TED2008
Louise Leakey: A dig for humanity's origins
Louise Leakey insanlığın kökenlerini araştırıyor
Filmed:
Readability: 4.1
808,496 views
Louise Leakey " Biz Kimiz?" sorusunu sorduğunda, bu soru onu insan türünün evrimsel kökenleri için kazı yaptığı ve rekabet içinde olan atalarımız hakkında çarpıcı yeni bir görüş ortaya attığı Doğu Afrika da ki Rift Vadisi'ne götürür.
Louise Leakey - Paleoanthropologist
Louise Leakey hunts for hominid fossils in East Africa, in the family tradition. Full bio
Louise Leakey hunts for hominid fossils in East Africa, in the family tradition. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Who are we?
0
0
2000
Biz Kimiz?
00:20
That is the big question.
1
2000
2000
Asıl soru bu.
00:22
And essentially we are just an upright-walking, big-brained,
2
4000
6000
Aslında biz sadece dik yürüyen, büyük beyinli...
00:28
super-intelligent ape.
3
10000
2000
...süper akıllı maymunuz.
00:30
This could be us.
4
12000
2000
Bu biz olabiliriz.
00:32
We belong to the family called the Hominidae.
5
14000
3000
Biz; insanlar Hominidae adlı familyadanız.
00:35
We are the species called Homo sapiens sapiens,
6
17000
4000
Homo sapiens sapiens adlı türden gelmekteyiz...
00:39
and it's important to remember that,
7
21000
2000
...ve bu, dünyada bügünkü konumumuz...
00:41
in terms of our place in the world today
8
23000
3000
...ve gelecekteki konumumuz açısından...
00:44
and our future on planet Earth.
9
26000
2000
...unutulmaması gereken birşeydir.
00:47
We are one species
10
29000
3000
Biz, dünyada bulunan...
00:51
of about five and a half thousand mammalian species
11
33000
4000
...yaklaşık 5500 memeli türünden...
00:55
that exist on planet Earth today.
12
37000
2000
...biriyiz.
00:57
And that's just a tiny fraction of all species
13
39000
3000
Ve bu, şimdiye kadar geçmiş yıllarda dünyada yaşayan...
01:00
that have ever lived on the planet in past times.
14
42000
3000
...tüm türlerin küçük bir kısmıdır.
01:04
We're one species out of approximately,
15
46000
3000
Bizler, geçtiğimiz 6-8.000.000 yıl öncesinde yaşayan...
01:07
or let's say, at least 16 upright-walking apes
16
49000
4000
...yaklaşık 16 dik yürüyen maymun türünün...
01:11
that have existed over the past six to eight million years.
17
53000
3000
...dışında bir türüz.
01:14
But as far as we know, we're the only upright-walking ape
18
56000
3000
Fakat bildiğimiz kadarıyla biz, Bonobo lar hariç...
01:17
that exists on planet Earth today, except for the bonobos.
19
59000
3000
...Dünya da bulunan tek yürüyen maymun türüyüz.
01:20
And it's important to remember that,
20
62000
2000
Unutmamak gerekir ki;...
01:22
because the bonobos are so human,
21
64000
2000
...Bonobolar çok insansı olduklarından...
01:24
and they share 99 percent of their genes with us.
22
66000
5000
...ve genlerinin %99' unu bizimle paylaştığından...
01:29
And we share our origins with a handful of the living great apes.
23
71000
4000
...biz kökenlerimizin bir kısmını yaşayan büyük maymunlarla paylaşırız.
01:33
It's important to remember that we evolved.
24
75000
4000
Evrimleştiğimiz gerçeği unutulmamalıdır.
01:37
Now, I know that's a dirty word for some people,
25
79000
2000
Şimdi, biliyorum ki, bazı insanlar için bu kabul edilmez bir kelime...
01:39
but we evolved from common ancestors
26
81000
5000
...fakat biz gorillerle, şempanzelerle ve bonobolarla...
01:44
with the gorillas, the chimpanzee and also the bonobos.
27
86000
7000
...aynı türden evrimleştik.
01:54
We have a common past, and we have a common future.
28
96000
4000
Ortak bir geçmişimiz ve ortak bir geleceğimiz var...
01:58
And it is important to remember that all of these great apes
29
100000
5000
...ve bu büyük maymunların bizim bugünlere geldiğimiz gibi...
02:03
have come on as long and as interesting evolutionary journey
30
105000
5000
...ilginç bir evrimsel yolculuk geçirdikleri...
02:08
as we ourselves have today.
31
110000
3000
...unutulmamalıdır.
02:11
And it's this journey that is of such interest to humanity,
32
113000
4000
Bu yolculuk insanlığın kökenine olan ilginin bir yolculuğudur, ...
02:15
and it's this journey that has been the focus
33
117000
3000
...bu yolculuk, Doğu Afrika da atalarımızın fosil kalıntılarını aramak...
02:18
of the past three generations of my family,
34
120000
3000
...ve evrimsel geçmişimizi bir araya getirmek için bulunduğumuzda...
02:21
as we've been in East Africa looking for the fossil remains
35
123000
3000
...ailemin son üç jenerasyonunun...
02:24
of our ancestors to try and piece together our evolutionary past.
36
126000
5000
... odak noktası haline gelen evrimsel yolculuktur, bu yolculuk.
02:29
And this is how we look for them.
37
131000
2000
Burada onları nasıl aradığımız görülüyor.
02:31
A group of dedicated young men and women walk very slowly
38
133000
5000
Bu iş için tahsis edilmiş genç erkekler ve bayanlardan oluşan bir grup...
02:36
out across vast areas of Africa,
39
138000
3000
...Afrika' nın geniş alanları üstünde yavaşça yürüyerek...
02:39
looking for small fragments of bone, fossil bone, that may be on the surface.
40
141000
7000
...küçük kemik parçalarını ve yüzeyde olabilecek kemik fosillerini arar.
02:46
And that's an example of what we may do as we walk across
41
148000
4000
Ve bu yürüyüşümüzün bir örneğidir...
02:50
the landscape in Northern Kenya, looking for fossils.
42
152000
3000
...manzara Kenya da fosil ararken.
02:53
I doubt many of you in the audience can see
43
155000
3000
Birçoğunuzun bu fotoğraftaki fosili...
02:56
the fossil that's in this picture,
44
158000
3000
fark etmediğini düşünüyorum.
02:59
but if you look very carefully, there is a jaw, a lower jaw,
45
161000
3000
Fakat dikkatli bakarsanız, bir çene var- alt çene...
03:02
of a 4.1-million-year-old upright-walking ape
46
164000
3000
...4.1 milyon yaşında dik yürüyen bir maymunun çenesi...
03:05
as it was found at Lake Turkana on the west side.
47
167000
4000
...batı tarafında Turkana gölünde bulunduğu gibi.
03:09
(Laughter)
48
171000
3000
(Gülüşmeler)
03:12
It's extremely time-consuming, labor-intensive
49
174000
3000
Bu iş, fazlasıyla zaman alan, yoğun emek gerektiren...
03:15
and it is something that is going to involve a lot more people,
50
177000
4000
...ve geçmişimizi bir araya getirebilmek için...
03:19
to begin to piece together our past.
51
181000
3000
...daha fazla insana ihtiyaç duyulan bir iştir.
03:22
We still really haven't got a very complete picture of it.
52
184000
3000
Aslında hala tam bir resme sahip değiliz.
03:25
When we find a fossil, we mark it.
53
187000
4000
Bir fosil bulduğumuzda, onu işaretliyoruz.
03:29
Today, we've got great technology: we have GPS.
54
191000
3000
Artık üstün bir teknolojimiz var, GPS imiz var.
03:32
We mark it with a GPS fix,
55
194000
2000
Fosili GPS tespitiyle işaretliyoruz...
03:34
and we also take a digital photograph of the specimen,
56
196000
4000
...ve ayrıca numunenin dijital bir fotoğrafını çekiyoruz...
03:38
so we could essentially put it back on the surface,
57
200000
3000
...böylece onu yerine geri koyabiliyoruz...
03:41
exactly where we found it.
58
203000
2000
...tam bulduğumuz yere...
03:43
And we can bring all this information into big GIS packages, today.
59
205000
4000
...ve artık tüm bu bilgileri büyük CBS paketleriyle taşıyabiliyoruz.
03:47
When we then find something very important,
60
209000
4000
Daha sonra, bir insan soyunun kemikleri gibi...
03:51
like the bones of a human ancestor,
61
213000
2000
...bir şey bulduğumuzda....
03:53
we begin to excavate it extremely carefully and slowly,
62
215000
4000
...hassas kazmalar ve ince boya fırçaları kullanarak...
03:57
using dental picks and fine paintbrushes.
63
219000
3000
...son derece dikkatli bir şekilde kazmaya başlarız.
04:00
And all the sediment is then put through these screens,
64
222000
3000
Tüm tortu bu ekranlar sayesinde alınır...
04:03
and where we go again through it very carefully,
65
225000
2000
...küçük kemik parçaları için...
04:05
looking for small bone fragments, and it's then washed.
66
227000
4000
...orada dikkatli bir şekilde tekrar arama yaparız, sonrasında kemikler yıkanır.
04:09
And these things are so exciting. They are so often the only,
67
231000
4000
Birinin kalıntıları sık sık yada ilk defa görmesi...
04:13
or the very first time that anybody has ever seen the remains.
68
235000
5000
...çok heyecan vericidir.
04:18
And here's a very special moment, when my mother and myself
69
240000
3000
Ve burası çok özel bir andı...
04:21
were digging up some remains of human ancestors.
70
243000
6000
...ben ve annem bir insan atasının kalıntılarını kazıyorduk...
04:27
And it is one of the most special things
71
249000
2000
...bunu herzaman annenizle yapmanız...
04:29
to ever do with your mother.
72
251000
2000
...en özel şeylerden biridir.
04:31
(Laughter)
73
253000
4000
(Gülüşmeler)
04:35
Not many people can say that.
74
257000
3000
Birçok kişi bunu söyleyemez.
04:38
But now, let me take you back to Africa, two million years ago.
75
260000
6000
Fakat şimdi sizi Afrika da iki milyon yıl öncesine götürmek istiyorum.
04:44
I'd just like to point out, if you look at the map of Africa,
76
266000
5000
Haritaya bakarsanız, göstermek istiyorum ki...
04:49
it does actually look like a hominid skull in its shape.
77
271000
5000
...oradaki, şekil olarak bir Hominid kafatası gibi gözüküyor.
04:58
Now we're going to go to the East African and the Rift Valley.
78
280000
4000
Şimdi Doğu Afrika da ki Rift Vadisi ne gideceğiz.
05:02
It essentially runs up from the Gulf of Aden,
79
284000
3000
Bu vadi Aden Körfezin den doğmaktadır...
05:05
or runs down to Lake Malawi.
80
287000
4000
...ve Malawi Gölü ne akmaktadır.
05:09
And the Rift Valley is a depression.
81
291000
2000
Rift Vadisi bir çöküntü vadisidir.
05:11
It's a basin, and rivers flow down from the highlands into the basin,
82
293000
6000
Aynı zamanda bu vadi, bir havza özelliği taşır, yaylalardan havzaya...
05:18
carrying sediment, preserving the bones of animals that lived there.
83
300000
4000
...tortu taşıyan ve orada yaşayan hayvanların kemiklerini sürükleyen nehirler akar.
05:22
If you want to become a fossil, you actually need to die somewhere
84
304000
4000
Bir fosil olmak istiyorsanız, aslında kemiklerinizin çabucak gömüleceği...
05:26
where your bones will be rapidly buried.
85
308000
2000
...bir yerde ölmeniz gerekiyor.
05:28
You then hope that the earth moves in such a way
86
310000
2000
O zaman dünyanın hareketinin...
05:30
as to bring the bones back up to the surface.
87
312000
3000
...kemiklerinizi tekrar yeryüzüne çıkaracağını umut edersiniz.
05:33
And then you hope that one of us lot
88
315000
3000
Ve sonrasında bizden biri nin arayarak...
05:36
will walk around and find small pieces of you.
89
318000
3000
...sizin küçük parçalarınızı bulmasını beklersiniz.
05:39
(Laughter)
90
321000
1000
(Gülüşmeler)
05:40
OK, so it is absolutely surprising that we know as much
91
322000
3000
Evet, atalarımız hakkında günümüz kadar bilgi sahibi olmamız...
05:43
as we do know today about our ancestors,
92
325000
3000
...aslında gerçekten şaşırtıcıdır.
05:46
because it's incredibly difficult,
93
328000
2000
Çünkü bu inanılmaz derecede zordur...
05:48
A, for these things to become -- to be -- preserved,
94
330000
3000
...bunların meydana gelmesi, kemiklerin zarar görmemesi...
05:51
and secondly, for them to have been brought back up to the surface.
95
333000
3000
...sonra, onların günyüzüne çıkmış olması.
05:54
And we really have only spent 50 years looking for these remains,
96
336000
4000
Biz gerçekten 50 yılımızı sadece bu kalıntıları arayarak geçirdik...
05:59
and begin to actually piece together our evolutionary story.
97
341000
3000
...ve evrimsel hikayemizi oluşturmaya başladık.
06:02
So, let's go to Lake Turkana, which is one such lake basin
98
344000
5000
Ülkemiz Kenya'nın tam Kuzeyindeki...
06:07
in the very north of our country, Kenya.
99
349000
2000
...bu tür bir göl olan Turkana gölüne gidelim.
06:09
And if you look north here, there's a big river that flows into the lake
100
351000
4000
Burada kuzeye bakarsanız, oralarda yaşayan hayvanların...
06:13
that's been carrying sediment and preserving the remains
101
355000
3000
...tortularını taşıyarak ve kalıntılarını sürükleyerek akan...
06:16
of the animals that lived there.
102
358000
2000
...büyük bir nehir var.
06:18
Fossil sites run up and down both lengths of that lake basin,
103
360000
4000
Fosil alanları, yirmi bin millik bir alanı teşkil eden havza gölü boyunca...
06:22
which represents some 20,000 square miles.
104
364000
4000
...hem yukarı hem aşağı uzanmaktadır.
06:27
That's a huge job that we've got on our hands.
105
369000
2000
Bu bizim için büyük bir uğraştır.
06:29
Two million years ago at Lake Turkana,
106
371000
4000
İki milyon yıl önce Turkana Gölün de...
06:33
Homo erectus, one of our human ancestors,
107
375000
3000
...bizim atalarımızdan biri olan Homo Erectus...
06:36
actually lived in this region.
108
378000
2000
...tam olarak bu bölgede yaşamıştır.
06:38
You can see some of the major fossil sites that we've been working
109
380000
3000
Kuzeyde çalıştığımız ana fosil alanlarını görebilirsiniz...
06:41
in the north. But, essentially, two million years ago,
110
383000
4000
...fakat aslında, iki milyon yıl önce...
06:46
Homo erectus, up in the far right corner,
111
388000
3000
...Homo Erectus, sağ üst köşede...
06:49
lived alongside three other species of human ancestor.
112
391000
6000
...diğer üç insan türüyle birlikte yaşamıştır.
06:57
And here is a skull of a Homo erectus,
113
399000
3000
Burada, raftan şimdi aldığım...
07:00
which I just pulled off the shelf there.
114
402000
2000
...bir Homo Erectus un kafatası var.
07:02
(Laughter)
115
404000
4000
(Gülüşmeler)
07:06
But it is not to say that being a single species on planet Earth is the norm.
116
408000
6000
Fakat, bu, dünya da tek bir tür olmanın bir norm olduğu anlamına gelmiyor.
07:12
In fact, if you go back in time,
117
414000
2000
Aslında zaman içinde geriye gidersek...
07:14
it is the norm that there are multiple species of hominids
118
416000
5000
...hominidlerin çoklu türlerinin olması ya da her hangi bir zamanda insan atalarının...
07:19
or of human ancestors that coexist at any one time.
119
421000
2000
...birlikte var olmaları normdur.
07:21
Where did these things come from?
120
423000
3000
Bunlar Nereden Geldi?
07:24
That's what we're still trying to find answers to,
121
426000
3000
Bu, cevaplarını bulabilmek için sürekli üstünde çalıştığımız sorudur...
07:27
and it is important to realize that there is diversity
122
429000
4000
...ve dikkat edilmesi gereken şudur ki; tüm farklı türlerde çeşitlilik vardır...
07:31
in all different species, and our ancestors are no exception.
123
433000
4000
...ve atalarımız istisna değildir.
07:37
Here's some reconstructions of some of the fossils
124
439000
4000
Burada, Turkana Gölünden bazı fosillerin...
07:43
that have been found from Lake Turkana.
125
445000
3000
...canlandırmaları var.
07:46
But I was very lucky to have been brought up in Kenya,
126
448000
3000
Fakat, ben, Kenya da yetiştiğim için...
07:49
essentially accompanying my parents to Lake Turkana
127
451000
4000
...ve Turkana gölündeki insan kalıntıları araştırmasında ailemle birlikte çalıştığım için...
07:53
in search of human remains.
128
455000
2000
...kendimi çok şanslı hissediyorum.
07:55
And we were able to dig up, when we got old enough,
129
457000
3000
Yeteri kadar tecrübe sahibi olduğumuzda...
07:58
fossils such as this, a slender-snouted crocodile.
130
460000
4000
...bu şekildeki fosilleri kazmaya başladık, burada ince burunlu bir timsah...
08:03
And we dug up giant tortoises, and elephants and things like that.
131
465000
4000
...dev kaplumbağalar, filler ve bu tür kalıntıları kazıyorduk.
08:07
But when I was 12, as I was in this picture,
132
469000
2000
Ben, bu resimde 12 yaşımdayken...
08:09
a very exciting expedition was in place on the west side,
133
471000
4000
...batı tarafında çok heyecan verici bir keşif yaşandı...
08:13
when they found essentially the skeleton of this Homo erectus.
134
475000
6000
...bu Homo Erectus un gerçek bir iskeleti bulunmuştu.
08:20
I could relate to this Homo erectus skeleton very well,
135
482000
4000
Bu iskeletin bir Homo Erectus a ait olduğu bağlantısını kurdum...
08:24
because I was the same age that he was when he died.
136
486000
5000
...çünkü o öldüğünde benimle aynı yaştaydı.
08:30
And I imagined him to be tall, dark-skinned.
137
492000
4000
Ve ben, onu uzun boylu, esmer tenli biri olarak hayal ettim.
08:34
His brothers certainly were able to run long distances
138
496000
5000
Kuşkusuz kardeşleri uzun mesafeleri koşabiliyor ve avlanabiliyordu...
08:39
chasing prey, probably sweating heavily as they did so.
139
501000
3000
...muhtemelen de bunu yaparken terliyorlardı.
08:42
He was very able to use stones effectively as tools.
140
504000
5000
Eminim ki taşları etkili bir şekilde araç olarak kullanabiliyordu.
08:47
And this individual himself, this one that I'm holding up here,
141
509000
4000
Bu kişi, şuan burada elimde tuttuğum...
08:51
actually had a bad back. He'd probably had an injury as a child.
142
513000
5000
...geçmişinde muhtemelen bir sakatlık geçirmiş.
08:56
He had a scoliosis and therefore must have been looked after
143
518000
4000
Omurgasında bir skalyozu vardı bu yüzden...
09:00
quite carefully by other female, and probably much smaller,
144
522000
3000
...bir kadın tarafından dikkatlice bakımı sağlanmış olmalı...
09:04
members of his family group, to have got to where he did in life, age 12.
145
526000
6000
...muhtemelen ailesinden daha küçük kişiler, 12 yaşına kadar hayatında bunlar oldu.
09:10
Unfortunately for him, he fell into a swamp
146
532000
3000
Ne yazık ki bir bataklığa düşmüş...
09:13
and couldn't get out.
147
535000
2000
...ve oradan çıkamamış.
09:15
Essentially, his bones were rapidly buried
148
537000
3000
Aslında, kemikleri hemen gömülmüş...
09:18
and beautifully preserved.
149
540000
2000
...güzelce korunmuş.
09:20
And he remained there until 1.6 million years later,
150
542000
5000
Ve fosili 1.6 milyon yıl sonrasına kadar kalmış...
09:25
when this very famous fossil hunter, Kamoya Kimeu,
151
547000
4000
...resimdeki ünlü fosil avcısı, Kamoya Kimeu...
09:29
walked along a small hillside
152
551000
2000
...küçük bir yamaç boyunca yürüyüp...
09:32
and found that small piece of his skull lying on the surface
153
554000
4000
...yerde, çakıl taşları arasında duran bir kafatası parçasını bulduğunda...
09:36
amongst the pebbles, recognized it as being hominid.
154
558000
4000
...onun, bir Hominid'e ait olduğunu fark etmişti.
09:42
It's actually this little piece up here on the top.
155
564000
2000
O, tam olarak burada üst kısımdaki parça.
09:44
Well, an excavation was begun immediately,
156
566000
4000
Sonrasında hemen bir kazıya başlandı...
09:48
and more and more little bits of skull
157
570000
2000
...ve tortunun içinden...
09:50
started to be extracted from the sediment.
158
572000
4000
...daha küçük kafatası parçaları çıkarılmaya başlandı.
09:54
And what was so fun about it was this:
159
576000
2000
Burada işi eğlenceli kılan...
09:56
the skull pieces got closer and closer to the roots of the tree,
160
578000
5000
...kafatası parçalarının yeni büyüyen bir ağacın köklerine...
10:02
and fairly recently the tree had grown up,
161
584000
2000
...yakınlaşmış, iç içe girmiş olmasıydı...
10:04
but it had found that the skull had captured nice water in the hillside,
162
586000
5000
...yamaçta kafatasının, içinde su biriktirmesi...
10:09
and so it had decided to grow its roots in and around this,
163
591000
3000
...ağacın, köklerini kafatasının içinde ve etrafında büyütmesini sağladı...
10:12
holding it in place and preventing it from washing away down the slope.
164
594000
5000
...böylece kökler, onun aşağı doğru kayıp gitmesini engellemiş oldu.
10:17
We began to find limb bones; we found finger bones,
165
599000
5000
Parmak, kalça, omurga, köprücük kemikleri gibi...
10:22
the bones of the pelvis, vertebrae, ribs, the collar bones,
166
604000
3000
...daha önce Homo erectus da görülmemiş...
10:25
things that had never, ever been seen before in Homo erectus.
167
607000
5000
...kemikleri bulmaya başladık...
10:30
It was truly exciting.
168
612000
2000
Bu gerçekten heyecan vericiydi.
10:32
He had a body very similar to our own,
169
614000
5000
Bizimkine çok benzeyen bir vücudu vardı...
10:37
and he was on the threshold of becoming human.
170
619000
4000
...ve insan olmanın eşiğindeydi...
10:41
Well, shortly afterwards, members of his species
171
623000
4000
...türünün üyeleri kısa bir süre sonra...
10:45
started to move northwards out of Africa,
172
627000
3000
...Afrika dışında kuzeye doğru göç etmeye başladı...
10:48
and you start to see fossils of Homo erectus
173
630000
3000
...burada Homo erectus un fosillerini görüyorsunuz...
10:51
in Georgia, China and also in parts of Indonesia.
174
633000
6000
...Gürcistan da, Çin de, ve ayrıca Endonezya nın çeşitli bölgelerinde.
10:57
So, Homo erectus was the first human ancestor to leave Africa
175
639000
5000
Görüyoruz ki, Afrika dan ilk ayrılan ve dünya çapında yayılmaya başlayan...
11:02
and begin its spread across the globe.
176
644000
2000
...ilk insan atası Homo erectus tur.
11:04
Some exciting finds, again, as I mentioned,
177
646000
5000
Gürcistan' ın başkenti Dmanisi de...
11:09
from Dmanisi, in the Republic of Georgia.
178
651000
3000
...yeni önemli bulgular var.
11:12
But also, surprising finds
179
654000
2000
Ve ayrıca son zamanlarda...
11:14
recently announced from the Island of Flores in Indonesia,
180
656000
3000
...yaklaşık bir metre civarında cüce boylu bu insan atalarından oluşan...
11:17
where a group of these human ancestors have been isolated,
181
659000
5000
...bir grubun karantina altına alındığı Endonezya nın Flores Adalarında...
11:22
and have become dwarfed, and they're only about a meter in height.
182
664000
4000
...çarpıcı bulgular olduğu söylendi.
11:26
But they lived only 18,000 years ago,
183
668000
4000
Fakat onlar tam 18.000 yıl önce yaşamıştı...
11:30
and that is truly extraordinary to think about.
184
672000
3000
...ve bu, gerçekten düşünmesi olağanüstü bir şey.
11:33
Just to put this in terms of generations,
185
675000
3000
İnsanlara zaman olarak düşünmek zor geldiği için...
11:36
because people do find it hard to think of time,
186
678000
2000
...bu süreye nesiller açısından bakarsak...
11:38
Homo erectus left Africa 90,000 generations ago.
187
680000
4000
...Homo erectus Afrika' dan 90.000 nesil önce ayrılmıştır.
11:43
We evolved essentially from an African stock.
188
685000
3000
Aslında biz, Afrikalı bir nesilden evrimleştik.
11:46
Again, at about 200,000 years as a fully-fledged us.
189
688000
5000
Yaklaşık 200,000 yılda tam olarak olgunlaşmış hale geldik...
11:51
And we only left Africa about 70,000 years ago.
190
693000
4000
...ve Afrika dan yanlızca 70.000 yıl önce ayrıldık.
11:55
And until 30,000 years ago, at least three upright-walking apes
191
697000
5000
30.000 yıl öncesine kadar, en az üç dik yürüyen maymun...
12:00
shared the planet Earth.
192
702000
2000
...dünyayı paylaşıyordu.
12:02
The question now is, well, who are we?
193
704000
3000
Şimdiki soru; "Biz Kimiz?"
12:05
We're certainly a polluting, wasteful, aggressive species,
194
707000
5000
Biz,aslında bir kaç iyi yanımız olsa da...
12:10
with a few nice things thrown in, perhaps.
195
712000
3000
...kirliliğe yol açan, savurgan, kavgacı türleriz.
12:13
(Laughter)
196
715000
1000
(Gülüşmeler)
12:14
For the most part, we're not particularly pleasant at all.
197
716000
6000
Genelde hiç iç açıcı değiliz.
12:20
We have a much larger brain than our ape ancestors.
198
722000
3000
Maymun atalarımızdan daha büyük bir beyine sahibiz.
12:23
Is this a good evolutionary adaptation, or is it going to lead us
199
725000
6000
Bu, iyi bir evrimsel adaptasyon mu? Ya da bizi dünyadaki...
12:29
to being the shortest-lived hominid species on planet Earth?
200
731000
5000
...kısa ömürlü hominid türlerinden olmaya götürecek mi?
12:34
And what is it that really makes us us?
201
736000
3000
Ve bizi biz yapan nedir?
12:37
I think it's our collective intelligence.
202
739000
2000
Bence, bizi biz yapan; kollektif zekamızdır.
12:39
It's our ability to write things down,
203
741000
3000
Birşeyleri yazıya dökebilme yeteneğimizdir, ...
12:42
our language and our consciousness.
204
744000
2000
...konuşma yeteneğimiz ve bilincimizdir.
12:44
From very primitive beginnings, with a very crude tool kit of stones,
205
746000
7000
Kaba taşlardan oluşan araç gereçlerin kullanıldığı ilkel çağların ardından...
12:51
we now have a very advanced tool kit, and our tool use
206
753000
5000
...günümüzde çok gelişmiş bir araç-gereç imkanına sahibiz...
12:56
has really reached unprecedented levels:
207
758000
3000
...ve bunların kullanımı, daha önce hiç görülmemiş düzeylere ulaşmıştır.
12:59
we've got buggies to Mars; we've mapped the human genome;
208
761000
4000
Mars'a giden uzay araçlarımız var, insan genomu haritası çizildi...
13:03
and recently even created synthetic life, thanks to Craig Venter.
209
765000
4000
...hatta son zamanlarda Craig Venter sayesinde Sentetik Hayat bile yaratıldı.
13:07
And we've also managed to communicate with people
210
769000
4000
Ayrıca, dünyanın farklı bölgelerinde olan insanlar arasındaki...
13:11
all over the world, from extraordinary places.
211
773000
3000
...iletişimi sağlamayı başardık.
13:14
Even from within an excavation in northern Kenya,
212
776000
4000
Kenya'nın kuzeyindeki bir kazı esnasında bile...
13:18
we can talk to people about what we're doing.
213
780000
2000
...insanlara o anda ne yaptığımızı anlatabiliyoruz.
13:20
As Al Gore so clearly has reminded us,
214
782000
4000
Albert Gore'nin açıkça söylediği gibi: ...
13:24
we have reached extraordinary numbers
215
786000
4000
...bu gezegende, olağanüstü seviyedeki...
13:28
of people on this planet.
216
790000
2000
...insan sayısına ulaştık.
13:30
Human ancestors really only survive on planet Earth,
217
792000
3000
Fosil kayıtlarına baktığımızda...
13:33
if you look at the fossil record,
218
795000
2000
...insan ataları yaklaşık olarak ortalama...
13:35
for about, on average, a million years at a time.
219
797000
3000
...bir milyon yıldır dünya üzerinde yok olmadan kalmıştır.
13:38
We've only been around for the past 200,000 years as a species,
220
800000
4000
Bir tür olarak geçmiş iki yüz bin yıldan günümüze varlığımızı sürdürüyoruz, ...
13:42
yet we've reached a population of more than six and a half billion people.
221
804000
5000
...günümüzde 6.5 milyon üzerinde insan sayısının mevcut olduğu bir nüfusa ulaştık.
13:47
And last year, our population grew by 80 million.
222
809000
3000
Ve dünya üzerindeki nüfusumuz geçen yıl 80 milyon kişi arttı.
13:50
I mean, these are extraordinary numbers.
223
812000
3000
Söylemek istediğim; nüfusun çok aşırı artış göstermiş olması.
13:53
You can see here, again, taken from Al Gore's book.
224
815000
5000
Burada, Albert Gore'nin kitabından alınan oranları görüyorsunuz...
13:58
But what's happened is our technology
225
820000
2000
...ne yazık ki; teknolojide yaşanan gelişmeler...
14:00
has removed the checks and balances on our population growth.
226
822000
4000
...nüfus artışı üzerindeki kontrol ve dengeyi ortadan kaldırdı.
14:05
We have to control our numbers, and I think this is as important
227
827000
4000
Nüfus artışını kontrol altına almak zorundayız, ve bence bu...
14:09
as anything else that's being done in the world today.
228
831000
2000
...yapılan diğer her şey kadar büyük bir öneme sahip.
14:11
But we have to control our numbers,
229
833000
2000
Nüfus sayısını kontrol etmemiz gerekiyor...
14:13
because we can't really hold it together as a species.
230
835000
4000
...çünkü, bu sayıyı bir tür olarak daha fazla sürdüremeyiz.
14:18
My father so appropriately put it,
231
840000
3000
Yeri gelmişken babamın bir sözünden bahsetmek istiyorum...
14:21
that "We are certainly the only animal that makes conscious choices
232
843000
4000
..."Biz, bir tür olarak hayatta kalabilmek için bilinçli bir şekilde...
14:25
that are bad for our survival as a species."
233
847000
2000
...yanlış tercihler yapan tek hayvan türüyüz."
14:27
Can we hold it together?
234
849000
3000
Bu artışı daha fazla sürdürebilir miyiz?
14:33
It's important to remember that we all evolved in Africa.
235
855000
4000
Unutulmaması gerekir ki; hepimiz Afrika da evrim geçirdik.
14:37
We all have an African origin.
236
859000
3000
Hepimizin Afrikalı bir kökeni var.
14:41
We have a common past and we share a common future.
237
863000
4000
Ortak bir geçmişimiz ve paylaşacağımız ortak bir geleceğimiz var.
14:45
Evolutionarily speaking, we're just a blip.
238
867000
4000
Evrimsel olarak biz sadece bir sinyal iz.
14:49
We're sitting on the edge of a precipice,
239
871000
3000
Bir uçurumun kenarında oturuyoruz, ...
14:52
and we have the tools and the technology at our hands
240
874000
7000
...ve hayatta kalabilmek için gerekli olan ihtiyaçlarımızı...
14:59
to communicate what needs to be done
241
881000
2000
...başkalarına iletebilecek araç gereçlerimiz ve...
15:01
to hold it together today.
242
883000
2000
...teknolojik imkanlarımız var.
15:05
We could tell every single human being out there, if we really wanted to.
243
887000
3000
Her insanın gerçekten istediğinde bu imkanları kullanabileceğini söyleyebiliriz.
15:08
But will we do that, or will we just let nature take its course?
244
890000
6000
Fakat, bunu mu yapacağız, yoksa doğanın kendi doğal akışını sürdürmesine izin mi vereceğiz?
15:15
Well, to end on a very positive note,
245
897000
3000
Olumlu bir yaklaşımla bitirmek için...
15:18
I think evolutionarily speaking,
246
900000
2000
...son olarak, evrimsel açıdan konuşmak gerekirse...
15:20
this is probably a fairly good thing, in the end.
247
902000
3000
...bence bu, belkide iyi bir şeydir.
15:23
I'll leave it at that, thank you very much.
248
905000
2000
Burada bitiriyorum, çok teşekkürler.
15:25
(Applause)
249
907000
5000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Louise Leakey - PaleoanthropologistLouise Leakey hunts for hominid fossils in East Africa, in the family tradition.
Why you should listen
Louise Leakey is the third generation of her family to dig for humanity's past in East Africa. In 2001, Leakey and her mother, Meave, found a previously unknown hominid, the 3.5-million-year-old Kenyanthropus platyops, at Lake Turkana -- the same region where her father, Richard, discovered the "Turkana Boy" fossil, and near Tanzania's Olduvai Gorge, where her grandparents, Louise and Mary Leakey, discovered the bones of Homo habilis.
In August 2007 Louise and Meave, both National Geographic Explorers-in-Residence, dug up new H. habilis bones that may rewrite humanity's evolutionary timeline. We imagine that we evolved from apes in an orderly progression from ape to hominid to human, but the Leakeys' find suggests that different species of pre-humans actually lived side by side at the same time for almost half a million years.
Louise Leakey | Speaker | TED.com