TEDMED 2016
Emtithal Mahmoud: A young poet tells the story of Darfur
Emtithal Mahmoud: Một nhà thơ trẻ kể câu chuyện về thảm sát ở Darfur
Filmed:
Readability: 3.2
1,059,568 views
Emtithal "Emi" Mahmoud sáng tác thơ ca ngợi sự bền bỉ và kiên trì, viết về những trải nghiệm của mình trong khi trốn thoát khỏi vụ thảm sát ở Darfur. Cô ấy chia sẻ hai bài thơ cảm động về người tị nạn, gia đình, niềm vui, nỗi đau, và hỏi rằng: "Bạn sẽ chứng kiến tôi nói sự thật chứ?"
Emtithal Mahmoud - Poet
Emtithal "Emi" Mahmoud dedicates her time to spreading understanding through poetry and advocacy, particularly for the cause of refugees and disadvantaged communities the world over. Full bio
Emtithal "Emi" Mahmoud dedicates her time to spreading understanding through poetry and advocacy, particularly for the cause of refugees and disadvantaged communities the world over. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I was 10 years old when I learned
what the word "genocide" meant.
what the word "genocide" meant.
0
994
4117
Lúc 10 tuổi, tôi đã hiểu
từ "Tội diệt chủng"có nghĩa là gì.
từ "Tội diệt chủng"có nghĩa là gì.
00:18
It was 2003,
1
6755
1704
Đó là vào năm 2003,
00:20
and my people were being brutally
attacked because of their race --
attacked because of their race --
2
8483
4102
và đồng bào tôi bị tàn sát đẫm máu
chỉ vì chủng tộc của họ.
chỉ vì chủng tộc của họ.
00:24
hundreds of thousands murdered,
3
12609
1804
Hàng trăm ngàn người bị giết hại,
00:26
millions displaced,
4
14437
1948
hàng triệu người bị xua đuổi,
00:28
a nation torn apart at the hands
of its own government.
of its own government.
5
16409
3299
một quốc gia bị chia năm xẻ bảy
bởi chính chính phủ của nó.
bởi chính chính phủ của nó.
00:32
My mother and father immediately began
speaking out against the crisis.
speaking out against the crisis.
6
20199
4190
Cha mẹ tôi ngay lập tức bắt đầu lên tiếng
chống lại cuộc khủng hoảng.
chống lại cuộc khủng hoảng.
00:36
I didn't really understand it,
7
24413
1486
Tôi đã không hiểu điều đó,
00:37
except for the fact
that it was destroying my parents.
that it was destroying my parents.
8
25923
2846
trừ một điều là
nó đang huỷ hoại bố mẹ tôi.
nó đang huỷ hoại bố mẹ tôi.
00:41
One day, I walked in on my mother crying,
9
29391
3713
Đến một ngày, tôi thấy mẹ đang khóc,
00:45
and I asked her why
we are burying so many people.
we are burying so many people.
10
33128
4647
và tôi hỏi mẹ rằng tại sao chúng tôi
đang chôn cất quá nhiều người như vậy.
đang chôn cất quá nhiều người như vậy.
00:50
I don't remember the words that she chose
11
38400
2703
Tôi không nhớ rõ từ ngữ mẹ đã dùng
00:53
to describe genocide to her
10-year-old daughter,
10-year-old daughter,
12
41127
4237
để diễn tả tội diệt chủng
cho đứa con gái 10 tuổi,
cho đứa con gái 10 tuổi,
00:57
but I remember the feeling.
13
45388
1629
nhưng tôi nhớ rõ cảm giác khi đó.
00:59
We felt completely alone,
14
47741
3055
Chúng tôi hoàn toàn cô độc,
01:02
as if no one could hear us,
15
50820
1918
như thể chẳng ai nghe thấy chúng tôi,
01:04
as if we were essentially invisible.
16
52762
2809
như thể chúng tôi hoàn toàn vô hình.
01:08
This is when I wrote
my first poem about Darfur.
my first poem about Darfur.
17
56359
4029
Đó là khi tôi viết
bài thơ đầu tiên về Darfur.
bài thơ đầu tiên về Darfur.
01:13
I wrote poetry to convince people
to hear and see us,
to hear and see us,
18
61144
4988
Tôi sáng tác thơ để kêu gọi mọi người
nghe và thấu hiểu chúng tôi,
nghe và thấu hiểu chúng tôi,
01:18
and that's how I learned
the thing that changed me.
the thing that changed me.
19
66156
2470
và đó là cách tôi học được
thứ đã thay đổi tôi.
thứ đã thay đổi tôi.
01:21
It's easy to be seen.
20
69291
1796
Điều đó thật dễ thấy.
01:23
I mean, look at me -- I'm a young
African woman with a scarf around my head,
African woman with a scarf around my head,
21
71111
5110
Ý tôi là, một phụ nữ Châu Phi trẻ như tôi
với khăn quấn quanh đầu,
với khăn quấn quanh đầu,
01:28
an American accent on my tongue
22
76245
2163
với chất giọng Mỹ
01:30
and a story that makes even the most
brutal of Monday mornings seem inviting.
brutal of Monday mornings seem inviting.
23
78432
4358
và một câu chuyện đẫm máu
vào sáng thứ hai, nghe có vẻ thật hấp dẫn.
vào sáng thứ hai, nghe có vẻ thật hấp dẫn.
01:36
But it's hard to convince people
that they deserve to be seen.
that they deserve to be seen.
24
84031
3603
Nhưng thật khó để thuyết phục người khác
rằng họ xứng đáng được quan tâm.
rằng họ xứng đáng được quan tâm.
01:40
I learned this in my high school
classroom one day,
classroom one day,
25
88741
2411
Tôi học được điều đó trong thời Trung học
01:43
when my teacher asked me
to give a presentation about Darfur.
to give a presentation about Darfur.
26
91176
2875
khi giáo viên yêu cầu tôi
thuyết trình về thảm sát ở Darfur.
thuyết trình về thảm sát ở Darfur.
01:46
I was setting up the projector
when a classmate of mine said,
when a classmate of mine said,
27
94075
3895
Khi tôi đang lên kế hoạch làm điều đó,
một người bạn cùng lớp bảo tôi rằng,
một người bạn cùng lớp bảo tôi rằng,
01:49
"Why do you have to talk about this?
28
97994
2095
"Tại sao cậu lại phải nói về điều đó?
01:52
Can't you think about us
and how it will make us feel?"
and how it will make us feel?"
29
100113
3050
Cậu không thể nghĩ về chúng ta
và cảm xúc của chúng ta à?"
và cảm xúc của chúng ta à?"
01:55
(Laughter)
30
103187
2140
(Cười)
01:57
My 14-year-old self didn't know
what to say to her,
what to say to her,
31
105351
4064
Tôi của năm 14 tuổi không biết
nên nói gì với cô ấy,
nên nói gì với cô ấy,
02:01
or how to explain the pain
that I felt in that moment,
that I felt in that moment,
32
109439
3862
hay làm sao để giải thích
nỗi đau xót của tôi thời điểm đó,
nỗi đau xót của tôi thời điểm đó,
02:05
and in every moment that we were forced
not to talk about "this."
not to talk about "this."
33
113325
4071
và mọi thời điểm khác khi chúng tôi
bị buộc không được nói về "nó."
bị buộc không được nói về "nó."
02:09
Her words took me back to the days
and nights on the ground in Darfur,
and nights on the ground in Darfur,
34
117420
4844
Lời cô ấy nói khiến tôi nhớ về
những ngày tháng trên mảnh đất Darfur,
những ngày tháng trên mảnh đất Darfur,
02:14
where we were forced to remain silent;
35
122288
2454
nơi chúng tôi bị ép phải giữ im lặng,
02:16
where we didn't speak over morning tea
36
124766
2191
nơi chúng tôi chẳng thể
nói chuyện lúc trà sáng
nói chuyện lúc trà sáng
02:18
because the warplanes overhead
would swallow any and all noise;
would swallow any and all noise;
37
126981
4453
vì máy bay chiến đấu ngay trên đầu
đã nuốt trọn mọi âm thanh;
đã nuốt trọn mọi âm thanh;
02:23
back to the days when we were told
38
131458
2123
những ngày mà chúng tôi được bảo rằng
02:25
not only that we don't
deserve to be heard
deserve to be heard
39
133605
2789
chúng tôi không chỉ không có
quyền được lắng nghe,
quyền được lắng nghe,
02:28
but that we do not have a right to exist.
40
136418
2816
mà chúng tôi còn chẳng có
quyền gì để tồn tại.
quyền gì để tồn tại.
02:31
And this is where the magic happened,
41
139963
2479
Và đó là khi điều kì diệu xảy ra,
02:34
in that classroom when all the students
started taking their seats
started taking their seats
42
142466
3223
trong phòng học, khi bạn bè
bắt đầu vào chỗ ngồi
bắt đầu vào chỗ ngồi
02:37
and I began to speak,
43
145713
1269
và tôi bắt đầu nói,
02:39
despite this renewed feeling
that I didn't deserve to be there,
that I didn't deserve to be there,
44
147006
3739
mặc kệ cảm giác rằng tôi
không xứng đáng được đứng ở đó,
không xứng đáng được đứng ở đó,
02:42
that I didn't belong there
45
150769
1440
rằng tôi không thuộc về nơi đó
02:44
or have a right to break the silence.
46
152233
2378
hay có quyền được lên tiếng.
02:47
As I talked,
47
155110
1684
Khi tôi nói,
02:48
and my classmates listened,
48
156818
2643
và bạn cùng lớp tôi lắng nghe,
02:51
the fear ebbed away.
49
159485
1470
nỗi sợ hãi dần biến mất.
02:54
My mind became calm,
50
162022
1577
Tâm trí tôi trở nên bình tĩnh,
02:55
and I felt safe.
51
163623
1677
và tôi cảm thấy an toàn.
02:58
It was the sound of our grieving,
52
166796
2897
Đó là âm thanh của sự đau buồn,
03:01
the feel of their arms around me,
53
169717
2723
là cảm giác những bàn tay của họ
đang vỗ về tôi,
đang vỗ về tôi,
03:04
the steady walls that held us together.
54
172464
2281
là bức tường vững trãi
giữ chúng tôi ở gần nhau.
giữ chúng tôi ở gần nhau.
03:07
It felt nothing like a vacuum.
55
175926
1931
Tôi không hề cảm thấy đơn độc.
03:10
I choose poetry because it's so visceral.
56
178801
3276
Tôi chọn thơ ca bởi nó rất bản năng.
03:14
When someone is standing in front of you,
mind, body and soul,
mind, body and soul,
57
182821
3310
Khi ai đó đứng trước mặt bạn,
tâm trí, cơ thể, tâm hồn họ,
tâm trí, cơ thể, tâm hồn họ,
03:18
saying "Witness me,"
58
186155
1201
thốt lên: "Nhìn tôi này,"
03:19
it's impossible not to become
keenly aware of your own humanity.
keenly aware of your own humanity.
59
187380
3814
thật khó cưỡng lại cảm giác
muốn quan tâm đến đồng loại của mình,
muốn quan tâm đến đồng loại của mình,
03:23
This changed everything for me.
60
191593
1800
Điều đó làm tôi thay đổi hoàn toàn.
03:25
It gave me courage.
61
193417
1546
Nó đã cho tôi sự dũng cảm.
03:27
Every day I experience
the power of witness,
the power of witness,
62
195883
2591
Mỗi ngày tôi đều cảm nhận
sức mạnh của sự thật,
sức mạnh của sự thật,
03:30
and because of that, I am whole.
63
198498
2101
và bởi điều đó, tôi được bình an.
03:32
And so now I ask:
64
200623
1482
Và giờ thì tôi hỏi:
03:34
Will you witness me?
65
202129
1366
Các bạn sẽ chứng kiến tôi nói sự thật chứ?
03:37
They hand me the microphone
66
205401
2034
Họ đưa tôi chiếc micro
03:39
as my shoulders sink
under the weight of this stress.
under the weight of this stress.
67
207459
3301
và bờ vai tôi như chùng xuống bởi áp lực.
03:44
The woman says,
68
212343
1958
Một người phụ nữ nói,
03:46
"The one millionth refugee
just left South Sudan.
just left South Sudan.
69
214325
2441
"Một triệu người tị nạn
vừa mới rời khỏi Nam Sudan.
vừa mới rời khỏi Nam Sudan.
03:48
Can you comment?"
70
216790
1457
Bạn có suy nghĩ gì?
03:50
I feel my feet rock back and forth
on the heels my mother bought,
on the heels my mother bought,
71
218271
4020
Tôi cảm giác chân mình
chới với trên đôi giày cao gót mẹ mua cho,
chới với trên đôi giày cao gót mẹ mua cho,
03:54
begging the question:
72
222315
1178
tôi tự hỏi:
03:55
Do we stay, or is it safer
to choose flight?
to choose flight?
73
223517
2750
Chúng ta nên ở lại,
hay sẽ an toàn hơn nếu chọn ra đi?
hay sẽ an toàn hơn nếu chọn ra đi?
03:58
My mind echoes the numbers:
74
226826
2251
Đầu óc tôi dội lên những con số:
04:01
one million gone,
75
229741
1663
Một triệu người đã bỏ đi,
04:03
two million displaced,
76
231428
1622
Hai triệu người không nơi ở,
04:05
400,000 dead in Darfur.
77
233074
2720
400.000 người chết ở Darfur.
04:07
And this lump takes over my throat,
78
235818
1706
Và điều ấy làm tôi nghẹn họng,
04:09
as if each of those bodies
just found a grave
just found a grave
79
237548
2622
như thể những xác chết ấy
vừa tìm thấy một chỗ chôn
vừa tìm thấy một chỗ chôn
04:12
right here in my esophagus.
80
240194
1933
ngay trong thực quản tôi.
04:14
Our once country,
81
242593
1151
Từng là tổ quốc,
04:15
all north and south and east and west,
82
243768
2230
cả bắc nam đông tây,
04:18
so restless the Nile couldn't
hold us together,
hold us together,
83
246022
2918
Sông Nile chảy không ngừng
cũng không thể gắn kết chúng tôi,
cũng không thể gắn kết chúng tôi,
04:20
and you ask me to summarize.
84
248964
1859
và bạn lại yêu cầu tôi tóm tắt điều đó.
04:23
They talk about the numbers
as if this isn't still happening,
as if this isn't still happening,
85
251354
3035
Họ nói về những con số
như thể nó vẫn chưa xảy ra,
như thể nó vẫn chưa xảy ra,
04:26
as if 500,000 didn't just die in Syria,
86
254413
3217
như thể chẳng có
500.000 người chết ở Syria,
500.000 người chết ở Syria,
04:29
as if 3,000 aren't still making
their final stand
their final stand
87
257654
2894
như thể 3000 người vẫn chưa
đấu tranh đến hơi thở cuối cùng
đấu tranh đến hơi thở cuối cùng
04:32
at the bottom of the Mediterranean,
88
260572
3164
dưới đáy biển Địa Trung Hải,
04:35
as if there aren't entire volumes
full of fact sheets about our genocides,
full of fact sheets about our genocides,
89
263760
4739
như thể chẳng có những quyển sách
toàn viết về sự diệt chủng của chúng tôi,
toàn viết về sự diệt chủng của chúng tôi,
04:40
and now they want me to write one.
90
268523
1854
và bây giờ họ muốn tôi viết một quyển.
04:43
Fact:
91
271254
1163
Sự thật là:
04:45
we never talked over breakfast,
92
273883
2262
Chúng tôi chẳng nói chuyện vào bữa sáng,
04:48
because the warplanes
would swallow our voices.
would swallow our voices.
93
276169
2715
vì máy bay chiến đấu
át đi tiếng nói của chúng tôi.
át đi tiếng nói của chúng tôi.
04:50
Fact:
94
278908
1578
Sự thật là:
04:52
my grandfather didn't want to leave home,
95
280510
2464
Ông nội tôi không muốn rời khỏi quê nhà,
04:54
so he died in a war zone.
96
282998
2029
vì vậy ông chết trong vùng xung đột.
04:57
Fact:
97
285647
1340
Sự thật là:
04:59
a burning bush without God is just a fire.
98
287011
3075
một bụi gai bốc cháy
mà không có Chúa cũng chỉ là một ngọn lửa.
mà không có Chúa cũng chỉ là một ngọn lửa.
05:02
I measure the distance between what I know
99
290652
2186
Tôi cân nhắc giữa những gì tôi biết
05:04
and what is safe to say on a microphone.
100
292862
2250
và những gì có thể nói trước đám đông.
05:07
Do I talk about sorrow? Displacement?
101
295136
2894
Tôi có nói về nỗi đau khổ? Sự trục xuất?
05:10
Do I mention the violence,
102
298054
1393
Tôi có nói về bạo lực không,
05:11
how it's never as simple
as what you see on TV,
as what you see on TV,
103
299471
2680
về việc nó chẳng đơn giản
như các bạn vẫn thấy trên TV,
như các bạn vẫn thấy trên TV,
05:14
how there are weeks' worth of fear
before the camera is on?
before the camera is on?
104
302175
3818
về việc chúng tôi sống trong sợ hãi
hàng tuần trước khi được ghi lại?
hàng tuần trước khi được ghi lại?
05:19
Do I tell her about our bodies,
105
307654
2620
Tôi có nói với cô ấy
về con người chúng tôi,
về con người chúng tôi,
05:22
how they are 60 percent water,
106
310298
1451
với 60 phần trăm là nước,
05:23
but we still burn like driftwood,
107
311773
1917
nhưng lại cháy như gỗ nổi,
tạo ra dầu nhờ sự hy sinh của chúng tôi?
05:25
making fuel of our sacrifice?
108
313714
1882
05:27
Do I tell her the men died first,
mothers forced to watch the slaughter?
mothers forced to watch the slaughter?
109
315620
4108
Tôi có nên nói rằng trai tráng chết trước,
những bà mẹ bị ép chứng kiến sự tàn sát?
những bà mẹ bị ép chứng kiến sự tàn sát?
05:31
That they came for our children,
110
319752
1602
Rằng họ nhằm vào những đứa trẻ,
05:33
scattering them across the continent
until our homes sank?
until our homes sank?
111
321378
3154
vứt bỏ chúng rải rác khắp châu lục
đến khi nhà cửa bị đánh sập?
đến khi nhà cửa bị đánh sập?
05:36
That even castles sink
at the bite of the bomb?
at the bite of the bomb?
112
324556
3129
Rằng thậm chí những lâu đài
cũng sụp xuống vì bom đạn?
cũng sụp xuống vì bom đạn?
05:41
Do I talk about the elderly,
113
329773
1867
Tôi có nên nói về những người già,
05:43
our heroes,
114
331664
1635
những anh hùng,
05:45
too weak to run, too expensive to shoot,
115
333323
2611
quá yếu để chạy, quá phí đạn để bắn,
05:47
how they would march them,
116
335958
1383
việc chúng bắt họ xếp hàng,
05:49
hands raised, rifles at their backs,
117
337365
2247
tay phải giơ cao, súng trường dí sau lưng họ,
05:51
into the fire?
118
339636
1156
đi vào đống lửa?
05:52
How their walking sticks
kept the flames alive?
kept the flames alive?
119
340816
2270
Cây gậy chống của họ
giữ ngọn lửa cháy mãi?
giữ ngọn lửa cháy mãi?
05:55
It feels too harsh for a bundle of wires
and an audience to swallow.
and an audience to swallow.
120
343110
5184
Thật độc ác khi bắt một người
nuốt cả bó dây điện,
nuốt cả bó dây điện,
06:00
Too relentless,
121
348318
1436
Quá tàn nhẫn,
06:01
like the valley that filled
with the putrid smoke of our deaths.
with the putrid smoke of our deaths.
122
349778
3859
như thung lũng bốc đầy mùi hôi thối
của những xác chết.
của những xác chết.
06:05
Is it better in verse?
123
353661
1833
Trong thơ ca, nó có đẹp đẽ hơn không?
06:08
Can a stanza become a burial shroud?
124
356114
2701
Một đoạn thơ có thể là
một tấm vải khâm liệm không?
một tấm vải khâm liệm không?
06:10
Will it sting less if I say it softly?
125
358839
1831
Sẽ bớt đau nếu tôi ít nói về nó?
06:12
If you don't see me cry,
will you listen better?
will you listen better?
126
360694
2303
Nếu không thấy tôi khóc,
bạn hiểu tôi hơn không?
bạn hiểu tôi hơn không?
06:15
Will the pain leave
when the microphone does?
when the microphone does?
127
363021
2116
Nỗi đau sẽ tắt như chiếc micro chứ?
06:17
Why does every word feel
as if I'm saying my last?
as if I'm saying my last?
128
365161
3194
Sao mỗi từ ngữ nói ra tôi đều cảm giác
như đó là những từ cuối cùng?
như đó là những từ cuối cùng?
06:22
Thirty seconds for the sound bite,
129
370256
2167
30 giây cho mỗi đoạn ghi âm,
06:24
and now three minutes for the poem.
130
372447
2100
và giờ là ba phút cho một bài thơ.
06:27
My tongue goes dry the same way we died,
131
375320
4064
Tôi nín lặng như cách chúng ta chết đi,
06:31
becoming ash, having never been coal.
132
379408
3192
hoá tro tàn, nhưng trước đó
chưa hề là than.
chưa hề là than.
06:36
I feel my left leg go numb,
133
384311
2286
Tôi cảm giác chân trái mình như tê dại,
06:38
and I realize that I locked my knees,
134
386621
2857
và tôi nhận ra mình đã ghì chặt đầu gối,
06:41
bracing for impact.
135
389502
1588
chuẩn bị cho điều tệ hại sắp tới.
06:43
I never wear shoes I can't run in.
136
391737
3024
Tôi không bao giờ hiểu
điều mà tôi chưa từng trải qua.
điều mà tôi chưa từng trải qua.
06:48
Thank you.
137
396330
1157
Cám ơn.
06:49
(Applause)
138
397988
6094
(Vỗ tay)
06:56
So, I wanted to leave on a positive note,
139
404847
4237
Vậy, tôi muốn để lại trong bạn
một ý nghĩ tích cực,
một ý nghĩ tích cực,
07:01
because that's the paradox
that this life has been:
that this life has been:
140
409108
3476
bởi đây là một nghịch lí của cuộc sống:
07:04
in the places where I learned
to cry the most,
to cry the most,
141
412608
3000
Ở những nơi tôi học được
những tiếng khóc đau thương nhất,
những tiếng khóc đau thương nhất,
07:07
I also learned how to smile after.
142
415632
3316
cũng là nơi tôi học được cách mỉm cười.
07:11
So, here goes.
143
419615
2507
Vậy, đây là bài thơ thứ hai.
07:16
"You Have a Big Imagination
144
424837
2854
"Bạn có một trí tưởng tượng phong phú
07:20
or
145
428325
1277
hoặc
07:21
400,000 Ways to Cry."
146
429626
3636
400.000 cách để khóc."
07:26
For [Zainab].
147
434434
1151
Gửi Zeinab.
07:28
I am a sad girl,
148
436784
1508
Tôi là một cô gái u sầu,
07:31
but my face makes other plans,
149
439325
2685
nhưng khuôn mặt tôi có
những kế hoạch khác,
những kế hoạch khác,
07:34
focusing energy on this smile,
so as not to waste it on pain.
so as not to waste it on pain.
150
442034
4822
tập trung năng lượng vào việc mỉm cười
để không lãng phí nó vào những nỗi đau.
để không lãng phí nó vào những nỗi đau.
Thứ đầu tiên nỗi đau cướp đi chính là
giấc ngủ của tôi,
giấc ngủ của tôi,
07:38
The first thing they took was my sleep,
151
446880
2523
07:41
eyes heavy but wide open,
152
449427
2318
mắt nặng trĩu nhưng luôn mở to,
07:43
thinking maybe I missed something,
153
451769
2024
suy nghĩ rằng tôi đã bỏ lỡ điều gì đó,
07:45
maybe the cavalry is still coming.
154
453817
2174
có thể là đoàn kỵ binh đang đến.
07:48
They didn't come,
155
456015
1245
Nhưng họ không đến,
07:49
so I bought bigger pillows.
156
457284
1812
vì thế tôi mua cái gối to hơn.
07:51
(Laughter)
157
459120
1303
(Cười)
07:53
My grandmother could cure anything
158
461508
3704
Bà tôi có thể chữa trị mọi thứ
07:57
by talking the life out of it.
159
465236
2587
bằng việc thấu hiểu bản chất của nó.
07:59
And she said that I could make
a thief in a silo laugh
a thief in a silo laugh
160
467847
3265
Và bà nói rằng tôi có thể
khiến cả những tên trộm bật cười
khiến cả những tên trộm bật cười
08:03
in the middle of our raging war.
161
471136
2080
ngay giữa cuộc chiến khốc liệt.
08:05
War makes a broken marriage bed
out of sorrow.
out of sorrow.
162
473240
4422
Chiến tranh biến gia đình
thành nỗi chia ly và khổ đau.
thành nỗi chia ly và khổ đau.
08:10
You want nothing more than to disappear,
163
478198
2181
Bạn chỉ muốn biến mất khỏi thế gian này,
08:12
but your heart can't salvage
enough remnants to leave.
enough remnants to leave.
164
480403
3733
nhưng trái tim bạn
chẳng đủ sức để làm điều đó.
chẳng đủ sức để làm điều đó.
08:16
But joy --
165
484848
1344
Nhưng niềm vui...
08:18
joy is the armor we carried across
the borders of our broken homeland.
the borders of our broken homeland.
166
486216
4327
Niềm vui như chiếc áo giáp ta mặc
khi băng qua biên giới tổ quốc hoang tàn.
khi băng qua biên giới tổ quốc hoang tàn.
08:24
A hasty mix of stories and faces
167
492687
3552
Sự đan xen của những câu chuyện,
những khuôn mặt.
những khuôn mặt.
08:28
that lasts long after the flavor is gone.
168
496263
2824
còn dai dẳng mãi ngay cả khi
chúng chỉ còn là ký ức.
chúng chỉ còn là ký ức.
08:32
A muscle memory that overcomes
even the most bitter of times,
even the most bitter of times,
169
500018
3910
Một động lực nhỏ cũng giúp ta vượt qua
những thời kì cay đắng nhất,
những thời kì cay đắng nhất,
08:35
my memory is spotted with
days of laughing until I cried,
days of laughing until I cried,
170
503952
4549
ký ức tôi tràn ngập những nụ cười
cho đến khi tôi bật khóc,
cho đến khi tôi bật khóc,
hay những lần khóc cho đến khi tôi cười.
08:40
or crying until I laughed.
171
508525
1635
08:42
Laughter and tears are both
involuntary human reactions,
involuntary human reactions,
172
510184
3969
Nụ cười hay nước mắt đều là
phản xạ tự nhiên của con người,
phản xạ tự nhiên của con người,
08:46
testaments to our capacity for expression.
173
514177
3173
là minh chứng cho khả năng biểu đạt.
08:49
So allow me to express
174
517374
1833
Thế nên hãy cho tôi được thổ lộ rằng
08:51
that if I make you laugh,
175
519231
1690
nếu tôi khiến bạn cười,
08:52
it's usually on purpose.
176
520945
2079
bởi vì tôi muốn làm thế.
08:55
And if I make you cry,
177
523048
1727
Và nếu tôi làm bạn khóc,
08:56
I'll still think you are beautiful.
178
524799
1979
tôi sẽ vẫn nghĩ rằng bạn thật tốt đẹp.
08:59
This is for my cousin Zainab,
179
527267
2695
Điều này dành cho
người chị em họ của tôi, Zeinab,
người chị em họ của tôi, Zeinab,
09:02
bedridden on a random afternoon.
180
530696
3014
nằm liệt giường chỉ sau một buổi chiều.
09:06
I hadn't seen her since the last time
we were in Sudan together,
we were in Sudan together,
181
534131
4026
Tôi đã không gặp cô ấy từ khi chúng tôi
ở Sudan cùng nhau,
ở Sudan cùng nhau,
09:10
and there I was at her hospital bedside
182
538181
3954
và sau đó tôi đứng cạnh giường bệnh cô ấy
09:14
in a 400-year-old building in France.
183
542159
3358
trong một tòa nhà 400 tuổi ở Pháp.
09:19
Zainab wanted to hear poems.
184
547047
2245
Zeinab muốn nghe tôi đọc thơ.
09:22
Suddenly, English, Arabic
and French were not enough.
and French were not enough.
185
550179
4050
Đột nhiên, tiếng Anh, tiếng Ả Rập hay
tiếng Pháp đều chẳng đủ ngôn từ.
tiếng Pháp đều chẳng đủ ngôn từ.
09:26
Every word I knew became empty noise,
186
554253
3387
Mọi từ ngữ tôi biết trở thành
những âm thanh sáo rỗng,
những âm thanh sáo rỗng,
09:29
and Zainab said, "Well, get on with it."
187
557664
2274
và Zeinab: "Tốt thôi, chúng ta
sẽ quen với nó".
sẽ quen với nó".
09:31
(Laughter)
188
559962
1077
(Cười)
09:33
And I read her everything that I could,
189
561063
3162
Và tôi đọc cho cô ấy nghe
mọi thứ có thể,
mọi thứ có thể,
09:36
and we laughed,
190
564249
1336
và chúng tôi cười vang,
09:37
and we loved it,
191
565609
1156
và yêu điều đó,
09:38
and it was the most important stage
that I've ever stood on,
that I've ever stood on,
192
566789
3975
và đó là sân khấu lớn nhất
tôi từng trình diễn,
tôi từng trình diễn,
09:42
surrounded by family,
193
570788
1811
vây quanh bởi gia đình tôi,
09:44
by remnants of a people who were given
as a dowry to a relentless war
as a dowry to a relentless war
194
572623
4776
bởi những gì còn lại của một người
là nạn nhân của cuộc chiến tàn bạo
là nạn nhân của cuộc chiến tàn bạo
09:49
but still managed
to make pearls of this life;
to make pearls of this life;
195
577423
3456
nhưng vẫn nhìn thấy
những điều tốt đẹp trong cuộc sống;
những điều tốt đẹp trong cuộc sống;
09:52
by the ones who taught me
to not only laugh,
to not only laugh,
196
580903
3716
bởi những người
không chỉ dạy tôi cách cười,
không chỉ dạy tôi cách cười,
09:56
but to live in the face of death;
197
584643
2870
mà còn dạy tôi cách sống mặc kệ cái chết;
09:59
who placed their hands across the sky,
198
587537
2406
những người giơ tay lên ngang trời,
10:01
measuring the distance to the sun
and saying, "Smile;
and saying, "Smile;
199
589967
3367
đo khoảng cách đến mặt trời
và nói "Cười lên nào,
và nói "Cười lên nào,
10:05
I'm gonna meet you there."
200
593358
1655
tôi sẽ gặp bạn ở đó."
10:07
And for Zainab --
201
595798
1580
Và đối với Zeinab...
10:10
Zainab, who taught me love
in a place like France,
in a place like France,
202
598122
3571
Zeinab, người dạy tôi cách yêu
một nơi như nước Pháp,
một nơi như nước Pháp,
10:14
Zainab, who wanted to he.ar
poems on her deathbed --
poems on her deathbed --
203
602424
4565
Zeinab, người vẫn muốn nghe thơ
khi đang nằm liệt giường.
khi đang nằm liệt giường.
10:20
Dilated fibromyalgia.
204
608471
2423
Những cơn đau khớp kéo dài,
10:23
Her heart muscles expanded
205
611783
2233
cơ tim phình to
đến khi chúng không còn hoạt động.
10:26
until they couldn't function.
206
614938
1601
10:29
And she held me,
and she made me feel like gold.
and she made me feel like gold.
207
617190
3873
Và cô ấy giữ lấy tay tôi
khiến tôi cảm thấy mình thật quý giá.
khiến tôi cảm thấy mình thật quý giá.
10:33
And I said, "Zainab,
208
621087
1545
Và tôi nói, "Zeinab,
10:35
isn't it strange that your only problem
209
623481
3520
không lạ sao khi dường như
vấn đề duy nhất của em
vấn đề duy nhất của em
10:39
is that your heart was too big?"
210
627025
2884
là trái tim em quá rộng lượng?"
10:44
Thank you.
211
632420
1199
Cám ơn.
10:45
(Applause)
212
633643
4785
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Emtithal Mahmoud - PoetEmtithal "Emi" Mahmoud dedicates her time to spreading understanding through poetry and advocacy, particularly for the cause of refugees and disadvantaged communities the world over.
Why you should listen
Emtithal "Emi" Mahmoud is the reigning 2015 Individual World Poetry Slam Champion and 2016 Woman of the World Co-champion. One of BBC's 100 Most Inspirational Women of 2015, Mahmoud studied anthropology and molecular, cellular amd developmental biology at Yale University and is a Darfur native from the heart of Philadelphia.
A UNHCR High Profile Supporter, a Yale Global Health Fellow and Leonore Annenberg Scholar, Mahmoud dedicates her time to spreading understanding through poetry and advocacy, particularly for the cause of refugees and disadvantaged communities the world over. A closing speaker for Yale University's 2016 graduation ceremony, Mahmoud has part-taken in multiple White House round-table discussions, including a session with President Obama and has presented at multiple United Nations events, opening and closing for the Secretary General. In December 2016, she spoke at the Laureates and Leaders Summit in New Delhi and launched the 100 Million for 100 Million child advocacy campaign alongside the Dalai Lama, Indian President Pranab Mukherjee, Kailash Satyarthi and 14 other Nobel laureates and Leaders. A member of the Philanthropy Age "How to Do Good" speaking tour and a Hedgebrook writing fellow, Mahmoud has entered profound spaces across countless audiences -- spanning four continents in person and the entire international community digitally.
Emtithal Mahmoud | Speaker | TED.com