ABOUT THE SPEAKERS
Beau Lotto - Neuroscientist, Artist
Beau Lotto is founder of Lottolab, a hybrid art studio and science lab. With glowing, interactive sculpture -- and old-fashioned peer-reviewed research--he's illuminating the mysteries of the brain's visual system.

Why you should listen

"Let there be perception," was evolution's proclamation, and so it was that all creatures, from honeybees to humans, came to see the world not as it is, but as was most useful. This uncomfortable place--where what an organism's brain sees diverges from what is actually out there--is what Beau Lotto and his team at Lottolab are exploring through their dazzling art-sci experiments and public illusions. Their Bee Matrix installation, for example, places a live bee in a transparent enclosure where gallerygoers may watch it seek nectar in a virtual meadow of luminous Plexiglas flowers. (Bees, Lotto will tell you, see colors much like we humans do.) The data captured isn't just discarded, either: it's put to good use in probing scientific papers, and sometimes in more exhibits.

At their home in London’s Science Museum, the lab holds "synesthetic workshops" where kids and adults make abstract paintings that computers interpret into music, and they host regular Lates--evenings of science, music and "mass experiments." Lotto is passionate about involving people from all walks of life in research on perception--both as subjects and as fellow researchers. One such program, called "i,scientist," in fact led to the publication of the first ever peer-reviewed scientific paper written by schoolchildren ("Blackawton Bees," December 2010). It starts, "Once upon a time ..."

These and Lotto's other conjurings are slowly, charmingly bending the science of perception--and our perceptions of what science can be.

More profile about the speaker
Beau Lotto | Speaker | TED.com
Cirque du Soleil - Circus arts entertainers
Based in Montreal, the Cirque du Soleil Entertainment Group is a world leader in live entertainment.

Why you should listen

On top of producing world-renowned circus arts shows, the Cirque du Soleil Entertainment Group brings its creative approach to a large variety of entertainment forms, such as multimedia productions, immersive experiences, theme parks and special events. It currently has 4,500 employees from nearly 70 countries. Going beyond its various creations, the organization aims to make a positive impact on people, communities and the planet with its most important tools: creativity and art.

More profile about the speaker
Cirque du Soleil | Speaker | TED.com
TED2019

Beau Lotto and Cirque du Soleil: How we experience awe -- and why it matters

ბოუ ლატო და ცირკი დუ სოლეილ: როგორ გამოვცდით შიშს და რატომ არის ის მნიშვნელოვანი

Filmed:
281,361 views

ნეირომეცნიერმა ბოუ ლატომ "ცირკ დუ სოლეილსთან" ერთად ჩაატარა საკმაოდ ამბიციური კვლევა შიშით გამოწვეულ ემოციასა და მის ფსიქოლოგიურ და ქცევით სარგებლებზე. გამოსვლაში ის საუბრობს კვლების შედეგებზე და საშუალებას გვაძლევს ვნახოთ "ცირკ დუ სოლეილის" მოცეკვავეების მიერ შესრულებული შიშის მომგვრელი გასაოცარი დადგმა.
- Neuroscientist, Artist
Beau Lotto is founder of Lottolab, a hybrid art studio and science lab. With glowing, interactive sculpture -- and old-fashioned peer-reviewed research--he's illuminating the mysteries of the brain's visual system. Full bio - Circus arts entertainers
Based in Montreal, the Cirque du Soleil Entertainment Group is a world leader in live entertainment. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

სანამ დავიწყებდე უნდა გითხრათ,
00:14
Before I get started:
0
2079
1174
რომ მიხარია აქ ყოფნა,
00:15
I'm really excited to be here
1
3277
1388
00:16
to just actually watch
what's going to happen, from here.
2
4689
3238
რადგან პირდაპირ
სცენიდან დავინახავ რაც მოხდება. მოკლედ,
00:19
So with that said,
we're going to start with:
3
7951
5449
რა არის ჩვენი გონებისთვის ყველაზე
00:25
What is one of our greatest needs,
4
13424
3042
დიდი საჭიროება?
00:28
one of our greatest needs for our brain?
5
16490
2309
პასუხს თქმის ნაცვლად გაჩვენებთ, რადგან
00:30
And instead of telling you,
I want to show you.
6
18823
2228
მინდა რომ ეს თავად შეიგრძნოთ.
00:33
In fact, I want you to feel it.
7
21075
1481
ბევრი რამ მინდა შეიგრძნოთ შემდეგ14 წუთში.
00:34
There's a lot I want you to feel
in the next 14 minutes.
8
22580
2639
გთხოვთ ყველას - წამოდექით.
00:37
So, if we could all stand up.
9
25243
2232
ერთად ვუდირიჟოროთ შტრაუსის ნაწარმოებს.
00:39
We're all going to conduct
a piece of Strauss together.
10
27499
4420
კარგი? ხომ ყველამ იცით.
00:44
Alright? And you all know it.
11
32546
1934
მზად ხართ?
00:46
Alright. Are you ready?
12
34815
1562
აუდიტორია - "კი".
00:48
Audience: Yeah!
13
36401
1161
მოემზადეთ - ერთი, ორი, სამი!
00:49
Beau Lotto: Alright.
Ready, one, two, three!
14
37586
2302
მხოლოდ ბოლო ნაწილია.
00:52
It's just the end.
15
40506
1198
(მუსიკა: რიხარდ შტრაუსის
00:53
(Music: Richard Strauss
"Also Sprach Zarathustra")
16
41728
3969
"ასე იტყოდა ზარატუსტრა")
კარგია.
01:01
Right?
17
49036
1175
ხომ იცით საითაც მივდივართ.
01:02
You know where it's going.
18
50235
1494
01:03
(Music)
19
51753
5118
(მუსიკა)
და აი ახლოვდება!
01:13
Oh, it's coming!
20
61950
1150
(მუსიკა წყდება მოულოდნელად)
01:22
(Music stops abruptly)
21
70591
1389
ასეა!
01:24
Oh!
22
72004
1151
(სიცილი)
01:25
(Laughter)
23
73179
1166
აბა,
01:26
Right?
24
74369
1167
შეწყდა კოლექტიური აქტი?
01:27
Collective coitus interruptus.
25
75560
1452
გთხოვთ ყველა დასხედით.
01:29
OK, you can all sit down.
26
77036
1397
01:30
(Laughter)
27
78457
1900
(სიცილი)
ყველას გვაქვს დასრულების
01:32
We have a fundamental need for closure.
28
80381
3159
აუცილებლობის შეგრძნება. (სიცილი)
01:35
(Laughter)
29
83564
1944
ჩვენ გვიყვარს ყველაფრის დასრულება.
01:37
We love closure.
30
85532
1809
(აპლოდისმენტები)
01:39
(Applause)
31
87365
2538
ერთხელ მითხრეს, რომ მოცარტი დაძინებამდე
01:41
I was told the story that Mozart,
just before he'd go to bed,
32
89927
3250
პიანინოსთან მიდიოდა და უკრავდა
01:45
he'd go to the piano and go,
33
93201
1386
01:46
"da-da-da-da-da."
34
94611
1154
ამ დროს, უკვე დასაძინებლად დაწოლილი
01:47
His father, who was already in bed,
would think, "Argh."
35
95789
2683
მამამისი კი ფიქრობდა
01:50
He'd have to get up
and hit the final note to the chord
36
98496
2692
"ოხ, დაუსრულებელია"
დგებოდა და ბოლო აკორდს იღებდა, სანამ
01:53
before he could go back to sleep.
37
101212
1604
ისევ დასაძინებლად დაწვებოდა.
01:54
(Laughter)
38
102840
1094
(სიცილი)
01:55
So the need for closure
leads us to thinking about:
39
103958
5101
დასრულების საჭიროება მაფიქრებს კითხვაზე
რა არის ჩვენი ყველაზე დიდი შიში?
02:01
What is our greatest fear?
40
109083
2177
დაფიქრდით,ბავშობიდან დღემდე
02:04
Think -- what is our greatest fear
growing up, even now?
41
112378
4264
რა არის ჩვენი ყველაზე დიდი შიში?
თქვენ სიბნელის შიში გაგახსენდებათ.
02:09
And it's the fear of the dark.
42
117407
3657
02:15
We hate uncertainty.
43
123717
2149
ვერ ვიტანთ გაურკვევლობას,
02:18
We hate to not know.
44
126384
1960
ვერ ვიტანთ, როცა რამე არ ვიცით.
გვეზიზღება ეს მომენტი.
02:20
We hate it.
45
128368
1166
02:21
Think about horror films.
46
129558
1439
გაიხსენეთ საშინელებათა ჟანრის ფილმები.
02:23
Horror films are always shot in the dark,
47
