TEDMED 2014
Debra Jarvis: Yes, I survived cancer. But that doesn't define me
Debra Jarvis: Vâng, tôi đã khỏi bệnh ung thư. Nhưng điều đó không phải là định nghĩa về tôi
Filmed:
Readability: 3.3
1,110,917 views
Debra jarvis là Tuyên Úy bệnh viên gần hơn 30 năm và rồi bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Và khi là một bệnh nhân, bà đã học khá nhiều điều. Trong một bài nói dí dóm và táo bạo, bà giải thích làm thế nào mà bản chất của một "người khỏi bệnh bệnh ung thư" có thế cảm thấy tĩnh lặng. Bà yêu cầu tất cả chúng ta hãy mang ý nghĩa cho những trải nghiệm khó khăn nhất, trong khi cho chúng ta khoảng khắc để lớn lên và suy luận.
Debra Jarvis - Chaplain + author
Debra Jarvis isn't your typical hospital chaplain. With wry wit, she aims to comfort patients -- and also challenge them. Full bio
Debra Jarvis isn't your typical hospital chaplain. With wry wit, she aims to comfort patients -- and also challenge them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Tôi vừa gặp bạn trên chuyến xe buýt,
00:13
I just met you on a bus,
0
1364
3273
00:16
and we would really like
to get to know each other,
to get to know each other,
1
4637
2441
và chúng ta thực sự muốn
làm quen với nhau,
làm quen với nhau,
00:19
but I've got to get off at the next stop,
2
7078
2486
nhưng tôi phải xuống xe ở trạm kế,
00:21
so you're going to tell me
three things about yourself
three things about yourself
3
9564
4767
nên bạn chuẩn bị kể cho tôi
nghe ba điều về bản thân bạn
nghe ba điều về bản thân bạn
00:26
that just define you as a person,
4
14331
3580
chỉ để định nghĩa bạn là một con người,
00:30
three things about yourself
5
17911
1778
ba điều về bản thân bạn
00:31
that will help me understand who you are,
6
19689
3609
để giúp tôi biết được bạn là ai,
00:35
three things that just
get to your very essence.
get to your very essence.
7
23298
3994
ba điều nói lên bản chất
chân thực của bạn.
chân thực của bạn.
Và tôi đang tự hỏi
00:39
And what I'm wondering
8
27292
3078
00:42
is, of those three things,
9
30370
3289
trong ba điều đó,
00:45
is any one of them
10
33659
1990
có điều nào là
00:47
surviving some kind of trauma?
11
35649
5024
sống sót qua những cơn đại loại như
khủng hoảng không?
khủng hoảng không?
Người khỏi bệnh ung thư,
người sống sót sau vụ cưỡng hiếp,
người sống sót sau vụ cưỡng hiếp,
00:52
Cancer survivor, rape survivor,
12
40673
5697
00:58
Holocaust survivor, incest survivor.
13
46370
5117
Người thoát nạn diệt chủng,
người sống sót sau vụ loạn luân.
người sống sót sau vụ loạn luân.
01:03
Ever notice how we tend to identify ourselves
14
51487
3444
Có bao giờ bạn để ý chúng ta
định nghĩa về mình bằng
định nghĩa về mình bằng
những nỗi đau của chính mình
như thế nào chưa?
như thế nào chưa?
01:07
by our wounds?
15
54931
2531
Tôi từng thấy sự nhận dạng về
người sống sót đã
người sống sót đã
01:09
And where I have seen this survivor identity
16
57462
4476
tạo được ảnh hưởng lớn nhất
01:14
have the most consequences
17
61938
2488
01:16
is in the cancer community.
18
64426
2553
là trong cộng đồng người bệnh ung thư.
Tôi quanh quẩn trong cộng đồng này
trong thời gian dài,
trong thời gian dài,
01:19
And I've been around this
community for a long time,
community for a long time,
19
66979
2734
vì tôi là một Tuyên Úy
ở trại tế bần và ở bệnh viện
ở trại tế bần và ở bệnh viện
01:21
because I've been a hospice
and a hospital chaplain
and a hospital chaplain
20
69713
3194
01:25
for almost 30 years.
21
72907
3297
trong gần 30 năm.
Vào năm 2005, tôi đang làm việc tại
một trung tâm chữa trị ung thư lớn
một trung tâm chữa trị ung thư lớn
01:28
And in 2005, I was working at a big cancer center
22
76204
5733
01:34
when I received the news that
23
81937
2305
thì tôi nhận được tin
mẹ tôi bị bệnh ung thư ngực.
01:36
my mother had breast cancer.
24
84242
3435
01:39
And then five days later,
25
87677
2182
Và năm ngày sau đó,
Tôi được tin tôi cũng mắc
bệnh ung thư ngực,
bệnh ung thư ngực,
01:42
I received the news that I had breast cancer.
26
89859
5467
01:47
My mother and I can be competitive —
27
95326
2633
Mẹ tôi và tôi có thể cùng
cạnh tranh với nhau rồi -
cạnh tranh với nhau rồi -
(Tiếng cười) -
01:50
(Laughter) —
28
97959
1788
01:51
but I was really not trying to
compete with her on this one.
compete with her on this one.
29
99747
4432
nhưng thật sự tôi không cố
thi đua với bà về việc này.
thi đua với bà về việc này.
Thật ra, tôi nghĩ,
01:56
And in fact, I thought, well,
30
104179
2025
nếu bạn mắc phải bệnh ung thư,
01:58
if you have to have cancer,
31
106204
1935
02:00
it's pretty convenient to be working
32
108139
1721
thì rất tiện lợi khi làm việc
02:02
at a place that treats it.
33
109860
1511
tại nơi điều trị nó.
Nhưng đây là những gì tôi nghe từ
nhiều người tức giận.
nhiều người tức giận.
02:03
But this is what I heard from
a lot of outraged people.
a lot of outraged people.
34
111371
2697
02:06
What?
35
114068
1462
Cái gì?
Cô là Tuyên Úy
02:07
You're the chaplain.
36
115530
1920
02:09
You should be immune.
37
117450
2290
Cô phải miễn nhiễm chứ!
02:11
Like, maybe I should have just gotten off
38
119740
2077
Hay như, tôi có lẽ đã phải ra đi
02:14
with a warning instead of an actual ticket,
39
121817
2295
với lời cảnh báo chứ không phải
là một tấm vé,
là một tấm vé,
vì tôi làm việc ở đây.
02:16
because I'm on the force.
40
124112
3768
02:20
So I did get my treatment at the
cancer center where I worked,
cancer center where I worked,
41
127880
2975
Tôi đã được điều trị ở
trung tâm trị ung thư nơi tôi làm việc,
trung tâm trị ung thư nơi tôi làm việc,
02:23
which was amazingly convenient,
42
130855
2521
rất tiện lợi,
tôi được hóa trị
02:25
and I had chemotherapy
43
133376
2239
02:27
and a mastectomy, and a saline implant put in,
44
135615
2710
phẫu thuật, và
được cấy túi dung dịch muối vào,
được cấy túi dung dịch muối vào,
02:30
and so before I say another word,
let me just say right now,
let me just say right now,
45
138325
2125
Trước khi tôi nói ý khác,
cho tôi nói bây giờ,
cho tôi nói bây giờ,
đây là ngực giả. (Tiếng cười)
02:32
this is the fake one. (Laughter)
46
140450
4774
Tôi nhận ra rằng tôi cần phải nói ra,
02:37
I have found that I need to get that out of the way,
47
145224
3213
02:40
because I'll see somebody go
48
148437
1774
vì tôi sẽ nghe ai đó nói
"Ồ, Tôi biết nó là cái này."
02:42
"Oh, I know it's this one."
49
150211
2217
02:44
And then I'll move or I'll
gesture and they'll go,
gesture and they'll go,
50
152428
2464
rồi tôi sẽ bỏ đi hay
tôi sẽ ra hiệu và họ sẽ tiếp,
tôi sẽ ra hiệu và họ sẽ tiếp,
"Không, là cái kia."
02:47
"No, it's that one."
51
154892
2553
02:49
So now you know.
52
157445
2171
Bạn thấy đấy.
Tôi học được rất nhiều
khi là một bệnh nhân,
khi là một bệnh nhân,
02:51
I learned a lot being a patient,
53
159616
2137
và một trong những điều không ngờ
02:53
and one of the surprising things was
54
161753
1522
02:55
that only a small part of the cancer experience
55
163275
4107
là chỉ một phần nhỏ trong
những trải nghiệm về bệnh ung thư
những trải nghiệm về bệnh ung thư
là về thuốc men.
02:59
is about medicine.
56
167382
2092
Hầu hết lại là những cảm giác và niềm tin
03:01
Most of it is about feelings and faith
57
169474
4353
03:06
and losing and finding your identity
58
173827
2633
việc mất đi và tìm lại sự nhận dạng
rồi khám phá ra sức mạnh
03:08
and discovering strength
59
176460
1578
03:10
and flexibility you never even knew you had.
60
178038
3922
và sự dẻo dai mà
bạn chưa từng nghĩ là mình có.
bạn chưa từng nghĩ là mình có.
Đó là việc nhận thức rằng
03:14
It's about realizing that
61
181960
2329
03:16
the most important things in life are
62
184289
3070
những điều quan trọng nhất trong cuộc đời
03:19
not things at all, but relationships,
63
187359
3081
không phải cái gì cả, ngoài
những mối quan hệ,
những mối quan hệ,
và đó là việc cười vào mặt điều
không chắc chắn
không chắc chắn
03:22
and it's about laughing in the face of uncertainty
64
190440
4066
03:26
and learning that the way to
get out of almost anything
get out of almost anything
65
194506
3439
và học được cách thoát khỏi
hầu hết bất cứ điều gì
hầu hết bất cứ điều gì
03:30
is to say, "I have cancer."
66
197945
4315
là nói, "Tôi bị ung thư."
Vì vậy một điều nữa tôi đã học được là
03:34
So the other thing I learned was that
67
202260
2513
Tôi không cần phải mang chữ
"Người khỏi bệnh ung thư"
"Người khỏi bệnh ung thư"
03:36
I don't have to take on "cancer survivor"
68
204773
3454
như một đặc điểm nhận dạng,
03:40
as my identity,
69
208227
1968
nhưng, trời!, có những lực đầy sức mạnh
03:42
but, boy, are there powerful forces
70
210195
3619
đẩy tôi làm chỉ vì điều đó.
03:46
pushing me to do just that.
71
213814
3546
Bây giờ, đừng, làm ơn,
đừng hiểu sai ý tôi.
đừng hiểu sai ý tôi.
03:49
Now, don't, please, misunderstand me.
72
217360
4318
Các tổ chức tuyên truyền về bệnh ung thư
03:53
Cancer organizations
73
221678
1959
và những vận động phát hiện bệnh sớm
03:55
and the drive for early screening
74
223637
1980
03:57
and cancer awareness and cancer research
75
225617
2654
nhận thức về ung thư và nghiên
cứu ung thư
cứu ung thư
đã bình thường hóa bệnh ung thư,
04:00
have normalized cancer,
76
228271
2115
đây là điều tuyệt vời.
04:02
and this is a wonderful thing.
77
230386
1324
04:03
We can now talk about cancer
78
231710
2084
Giờ đây chúng ta có thể nói về bệnh
ung thư
ung thư
04:05
without whispering.
79
233794
1778
mà không cần phải thì thầm.
04:07
We can talk about cancer and
we can support one another.
we can support one another.
80
235572
4518
Chúng ta có thể nói về bệnh ung thư
và giúp đỡ nhau.
và giúp đỡ nhau.
04:12
But sometimes, it feels
81
240090
3086
Nhưng thỉnh thoảng, dường như
mọi người đi quá giới hạn của mình
04:15
like people go a little overboard
82
243176
1398
04:16
and they start telling us how we're going to feel.
83
244574
5205
khi họ bắt đầu nói với chúng ta rằng
chúng ta sắp cảm thấy thế nào.
chúng ta sắp cảm thấy thế nào.
Khoảng một tuần sau ca phẫu thuật,
04:21
So about a week after my surgery,
84
249779
3543
chúng tôi có một vị khách.
04:25
we had a houseguest.
85
253322
2880
Có lẽ đó là sai lầm đầu tiên của
chúng tôi.
chúng tôi.
04:28
That was probably our first mistake.
86
256202
2748
Nhắc nhớ là
04:31
And keep in mind that
87
258950
1521
04:32
at this point in my life
88
260471
1670
cho thời điểm đó trong đời
04:34
I had been a chaplain for over 20 years,
89
262141
3622
tôi đã là một Tuyên Úy hơn 20 năm,
và các vấn đề như sắp chết và cái chết
04:37
and issues like dying and death
90
265763
2323
04:40
and the meaning of life,
91
268086
1556
và ý nghĩa của cuộc sống,
tất cả chuyện này tôi đã
nhai đi nhai lại nhiều lần.
nhai đi nhai lại nhiều lần.
04:41
these are all things I'd been
yakking about forever.
yakking about forever.
92
269642
3178
Tối hôm đó,
04:45
So at dinner that night,
93
272820
2500
vị khách của chúng tôi bước tới
giơ tay qua đầu,
giơ tay qua đầu,
04:47
our houseguest proceeds to
stretch his arms up over his head,
stretch his arms up over his head,
94
275320
2736
04:50
and say, "You know, Deb,
95
278056
2805
và nói, "Chị biết không, Deb,
bây giờ chị sắp học được điều
gì là quan trọng.
gì là quan trọng.
04:53
now you're really going to learn what's important.
96
280861
4149
Vâng, khi chị sắp làm một số thay đổi lớn
04:57
Yes, you are going to make some big changes
97
285010
2697
04:59
in your life,
98
287707
1370
trong cuộc đời mình,
thì chị bắt đầu
nghĩ về cái cái chết của mình.
nghĩ về cái cái chết của mình.
05:01
and now you're going to start
thinking about your death.
thinking about your death.
99
289077
3648
Vâng, căn bệnh ung thư này là
hồi chuông thức tỉnh đối với chị."
hồi chuông thức tỉnh đối với chị."
05:04
Yep, this cancer is your wakeup call."
100
292725
4025
Lúc này, đây giống như những lời vàng ngọc
05:10
Now, these are golden words
101
298520
2655
thốt ra từ người đang nói về
05:13
coming from someone who is speaking about
102
301175
1979
05:15
their own experience,
103
303154
2419
trải nghiệm của chính mình,
nhưng khi ai đó nói với bạn
05:17
but when someone is telling you
104
305573
2376
bạn sẽ cảm thấy như thế nào,
05:20
how you are going to feel,
105
307949
2393
05:22
it's instant crap.
106
310342
2046
thì đó thật vớ vẩn!
05:24
The only reason I did not kill him
107
312388
2904
Lý do duy nhất để tôi không giết anh ta
bằng đôi tay không của mình
05:27
with my bare hands
108
315292
1991
là vì tôi không thể nhấc cánh tay
phải của mình lên.
phải của mình lên.
05:29
was because I could not lift my right arm.
109
317283
4095
05:33
But I did say a really bad word to him,
110
321378
4218
Nhưng tôi đã nặng lời với anh ta,
sau những lời bình thường, mà -
05:37
followed by a regular word, that —
111
325596
2901
05:40
(Laughter) —
112
328497
1223
(Tiếng cười) -
làm chồng tôi phải bào chữa,
"Cô ấy còn ngấm thuốc mê!"
"Cô ấy còn ngấm thuốc mê!"
05:41
made my husband say, "She's on narcotics."
113
329720
3518
(Tiếng cười)
05:45
(Laughter)
114
333238
1958
Rồi thì sau điều trị, cảm giác giống như
05:47
And then after my treatment, it just felt like
115
335196
2494
mọi người đang kể cho tôi nghe những gì
tôi trải qua có nghĩa gì.
tôi trải qua có nghĩa gì.
05:49
everyone was telling me what my
experience was going to mean.
experience was going to mean.
116
337690
3283
"Ồ! cái này nghĩa là chị sắp đi bộ"
05:53
"Oh, this means you're going to be doing the walk."
117
340973
2792
05:55
"Oh, this means you're coming to the luncheon."
118
343765
1624
"Ồ! cái này nghĩa là đi dự tiệc"
05:57
"This means you're going to be wearing
119
345389
1262
"Điều này có nghĩa chị sẽ đeo
05:58
the pink ribbon and the pink t-shirt
120
346651
2391
dải băng màu hồng và áo sơ mi màu hồng
và đeo dải băng trên đầu và khuyên tai
06:01
and the headband and the earrings
121
349042
1862
và vòng xuyến và quần lót."
06:03
and the bracelet and the panties."
122
350904
3736
06:06
Panties. No, seriously, google it.
123
354640
3229
Quần lót. Không, nghiêm túc đấy,
google đi.
google đi.
06:10
(Laughter)
124
357869
2051
(Tiếng cười)
06:12
How is that raising awareness?
125
359920
2091
Cách nào người ta nâng cao nhận thức?
Chỉ có chồng tôi mới thấy quần lót của tôi thôi.
06:14
Only my husband should be seeing my panties.
126
362011
2067
(Tiếng cười)
06:16
(Laughter)
127
364078
1669
06:17
He's pretty aware of cancer already.
128
365747
4411
Anh ấy khá hiểu về bệnh ung thư rồi!
06:22
It was at that point where I felt like, oh my God,
129
370158
3144
Đó là thời điểm tôi cảm thấy như là,
Chúa ơi!
Chúa ơi!
điều này sẽ kiểm soát đời tôi.
06:25
this is just taking over my life.
130
373302
3150
Và đó là khi tôi nói với mình
hãy điều khiển trải nghiệm của bạn.
hãy điều khiển trải nghiệm của bạn.
06:28
And that's when I told myself,
claim your experience.
claim your experience.
131
376452
4972
Đừng để nó điều khiển bạn.
06:33
Don't let it claim you.
132
381424
3662
06:37
We all know that
133
385086
2108
Chúng ta đều biết rằng
06:39
the way to cope with trauma, with loss,
134
387194
4122
cách để đương đầu với đau thương,
với mất mát,
với mất mát,
06:43
with any life-changing experience,
135
391316
2425
với bất cứ trải nghiệm đổi đời nào,
là tìm kiếm ý nghĩa.
06:45
is to find meaning.
136
393741
2150
06:48
But here's the thing:
137
395891
2237
Nhưng có điều:
Không ai có thể nói với chúng ta
06:50
No one can tell us
138
398128
1667
06:51
what our experience means.
139
399795
2736
là trải nghiệm của chúng ta có ý nghĩa gì.
06:54
We have to decide what it means.
140
402531
3289
Chúng ta phải quyết định ý nghĩa cho nó.
Nó không cần phải có ý nghĩa to lớn,
06:58
And it doesn't have to be some gigantic,
141
405820
2132
07:00
extroverted meaning.
142
407952
2007
hướng ngoại.
07:02
We don't all have to start a foundation
143
409959
2511
Chúng ta đều không cần phải
sáng lập một cơ quan
sáng lập một cơ quan
07:04
or an organization or write a book
144
412470
2152
hay một tổ chức
hay viết một cuốn sách
hay viết một cuốn sách
07:06
or make a documentary.
145
414622
2880
hay làm một phim tài liệu.
Ý nghĩa có thể thầm lặng
07:09
Meaning can be quiet
146
417502
2947
07:12
and introverted.
147
420449
2171
và hướng nội.
07:14
Maybe we make one small decision about our lives
148
422620
5928
Chúng ta có thể có một quyết định nhỏ
về cuộc sống của chúng ta
về cuộc sống của chúng ta
mà lại tạo ra thay đổi lớn.
07:20
that can bring about big change.
149
428548
5078
07:25
Many years ago, I had a patient,
150
433626
1940
Cách đây nhiều năm, tôi có một bệnh nhân,
07:27
just a wonderful young man
151
435566
2005
một chàng trai trẻ tuyệt vời
rất được các nhân viên yêu quý,
07:29
who was loved by the staff,
152
437571
2735
07:32
and so it was something of a shock to us to realize
153
440306
2884
vì vậy thật bất ngờ khi chúng tôi biết
rằng anh ta không có bạn.
07:35
that he had no friends.
154
443190
3784
Anh ta sống một mình,
07:39
He lived by himself,
155
446974
2306
anh ta đi hóa trị một mình,
07:41
he would come in for chemotherapy by himself,
156
449280
4028
07:45
he would receive his treatment,
157
453308
1945
anh ta đi điều trị,
07:47
and then he'd walk home alone.
158
455253
3731
và sau đó về nhà một mình.
Tôi thậm chí hỏi anh ta. Tôi nói, "Này,
07:51
And I even asked him. I said, "Hey,
159
458984
1764
07:52
how come you never bring a friend with you?"
160
460748
2741
sao anh không bao giờ đi chung với bạn?"
07:55
And he said, "I don't really have any friends."
161
463489
4719
Và anh ta nói, "Tôi thực sự không có
bất kỳ người bạn nào!"
bất kỳ người bạn nào!"
08:00
But he had tons of friends on the infusion floor.
162
468208
2261
nhưng có hàng tấn bạn ở lầu điều trị.
Chúng tôi đều quý anh, mọi người
ra vào phòng anh hàng ngày.
ra vào phòng anh hàng ngày.
08:02
We all loved him, and people were going
in and out of his room all the time.
in and out of his room all the time.
163
470469
4376
08:07
So at his last chemo,
164
474845
2959
Vào buổi hóa trị cuối cùng,
chúng tôi đã hát tặng anh một bài,
08:10
we sang him the song
165
477804
1327
chúng tôi đặt vương miện lên đầu anh ấy
và chúng tôi thổi bong bóng nước.
và chúng tôi thổi bong bóng nước.
08:11
and we put the crown on his
head and we blew the bubbles,
head and we blew the bubbles,
166
479131
2767
Sau đó tôi đã hỏi anh ta, tôi nói,
08:14
and then I asked him, I said,
167
481898
2441
08:16
"So what are you going to do now?"
168
484339
4456
"Vậy anh sẽ làm gì bây giờ?"
08:20
And he answered,
169
488795
1810
Và anh ta trả lời,
08:22
"Make friends."
170
490605
1633
"Kết bạn!"
08:24
And he did.
171
492238
2112
Và anh ta đã làm thế.
Anh làm tình nguyện rồi kết bạn ở đó,
08:26
He started volunteering
and he made friends there,
and he made friends there,
172
494350
3554
anh đi nhà thờ
và kết bạn ở đó,
và kết bạn ở đó,
08:30
and he began going to a church
and he made friends there,
and he made friends there,
173
497904
2686
Dịp lễ Giáng sinh anh mời vợ chồng tôi
dự tiệc ở nhà anh,
dự tiệc ở nhà anh,
08:32
and at Christmas he invited my husband
and me to a party in his apartment,
and me to a party in his apartment,
174
500590
2960
08:35
and the place was filled with his friends.
175
503550
5117
và nơi đó đầy những người bạn của anh ta.
08:40
Claim your experience.
176
508667
2243
Hãy định nghĩa những trải nghiệm
của bạn.
của bạn.
Đừng để nó định nghĩa bạn.
08:43
Don't let it claim you.
177
510910
1649
08:44
He decided that the meaning of his experience
178
512559
4872
Anh đã quyết định rằng
ý nghĩa trải nghiệm của anh
ý nghĩa trải nghiệm của anh
08:49
was to know the joy of friendship,
179
517431
3767
là để biết về niềm vui sướng của tình bạn,
08:53
and then learn to make friends.
180
521198
4608
và sau đó học cách kết bạn.
08:58
So what about you?
181
525806
3986
Vậy còn bạn thì sao?
Bạn sẽ đi tìm ý nghĩa như thế nào
09:01
How are you going to find meaning
182
529792
2353
09:04
in your crappy experience?
183
532145
2447
qua những trải nghiệm nhỏ nhoi của bạn?
Nó có thể vừa mới đây,
09:06
It could be a recent one,
184
534592
1891
hay nó có thể là điều bạn canh cánh trong lòng
09:08
or it could be one that you've been carrying around
185
536483
1971
từ rất lâu.
09:10
for a really long time.
186
538454
3891
09:14
It's never too late to change what it means,
187
542345
4510
Không bao giờ quá trể để thay đổi ý nghĩa của nó,
09:19
because meaning is dynamic.
188
546855
2255
bởi vì ý nghĩa là sự thay đổi.
09:21
What it means today
189
549110
1661
Nó có ý nghĩa hôm nay
có thể không còn ý nghĩa nữa
một năm sau đó,
một năm sau đó,
09:22
may not be what it means a year from now,
190
550771
1927
hay mười năm sau đó.
09:24
or 10 years from now.
191
552698
2843
Không quá trễ để thành người nào đó
09:27
It's never too late to become someone other
192
555541
2610
09:30
than simply a survivor.
193
558151
3521
hơn chỉ đơn giản là kẻ sống sót.
Từ đó nghe có vẻ tịnh tiến làm sao!
09:33
Hear how static that word sounds?
194
561672
3324
09:37
Survivor.
195
564996
1917
Kẻ sống sót.
09:39
No movement, no growth.
196
566913
4391
Không động đậy, không lớn lên.
Hãy mang ý nghĩa trải nghiệm của bạn.
09:43
Claim your experience.
197
571304
1887
Đừng để nó đánh gục bạn,
vì nếu bạn làm vậy,
vì nếu bạn làm vậy,
09:45
Don't let it claim you, because if you do,
198
573191
2621
tôi tin là bạn sẽ bị mắc bẫy,
09:48
I believe you will become trapped,
199
575812
3161
09:51
you will not grow, you will not evolve.
200
578973
5942
bạn không phát triển, không màn dấn thân.
09:57
But of course, sometimes it's not outside pressures
201
584915
3478
Tất nhiên, có lúc không vì những áp lực
bên ngoài
bên ngoài
làm chúng ta mang nhận dạng là kẻ sống sót.
10:00
that cause us to take on that identity of survivor.
202
588393
4371
Có lúc chúng ta giống những kẻ bổng lộc.
10:04
Sometimes we just like the perks.
203
592764
3893
Điều đó có lúc cũng có lợi.
10:08
Sometimes there's a payoff.
204
596657
3508
10:12
But then we get stuck.
205
600165
3735
Nhưng sau đó chúng ta tắt đường!
10:16
Now, one of the first things I learned
206
603900
1811
Một trong các điều đầu tiên
tôi học được
tôi học được
10:17
as a chaplain intern was the three C's
207
605711
4106
khi làm một thực tập sinh Tuyên Úy
là có 3 chữ C
là có 3 chữ C
trong nghề Tuyên Úy:
10:22
of the chaplain's job:
208
609817
2391
10:24
Comfort, clarify and, when necessary, confront
209
612208
6962
An ủi, làm sáng tỏ, khi cần thì đối đầu
10:31
or challenge.
210
619170
2155
hay thử thách.
10:33
Now, we all pretty much love the comforting
211
621325
1946
Chúng ta đều rất thích an ủi
và làm sáng tỏ.
10:35
and the clarifying.
212
623271
1857
10:37
The confronting, not so much.
213
625128
4942
Còn đối đầu, không thích lắm!
10:42
One of the other things that I loved
214
630070
1994
Một trong những điều khác làm tôi yêu nghề
làm Tuyên Úy
10:44
about being a chaplain was
215
632064
2458
10:46
seeing patients a year, or even several years
216
634522
4473
là được nhìn thấy những bệnh nhân
cả năm hoặc thậm chí vài năm
cả năm hoặc thậm chí vài năm
10:51
after their treatment, because
217
638995
1841
sau khi chữa trị, bởi vì
10:53
it was just really cool to see
how they had changed
how they had changed
218
640836
2700
rất tuyệt vời khi thấy được họ đã
thay đổi thế nào,
thay đổi thế nào,
10:55
and how their lives had evolved
219
643536
2216
cuộc sống của họ ra sao
và điều gì đã xảy ra với họ.
10:57
and what had happened to them.
220
645752
1890
Rồi một ngày kia, tôi hồi hộp
10:59
So I was thrilled one day
221
647642
2520
cầm tờ giấy xuống phòng chờ ở bệnh viện
11:02
to get a page down into the lobby of the clinic
222
650162
2448
11:04
from a patient who I had seen the year before,
223
652610
3581
đưa cho bệnh nhân tôi gặp một năm trước
11:08
and she was there with her two adult daughters,
224
656191
2474
đang ngồi đó với hai cô con gái lớn.
11:10
who I also knew, for her one year follow-up exam.
225
658665
4259
Tôi biết hai cô trong lần khám định kỳ
một năm.
một năm.
Khi tôi đi tới phòng chờ, họ sững sờ
11:15
So I got down to the lobby, and they were ecstatic
226
662924
3537
11:18
because she had just gotten
all of her test results back
all of her test results back
227
666461
2251
vì bà vừa nhận lại hết
các kết quả xét nghiệm
các kết quả xét nghiệm
và bà là NED: No Evidence of Disease
– Không có chứng cứ mắc bệnh,
– Không có chứng cứ mắc bệnh,
11:20
and she was NED: No Evidence of Disease.
228
668712
6188
11:27
Which I used to think meant Not Entirely Dead.
229
674900
4757
mà tôi từng nghĩ có nghĩa là
Not Entirely Dead: Không hòan toàn chết.
Not Entirely Dead: Không hòan toàn chết.
11:31
So they were ecstatic, we sat down to visit,
230
679657
5493
Mọi người sửng sốt. Chúng tôi ngồi xuống,
11:37
and it was so weird, because
231
685150
2807
và kì lạ thay, vì
11:40
within two minutes, she
started retelling me the story
started retelling me the story
232
687957
3882
chỉ trong 2 phút bà bắt đầu kể
tôi nghe câu chuyện
tôi nghe câu chuyện
11:44
of her diagnosis and her
surgery and her chemo,
surgery and her chemo,
233
691839
4530
về việc chẩn đoán, về ca phẩu thuật
và hóa trị của bà,
và hóa trị của bà,
cho dù là người Tuyên Úy của bà,
tôi gặp bà mỗi tuần,
tôi gặp bà mỗi tuần,
11:48
even though, as her chaplain,
I saw her every week,
I saw her every week,
234
696369
3468
11:52
and so I knew this story.
235
699837
2891
và vì vậy tôi đã nghe câu chuyện này rồi.
Bà đã dùng những chữ như là chịu đựng,
11:54
And she was using words like suffering,
236
702728
3042
đau đớn, vật lộn.
11:57
agony, struggle.
237
705770
3995
12:01
And she ended her story with,
238
709765
2614
Và bà kết thúc câu chuyện
“Tôi cảm thấy như bị đóng đinh
trên thánh giá.”
trên thánh giá.”
12:04
"I felt crucified."
239
712379
4794
Lúc đó hai cô con gái đứng dậy và nói,
12:09
And at that point, her two
daughters got up and said,
daughters got up and said,
240
717173
2664
12:12
"We're going to go get coffee."
241
719837
3912
“Tụi con đi mua cà phê nhé.”
Và họ đi.
12:15
And they left.
242
723749
3141
Nói cho tôi biết ba thứ về bạn
trước khi đến trạm dừng kế.
trước khi đến trạm dừng kế.
12:19
Tell me three things about
yourself before the next stop.
yourself before the next stop.
243
726890
2835
12:21
People were leaving the bus before she even got
244
729725
2756
Người ta xuống xe buýt trước khi
bà ấy nói được đến
bà ấy nói được đến
điều thứ hai hay thứ ba.
12:24
to number two or number three.
245
732481
5377
12:30
So I handed her a tissue,
246
737858
3487
Rồi thì tôi đưa bà khăn giấy,
12:33
and I gave her a hug,
247
741345
3297
và ôm lấy bà,
bởi vì tôi thật sự lo cho người phụ nữ này,
12:36
and then, because I really cared for this woman,
248
744642
3510
tôi nói:
12:40
I said,
249
748152
2086
12:42
"Get down off your cross."
250
750238
2306
“Hãy thoát ra khỏi cây
thánh giá của bà đi!”
thánh giá của bà đi!”
Bà hỏi: “Cái gì?”
12:44
And she said, "What?"
251
752544
4266
12:49
And I repeated, "Get down off your cross."
252
756810
5414
và tôi lặp lại,
“Hãy thoát khỏi cây thánh giá của bà đi!”
“Hãy thoát khỏi cây thánh giá của bà đi!”
Với sự tin tưởng, bà kể về lý do
12:54
And to her credit, she could
talk about her reasons
talk about her reasons
253
762224
4645
bà giữ trong lòng
và bám lấy sự nhận diện này.
và bám lấy sự nhận diện này.
12:59
for embracing and then clinging to this identity.
254
766869
5119
13:04
It got her a lot of attention.
255
771988
2022
Điều này làm bà được quan tâm nhiều.
13:06
People were taking care of her for a change.
256
774010
3105
Người ta chăm sóc bà để có tiền.
13:09
But now, it was having the opposite effect.
257
777115
3695
Nhưng bây giờ điều này
sắp có kết quả ngược lại.
sắp có kết quả ngược lại.
Việc bà hết bệnh đẩy người ta xa ra.
13:13
It was pushing people away.
258
780810
2483
Người ta tiếp tục đi lấy cà phê.
13:15
People kept leaving to get coffee.
259
783293
3747
13:19
She felt crucified by her experience,
260
787040
3901
Bà cảm thấy bị giày vò
vì những gì đã trãi qua,
vì những gì đã trãi qua,
nhưng bà không muốn để
sự tự giày vò đó chết đi.
sự tự giày vò đó chết đi.
13:23
but she didn't want to let that crucified self die.
261
790941
6222
Bây giờ có lẽ bạn đang nghĩ
13:29
Now, perhaps you are thinking
262
797163
2917
13:32
I was a little harsh with her,
263
800080
2950
tôi đã hơi thô lỗ với bà,
13:35
so I must tell you that
264
803030
2108
vì vậy tôi phải nói với bạn rằng
13:37
I was speaking out of my own experience.
265
805138
3692
tôi đã nói ra bằng
chính kinh nghiệm của mình.
chính kinh nghiệm của mình.
13:41
Many, many years before,
266
808830
2844
Nhiều năm, rất nhiều năm về trước
tôi bị đuổi khỏi công việc tôi thích,
13:43
I had been fired from a job that I loved,
267
811674
3326
13:47
and I would not stop talking about my innocence
268
815000
3716
tôi không ngừng nói về sự vô tội của tôi
13:50
and the injustice and the betrayal and the deceipt,
269
818716
3404
về sự không công bằng,
sự phản bội và sự lừa dối,
sự phản bội và sự lừa dối,
13:54
until finally, just like this woman,
270
822120
1130
đến khi, như phụ nữ này,
13:55
people were walking away from me,
271
823250
2041
người ta bỏ tôi mà đi,
tới khi cuối cùng tôi nhận ra
13:57
until I finally realized
272
825291
3236
tôi không chỉ gặm nhấm cảm giác của tôi,
14:00
I wasn't just processing my feelings,
273
828527
3872
14:04
I was feeding them.
274
832399
2708
mà tôi còn làm tăng lên.
14:07
I didn't want to let that crucified self die.
275
835107
4063
Tôi không muốn để sự tự giày vò chết đi.
14:11
But we all know that with any resurrection story,
276
839170
5422
Chúng ta biết là với bất kỳ
câu chuyện tái sinh nào
câu chuyện tái sinh nào
bạn phải chết trước.
14:16
you have to die first.
277
844592
2628
Trong câu chuyện của Thiên Chúa giáo,
14:19
The Christian story,
278
847220
1823
Thánh Jesus chết cả ngày trong mồ
14:21
Jesus was dead a whole day in the tomb
279
849043
3272
14:24
before he was resurrected.
280
852315
2495
trước khi Ngài được phục sinh.
14:27
And I believe that for us,
281
854810
1838
Và tôi tin, đối với chúng ta,
14:28
being in the tomb
282
856648
2132
nằm trong mồ
14:30
means doing our own deep inner work
283
858780
3986
có nghĩa là chữa cho chính mình
sâu bên trong lòng
sâu bên trong lòng
quanh vết thương
14:34
around our wounds
284
862766
2704
14:37
and allowing ourselves to be healed.
285
865470
4473
và để cho chính chúng ta được lành lại.
Chúng ta phải để sự tự giày vò chết đi
14:42
We have to let that crucified self die
286
869943
3057
14:45
so that a new self, a truer self,
287
873000
3604
để một cái tôi mới,
cái tôi trung thực hơn,
cái tôi trung thực hơn,
sinh ra.
14:48
is born.
288
876604
2382
14:51
We have to let that old story go
289
878986
2858
Chúng ta phải để câu chuyện cũ ra đi
để một câu chuyện mới, câu chuyện thật hơn
14:54
so that a new story, a truer story,
290
881844
4147
có thể được kể lại.
14:58
can be told.
291
885991
3039
15:01
Claim your experience. Don't let it claim you.
292
889030
5543
Hãy định nghĩa trải nghiệm của bạn.
Đừng để nó định nghĩa bạn.
Đừng để nó định nghĩa bạn.
Giả sử không có cái gọi là người sống sót,
15:06
What if there were no survivors,
293
894573
2581
15:09
meaning, what if people decided
294
897154
2796
có nghĩa là, giả sử mọi người quyết định
15:12
to just claim their trauma as an experience
295
899950
2870
chỉ cho phép thảm cảnh của họ
là sự việc đã qua
là sự việc đã qua
15:15
instead of taking it on as an identity?
296
902820
4170
thay vì mang nó theo
như là một sự nhận diện?
như là một sự nhận diện?
15:19
Maybe it would be the end of being
297
906990
2002
Có lẽ nó sẽ kết thúc việc bị
15:21
trapped in our wounds
298
908992
2358
mắc bẩy vào những nỗi đau của chúng ta,
15:23
and the beginning of amazing
299
911350
3554
và bắt đầu một sự tự tìm kiếm,
khám phá và phát triển ngoạn mục.
15:27
self-exploration and discovery and growth.
300
914904
3926
15:31
Maybe it would be the start of defining ourselves
301
918830
4795
Có lẽ đó sẽ là sự khởi đầu
của định nghĩa về chúng ta,
của định nghĩa về chúng ta,
15:35
by who we have become
302
923625
2580
chúng ta là ai
15:38
and who we are becoming.
303
926205
4170
và đang trở thành ai.
15:42
So perhaps survivor was not
304
930375
5771
Vì vậy có lẽ là người sống sót
15:48
one of the three things that you would tell me.
305
936146
5207
không phải một trong ba điều bạn
sẽ nói với tôi.
sẽ nói với tôi.
Không thành vấn đề.
15:53
No matter.
306
941353
1317
15:54
I just want you all to know that
307
942670
2240
Tôi chỉ muốn tất cả các bạn biết
15:57
I am really glad that we are on this bus together,
308
944910
4313
tôi rất vui khi chúng ta
trên cùng chuyến xe buýt này,
trên cùng chuyến xe buýt này,
và đây là trạm dừng của tôi.
16:01
and this is my stop.
309
949223
3896
(Vỗ tay)
16:05
(Applause)
310
953119
3705
ABOUT THE SPEAKER
Debra Jarvis - Chaplain + authorDebra Jarvis isn't your typical hospital chaplain. With wry wit, she aims to comfort patients -- and also challenge them.
Why you should listen
For writer, ordained minister and hospital chaplain Debra Jarvis, humor is a powerful balm. She is not afraid to be funny even when doing very serious work with the sick and dying as a hospice chaplain, a pastoral consultant for volunteer groups caring for people with AIDS and MS, and a staff chaplain at the Seattle Cancer Care Alliance. Debra is the author of It’s Not About the Hair: And Other Certainties of Life & Cancer and numerous other books. Currently on sabbatical in Geneva, Debra’s last job was as writer-in-residence for the University Congregational United Church of Christ in Seattle. In her free time, Debra accompanies her Cairn terrier Max in his therapy dog work.
Debra Jarvis | Speaker | TED.com