ABOUT THE SPEAKER
Erin McKean - Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself.

Why you should listen

Erin McKean's job as a lexicographer involves living in a constant state of research. She searches high and low -- from books to blogs, newspapers to cocktail parties -- for new words, new meanings for old words, or signs that old words have fallen out of use. In June of this year, she involved us all in the search by launching Wordnik, an online dictionary that houses all the traditionally accepted words and definitions, but also asks users to contribute new words and new uses for old words. Wordnik pulls real-time examples of word usage from Twitter, image representations from Flickr along with many more non-traditional, and highly useful, features. 

Before Wordnik, McKean was one of the youngest editors of the New Oxford American Dictionary. She continues to serve as the editor of the language quarterly  Verbatim ("language and linguistics for the layperson since 1974") and is the author of multiple books, including That's Amore and the entire Weird and Wonderful Words series. All that, and she maintains multiple blogs, too: McKean is the keen observationalist behind A Dress a Day and Dictionary Evangelist. Is there anything she can't do? Surprisingly, she is notoriously bad at Scrabble.  

 

 

More profile about the speaker
Erin McKean | Speaker | TED.com
TEDYouth 2014

Erin McKean: Go ahead, make up new words!

Erin Makkin: Başlayın, yeni sözlər yaradın!

Filmed:
1,936,780 views

TEDYouth-un bu əyləncəli, qısa çıxışında leksikoqraf Erin Makkin auditoriyanı köhnə sözlər kifayətsiz qalanda yeni sözlər yaratmağa sövq edir. O, ingilis dilində yeni söz yaratmaq üçün mürrəkkəb sözdən tutmuş feilləşdirməyə qədər 6 yol haqda danışır. Bu fikrimizi daha yaxşı ifadə etməyimizə, bir-birimizi daha yaxşı başa düşməmizə kömək edir.
- Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm a lexicographer.
0
370
1558
Mən leksikoqrafam.
00:13
I make dictionaries.
1
1928
1754
Lüğətlər hazırlayıram.
00:15
And my job as a lexicographer
2
3682
1439
Bir leksikoqraf kimi mənim işim
00:17
is to try to put all the words possible
into the dictionary.
3
5121
3720
mümkün olan bütün sözləri lüğətə salmaqdır.
00:20
My job is not to decide what a word is;
that is your job.
4
8841
6083
Nəyin söz olduğunu düşünmək mənim
işim deyil: bu sizin işinizdir.
00:26
Everybody who speaks English
decides together
5
14924
2897
İngiliscə danışan hər kəs
00:29
what's a word and what's not a word.
6
17821
2332
nəyin söz olduğuna və nəyin olmadığına
birlikdə qərar verir.
00:32
Every language is just a group of people
who agree to understand each other.
7
20153
5152
Hər dil bir-birini başa düşdüyüylə razılaşan
insanların birliyidir.
00:37
Now, sometimes when people are trying
to decide whether a word is good or bad,
8
25305
4604
Bəzən insanlar sözün yaxşı, yoxsa pis
olduğuna qərar vermək istəyəndə
00:41
they don't really have a good reason.
9
29909
1768
onların həqiqətən də əsaslı səbəbləri olmur.
00:43
So they say something like,
"Because grammar!"
10
31677
2811
Onlar "qrammatik olaraq səhvdir!" deyirlər.
00:46
(Laughter)
11
34488
1934
(Gülüş)
00:48
I don't actually really care about grammar
too much -- don't tell anybody.
12
36862
3563
Düzü, heç kəsə deməyin, amma qrammatikanın mənim üçün elə də təvafütü yoxdur.
00:52
But the word "grammar," actually,
there are two kinds of grammar.
13
40425
3139
Amma "qrammatika" deyəndə, bu iki mənaya gəlir.
00:55
There's the kind of grammar
that lives inside your brain,
14
43564
2870
Biri var beyninizdə yaşayan qrammatika.
00:58
and if you're a native
speaker of a language
15
46434
2109
Və əgər bu sizin ana dilinizdirsə,
01:00
or a good speaker of a language,
16
48543
1589
ya da həmin dildə çox yaxşı danışırsınızsa
01:02
it's the unconscious rules that you follow
when you speak that language.
17
50132
3399
o dildə danışanda instinktiv qaydaları izləyirsiniz.
01:05
And this is what you learn when
you learn a language as a child.
18
53531
3021
Və siz bunu hələ uşaq olanda öyrənirsiniz.
01:08
And here's an example:
19
56552
1637
Misal üçün:
01:10
This is a wug, right?
20
58189
1525
Bu "vaq"dır, düzdür?
01:11
It's a wug.
21
59714
2061
Bu "vaq"dır.
01:13
Now there is another one.
22
61775
1696
İndi başqa biri də gəldi.
01:15
There are two of these.
23
63471
1163
Onlar iki dənədirlər.
01:16
There are two ...
24
64634
1289
Onlar ...
01:17
Audience: Wugs.
25
65923
1184
Tamaşaçılar: "Vaq"lardır.
01:19
Erin McKean: Exactly! You know
how to make the plural of wug.
26
67107
3713
Erin Makkin: Tamamilə! Siz "vaq"ları cəmdə
işlədə bilirsiniz.
01:22
That rule lives in your brain.
27
70820
1481
Bu qayda sizin beyninizdədir.
01:24
You never had to be taught this rule,
you just understand it.
28
72301
2949
Bu qayda sizə öyrədilməyib, siz bunu
sadəcə başa düşürsünüz.
01:27
This is an experiment that was invented
by a professor at [Boston University]
29
75250
3629
Bu təcrübə Boston Universitetində
Cin Berko Qlison
01:30
named Jean Berko Gleason back in 1958.
30
78879
3145
adlı bir professor tərəfindən 1958-ci ildə aparılıb.
01:34
So we've been talking about this
for a long time.
31
82024
3025
Biz bu haqda hələ çox danışacağıq.
01:37
Now, these kinds of natural rules
that exist in your brain,
32
85049
3514
Beyninizdəki bu anadangəlmə qaydalar
01:40
they're not like traffic laws,
they're more like laws of nature.
33
88563
4222
yol hərəkəti qaydaları kimi deyillər,
heç təbiətin qanunlarına da oxşamırlar.
01:44
And nobody has to remind you to obey
a law of nature, right?
34
92785
3355
Və heç kəs də təbiət qanunlarına tabe olmağı
sizə xatırlatmamalıdır, düzdür?
01:48
When you leave the house in the morning,
your mom doesn't say,
35
96140
2953
Səhər evdən çıxanda ananız demir ki,
01:51
"Hey, honey, I think
it's going to be cold, take a hoodie,
36
99093
2879
"Əzizim, görünür bu gün
soyuq olacaq, kapüşonunu götür,
01:53
don't forget to obey the law of gravity."
37
101972
2467
ağırlıq qüvvəsinə tabe olmağı da unutma."
01:56
Nobody says this.
38
104439
1886
Heç kəs belə demir.
01:58
Now, there are other rules that are more
about manners than they are about nature.
39
106325
6857
Amma təbiətdən daha çox ədəb-ərkanla bağlı
qaydalar da var.
02:05
So you can think of a word as like a hat.
40
113182
2864
İndi "şlyapa" sözünü fikirləşin.
02:08
Once you know how hats work,
41
116046
2250
Siz şlyapanın nə işə yaradığını
biləndən sonra
02:10
nobody has to tell you,
"Don't wear hats on your feet."
42
118296
2867
heç kəs sizə deyə bilməz ki,
şlyapanı ayağına keçirmə.
02:13
What they have to tell you is,
"Can you wear hats inside?
43
121163
3344
Onlar sizə içəridə şlyapanı qoya biləcəyinizi,
02:16
Who gets to wear a hat?
44
124507
1757
şlyapanı kimin qoymalı olduğunu,
02:18
What are the kinds of hats
you get to wear?"
45
126264
3132
sizin nə cür şlyapa qoymalı olduğunuzu
deyə bilərlər.
02:21
Those are more of the second kind
of grammar,
46
129396
2422
Bu da qrammatikanın ikinci növüdür.
02:23
which linguists often call usage,
as opposed to grammar.
47
131818
4303
Dilçilər çox vaxt onu qrammatikadan daha çox
"vərdiş" adlandırırlar.
02:28
Now, sometimes people use this kind of
rules-based grammar
48
136121
4134
Bəzən insanlar qrammatikanın qaydalarını
02:32
to discourage people from making up words.
49
140255
2788
söz yaradan insanları ruhdan salarkən
əsas gətirirlər.
02:35
And I think that is, well, stupid.
50
143043
2684
Məncə bu səfehlikdir.
02:37
So, for example,
people are always telling you,
51
145727
3266
Misal üçün, insanlar sizə həmişə deyir ki,
02:40
"Be creative, make new music, do art,
invent things, science and technology."
52
148993
5240
yaradıcı ol, yeni mahnılar yarat, incəsənətlə məşğul ol,
yeni şeylər, elm və texnologiya kəşf et.
02:46
But when it comes to
words, they're like,
53
154233
2038
Amma sözlərə sıra gələndə onlar deyirlər:
02:48
"Don't! No. Creativity stops right here,
whippersnappers. Give it a rest."
54
156271
4720
"Eləmə! Yox. Yaradıcılığa son verin, gədə-güdələr.
Əl çəkin dildən."
02:53
(Laughter)
55
161004
1417
(Gülüş)
02:54
But that makes no sense to me.
56
162421
1721
Mən bunu başa düşə bilmirəm.
02:56
Words are great.
We should have more of them.
57
164142
2332
Sözlər möhtəşəm şeylərdir.
Onlardan daha çox olmalıdır.
02:58
I want you to make
as many new words as possible.
58
166474
4056
Mən sizin mümkün olduğu qədər daha çox
yeni söz yaratmağınızı istəyirəm.
03:02
And I'm going to tell you six ways that
you can use to make new words in English.
59
170530
5008
Sizə ingilis dilində yeni söz yaratmaq üçün
6 yol deyəcəm.
03:07
The first way is the simplest way.
60
175550
2089
Birinci yol ən sadəsidir.
03:09
Basically, steal them from other
languages.
61
177639
2223
Sadə desəm, başqa dillərdən oğurlayın.
03:11
["Go rob other people"]
(Laughter)
62
179862
2824
["Gedin başqalarını qarət edin"]
(Gülüş)
03:15
Linguists call this borrowing,
63
183936
1828
Dilçilər buna iqtibas etmək deyir,
03:17
but we never give the words back ,
so I'm just going to be honest
64
185764
3060
amma biz sözü geri qaytarmırıq
deyə mən ədalətli olub
03:20
and call it stealing.
65
188824
1960
bunu oğurluq adlandırıram.
03:22
We usually take words for things
that we like, like delicious food.
66
190784
3370
Biz adətən ləzzətli yeməklər kimi xoşladığımız
şeylərlə bağlı sözləri götürürük.
03:26
We took "kumquat" from Chinese,
we took "caramel" from French.
67
194154
3790
Çincədən "kumquat"ı götürmüşük, fransız dilindən "caramel"i.
03:29
We also take words
for cool things like "ninja," right?
68
197944
2907
Həmçinin "ninja" kimi təmkinli
sözləri də götürürük, düzdü?
03:32
We took that from Japanese,
69
200851
1450
Yapon dilindən götürmüşük.
03:34
which is kind of a cool trick because
ninjas are hard to steal from.
70
202301
3269
Ninjalardan oğurlamaq çətindir deyə
bu kələk həm də xoşumuza gəlir.
03:37
(Laughter)
71
205570
2114
(Gülüş)
03:39
So another way that you
can make words in English
72
207684
3260
İngilis dilində söz yaratmağın bir başqa yolu da
03:42
is by squishing two
other English words together.
73
210944
2941
iki ingiliscə sözü bir-birinə vurmaqdır.
03:45
This is called compounding.
74
213885
1687
Bu mürəkkəb söz yaratmaq adlanır.
03:47
Words in English are like Lego:
75
215572
1510
İngiliscədəki sözlər leqo kimidir:
03:49
If you use enough force,
you can put any two of them together.
76
217082
3365
Əgər kifayət qədər güc sərf etsəniz
istənilən iki sözü birləşdirə bilərsiniz.
03:52
(Laughter)
77
220447
1665
(Gülüş)
03:54
We do this all the time in English:
78
222832
1795
İngilis dilində biz bunu həmişə edirik:
03:56
Words like "heartbroken," "bookworm,"
"sandcastle" all are compounds.
79
224627
5478
"Ürəkparçalayan", "kitabqurdu", "qum-qalası" mürəkkəb sözlərdir.
04:02
So go ahead and make words like
"duckface," just don't make duckface.
80
230105
3501
Davam edin və "ördəksifət" kimi sözlər yaradın,
amma sifətinizi ördək kimi etməyin.
04:05
(Laughter)
81
233606
1479
(Gülüş)
04:07
Another way that you can make words
in English is kind of like compounding,
82
235835
4013
İngiliscədə söz yaratmağın digər yolu da
mürəkkəb söz yaratmağa oxşayır,
04:11
but instead you use so much force
when you squish the words together
83
239848
5051
amma güc işlədib sözləri birləşdirəndə
04:16
that some parts fall off.
84
244899
1635
onların bəzi hissəsi itir.
04:18
So these are blend words,
85
246534
1681
Bunlar kontaminasiyalardır,
04:20
like "brunch" is a blend
of "breakfast" and "lunch."
86
248215
3849
məsələn "branç" sözü "brekfest" və
"lanç" sözlərinin kontaminasiyasıdır.
04:24
"Motel" is a blend of "motor" and "hotel."
87
252064
2732
"Motel" sözü də "motor" və "otel" sözünün.
04:26
Who here knew that "motel"
was a blend word?
88
254796
2941
"Motel"in kontaminasiya olduğunu kim bilirdi?
04:29
Yeah, that word is so old in English
89
257737
1844
Bəli, bu söz ingiliscədə çoxdan var
04:31
that lots of people don't know that
there are parts missing.
90
259581
3111
amma çox insan bəzi hissələrin
çatışmadığını bilmir.
04:34
"Edutainment" is a blend
of "education" and "entertainment."
91
262692
4295
"Əylənərəköyrənmək" sözü "öyrənmək" və
"əylənmək" sözlərinin birləşməsidir.
04:38
And of course, "electrocute" is a
blend of "electric" and "execute."
92
266987
5210
Və əlbəttə "elektroedam" sözü də "elektrik" və
"edam" sözlərinin.
04:44
(Laughter)
93
272197
1810
(Gülüş)
04:46
You can also make words
by changing how they operate.
94
274007
3321
Bundan əlavə siz sözlərin istifadəsini
dəyişməklə yeni sözlər yarada bilərsiniz.
04:49
This is called functional shift.
95
277328
1613
Bu funskional dəyişiklik adlanır.
04:50
You take a word that acts
as one part of speech,
96
278941
2301
Siz bir nitq hissəsində olan sözü götürürsünüz
04:53
and you change it into another
part of speech.
97
281242
2280
və onu digərində işlədirsiniz.
04:55
Okay, who here knew that "friend"
hasn't always been a verb?
98
283522
4019
Yaxşı, kim bilirdi ki, "dost" sözünün əvvəllər
feil forması olmayıb?
05:00
"Friend" used to be noun
and then we verbed it.
99
288881
4195
"Dost" sözü isim kimi işlənirdi və sonra
ondan feil düzəltdik.
05:05
Almost any word in English can be verbed.
100
293076
3269
Demək olar, ingiliscədəki hər sözü
feilləşdirmək mümkündür.
05:08
You can also take adjectives
and make them into nouns.
101
296345
2633
Siz həmçinin sifətləri isim edə bilərsiniz.
05:10
"Commercial" used to be an adjective
and now it's a noun.
102
298978
3727
"Kommersial" sözü əvvəlllər sifət olsa da,
indi isimdir.
05:14
And of course, you can "green" things.
103
302705
2446
Və əlbəttə, siz əşyaları yaşıllaşdıra bilərsiniz.
05:17
Another way to make words
in English is back-formation.
104
305151
3338
İngilis dilində söz yaratmağın bir başqa yolu da
geri-törəmədir.
05:20
You can take a word and you can
kind of squish it down a little bit.
105
308489
3258
Siz sözü götürüb, elə bil, azca aşağı çəkirsiz.
05:23
So for example, in English we had the word
"editor" before we had the word "edit."
106
311747
4821
Məsələn, ingilis dilində "redaktor" sözü "redaktə"
sözündən daha əvvəl var.
05:28
"Edit" was formed from "editor."
107
316568
1752
"Redaktə" sözü "redaktor"dan törəyib.
05:30
Sometimes these back-formations
sound a little silly:
108
318320
2745
Hərdən geriyə-törəmələr bir az axmaq səslənir:
05:33
Bulldozers bulldoze, butlers butle
and burglers burgle.
109
321065
4388
Buldozerlər buldoz edir, eşik ağaları ağalıq edir, evyaranlar yarır.
05:37
(Laughter)
110
325453
1625
(Gülüş)
05:39
Another way to make words in English
111
327278
1772
İngiliscədə söz yaratmağın başqa yolu
05:41
is to take the first letters of something
and squish them together.
112
329050
3170
nələrinsə ilk hərflərini götürmək və
hamsını birləşdirməkdir.
05:44
So National Aeronautics and Space
Administration becomes NASA.
113
332220
3031
National Aeronautics and Space Administration
(Milli Aeronavtika və Kosmos İdarəsi) olur NASA.
05:47
And of course you can do this
with anything, OMG!
114
335251
3712
Bunu siz hər şeyə tətbiq edə bilərsiniz, məsənlən, OMG!
05:50
So it doesn't matter how silly
the words are.
115
338963
5639
Sözlər nə qədər axmaq olur olsun.
05:56
They can be really good words of English.
116
344602
2006
Onlar ingilis dili üçün həqiqətən də yaxşı sözlər ola bilər.
05:58
"Absquatulate" is a perfectly
good word of English.
117
346608
4018
"Absquatulate" (aradan çıxmaq) ingiliscədəki
yaxşı sözlərindəndir.
06:02
"Mugwump" is a perfectly
good word of English.
118
350626
2863
"Mugwump" (müstəqil) də ingiliscədəki yaxşı sözlərdəndir.
06:05
So the words don't have have to sound
normal, they can sound really silly.
119
353489
4578
Sözlər normal səslənməlidi deyə bir qayda yoxdur,
onlar axmaq də səslənə bilər.
06:10
Why should you make words?
120
358067
2189
Niyə söz yaratmalısınız?
06:12
You should make words because every word
121
360256
2141
Ona görə yaratmalısınız ki, hər söz
06:14
is a chance to express your idea and get
your meaning across.
122
362397
4521
fikirlənizi ifadə etmək üçün bir imkandır
və mənanı bu yolla ötürürsünüz.
06:18
And new words grab people's attention.
123
366918
2596
Və yeni sözlər insanların diqqətini çəkir.
06:21
They get people to focus on what
you're saying
124
369514
2649
Onların sayəsində insanlar dediklərinizə fikir verir
06:24
and that gives you a better chance to get
your meaning across.
125
372163
3264
və bu mahiyyəti çatdırmaq üçün daha çox imkan yaradır.
06:27
A lot of people
on this stage today have said,
126
375427
2949
Bu gün bu səhnədə bir çox insan dedi:
06:30
"In the future, you can do this,
127
378376
1562
"Gələcəkdə siz bunu edə bilərsiniz,
06:31
you can help with this, you can
help us explore, you can help us invent."
128
379938
3533
bunun köməyiylə edə bilərsiniz, siz bizə tətqiqatda,
ixtirada kömək edə bilərsiniz."
06:35
You can make a new word right now.
129
383471
1629
Yeni söz yaratmağa elə indi başlaya bilərsiniz.
06:37
English has no age limit.
130
385100
2333
İngilis dilinin yaş məhdudiyyəti yoxdur.
06:39
Go ahead, start making words today,
131
387433
2426
Başlayın, elə bu gün yeni sözlər yaradın,
06:41
send them to me, and I will put them
in my online dictionary, Wordnik.
132
389859
3687
onları mənə göndərin və mən onları
onlayn lüğətimə - Wordnik-ə yerləşdirəcəm.
06:45
Thank you so much.
133
393546
1289
Çox sağ olun.
06:46
(Applause)
134
394835
4807
(Alqış)
Translated by Musa Afandiyev
Reviewed by Gulchin Taghiyeva

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Erin McKean - Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself.

Why you should listen

Erin McKean's job as a lexicographer involves living in a constant state of research. She searches high and low -- from books to blogs, newspapers to cocktail parties -- for new words, new meanings for old words, or signs that old words have fallen out of use. In June of this year, she involved us all in the search by launching Wordnik, an online dictionary that houses all the traditionally accepted words and definitions, but also asks users to contribute new words and new uses for old words. Wordnik pulls real-time examples of word usage from Twitter, image representations from Flickr along with many more non-traditional, and highly useful, features. 

Before Wordnik, McKean was one of the youngest editors of the New Oxford American Dictionary. She continues to serve as the editor of the language quarterly  Verbatim ("language and linguistics for the layperson since 1974") and is the author of multiple books, including That's Amore and the entire Weird and Wonderful Words series. All that, and she maintains multiple blogs, too: McKean is the keen observationalist behind A Dress a Day and Dictionary Evangelist. Is there anything she can't do? Surprisingly, she is notoriously bad at Scrabble.  

 

 

More profile about the speaker
Erin McKean | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee