ABOUT THE SPEAKER
Erin McKean - Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself.

Why you should listen

Erin McKean's job as a lexicographer involves living in a constant state of research. She searches high and low -- from books to blogs, newspapers to cocktail parties -- for new words, new meanings for old words, or signs that old words have fallen out of use. In June of this year, she involved us all in the search by launching Wordnik, an online dictionary that houses all the traditionally accepted words and definitions, but also asks users to contribute new words and new uses for old words. Wordnik pulls real-time examples of word usage from Twitter, image representations from Flickr along with many more non-traditional, and highly useful, features. 

Before Wordnik, McKean was one of the youngest editors of the New Oxford American Dictionary. She continues to serve as the editor of the language quarterly  Verbatim ("language and linguistics for the layperson since 1974") and is the author of multiple books, including That's Amore and the entire Weird and Wonderful Words series. All that, and she maintains multiple blogs, too: McKean is the keen observationalist behind A Dress a Day and Dictionary Evangelist. Is there anything she can't do? Surprisingly, she is notoriously bad at Scrabble.  

 

 

More profile about the speaker
Erin McKean | Speaker | TED.com
TEDYouth 2014

Erin McKean: Go ahead, make up new words!

Erin McKean: စာလုံးအသစ်တွေကို ရဲရဲကြီး တီထွင်ကြပါ!

Filmed:
1,936,780 views

တိုတောင်းပြီး ပျော်ရွှင်ဖွယ်ရာ TEDYouth ထဲက ဒီဟောပြောမှုထဲမှာ အဘိဓာန် ပညာရှင် Erin McKean က ရှိနေဆဲ စကားလုံးတွေအပြင် နောက်ထပ် အသစ်တွေကို တီထွင်ကြရန် ဆော်ဪထားပါတယ်။ ထုတ်ဖေါ် ပြောဆိုရာတွင် ဘာသာစကား ပိုပြီး ထိရောက်လာရေး အတွက်၊ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ပိုပြီးကောင်းမွန်စွာ နားလည်ကြရေးအတွက် သူမဟာ စကားလုံး သစ်များ တီထွင်ရေးဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်မှုမှအစ နာမ်ကို ကြိယာ လုပ်ပစ်မှုအဆုံး နည်းလမ်း ၆ မျိုးကို ပြောပြထားပါတယ်။
- Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm a lexicographer.
0
370
1558
ကျွန်မဟာ lexicographer ပါ။
00:13
I make dictionaries.
1
1928
1754
တနည်း၊ အဘိဓာန်တွေကိုပြုစုသူပါ။
00:15
And my job as a lexicographer
2
3682
1439
အဘိဓာန်ပြုစုသူ တစ်ဦးရဲ့ အလုပ်က
00:17
is to try to put all the words possible
into the dictionary.
3
5121
3720
ရှိရှိသမျှသော စကားလုံးတွေကို
အဘိဓာန်ထဲ ထည့်သွင်းပေးရန်ပါပဲ။
00:20
My job is not to decide what a word is;
that is your job.
4
8841
6083
စကားလုံး တစ်လုံးက ဘာလဲဆိုတာကို
ကျွန်မက ဆုံးဖြတ်ပေးတာ မဟုတ်ပါ။
00:26
Everybody who speaks English
decides together
5
14924
2897
စကားလုံး တစ်လုံးက စကားလုံးဟုတ်၊
မဟုတ်ဆိုတာကို
00:29
what's a word and what's not a word.
6
17821
2332
အင်္ဂလိပ်လို ပြောကြသူတွေက
ပေါင်းပြီး ဆုံးဖြတ်ပေးကြတာပါ
00:32
Every language is just a group of people
who agree to understand each other.
7
20153
5152
ဘာသာစကားတိုင်းဟာ တစ်ဦးကို တစ်ဦး နားလည်ရန်
သဘောတူထားတဲ့ လူအုပ်စုတစ်စုပါပဲ။
00:37
Now, sometimes when people are trying
to decide whether a word is good or bad,
8
25305
4604
လူတွေက စကားလုံးတစ်လုံး ကောင်းမကောင်းကို
ဆုံးဖြတ်ရန် ကြိုးစားကြရာမှာ
00:41
they don't really have a good reason.
9
29909
1768
သူတို့ဆီမှာ အကြောင်းပြချက် ကောင်းကောင်း မရှိပါ။
00:43
So they say something like,
"Because grammar!"
10
31677
2811
တစ်ခါတစ်ရံမှာ သူတို့က
"သဒ္ဒါကြောင့်ပါ!" လို့ ဆိုတတ်ပါတယ်။
00:46
(Laughter)
11
34488
1934
(ရယ်သံများ)
00:48
I don't actually really care about grammar
too much -- don't tell anybody.
12
36862
3563
ကျွန်မကတော့ သဒ္ဒါကို သိပ်ဂရုစိုက်သူ
တစ်ယောက် မဟုတ်ပါ- ဘယ်သူ့ကိုမှ မပြောကြနဲ့နော်။
00:52
But the word "grammar," actually,
there are two kinds of grammar.
13
40425
3139
ဒီနေရာမှာ သဒ္ဒါလို့ ဆိုကြရာမှာ
သဒ္ဒါ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။
00:55
There's the kind of grammar
that lives inside your brain,
14
43564
2870
သဒ္ဒါတစ်မျိုးက ကျွန်မတို့ရဲ့
ဦးနှောက်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ဟာပါ၊
00:58
and if you're a native
speaker of a language
15
46434
2109
တစ်ယောက်ယောက်အတွက်
အဲဒါဟာ မိခင်ဘာသစကား ဖြစ်ပါက
01:00
or a good speaker of a language,
16
48543
1589
ဒါမှမဟုတ် အဲဒီစကားကို ကျွမ်းကျင်စွာ
ပြောတတ်သူ ဖြစ်ပါက၊
01:02
it's the unconscious rules that you follow
when you speak that language.
17
50132
3399
ရှင်တို့က အဲဒီဘာသာစကားကို ပြောရာတွင်
လိုက်နာတဲ့ မသိစိတ်ထဲက စည်းကမ်းတွေပါ။
01:05
And this is what you learn when
you learn a language as a child.
18
53531
3021
ဘာသာစကား တစ်ခုကို ကလေးတစ်ဦးအနေနဲ့
သင်ယူလာရင် အဲဒီလို ဖြစ်ပါတယ်။
01:08
And here's an example:
19
56552
1637
အဲဒါရဲ့ ဥပမာ တစ်ခုကို ပေးပါမယ်-
01:10
This is a wug, right?
20
58189
1525
ဟောဒါက wug ဖြစ်တယ် ဆိုပါစို့?
01:11
It's a wug.
21
59714
2061
ဒီတော့ ဒါက wug ပါ။
01:13
Now there is another one.
22
61775
1696
အဲဒီထဲကို နောက်တစ်ခု လာပေါင်းလိုက်တယ်။
01:15
There are two of these.
23
63471
1163
ဒါတွေ ၂ခုဖြစ်သွားတယ်။
01:16
There are two ...
24
64634
1289
အခုဆိုရင် အဲဒီမှာ ရှိနေတာက ဘာ နှစ်ခုလဲ...
01:17
Audience: Wugs.
25
65923
1184
ပရိသတ်: Wugs။
01:19
Erin McKean: Exactly! You know
how to make the plural of wug.
26
67107
3713
Erin McKean: သိပ်မှန်ပေါ့!
wug ကို ဗဟုကိန်း လုပ်ပုံကို ရှင်တို့ သိလို့ပါ။
01:22
That rule lives in your brain.
27
70820
1481
အဲဒီလို စည်းမျဉ်းဟာ
ရှင်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ ရှိနေတာပါ။
01:24
You never had to be taught this rule,
you just understand it.
28
72301
2949
ဒီစည်းမျဉ်းကို ဘယ်တော့မှ သင်ပေးစရာ မလိုဘူး။ ရှင်တို့နားလည်နေတာပဲလေ။
01:27
This is an experiment that was invented
by a professor at [Boston University]
29
75250
3629
အဲဒီ စမ်းသပ်မှုကို [Boston University] မှ ပါမောက္ခ
01:30
named Jean Berko Gleason back in 1958.
30
78879
3145
Jean Berko Gleason က လွန်ခဲ့တဲ့
၁၉၅၈ ခုနှစ်တုန်းက လုပ်ပြခဲ့တာပါ။
01:34
So we've been talking about this
for a long time.
31
82024
3025
ဒီတော့ ဒီအကြောင်းကို ကျွန်မတို့
သိရှိဆွေးနွေးကြတာ ကြာပါပြီ။
01:37
Now, these kinds of natural rules
that exist in your brain,
32
85049
3514
အဲဒီလို ရှင်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ
ရှိနေကြတဲ့ သဘာဝကျတဲ့ စည်းကမ်းတွေဟာ၊
01:40
they're not like traffic laws,
they're more like laws of nature.
33
88563
4222
ယာဉ်မောင်း စည်းကမ်းတွေနဲ့ မတူဘဲ
သဘာဝမှလာတဲ့ နိယာမတွေပါ။
01:44
And nobody has to remind you to obey
a law of nature, right?
34
92785
3355
သဘာဝရဲ့ နိယာမတွေ လိုက်နာဖို့ ကျွန်မတို့ကို
တစ်ယောက်ယောက်က သတိပေးဖို့ လိုသလား?
01:48
When you leave the house in the morning,
your mom doesn't say,
35
96140
2953
ဥပမာ၊ နံနက်ပိုင်းမှာ အိမ်ကနေ
ထွက်တဲ့ အခါမှာ၊ ရှင်တို့ရဲ့ အမေက၊
01:51
"Hey, honey, I think
it's going to be cold, take a hoodie,
36
99093
2879
"ငါ့သားလေး၊ ကြည့်ရတာ အေးလိမ့်မယ်၊
ခေါင်းခြုံစရာ တစ်ခုခု ယူသွားစမ်းပါ၊
01:53
don't forget to obey the law of gravity."
37
101972
2467
ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာ့ဆွဲအားကို လိုက်နာဖို့ကို
မမေ့နှင့် နော်"လို့ ပြောဖို့ မလိုဘူးလေ။
01:56
Nobody says this.
38
104439
1886
ဘယ်သူမှာမှ အဲဒီလို မပြောပါဘူး။
01:58
Now, there are other rules that are more
about manners than they are about nature.
39
106325
6857
ခုနကလို သဘာဝ နိယာမနဲ့ မတူကြတဲ့
စည်းကမ်းချက်တွေလည်း ရှိကြပါသေးတယ်။
02:05
So you can think of a word as like a hat.
40
113182
2864
ရှင်တို့ ဦးထုပ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို
စဉ်းစားကြည့်ပါ။
02:08
Once you know how hats work,
41
116046
2250
ဦးထုပ်ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တကို
ရှင်တို့ သိထားတဲ့နောက်မှာ၊
02:10
