TEDMED 2013
Kelli Swazey: Life that doesn't end with death
Кели Свази: Живот кој не завршува со смрт
Filmed:
Readability: 5.1
1,731,286 views
Во Тана Тораја, социјалните настани кои го сплотуваат општеството не се свадбите и раѓањата . Во овој дел од Индонезија, големите, бучни погреби се во центарот на социјалниот живот. Антропологот Кели Свази ја изучува оваа култура, во која луѓето се грижат за телата на мртвите роднини, дури и со години после нивната смрт. И додека ова е необично за Западните вкусови, таа вели, ова всушност можеби е и поверодостојна рефлексија на фактот дека врските со саканите не прекинуваат туку така, во моментот кога ќе прекине дишењето. (Снимено на TEDMED.)
Kelli Swazey - Anthropologist
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture. Full bio
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I think it's safe to say
0
458
1818
Мислам дека е исправно ако
00:14
that all humans will be intimate with death
1
2276
3984
кажам дека сите луѓе ќе бидат интимни со смртта
00:18
at least once in their lives.
2
6260
2840
барем еднаш во животот.
00:21
But what if that intimacy began
3
9100
2017
Но што ако таа интимност започне
00:23
long before you faced your own transition
4
11117
2289
долго пред да се соочите со вашиот премин
00:25
from life into death?
5
13406
2794
од животот во смртта?
00:28
What would life be like
6
16200
1929
Каков би бил животот
00:30
if the dead literally lived alongside you?
7
18129
3596
доколку смртта буквално живее покрај вас?
00:33
In my husband's homeland
8
21725
1926
Во земјата на мојот маж,
00:35
in the highlands of Sulawesi island
9
23651
2680
во висорамнините на островот Сулуеизи,
00:38
in eastern Indonesia,
10
26331
2027
во источна Индонезија,
00:40
there is a community of people that experience death
11
28358
2469
постои една заедница луѓе која смртта ја доживува
00:42
not as a singular event
12
30827
2621
не како единечен настан,
00:45
but as a gradual social process.
13
33448
3752
туку како постепен социјален процес.
00:49
In Tana Toraja,
14
37200
1797
Во Тана Тораја,
00:50
the most important social moments in people's lives,
15
38997
3038
најважните социјални моменти во животот на луѓето,
00:54
the focal points of social and cultural interaction
16
42035
3346
централните точки на социјалната и културалната интеракција
00:57
are not weddings or births or even family dinners,
17
45381
4715
не се свадбите, раѓањата или пак семејните вечери,
01:02
but funerals.
18
50096
2494
туку погребите.
01:04
So these funerals are characterized
19
52590
2329
Овие погреби се карактеризираат
01:06
by elaborate rituals
20
54919
1911
со детални ритуали
01:08
that tie people in a system of reciprocal debt
21
56830
3515
кои ги поврзуваат луѓето во систем на реципрочен долг
01:12
based on the amount of animals --
22
60345
2137
базиран врз бројот на животни --
01:14
pigs, chickens and, most importantly, water buffalo --
23
62482
4994
свињи, кокошки и најважно, водни бизони --
01:19
that are sacrificed and distributed
24
67476
2683
кои биваат жртвувани и распределувани
01:22
in the name of the deceased.
25
70159
2767
во име на покојникот.
01:24
So this cultural complex surrounding death,
26
72926
3737
Значи овој културален комплекс околу смртта,
01:28
the ritual enactment of the end of life,
27
76663
3628
ритуалното одигрување на крајот на животот,
01:32
has made death the most visible
28
80291
2580
ја има направено смртта највидниот
01:34
and remarkable aspect of Toraja's landscape.
29
82871
4829
и најизвонреден аспект од пејсажот на Тораја.
01:39
Lasting anywhere from a few days
30
87700
2428
Траејќи некаде од неколку дена
01:42
to a few weeks,
31
90128
1840
па до неколку недели,
01:43
funeral ceremonies are a raucous affair,
32
91968
3142
погребалните церемонии се доста бучни,
01:47
where commemorating someone who's died
33
95110
3042
и воедно одбележувањето на нечија смрт
01:50
is not so much a private sadness
34
98152
2591
не е во вид на приватна ожалостеност,
01:52
but more of a publicly shared transition.
