world as a whole
322
828283
1609
bir bütün olarak dünya
14:01
is moving far too slowly.
323
829892
2778
çok yavaş hareket ediyor.
14:04
We're not cutting emissions in the way we should.
324
832670
2542
Olması gerektiği gibi emisyonları
azaltmıyoruz.
azaltmıyoruz.
14:07
We're not managing those structural transformations
325
835212
2711
Yapılabilecek bu yapısal dönüşümleri
14:09
as we can.
326
837923
2229
yapabilecek iken yönetmiyoruz.
14:12
The depth of understanding of the
immense risks of climate change
immense risks of climate change
327
840152
3239
İklim değişiminin yoğun risklerinin
anlayış derinliği
anlayış derinliği
14:15
are not there yet.
328
843391
3579
henüz yok.
14:18
The depth of understanding
329
846970
2131
Ne yapabileceğimizin cazibesinin
14:21
of the attractiveness of what we can do
330
849101
2485
anlayış derinliği
14:23
is not there yet.
331
851586
3664
henüz yok.
14:27
We need political pressure to build.
332
855250
3498
Bunu inşa için politik baskıya
ihtiyacımız var.
ihtiyacımız var.
14:30
We need leaders to step up.
333
858748
3532
Liderlerin adım atmasına ihtiyacımız var.
14:34
We can have better growth,
334
862280
3499
Daha iyi büyümeye, daha iyi iklime
14:37
better climate, a better world.
335
865779
4207
daha iyi bir dünyaya sahip olabiliriz.
14:41
We can make,
336
869986
1812
Bu iki dönüşümü
14:43
by managing those two transformations well,
337
871798
2780
iyi yöneterek, gelecek yüzyılı
14:46
the next 100 years the best of centuries.
338
874578
4288
en iyi yüzyıl yapabiliriz.
14:50
If we make a mess of it,
339
878866
1227
Eğer onu berbat edersek,
14:52
we, you and me, if we make a mess of it,
340
880093
3147
biz, siz ve ben, eğer onu berbat edersek,
14:55
if we don't manage those transformations properly,
341
883240
2473
eğer bu dönüşümleri düzgün yönetmezsek,
14:57
it will be, the next 100 years
342
885713
2891
gelecek 100 yıl
15:00
will be the worst of centuries.
343
888604
2731
en kötü yüzyıl olacaktır.
15:03
That's the major conclusion
344
891335
1892
Meksika eski devlet başkanı
15:05
of the report on the economy and climate
345
893227
3131
Felipe Calderon tarafından
başkanlığını yaptığı
başkanlığını yaptığı
15:08
chaired by ex-President Felipe Calderón of Mexico,
346
896358
3869
ekonomi ve iklim üzerine
raporda, bu ana sorundur.
raporda, bu ana sorundur.
15:12
and I co-chaired that with him,
347
900227
2180
Onunla beraber eşbaşkanım
15:14
and we handed that report yesterday
348
902407
1953
ve bu raporu dün burada New York'ta
15:16
here in New York, in the United Nations Building
349
904360
2990
Birleşmiş Milletler binasında
15:19
to the Secretary-General of the U.N.,
350
907350
1472
B.M Genel Sekreteri Ban Ki Moon'a
15:20
Ban Ki-moon.
351
908822
1266
teslim ettik.
15:22
We know that we can do this.
352
910088
4105
Bunu yapabileceğimizi biliyoruz.
15:26
Now, two weeks ago,
353
914193
3382
2 hafta önce
15:29
I became a grandfather for the fourth time.
354
917575
3400
dördüncü kez büyük baba oldum.
15:32
Our daughter —
355
920975
2132
Bizim kızımız
15:35
(Baby cries) (Laughter) (Applause) —
356
923107
10603
(Bebek ağlamaları) (Gülüşler) (Alkışlar)
15:45
Our daughter gave birth to Rosa here in New York
357
933710
2911
Kızımız burada New York'ta iki hafta önce
15:48
two weeks ago. Here are Helen and Rosa.
358
936621
3005
Rosa'yı dünyaya getirdi.
Helen ve Rosa buradalar.
Helen ve Rosa buradalar.
15:51
(Applause)
359
939626
4489
(Alkışlar)
15:58
Two weeks old.
360
946870
2968
O iki haftalık
16:01
Are we going to look our grandchildren in the eye
361
949838
5687
Torunlarımızın gözlerine bakıp
16:07
and tell them that we understood the issues,
362
955525
3747
onlara sorunları anladığımızı
16:11
that we recognized the dangers and the opportunities,
363
959272
3318
tehlikelerin ve fırsatların farkında
olduğumuzu
olduğumuzu
16:14
and still we failed to act?
364
962590
4241
ve buna rağmen başarısız
olduğumuzu söyleyecek miyiz?
olduğumuzu söyleyecek miyiz?
16:18
Surely not. Let's make the next 100 years
365
966831
3479
Elbette değil. Hadi gelecek 100 yılı
16:22
the best of centuries.
366
970310
1806
en iyi yüzyıl yapalım.
16:24
(Applause)
367
972116
4000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Nicholas Stern - Climate economistLord Nicholas Stern studies the economics of climate change. He is a co-author of the position paper presented to the UN's 2014 Climate Summit, called "The New Climate Economy."
Why you should listen
Lord Nicholas Stern is the author of the seminal 2006 Review on the Economics of Climate Change, one of the most influential papers discussing the real economic implications of addressing (or not addressing) climate. The former Chief Economist at the World Bank, Lord Nicholas is now the IG Patel Professor of Economics and Government at the London School of Economics and Chairman of the Grantham Research Institute on Climate Change and the Environment. Since 2013, he has been President of the British Academy. His research and publications have focused on the economics of climate change, economic development and growth, economic theory, tax reform, public policy and the role of the state and economies in transition.
In 2014, as part of a commission chaired by Felipe Calderon, Lord Nicholas helped produce a report titled "The New Climate Economy," laying out an economic plan for countering climate change.
Nicholas Stern | Speaker | TED.com