TEDGlobal 2011
Charles Hazlewood: Trusting the ensemble
Charles Hazlewood: Tin tưởng vào dàn nhạc
Filmed:
Readability: 3.8
570,578 views
Nhạc trưởng Charles Hazlewood nói về vai trò của niềm tin trong việc chỉ huy dàn nhạc -- và chỉ ra nó hoạt động như nào, bằng cách chỉ huy Dàn nhạc Giao hưởng Scotland ngay trên sân khấu. Ông còn chia sẻ những đoạn video ngắn từ hai dự án âm nhạc: vở opera "U-Carmen eKhayelitsha" và dàn giao hưởng dành cho người khuyết tật.
Charles Hazlewood - Conductor
Charles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble. Full bio
Charles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I am a conductor,
0
0
2000
Tôi là một nhạc trưởng,
00:17
and I'm here today
1
2000
2000
và tôi ở đây
00:19
to talk to you about trust.
2
4000
2000
để nói về niềm tin.
00:21
My job depends upon it.
3
6000
3000
Công việc của tôi phụ thuộc vào nó.
00:24
There has to be, between me and the orchestra,
4
9000
2000
Giữa tôi và dàn giao hưởng,
00:26
an unshakable bond of trust,
5
11000
2000
phải có một niềm tin không thể lay chuyển nổi,
00:28
born out of mutual respect,
6
13000
3000
sinh ra từ sự tôn trọng lẫn nhau,
00:31
through which we can spin a musical narrative
7
16000
3000
mà qua đó chúng tôi có thể tạo ra bản nhạc
00:34
that we all believe in.
8
19000
2000
mà tất cả chúng tôi đều tin vào.
00:36
Now in the old days, conducting, music making,
9
21000
3000
Vào những ngày trước, việc chỉ huy dàn nhạc, chơi nhạc
00:39
was less about trust and more, frankly, about coercion.
10
24000
3000
ít có liên quan đến vấn đề niềm tin, và thực sự mà nói, liên quan đến sự bắt buộc .
00:42
Up to and around about the Second World War,
11
27000
2000
Cho tới khoảng Chiến tranh Thế giới lần thứ hai,
00:44
conductors were invariably dictators --
12
29000
2000
nhạc trưởng luôn luôn là những kẻ độc tài --
00:46
these tyrannical figures
13
31000
2000
những nhân vật chuyên chế này
00:48
who would rehearse, not just the orchestra as a whole, but individuals within it,
14
33000
3000
sẽ diễn tập, không chỉ toàn bộ với cả dàn nhạc, mà còn với cả từng người trong đó,
00:51
within an inch of their lives.
15
36000
3000
một cách rất khắt khe.
00:54
But I'm happy to say now that the world has moved on,
16
39000
2000
Nhưng tôi rất vui mừng được nói rằng thế giới đã tiến bộ lên rồi,
00:56
music has moved on with it.
17
41000
2000
âm nhạc đã thoát khỏi thời kỳ đó.
00:58
We now have a more democratic view and way of making music --
18
43000
3000
Chúng ta giờ có cái nhìn và cách chơi nhạc dân chủ hơn --
01:01
a two-way street.
19
46000
2000
một con đường 2 chiều.
01:03
I, as the conductor, have to come to the rehearsal with a cast-iron sense
20
48000
3000
Với tư cách là một nhạc trưởng, tôi tới buổi diễn tập với một cảm quan sắc bén
01:06
of the outer architecture of that music,
21
51000
3000
về kiến trúc bên ngoài của âm nhạc,
01:09
within which there is then immense personal freedom
22
54000
3000
mà bên trong sẽ là sự tự do cá nhân rộng lớn
01:12
for the members of the orchestra to shine.
23
57000
2000
cho các thành viên dàn nhạc có thể tỏa sáng.
01:14
For myself, of course,
24
59000
2000
Đối với tôi, tất nhiên,
01:16
I have to completely trust my body language.
25
61000
4000
tôi hoàn toàn tin tưởng vào ngôn ngữ hình thể của mình.
01:20
That's all I have at the point of sale.
26
65000
2000
Đó là tất cả những gì tôi có.
01:22
It's silent gesture.
27
67000
2000
Đó là cử chỉ yên tĩnh.
01:24
I can hardly bark out instructions while we're playing.
28
69000
3000
Tôi không thể quát tháo ra những lời chỉ huy khi đang chơi nhạc
01:29
(Music)
29
74000
10000
(Âm nhạc)
02:51
Ladies and gentlemen, the Scottish Ensemble.
30
156000
2000
Thưa quý ông và quý bà, Dàn giao hưởng Scotland.
02:53
(Applause)
31
158000
7000
(Vỗ tay)
03:00
So in order for all this to work,
32
165000
2000
Vậy để thực hiện công việc này,
03:02
obviously I have got to be in a position of trust.
33
167000
2000
tôi rõ ràng phải có niềm tin.
03:04
I have to trust the orchestra,
34
169000
2000
Tôi phải có niềm tin vào dàn nhạc,
03:06
and, even more crucially, I have to trust myself.
35
171000
2000
và, thậm chí quan trọng hơn, tôi phải có niềm tin vào bản thân.