35
100743
5068
туку повеќе во вид на јавно споделена транзиција.
01:57
And it's a transition that's just as much
36
105811
2401
Тоа е транзиција која колку што е важна
02:00
about the identity of the living
37
108212
2202
за идентитетот на живите
02:02
as it is about remembrance of the dead.
38
110414
3813
толку е важна и за споменот на мртвите.
02:06
So every year, thousands of visitors
39
114227
2494
И така секоја година, илјадници посетители
02:08
come to Tana Toraja to see, as it were,
40
116721
2564
доаѓаат во Тана Тораја за да ја видат
02:11
this culture of death,
41
119285
2064
оваа култура на смртта,
02:13
and for many people these grandiose ceremonies
42
121349
3586
и за многу луѓе овие грандиозни церемонии
02:16
and the length of the ceremonies
43
124935
2758
и должината на овие церемонии
02:19
are somehow incommensurable
44
127693
2744
се некако несразмерни
02:22
with the way that we face our own mortality in the West.
45
130437
4923
со начинот на кој ние на Запад се соочуваме со нашата смртност.
02:27
So even as we share death as a universal experience,
46
135360
5914
Иако сите ние ја споделуваме смртта како универзално искуство,
02:33
it's not experienced the same way the world over.
47
141274
4142
сепак не сите народи ја доживуваат на истиот начин.
02:37
And as an anthropologist,
48
145416
2268
И како антрополог,
02:39
I see these differences in experience
49
147684
2462
сметам дека овие разлики во доживувањето
02:42
being rooted in the cultural and social world
50
150146
4749
се вкоренети во културалниот и социјален свет
02:46
through which we define the phenomena around us.
51
154895
5176
преку кој ги дефинираме феномените околу нас.
02:52
So where we see an unquestionable reality,
52
160071
4885
Онаму каде ние гледаме беспоговорна реалност,
02:56
death as an irrefutable biological condition,
53
164956
4923
смртта како непобитна биолошка состојба,
03:01
Torajans see the expired corporeal form
54
169879
3305
Торајансите, истрошената телесна форма
03:05
as part of a larger social genesis.
55
173184
3812
ја гледаат како дел од поголема социјална генеза.
03:08
So again, the physical cessation of life
56
176996
4796
И повторно, физичкото прекинување на животот
03:13
is not the same as death.
57
181792
2949
не е исто што и смртта.
03:16
In fact, a member of society is only truly dead
58
184741
3583
Всушност, одреден член на општеството е навистина мртов
03:20
when the extended family can agree upon
59
188324
3434
само кога поширокото семејство ќе се сложи
03:23
and marshal the resources necessary
60
191758
2344
и кога ќе ги собере потребните средства
03:26
to hold a funeral ceremony
61
194102
1786
за одржување на погребалната церемонија
03:27
that is considered appropriate in terms of resources
62
195888
3652
која, во смисла на трошок, треба да биде во согласност
03:31
for the status of the deceased.
63
199540
2695
со статусот на покојникот.
03:34
And this ceremony has to take place
64
202235
2272
Оваа церемонија треба да се одвива
03:36
in front of the eyes of the whole community
65
204507
2162
пред очите на целата заедница,
03:38
with everyone's participation.
66
206669
2607
при што сите учествуваат.
03:41
So after a person's physical death,
67
209276
2870
После физичката смрт на одредена личност,
03:44
their body is placed in a special room
68
212146
2739
нејзиното тело се става во посебна соба
03:46
in the traditional residence, which is called the tongkonan.
69
214885
3056
во традиционалната резиденција, која се нарекува тонгконан.
03:49
And the tongkonan is symbolic
70
217941
2148
Тонгконанот го симболизира
03:52
not only of the family's identity
71
220089
4102
не само идентитетот на семејството,
03:56
but also of the human life cycle from birth to death.
72
224191
3697
туку и човечкиот животен циклус од раѓањето до смртта.
03:59
So essentially, the shape of the building
73
227888
1899
Во основа, формата на зградата
04:01
that you're born into is the shape
74
229787
2044
во која се раѓате е формата
04:03
of the structure which carries you
75
231831
1894
на структурата која ве носи
04:05
to your ancestral resting place.
76
233725
3696
до вашето прародителско место за упокојување.
04:09
Until the funeral ceremony,
77
237421
2280
Сè до погребалната церемонија,
04:11
which can be held years after a person's physical death,
78
239701
4947
која може да се одржи години после физичката смрт на човекот,
04:16
the deceased is referred to as "to makala," a sick person,
79
244648
5715
покојникот го нарекуваат "то макала," болен човек,
04:22
or "to mama," a person who is asleep,
80
250363
4343
или "то мама," човек кој е заспан,
04:26
and they continue to be a member of the household.
81
254706
3783
а покојникот и понатаму е член на домаќинството.
04:30
They are symbolically fed and cared for,
82
258489
3359
Притоа симболички го хранат, се грижат за него,
04:33
and the family at this time
83
261848
1882
и тогаш семејството
04:35
will begin a number of ritual injunctions,
84
263730
2913
започнува да изведува бројни ритуали,
04:38
which communicates to the wider community around them
85
266643
2962
кои се сигнал за пошироката заедница околу нив
04:41
that one of their members is undergoing the transition
86
269605
2822
дека еден од нивните членови преминува
04:44
from this life into the afterlife
87
272427
3035
од овој свет во задгробниот живот
04:47
known as Puya.
88
275462
2260
познат како "Пуја."
04:49
So I know what some of you must be thinking right now.
89
277722
2722
Знам што си мислите сега.
04:52
Is she really saying that these people live
90
280444
2776
Дали таа навистина ни кажува дека овие луѓе
04:55
with the bodies of their dead relatives?
91
283220
3068
живеат со телата на нивните мртви роднини?
04:58
And that's exactly what I'm saying.
92
286288
3072
И токму тоа ви го кажувам.
05:01
But instead of giving in to the sort of visceral reaction
93
289360
3480
Но наместо некритички да ја прифатам нашата
05:04
we have to this idea of proximity to bodies,
94
292840
3538
Западна замисла во однос на
05:08
proximity to death,
95
296378
2134
контактот со мртвите тела,
05:10
or how this notion just does not fit
96
298512
2520
или да размислувам за тоа како овој поим
05:13
into our very biological or medical
97
301032
3252
не се вклопува во нашата биолошка или медицинска
05:16
sort of definition of death,
98
304284
2804
дефиниција за смртта,
05:19
I like to think about what the Torajan way
99
307088
3087
јас сакам да размислувам кои аспекти од
05:22
of viewing death encompasses of the human experience
100
310175
4756
човековото доживување ги опфаќа Торајанското гледиште за смртта,
05:26
that the medical definition leaves out.
101
314931
5033
а кои воедно се изоставени во медицинската дефиниција.
05:31
I think that Torajans socially recognize
102
319964
3741
Мислам дека Торајанците сфаќаат и
05:35
and culturally express
103
323705
3130
културално го изразуваат
05:38
what many of us feel to be true
104
326835
2462
она што многу од нас чувствуваат дека е вистина
05:41
despite the widespread acceptance
105
329297
2424
и покрај широката прифатеност
05:43
of the biomedical definition of death,
106
331721
4747
на биомедицинската дефиниција за смртта,
05:48
and that is that our relationships with other humans,
107
336468
3895
дека нашите врски со другите луѓе,
05:52
their impact on our social reality,
108
340363
3506
нивното влијание врз нашата социјална реалност,
05:55
doesn't cease with the termination
109
343869
2476
не завршува со прекинувањето
05:58
of the physical processes of the body,
110
346345
3981
на физичките процеси во телото,
06:02
that there's a period of transition
111
350326
2643
дека постои период на транзиција
06:04
as the relationship between the living and the dead
112
352969
4221
во кој врската помеѓу живите и мртвите се трансформира,
06:09
is transformed but not ended.
113
357190
4853
но не завршува.
06:14
So Torajans express this idea of this enduring relationship
114
362043
4838
Идејата за трајноста на врските, Торајанците ја изразуваат
06:18
by lavishing love and attention
115
366881
1842
така што му даваат љубов и внимание
06:20
on the most visible symbol of that relationship,
116
368723
3270
на највидниот симбол на врската, а тоа е
06:23
the human body.
117
371993
1777
човечкото тело.
06:25
So my husband has fond memories
118
373770
2824
Маж ми има пријатни сеќавања
06:28
of talking to and playing with
119
376594
2546
за тоа како зборувал, си играл
06:31
and generally being around his deceased grandfather,
120
379140
3461
и во глобала дека бил околу неговиот покоен дедо,
06:34
and for him there is nothing unnatural about this.
121
382601
3275
и за него нема ништо неприродно во тоа.
06:37
This is a natural part of the process
122
385876
2929
Ова е природен дел од процесот
06:40
as the family comes to terms with the transition
123
388805
3469
во кој семејството ја трансформира врската
06:44
in their relationship to the deceased,
124
392274
2692
со покојникот,
06:46
and this is the transition from relating to the deceased
125
394966
2489
при што кон покојникот не се однесуваат како кон
06:49
as a person who's living
126
397455
2270
жива личност,
06:51
to relating to the deceased
127
399725
1902
туку како кон
06:53
as a person who's an ancestor.
128
401627
1826
личност која сега е нивен предок.
06:55
And here you can see these wooden effigies
129
403453
2185
Ова се дрвени фигури
06:57
of the ancestors,
130
405638
1203
на предците,
06:58
so these are people who have already been buried,
131
406841
1591
значи овие луѓе веќе се закопани,
07:00
already had a funeral ceremony.
132
408432
1466
веќе имале погребална церемонија.
07:01
These are called tau tau.
133
409898
2910
Нив ги нарекуваат "тау тау."
07:04
So the funeral ceremony itself
134
412808
2520
Самата погребална церемонија
07:07
embodies this relational perspective on death.
135
415328
3896
го отелотворува релацискиот аспект на смртта.
07:11
It ritualizes the impact of death on families
136
419224
4383
Го ритуализира влијанието на смртта врз семејствата
07:15
and communities.
137
423607
2223
и заедниците.
07:17
And it's also a moment of self-awareness.
138
425830
3168
Во овој момент се зголемува и свесноста за себе.
07:20
It's a moment when people think about who they are,
139
428998
3129
Тоа е момент во кој луѓето размислуваат за тоа кој/а сум јас,
07:24
their place in society,
140
432127
3505
за нивното место во општеството
07:27
and their role in the life cycle
141
435632
2303
и за нивната улога во животниот циклус
07:29
in accordance with Torajan cosmology.
142
437935
4193
во согласност со Торајанската космологија.
07:34
There's a saying in Toraja
143
442128
1654
Има едно верување во Тораја
07:35
that all people will become grandparents,
144
443782
3134
дека сите луѓе ќе станат баби и дедовци,
07:38
and what this means is that after death,
145
446916
2381
а тоа значи дека после смртта,
07:41
we all become part of the ancestral line
146
449297
2849
сите ние стануваме дел од прародителската линија
07:44
that anchors us between the past and the present
147
452146
3808
која нè вкотвува помеѓу минатото и сегашноста,
07:47
and will define who our loved ones are into the future.
148
455954
4989
а во иднината ќе го дефинира идентитетот на нашите сакани.
07:52
So essentially, we all become grandparents
149
460943
2789
Во суштина, сите ние стануваме прародители
07:55
to the generations of human children
150
463732
2414
на генерациите деца
07:58
that come after us.
151
466146
3014
кои ќе дојдат после нас.
08:01
And this metaphor of membership
152
469160
2229
Оваа метафора за припадноста
08:03
in the greater human family
153
471389
2130
во поголемото човечко семејство
08:05
is the way that children also describe
154
473519
1845
ја користат децата кога зборуваат
08:07
the money that they invest
155
475364
1578
за потрошените пари
08:08
in these sacrificial buffaloes
156
476942
1971
на овие жртвени бизони
08:10
that are thought to carry people's soul
157
478913
2042
за кои се смета дека ја носат душата на човекот
08:12
from here to the afterlife,
158
480955
2170
одовде до задгробниот живот,
08:15
and children will explain
159
483125
1586
и децата ќе ви објаснат
08:16
that they will invest the money in this
160
484711
2579
дека ги инвестираат парите во ова
08:19
because they want to repay their parents
161
487290
2427
оти сакаат да им се оддолжат на своите родители
08:21
the debt for all of the years their parents spent
162
489717
3245
за тоа што се грижеле и вложувале во нив
08:24
investing and caring for them.
163
492962
2514
во текот на годините.
08:27
But the sacrifice of buffalo
164
495476
2710
Но жртвувањето на бизоните
08:30
and the ritual display of wealth
165
498186
2687
и ритуалното прикажување на богатство
08:32
also exhibits the status of the deceased,
166
500873
3055
истовремено го изразува и статусот на покојникот,
08:35
and, by extension, the deceased's family.
167
503928
3292
а, со тоа, и статусот на неговото семејство.
08:39
So at funerals, relationships are reconfirmed
168
507220
4128
Значи на погребите, врските се зајакнуваат,
08:43
but also transformed
169
511348
2313
но и се трансформираат
08:45
in a ritual drama that highlights
170
513661
2640
преку ритуалната драма која зборува
08:48
the most salient feature about death in this place:
171
516301
3778
за најважнaта карактеристика на смртта во ова место:
08:52
its impact on life and the relationships of the living.
172
520079
5266
за нејзиното влијание врз животот и врските на живите.
08:57
So all of this focus on death
173
525345
2815
Целата оваа насоченост кон смртта
09:00
doesn't mean that Torajans don't aspire
174
528160
2636
не значи дека Торајансите не се стремат
09:02
to the ideal of a long life.
175
530796
2676
кон идеалот наречен долг живот.
09:05
They engage in many practices
176
533472
2069
Тие прават многу работи
09:07
thought to confer good health
177
535541
2128
за кои се смета дека придонесуваат
09:09
and survival to an advanced age.
178
537669
2864
за доброто здравје и долговечноста.
09:12
But they don't put much stock
179
540533
2167
Но не вложуваат многу напор
09:14
in efforts to prolong life in the face of debilitating illness
180
542700
4999
за продолжување на животот доколку се соочуваат со тешка болест
09:19
or in old age.
181
547699
2655
или длабока старост.
09:22
It's said in Toraja that everybody has
182
550354
1863
Во Тораја се верува дека на секого
09:24
sort of a predetermined amount of life.
183
552217
2737
однапред му е одреден животниот век.
09:26
It's called the sunga'.
184
554954
1978
Тоа се нарекува "сунга."
09:28
And like a thread, it should be allowed to unspool
185
556932
3068
И како и предивото, треба да му се дозволи да се одмота
09:32
to its natural end.
186
560000
2940
по природен пат.
09:34
So by having death as a part
187
562940
2548
Имајќи ја смртта како дел
09:37
of the cultural and social fabric of life,
188
565488
4169
од културалната и социјална структура на животот,
09:41
people's everyday decisions about their health
189
569657
2973
значи дека и секојдневните одлуки на луѓето во однос
09:44
and healthcare are affected.
190
572630
3301
на здравјето се поинакви.
09:47
The patriarch of my husband's maternal clan,
191
575931
3127
Поглаварот на кланот во кој припаѓа маж ми,
09:51
Nenet Katcha,
192
579058
2072
Ненет Кача,
09:53
is now approaching the age of 100, as far as we can tell.
193
581130
5653
од она што слушнавме, се приближува до неговата 100та година.
09:58
And there are increasing signs
194
586783
2102
И има сè повеќе показатели
10:00
that he is about to depart on his own journey for Puya.
195
588885
4643
дека штотуку не заминал на своето патување до Пуја.
10:05
And his death will be greatly mourned.
196
593528
4931
За неговата смрт многу ќе се жали.
10:10
But I know that my husband's family
197
598459
2216
Но знам дека семејството на мојот маж
10:12
looks forward to the moment
198
600675
2218
со нетрпение го очекува моментот
10:14
when they can ritually display
199
602893
3657
кога ќе можат преку ритуали
10:18
what his remarkable presence has meant to their lives,
200
606550
4733
да покажат што значело неговото присуство за нивните животи,
10:23
when they can ritually recount
201
611283
1738
кога ќе можат ритуално да го раскажат
10:25
his life's narrative,
202
613021
2015
неговиот животен наратив,
10:27
weaving his story
203
615036
1764
проткајувајќи ја неговата приказна
10:28
into the history of their community.
204
616800
4022
во минатото на нивната заедница.
10:32
His story is their story.
205
620822
3832
Неговата приказна е нивна приказна.
10:36
His funeral songs will sing them a song about themselves.
206
624654
5772
Неговите погребални песни ќе им испејат песна за нив самите.
10:42
And it's a story that has no discernible beginning,
207
630426
3785
Тоа е приказна која нема јасен почеток, ниту пак
10:46
no foreseeable end.
208
634211
2621
превидлив крај.
10:48
It's a story that goes on
209
636832
1936
Тоа е приказна која живее
10:50
long after his body no longer does.
210
638768
4652
долго после смртта на неговото тело.
10:55
People ask me if I'm frightened or repulsed
211
643420
4520
Луѓето ме прашуваат дали сум исплашена или згрозена
10:59
by participating in a culture
212
647940
2720
додека сум во контакт со култура
11:02
where the physical manifestations of death
213
650660
2671
каде физичката манифестација на смртта
11:05
greet us at every turn.
214
653331
1779
е видлива на секој чекор.
11:07
But I see something profoundly transformative
215
655110
3230
Но јас наоѓам нешто суштински преобразувачко
11:10
in experiencing death as a social process
216
658340
3415
искусувајќи ја смртта како социјален процес,
11:13
and not just a biological one.
217
661755
3256
а не само како биолошки.
11:17
In reality, the relationship between the living and the dead
218
665011
4064
Во реалноста, односот помеѓу живите и мртвите
11:21
has its own drama in the U.S. healthcare system,
219
669075
3290
си има своја драма во рамки на американското здравство,
11:24
where decisions about how long to stretch
220
672365
2543
каде одлуките за тоа колку долго да се продолжи
11:26
the thread of life are made based on our emotional
221
674908
3273
нечиј живот се донесуваат врз основа на нашите емоционални
11:30
and social ties with the people around us,
222
678181
2625
и социјални врски со луѓето околу нас,
11:32
not just on medicine's ability to prolong life.
223
680806
5119
не само врз основа на технолошката софистицираност на медицината.
11:37
We, like the Torajans,
224
685925
2725
Ние, како и Торајансите,
11:40
base our decisions about life
225
688650
2795
ги донесуваме нашите одлуки за животот
11:43
on the meanings and the definitions
226
691445
3648
врз база на значењата и дефинициите
11:47
that we ascribe to death.
227
695093
2264
кои ѝ ги придаваме на смртта.
11:49
So I'm not suggesting that anyone in this audience
228
697357
3543
Не велам дека треба
11:52
should run out and adopt the traditions
229
700900
2232
да ги прифатите традициите
11:55
of the Torajans.
230
703132
1622
на Торајансите.
11:56
It might be a little bit difficult
231
704754
1592
Тоа можеби ќе биде малку
11:58
to put into play in the United States.
232
706346
3334
тешко во САД.
12:01
But I want to ask what we can gain
233
709680
1881
Но ме интересира што можеме да добиеме
12:03
from seeing physical death not only as a biological process
234
711561
4439
доколку физичката смрт не ја гледаме само како биолошки процес,
12:08
but as part of the greater human story.
235
716000
4492
туку како дел од поголемата човечка приказна.
12:12
What would it be like to look on
236
720492
2531
Како би било доколку истрошената
12:15
the expired human form with love
237
723023
3449
човечка форма ја набљудуваме со љубов
12:18
because it's so intimately a part of who we all are?
238
726472
3724
бидејќи е изразито интимен дел од нашите идентитети?
12:22
If we could expand our definition of death
239
730196
2887
Доколку успееме да ја прошириме нашата дефиниција за смртта
12:25
to encompass life,
240
733083
2411
и во неа да го опфатиме животот,
12:27
we could experience death as part of life
241
735494
3914
тогаш ќе можеме да ја доживееме смртта како дел од животот
12:31
and perhaps face death
242
739408
2262
и можеби на смртта ќе ѝ
12:33
with something other than fear.
243
741670
4463
пристапиме поинаку, а не со страв.
12:38
Perhaps one of the answers to the challenges
244
746133
2943
Можеби еден од одговорите за предизвиците
12:41
that are facing the U.S. healthcare system,
245
749076
2853
со кои се соочува американското здравство,
12:43
particularly in the end-of-life care,
246
751929
2426
особено грижата за оние кои се при крај со животот,
12:46
is as simple as a shift in perspective,
247
754355
3030
бара едноставно менување на перспективата,
12:49
and the shift in perspective in this case
248
757385
2017
а променетата перспектива во овој случај
12:51
would be to look at the social life of every death.
249
759402
5628
ќе ни овозможи да ги согледаме социјалните аспекти на секоја смрт.
12:57
It might help us recognize that the way we limit
250
765030
3485
Можеби ќе ни помогне да сфатиме дека сведувањето на
13:00
our conversation about death
251
768515
1676
разговорот за смртта
13:02
to something that's medical or biological
252
770191
3035
на нешто што е медицинско или биолошко
13:05
is reflective of a larger culture that we all share
253
773226
3823
зборува за културата која сите ја споделуваме,
13:09
of avoiding death, being afraid of talking about it.
254
777049
5650
каде ја избегнуваме смртта и страв ни е да зборуваме за неа.
13:14
If we could entertain and value
255
782699
4440
Доколку примиме и цениме
13:19
other kinds of knowledge about life,
256
787139
3123
поинаков вид сознанија за животот,
13:22
including other definitions of death,
257
790262
3674
вклучувајќи и поинакви дефиниции за смртта,
13:25
it has the potential to change the discussions
258
793936
2202
тоа има потенцијал да ја промени моменталната
13:28
that we have about the end of life.
259
796138
3747
дискусија за смртта.
13:31
It could change the way that we die,
260
799885
4093
Може да го промени начинот на кој умираме,
13:35
but more importantly,
261
803978
2012
но уште поважно,
13:37
it could transform the way that we live.
262
805990
7102
може да го трансформира начинот на кој живееме.
13:45
(Applause)
263
813101
4000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Kelli Swazey - AnthropologistKelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture.
Why you should listen
Kelli Swazey is fascinated by two big questions: how do we know who we are, and how does our identity shape interactions with others? As a cultural anthropologist, Swazey has explored these ideas by researching how religion, spirituality and politics define society in Indonesia, where she has lived for more than 10 years. Swazey is currently a lecturer at the Center for Cross-Cultural and Religious Studies at Gadjah Mada University.
In her research, Swazey has looked at Christian-Muslim relations in North Sulawesi, documented Indonesian church services in New England and taken an interest in the funeral practices in Tana Toraja, located in eastern Indonesia. Her husband is an ethnic Torajan, and Swazey found herself fascinated by his stories of playing with his grandfather long after he was dead. Examinging the way Torajans make death a unique part of village life has deeply influenced her own thoughts on the end of life, she says. This is why she loves anthropology: because thinking about human difference has the power to teach us about ourselves.
Swazey has also embarked on an unusual cultural tour of Indonesia: she is learning to sing a song from every province.
Watch Swazey's TEDxUbud 2018 talk here.
Kelli Swazey | Speaker | TED.com