TEDYouth 2015
Raymond Wang: How germs travel on planes -- and how we can stop them
Raymond Wang: Mikroplar uçakta nasıl yolculuk eder -- ve biz onları nasıl durdururuz
Filmed:
Readability: 3.6
1,821,024 views
Raymond Wang sadece 17 yaşında ve şimdiden daha sağlıklı bir gelecek inşa edilmesine yardımcı oluyor. Havanın, uçak içindeki hareketini akışkanlar mekaniğini kullanarak simüle etti ve bulduğu sonuç çok rahatsız edici -- uçaktaki bir yolcu hapşurduğunda patojenlerin başka yolculara yayılmasına hava akımı sebep oluyor. Wang bir hapşuruğun uçak kabini içinde nasıl dolaştığını gösteren unutulmaz bir animasyonu yanı sıra ödül kazanan çözümünü de paylaşıyor: uçaktaki taze hava akımını artıran ve patojen yüklü havayı sirkülasyondan dışarı çıkması için yönlendiren küçük ve kanat şekilli bir aparat.
Raymond Wang - Inventor
Raymond Wang won the top prize in the 2015 Intel Science and Engineering Fair for his invention that circulates fresh air on planes and reduces transmission of germs between passengers. Full bio
Raymond Wang won the top prize in the 2015 Intel Science and Engineering Fair for his invention that circulates fresh air on planes and reduces transmission of germs between passengers. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Can I get a show of hands --
0
1713
1366
Elleri görebilir miyim? --
00:15
how many of you in this room
have been on a plane in this past year?
have been on a plane in this past year?
1
3103
3702
Bu salonda kaçınız
geçtiğimiz yıl uçağa bindi? --
geçtiğimiz yıl uçağa bindi? --
00:20
That's pretty good.
2
8258
1153
Bu oldukça iyi.
00:21
Well, it turns out that you
share that experience
share that experience
3
9435
2885
Anlaşılan o ki; bu deneyimi her yıl
00:24
with more than three billion
people every year.
people every year.
4
12344
2835
üç milyardan fazla insanla
paylaşıyorsunuz.
paylaşıyorsunuz.
00:27
And when we put so many people
in all these metal tubes
in all these metal tubes
5
15203
3137
Ve bu kadar çok insanı dünyayı dolaşan
00:30
that fly all over the world,
6
18364
1586
metal borulara koyduğumuzda,
00:31
sometimes, things like this can happen
7
19974
2673
bazen şunlar olabiliyor ve
00:34
and you get a disease epidemic.
8
22671
1887
salgın hastalığa kapılabiliyorsunuz.
00:37
I first actually got into this topic
9
25116
1951
Aslında bu konu ilk defa, geçen yıl
00:39
when I heard about the Ebola
outbreak last year.
outbreak last year.
10
27091
2632
Ebola salgınını duyduğumda
dikkatimi çekti.
dikkatimi çekti.
00:41
And it turns out that,
11
29747
1460
Ebola hastalığının yayılması
00:43
although Ebola spreads
through these more range-limited,
through these more range-limited,
12
31231
2830
her ne kadar sınırlı mesafede ve
büyük-damlacık yollarında
büyük-damlacık yollarında
00:46
large-droplet routes,
13
34085
1334
olduğu ortaya çıksa da,
00:47
there's all these other sorts of diseases
14
35443
1978
başka türlü bir çok hastalık
00:49
that can be spread in the airplane cabin.
15
37445
1976
uçak kabininde yayılabilir.
00:51
The worst part is, when we take
a look at some of the numbers,
a look at some of the numbers,
16
39445
3184
En kötü tarafı ise, bazı sayılara
göz attığımızda,
göz attığımızda,
00:54
it's pretty scary.
17
42653
1413
bu oldukça korkutucu.
00:56
So with H1N1,
18
44090
1760
H1N1 ile,
00:57
there was this guy that decided
to go on the plane
to go on the plane
19
45874
2389
uçağa binmeye karar veren bir adam
01:00
and in the matter of a single flight
20
48287
1771
söz konusu tek bir uçuşla
01:02
actually spread the disease
to 17 other people.
to 17 other people.
21
50082
2254
aslında hastalığı 17 başka
kişiye bulaştırdı.
kişiye bulaştırdı.
01:04
And then there was this
other guy with SARS,
other guy with SARS,
22
52360
2128
Ve sonra SARS'lı olan
başka bir adam
başka bir adam
01:06
who managed to go on a three-hour flight
23
54512
2102
üç saatlik bir uçuşta gitmeyi başarıp
01:08
and spread the disease to 22 other people.
24
56638
2842
22 kişiye hastalığını bulaştırdı.
01:11
That's not exactly my idea
of a great superpower.
of a great superpower.
25
59504
3408
Büyük bir süper güç fikrim
tam olarak bu değil.
tam olarak bu değil.
01:15
When we take a look at this,
what we also find
what we also find
26
63658
2564
Buna baktığımızda ise,
bulduğumuz şey,
bulduğumuz şey,
01:18
is that it's very difficult
to pre-screen for these diseases.
to pre-screen for these diseases.
27
66246
2976
bu hastalıkların ön-izleme
yapılmasının çok zor oluşu.
yapılmasının çok zor oluşu.
01:21
So when someone actually
goes on a plane,
goes on a plane,
28
69619
2091
Yani, bir kişi uçağa bindiğinde
01:23
they could be sick
29
71734
1206
hasta olabilir
01:24
and they could actually
be in this latency period
be in this latency period
30
72964
2395
ve hastalığının gizil döneminde olan,
01:27
in which they could actually
have the disease
have the disease
31
75383
2159
ve hiç bir belirti göstermeyen
01:29
but not exhibit any symptoms,
32
77566
1572
ama aslında hastalığı taşıyan biri,
01:31
and they could, in turn,
spread the disease
spread the disease
33
79162
2191
kabindeki bir çok kişiye
01:33
to many other people in the cabin.
34
81377
1673
hastalığını bulaştırabilir.
01:35
How that actually works is that right now
35
83074
2082
Bu sistem şimdi aslında şöyle çalışıyor;
01:37
we've got air coming in
from the top of the cabin
from the top of the cabin
36
85180
2286
kabinin üst ve yan tarafından
01:39
and from the side of the cabin,
as you see in blue.
as you see in blue.
37
87490
2426
mavi olarak gördüğünüz
içeri giren havamız var.
içeri giren havamız var.
01:41
And then also, that air goes out
through these very efficient filters
through these very efficient filters
38
89940
4202
Ve sonra bu hava,
hava çıkışlarına yakın patojenlerin
hava çıkışlarına yakın patojenlerin
01:46
that eliminate 99.97 percent
of pathogens near the outlets.
of pathogens near the outlets.
39
94166
4548
%99.97'ini ortadan kaldıran
çok verimli filtrelerden dışarı çıkar.
çok verimli filtrelerden dışarı çıkar.
01:51
What happens right now, though,
40
99444
1477
Şu anda olan ise,
01:52
is that we have this
mixing airflow pattern.
mixing airflow pattern.
41
100945
2067
elimizde, karışmış hava
akımı modeli var.
akımı modeli var.
01:55
So if someone were to actually sneeze,
42
103036
1832
Yani eğer bir kişi hapşurursa,
01:56
that air would get swirled
around multiple times
around multiple times
43
104892
2704
o hava, hava filtresinden çıkma
şansı bulamadan
şansı bulamadan
01:59
before it even has a chance
to go out through the filter.
to go out through the filter.
44
107620
3245
etrafta bir kaç kez döner.
02:03
So I thought: clearly, this
is a pretty serious problem.
is a pretty serious problem.
45
111785
3213
Ben, açıkça, bunun çok ciddi
bir problem olduğunu düşündüm.
bir problem olduğunu düşündüm.
02:07
I didn't have the money
to go out and buy a plane,
to go out and buy a plane,
46
115022
3733
Dışarı çıkıp bir uçak alacak kadar
param yoktu, bunun yerine
param yoktu, bunun yerine
02:10
so I decided to build a computer instead.
47
118779
2238
bir bilgisayar yapmaya karar verdim.
02:13
It actually turns out that
with computational fluid dynamics,
with computational fluid dynamics,
48
121041
3272
Fiziksel olarak uçağa
02:16
what we're able to do
is create these simulations
is create these simulations
49
124337
2601
binmek ve okuma yapmaktan
daha yüksek çözünürlük
daha yüksek çözünürlük
02:18
that give us higher resolutions
50
126962
1794
sağlayan simülasyonları, hesaplamalı
02:20
than actually physically going
in and taking readings in the plane.
in and taking readings in the plane.
51
128780
3620
akışkanlar mekaniği ile
yapabildiğimiz ortaya çıktı.
yapabildiğimiz ortaya çıktı.
02:24
And so how, essentially, this works
is you would start out
is you would start out
52
132836
3014
Esasen bu işe
02:27
with these 2D drawings --
53
135874
1672
2D çizimlerle başlarsınız --
02:29
these are floating around
in technical papers around the Internet.
in technical papers around the Internet.
54
137570
3128
bu çizimler, teknik bildirilerde ve
internette çok fazla.
internette çok fazla.
02:32
I take that and then I put it
into this 3D-modeling software,
into this 3D-modeling software,
55
140722
2893
Bunu aldım ve 3D modelleme
yazılımına koydum,
yazılımına koydum,
02:35
really building that 3D model.
56
143639
1779
gerçekten 3D modeli inşa ettim.
02:37
And then I divide that model
that I just built into these tiny pieces,
that I just built into these tiny pieces,
57
145442
4459
Ve bu modeli çok küçük parçalara böldüm,
02:41
essentially meshing it so that
the computer can better understand it.
the computer can better understand it.
58
149925
3577
bilgisayarın daha iyi anlaması için
aslında gözenekler oluşturdum.
aslında gözenekler oluşturdum.
02:45
And then I tell the computer where
the air goes in and out of the cabin,
the air goes in and out of the cabin,
59
153526
3721
Daha sonra, bilgisayara havanın kabine
nereden geldiğini ve çıktığını söyledim,
nereden geldiğini ve çıktığını söyledim,
02:49
throw in a bunch of physics
60
157271
1499
içine de bir çok fizik attım.
02:50
and basically sit there and wait until
the computer calculates the simulation.
the computer calculates the simulation.
61
158794
4221
ve oturup bilgisayarın simülasyonu
hesaplamasını bekledim.
hesaplamasını bekledim.
02:56
So what we get, actually,
with the conventional cabin is this:
with the conventional cabin is this:
62
164015
3627
Alışılagelmiş bir kabin ile
aslında elde ettiğimiz şu:
aslında elde ettiğimiz şu:
02:59
you'll notice the middle person sneezing,
63
167666
2247
ortadaki yolcunun
hapşurduğunu göreceksiniz,
hapşurduğunu göreceksiniz,
03:02
and we go "Splat!" -- it goes
right into people's faces.
right into people's faces.
64
170767
3392
ve "Hapşu!" -- direk
insanların yüzüne gidiyor.
insanların yüzüne gidiyor.
03:06
It's pretty disgusting.
65
174882
1821
Bu oldukça iğrenç.
03:08
From the front, you'll notice
those two passengers
those two passengers
66
176727
2348
Ön taraftan, ortadaki yolcunun
03:11
sitting next to the central passenger
67
179099
1786
yanında oturan iki yolcunun pek iyi
03:12
not exactly having a great time.
68
180909
1706
vakit geçirmediğini göreceksiniz.
03:14
And when we take a look
at that from the side,
at that from the side,
69
182639
2186
Ve yan görünümden baktığımızda,
03:16
you'll also notice those pathogens
spreading across the length of the cabin.
spreading across the length of the cabin.
70
184849
3993
patojenlerin kabin uzunluğu boyunca
yayıldığını da fark edeceksiniz.
yayıldığını da fark edeceksiniz.
03:22
The first thing I thought was,
"This is no good."
"This is no good."
71
190017
2350
İlk düşündüğüm şey şuydu;
"Bu hiç iyi değil"
"Bu hiç iyi değil"
03:24
So I actually conducted
more than 32 different simulations
more than 32 different simulations
72
192391
3508
Böylece 32'den fazla simülasyon yaptım
03:27
and ultimately, I came up
with this solution right here.
with this solution right here.
73
195923
3365
ve sonunda şöyle bir çözüme ulaştım.
03:31
This is what I call a -- patent pending --
Global Inlet Director.
Global Inlet Director.
74
199312
3516
Ben buna --patenti beklemede--
Küresel Giriş Direktörü diyorum.
Küresel Giriş Direktörü diyorum.
03:34
With this, we're able to reduce
pathogen transmission
pathogen transmission
75
202852
2566
Bununla patojen bulaşmasını
03:37
by about 55 times,
76
205442
1768
55 kere azaltabiliyoruz,
03:39
and increase fresh-air inhalation
by about 190 percent.
by about 190 percent.
77
207234
3153
ve temiz hava solumasını
%190 oranında artırıyoruz.
%190 oranında artırıyoruz.
03:42
So how this actually works
78
210411
1604
Aslında bu iş,
03:44
is we would install this piece
of composite material
of composite material
79
212039
3129
kompozit malzemeden
oluşan bu parçanın
oluşan bu parçanın
03:47
into these existing spots
that are already in the plane.
that are already in the plane.
80
215192
2968
uçakta hali hazırda var olan
yerlere takılmasıyla olur.
yerlere takılmasıyla olur.
03:50
So it's very cost-effective to install
81
218184
2001
Yani, kurulumu çok uygun maliyetli
03:52
and we can do this directly overnight.
82
220209
1848
ve bunu bir gecede yapabiliyoruz.
03:54
All we have to do is put a couple
of screws in there and you're good to go.
of screws in there and you're good to go.
83
222081
3548
Tek yapmamız gereken bir kaç vida açmak
ve işlem tamam.
ve işlem tamam.
03:57
And the results that we get
are absolutely amazing.
are absolutely amazing.
84
225653
2859
Ve aldığımız sonuçlar
kesinlikle şaşırtıcı.
kesinlikle şaşırtıcı.
04:00
Instead of having those problematic
swirling airflow patterns,
swirling airflow patterns,
85
228536
3536
Bu problemli dönen hava akımı yerine,
04:04
we can create these walls of air
86
232096
1742
yolcuların arasına inen
04:05
that come down in-between the passengers
87
233862
2170
hava duvarları yaratarak,
kişiselleştirilmiş
kişiselleştirilmiş
04:08
to create personalized breathing zones.
88
236056
1898
nefes alma bölgeleri oluşturabiliriz.
04:09
So you'll notice the middle passenger
here is sneezing again,
here is sneezing again,
89
237978
2985
Ortada oturan yolcu yine hapşuruyor
04:12
but this time, we're able
to effectively push that down
to effectively push that down
90
240987
2713
fakat bu sefer, bunları yok etmek için
04:15
to the filters for elimination.
91
243724
2713
filtrelere etkin olarak itebiliyoruz.
04:18
And same thing from the side,
92
246461
1396
Ve aynı şey yan görünümde de,
04:19
you'll notice we're able to directly
push those pathogens down.
push those pathogens down.
93
247881
3229
bu patojenleri direk olarak aşağı
itebildiğimizi farkedeceksiniz.
itebildiğimizi farkedeceksiniz.
04:23
So if you take a look again now
at the same scenario
at the same scenario
94
251682
3494
Bu yeniliğin yerleştirildiği
04:27
but with this innovation installed,
95
255200
1689
aynı senaryoya tekrar bakarsanız,
04:28
you'll notice the middle
passenger sneezes,
passenger sneezes,
96
256913
2016
ortada oturan yolcu hapşurduğunda
04:30
and this time, we're pushing
that straight down into the outlet
that straight down into the outlet
97
258953
3073
başka insanlara hastalık bulaştırma
şansı bulmadan
şansı bulmadan
04:34
before it gets a chance
to infect any other people.
to infect any other people.
98
262050
3721
onu direk olarak hava
çıkışlarına doğru itiyoruz.
çıkışlarına doğru itiyoruz.
04:37
So you'll notice the two passengers
sitting next to the middle guy
sitting next to the middle guy
99
265795
3124
Farkedeceksiniz ki, ortada oturan adamın
yanındaki iki yolcu
yanındaki iki yolcu
04:40
are breathing virtually
no pathogens at all.
no pathogens at all.
100
268943
2233
sanal olarak
patojensiz hava solumakta.
patojensiz hava solumakta.
04:43
Take a look at that from the side as well,
101
271200
2528
Yan taraftan baktığımızda da
04:45
you see a very efficient system.
102
273752
1555
çok etkin bir sistem görülür.
04:47
And in short, with this system, we win.
103
275331
2622
Kısacası, bu sistem ile biz kazanıyoruz.
04:51
When we take a look at what this means,
104
279255
2889
Bunun ne anlama geldiğine bakacak olursak,
04:54
what we see is that this not only works
if the middle passenger sneezes,
if the middle passenger sneezes,
105
282168
3472
görülen o ki bu, sadece ortada
oturan yolcu hapşurduğunda değil
oturan yolcu hapşurduğunda değil
04:57
but also if the window-seat
passenger sneezes
passenger sneezes
106
285664
2774
aynı zamanda pencere ya da
koridor koltuğunda oturan
koridor koltuğunda oturan
05:00
or if the aisle-seat passenger sneezes.
107
288462
2095
yolcuların hapşurmasında da işe yarıyor.
05:03
And so with this solution, what does
this mean for the world?
this mean for the world?
108
291167
3087
Peki bu çözüm, dünya için
ne ifade ediyor?
ne ifade ediyor?
05:06
Well, when we take a look at this
109
294278
3514
Bilgisayar simülasyonundan
05:09
from the computer simulation
into real life,
into real life,
110
297816
2569
gerçek hayata baktığımızda,
05:12
we can see with this 3D model
that I built over here,
that I built over here,
111
300409
2762
temelde 3D yazıcı kullanarak
buraya inşa ettiğim
buraya inşa ettiğim
05:15
essentially using 3D printing,
112
303195
2088
3D model ile
aynı hava akış modelinin
aynı hava akış modelinin
05:17
we can see those same
airflow patterns coming down,
airflow patterns coming down,
113
305307
2959
direk yolculara doğru
05:20
right to the passengers.
114
308290
1586
indiğini görebiliriz.
05:22
In the past, the SARS epidemic
actually cost the world
actually cost the world
115
310920
3070
Geçmişte, SARS salgınının
gerçekte dünyaya maliyeti
gerçekte dünyaya maliyeti
05:26
about 40 billion dollars.
116
314014
1929
yaklaşık 40 milyar dolardır.
05:27
And in the future,
117
315967
1159
Ve gelecekte,
05:29
a big disease outbreak
could actually cost the world
could actually cost the world
118
317150
2546
büyük bir hastalığın patlak
vermesi, dünyaya üç
vermesi, dünyaya üç
05:31
in excess of three trillion dollars.
119
319720
1858
trilyon dolardan fazlaya mal olabilir.
05:33
So before, it used to be that you had
to take an airplane out of service
to take an airplane out of service
120
321942
3477
Eskiden, bir uçağı bir-iki ay
kadar hizmet dışı
kadar hizmet dışı
05:37
for one to two months,
121
325443
1872
bırakmanız gerekliydi,
05:39
spend tens of thousands of man hours
and several million dollars
and several million dollars
122
327339
3572
bazı şeyleri değiştirmeye çalıştığınızda
05:42
to try to change something.
123
330935
1323
binlerce işçilik saati ve milyonlarca
dolar para harcanırdı.
dolar para harcanırdı.
05:44
But now, we're able to install
something essentially overnight
something essentially overnight
124
332282
3511
Fakat şimdi ise bunları
bir gecede yükleyebiliyor
bir gecede yükleyebiliyor
05:47
and see results right away.
125
335817
1727
ve sonuçlarını hemen görebiliyoruz.
05:49
So it's really now a matter of taking
this through to certification,
this through to certification,
126
337568
3206
Ve şimdi bunu, sertifika yoluyla almak
05:52
flight testing,
127
340798
1190
uçuş testi,
05:54
and going through all of these
regulatory approvals processes.
regulatory approvals processes.
128
342012
2992
ve tüm bu düzenleyici makam
onayları süreci söz konusu.
onayları süreci söz konusu.
05:57
But it just really goes to show
that sometimes the best solutions
that sometimes the best solutions
129
345028
3064
Fakat bu gerçekten şunu gösteriyor ki;
bazen en iyi çözümler
bazen en iyi çözümler
06:00
are the simplest solutions.
130
348116
1438
en basit çözümlerdir.
06:01
And two years ago, even,
131
349935
3190
İki yıl öncesinde bile,
06:05
this project would not have happened,
132
353149
1769
bu proje gerçekleşemezdi,
06:06
just because the technology then
wouldn't have supported it.
wouldn't have supported it.
133
354942
2826
çünkü o zaman ki teknoloji
bunu desteklemiyordu.
bunu desteklemiyordu.
06:09
But now with advanced computing
134
357792
2469
Fakat şimdi, ileri hesaplamalarla
06:12
and how developed our Internet is,
135
360285
2186
ve gelişmiş internetimizle
06:14
it's really the golden era for innovation.
136
362495
2639
yenilik yapmak, gerçekten altın çağında.
06:17
And so the question I ask all
of you today is: why wait?
of you today is: why wait?
137
365158
3243
Ve bu yüzden bugün size şunu soruyorum:
Neden bekleyelim?
Neden bekleyelim?
06:20
Together, we can build the future today.
138
368425
2321
Geleceği, bugün birlikte inşa edebiliriz.
06:23
Thanks.
139
371123
1151
Teşekkürler.
06:24
(Applause)
140
372298
3106
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Raymond Wang - InventorRaymond Wang won the top prize in the 2015 Intel Science and Engineering Fair for his invention that circulates fresh air on planes and reduces transmission of germs between passengers.
Why you should listen
Raymond Wang is a Canadian youth innovator who is passionate about science, technology, engineering and entrepreneurship. He is one of Canada's Top 20 Under 20, and most recently, the recipient of the Gordon E. Moore award for the Top Project at the 2015 Intel International Science and Engineering Fair (ISEF).
Raymond enjoys exploring STEM and promoting global sustainability. His latest engineering innovations, including his work with aircraft cabin airflow and his inventions of the “Weather Harvester,” “Smart Knee Assistant” and "Smart Bin,” have achieved international recognition.
Raymond is enthusiastic about inspiring others to pursue STEM opportunities. He actively reaches out to the local community through camps & associations, in addition to communities around the world through YouTube & Modern Media.
Having a strong passion for sustainability, Raymond has founded Sustainable Youth Canada, a youth-led non-profit organization dedicated to empowering young people in Affiliated Regions established from coast to coast to be leaders in tackling issues with environmental and energy sustainability.
In his spare time, Raymond enjoys exploring music as both a National Youth Band clarinetist and an avid pianist. He is also a keen director of films and videos; many of his productions have been recognized at local film festivals.
Raymond envisions himself pursuing a career in science, applying research and innovation with a business approach to do his part in bettering the world.
Raymond Wang | Speaker | TED.com