03:08
Think about it: when you're in a position of not trusting,
36
173000
2000
Hãy thử nghĩ: nếu bạn đứng ở vị trí không có niềm tin,
03:10
what do you do?
37
175000
2000
ban sẽ làm gì?
03:12
You overcompensate.
38
177000
2000
Bạn sẽ cố gắng hạn chế những sai sót một cách thái quá
03:14
And in my game, that means you overgesticulate.
39
179000
2000
Và trong nghề nghiệp của tôi, thì đó có nghĩa là khoa tay múa chân quá đà.
03:16
You end up like some kind of rabid windmill.
40
181000
2000
Cuối cùng bạn sẽ trở thành một chiếc cối xay gió điên dại.
03:18
And the bigger your gesture gets,
41
183000
2000
Và khi điệu bộ của bạn càng quá đà
03:20
the more ill-defined, blurry
42
185000
2000
nó sẽ càng trở nên khó hiểu
03:22
and, frankly, useless it is to the orchestra.
43
187000
2000
và, thực sự mà nói, là vô dụng đối với dàn nhạc.
03:24
You become a figure of fun. There's no trust anymore, only ridicule.
44
189000
3000
Bạn sẽ trở thành kẻ bị chế nhạo. Sẽ không còn sự tin tưởng nữa, chỉ còn sự nhạo báng.
03:27
And I remember at the beginning of my career,
45
192000
2000
Và tôi nhớ vào đầu sự nghiệp của tôi,
03:29
again and again, on these dismal outings with orchestras,
46
194000
2000
lúc nào cũng vậy, trong những buổi diễn thảm hại với dàn nhạc,
03:31
I would be going completely insane on the podium,
47
196000
3000
tôi sẽ gần như điên loạn lên trên bục điều khiển,
03:34
trying to engender a small scale crescendo really,
48
199000
2000
cố gắng tạo ra một đoạn cao trào
03:36
just a little upsurge in volume.
49
201000
2000
tăng lên đột ngột nho nhỏ về âm lượng.
03:38
Bugger me, they wouldn't give it to me.
50
203000
2000
Nhưng khốn nỗi, giàn nhạc không thể làm được điều đó.
03:40
I spent a lot of time in those early years
51
205000
2000
Những năm đầu tiên đó tôi dành rất nhiều thời gian
03:42
weeping silently in dressing rooms.
52
207000
2000
khóc lóc một cách thầm lặng trong phòng thay đồ.
03:44
And how futile seemed the words of advice to me
53
209000
3000
Và khi đó, những lời khuyên từ một vị nhạc trưởng kì cựu người Anh,
03:47
from great British veteran conductor Sir Colin Davis
54
212000
2000
ngài Colin Davis, cũng trở nên vô nghĩa với tôi.
03:49
who said, "Conducting, Charles,
55
214000
2000
ông nói rằng, "Charles, chỉ huy dàn nhạc
03:51
is like holding a small bird in your hand.
56
216000
2000
giống như cầm một con chim nhỏ ở trong tay vậy.
03:53
If you hold it too tightly, you crush it.
57
218000
3000
Nếu cậu giữ nó quá chặt, cậu sẽ nghiến chết nó.
03:56
If you hold it too loosely, it flies away."
58
221000
3000
Nếu cậu giữ nó quá lỏng, nó sẽ bay mất."
03:59
I have to say, in those days, I couldn't really even find the bird.
59
224000
3000
Tôi phải nói rằng, hồi đó, tôi thậm chí không thể thực sự tìm được con chim nào cả
04:02
Now a fundamental
60
227000
2000
Bây giờ tôi sẽ nói về một trải nghiệm có thể nói là
04:04
and really viscerally important experience for me, in terms of music,
61
229000
3000
rất căn bản và hệ trọng đối với tôi trong lĩnh vực âm nhạc,
04:07
has been my adventures in South Africa,
62
232000
2000
đó là chuyến đi của tôi tới Nam Phi,
04:09
the most dizzyingly musical country on the planet in my view,
63
234000
3000
một đất nước mà theo ý kiến của tôi, cuộn tròn trong âm nhạc,
04:12
but a country which, through its musical culture,
64
237000
2000
nhưng đó là nơi, thông qua văn hóa âm nhạc,
04:14
has taught me one fundamental lesson:
65
239000
3000
đã dạy tôi một bài học căn bản nhất:
04:17
that through music making
66
242000
2000
đó là thông qua chơi nhạc
04:19
can come deep levels
67
244000
2000
ta có thể chạm tới những tầng lớp sâu hơn
04:21
of fundamental life-giving trust.
68
246000
3000
của việc trao gửi niềm tin cuộc sống
04:24
Back in 2000, I had the opportunity to go to South Africa
69
249000
3000
nhớ lại năm 2000, khi tôi có cơ hội tới Nam Phi
04:27
to form a new opera company.
70
252000
2000
để xây dựng một công ty opera mới.
04:29
So I went out there, and I auditioned,
71
254000
2000
Tôi đã đến đó, và tổ chức những buổi thử giọng,
04:31
mainly in rural township locations, right around the country.
72
256000
2000
chủ yếu là ở những vùng nông thôn trên khắp đất nước.
04:33
I heard about 2,000 singers
73
258000
2000
Tôi đã nghe khoảng 2000 cả sĩ hát
04:35
and pulled together a company
74
260000
2000
và sau kéo tất cả về một công ty
04:37
of 40 of the most jaw-droppingly amazing young performers,
75
262000
3000
gồm 40 nghệ sĩ trẻ tuyệt vời nhất,
04:40
the majority of whom were black,
76
265000
2000
và phần đông trong số đó là người da đen,
04:42
but there were a handful of white performers.
77
267000
2000
nhưng vẫn có một số người da trắng.
04:44
Now it emerged early on in the first rehearsal period
78
269000
2000
Và có một điều xuất hiện ở ngay buổi tập dượt đầu tiên
04:46
that one of those white performers
79
271000
2000
đó là một trong những người da trắng
04:48
had, in his previous incarnation,
80
273000
2000
hồi trước đã là
04:50
been a member of the South African police force.
81
275000
2000
một thành viên của lực lượng công an Nam Phi.
04:52
And in the last years of the old regime,
82
277000
2000
Và vào những năm cuối của chế độ cũ,
04:54
he would routinely be detailed to go into the township
83
279000
3000
anh ấy thường được ra lệnh tới những thành phố nhỏ
04:57
to aggress the community.
84
282000
2000
để gây hấn với người dân ở đây
04:59
Now you can imagine what this knowledge did to the temperature in the room,
85
284000
3000
Bây giờ bạn có thể tưởng tượng điều này ảnh hưởng như thế nào tới nhiệt độ trong phòng,
05:02
the general atmosphere.
86
287000
2000
tới không khí chung.
05:04
Let's be under no illusions.
87
289000
2000
Và thực tế,
05:06
In South Africa, the relationship most devoid of trust
88
291000
3000
ở Nam Phi, mối quan hệ không có niềm tin nhất
05:09
is that between a white policeman
89
294000
2000
là mối quan hệ giữa những cảnh sát da trắng
05:11
and the black community.
90
296000
2000
và cộng đồng da đen.
05:13
So how do we recover from that, ladies and gentlemen?
91
298000
2000
Vậy chúng vượt qua khó khăn này như thế nào, thưa quý ông và quý bà?
05:15
Simply through singing.
92
300000
2000
Đơn giản là thông qua ca hát.
05:17
We sang, we sang,
93
302000
3000
Chúng tôi hát, hát,
05:20
we sang,
94
305000
2000
hát,
05:22
and amazingly new trust grew,
95
307000
2000
và niềm tin mới lớn dần lên một cách đáng ngạc nhiên,
05:24
and indeed friendship blossomed.
96
309000
2000
và tình bạn đã nở rộ.
05:26
And that showed me such a fundamental truth,
97
311000
2000
Và điều đó cho tôi mấy một sự thật cơ bản,
05:28
that music making and other forms of creativity
98
313000
3000
đó là âm nhạc và những hình thức sáng tạo khác
05:31
can so often go to places
99
316000
2000
có thể đến được những nơi
05:33
where mere words cannot.
100
318000
3000
mà lời nói không thể đến được.
05:36
So we got some shows off the ground. We started touring them internationally.
101
321000
2000
Chúng tôi có một số bài, và bắt đầu diễn chúng trên quốc tế.
05:38
One of them was "Carmen."
102
323000
2000
Một trong số đó là bản "Carmen".
05:40
We then thought we'd make a movie of "Carmen,"
103
325000
2000
Sau đó chúng tôi nghĩ là sẽ làm 1 bộ phim về "Carmen",
05:42
which we recorded and shot outside on location
104
327000
2000
Đoạn phim đã được quay tại một địa điểm
05:44
in the township outside Cape Town called Khayelitsha.
105
329000
2000
trong một thành phố nhỏ bên ngoài Capetown, tên là Khayelitsha.
05:46
The piece was sung entirely in Xhosa,
106
331000
2000
Bản nhạc được hoát toàn bộ bằng tiếng Xhosa,
05:48
which is a beautifully musical language, if you don't know it.
107
333000
3000
đây là một ngôn ngữ âm nhạc tuyệt đẹp, có thể bạn không biết điều này.
05:51
It's called "U-Carmen e-Khayelitsha" --
108
336000
2000
Nó được gọi là "U-Carmen e-Khayelitsha" --
05:53
literally "Carmen of Khayelitsha."
109
338000
2000
nghĩa là "Carmen của Khayelitsha".
05:55
I want to play you a tiny clip of it now
110
340000
2000
Tôi muốn cho các bạn xem một phần nhỏ của đoạn clip
05:57
for no other reason than to give you proof positive
111
342000
2000
lý do chính là tôi muốn cho các bạn thấy bằng chứng chứng minh
05:59
that there is nothing tiny about South African music making.
112
344000
3000
là làm âm nhạc ở Nam Phi không hề tầm thường chút nào
06:03
(Music)
113
348000
10000
(Âm nhạc)
07:15
(Applause)
114
420000
7000
(Vỗ tay)
07:22
Something which I find utterly enchanting
115
427000
3000
Một điều mà tôi thấy rất thích thú
07:25
about South African music making
116
430000
2000
về âm nhạc Nam Phí
07:27
is that it's so free.
117
432000
2000
đó là nó miễn phí.
07:29
South Africans just make music really freely.
118
434000
2000
Âm nhạc Nam Phi hoàn toàn miễn phí.
07:31
And I think, in no small way,
119
436000
2000
Và tôi nghĩ rằng, một cách không nhỏ,
07:33
that's due to one fundamental fact:
120
438000
2000
đó là do một thực tế quan trọng:
07:35
they're not bound to a system of notation.
121
440000
2000
họ không bị bó buộc bởi hệ thống nốt nhạc.
07:37
They don't read music.
122
442000
2000
Họ không đọc nhạc.
07:39
They trust their ears.
123
444000
2000
Họ tin vào đôi tai của mình.
07:41
You can teach a bunch of South Africans a tune in about five seconds flat.
124
446000
3000
Bạn có thể dạy một vài người Nam Phi một giai điệu chỉ trong 5 giây ngắn ngủi.
07:44
And then, as if by magic,
125
449000
2000
Và sau đó, như thể là có phép lạ,
07:46
they will spontaneously improvise a load of harmony around that tune
126
451000
3000
họ sẽ tự động ứng biến với một đoạn nhạc xung quanh giai điệu đó
07:49
because they can.
127
454000
2000
bởi họ có thể làm vậy.
07:51
Now those of us that live in the West, if I can use that term,
128
456000
3000
Những người ở phương Tây như chúng ta, hy vọng là tôi có thể dùng cách gọi này
07:54
I think have a much more hidebound attitude or sense of music --
129
459000
3000
tôi nghĩ là chúng ta có một thái độ, hoặc là cảm giác về âm nhạc bị bó hẹp --
07:57
that somehow it's all about skill and systems.
130
462000
3000
với chúng ta, âm nhạc là vấn đề về kỹ năng và hệ thống.
08:00
Therefore it's the exclusive preserve
131
465000
3000
Và do đó nó chỉ dành cho
08:03
of an elite, talented body.
132
468000
2000
một số ít những người tài năng, có năng khiếu.
08:05
And yet, ladies and gentlemen, every single one of us on this planet
133
470000
3000
Nhưng thưa quý ông và quý bà, bất cứ người nào trong chúng ta sống trên hành tinh này
08:08
probably engages with music on a daily basis.
134
473000
3000
có lẽ đều có mối liên hệ với âm nhạc hằng ngày.
08:11
And if I can broaden this out for a second,
135
476000
2000
Và nếu tôi có thể nới rộng điều này trong 1 giây nữa,
08:13
I'm willing to bet that every single one of you sitting in this room
136
478000
3000
tôi cá rằng mỗi người người trong phòng này
08:16
would be happy to speak with acuity, with total confidence,
137
481000
2000
sẽ rất vui khi được nói với một sự tự tin và cái nhìn sắc sảo
08:18
about movies, probably about literature.
138
483000
3000
về phim ảnh, hoặc có thể là về văn học.
08:21
But how many of you would be able to make a confident assertion
139
486000
3000
Nhưng có bao nhiêu trong số các bạn có thể quyết đoán nói về
08:24
about a piece of classical music?
140
489000
3000
một bản nhạc giao hưởng?
08:27
Why is this?
141
492000
2000
Tại sao lại như vậy?
08:29
And what I'm going to say to you now
142
494000
2000
Và những gì tôi muốn nói bây giờ
08:31
is I'm just urging you to get over
143
496000
2000
là muốn thôi thúc các bạn hãy vượt qua
08:33
this supreme lack of self-confidence,
144
498000
2000
sự thiếu tự tin to lớn đó đi,
08:35
to take the plunge, to believe that you can trust your ears,
145
500000
3000
để lao vào, tin tưởng rằng bạn có thể tin vào đôi tai của mình,
08:38
you can hear some of the fundamental muscle tissue,
146
503000
2000
bạn có thể thấy nghe một vài lớp cơ bắp quan trọng,
08:40
fiber, DNA,
147
505000
2000
chất xơ, ADN,
08:42
what makes a great piece of music great.
148
507000
3000
mà khiến cho một bản nhạc trở nên tuyệt vời.
08:45
I've got a little experiment I want to try with you.
149
510000
2000
Tôi có một thí nghiệm nho nhỏ mà tôi muốn cho các bạn thấy.
08:47
Did you know
150
512000
2000
Các bạn có biết
08:49
that TED is a tune?
151
514000
2000
rằng từ TED có một giai điệu?
08:51
A very simple tune based on three notes -- T, E, D.
152
516000
3000
Một giai điệu rất đơn giản dựa trên 3 nốt -- T, E, D.
08:54
Now hang on a minute.
153
519000
2000
Giờ hãy đợi một chút.
08:56
I know you're going to say to me, "T doesn't exist in music."
154
521000
3000
Tôi biết rằng các bạn sẽ nói rằng, "Nốt T không hề có trong âm nhạc."
08:59
Well ladies and gentlemen, there's a time-honored system,
155
524000
2000
Thưa quý ông và quý bà, có một hệ thống từ rất lâu,
09:01
which composers have been using for hundreds of years,
156
526000
2000
mà các nhạc sĩ đã sử dụng từ hàng trăm năm nay,
09:03
which proves actually that it does.
157
528000
3000
chứng minh rằng nốt T có tồn tại trong âm nhạc
09:06
If I sing you a musical scale: A, B, C, D, E, F, G --
158
531000
4000
Nếu tôi hát trong thang âm nhạc: A, B, C, D, E, F, G --
09:10
and I just carry on with the next set of letters in the alphabet, same scale:
159
535000
3000
và tôi tiếp tục với những chữ cái tiếp theo trong bản chữ cái, cùng một gam:
09:13
H, I, J, K, L, M, N,
160
538000
3000
H, I, J, K, L, M, N,
09:16
O, P, Q, R, S, T -- there you go.
161
541000
2000
O, P, Q, R, S, T -- và đây.
09:18
T, see it's the same as F in music.
162
543000
2000
T, nó giống với nốt F trong âm nhạc.
09:20
So T is F.
163
545000
2000
Vậy T chính là F.
09:22
So T, E, D is the same as F, E, D.
164
547000
2000
Do đó T, E, D cũng giống với F, E, D.
09:24
Now that piece of music that we played at the start of this session
165
549000
3000
Bây giờ bản nhạc mà chúng tôi đã chơi ở phần đầu của buổi nói chuyện này
09:27
had enshrined in its heart
166
552000
2000
nằm rất sâu ở giữa
09:29
the theme, which is TED.
167
554000
2000
chủ đề, đó là TED.
09:31
Have a listen.
168
556000
2000
Hãy nghe này.
09:34
(Music)
169
559000
7000
(Âm nhạc)
09:41
Do you hear it?
170
566000
2000
Bạn có nghe thấy không?
09:43
Or do I smell some doubt in the room?
171
568000
2000
Hay tôi ngửi thấy mùi của sự nghi ngờ trong khán phòng?
09:45
Okay, we'll play it for you again now,
172
570000
2000
Được rồi, chúng tôi sẽ chơi lại từ đầu ngay bây giờ,
09:47
and we're going to highlight, we're going to poke out the T, E, D.
173
572000
3000
và chúng tôi sẽ làm nổi bật, sẽ thọc chữ TED ra.
09:50
If you'll pardon the expression.
174
575000
3000
Các bạn sẽ thông cảm với điệu bộ của tôi.
09:53
(Music)
175
578000
7000
(Âm nhạc)
10:00
Oh my goodness me, there it was loud and clear, surely.
176
585000
3000
Ôi trời ơi, nó rất to và rõ ràng, chắc chắn đấy.
10:03
I think we should make this even more explicit.
177
588000
1000
Tôi nghĩ tôi nên khiến cho nó được bộc lộ rõ ràng hơn.
10:04
Ladies and gentlemen, it's nearly time for tea.
178
589000
2000
Thưa quý ông và quý bà, sắp đền giờ uống trà rồi.
10:06
Would you reckon you need to sing for your tea, I think?
179
591000
2000
Các bạn cso nghĩ là chúng ta nên hát để uống trà không?
10:08
I think we need to sing for our tea.
180
593000
2000
Tôi nghĩ là chúng ta cần hát để uống trà.
10:10
We're going to sing those three wonderful notes: T, E, D.
181
595000
3000
Chúng ta sẽ hát 3 nốt nhạc kỳ diệu này: T, E, D.
10:13
Will you have a go for me?
182
598000
2000
Các bạn sẽ hát theo tôi chứ?
10:15
Audience: T, E, D.
183
600000
2000
Khán giả: T, E, D.
10:17
Charles Hazlewood: Yeah, you sound a bit more like cows really than human beings.
184
602000
3000
Charles Hazlewood: Vâng, các bạn hát giống những con bò hơn là con người.
10:20
Shall we try that one again?
185
605000
2000
Chúng ta sẽ thử lại lần nữa nhé?
10:22
And look, if you're adventurous, you go up the octave.
186
607000
2000
Và xem này, nếu bạn thích phiêu lưu, bạn sẽ hát tới quãng này.
10:24
T, E, D.
187
609000
2000
T, E, D.
10:26
Audience: T, E, D.
188
611000
2000
Khán giả: T, E, D.
10:28
CH: Once more with vim. (Audience: T, E, D.)
189
613000
3000
CH: Một lần nữa, mạnh hơn. (Khán giả: T, E, D.)
10:31
There I am like a bloody windmill again, you see.
190
616000
2000
Vâng bây giờ tôi lại như một cái cối xay gió một lần nữa, bạn thấy đấy.
10:33
Now we're going to put that in the context of the music.
191
618000
3000
Giờ chúng ta sẽ đặt nó vào trong ngữ cảnh âm nhạc.
10:36
The music will start, and then at a signal from me, you will sing that.
192
621000
3000
Nhạc sẽ nổi lên, và khi nhận được tín hiệu từ tôi, các bạn sẽ hát nốt đó nhé
10:41
(Music)
193
626000
4000
(Âm nhạc)
10:53
One more time,
194
638000
2000
Một lần nữa,
10:55
with feeling, ladies and gentlemen.
195
640000
2000
thêm cảm xúc nữa đi, thưa quý ông và quý bà.
10:57
You won't make the key otherwise.
196
642000
3000
Các bạn đã không vào đúng điệu rồi.
11:00
Well done, ladies and gentlemen.
197
645000
2000
Đúng rồi, thưa quý ông và quý bà.
11:02
It wasn't a bad debut for the TED choir,
198
647000
3000
Không phải là buổi ra mắt quá tệ cho dàn nhạc TED,
11:05
not a bad debut at all.
199
650000
3000
không tệ chút nào.
11:08
Now there's a project that I'm initiating at the moment
200
653000
2000
Bây giờ, có một dự án mà tôi đang bắt đầu
11:10
that I'm very excited about and wanted to share with you,
201
655000
2000
mà tôi cảm thấy rất háo hức và muốn chia sẻ cho các bạn,
11:12
because it is all about changing perceptions,
202
657000
2000
bởi nó là dự án về thay đổi sự nhận thức,
11:14
and, indeed, building a new level of trust.
203
659000
3000
và, thực ra, là xây dựng một tầm cao mới của niềm tin.
11:17
The youngest of my children was born with cerebral palsy,
204
662000
3000
Đứa con nhỏ nhất của tôi khi sinh ra đã bị chứng liệt não,
11:20
which as you can imagine,
205
665000
2000
mà bạn có thể tưởng tượng rằng,
11:22
if you don't have an experience of it yourself,
206
667000
2000
nếu bạn chưa trải qua nó bao giờ,
11:24
is quite a big thing to take on board.
207
669000
2000
đó là một thứ rất kinh khủng mà ta phải chấp nhận.
11:26
But the gift that my gorgeous daughter has given me,
208
671000
3000
Nhưng món quà mà cô con gái xinh xắn đó đã cho tôi,
11:29
aside from her very existence,
209
674000
2000
ngoài việc mà cháu được sinh ra,
11:31
is that it's opened my eyes to a whole stretch of the community
210
676000
3000
chính là việc cháu đã đã mở rộng tầm mắt tôi đến với một cộng đồng
11:34
that was hitherto hidden,
211
679000
2000
vốn luôn bị bỏ quên,
11:36
the community of disabled people.
212
681000
2000
cộng đồng những người khuyết tật.
11:38
And I found myself looking at the Paralympics and thinking how incredible
213
683000
3000
Và khi tôi nhìn vào những cuộc thi Paralympics, tôi nghĩ rằng thật khó tin
11:41
how technology's been harnessed to prove beyond doubt
214
686000
3000
công nghệ đã phát triển để chứng tỏ
11:44
that disability is no barrier
215
689000
2000
rằng sự tàn tật không còn là rào cản
11:46
to the highest levels of sporting achievement.
216
691000
2000
đến với trình độ cao nhất của thành tích thể thao.
11:48
Of course there's a grimmer side to that truth,
217
693000
2000
Tất nhiên có một khía cạnh ác nghiệt hơn về sự thực này,
11:50
which is that it's actually taken decades for the world at large
218
695000
3000
rằng thực sự phải mất hàng thập kỷ, thế giới mới có thể
11:53
to come to a position of trust,
219
698000
3000
đến được vị trí của sự tin tưởng,
11:56
to really believe that disability and sports can go together
220
701000
3000
để hoàn toàn tin rằng người khuyết tật và thể thao có thể đến được với nhau
11:59
in a convincing and interesting fashion.
221
704000
3000
theo một cách rất thú vị và thuyết phục.
12:02
So I find myself asking:
222
707000
2000
Do đó tôi tự hỏi:
12:04
where is music in all of this?
223
709000
2000
thế còn âm nhạc thì ở đâu?
12:06
You can't tell me that there aren't millions of disabled people,
224
711000
2000
Các bạn sẽ không thể nói với tôi rằng chẳng có hàng triệu người khuyết tật,
12:08
in the U.K. alone,
225
713000
2000
chỉ tính riêng ở Anh,
12:10
with massive musical potential.
226
715000
3000
có khả năng lớn về âm nhạc.
12:13
So I decided to create a platform for that potential.
227
718000
3000
Do đó tôi quyết định tạo ra một bệ đỡ cho các tài năng âm nhạc đó.
12:16
It's going to be Britain's first ever
228
721000
2000
Nó sẽ trở thành dàn nhạc giao hưởng quốc gia đầu tiên
12:18
national disabled orchestra.
229
723000
2000
dành cho người khuyết tật đầu tiên ở Anh.
12:20
It's called Paraorchestra.
230
725000
2000
Dàn nhạc có tên là Paraorchestra.
12:22
I'm going to show you a clip now
231
727000
2000
Tôi sẽ cho các bạn xem một đoạn clip
12:24
of the very first improvisation session that we had.
232
729000
2000
về buổi tập ứng biến đầu tiên mà chúng tôi có.
12:26
It was a really extraordinary moment.
233
731000
2000
Đó quả là một khoảnh khắc đặc biệt.
12:28
Just me and four astonishingly gifted disabled musicians.
234
733000
3000
Chỉ có tôi và bốn nhạc công khuyết tật nhưng đầy tài đến kinh ngạc.
12:31
Normally when you improvise --
235
736000
3000
Bình thường khi bạn ứng biến --
12:34
and I do it all the time around the world --
236
739000
2000
và tôi làm thế mọi lúc trên thế giới --
12:36
there's this initial period of horror,
237
741000
2000
sẽ có một khoảnh khắc đầu sợ hãi,
12:38
like everyone's too frightened to throw the hat into the ring,
238
743000
2000
như nỗi sợ sẽ bị ném những chiếc mũ lên sân khấu,
12:40
an awful pregnant silence.
239
745000
2000
có thể sẽ là một khoảng lặng buồn.
12:42
Then suddenly, as if by magic, bang! We're all in there
240
747000
2000
Và đột nhiên, như thể có phép màu, bùm! Chúng ta ở trong đó
12:44
and it's complete bedlam. You can't hear anything.
241
749000
2000
và nó trở nên hoàn toàn hỗn loạn. Bạn không thể nghe bất cứ thứ gì.
12:46
No one's listening. No one's trusting.
242
751000
2000
Không một ai nghe. Không một ai tin.
12:48
No one's responding to each other.
243
753000
3000
Không một ai hưởng ứng ai.
12:51
Now in this room with these four disabled musicians,
244
756000
2000
Và trong căn phòng này với bốn nhạc công khuyết tật,
12:53
within five minutes
245
758000
2000
trong vòng 5 phút nữa
12:55
a rapt listening, a rapt response
246
760000
2000
các bạn sẽ lắng nghe rất say sưa, và hưởng ứng nhiệt tình
12:57
and some really insanely beautiful music.
247
762000
3000
những đoạn âm nhạc đẹp tuyệt diệu
13:02
(Video) (Music)
248
767000
8000
(Video) (Âm nhạc)
13:10
Nicholas:: My name's Nicholas McCarthy.
249
775000
2000
Nicholas:: Tên tôi là Nicholas McCarthy.
13:12
I'm 22, and I'm a left-handed pianist.
250
777000
2000
Tôi 22 tuổi và là một nghệ sĩ piano chơi bằng tay trái/
13:14
And I was born without my left hand -- right hand.
251
779000
3000
Và tôi được sinh ra không có tay trái -- tay phải.
13:17
Can I do that one again?
252
782000
3000
Tôi làm lại một lần nữa được không?
13:20
(Music)
253
785000
7000
(Âm nhạc)
13:27
Lyn: When I'm making music,
254
792000
2000
Lyn: Khi tôi chơi nhạc,
13:29
I feel like a pilot in the cockpit flying an airplane.
255
794000
3000
tôi cảm giác như một phi công đang lái máy bay
13:32
I become alive.
256
797000
2000
Tôi cảm thấy như mình đang sống.
13:34
(Music)
257
799000
11000
(Âm nhạc)
13:45
Clarence: I would rather be able to play an instrument again
258
810000
3000
Clarence: Tôi muốn lại được chơi một loại nhạc cụ
13:48
than walk.
259
813000
2000
hơn cả ước mong có thể đi được.
13:50
There's so much joy and things
260
815000
2000
Có rất nhiều niềm vui và nhiều thứ
13:52
I could get from playing an instrument and performing.
261
817000
4000
tôi có được nhờ chơi nhạc và biểu diễn.
13:56
It's removed some of my paralysis.
262
821000
4000
Nó giúp tôi thoát khỏi một vài chứng bại liệt.
14:00
(Music)
263
825000
15000
(Âm nhạc)
14:15
(Applause)
264
840000
7000
(Vỗ tay)
14:22
CH: I only wish that some of those musicians were here with us today,
265
847000
3000
CH: Tôi ước rằng một vài nhạc công này có thể đến với chúng ta ngày hôm nay,
14:25
so you could see at firsthand how utterly extraordinary they are.
266
850000
3000
để bạn có thể trực tiếp thấy được họ tuyệt vời như thế nào.
14:28
Paraorchestra is the name of that project.
267
853000
2000
Tên của dự án là Dàn giao hưởng cho người khuyết tật (Paraorchestra)
14:30
If any of you thinks you want to help me in any way
268
855000
2000
Nếu bất cứ ai trong số các bạn muốn giúp tôi bằng cách nào đó
14:32
to achieve what is a fairly impossible and implausible dream still at this point,
269
857000
3000
để đạt được giấc mơ mà vào thời điểm này khá là khó khăn và có vẻ không khả thi,
14:35
please let me know.
270
860000
2000
xin hãy cho tôi biết nhé
14:37
Now my parting shot
271
862000
2000
Bây giờ phần kết thúc của tôi
14:39
comes courtesy of the great Joseph Haydn,
272
864000
2000
là một bản nhạc của Joseph Haydn,
14:41
wonderful Austrian composer in the second half of the 18th century --
273
866000
3000
nhạc sĩ thiên tài người Áo sống ở nửa sau của thế kỷ 18 --
14:44
spent the bulk of his life
274
869000
2000
đã dành cả đời mình
14:46
in the employ of Prince Nikolaus Esterhazy, along with his orchestra.
275
871000
3000
làm việc cho Hoàng tử Nikolaus Esterhazy, cùng với dàn giao hưởng của ông ấy.
14:49
Now this prince loved his music,
276
874000
3000
Vị hoàng tử này rất yêu âm nhạc,
14:52
but he also loved the country castle that he tended to reside in most of the time,
277
877000
3000
nhưng ông ấy cũng yêu tòa lâu đài ở vùng nông thôn mà ông ấy đã sống suốt cả cuộc đời,
14:55
which is just on the Austro-Hungarian border,
278
880000
2000
nằm ở biên giới giữa Áo và Hungary,
14:57
a place called Esterhazy --
279
882000
2000
đó là nơi có tên gọi là Esterhazy --
14:59
a long way from the big city of Vienna.
280
884000
2000
rất xa thành phố Vienna rộng lớn.
15:01
Now one day in 1772,
281
886000
2000
Vào một ngày nọ, năm 1772,
15:03
the prince decreed that the musicians' families,
282
888000
2000
vị hoàng tử ra lệnh rằng gia đình của những nhạc công,
15:05
the orchestral musicians' families,
283
890000
2000
gia đình của nhạc công dàn nhạc giao hưởng,
15:07
were no longer welcome in the castle.
284
892000
2000
không được sống trong lâu đài nữa.
15:09
They weren't allowed to stay there anymore; they had to be returned to Vienna --
285
894000
3000
Họ không được phép ở đây nữa, họ phải trở về Vienna --
15:12
as I say, an unfeasibly long way away in those days.
286
897000
3000
mà như tôi đã nói, đó là cả một chặng đường dài vào thời đó.
15:15
You can imagine, the musicians were disconsolate.
287
900000
4000
Bạn có thể tưởng tượng, các nhạc công đã hết sức thất vọng.
15:19
Haydn remonstrated with the prince, but to no avail.
288
904000
3000
Haydn khuyên can hoàng tử, nhưng không được.
15:22
So given the prince loved his music,
289
907000
2000
Do biết rằng vị hoàng tử yêu âm nhạc,
15:24
Haydn thought he'd write a symphony to make the point.
290
909000
3000
Haydn quyết định sẽ viết một bản giao hưởng để nói lên suy nghĩ.
15:27
And we're going to play just the very tail end of this symphony now.
291
912000
3000
Và chúng tôi sẽ chơi đoạn cuối của bản giao hưởng ngay bây giờ.
15:30
And you'll see the orchestra in a kind of sullen revolt.
292
915000
3000
Và bạn sẽ thấy dàn nhạc như đang chống lại một cách buồn bã.
15:33
I'm pleased to say, the prince did take the tip
293
918000
2000
Và tôi rất vui khi nói rằng, vị hoàng tử đã thấu hiểu sự tình
15:35
from the orchestral performance,
294
920000
2000
từ bài biểu diễn của dàn nhạc,
15:37
and the musicians were reunited with their families.
295
922000
2000
và các nhạc công đã được đoàn tụ với gia đình của họ.
15:39
But I think it sums up my talk rather well, this,
296
924000
3000
Nhưng tôi nghĩ câu chuyện này đúc rút lại bài nói chuyện của tôi rất hay
15:42
that where there is trust,
297
927000
2000
rằng ở đâu có niềm tin,
15:44
there is music -- by extension life.
298
929000
3000
ở đó có âm nhạc -- mở rộng ra cuộc sống.
15:47
Where there is no trust,
299
932000
2000
Ở đâu không có niềm tin,
15:49
the music quite simply withers away.
300
934000
3000
ở đó âm nhạc sẽ biến mất.
15:56
(Music)
301
941000
10000
(Âm nhạc)
19:06
(Applause)
302
1131000
23000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Charles Hazlewood - ConductorCharles Hazlewood dusts off and invigorates classical music, adding a youthful energy and modern twists to centuries-old masterworks. At TEDGlobal, he conducts the Scottish Ensemble.
Why you should listen
Charles Hazlewood's fresh presentations of classical music shake up the traditional settings of the form -- in one performance he’ll engage in a conversation with the audience, while in another he’ll blend film or sculpture into a piece -- but his goal is always the same: exposing the deep, always-modern joy of the classics. He's a familiar face on British TV, notably in the 2009 series The Birth of British Music on BBC2. He conducts the BBC Orchestras and guest-conducts orchestras around the world.
Together with Mark Dornford-May, he founded a lyric-theatre company in South Africa called Dimpho Di Kopane (which means "combined talents") after auditioning in the townships and villages of South Africa. Of the 40 members, only three had professional training. They debuted with Bizet's Carmen, which was later transposed into a movie version called U-Carmen eKhayelitsha, spoken and sung in Xhosa, that was honored at the Berlin Flim Festival. He regularly involves children in his projects and curates his own music festival, Play the Field, on his farm in Somerset. His latest project: the ParaOrchestra.
He says: "I have loads of issues with the way classical music is presented. It has been too reverential, too 'high art' -- if you're not in the club, they're not going to let you join. It's like The Turin Shroud: don't touch it because it might fall apart."
Charles Hazlewood | Speaker | TED.com