131021
2770
ასეთ ფილმებს ყოველთვის სიბნელეში
02:25
in the forest,
48
133815
1976
ტყეში
02:27
at night,
49
135815
1238
ღამით,
ღრმა ზღვებსა და
02:29
in the depths of the sea,
50
137077
1271
კოსმოსის წყვდიადში იღებენ.
02:30
the blackness of space.
51
138372
1610
მიზეზი ის გახლავთ, რომ ევოლუციის პროცესში
02:32
And the reason is because
dying was easy during evolution.
52
140539
3331
სიკვდილი მარტივი იყო.
თუ დარწმუნებული არ იყავი,
02:35
If you weren't sure that was a predator,
53
143894
1921
რომ წინ მტაცებელი იყო
ყველაფერი გვიანდებოდა.
02:37
it was too late.
54
145839
1150
ადამიანის ტვინმა წინასწარ განჭვრეტის
02:39
Your brain evolved to predict.
55
147490
2543
ევოლუცია გაიარა.
თუ წინასწარ ვერ
02:42
And if you couldn't predict, you died.
56
150057
2401
განჭვრეტდით, დაიღუპებოდით.
თქვენ წინასწარ ხვდებით,
02:45
And the way your brain predicts
is by encoding the bias and assumptions
57
153136
4216
რადგან თქვენს გონებაში
ჩადებულია წარსულში სასარგელო
ვარაუდები და არჩევანი.
02:49
that were useful in the past.
58
157376
1789
მაგრამ ეს ვარაუდები მხოლოდ
02:51
But those assumptions
just don't stay inside your brain.
59
159593
2786
თქვენს გონებაში არ რჩება
02:54
You project them out into the world.
60
162403
2400
მათ რეალურ ცხოვრებაში ახორციელებთ.
აქ ჩიტი არ არის.
02:57
There is no bird there.
61
165498
1870
03:00
You're projecting the meaning
onto the screen.
62
168006
3133
თქვენ მის მნიშვნელობას ეკრანზე ასახავთ.
თუმცა, ყველაფერი ახლა რასაც ვამბობ
03:04
Everything I'm saying to you right now
is literally meaningless.
63
172506
3557
ყველანაირ აზრს მოკლებულია.
(სიცილი)
03:09
(Laughter)
64
177151
2429
თქვენ სძენთ მას მნიშვნელობას და
03:11
You're creating the meaning
and projecting it onto me.
65
179604
3071
იგივე ჩემზეც გადმოგაქვთ;
რაც ჭეშმარიტია საგნებისთვის,
03:14
And what's true for objects
is true for other people.
66
182699
2587
ის ჭეშმარიტია ადამიანებისთვისაც.
შეიძლება მიხვდეთ მათ რაობას
03:17
While you can measure
their "what" and their "when,"
67
185310
2434
და შეძლოთ განსაზვროთ მათი დრო,
მაგრამ ვერასდროს მიხვდებით "რატომ".
03:19
you can never measure their "why."
68
187768
1857
ჩვენ ზეგავლენას ვახდენთ სხვა ადამიანებზე.
03:21
So we color other people.
69
189649
1198
03:22
We project a meaning onto them
based on our biases and our experience.
70
190871
4642
მათზე ჩვენი ქცევებიდან და გამოცდილებიდან
გამომდინარე ვძენთ მნიშვნელობას.
ამიტომაც, საუკეთესო გეგმა
03:29
Which is why the best of design is almost
always about decreasing uncertainty.
71
197911
4290
დაურწმუნებლობის შეგრძნებას არ გვიტოვებს,
03:34
So when we step into uncertainty,
72
202739
2083
ხოლო როდესაც ეჭვები ჩნდება,
ჩვენ სხეულში ფსიქოლოგიური და
03:37
our bodies respond
physiologically and mentally.
73
205858
2904
მენტალური პროცესები იწყება.
03:40
Your immune system
will start deteriorating.
74
208786
2849
იმუნური სისტემა უარესდება.
ტვინის უჯრედები შრება,
03:43
Your brain cells wither and even die.
75
211659
2850
ზოგჯერ კი კვდება.
03:46
Your creativity and intelligence decrease.
76
214533
3553
თქვენი შემოქმედებითი და
გონებრივი შესაძლებლობები სუსტდება.
ხშირად, ძალიან ხშირად, შიშიდან
03:50
We often go from fear to anger,
almost too often.
77
218443
3889
სიბრაზეზე გადავდივართ.
იცით რატომ? რადგან როცა
03:54
Why? Because fear is a state of certainty.
78
222356
2894
გვეშინია დარწუნებულები ვართ.
მაშინვე განსჯას იწყებთ.
03:57
You become morally judgmental.
79
225870
1881
თქვენი თავის ყველაზე ექსტრემალური
03:59
You become an extreme version of yourself.
80
227775
2103
ვერსია ხდებით.
კონსერვატორი ხართ?
04:01
If you're a conservative,
you become more conservative.
81
229902
2603
უფრო მეტად კონსერვატორი ხდებით.
ლიბერალი ხართ?
04:04
If you're a liberal,
you become more liberal.
