TEDNYC
Justin Davidson: Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead
Justin Davidson: Ảnh hưởng của các cao ốc bằng kính tới đô thị
Filmed:
Readability: 5
1,518,829 views
Nhà phê bình kiến trúc Justin Davidson đã chỉ sự chuyển biến đáng sợ đang diễn ra ở các thành phố. Từ Houston, Texas tới Quảng Châu, Trung Quốc: những toà tháp bằng bê tông cốt thép được phủ kính đang nổi lên như một kẻ xâm lăng. Ông giải thích cách mà ngoại thất các toà cao ốc ảnh hưởng đến toàn thành phố - và hậu quả xảy ra khi các kiến trúc sư chỉ biết dùng bê tông cốt thép để xây nhà.
Justin Davidson - Architecture critic
Justin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues. Full bio
Justin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Imagine that when you walked
in here this evening,
in here this evening,
0
600
2816
Hãy tưởng tượng bạn tới đây vào buổi tối,
00:15
you discovered that everybody in the room
looked almost exactly the same:
looked almost exactly the same:
1
3440
4080
bạn phát hiện ra tất cả mọi người ở đây
đều trông giống hệt nhau:
đều trông giống hệt nhau:
00:20
ageless, raceless,
2
8280
1936
không biết tuổi, không biết chủng tộc,
00:22
generically good-looking.
3
10240
1240
trông ưa nhìn giống nhau.
00:24
That person sitting right next to you
4
12280
1976
Người ngồi ngay bên cạnh bạn
00:26
might have the most
idiosyncratic inner life,
idiosyncratic inner life,
5
14280
2136
có thể có nội tâm cực kỳ có khí chất,
00:28
but you don't have a clue
6
16440
1256
nhưng bạn không hề nhận ra
00:29
because we're all wearing
the same blank expression all the time.
the same blank expression all the time.
7
17720
3560
bởi vì chúng ta lúc nào cũng mang
vẻ mặt vô cảm như nhau.
vẻ mặt vô cảm như nhau.
00:34
That is the kind of creepy transformation
that is taking over cities,
that is taking over cities,
8
22960
4360
Đó chính là sự chuyển biến đáng sợ
đang diễn ra ở các thành phố,
đang diễn ra ở các thành phố,
00:39
only it applies to buildings, not people.
9
27920
2040
diễn ra ở các toà nhà, không phải dân cư.
00:43
Cities are full of roughness and shadow,
10
31480
5976
Các toà nhà trong đô thị được xây
theo những phong cách khác nhau,
theo những phong cách khác nhau,
00:49
texture and color.
11
37480
1216
muôn màu muôn vẻ.
00:50
You can still find architectural surfaces
of great individuality and character
of great individuality and character
12
38720
5160
Bạn có thể nhìn ra sự khác biệt
trong thiết kế và chất liệu
trong thiết kế và chất liệu
00:57
in apartment buildings in Riga
13
45360
1920
của các căn hộ ở Riga
01:00
and Yemen,
14
48080
1200
và Yemen,
01:02
social housing in Vienna,
15
50520
1520
các khu nhà ở xã hội ở Vienna,
01:05
Hopi villages in Arizona,
16
53000
2376
các ngôi nhà của người Hopi ở Arizona,
01:07
brownstones in New York,
17
55400
1440
các toà nhà bằng đá nâu ở New York,
01:09
wooden houses in San Francisco.
18
57520
1600
các ngôi nhà gỗ ở San Francisco.
01:11
These aren't palaces or cathedrals.
19
59800
1880
Chúng chẳng phải cung điện hay nhà thờ.
01:14
These are just ordinary residences
20
62080
1776
Đó chỉ là nhà ở thông thường
01:15
expressing the ordinary
splendor of cities.
splendor of cities.
21
63880
2560
mang dáng dấp hào nhoáng
thường thấy ở thành phố.
thường thấy ở thành phố.
01:19
And the reason they're like that
is that the need for shelter
is that the need for shelter
22
67480
3296
Lý do chúng có vẻ ngoài như vậy
bởi lẽ nhu cầu chỗ ở
bởi lẽ nhu cầu chỗ ở
01:22
is so bound up with
the human desire for beauty.
the human desire for beauty.
23
70800
3080
không thể tách rời
nhu cầu thẩm mỹ của con người.
nhu cầu thẩm mỹ của con người.
01:28
Their rough surfaces
give us a touchable city.
give us a touchable city.
24
76600
3720
Những bề mặt tường gồ ghề
làm các đô thị có sức sống.
làm các đô thị có sức sống.
Bạn cảm nhận điều đó trên phố
01:32
Right? Streets that you can read
25
80840
1576
01:34
by running your fingers
over brick and stone.
over brick and stone.
26
82440
2120
bằng cách lướt ngón tay mình
trên mặt tường đá.
trên mặt tường đá.
01:37
But that's getting harder to do,
27
85600
1680
Nhưng điều đó đang khó dần,
01:40
because cities are becoming smooth.
28
88200
2240
bởi các đô thị hiện nay
đã "phẳng" hơn nhiều.
đã "phẳng" hơn nhiều.
01:43
New downtowns sprout towers
29
91680
2056
Các toà tháp trung tâm thành phố
01:45
that are almost always
made of concrete and steel
made of concrete and steel
30
93760
2336
hầu như được làm từ bê tông cốt thép
01:48
and covered in glass.
31
96120
1360
và được phủ kính bên ngoài.
01:50
You can look at skylines
all over the world --
all over the world --
32
98920
2856
Bạn hãy để ý các toà nhà
chọc trời trên khắp thế giới --
chọc trời trên khắp thế giới --
01:53
Houston,
33
101800
1200
Houston,
01:55
Guangzhou,
34
103640
1200
Quảng Châu,
01:57
Frankfurt --
35
105440
1200
Frankfurt,
01:59
and you see the same army
of high-gloss robots
of high-gloss robots
36
107440
3416
bạn chỉ thấy những toà nhà
đơn điệu bóng loáng cạnh nhau
đơn điệu bóng loáng cạnh nhau
02:02
marching over the horizon.
37
110880
1280
cao vút đến tận chân trời.
02:05
Now, just think of everything we lose
38
113560
2136
Hãy nghĩ về những điều ta sẽ mất
02:07
when architects stop using
the full range of available materials.
the full range of available materials.
39
115720
4240
khi các kiến trúc sư không biết tận dụng
các loại vật liệu khác khi xây dựng.
các loại vật liệu khác khi xây dựng.
02:12
When we reject granite
and limestone and sandstone
and limestone and sandstone
40
120800
3736
Khi ta không dùng
đá granite, đá vôi, đá cát,
đá granite, đá vôi, đá cát,
02:16
and wood and copper
and terra-cotta and brick
and terra-cotta and brick
41
124560
2176
gỗ, đồng, đá nung,
02:18
and wattle and plaster,
42
126760
1520
cọc gỗ, thạch cao,
02:21
we simplify architecture
43
129120
2136
ta đã đơn giản hoá kiến trúc
02:23
and we impoverish cities.
44
131280
1560
và làm các đô thị trở nên đơn điệu,
02:25
It's as if you reduced
all of the world's cuisines
all of the world's cuisines
45
133880
3696
Điều đó không khác gì việc ta tối giản
toàn bộ ẩm thực loài người
toàn bộ ẩm thực loài người
02:29
down to airline food.
46
137600
1936
xuống còn đồ ăn phục vụ trên máy bay.
02:31
(Laughter)
47
139560
1056
(Cười)
02:32
Chicken or pasta?
48
140640
1200
Thịt gà và mì pasta?
02:35
But worse still,
49
143440
1320
Nhưng điều tệ hơn,
02:37
assemblies of glass towers
like this one in Moscow
like this one in Moscow
50
145760
3576
tập hợp nhiều toà nhà bọc kính,
ví dụ như bức hình này ở Moscow
ví dụ như bức hình này ở Moscow
02:41
suggest a disdain for the civic
and communal aspects of urban living.
and communal aspects of urban living.
51
149360
4896
thể hiện sự xuống cấp
chất lượng sống đô thị về mọi mặt.
chất lượng sống đô thị về mọi mặt.
02:46
Right? Buildings like these are intended
to enrich their owners and tenants,
to enrich their owners and tenants,
52
154280
5056
Đúng không? Chỉ những người sở hữu
và người thuê nhà được lợi,
và người thuê nhà được lợi,
02:51
but not necessarily
the lives of the rest of us,
the lives of the rest of us,
53
159360
2576
nhưng chúng chẳng có lợi ích gì
với hầu hết chúng ta --
với hầu hết chúng ta --
02:53
those of us who navigate
the spaces between the buildings.
the spaces between the buildings.
54
161960
3640
những người phải đi lại
bên dưới những toà nhà này.
bên dưới những toà nhà này.
02:58
And we expect to do so for free.
55
166440
2040
Chúng ta muốn làm việc đó miễn phí.
03:01
Shiny towers are an invasive species
56
169800
2440
Những toà nhà bóng bẩy này
như một kẻ xâm lăng,
như một kẻ xâm lăng,
03:05
and they are choking our cities
and killing off public space.
and killing off public space.
57
173080
3240
chúng đang bóp ngạt thành phố của ta
và cướp đi không gian chung.
và cướp đi không gian chung.
03:09
We tend to think of a facade
as being like makeup,
as being like makeup,
58
177320
3456
Ta thường nghĩ mặt tiền
giống như lớp trang điểm,
giống như lớp trang điểm,
03:12
a decorative layer applied at the end
to a building that's effectively complete.
to a building that's effectively complete.
59
180800
3762
một sự làm đẹp giúp hoàn thiện
nhan sắc toà nhà đó.
nhan sắc toà nhà đó.
03:17
But just because a facade is superficial
60
185160
2536
Sự trang trí đó diễn ra bên ngoài
không có nghĩa nó
không ảnh hưởng tới bên trong.
không ảnh hưởng tới bên trong.
03:19
doesn't mean it's not also deep.
61
187720
2256
03:22
Let me give you an example
62
190000
1280
Tôi sẽ đưa dẫn chứng
03:24
of how a city's surfaces
affect the way we live in it.
affect the way we live in it.
63
192200
3016
về cách mà vẻ ngoài của đô thị
ảnh hưởng đến cuộc sống trong đó.
ảnh hưởng đến cuộc sống trong đó.
03:27
When I visited Salamanca in Spain,
64
195240
2896
Khi tôi tới Tây Ban Nha
và đến thành phố Salamanca,
và đến thành phố Salamanca,
03:30
I gravitated to the Plaza Mayor
65
198160
2256
tôi thăm quảng trường Plaza Mayor
03:32
at all hours of the day.
66
200440
1416
suốt cả ngày.
03:33
Early in the morning,
sunlight rakes the facades,
sunlight rakes the facades,
67
201880
2976
Lúc bình minh, ánh nắng chiếu sáng
vào mặt tiền các toà nhà,
vào mặt tiền các toà nhà,
03:36
sharpening shadows,
68
204880
1696
ta thấy rõ bóng của chúng,
03:38
and at night, lamplight
segments the buildings
segments the buildings
69
206600
3296
đêm đến, ánh đèn điện đã chia các toà nhà
03:41
into hundreds of distinct areas,
70
209920
1840
thành hàng trăm khu vực riêng biệt,
03:44
balconies and windows and arcades,
71
212520
2376
ban công, cửa sổ, hành lang,
03:46
each one a separate pocket
of visual activity.
of visual activity.
72
214920
2840
mỗi nơi mang một vẻ riêng biệt.
03:50
That detail and depth, that glamour
73
218680
2640
Sự cầu kỳ và hấp dẫn đó
03:54
gives the plaza a theatrical quality.
74
222640
2400
đem lại vẻ ngoài hào nhoáng
cho cả quảng trường.
cho cả quảng trường.
03:59
It becomes a stage
where the generations can meet.
where the generations can meet.
75
227000
2400
Đó trở thành nơi gặp gỡ của nhiều thế hệ.
04:02
You have teenagers
sprawling on the pavers,
sprawling on the pavers,
76
230160
3376
Bạn bắt gặp các thiếu niên
ngồi nghỉ trên vỉa hè,
ngồi nghỉ trên vỉa hè,
04:05
seniors monopolizing the benches,
77
233560
2816
các cụ già tán gẫu ở các băng ghế,
04:08
and real life starts to look
like an opera set.
like an opera set.
78
236400
3896
và bạn cảm thấy cuộc sống
tươi đẹp như một vở opera.
tươi đẹp như một vở opera.
04:12
The curtain goes up on Salamanca.
79
240320
1760
Điều này đang diễn ra ở Salamanca.
04:15
So just because I'm talking
about the exteriors of buildings,
about the exteriors of buildings,
80
243520
4080
Nếu chỉ vì tôi đang bàn
về ngoại thất của những toà nhà,
về ngoại thất của những toà nhà,
04:20
not form, not function, not structure,
81
248520
3000
không bàn về hình dáng,
chức năng, thiết kế,
chức năng, thiết kế,
04:24
even so those surfaces
give texture to our lives,
give texture to our lives,
82
252760
3400
thậm chí như vậy, vẻ ngoài này
cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của ta,
cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của ta,
bởi lẽ những toà nhà này
tạo nên khung cảnh xung quanh chúng,
tạo nên khung cảnh xung quanh chúng,
04:29
because buildings
create the spaces around them,
create the spaces around them,
83
257399
2897
04:32
and those spaces can draw people in
84
260320
3016
và không gian này
có thể thu hút người ta tới,
có thể thu hút người ta tới,
04:35
or push them away.
85
263360
1200
hoặc khiến họ tránh xa.
04:37
And the difference often has to do
with the quality of those exteriors.
with the quality of those exteriors.
86
265280
3696
Sự khác biệt đó thường nằm ở
chất lượng bên ngoài đó.
chất lượng bên ngoài đó.
04:41
So one contemporary equivalent
of the Plaza Mayor in Salamanca
of the Plaza Mayor in Salamanca
87
269000
3736
Một sự so sánh tương đương
với Plaza Mayor ở Salamanca
với Plaza Mayor ở Salamanca
04:44
is the Place de la Défense in Paris,
88
272760
2320
là Place de la Défense ở Paris,
04:47
a windswept, glass-walled open space
89
275880
3616
một không gian lộng gió
với các toà nhà bọc kính,
với các toà nhà bọc kính,
04:51
that office workers hurry through
90
279520
1776
nơi mà nhân viên thường phải đi qua
04:53
on the way from the metro
to their cubicles
to their cubicles
91
281320
2496
trên đường từ tàu điện ngầm
tới nơi làm của họ,
tới nơi làm của họ,
04:55
but otherwise spend
as little time in as possible.
as little time in as possible.
92
283840
2360
họ cần đi nhanh nhất có thể.
05:00
In the early 1980s,
the architect Philip Johnson
the architect Philip Johnson
93
288120
3296
Vào những năm 1980,
kiến trúc sư Philip Johnson
kiến trúc sư Philip Johnson
05:03
tried to recreate a gracious
European plaza in Pittsburgh.
European plaza in Pittsburgh.
94
291440
3760
đã cố gắng tái tạo nên một quảng trường
tráng lệ như thế ở Pittburgh.
tráng lệ như thế ở Pittburgh.
05:07
This is PPG Place,
95
295680
1496
Đây là quảng trường PPG Place,
05:09
a half acre of open space
encircled by commercial buildings
encircled by commercial buildings
96
297200
5216
một không gian rộng nửa hec-ta
bị bao quanh bởi các toà nhà thương mại,
bị bao quanh bởi các toà nhà thương mại,
05:14
made of mirrored glass.
97
302440
1456
được bao phủ bởi kính.
05:15
And he ornamented those buildings
with metal trim and bays
with metal trim and bays
98
303920
3416
Ông đã trang trí
những toà nhà này bằng kim loại
những toà nhà này bằng kim loại
05:19
and Gothic turrets
99
307360
1936
và làm mái nhọn kiểu Gothic,
05:21
which really pop on the skyline.
100
309320
1720
chúng rất nổi bật khi nhìn từ trên cao.
05:23
But at ground level,
101
311880
1280
Nhưng dưới mặt đất,
05:26
the plaza feels like a black glass cage.
102
314520
2720
quảng trường đó
giống một cái lồng bằng kính.
giống một cái lồng bằng kính.
05:30
I mean, sure, in summertime
103
318080
1856
Tất nhiên, vào mùa hè,
05:31
kids are running back and forth
through the fountain
through the fountain
104
319960
2456
bọn trẻ thường chơi đùa
quanh đài phun nước,
quanh đài phun nước,
05:34
and there's ice-skating in the winter,
105
322440
1976
và có chỗ trượt băng vào mùa đông,
05:36
but it lacks the informality
of a leisurely hangout.
of a leisurely hangout.
106
324440
3216
nhưng nơi đó thiếu đi
sự thoải mái khi vui chơi.
sự thoải mái khi vui chơi.
05:39
It's just not the sort of place
you really want to just hang out and chat.
you really want to just hang out and chat.
107
327680
4000
Đó không phải là nơi bạn thực sự muốn tới
khi muốn thư giãn và tán gẫu.
khi muốn thư giãn và tán gẫu.
Những không gian công cộng như vậy
thành công hoặc thất bại bởi nhiều lý do.
thành công hoặc thất bại bởi nhiều lý do.
05:47
Public spaces thrive or fail
for many different reasons.
for many different reasons.
108
335480
3736
05:51
Architecture is only one,
109
339240
1400
Kiến trúc chỉ là một phần,
05:53
but it's an important one.
110
341480
1400
nhưng đó là phần quan trọng.
05:55
Some recent plazas
111
343840
1336
Vài quảng trường
05:57
like Federation Square in Melbourne
112
345200
2360
chẳng hạn Federation Square tại Melbourne
06:00
or Superkilen in Copenhagen
113
348640
2440
hay Superkilen tại Copenhagen,
06:03
succeed because they combine old and new,
114
351960
3376
chúng đều thành công bởi sự phối hợp
giữa sự cổ kính và hiện đại,
giữa sự cổ kính và hiện đại,
06:07
rough and smooth,
115
355360
1200
sự gồ ghề và bằng phẳng,
06:09
neutral and bright colors,
116
357400
1856
các tông màu trung tính và sáng,
06:11
and because they don't rely
excessively on glass.
excessively on glass.
117
359280
3640
và bởi vì chúng ít dùng kính
trong việc xây dựng.
trong việc xây dựng.
06:16
Now, I'm not against glass.
118
364000
2960
Tôi không phản đối việc dùng kính.
06:19
It's an ancient and versatile material.
119
367800
2720
Đó là loại vật liệu
truyền thống và rất linh hoạt,
truyền thống và rất linh hoạt,
06:23
It's easy to manufacture and transport
120
371640
4216
dễ sản xuất và vận chuyển,
06:27
and install and replace
121
375880
2056
dễ lắp đặt và thay thế,
06:29
and clean.
122
377960
1536
và dễ vệ sinh.
06:31
It comes in everything
from enormous, ultraclear sheets
from enormous, ultraclear sheets
123
379520
2896
Chúng có thể là những tấm kính
lớn và rất trong suốt,
lớn và rất trong suốt,
06:34
to translucent bricks.
124
382440
2080
hoặc những tấm kính mờ.
06:37
New coatings make it change mood
125
385200
2296
Lớp phủ vật liệu mới giúp chúng tự đổi màu
06:39
in the shifting light.
126
387520
1240
khi ánh sáng thay đổi.
06:41
In expensive cities like New York,
it has the magical power
it has the magical power
127
389880
3256
Ở các thành phố lớn như New York,
chúng có một sức mạnh đầy ma thuật
chúng có một sức mạnh đầy ma thuật
06:45
of being able to multiply
real estate values by allowing views,
real estate values by allowing views,
128
393160
3616
bởi khả năng thổi giá bất động sản
lên rất cao tại các khu có tầm nhìn đẹp,
lên rất cao tại các khu có tầm nhìn đẹp,
06:48
which is really the only commodity
that developers have to offer
that developers have to offer
129
396800
3096
đó là yếu tố duy nhất
cho phép người ta chào bán
cho phép người ta chào bán
06:51
to justify those surreal prices.
130
399920
1720
với một mức giá kỳ lạ như vậy.
06:56
In the middle of the 19th century,
131
404400
1936
Vào giữa thế kỷ 19,
06:58
with the construction
of the Crystal Palace in London,
of the Crystal Palace in London,
132
406360
2776
việc xây dựng Cung điện Thuỷ tinh ở London
07:01
glass leapt to the top of the list
of quintessentially modern substances.
of quintessentially modern substances.
133
409160
4040
đã biến kính trở thành loại vật liệu
ưu việt nhất trong xây dựng.
ưu việt nhất trong xây dựng.
07:06
By the mid-20th century,
134
414280
1496
Đến giữa thế kỷ 20,
07:07
it had come to dominate
the downtowns of some American cities,
the downtowns of some American cities,
135
415800
3120
chúng đã chiếm lĩnh các toà nhà
tại trung tâm vài thành phố ở Mỹ,
tại trung tâm vài thành phố ở Mỹ,
07:11
largely through some
really spectacular office buildings
really spectacular office buildings
136
419680
3016
hầu hết ở những văn phòng có tầm nhìn đẹp,
07:14
like Lever House in midtown Manhattan,
designed by Skidmore, Owings and Merrill.
designed by Skidmore, Owings and Merrill.
137
422720
3960
ví dụ Lever House ở trung tâm Manhattan,
thiết kế bởi Skidmore, Owings và Merrill.
thiết kế bởi Skidmore, Owings và Merrill.
07:19
Eventually, the technology
advanced to the point
advanced to the point
138
427560
2696
Cuối cùng, công nghệ
đã phát triển đến giai đoạn
đã phát triển đến giai đoạn
07:22
where architects could design
structures so transparent
structures so transparent
139
430280
3096
khi kiến trúc sư thiết kế được
các công trình cực kỳ trong suốt,
các công trình cực kỳ trong suốt,
07:25
they practically disappear.
140
433400
1286
nhìn như chúng biến mất.
07:28
And along the way,
141
436360
1416
Sau này,
07:29
glass became the default material
of the high-rise city,
of the high-rise city,
142
437800
4040
kính trở thành loại vật liệu cơ bản
trong xây dựng các đô thị trung tâm,
trong xây dựng các đô thị trung tâm,
07:34
and there's a very
powerful reason for that.
powerful reason for that.
143
442680
2496
và ta có lý do mạnh mẽ cho điều đó.
07:37
Because as the world's populations
converge on cities,
converge on cities,
144
445200
3720
Lý do đó là, khi sự đô thị hoá
được đẩy mạnh,
được đẩy mạnh,
07:42
the least fortunate pack
into jerry-built shantytowns.
into jerry-built shantytowns.
145
450000
3656
những người kém may mắn nhất
sẽ phải sống ở các khu ổ chuột.
sẽ phải sống ở các khu ổ chuột.
07:45
But hundreds of millions of people
need apartments and places to work
need apartments and places to work
146
453680
3816
Nhưng hàng trăm triệu người khác
cần nơi ở và nơi làm việc
cần nơi ở và nơi làm việc
07:49
in ever-larger buildings,
147
457520
1216
trong các toà nhà lớn,
07:50
so it makes economic sense
to put up towers
to put up towers
148
458760
2616
vậy nên sẽ tiết kiệm hơn nhiều
khi xây các cao ốc
khi xây các cao ốc
07:53
and wrap them in cheap
and practical curtain walls.
and practical curtain walls.
149
461400
2480
và bao bọc chúng
bởi một lớp tường bên ngoài.
bởi một lớp tường bên ngoài.
07:57
But glass has a limited ability
150
465600
2560
Nhưng vật liệu này có một hạn chế
08:01
to be expressive.
151
469080
1200
để được nhân rộng.
08:03
This is a section of wall framing a plaza
152
471240
2176
Đây là tường của một quảng trường
08:05
in the pre-Hispanic city of Mitla,
in southern Mexico.
in southern Mexico.
153
473440
4080
của thành phố cổ đại Mitla
nằm ở phía nam Mexico,
nằm ở phía nam Mexico,
08:10
Those 2,000-year-old carvings
154
478640
1496
Các bản khắc 2000 năm tuổi này
08:12
make it clear that this was a place
of high ritual significance.
of high ritual significance.
155
480160
3040
thể hiện rằng đây là một địa điểm
tôn giáo rất quan trọng.
tôn giáo rất quan trọng.
08:17
Today we look at those and we can see
a historical and textural continuity
a historical and textural continuity
156
485240
5776
Ngày nay, ta nghiên cứu chúng và thấy được
sự tương quan về lịch sử và chất liệu
sự tương quan về lịch sử và chất liệu
08:23
between those carvings,
the mountains all around
the mountains all around
157
491040
2856
giữa các hoạ tiết chạm khắc này
và những ngọn núi xung quanh,
và những ngọn núi xung quanh,
08:25
and that church which is built
on top of the ruins
on top of the ruins
158
493920
3856
và một nhà thờ trên đống phế tích đó
08:29
using stone plundered from the site.
159
497800
2160
đã được xây dựng bằng đá
lấy được trong vùng.
lấy được trong vùng.
08:32
In nearby Oaxaca,
even ordinary plaster buildings
even ordinary plaster buildings
160
500880
2896
Ở khu vực Oaxaca, thậm chí
các căn nhà trát vữa thông thường
các căn nhà trát vữa thông thường
08:35
become canvasses for
bright colors, political murals
bright colors, political murals
161
503800
4336
cũng được chăm chút bởi tông màu sáng,
tranh tường về chính trị,
tranh tường về chính trị,
08:40
and sophisticated graphic arts.
162
508160
1840
và các bức vẽ rất tỉ mỉ.
08:43
It's an intricate, communicative language
163
511000
2600
Đó là thứ ngôn ngữ phức tạp và tinh tế,
08:46
that an epidemic of glass
would simply wipe out.
would simply wipe out.
164
514400
2639
nhưng kính xây dựng
đã đưa chúng vào dĩ vãng.
đã đưa chúng vào dĩ vãng.
08:49
The good news is
that architects and developers
that architects and developers
165
517960
2776
Tin tốt lành là các kiến trúc sư
và nhà sản xuất
và nhà sản xuất
08:52
have begun to rediscover
the joys of texture
the joys of texture
166
520760
2976
đã có xu hướng quay lại
dùng các vật liệu truyền thống
dùng các vật liệu truyền thống
08:55
without backing away from modernity.
167
523760
2040
mà không làm mất đi vẻ hiện đại của nó.
08:58
Some find innovative uses
for old materials like brick
for old materials like brick
168
526240
4120
Một số đã tìm ra hướng sử dụng mới
cho những vật liệu truyền thống như gạch
cho những vật liệu truyền thống như gạch
09:03
and terra-cotta.
169
531320
1200
và gốm.
09:05
Others invent new products
like the molded panels that Snøhetta used
like the molded panels that Snøhetta used
170
533760
5296
Một số khác đã làm ra sản phẩm mới,
như loại vật liệu tổng hợp Snøhetta dùng
như loại vật liệu tổng hợp Snøhetta dùng
09:11
to give the San Francisco
Museum of Modern Art
Museum of Modern Art
171
539080
2416
để giúp Bảo tàng
Nghệ thuật hiện đại San Francisco
Nghệ thuật hiện đại San Francisco
09:13
that crinkly, sculptural quality.
172
541520
2360
sở hữu vẻ ngoài độc đáo như vậy.
09:16
The architect Stefano Boeri
even created living facades.
even created living facades.
173
544520
3896
Kiến trúc sư Stefano Boeri thậm chí
đã dùng cây cối để trang trí mặt tiền.
đã dùng cây cối để trang trí mặt tiền.
09:20
This is his Vertical Forest,
a pair of apartment towers in Milan,
a pair of apartment towers in Milan,
174
548440
4016
Đây là Bosco Verticale,
khu căn hộ cao tầng nằm ở Milan,
khu căn hộ cao tầng nằm ở Milan,
09:24
whose most visible feature is greenery.
175
552480
1880
nơi sở hữu cảnh quan xanh độc đáo.
09:27
And Boeri is designing a version of this
for Nanjing in China.
for Nanjing in China.
176
555240
4520
Boeri cũng đang thiết kế một toà nhà
tương tự ở Nam Kinh, Trung Quốc.
tương tự ở Nam Kinh, Trung Quốc.
09:33
And imagine if green facades
were as ubiquitous as glass ones
were as ubiquitous as glass ones
177
561080
4136
Hãy hình dung, nếu cách thiết kế này
được phổ biến như việc dùng kính,
được phổ biến như việc dùng kính,
09:37
how much cleaner the air
in Chinese cities would become.
in Chinese cities would become.
178
565240
2640
thì môi trường ở Trung Quốc
sẽ trong lành hơn thế nào.
sẽ trong lành hơn thế nào.
09:41
But the truth is
that these are mostly one-offs,
that these are mostly one-offs,
179
569280
3016
Nhưng sự thực là
đây chỉ là những dự án đơn lẻ,
đây chỉ là những dự án đơn lẻ,
09:44
boutique projects,
180
572320
1496
mang tính tượng trưng,
09:45
not easily reproduced at a global scale.
181
573840
2240
không dễ để nhân rộng
trên phạm vi toàn cầu.
trên phạm vi toàn cầu.
09:49
And that is the point.
182
577720
1480
Đó là vấn đề chính.
09:52
When you use materials
that have a local significance,
that have a local significance,
183
580360
3096
Khi bạn dùng loại vật liệu
tạo sự khác biệt trên quy mô nhỏ,
tạo sự khác biệt trên quy mô nhỏ,
09:55
you prevent cities
from all looking the same.
from all looking the same.
184
583480
2120
bạn đã phá vỡ sự đơn điệu của các đô thị.
09:58
Copper has a long history in New York --
185
586760
2856
Đồng được ứng dụng rộng rãi
trong xây dựng ở New York --
trong xây dựng ở New York --
10:01
the Statue of Liberty,
186
589640
1320
Tượng Nữ thần Tự do,
10:03
the crown of the Woolworth Building --
187
591720
1810
chóp của toà nhà Woolworth --
10:06
but it fell out of fashion for a long time
188
594200
3176
nhưng xu hướng đó đã trở nên lỗi thời
trong thời gian dài,
trong thời gian dài,
10:09
until shop architects used it
to cover the American Copper Building,
to cover the American Copper Building,
189
597400
4376
đến khi công ty SHoP Architects dùng đồng
để bao bên ngoài American Copper Building,
để bao bên ngoài American Copper Building,
10:13
a pair of twisting towers
on the East River.
on the East River.
190
601800
2440
đó là hai toà tháp cong
gần bờ sông East River.
gần bờ sông East River.
10:17
It's not even finished
191
605160
1256
Họ vẫn đang thi công,
10:18
and you can see the way
sunset lights up that metallic facade,
sunset lights up that metallic facade,
192
606440
4096
và bạn có thể thấy nắng hoàng hôn
đang chiếu vào lớp kim loại đó,
đang chiếu vào lớp kim loại đó,
10:22
which will weather to green as it ages.
193
610560
2040
chúng dần dần sẽ ngả màu xanh.
10:25
Buildings can be like people.
194
613720
2296
Các toà nhà cũng giống con người.
10:28
Their faces broadcast their experience.
195
616040
2320
Khuôn mặt của họ ánh lên sự từng trải.
10:31
And that's an important point,
196
619400
1456
Đó là điều rất quan trọng,
10:32
because when glass ages,
197
620880
2040
bởi khi lớp kính đã cũ,
10:35
you just replace it,
198
623800
1496
bạn chỉ cần thay thế nó,
10:37
and the building looks
pretty much the same way it did before
pretty much the same way it did before
199
625320
2896
và toà nhà đó trông chẳng khác gì trước,
cho đến khi chúng bị phá bỏ.
10:40
until eventually it's demolished.
200
628240
1696
10:41
Almost all other materials
have the ability
have the ability
201
629960
2776
Nhưng hầu hết các vật liệu khác,
chúng có thể mang trên mình
nét cổ kính và trầm mặc của quá khứ
nét cổ kính và trầm mặc của quá khứ
10:44
to absorb infusions of history and memory,
202
632760
3576
10:48
and project it into the present.
203
636360
3320
và thể hiện điều đó ở hiện tại.
10:52
The firm Ennead
204
640840
1856
Công ty Ennead
10:54
clad the Utah Natural History Museum
in Salt Lake City in copper and zinc,
in Salt Lake City in copper and zinc,
205
642720
4896
làm cho Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Utah
ở Salt Lake một chiếc áo bằng đồng, kẽm
ở Salt Lake một chiếc áo bằng đồng, kẽm
10:59
ores that have been mined
in the area for 150 years
in the area for 150 years
206
647640
4200
và các loại quặng đã được khai thác
trên 150 năm ở khu vực này,
trên 150 năm ở khu vực này,
11:05
and that also camouflage the building
against the ochre hills
against the ochre hills
207
653280
3240
điều đó giúp bảo vệ bảo tàng
khỏi ảnh hưởng từ các khu đồi đá đỏ;
khỏi ảnh hưởng từ các khu đồi đá đỏ;
như vậy, một bảo tàng lịch sử thiên nhiên
11:09
so that you have a natural history museum
208
657360
2296
11:11
that reflects the region's
natural history.
natural history.
209
659680
2240
đã phản ánh đúng lịch sử
thiên nhiên của khu vực.
thiên nhiên của khu vực.
11:15
And when the Chinese
Pritzker Prize winner Wang Shu
Pritzker Prize winner Wang Shu
210
663680
2776
Khi Vương Thụ, người Trung Quốc,
đã thắng giải Pritzker
đã thắng giải Pritzker
11:18
was building a history museum in Ningbo,
211
666480
3336
nhờ thiết kế Bảo tàng Lịch sử Ninh Ba,
11:21
he didn't just create
a wrapper for the past,
a wrapper for the past,
212
669840
3216
ông không chỉ thiết kế
một bảo tàng để gìn giữ quá khứ,
một bảo tàng để gìn giữ quá khứ,
11:25
he built memory right into the walls
213
673080
3056
ông đã ghi dấu ấn của quá khứ
trên các bức tường
trên các bức tường
11:28
by using brick and stones and shingles
214
676160
3696
bằng cách sử dụng các tấm ván và đá
11:31
salvaged from villages
that had been demolished.
that had been demolished.
215
679880
2760
thu được từ những ngôi làng
hoang phế gần đó.
hoang phế gần đó.
11:36
Now, architects can use glass
216
684440
2856
Ngày nay, kiến trúc có thể dùng kính
11:39
in equally lyrical and inventive ways.
217
687320
2776
theo những phương pháp có sẵn
hoặc hoàn toàn mới.
hoặc hoàn toàn mới.
11:42
Here in New York, two buildings,
218
690120
1696
Tại New York, có hai toà nhà,
11:43
one by Jean Nouvel
and this one by Frank Gehry
and this one by Frank Gehry
219
691840
2640
một toà thiết kế bởi Jean Nouvel,
toà kia bởi Frank Gehry
toà kia bởi Frank Gehry
11:47
face off across West 19th Street,
220
695160
1840
đối mặt nhau ở phía đông phố số 19,
11:49
and the play of reflections
that they toss back and forth
that they toss back and forth
221
697800
2936
họ đã khéo léo sắp xếp kính
để ánh sáng phản chiếu qua lại
để ánh sáng phản chiếu qua lại
11:52
is like a symphony in light.
222
700760
1360
như thể một bản giao hưởng ánh sáng.
11:56
But when a city defaults to glass
223
704280
3016
Nhưng khi kính chiếm lĩnh các đô thị
11:59
as it grows,
224
707320
1496
trong quá trình phát triển,
12:00
it becomes a hall of mirrors,
225
708840
1560
chúng chẳng khác gì
những tấm gương khổng lồ,
những tấm gương khổng lồ,
12:03
disquieting and cold.
226
711080
2200
khó chịu và lạnh lẽo.
12:06
After all, cities are places
of concentrated variety
of concentrated variety
227
714000
3880
Không thể phủ nhận rằng các đô thị
là một tập hợp đa dạng,
là một tập hợp đa dạng,
12:11
where the world's cultures
and languages and lifestyles
and languages and lifestyles
228
719680
5016
nơi các nền văn hoá, ngôn ngữ
và lối sống khác nhau
và lối sống khác nhau
12:16
come together and mingle.
229
724720
1200
tập trung và hoà quyện.
12:19
So rather than encase all that variety
230
727000
3000
Vậy nên thay vì nhốt
những bản sắc riêng đó
những bản sắc riêng đó
12:22
and diversity in buildings
of crushing sameness,
of crushing sameness,
231
730800
3976
vào những toà cao ốc
trông chẳng khác gì nhau,
trông chẳng khác gì nhau,
12:26
we should have an architecture that honors
the full range of the urban experience.
the full range of the urban experience.
232
734800
4680
ta cần biết cách thiết kế để tôn vinh
sự đa dạng văn hoá trong các thành phố.
sự đa dạng văn hoá trong các thành phố.
12:32
Thank you.
233
740000
1216
Cám ơn.
12:33
(Applause)
234
741240
5398
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Justin Davidson - Architecture criticJustin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues.
Why you should listen
Justin Davidson is the author of Magnetic City: A Walking Companion to New York (Spiegel & Grau), which leads readers through a portrait of the city told through its history, architecture, music, art and literature.
Davidson has been the architecture and classical music critic at New York magazine since 2007. Before that, he spent 12 years as classical music critic at Newsday, where he also wrote about architecture and was a regular cultural commentator. He won a Pulitzer Prize for criticism in 2002, an American Society of Newspaper Editors criticism (ASNE) award and the 2015 Stephen A. Kliment Oculus Award for Architectural Journalism from the American Institute of Architects, New York Chapter.
A native of Rome, Davidson graduated from Harvard and later earned a doctoral degree in music composition at Columbia University. He has contributed to many publications, including The New Yorker, Smithsonian, W., The New York Times Book Review, Travel & Leisure, Condé Nast Traveler and Pursuits. He was a columnist for the website Wondering Sound and has appeared regularly on WNYC and other radio and television outlets. He has taught at the Design Criticism program at the School of Visual Arts, the Goldring Arts Journalism Program of Syracuse University and NEA Arts Journalism Institutes. He lives on the Upper West Side of Manhattan.
Justin Davidson | Speaker | TED.com