nobody has to tell you,
"Don't wear hats on your feet."
42
118296
2867
ဘယ်သူကမှ "ဦးထုပ်ကို ခင်ဗျားတို့ရဲ့
ခြေထောက်မှာ ဝတ်ပါ"လို့ ပြောရန် မလိုပါ။
02:13
What they have to tell you is,
"Can you wear hats inside?
43
121163
3344
သူတို့အနေနဲ့ ပြောစရာ ရှိနိုင်တာက၊
"အဆောက်အဦထဲမှာဦးထုပ်ကို ဆောင်နိုင်ပါသလား?
02:16
Who gets to wear a hat?
44
124507
1757
ဘယ်သူတွေက ဦးထုပ်ကို ဆောင်ဖို့ လိုသလဲ?
02:18
What are the kinds of hats
you get to wear?"
45
126264
3132
လူတစ်ယေက် အနေနဲ့ ဆောင်းလို့ရတဲ့
ဦးထုပ် အမျိုးအစားတွေက ဘာတွေလဲ?"
အဲဒါတွေဟာ ကျွန်မတို့ ပြောခဲ့ကြတဲ့
ဒုတိယ အမျိုးအစား သဒ္ဒါမျိုးပါ၊
02:21
Those are more of the second kind
of grammar,
46
129396
2422
02:23
which linguists often call usage,
as opposed to grammar.
47
131818
4303
သဒ္ဒါနှင့်မတူဘဲ အဲဒါကို ဘာသာဗေဒ ပညာရှင်တွေက
အသုံးအနှုန်းနှင့်ဆိုင်တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။
02:28
Now, sometimes people use this kind of
rules-based grammar
48
136121
4134
ရံဖန်ရံခါဆိုသလို၊ လူတွေဟာ သဒ္ဒါလာ
စည်းကမ်းတွေကို အသုံးပြုကာ
02:32
to discourage people from making up words.
49
140255
2788
လူတွေကို စကားလုံးတွေ
ထွင်မရအောင် တားဆီးတတ်ပါတယ်။
02:35
And I think that is, well, stupid.
50
143043
2684
ကျွန်မအထင် အဲဒါဟာ အဓိပ္ပါယ်မရှိပါဘူး။
02:37
So, for example,
people are always telling you,
51
145727
3266
လူတွေက ကျွန်မတို့ကို အမြဲလို
ပြောလေ့ရှိကြတာက၊
02:40
"Be creative, make new music, do art,
invent things, science and technology."
52
148993
5240
"ဉာဏ်ကို ကွန့်ပြပါ၊ ဂီတ၊ အနုပညာကို စပ်ကြပါ၊
ပစ္စည်းတွေ၊ သိပ္ပံပညာ၊ နည်းပညာတွေကို တီထွင်ကြပါ"
02:46
But when it comes to
words, they're like,
53
154233
2038
ဒါပေမဲ့ စကားလုံးတွေ ကိစ္စမှာကျတော့၊
02:48
"Don't! No. Creativity stops right here,
whippersnappers. Give it a rest."
54
156271
4720
"မလုပ်နဲ့! မရဘူး။ တီထွင်မှုကို ရပ်ကြတယ်။
မထိဖို့ ပြောကြတယ်။"
02:53
(Laughter)
55
161004
1417
(ရယ်သံများ)
02:54
But that makes no sense to me.
56
162421
1721
ဒါပေမဲ့ အဲဒါဟာ ကျွန်မအတွက်
အဓိပ္ပါယ် မရှိပါဘူး။
02:56
Words are great.
We should have more of them.
57
164142
2332
စကားလုံးတွေဟာ သိပ်အရေးပါတယ်။
ကျွန်မတို့ဆီမှာ စကားလုံးတွေ အများကြီး ရှိသင့်ပါတယ်။
02:58
I want you to make
as many new words as possible.
58
166474
4056
စကားလုံးတွေကို အဖြစ်နိုင်ဆုံး အများဆုံး
ဖန်တီးဖို့ ရှင်တို့ကို တိုက်တွန်းချင်တယ်။
03:02
And I'm going to tell you six ways that
you can use to make new words in English.
59
170530
5008
အင်္ဂလိပ်ဘာသာထဲမှာ စကားလုံး အသစ် တီထွင်ရေး
နည်းလမ်း ခြောက်ခုကို ရှင်တို့ကို ပြောပြပါမယ်။
03:07
The first way is the simplest way.
60
175550
2089
ပထမဦးဆုံးနှင့် အလွယ်ဆုံး နည်းက၊
03:09
Basically, steal them from other
languages.
61
177639
2223
အခြေခံအားဖြင့် ဒီပြင်ဘာသာစကားတွေထဲက
ခိုးယူဖို့ပါပဲ။
03:11
["Go rob other people"]
(Laughter)
62
179862
2824
["သွားပြီး သူများကို ဓားပြတိုက်ယူပါ"]
(ရယ်မောသံများ)
03:15
Linguists call this borrowing,
63
183936
1828
ဘာသာဗေဒ ပညာရှင်တွေက အဲဒါကို
မွေးစားယူခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။
03:17
but we never give the words back ,
so I'm just going to be honest
64
185764
3060
ဒါပေမဲ့၊ အမှန်ကိုအမှန်အတိုင်း
ပြောရရင်တော့ ဘယ်တော့မှ ပြန်မပေးတော့
03:20
and call it stealing.
65
188824
1960
ခိုးယူမှုလို့ ကျွန်မ ခေါ်ချင်ပါတယ်။
03:22
We usually take words for things
that we like, like delicious food.
66
190784
3370
နှစ်သက်ကြတဲ့ အစားအသောက် အမည်တွေကို
ကျွန်မတို့ ယူတတ်ကြတယ်။
03:26
We took "kumquat" from Chinese,
we took "caramel" from French.
67
194154
3790
ဥပမာ တရုတ်စကားထဲကနေပြီး "kumquat"ကို၊
ပြင်သစ်စကားထံမှ "caramel" ကို ယူခဲ့ကြတယ်။
03:29
We also take words
for cool things like "ninja," right?
68
197944
2907
ပြီးတော့ "ninja" လို သိပ်သဘောကျတဲ့
စကားလုံးတွေကိုလည်း ယူတယ်၊ ဟုတ်တယ်နော်?
03:32
We took that from Japanese,
69
200851
1450
အဲဒါက ဂျပန်ဘာသာထဲမှပါ၊
03:34
which is kind of a cool trick because
ninjas are hard to steal from.
70
202301
3269
ninja တွေကို ခိုးယူဖို့ဆိုတာ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပေမဲ့
ယူနိုင်တာဟာ အံ့ဩစရာကြီးနော်။
03:37
(Laughter)
71
205570
2114
(ရယ်မောသံများ)
03:39
So another way that you
can make words in English
72
207684
3260
အင်္ဂလိပ်ထဲမှာ နောက်ထပ်
စကားလုံးသစ် ဖန်တီးရေးနည်းက
03:42
is by squishing two
other English words together.
73
210944
2941
မတူကြတဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားလုံး ကျွန်မတို့ကို
တအားရိုက်နှက် ပေါင်းစပ်ပေးလိုက်ခြင်းပါ။
03:45
This is called compounding.
74
213885
1687
အဲဒါကို ပေါင်းစပ်ပေးခြင်းလို ခေါ်ပါတယ်။
03:47
Words in English are like Lego:
75
215572
1510
အင်္ဂလိပ်ဘာသာထဲက
စကားလုံးတွေဟာ Lego နှင့် တူပါတယ်:
03:49
If you use enough force,
you can put any two of them together.
76
217082
3365
အတော်ကလေး အားအင်ကို သုံးနိုင်ရင်
ဘယ်နှစ်ခုကိုမဆို ပေါင်းစပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
03:52
(Laughter)
77
220447
1665
(ရယ်မောသံများ)
03:54
We do this all the time in English:
78
222832
1795
ကျွန်မတို့ဟာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာထဲမှာ
အဲဒီလို လုပ်လာခဲ့ကြတာ တစ်ချိန်လုံးပါပဲ:
03:56
Words like "heartbroken," "bookworm,"
"sandcastle" all are compounds.
79
224627
5478
"heartbroken"၊ "bookworm"၊
"sandcastle"တို့လို ပေါင်းစပ် စကားလုံးတွေလေ။
04:02
So go ahead and make words like
"duckface," just don't make duckface.
80
230105
3501
"duckface" လို့ စကားလုံးကို ရှင်တို့ ထွင်နိုင်ပါတယ်၊
ဒါပေမဲ့ တကယ့်ကို duck ရဲ့ face ကိုတော့ မလုပ်မိကြပါစေနဲ့။
04:05
(Laughter)
81
233606
1479
(ရယ်မောသံများ)
04:07
Another way that you can make words
in English is kind of like compounding,
82
235835
4013
အင်္ဂလိပ် စကားလုံးများ တီထွင်ရေး
နောက်နည်းတစ်ခုက ပေါင်းစပ်မှုနှင့် ခပ်ဆင်ဆင်ပါ၊
04:11
but instead you use so much force
when you squish the words together
83
239848
5051
ဒါပေမဲ့၊ ပေါင်းစပ်ပေးဖို့ သုံးလိုက်တဲ့
အားက သိပ်များသွားလို့
04:16
that some parts fall off.
84
244899
1635
စကားလုံးတွေထဲက
အပိုင်းတချို့ ပြုတ်ကျန်ရစ်ခဲ့တယ်။
04:18
So these are blend words,
85
246534
1681
အဲဒီလို ရောစပ် စကားလုံးတွေက၊
04:20
like "brunch" is a blend
of "breakfast" and "lunch."
86
248215
3849
"brunch" ဆိုတာက "breakfast" နှင့် "lunch"ကို
ရောစပ်ထားတာပါ။
04:24
"Motel" is a blend of "motor" and "hotel."
87
252064
2732
"Motel" ကျတော့ "motor" နှင့် "hotel"ကို
ရောစပ်ထားတာပါ။
04:26
Who here knew that "motel"
was a blend word?
88
254796
2941
"motel" ဆိုတာ အဲဒီလို ရောစပ်စကားလုံး
ဖြစ်ခဲ့တာကို သိခဲ့တဲ့ သူတွေ ဒီမှာ ရှိကြလား?
04:29
Yeah, that word is so old in English
89
257737
1844
ဟုတ်ကဲ့၊ အဲဒီအင်္ဂလိပ် စကားလုံးဟာ
တော်တော့ကို ဟောင်းနေပါပြီ၊
04:31
that lots of people don't know that
there are parts missing.
90
259581
3111
လူတော်တော်များများက တချို့အပိုင်းတွေကို
ဖြုတ်လိုက်ပြီး အဲဒီစကားလုံး ပေါ်လာတာကို မသိကြပါ။
04:34
"Edutainment" is a blend
of "education" and "entertainment."
91
262692
4295
"Edutainment" ဆိုရင် "education" နှင့်
"entertainment"ကို ရောစပ်ထားတာ။
04:38
And of course, "electrocute" is a
blend of "electric" and "execute."
92
266987
5210
ပြီးတော့ "electrocute" ဆိုရင် "electric" နှင့် "execute"
နှစ်ခုကို ပေါင်းလိုက်တာပေါ့။
04:44
(Laughter)
93
272197
1810
(ရယ်မောသံများ)
04:46
You can also make words
by changing how they operate.
94
274007
3321
ရှင်တို့ကလည်း သုံးပုံသုံးနည်းကို ပြောင်းလဲလျက်
စကားလုံးတွေကို ဖန်တီးနိုင်ကြတယ်။
04:49
This is called functional shift.
95
277328
1613
အဲဒါကို လုပ်ကိုင်မှုကို ရွှေ့ပြောင်းပေးမှုလို့ ခေါ်ပါတယ်။
04:50
You take a word that acts
as one part of speech,
96
278941
2301
ရှင်တို့ဟာ ဝါကျထဲက အပိုင်းတစ်ပိုင်းဖြစ်တဲ့
စကားလုံးကို ယူလိုက်ကာ၊
04:53
and you change it into another
part of speech.
97
281242
2280
အဲဒါကို ဝါကျရဲ့ အခြား အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ်
ပြောင်းပစ်နိုင်ပါတယ်။
04:55
Okay, who here knew that "friend"
hasn't always been a verb?
98
283522
4019
ကောင်းပြီ၊ "friend" ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ
အစဉ်ပဲ ကြိယာ ဖြစ်ခဲ့တာ ဘယ်သူတွေများ သိခဲ့ကြလဲ?
05:00
"Friend" used to be noun
and then we verbed it.
99
288881
4195
"Friend" ဟာ နာမ် ဖြစ်ခဲ့တာမှန်ပေမဲ့၊ နောက်ပိုင်းမှာ
ကျွန်မတို့က အဲဒါကို ကြိယာ လုပ်ပစ်လိုက်တယ်။
05:05
Almost any word in English can be verbed.
100
293076
3269
အင်္ဂလိပ်စာထဲက စကားလုံးတိုင်းလိုလိုကို
ကြိယာ လုပ်ပစ်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။
05:08
You can also take adjectives
and make them into nouns.
101
296345
2633
ပြီးတော့ နာမ်ဝိသေသနကို ယူပြီးတော့
နာမ်ဆိုပြီး လုပ်ပစ်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။
05:10
"Commercial" used to be an adjective
and now it's a noun.
102
298978
3727
"Commercial" ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ နာမ်ဝိသေသန
ဖြစ်ခဲ့မေပဲ့ အခုတော့ နာမ် ဖြစ်နေပြီလေ။
05:14
And of course, you can "green" things.
103
302705
2446
ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ဟာ အရာတိုင်းကို
"green"ပစ်နိုင်ပါတယ်။
05:17
Another way to make words
in English is back-formation.
104
305151
3338
အင်္ဂလိပ်ဘာသာထဲက စကားလုံးတွေ ဖန်တီးရေ
နောက်တစ်နည်းကို နောက်ကြောင်းပြန်ဖေါ်မှု ခေါ်ပါတယ်။
05:20
You can take a word and you can
kind of squish it down a little bit.
105
308489
3258
စကားလုံး တစ်လုံးကို ယူလိုက်ကာ
နည်းနည်းလေး ဖြည့်ညှစ်ထုတ်လိုက်တာပါ။
05:23
So for example, in English we had the word
"editor" before we had the word "edit."
106
311747
4821
အဲဒီလို ဥပမာက အင်္ဂလိပ်စာထဲက "editor"ပါ၊
နောက်ပိုင်းမှာ "edit"ကို ရယူခဲ့တာပါ။
05:28
"Edit" was formed from "editor."
107
316568
1752
ဒီလိုနည်းဖြင့် "Edit" ကို "editor" ထဲကနေပြီး
ဖေါ်ထုတ်ခဲ့တာပါ။
05:30
Sometimes these back-formations
sound a little silly:
108
318320
2745
တစ်ခါတစ်ရံမှာ အဲဒီလို နောက်ပြန် ဖေါ်ထုတ်မှုဟာ
အဓိပ္ပါယ် မရှိလိုက်တာလို့ ထင်ရပါတယ်:
05:33
Bulldozers bulldoze, butlers butle
and burglers burgle.
109
321065
4388
Bulldozers တွေက bulldoze၊ butlers တွေက butle နှင့်
burglers တွေက burgle ပေါ့လေ။
05:37
(Laughter)
110
325453
1625
(ရယ်မောသံများ)
05:39
Another way to make words in English
111
327278
1772
အင်္ဂလိပ်စကားလုံးတွေ
ဖန်တီးရေးနည်းလမ်း နောက်ထပ် ရှိပါတယ်။
05:41
is to take the first letters of something
and squish them together.
112
329050
3170
အရာတချို့ရဲ့ ပထမ အက္ခရာတွေကို ယူလိုက်ကာ
အတူတူ ပေါင်းစပ် ပေးလိုက်ပါ။
05:44
So National Aeronautics and Space
Administration becomes NASA.
113
332220
3031
အဲဒီလိုနည်းဖြင့် National Aeronautics and Space
Administration ဟာ NASA ဖြစ်လာတယ်။
05:47
And of course you can do this
with anything, OMG!
114
335251
3712
ရှင်တို့ဟာ ဘာမဆိုကို ယူပြီး အဲဒီလို လုပ်လို့
ရပါတယ်၊ OMG!
05:50
So it doesn't matter how silly
the words are.
115
338963
5639
ဆိုလိုချင်တာက စကားလုံးတွေ အဓိပ္ပါယ် မရှိခြင်းဟာ
သိပ် အရေးမကြီးပါဘူး။
05:56
They can be really good words of English.
116
344602
2006
အဲဒီလို စကားလုံးတွေဟာ တကယ်ကောင်းတဲ့
အင်္ဂလိပ် စကားလုံး မဖြစ်နိုင်ကြပါ။
05:58
"Absquatulate" is a perfectly
good word of English.
117
346608
4018
"Absquatulate" ဆိုရင် တကယ့်ကို
ကောင်းလှတဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားလုံးပါ။
06:02
"Mugwump" is a perfectly
good word of English.
118
350626
2863
"Mugwump" ကလည်း အလားတူပဲ
ကောင်းလှတဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားလုံးပါ။
06:05
So the words don't have have to sound
normal, they can sound really silly.
119
353489
4578
ဒီတော့၊ စကားလုံးတွေဟာ ပုံမှန် အသံထွက်ဖို့ မလိုပါဘူး၊
၎င်းတို့ရဲ့ အသံထွက်ဟာ အဓိပ္ပါယ်မဲ့နိုင်ပါတယ်။
06:10
Why should you make words?
120
358067
2189
ကျွန်မတို့ဟာ ဘာ့ကြောင့် စကားလုံးတွေကို
တီထွင်ဖို့ လိုတာလဲ?
06:12
You should make words because every word
121
360256
2141
စကားလုံး တစ်လုံးစီဟာ ကိုယ့်ကိုကိုယ်
ဖေါ်ထုတ်ပြသဖို့ အခွင့်အလမ်းဖြစ်သလို
06:14
is a chance to express your idea and get
your meaning across.
122
362397
4521
ရှင်ဆိုလိုချင်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို
သူများအား အသိပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
06:18
And new words grab people's attention.
123
366918
2596
ပြီးတော့ စကားလုံး အသစ်တွေဟာ ပြည်သူတွေရဲ့အာရုံကို စွဲဆောင်ယူနိုင်ပါတယ်။
06:21
They get people to focus on what
you're saying
124
369514
2649
ရှင်က ပြောချင်တာကို ပြည်သူတွေ
အာရုံပြုလာဖို့ကို ကူညီပေးပါတယ်၊
06:24
and that gives you a better chance to get
your meaning across.
125
372163
3264
ရှင်တို့ဟာ ရှင်တို့ ဆိုလိုချင်တာကို
အများကို မသိပေးဖို့ အခွင့်အလမ်းကောင်း တစ်ခုပါ။
06:27
A lot of people
on this stage today have said,
126
375427
2949
ကျွန်မ အခုရပ်နေတဲ့ စင်ပေါ်ကနေပြီး
လူတော်တော်များများက၊
06:30
"In the future, you can do this,
127
378376
1562
"အနာဂတ်မှာ၊ ရှင်တို့ ဒါကို လုပ်နိုင်မယ်၊
06:31
you can help with this, you can
help us explore, you can help us invent."
128
379938
3533
ဒါကို ကူညီပေးနိုင်မယ်၊ စူးစမ်းနိုင်အောင် ကူမယ်၊
တီထွင်နိုင်အောင် ကူမယ်"လို့ ဟောပြောခဲ့ကြတယ်။
06:35
You can make a new word right now.
129
383471
1629
ရှင်တို့ဟာ အခုချက်ချင်းကို
စကားလုံး တစ်လုံးကို တီထွင်နိုင်ပါတယ်။
06:37
English has no age limit.
130
385100
2333
အင်္ဂလိပ်စာအတွက်
အသက် ကန့်သတ်ချက်ဆိုတာ မရှိပါ။
06:39
Go ahead, start making words today,
131
387433
2426
မည်သူမဆို၊ စကားတွေကို ဒီနေ့မှာကို
စပြီး တီထွင်ပေးနိုင်ပါတယ်၊
06:41
send them to me, and I will put them
in my online dictionary, Wordnik.
132
389859
3687
ကျွန်မဆီကို ပို့ပေးကြပါ၊ ကျွန်မက ၎င်းတို့ကို
အွန်လိုင်း အဘိဓာန်၊ Wordnik ထဲကို ထည့်သွင်းပေးပါ့မယ်။
06:45
Thank you so much.
133
393546
1289
ကျေးဇူးအများကြီး တင်ပါတယ်။
06:46
(Applause)
134
394835
4807
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by Myo Aung
Reviewed by sann tint

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Erin McKean - Dictionary editor
As the co-founder of Reverb Technologies, the maker of the online dictionary Wordnik, Erin McKean is reshaping how we interact with language itself.

Why you should listen

Erin McKean's job as a lexicographer involves living in a constant state of research. She searches high and low -- from books to blogs, newspapers to cocktail parties -- for new words, new meanings for old words, or signs that old words have fallen out of use. In June of this year, she involved us all in the search by launching Wordnik, an online dictionary that houses all the traditionally accepted words and definitions, but also asks users to contribute new words and new uses for old words. Wordnik pulls real-time examples of word usage from Twitter, image representations from Flickr along with many more non-traditional, and highly useful, features. 

Before Wordnik, McKean was one of the youngest editors of the New Oxford American Dictionary. She continues to serve as the editor of the language quarterly  Verbatim ("language and linguistics for the layperson since 1974") and is the author of multiple books, including That's Amore and the entire Weird and Wonderful Words series. All that, and she maintains multiple blogs, too: McKean is the keen observationalist behind A Dress a Day and Dictionary Evangelist. Is there anything she can't do? Surprisingly, she is notoriously bad at Scrabble.  

 

 

More profile about the speaker
Erin McKean | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee