TEDxKyoto
George Takei: Why I love a country that once betrayed me
George Takei: Tôi yêu đất nước đã từng phản bội tôi
Filmed:
Readability: 4.2
3,155,256 views
Khi còn là một đứa trẻ, George Takei và gia đình ông đã bị đưa đến một trại tập trung dành cho người Mỹ gốc Nhật, điều được ví như biện pháp "an ninh" trong Thế chiến II. 70 năm sau, nhìn lại, Takei chia sẻ tầm ảnh hưởng của quãng thời gian này lên định nghĩa cá nhân (và gây ngạc nhiên) của ông về lòng yêu nước và dân chủ.
George Takei - Actor and activist
The beloved Mr. Sulu from the original Star Trek, George Takei is an activist for human rights (and a master of Facebook memes). Full bio
The beloved Mr. Sulu from the original Star Trek, George Takei is an activist for human rights (and a master of Facebook memes). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm a veteran of the starship Enterprise.
0
110
4429
Tôi là một cựu chiến binh
của phi thuyền Enterprise.
của phi thuyền Enterprise.
00:16
I soared through the galaxy
1
4539
3360
Tôi đã bay qua dải Ngân Hà,
00:19
driving a huge starship
2
7899
2736
lái một chiếc phi thuyền khổng lồ
00:22
with a crew made up of people
3
10635
1399
với phi hành đoàn
00:24
from all over this world,
4
12034
2936
đến từ khắp nơi trên thế giới,
00:26
many different races, many different cultures,
5
14970
3450
nhiều chủng tộc khác nhau,
nhiều nền văn hóa khác nhau,
nhiều nền văn hóa khác nhau,
00:30
many different heritages,
6
18420
1844
nhiều di sản khác nhau,
00:32
all working together,
7
20264
1957
và tất cả làm việc cùng nhau,
00:34
and our mission was to explore strange new worlds,
8
22221
3645
sứ mệnh của chúng tôi
là khám phá những thế giới mới lạ,
là khám phá những thế giới mới lạ,
00:37
to seek out new life and new civilizations,
9
25866
3876
tìm kiếm sự sống mới
và những nền văn minh mới,
và những nền văn minh mới,
00:41
to boldly go where no one has gone before.
10
29742
4963
chúng tôi dũng cảm
đi đến những nơi chưa ai từng đến.
đi đến những nơi chưa ai từng đến.
00:46
Well —
11
34705
1485
Vâng -
00:48
(Applause) —
12
36190
5464
(Vỗ tay) -
Tôi là cháu trai
của những người Nhật Bản
của những người Nhật Bản
00:54
I am the grandson of immigrants from Japan
13
42906
4655
00:59
who went to America,
14
47561
2131
nhập cư vào nước Mỹ,
01:01
boldly going to a strange new world,
15
49692
3485
những người dũng cảm
đi đến một thế giới mới,
đi đến một thế giới mới,
01:05
seeking new opportunities.
16
53177
2836
để tìm kiếm những cơ hội mới.
01:08
My mother was born in Sacramento, California.
17
56013
3486
Mẹ tôi được sinh ra
tại Sacramento, bang California.
tại Sacramento, bang California.
01:11
My father was a San Franciscan.
18
59499
2441
Cha tôi là người San Francisco.
01:13
They met and married in Los Angeles,
19
61940
2745
Họ gặp nhau và kết hôn
tại Los Angeles,
tại Los Angeles,
01:16
and I was born there.
20
64685
3721
và tôi được sinh ra ở nơi đó.
01:20
I was four years old
21
68406
2253
Khi tôi 4 tuổi
01:22
when Pearl Harbor was bombed
22
70659
1830
Trân Châu Cảng bị Nhật đánh bom
01:24
on December 7, 1941 by Japan,
23
72489
4742
vào ngày 7 tháng 12 năm 1941.
01:29
and overnight, the world was plunged
24
77231
4009
Chỉ trong một đêm,
chiến tranh thế giới
chiến tranh thế giới
01:33
into a world war.
25
81240
3434
nổ ra
01:36
America suddenly was swept up
26
84674
2953
Nước Mỹ cuồng lên
01:39
by hysteria.
27
87627
3924
trong cơn hiếu chiến.
01:43
Japanese-Americans,
28
91551
1474
Những người Nhật-Mỹ,
01:45
American citizens of Japanese ancestry,
29
93025
3160
tức những công dân Mỹ gốc Nhật
01:48
were looked on
30
96185
1335
bị nhìn dưới con mắt
01:49
with suspicion and fear
31
97520
4022
hoài nghi, sợ hãi
01:53
and with outright hatred
32
101542
2972
và hận thù ra mặt
01:56
simply because we happened to look like
33
104514
2660
đơn giản là vì chúng tôi trông giống
01:59
the people that bombed Pearl Harbor.
34
107174
2696
những người đã đánh bom Trân Châu Cảng.
02:01
And the hysteria grew and grew
35
109870
3470
Sự quá khích
cứ thế lớn dần,
cứ thế lớn dần,
02:05
until in February 1942,
36
113340
3590
đến tháng 2 năm 1942,
02:08
the president of the United States,
37
116930
2144
khi tổng thống Mỹ
02:11
Franklin Delano Roosevelt,
38
119074
2170
Franklin Delano Roosevelt
02:13
ordered all Japanese-Americans
39
121244
2673
ra lệnh rằng
tất cả người Mỹ gốc Nhật
tất cả người Mỹ gốc Nhật
02:15
on the West Coast of America
40
123917
2109
ở bờ Tây nước Mỹ
02:18
to be summarily rounded up
41
126026
2916
phải bị vây bắt ngay lập tức
02:20
with no charges, with no trial,
42
128942
3205
dù chúng tôi không hề bị buộc tội,
không được xét xử,
không được xét xử,
02:24
with no due process.
43
132147
2427
và không hề thông qua
một thủ tục tố tụng nào.
một thủ tục tố tụng nào.
02:26
Due process, this is a core pillar
44
134574
2591
Tuân theo thủ tục tố tụng
là nguyên tắc cốt lõi
là nguyên tắc cốt lõi
02:29
of our justice system.
45
137165
1613
của hệ thống tư pháp.
02:30
That all disappeared.
46
138778
2429
Nhưng người ta
đã phớt lờ tất cả.
đã phớt lờ tất cả.
02:33
We were to be rounded up
47
141207
2099
Chúng tôi bị vây bắt
02:35
and imprisoned in 10 barbed-wire prison camps
48
143306
4261
bị giam giữ
trong các trại giam kẽm gai
trong các trại giam kẽm gai
02:39
in some of the most desolate places in America:
49
147567
4192
ở những nơi hoang vu nhất nước Mỹ:
02:43
the blistering hot desert of Arizona,
50
151759
3427
sa mạc nóng rộp người ở Arizona,
02:47
the sultry swamps of Arkansas,
51
155186
3465
vùng đầm lầy oi bức ở Arkansas,
02:50
the wastelands of Wyoming, Idaho, Utah, Colorado,
52
158651
3693
đất hoang ở Wyoming, Idaho,
Utah, Colorado,
Utah, Colorado,
02:54
and two of the most desolate places in California.
53
162344
5434
và hai trong những nơi hoang vu nhất
tại California.
tại California.
02:59
On April 20th, I celebrated my fifth birthday,
54
167778
4768
Ngày 20 tháng 4,
tôi ăn mừng sinh nhật lần thứ 5,
tôi ăn mừng sinh nhật lần thứ 5,
03:04
and just a few weeks after my birthday,
55
172546
3617
chỉ vài tuần sau ngày sinh nhật ấy,
03:08
my parents got my younger brother,
56
176163
2771
cha mẹ tôi đánh thức em trai,
03:10
my baby sister and me
57
178934
2058
em gái và tôi
03:12
up very early one morning,
58
180992
2029
dậy rất sớm
vào một buổi sáng nọ,
vào một buổi sáng nọ,
03:15
and they dressed us hurriedly.
59
183021
3225
và vội vã ăn mặc
cho chúng tôi.
cho chúng tôi.
03:18
My brother and I were in the living room
60
186246
1994
Em trai tôi và tôi
ở phòng khách
ở phòng khách
03:20
looking out the front window,
61
188240
3063
nhìn ra cửa sổ trước,
03:23
and we saw two soldiers marching up our driveway.
62
191303
3844
và nhìn thấy hai người lính
đang tiến vào nhà.
đang tiến vào nhà.
03:27
They carried bayonets on their rifles.
63
195147
4522
Họ mang lưỡi lê
trên cây súng trường.
trên cây súng trường.
03:31
They stomped up the front porch
64
199669
2801
Họ dẫm mạnh lên hiên trước
03:34
and banged on the door.
65
202470
2519
và đập cửa.
03:36
My father answered it,
66
204989
2105
Cha tôi trả lời
03:39
and the soldiers ordered us out of our home.
67
207094
4741
và những người lính
lệnh cho chúng tôi ra khỏi nhà.
lệnh cho chúng tôi ra khỏi nhà.
03:43
My father gave my brother and me
68
211835
2325
Cha đưa cho em trai và tôi
03:46
small luggages to carry,
69
214160
1742
mang những túi hành lý nhỏ,
03:47
and we walked out and stood on the driveway
70
215902
3516
chúng tôi ra ngoài
đứng trên lề đường
đứng trên lề đường
03:51
waiting for our mother to come out,
71
219418
2995
chờ mẹ tôi ra,
03:54
and when my mother finally came out,
72
222413
3315
và khi mẹ bước ra,
03:57
she had our baby sister in one arm,
73
225728
3063
bà bế cô em gái nhỏ của tôi
ở một bên tay,
ở một bên tay,
04:00
a huge duffel bag in the other,
74
228791
3372
cầm túi vải thô rất lớn
bằng tay còn lại,
bằng tay còn lại,
04:04
and tears were streaming down both her cheeks.
75
232163
5142
và nước mắt chảy dài
trên hai gò má.
trên hai gò má.
04:09
I will never be able to forget that scene.
76
237305
3787
Tôi sẽ không bao giờ quên được
cảnh tượng hôm đó.
cảnh tượng hôm đó.
04:13
It is burned into my memory.
77
241092
4348
Nó ghim chặt
vào trong trí nhớ của tôi.
vào trong trí nhớ của tôi.
04:17
We were taken from our home
78
245440
2791
Chúng tôi bị dẫn ra khỏi nhà
04:20
and loaded on to train cars
79
248231
2518
bị tống lên những toa tàu
04:22
with other Japanese-American families.
80
250749
3010
cùng với những gia đình
người Mỹ gốc Nhật khác.
người Mỹ gốc Nhật khác.
04:25
There were guards stationed
81
253759
1480
Có những người canh gác
04:27
at both ends of each car,
82
255239
3460
ở cả hai đầu của mỗi chiếc xe
04:30
as if we were criminals.
83
258699
2699
như thể chúng tôi là
những tên tội phạm.
những tên tội phạm.
04:33
We were taken two thirds of
the way across the country,
the way across the country,
84
261398
4157
Chúng tôi bị đưa qua
hai phần ba chiều dài đất nước,
hai phần ba chiều dài đất nước,
04:37
rocking on that train for four days and three nights,
85
265555
4212
đu đưa trong xe lửa
4 ngày 3 đêm,
4 ngày 3 đêm,
04:41
to the swamps of Arkansas.
86
269767
3735
đến vùng đầm lầy
miền Arkansas.
miền Arkansas.
04:45
I still remember the barbed wire fence
87
273502
2013
Tôi vẫn còn nhớ
hàng rào dây thép gai
hàng rào dây thép gai
04:47
that confined me.
88
275515
2610
đã giam hãm chúng tôi.
04:50
I remember the tall sentry tower
89
278125
2587
Tôi nhớ những tháp canh gác cao
04:52
with the machine guns pointed at us.
90
280712
4253
với những khẩu súng máy
nhắm thẳng vào người.
nhắm thẳng vào người.
04:56
I remember the searchlight that followed me
91
284965
2689
Tôi nhớ ánh sáng
từ đèn pha theo dõi
từ đèn pha theo dõi
04:59
when I made the night runs
92
287654
1439
khi tôi chạy ra ngoài vào ban đêm.
05:01
from my barrack to the latrine.
93
289093
3251
Với một đứa trẻ 5 tuổi
như tôi bấy giờ,
như tôi bấy giờ,
05:04
But to five-year-old me,
94
292344
2160
05:06
I thought it was kind of nice that they'd lit the way
95
294504
2296
tôi nghĩ họ tốt bụng
chiếu sáng con đường
chiếu sáng con đường
05:08
for me to pee.
96
296800
3254
để cho tôi đi tiểu.
05:12
I was a child,
97
300054
1893
Tôi là một đứa trẻ,
05:13
too young to understand the circumstances
98
301947
2625
còn quá nhỏ
để hiểu được hoàn cảnh
để hiểu được hoàn cảnh
05:16
of my being there.
99
304572
2431
của mình tại nơi đó.
05:19
Children are amazingly adaptable.
100
307003
4766
Trẻ em có thể thích nghi
một cách đáng kinh ngạc.
một cách đáng kinh ngạc.
05:23
What would be grotesquely abnormal
101
311769
3557
Những điều kỳ quặc bất thường
05:27
became my normality
102
315326
2854
với tôi cũng trở thành
chuyện bình thường
chuyện bình thường
05:30
in the prisoner of war camps.
103
318180
3614
nơi trại tù chiến tranh.
05:33
It became routine for me to line up three times a day
104
321794
3690
Tôi quen dần với việc
xếp hàng ba lần một ngày
xếp hàng ba lần một ngày
05:37
to eat lousy food in a noisy mess hall.
105
325484
4747
để được ăn những món dở tệ
trong một nhà ăn ồn ào.
trong một nhà ăn ồn ào.
05:42
It became normal for me to go with my father
106
330231
2205
Đi tắm với cha
05:44
to bathe in a mass shower.
107
332436
2948
ở vòi sen cộng cộng
cũng trở nên bình thường với tôi.
cũng trở nên bình thường với tôi.
05:47
Being in a prison, a barbed-wire prison camp,
108
335384
4261
Ở trong nhà tù,
một nhà tù với kẽm gai vây quanh,
một nhà tù với kẽm gai vây quanh,
05:51
became my normality.
109
339645
3624
đã trở thành chuyện bình thường.
05:55
When the war ended,
110
343269
1641
Khi chiến tranh kết thúc,
05:56
we were released,
111
344910
2052
chúng tôi được thả
05:58
and given a one-way ticket
112
346962
2006
và được cho một tấm vé một chiều
06:00
to anywhere in the United States.
113
348968
3566
đến bất cứ nơi nào trong nước Mỹ.
06:04
My parents decided to go back home
114
352534
1901
Cha mẹ tôi đã quyết định
quay về nhà
quay về nhà
06:06
to Los Angeles,
115
354435
2568
ở Los Angeles,
06:09
but Los Angeles was not a welcoming place.
116
357003
4381
nhưng Los Angeles
không chào đón chúng tôi.
không chào đón chúng tôi.
06:13
We were penniless.
117
361384
1396
Không một xu dính túi.
06:14
Everything had been taken from us,
118
362780
2476
Chúng tôi đã bị tước hết mọi thứ
06:17
and the hostility was intense.
119
365256
2433
và thái độ thù địch
cũng tăng lên.
cũng tăng lên.
06:19
Our first home was on Skid Row
120
367689
2851
Ngôi nhà đầu tiên của chúng tôi
ở Skid Row,
ở Skid Row,
06:22
in the lowest part of our city,
121
370540
4953
vùng thấp kém nhất
trong thành phố,
trong thành phố,
06:27
living with derelicts, drunkards
122
375493
2567
sống cùng những người bị bỏ rơi,
những kẻ say rượu
những kẻ say rượu
06:30
and crazy people,
123
378060
2020
và những người điên,
06:32
the stench of urine all over,
124
380080
2594
mùi hôi thối của nước tiểu
bao trùm,
bao trùm,
06:34
on the street, in the alley,
125
382674
3113
lên đường phố, hang hẻm,
06:37
in the hallway.
126
385787
2321
hành lang.
06:40
It was a horrible experience,
127
388108
2702
Đó là một trải nghiệm kinh khủng
06:42
and for us kids, it was terrorizing.
128
390810
3416
và với bọn trẻ chúng tôi,
nó thật khủng khiếp.
nó thật khủng khiếp.
06:46
I remember once
129
394226
2512
Tôi nhớ một lần
06:48
a drunkard came staggering down,
130
396738
2952
có một kẻ say rượu
đi lảo đảo
đi lảo đảo
06:51
fell down right in front of us,
131
399690
2517
ngã xuống
ngay trước mặt chúng tôi
ngay trước mặt chúng tôi
06:54
and threw up.
132
402207
1650
và bắt đầu nôn mửa.
06:55
My baby sister said, "Mama, let's go back home,"
133
403857
5317
Cô em gái nhỏ của tôi bảo:
"Mẹ ơi, chúng ta về nhà đi,"
"Mẹ ơi, chúng ta về nhà đi,"
07:01
because behind barbed wires
134
409174
2306
bởi vì đằng sau dây thép gai
07:03
was for us
135
411480
2616
là nơi dành cho chúng tôi,
07:06
home.
136
414096
2843
là nhà.
07:08
My parents worked hard
137
416939
1651
Cha mẹ tôi đã làm việc
rất chăm chỉ
rất chăm chỉ
07:10
to get back on their feet.
138
418590
1957
để đứng lên lần nữa
trên đôi chân mình.
trên đôi chân mình.
07:12
We had lost everything.
139
420547
1119
Chúng tôi đã mất tất cả.
07:13
They were at the middle of their lives
140
421666
2504
Họ đi qua nửa đời người
07:16
and starting all over.
141
424170
1635
và phải bắt đầu lại từ đầu.
07:17
They worked their fingers to the bone,
142
425805
2549
Họ làm việc vô cùng chăm chỉ
07:20
and ultimately they were able
143
428354
3278
và cuối cùng
07:23
to get the capital together to buy
144
431632
2488
gom góp đủ tiền để mua
07:26
a three-bedroom home in a nice neighborhood.
145
434120
3165
một căn nhà ba phòng ngủ
trong một khu phố đẹp.
trong một khu phố đẹp.
07:29
And I was a teenager,
146
437285
1591
Khi là một thiếu niên,
07:30
and I became very curious
147
438876
1794
tôi trở nên vô cùng tò mò
07:32
about my childhood imprisonment.
148
440670
3270
về thời thơ ấu
bị giam cầm của mình.
bị giam cầm của mình.
07:35
I had read civics books that told me about
149
443940
3040
Tôi đã đọc những quyển sách
giáo dục công dân,
giáo dục công dân,
07:38
the ideals of American democracy.
150
446980
3711
tìm hiểu về những lý tưởng
của nền dân chủ Mỹ.
của nền dân chủ Mỹ.
07:42
All men are created equal,
151
450691
2665
Mọi người sinh ra
đều có quyền bình đẳng,
đều có quyền bình đẳng,
07:45
we have an inalienable right
152
453356
2911
chúng tôi có quyền bất khả xâm phạm,
07:48
to life, liberty and the pursuit of happiness,
153
456267
4939
quyền sống, quyền tự do
và quyền mưu cầu hạnh phúc,
và quyền mưu cầu hạnh phúc,
07:53
and I couldn't quite make that fit
154
461206
2234
và tôi không thể liên hệ nó
07:55
with what I knew to be my childhood imprisonment.
155
463440
3389
với thời thơ ấu tù tội của mình.
07:58
I read history books,
156
466829
2081
Tôi đọc những quyển sách lịch sử,
08:00
and I couldn't find anything about it.
157
468910
2871
và không thể tìm ra một manh mối nào.
08:03
And so I engaged my father after dinner
158
471781
3904
Vì thế, tôi dành nhiều thời gian
với cha mình sau bữa tối,
với cha mình sau bữa tối,
08:07
in long, sometimes heated conversations.
159
475685
4560
đôi khi đó là
những cuộc trò chuyện sôi nổi.
những cuộc trò chuyện sôi nổi.
08:12
We had many, many conversations like that,
160
480245
2768
Chúng tôi có rất nhiều, rất nhiều
08:15
and what I got from them
161
483013
2779
những cuộc trò chuyện như thế
và tôi nhận được từ đó
và tôi nhận được từ đó
08:17
was my father's wisdom.
162
485792
2190
trí tuệ của cha tôi.
08:19
He was the one that suffered the most
163
487982
2312
Ông là người
đã phải chịu đựng nhiều nhất
đã phải chịu đựng nhiều nhất
08:22
under those conditions of imprisonment,
164
490294
3466
trong điều kiện ngục tù,
08:25
and yet he understood American democracy.
165
493760
3977
và ông hiểu về nền dân chủ Mỹ.
08:29
He told me that our democracy
166
497737
2727
Ông cho tôi biết rằng
nền dân chủ của chúng tôi
nền dân chủ của chúng tôi
08:32
is a people's democracy,
167
500464
2107
là nền dân chủ nhân dân,
08:34
and it can be as great as the people can be,
168
502571
3059
và nó có thể vĩ đại
như những vĩ nhân,
như những vĩ nhân,
08:37
but it is also as fallible as people are.
169
505630
5191
nhưng cũng có thể mắc sai lầm
như chính con người.
như chính con người.
08:42
He told me that American democracy
170
510821
2260
Ông nói rằng nền dân chủ Mỹ
08:45
is vitally dependent on good people
171
513081
3996
chủ yếu phụ thuộc vào
những người tốt
những người tốt
08:49
who cherish the ideals of our system
172
517077
3971
những người ấp ủ
lý tưởng của hệ thống dân chủ
lý tưởng của hệ thống dân chủ
08:53
and actively engage in the process
173
521048
3500
và tích cực tham gia vào quá trình
08:56
of making our democracy work.
174
524548
2730
thực hiện nền dân chủ.
08:59
And he took me to a campaign headquarters —
175
527278
4065
Ông dẫn tôi đến
các trụ sở chính của chiến dịch -
các trụ sở chính của chiến dịch -
09:03
the governor of Illinois was
running for the presidency —
running for the presidency —
176
531343
3791
nơi thống đốc của bang Illinois
đang tranh cử tổng thống -
đang tranh cử tổng thống -
09:07
and introduced me to American electoral politics.
177
535134
4688
và giới thiệu cho tôi
về chính sách bầu cử.
về chính sách bầu cử.
09:11
And he also told me about
178
539822
2361
Ông cũng nói tôi nghe về
09:14
young Japanese-Americans
179
542183
1778
những thanh niên
người Mỹ gốc Nhật
người Mỹ gốc Nhật
09:15
during the Second World War.
180
543961
3060
trong suốt chiến tranh thế giới thứ II.
09:19
When Pearl Harbor was bombed,
181
547021
2804
Khi Trân Châu Cảng bị đánh bom,
09:21
young Japanese-Americans,
like all young Americans,
like all young Americans,
182
549825
2981
những thanh niên Mỹ gốc Nhật,
09:24
rushed to their draft board
183
552806
2498
đổ xô đến bộ đăng ký nhập ngũ
09:27
to volunteer to fight for our country.
184
555304
3408
tình nguyện chiến đấu
cho đất nước mình.
cho đất nước mình.
09:30
That act of patriotism
185
558712
2432
Hành động yêu nước đó
09:33
was answered with a slap in the face.
186
561144
4318
đã bị đáp lại
bằng một cái tát vào mặt.
bằng một cái tát vào mặt.
09:37
We were denied service,
187
565462
3004
Chúng tôi đã bị từ chối
09:40
and categorized as enemy non-alien.
188
568466
5862
và bị liệt vào dạng
kẻ thù không-ngoại lai.
kẻ thù không-ngoại lai.
09:46
It was outrageous to be called an enemy
189
574328
3044
Thật quá đáng khi bị gọi là kẻ thù
09:49
when you're volunteering to fight for your country,
190
577372
3218
khi bạn tình nguyện đấu tranh
cho đất nước mình,
cho đất nước mình,
09:52
but that was compounded with the word "non-alien,"
191
580590
4370
đã vậy từ
"không-ngoại lai"
"không-ngoại lai"
09:56
which is a word that means
192
584960
3110
còn có nghĩa là
10:00
"citizen" in the negative.
193
588070
4041
"công dân"
dưới góc độ tiêu cực.
dưới góc độ tiêu cực.
10:04
They even took the word "citizen" away from us,
194
592111
3650
Họ thậm chí còn tước đoạt
từ "công dân"của chúng tôi
từ "công dân"của chúng tôi
10:07
and imprisoned them for a whole year.
195
595761
4628
và bỏ tù chúng tôi một năm ròng.
10:12
And then the government realized
196
600389
1988
Sau đó, chính phủ nhận ra rằng
10:14
that there's a wartime manpower shortage,
197
602377
4370
họ đang thiếu hụt nhân lực
trong thời chiến
trong thời chiến
10:18
and as suddenly as they'd rounded us up,
198
606747
4379
cũng bất ngờ như khi
họ bắt chúng tôi vào trại tập trung,
họ bắt chúng tôi vào trại tập trung,
10:23
they opened up the military for service
199
611126
2127
họ mở cửa
cho người Mỹ gốc Nhật
cho người Mỹ gốc Nhật
10:25
by young Japanese-Americans.
200
613253
2918
phục vụ quân sự.
10:28
It was totally irrational,
201
616171
2667
Điều đó hoàn toàn vô lý,
10:30
but the amazing thing,
202
618838
2234
nhưng lại là một điều tuyệt vời,
10:33
the astounding thing,
203
621072
2357
điều đáng kinh ngạc là
10:35
is that thousands of young
204
623429
1953
hàng ngàn thanh niên
10:37
Japanese-American men and women
205
625382
2958
người Mỹ gốc Nhật
10:40
again went from behind those barbed-wire fences,
206
628340
3963
lại được bước ra
từ sau những hàng rào kẽm gai,
từ sau những hàng rào kẽm gai,
10:44
put on the same uniform as that of our guards,
207
632303
3457
mặc những bộ đồng phục
như những tên lính gác,
như những tên lính gác,
10:47
leaving their families in imprisonment,
208
635760
3528
để lại gia đình của mình
trong tù,
trong tù,
10:51
to fight for this country.
209
639288
2314
chiến đấu vì đất nước.
10:53
They said that they were going to fight
210
641602
1961
Họ nói rằng họ sẽ chiến đấu
10:55
not only to get their families out
211
643563
3266
không chỉ để đem gia đình mình
10:58
from behind those barbed-wire fences,
212
646829
2558
ra khỏi những hàng rào kẽm gai,
11:01
but because they cherished the very ideal
213
649387
3230
mà còn vì họ ấp ủ lý tưởng
11:04
of what our government stands for,
214
652617
2223
về một chính phủ
11:06
should stand for,
215
654840
1891
mà họ khao khát
11:08
and that was being abrogated
216
656731
2501
nhưng đang bị hủy bỏ
11:11
by what was being done.
217
659232
3913
bởi những gì họ đang làm.
11:15
All men are created equal.
218
663145
2334
Mọi người sinh ra
đều có quyền bình đẳng.
đều có quyền bình đẳng.
11:17
And they went to fight for this country.
219
665479
3821
Họ đã chiến đấu vì đất nước này.
11:21
They were put into a segregated
220
669300
1680
Mọi người đã phân biệt đối xử
11:22
all Japanese-American unit
221
670980
2222
tất cả những người Mỹ gốc Nhật
11:25
and sent to the battlefields of Europe,
222
673202
2624
và đưa đến họ
các chiến trường châu Âu,
các chiến trường châu Âu,
11:27
and they threw themselves into it.
223
675826
3071
và họ đã tự ném mình vào đó.
11:30
They fought with amazing,
224
678897
2845
Họ chiến đấu với lòng dũng cảm
11:33
incredible courage and valor.
225
681742
3458
đáng kinh ngạc và tuyệt vời.
11:37
They were sent out on the most dangerous missions
226
685200
3762
Họ được giao phó
những nhiệm vụ nguy hiểm nhất
những nhiệm vụ nguy hiểm nhất
11:40
and they sustained the highest combat casualty rate
227
688962
2881
và chịu đựng tỷ lệ thương vong
cao nhất
cao nhất
11:43
of any unit proportionally.
228
691843
3806
so với bất kì đơn vị
tương ứng nào.
tương ứng nào.
11:47
There is one battle that illustrates that.
229
695649
3295
Có một trận chiến
minh họa cho điều đó.
minh họa cho điều đó.
11:50
It was a battle for the Gothic Line.
230
698944
3044
Đó là trận chiến vì phòng tuyến Gothic.
11:53
The Germans were embedded
231
701988
2302
Quân Đức chiếm đóng
11:56
in this mountain hillside,
232
704290
2587
trên sườn đồi ngọn núi này,
11:58
rocky hillside,
233
706877
1572
một sườn đồi đầy đá,
12:00
in impregnable caves,
234
708449
2480
trong những hang động
bất khả xâm phạm,
bất khả xâm phạm,
12:02
and three allied battalions
235
710929
3271
và ba tiểu đoàn liên minh
12:06
had been pounding away at it
236
714200
1778
đã đánh vào đó
12:07
for six months,
237
715978
1484
trong suốt 6 tháng qua,
12:09
and they were stalemated.
238
717462
2430
và họ lâm vào bế tắc.
12:11
The 442nd was called in
239
719892
2894
Đơn vị 442 được lệnh đến
12:14
to add to the fight,
240
722786
3322
hỗ trợ trận chiến,
12:18
but the men of the 442nd
241
726108
2166
nhưng những chiến sĩ
của đơn vị 442
của đơn vị 442
12:20
came up with a unique
242
728274
3160
đã nảy ra một ý tưởng độc nhất
12:23
but dangerous idea:
243
731434
2300
nhưng rất nguy hiểm:
12:25
The backside of the mountain
244
733734
1795
Mặt sau ngọn núi
12:27
was a sheer rock cliff.
245
735529
2661
là một vách đá thẳng đứng.
12:30
The Germans thought an attack from the backside
246
738190
3409
Quân Đức đã cho rằng
tấn công từ phía sau
tấn công từ phía sau
12:33
would be impossible.
247
741599
2510
là điều không tưởng.
12:36
The men of the 442nd decided to do the impossible.
248
744109
4371
Những chiến sĩ của đơn vị 442
đã quyết định làm điều không tưởng ấy.
đã quyết định làm điều không tưởng ấy.
12:40
On a dark, moonless night,
249
748480
3743
Vào một buổi tối, trời không trăng,
12:44
they began scaling that rock wall,
250
752223
4248
họ bắt đầu leo lên vách đá
12:48
a drop of more than 1,000 feet,
251
756471
3619
có quãng rơi
hơn 304,80 mét đó
hơn 304,80 mét đó
12:52
in full combat gear.
252
760090
2647
với trang thiết bị chiến đấu
đầy đủ.
đầy đủ.
12:54
They climbed all night long
253
762737
2844
Họ cứ leo như thế
12:57
on that sheer cliff.
254
765581
3050
suốt đêm dài.
13:02
In the darkness,
255
770279
1953
Trong bóng tối,
13:04
some lost their handhold
256
772232
2080
một số người
13:06
or their footing
257
774312
1613
chẳng may hụt chân
13:07
and they fell to their deaths
258
775925
2197
rơi xuống vực
13:10
in the ravine below.
259
778122
2081
mất xác.
13:12
They all fell silently.
260
780203
4427
Tất cả họ đều
ngã xuống trong yên lặng
ngã xuống trong yên lặng
13:16
Not a single one cried out,
261
784630
2565
Không thốt ra một tiếng,
13:19
so as not to give their position away.
262
787195
3232
để không làm lộ vị trí của mình.
13:22
The men climbed for eight hours straight,
263
790427
3858
Những người đàn ông ấy
leo suốt 8 giờ đồng hồ,
leo suốt 8 giờ đồng hồ,
13:26
and those who made it to the top
264
794285
3119
và những người lên được
đến đỉnh núi
đến đỉnh núi
13:29
stayed there until the first break of light,
265
797404
4482
đóng tại đó cho đến khi
tia sáng đầu tiên xuất hiện,
tia sáng đầu tiên xuất hiện,
13:33
and as soon as light broke,
266
801886
3079
và ngay lúc đó,
13:36
they attacked.
267
804965
1593
họ tấn công.
13:38
The Germans were surprised,
268
806558
1654
Quân đội Đức bị đánh úp,
13:40
and they took the hill
269
808212
1748
quân địch đã leo lên vách núi
13:41
and broke the Gothic Line.
270
809960
3010
và phá vỡ phòng tuyến Gothic.
13:44
A six-month stalemate
271
812970
2288
Tình trạng bế tắc suốt 6 tháng
13:47
was broken by the 442nd
272
815258
2205
đã bị phá vỡ bởi đơn vị 442
13:49
in 32 minutes.
273
817463
2981
chỉ trong vòng 32 phút.
13:52
It was an amazing act,
274
820444
3636
Đó là một nước đi tuyệt vời
13:56
and when the war ended,
275
824080
2850
và khi chiến tranh kết thúc,
13:58
the 442nd returned to the United States
276
826930
3217
đơn vị 442 trở về đất Mỹ
14:02
as the most decorated unit
277
830147
2416
với tư cách là đơn vị
hào hùng nhất
hào hùng nhất
14:04
of the entire Second World War.
278
832563
2917
trong suốt Chiến tranh thế giới thứ II.
14:07
They were greeted back on the White House Lawn
279
835480
2730
Họ được tổng thống Truman
đón tiếp
đón tiếp
14:10
by President Truman, who said to them,
280
838210
2606
tại Bãi cỏ Nhà Trắng ,
ông nói với họ rằng:
ông nói với họ rằng:
14:12
"You fought not only the enemy
281
840816
3258
"Các bạn không chỉ
chiến đấu với kẻ thù
chiến đấu với kẻ thù
14:16
but prejudice, and you won."
282
844074
4620
mà còn với định kiến,
và các bạn đã chiến thắng."
và các bạn đã chiến thắng."
14:20
They are my heroes.
283
848694
3596
Họ là những người hùng của tôi.
14:24
They clung to their belief
284
852290
3047
Họ bám vào niềm tin
14:27
in the shining ideals of this country,
285
855337
3052
về những lý tưởng sáng ngời
của đất nước này,
của đất nước này,
14:30
and they proved that being an American
286
858389
4291
và họ đã chứng minh rằng
việc được làm một người Mỹ
việc được làm một người Mỹ
14:34
is not just for some people,
287
862680
3210
không chỉ dành cho một số người,
14:37
that race is not how we define being an American.
288
865890
5433
rằng chủng tộc không phải cách
mà chúng ta định nghĩa nên người Mỹ.
mà chúng ta định nghĩa nên người Mỹ.
14:43
They expanded what it means to be an American,
289
871323
3577
Họ đã mở rộng ý nghĩa của từ
công dân Mỹ,
công dân Mỹ,
14:46
including Japanese-Americans
290
874900
2324
là bao hàm cả
những người Mỹ gốc Nhật
những người Mỹ gốc Nhật
14:49
that were feared and suspected and hated.
291
877224
4174
mà họ từng sợ hãi,
hoài nghi và căm ghét.
hoài nghi và căm ghét.
14:53
They were change agents,
292
881398
3211
Họ là tác nhân
của sự thay đổi
của sự thay đổi
14:56
and they left for me
293
884609
2482
và để lại cho tôi
14:59
a legacy.
294
887091
2217
một di sản.
15:01
They are my heroes
295
889308
1789
Họ là những vị anh hùng của tôi
15:03
and my father is my hero,
296
891097
2351
cha tôi là vị anh hùng của tôi,
15:05
who understood democracy
297
893448
1810
người hiểu rõ chế độ dân chủ
15:07
and guided me through it.
298
895258
4071
và chỉ dạy điều đó cho tôi.
15:11
They gave me a legacy,
299
899329
2490
Họ trao lại cho tôi
một chế độ dân chủ,
một chế độ dân chủ,
15:13
and with that legacy comes a responsibility,
300
901819
3362
và trách nhiệm đi kèm
15:17
and I am dedicated
301
905181
2416
tôi đã tận tụy
15:19
to making my country
302
907597
1989
để làm cho đất nước
15:21
an even better America,
303
909586
3204
trở thành một nước Mỹ
tốt đẹp hơn,
tốt đẹp hơn,
15:24
to making our government
304
912790
2210
làm cho chính phủ tôi
15:27
an even truer democracy,
305
915000
3497
có được nền dân chủ
chân thật hơn
chân thật hơn
15:30
and because of the heroes that I have
306
918497
3740
vì những người hùng trong lòng tôi
15:34
and the struggles that we've gone through,
307
922237
3622
và vì những tranh đấu
mà chúng tôi đã từng trải qua,
mà chúng tôi đã từng trải qua,
15:37
I can stand before you
308
925859
1999
tôi có thể đứng thẳng
trước mặt các bạn
trước mặt các bạn
15:39
as a gay Japanese-American,
309
927858
2859
với tư cách là một người Mỹ gốc Nhật,
15:42
but even more than that,
310
930717
2467
thậm chí còn hơn thế,
15:45
I am a proud American.
311
933184
4008
tôi tự hào
là một người Mỹ.
là một người Mỹ.
15:49
Thank you very much.
312
937192
2187
Cảm ơn rất nhiều.
15:51
(Applause)
313
939379
1971
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
George Takei - Actor and activistThe beloved Mr. Sulu from the original Star Trek, George Takei is an activist for human rights (and a master of Facebook memes).
Why you should listen
George Takei is known for his portrayal of Mr. Sulu in the original Star Trek TV series and films, but since serving as the helm officer on the USS Enterprise, he's become a pop culture icon here on this planet. To Be Takei, a documentary on his life and career directed by Jennifer M. Kroot that premiered at Sundance in January 2014, will be released theatrically in August 2014.
Takei is a master of Facebook virality, and has written two books about it: Oh Myyy! - There Goes The Internet and Lions and Tigers and Bears - The Internet Strikes Back (known collectively as Life, the Internet and Everything, Books 1 and 2). He's also the host of the YouTube series Takei's Take.
Along with Lea Salonga and actor-singer-songwriter Telly Leung, he stars in a new musical called Allegiance (music and lyrics by Jay Kuo, book by Jay Kuo, Lorenzo Thione and Marc Acito). The musical is an epic story of love, family and heroism during the Japanese American internment.
Takei is an important advocate for LGBT rights; in 2005, he came out of the closet, and has been an active campaigner for the right of all people to marry.
George Takei | Speaker | TED.com