82
232529
2143
უფრო ლიბერალი ხდებით.
რადგან სიტუაცია უფრო ნაცნობი გახდა.
04:06
Because you go to a place of familiarity.
83
234696
2379
პრობლემა ისაა, რომ მსოფლიო იცვლება.
04:10
The problem is that the world changes.
84
238133
3161
და უნდა შევეგუოთ თუ არადა დავიღუპებით.
04:13
And we have to adapt or die.
85
241950
1508
თუ A პუნქტიდან B პუნქტამდე მისვლა გინდათ
04:15
And if you want to shift from A to B,
86
243482
1778
პირველი ნაბიჯი B პუნქტიდან
04:17
the first step is not B.
87
245284
1896
არ უნდა გადადგათ.
04:19
The first step is to go from A to not A --
88
247204
3063
თქვენი პირველი ნაბიჯი A პუნქტიდან
არა იგივე, არამედ სხვა
მიმართულებით უნდა იყოს.
04:23
to let go of your bias and assumptions;
89
251141
2191
უნდა დავთმოთ ჩვენი ვარაუდები და ქმედებები.
04:25
to step into the very place
that our brain evolved to avoid;
90
253356
4525
იმ ადგილისკენ უნდა წავიდეთ,საითაც ჩვენი
გონება თავის არიდებას ცდილობს.
უნდა შევაბიჯოთ ჩვენთვის უცხო გარემოში.
04:31
to step into the place of the unknown.
91
259696
3181
მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია იმ ადგილისკენ
04:37
But it's so essential
that we go to this place
92
265553
2627
წასვლა, საითაც გონება გვიბიძგებს.
04:40
that our brain gave us a solution.
93
268204
2738
ევოლუცია გვაჩვენებს გამოსავალს.
04:42
Evolution gave us a solution.
94
270966
2143
და ეს სავარაუდოდ ერთ-ერთი ყველაზე
04:45
And it's possibly one of the most profound
perceptual experiences.
95
273133
4465
მნიშვნელოვანი, შემეცნებითი გამოცდილებაა.
04:50
And it's the experience of awe.
96
278971
2608
და ამ გამოცდილებას შიში ქვია.
04:55
(Music)
97
283860
5289
(მუსიკა)
05:56
(Applause)
98
344333
3689
(აპლოდისმენტები)
06:01
(Music)
99
349109
5873
06:08
(Applause)
100
356870
3984
06:12
(Music)
101
360878
5389
06:56
(Applause)
102
404557
4782
(აპლოდისმენტები)
07:02
(Music)
103
410438
4569
(აპლოდისმენტები)
07:16
(Applause)
104
424881
5015
07:21
(Cheers)
105
429920
3849
07:25
(Applause)
106
433793
4627
რამდენად საოცარია, არა?
07:31
Beau Lotto: Ah, how wonderful, right?
107
439836
3040
07:34
So right now, you're probably all feeling,
at some level or another, awe.
108
442900
6886
ახლა თქვენ სავარაუდოდ გარკვეულ
დონეზე გრძნობთ შიშს.
ასეა?
07:42
Right?
109
450332
1151
რა ხდება თქვენს ტვინში ახლა?
07:43
So what's happening
inside your brain right now?
110
451507
3266
ჩვენ ათასობით წლის განმავლობაში
07:47
And for thousands of years,
111
455570
1427
07:49
we've been thinking and writing
and experiencing awe,
112
457021
3389
ვფიქრობდით,ვწერდით
შიშზე და ვგრძნობდით მას.
07:52
and we know so little about it.
113
460434
2573
თუმცა, მაინც ცოტა რამ ვიცით მასზე.
07:55
And so to try to understand
what is it and what does it do,
114
463514
6105
და იმ მიზნით, რომ გაგვეგო რა არის
და რა გავლენა აქვს შიშს,
ჩემს "მისფიტის ლაბორატორიას" გასაოცარი
08:01
my Lab of Misfits had just
the wonderful opportunity and the pleasure
115
469643
5833
შესაძლებლობა მიეცა ემუშავა
08:07
to work with who are some of the greatest
creators of awe that we know:
116
475500
5014
შიშის იმ საოცარ შემქმნელებთან,
რომლებსაც ყველა ვიცნობთ.
ესენი არიან: მწერლები,
08:12
the writers, the creators,
the directors, the accountants,
117
480538
3870
გამომგონებლები, დირექტორები, ბუღალტრები
ადამიანები "დუ სოლეილის" ცირკიდან.
08:16
the people who are Cirque Du Soleil.
118
484432
2361
ყველა ლას-ვეგასში წავედით
08:20
And so we went to Las Vegas,
119
488137
1850
და ადამიანების ტვინის აქტივობა ჩავიწერეთ
08:23
and we recorded
the brain activity of people
120
491120
3496
როდესაც ისინი ყველაზე ცნობილი წარმოდგენის
08:26
while they're watching the performance,
121
494640
2334
08:28
over 10 performances of "O,"
122
496998
2786
"ოუ-ს" დაახლოებით ათ დადგმას უყურებდნენ.
08:31
which is iconic Cirque performance.
123
499808
2833
ჩვენ ასევე შევაფასეთ მათი ქცევა დადგმამდე,
08:34
And we also measured
the behavior before the performance,
124
502665
3564
ასევე განსხვავებული ჯგუფების ქცევა
08:38
as well as a different group
after the performance.
125
506253
2757
დადგმის დასრულების შემეგ.
08:41
And so we had over 200 people involved.
126
509332
2600
ორასამდე ადამიანი გვყავდა
ჩართული ამ პროცესში.
08:45
So what is awe?
127
513371
1952
და რა არის შიში?
და რაც ახლა თქვენს გონებაში ხდება
08:47
What is happening
inside your brain right now?
128
515347
2159
08:49
It's a brain state. OK?
129
517530
3008
ეს გონების მდგომარეობაა.
ტვინის წინა ნაწილი, პრეფრონტალური ქერქი,
08:52
The front part of your brain,
the prefrontal cortex,
130
520562
2698
რომელიც კოგნიტურ უნარებზე,
08:55
which is responsible
for your executive function,
131
523284
2317
ყურადღების კონცენტრირებაზეა პასუხისმგებელი
08:57
your attentional control,
132
525625
1250
ახლა დეაქტივირებულია.
08:58
is now being downregulated.
133
526899
1800
09:02
The part of your brain called
the DMN, default mode network,
134
530157
4620
თქვენი ტვინის ნაწილი,
პასიური რეჟიმის ქსელი,რომელიც
თქვენი ტვინის მრავალ
09:06
which is the interaction
between multiple areas in your brain,
135
534801
2975
ნაწილს შორის კავშირზეა პასუხისმგებელი
09:09
which is active during, sort of, ideation,
136
537800
3714
და აქტიურია, მაშინ როდესაც თქვენ ოცნებობთ
ან სპონტანურად იწყებთ ფიქრს და საკითხებს
09:13
creative thinking in terms
of divergent thinking and daydreaming,
137
541538
3222
შემოქმედებითაც უდგებით, ახლა ქაოტურია.
09:16
is now being upregulated.
138
544784
1666
09:19
And right about now,
139
547942
1992
და სწორედ ახლა
09:21
the activity in your
prefrontal cortex is changing.
140
549958
2756
ცვლილებები ხდება თქვენს
პრეფრონტალურ ქერქში.
ის ასიმეტრიული ხდება
09:25
It's becoming asymmetrical
in its activity,
141
553416
2928
და ცდილობს "სიმართლის" მხარეს გადაიხაროს,
09:28
biased towards the right,
142
556368
1310
09:29
which is highly correlated
when people step forward into the world,
143
557702
3841
როდესაც ადამიანები წინ მიდიან, მაგრამ
ეწინააღმდეგება უკან გადადგმულ ნაბიჯებს.
09:33
as opposed to step back.
144
561567
1600
09:36
In fact, the activity across the brains
of all these people was so correlated
145
564718
4984
სინამდვილეში, ამ ადამიანების ტვინის
ეს აქტივობა იმდენად
იყო თანაფარდობაში მოყვანილი, რომ
09:41
that we're able to train
an artificial neural network
146
569726
2532
შესაძლებლობა მოგვეცა შეგვესწავლა
ხელოვნური ნეირონული ქსელი
09:44
to predict whether or not
people are experiencing awe
147
572282
2709
და საშუალოდ 75-83 პროცენტი სუზუსტით,
09:47
to an accuracy of 75 percent on average,
148
575015
3205
წინასწარ გვენახა
ხალხი გამოცდიდა თუ არა შიშს.
09:50
with a maximum of 83 percent.
149
578244
1933
09:54
So what does this brain state do?
150
582946
3360
და რას აკეთებს ტვინი ამ მდგომარეობაში?
ზოგმა აგვიხსნა კიდეც. მაგალითად,
09:58
Well, others have demonstrated,
151
586850
1729
პროფესორმა ჰაიდტმა და ქელთნერმა გვითხრეს,
10:00
for instance, Professors
Haidt and Keltner,
152
588603
2573
რომ ხალხი შეიძლება თავს დაკნინებულად,
10:03
have told us that people feel small
but connected to the world.
153
591200
4748
მაგრამ მაინც ამ სამყაროსთან
დაკავშირებულად გრძნობდეს.
10:08
And their prosocial behavior increases,
154
596662
3507
და მათი პროსოციალური ქცევა იზრდება,
რადგან სხვებთან მსგავსებას ხედავენ.
10:12
because they feel an increased
affinity towards others.
155
600193
2850
და კვლევაში უკვე აღვნიშნეთ, რომ ხალხს
10:15
And we've also shown in this study
156
603836
2397
კოგნიტური კონტროლი ნაკლებად სჭირდება.
10:18
that people have less need
for cognitive control.
157
606257
3373
ისინი თავს უფრო კომფორტულად გრძნობენ,
10:21
They're more comfortable with uncertainty
without having closure.
158
609654
4269
როდესაც რაიმე გაურკვეველი
ან დაუსრულებელია.
10:26
And their appetite
for risk also increases.
159
614408
3065
და რისკის მოთხოვნილებაც ეზრდებათ.
ისინი ეძებენ რისკს და
10:29
They actually seek risk,
and they are better able at taking it.
160
617497
3762
შეუძლიათ კიდეც მასთან გამკლავება.
10:34
And something that
was really quite profound
161
622172
2579
ძალიან მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ
10:36
is that when we asked people,
162
624775
1524
როდესაც ხალხს ვკითხეთ
10:38
"Are you someone who has a propensity
to experience awe?"
163
626323
3793
"ის ადამიანი ხართ ვისაც რისკები იზიდავს?"
შოუს დასრულების შემდეგ უფრო მეტმა გასცა
10:42
They were more likely
to give a positive response
164
630641
2547
10:45
after the performance
than they were [before].
165
633212
2179
დადებითი პასუხი, ვიდრე შოუს დაწყებამდე.
მათ გადააფასეს საკუთარი თავი
10:47
They literally redefined themselves
and their history.
166
635415
3323
და საკუთარი ისტორია.
10:52
So, awe is possibly the perception
that is bigger than us.
167
640974
6103
შეიძლება ჩვენ არც შეგვწევს ძალა
ჩავწვდეთ შიშის არსს.
11:00
And in the words of Joseph Campbell,
168
648823
2048
ჯოზეფ ქემბელი ამბობს:
11:02
"Awe is what enables us to move forward."
169
650895
3039
"შიში გვაძლევს ძალას განვაგრძოთ წინ სვლა."
11:06
Or in the words of a dear friend,
170
654522
1928
ასევე,ჩემმა ძვირფასმა მეგობარმა,
11:08
probably one of our
greatest photographers,
171
656474
2182
ერთ-ერთმა საუკეთესო ფოტოგრაფმა,
11:10
still living photographers,
Duane Michaels,
172
658680
2072
დუანე მაიკლმა ერთხელ მითხრა,
11:12
he said to me just the other day
173
660776
1595
11:14
that maybe it gives us the curiosity
to overcome our cowardice.
174
662395
4436
რომ შიში გვიძლიერებს ცნობისმოყვარეობას,
რის გამოც ვძლევთ სიმხდალეს.
11:20
So who cares? Why should we care?
175
668752
3340
და ვის ადარდებს?
ან ჩვენ რატომ უნდა ვიდარდოთ?
11:24
Well, consider conflict,
176
672534
1334
მოდი განვიხილოთ კონფლიქტი, რასაც
11:25
which seems to be so omnipresent
in our society at the moment.
177
673892
3333
დღევანდელ საზოგადოებაში
მნიშველოვანი ადგილი უკავია.
11:29
If you and I are in conflict,
178
677249
1777
თუ თქვენ და მე კონფლიქტი გვაქვს,
11:31
it's as if we're at the opposite
ends of the same line.
179
679050
2956
ეს ნიშნავს,
რომ გზის სხვადასხვა ბოლოში ვდგავართ.
11:34
And my aim is to prove that you're wrong
and to shift you towards me.
180
682030
3245
ჩემი მიზანია გაჩვენოთ, რომ არასწორ
გზას ადგახართ და ჩემკენ გადმოგიბიროთ.
11:37
The problem is, you are doing
exactly the same.
181
685299
2239
პრობლემა ისაა, რომ თქვენც იგივეს ცდილობთ.
11:39
You're trying to prove that I'm wrong
and shift me towards you.
182
687562
3174
ცდილობთ თქვენკენ გადმომიბიროთ.
კონფლიქტის მიზანი გამარჯვებაა
11:42
Notice that conflict is the setup
to win but not learn.
183
690760
5098
და არა რაიმეს სწავლა.
11:48
Your brain only learns if we move.
184
696525
2630
თქვენი ტვინი მხოლოდ მოქმედების
დროს სწავლობს.
11:51
Life is movement.
185
699179
1869
ცხოვრება მოძრაობაა.
და რა მოხდება თუ შიშს გამოვიყენებთ
11:54
So, what if we could use awe,
not to get rid of conflict --
186
702555
5397
არა კონფლიქტის თავიდან ასარიდებლად,
11:59
conflict is essential,
conflict is how your brain expands,
187
707976
3538
რადგან კონფლიქტი მნიშვნელოვანია,
და თქვენი ტვინი სწავლობს ამ დროს,
12:03
it's how your brain learns --
188
711538
1857
არამედ კონფლიქტის სხვა
12:05
but rather, to enter conflict
in a different way?
189
713419
3277
მიმართულებით წასაყვანად.
და რა მოხდება თუ შიშის წყალობით
12:09
And what if awe could
enable us to enter it
190
717561
3234
ორ განსხვავებულ გზას დავადგებით?
12:12
in at least two different ways?
191
720819
1485
12:14
One, to give us the humility
and courage to not know.
192
722328
3380
პირველი შეგვძენს თავმდაბლობას და
სიმამაცეს,რომ შევეგუოთ რაიმეს არ ცოდნას.
მოდი კონფლიქტში შევიდეთ შეკითხვით
12:18
Right? To enter conflict
with a question instead of an answer.
193
726466
4048
და არა პასუხით.
და რა მოხდება იმ დროს,
12:22
What would happen then?
194
730538
1403
როდესაც კონფლიქტში ჩავებმებით ეჭვებით
12:23
To enter the conflict
with uncertainty instead of certainty.
195
731965
3296
და არა დარწმუნებულობის შეგრძნებით?
მეორე - ჩავებმებით კოფლიქტში
12:27
And the second is,
in entering conflict that way,
196
735798
2714
ახლის მიხვედრის და არა
12:30
to seek to understand,
rather than convince.
197
738536
3555
ვინმეს დარწმუნების მიზნით.
ყველამ იცის თავად რას გულისხმობენ.
12:35
Because everyone makes sense
to themselves, right?
198
743377
3507
მაგრამ სხვა ადამიანის მიხვედრა ნიშნავს,
12:39
And to understand another person,
199
747461
1596
რომ ვიაზრებთ მათი ქცევის
12:41
is to understand the biases
and assumptions
200
749081
2023
12:43
that give rise to their behavior.
201
751128
1647
გამომწვევ მიზეზებს.
ჩავატარეთ კვლევა, რათა გვენახა
12:46
And we've actually initiated a pilot study
202
754493
2663
12:49
to look to see whether
we could use art-induced awe
203
757180
3406
ხელოვნებით სტიმულირებული შიში გაზრდიდა
12:52
to facilitate toleration.
204
760610
2253
თუ არა ტოლერანტობას.
12:55
And the results are actually
incredibly positive.
205
763895
2658
შედეგები გასაოცრად პოზიტიურია.
ხელოვნებით გამოწვეული
12:58
We can mitigate against anger and hate
206
766577
3027
შიშის წარმოქმნით შევძელით
13:01
through the experience of awe
generated by art.
207
769628
3145
შეგვემსუბუქებინა სიბრაზე და სიძულვილი.
13:06
So where can we find awe,
208
774080
3921
და სად ვპოულობთ შიშს?
გაითვალისწინეთ რამდენად მნიშვნელოვანია ის.
13:10
given how important it is?
209
778025
1733
13:14
So, what if ...
210
782914
2156
რა მოხდება
თუ:
13:18
A suggestion:
211
786747
1786
შიში მხოლოდ ბრწყინვალე რამ კი არა,
13:20
that awe is not just
to be found in the grandeur.
212
788557
3708
არამედ ჩვენი განუყოფელი ნაწილი იყოს.
13:24
Awe is essential.
213
792914
1170
ხშირად ყველაფერი მასშტაბებთან ასოცირდება-
13:26
Often, it's scale --
the mountains, the sunscape.
214
794108
4344
მთები, მზის ჩასვლის პეიზაჟები,
მაგრამ რა მოხდებოდა საკუთარი თავისთვის
13:31
But what if we could actually
rescale ourselves
215
799506
3542
ახალი მასშტაბები რომ დაგვედგინა
და ის რაც შეუძლებელი გვგონია
13:36
and find the impossible in the simple?
216
804356
3198
მარტივ რაღაცაში აღმოგვეჩინა?
და თუ ეს სიმართლეა
13:41
And if this is true,
217
809165
1322
და ჩვენი მონაცემები რეალურია,
13:43
and our data are right,
218
811431
3332
მაშინ ჩვენი მცდელობები მეცნიერებაში,
13:46
then endeavors like science,
219
814787
2413
თავგადასავლებში,ხელოვნებაში,
13:49
adventure, art, ideas, love,
220
817224
4031
ახალ ვარაუდებში, სიყვარულში,
13:53
a TED conference, performance,
221
821279
2852
თედ-ის კონფერენციებსა თუ გამოსვლებზე,
შიშითაა შთაგონებული და მას ასევე მივყავართ
13:57
are not only inspired by awe,
222
825171
2933
14:01
but could actually be our ladders
into uncertainty
223
829029
3842
გაურკვეველ სიტუაციებამდე,
რაც ჩვენ გაზრდაში გვეხმარება.
14:05
to help us expand.
224
833897
1517
დიდი მადლობა.
14:26
Thank you very much.
225
854736
1341
გთხოვთ ამობრძანდეთ.
14:28
(Applause)
226
856101
1151
14:29
Please, come up.
227
857276
1151
(აპლოდისმენტები)
14:30
(Applause)
228
858451
3998
14:34
(Cheers)
229
862473
4081
14:38
(Applause)
230
866578
6541
Translated by Mariam Chachua
Reviewed by lela khvedelidze

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Beau Lotto - Neuroscientist, Artist
Beau Lotto is founder of Lottolab, a hybrid art studio and science lab. With glowing, interactive sculpture -- and old-fashioned peer-reviewed research--he's illuminating the mysteries of the brain's visual system.

Why you should listen

"Let there be perception," was evolution's proclamation, and so it was that all creatures, from honeybees to humans, came to see the world not as it is, but as was most useful. This uncomfortable place--where what an organism's brain sees diverges from what is actually out there--is what Beau Lotto and his team at Lottolab are exploring through their dazzling art-sci experiments and public illusions. Their Bee Matrix installation, for example, places a live bee in a transparent enclosure where gallerygoers may watch it seek nectar in a virtual meadow of luminous Plexiglas flowers. (Bees, Lotto will tell you, see colors much like we humans do.) The data captured isn't just discarded, either: it's put to good use in probing scientific papers, and sometimes in more exhibits.

At their home in London’s Science Museum, the lab holds "synesthetic workshops" where kids and adults make abstract paintings that computers interpret into music, and they host regular Lates--evenings of science, music and "mass experiments." Lotto is passionate about involving people from all walks of life in research on perception--both as subjects and as fellow researchers. One such program, called "i,scientist," in fact led to the publication of the first ever peer-reviewed scientific paper written by schoolchildren ("Blackawton Bees," December 2010). It starts, "Once upon a time ..."

These and Lotto's other conjurings are slowly, charmingly bending the science of perception--and our perceptions of what science can be.

More profile about the speaker
Beau Lotto | Speaker | TED.com
Cirque du Soleil - Circus arts entertainers
Based in Montreal, the Cirque du Soleil Entertainment Group is a world leader in live entertainment.

Why you should listen

On top of producing world-renowned circus arts shows, the Cirque du Soleil Entertainment Group brings its creative approach to a large variety of entertainment forms, such as multimedia productions, immersive experiences, theme parks and special events. It currently has 4,500 employees from nearly 70 countries. Going beyond its various creations, the organization aims to make a positive impact on people, communities and the planet with its most important tools: creativity and art.

More profile about the speaker
Cirque du Soleil | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee