TEDWomen 2013
Maya Penn: Meet a young entrepreneur, cartoonist, designer, activist ...
Маяа Пэнн: Залуухан энтерпренёр, хүүхэлдэйн зураач, дизайнер, нийгмийн активисттай танилц...
Filmed:
Readability: 4.1
1,654,266 views
Маяа Пэнн анхны компаниа 8 настайдаа байгуулсан бөгөөд үйлчлүүлэгчид болон байгаль дэлхийнхээ өмнө хариуцлагатай ажиллахад ихээхэн анхаардаг. Тэр өөрийн түүх, бүтээсэн хүүхэлдэй, гаргасан загвар болон үзэгчдэд хүрэх эерэг нөлөөллөө энэхүү илтгэлээр хуваалцах болно.
Maya Penn - Entrepreneur, animator, philanthropist ...
Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits. Full bio
Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
[Хоржин зоог]
00:14
Server: May I help you, sir?
0
2866
4394
Зөөгч: Танд юугаар туслах вэ?
Үйлчлүүлэгч: За байзнаарай.
00:19
Customer: Uh, let's see.
1
7271
2760
Зөөгч: Манайд бүртгэлийн алдаагаар
амталсан, хамгийн чанартай
амталсан, хамгийн чанартай
00:22
Server: We have pan seared registry error
2
10031
1867
00:23
sprinkled with the finest corrupted data,
3
11898
1809
вирустай дата цацсан ПАН,
00:25
binary brioche, RAM sandwiches,
4
13710
2611
Бинар сүлжмэл талх, РАМ сэндвич,
00:28
Conficker fitters,
5
16321
1322
Конфикер вирустай амттан болон
00:29
and a scripting salad with or
without polymorphic dressing,
without polymorphic dressing,
6
17643
2472
төрөл бүрийн амтлагчтай
код бичлэгэн салат,
код бичлэгэн салат,
00:32
and a grilled coding kabob.
7
20115
3185
шарсан кодчилсон хуймаг байгаа.
Үйлчлүүлэгч: Би РАМ сэндвич,
00:38
Customer: I'd like a RAM sandwich
8
26626
2757
танай хамгийн сайн Код 39-өөс
нэгийг авъя.
нэгийг авъя.
00:41
and a glass of your finest Code 39.
9
29383
3510
00:44
Server: Would you like any desserts, sir?
10
32893
1851
Зөөгч: Та амттан захиалах уу?
00:46
Our special is tracking cookie.
11
34744
2469
Манайх хайгуулын жигнэмэгээрээ
алдартай.
алдартай.
00:49
Customer: I'd like a batch of some
zombie tracking cookies, thank you.
zombie tracking cookies, thank you.
12
37213
3226
Үйлчлүүлэгч: Би зомби хайгуулын жигнэмгээс
нэг багц авъя. Баярлалаа.
нэг багц авъя. Баярлалаа.
00:52
Server: Coming right up, sir.
13
40439
1689
Зөөгч: Ойлголоо.
00:54
Your food will be served shortly.
14
42128
3390
Таны зоог удахгүй бэлэн болно.
(Алга ташилт)
00:57
(Applause)
15
45518
4072
01:04
Maya Penn: I've been drawing ever
since I could hold a crayon,
since I could hold a crayon,
16
52744
3289
Маяа Пэнн: Би харандаа барьж сурсан
цагаасаа л зурж,
цагаасаа л зурж,
3 настайгаасаа хойш зурагт ном
хийж эхэлсэн.
хийж эхэлсэн.
01:08
and I've been making animated flip books
17
56033
2083
01:10
since I was three years old.
18
58116
1940
01:12
At that age, I also learned
about what an animator was.
about what an animator was.
19
60056
3194
Тэр үед би бас хүүхэлдэйн кино бүтээгч
нарын талаар
нарын талаар
мэдэж авсан.
01:15
There was a program on TV about jobs
20
63250
2333
Зурагтаар хүүхэд багачуудын мэддэггүй
мэргэжлүүдийн талаар
мэргэжлүүдийн талаар
01:17
most kids don't know about.
21
65583
1762
нэвтрүүлэг гарж байсан ба
зурагтаар гардаг
зурагтаар гардаг
01:19
When I understood that an animator
22
67345
1756
хүүхэлдэйнүүдийг хэн хийдгийг
мэдэж авмагцаа би шууд,
мэдэж авмагцаа би шууд,
01:21
makes the cartoons I saw on TV,
23
69101
1832
01:22
I immediately said, "That's what I want to be."
24
70933
3781
"Би ийм хүн болмоор байна" гэж хэлсэн.
Дотроо бодсон, чанга хэлсний алинг
мэдэхгүй ч
мэдэхгүй ч
01:26
I don't know if I said it mentally or out loud,
25
74714
2302
01:29
but that was a greatly defining moment in my life.
26
77016
3884
тэр мөч миний амьдралд
ихээхэн нөлөөлсөн.
ихээхэн нөлөөлсөн.
01:32
Animation and art has always been my first love.
27
80900
4327
Хүүхэлдэйн кино, зураг хоёр үргэлж миний
анхны хайр байсан.
анхны хайр байсан.
Технологид дуртай маань "Хоржин Зоог"
01:37
It was my love for technology that sparked the idea
28
85227
2123
01:39
for "Malicious Dishes."
29
87350
1866
хүүхэлдэйг бүтээхэд нөлөөлсөн.
01:41
There was a virus on my computer,
30
89216
1739
Компьютер маань вирустээд,
01:42
and I was trying to get rid of it,
31
90955
1647
арилгах гэж оролдож байхдаа
01:44
and all of a sudden, I just thought,
32
92602
1876
би гэнэт "Вирусууд компьютер дотор
01:46
what if viruses have their own
little world inside the computer?
little world inside the computer?
33
94478
2940
өөрсдийн гэсэн ертөнцтөй бол ямар бол?
01:49
Maybe a restaurant where they meet up
34
97418
2119
Магадгүй тэд компьютерийн зоогийн
газар цуглаж,
газар цуглаж,
01:51
and do virusy things?
35
99537
1593
"Вирусархуу зүйлс" хийдэг ч байж болох
юм" гэж бодлоо.
юм" гэж бодлоо.
01:53
And thus, "Malicious Dishes" was born.
36
101130
3372
Ингээд "Хоржин Зоог" үүссэн юм.
01:56
At four years old, my dad showed me
37
104502
2143
4 настай байхад аав маань надад компьютер
01:58
how to take apart a computer
and put it back together again.
and put it back together again.
38
106645
2868
задалж, угсрахыг зааж өгсөн.
Ингэж л би технологид дуртай болсон.
02:01
That started my love for technology.
39
109513
2610
Би анхны цахим хуудсаа HTML-ээр бүтээж,
02:04
I built my first website myself in HTML,
40
112123
3031
одоо Javascript болон Phyton хэрэглэж
сурж байгаа.
сурж байгаа.
02:07
and I'm learning JavaScript and Python.
41
115154
2517
02:09
I'm also working on an animated series
42
117671
1739
Би "Тоос Хүртээгчид" гэдэг
02:11
called "The Pollinators."
43
119410
1255
хүүхэлдэйн цуврал
бүтээж байгаа.
бүтээж байгаа.
02:12
It's about bees and other
pollinators in our environment
pollinators in our environment
44
120665
2216
Энэ бүтээл нь бидний эргэн тойрон дахь
02:14
and why they're so important.
45
122881
2369
зөгий болон бусад
тоос хүртээгч нар
тоос хүртээгч нар
яагаад чухал вэ гэдгийг харуулдаг
хүүхэлдэй.
хүүхэлдэй.
02:17
If plants aren't pollinated by the pollinators,
46
125250
2610
Хэрвээ ургамалд тоос хүртээхгүй бол
02:19
then all creatures, including ourselves,
47
127860
1909
дэлхийн бүх амьд зүйлс устах болно.
02:21
that depend on these plants, would starve.
48
129769
2516
Хүмүүс ч адил.
02:24
So I decided to take these cool creatures
49
132285
2208
Тэгээд би энэхүү шавьж нараар
02:26
and make a superhero team.
50
134493
3819
супер баатруудын баг бүтээсэн юм.
02:30
(Applause)
51
138312
4555
(Алга ташилт)
02:38
(Foot stomp)
52
146202
3174
(Чанга гишгэх чимээ)
(Хөгжим)
02:41
(Music)
53
149376
4141
02:48
(Roar)
54
156028
2126
(Архираа)
02:50
Pollinator: Deforestsaurus! I should have known!
55
158154
2477
Ой-устгагч-завр! Мэдсэн юм аа!
Би бусад тоос хүртээгч нараа
дуудах хэрэгтэй!
дуудах хэрэгтэй!
02:52
I need to call on the rest of the Pollinators!
56
160631
2418
02:55
(Music)
57
163049
5771
(Хөгжим)
Баярлалаа. (Алга ташилт)
03:07
Thank you. (Applause)
58
175032
2492
03:09
All of my animations start with ideas,
59
177524
3078
Хүүхэлдэйн кинонууд маань бүгд
ямар нэг санаанаас л эхэлдэг.
03:12
but what are ideas?
60
180602
3735
Гэвч санаа гэж яг юу вэ?
03:16
Ideas can spark a movement.
61
184337
3003
Аливаа санаа олон нийтийн
хөдөлгөөн эхлүүлж чаддаг.
хөдөлгөөн эхлүүлж чаддаг.
03:19
Ideas are opportunities and innovation.
62
187340
3669
Санаа, санаачлага боломж ба
шинэчлэлт дагуулдаг.
шинэчлэлт дагуулдаг.
03:23
Ideas truly are what make the world go round.
63
191009
3619
Дэлхийг эргүүлдэг гол хүчин зүйл
бол санаанууд юм.
бол санаанууд юм.
03:26
If it wasn't for ideas, we wouldn't be
64
194628
2427
Санаанууд гарч ирээгүй бол бидний
технологи,
технологи,
03:29
where we are now with technology, medicine,
65
197055
1983
эм зүй, урлаг, соёл, амьдралын
хэв маяг
хэв маяг
03:31
art, culture, and how we even live our lives.
66
199038
4087
өдий хэмжээнд хүрэхгүй байсан.
03:35
At eight years old, I took my ideas
67
203125
2262
8 настайдаа би өөрийн санаануудаа нэгтгэж,
03:37
and started my own business called Maya's Ideas,
68
205387
2944
"Маяагийн санаанууд" гэдэг бизнесээ
эхлүүлж,
эхлүүлж,
"Дэлхийн төлөө Маяагийн санаанууд" гэдэг
03:40
and my nonprofit, Maya's Ideas for the Planet.
69
208331
2776
ашгийн бус байгууллагаа нээсэн.
03:43
(Laughter)
70
211107
1746
(Инээд)
03:44
And I make eco-friendly clothing and accessories.
71
212853
3451
Би байгальд ээлтэй хувцас, чимэглэл
хийдэг.
хийдэг.
03:48
I'm 13 now, and although I started my business
72
216304
2670
Би одоо 13 настай, мөн бизнесээ
2008 онд эхлүүлсэн ч
2008 онд эхлүүлсэн ч
03:50
in 2008,
73
218974
1412
03:52
my artistic journey started way before then.
74
220386
3310
миний урлагийн замнал
түүнээс ч өмнө эхэлсэн юм.
түүнээс ч өмнө эхэлсэн юм.
03:55
I was greatly influenced by art, and I wanted to
75
223696
2290
Урлаг надад маш их нөлөөлж,
03:57
incorporate it in everything I did, even my business.
76
225986
3020
би хийсэн бүх зүйлдээ урлагаа
шингээхийг хүссэн.
шингээхийг хүссэн.
Бизнестээ хүртэл.
04:01
I would find different fabrics around the house,
77
229006
2003
Би гэрээсээ янз бүрийн даавуу олж,
04:03
and say, "This could be a scarf or a hat,"
78
231009
2255
энүүгүүр ороолт, тэр материалаар
малгай хийж болох юм
малгай хийж болох юм
04:05
and I had all these ideas for designs.
79
233264
3110
гэж бодсоор янз бүрийн дизайн
толгойд минь орж ирсэн.
толгойд минь орж ирсэн.
04:08
I noticed when I wore my creations,
80
236374
1853
Намайг бүтээлүүдээ өмсөөд явахаар хүмүүс
надад,
надад,
04:10
people would stop me and say,
81
238227
1448
"Хөөх, яасан гоё юм бэ! Хаанаас
авж болох вэ?"
авж болох вэ?"
04:11
"Wow, that's really cute. Where can I get one?"
82
239675
2057
гэж асууж байхыг анзаарсан.
04:13
And I thought, I can start my own business.
83
241732
3183
Тэгээд гэнэт "Би өөрийн бизнэсээ эхлүүлж
болох юм байна!" гэж бодсон.
болох юм байна!" гэж бодсон.
04:16
Now I didn't have any business plans
84
244915
1874
Би дөнгөж найман настай
байсан тул
байсан тул
04:18
at only eight years old.
85
246789
1768
надад ямар ч бизнесийн туршлага
байгаагүй л дээ.
байгаагүй л дээ.
04:20
I only knew I wanted to make pretty creations
86
248557
2027
Би байгальд ээлтэй, гоё загвартай
зүйлс бүтээж,
зүйлс бүтээж,
04:22
that were safe for the environment
87
250584
1255
04:23
and I wanted to give back.
88
251839
2038
хариу барихыг хүсч байлаа.
04:25
My mom taught me how to sew,
89
253877
1823
Ээж маань надад яаж юм оёхыг зааж,
04:27
and on my back porch, I would sit and make
90
255700
1997
би арын тагтан дээрээ суугаад
04:29
little headbands out of ribbon,
91
257697
1521
туузаар жижиг үсний боолт хийгээд
04:31
and I would write down the names
and the price of each item.
and the price of each item.
92
259218
2600
бүх барааны нэр, үнийг
бичиж авдаг байлаа.
бичиж авдаг байлаа.
04:33
I started making more items like hats,
93
261818
2070
Би бас малгай, цүнх, ороолт хийж эхэлсэн.
04:35
scarves and bags.
94
263888
2206
04:38
Soon, my items began selling all over the world,
95
266094
2395
Удахгүй миний бараа дэлхий даяар
зарагдаж,
зарагдаж,
04:40
and I had customers in Denmark, Italy, Australia,
96
268489
2829
Дани, Итали, Австрали,
Канад гээд олон орнуудад
Канад гээд олон орнуудад
04:43
Canada and more.
97
271318
2607
үйлчлүүлэгчидтэй болсон байсан.
04:45
Now, I had a lot to learn about my business,
98
273925
2584
Надад бизнесийнхээ талаар сурах юм
их байлаа.
их байлаа.
04:48
like branding and marketing,
99
276509
1675
Брэнд үүсгэх, маркетинг хийх,
04:50
staying engaged with my customers,
100
278184
1758
үйлчлүүлэгч нартайгаа холбоотой байх
болон
болон
04:51
and seeing what sold the most and the least.
101
279942
3481
ямар бараа их, бага зарагдаж байгааг
мэдэх гэх мэт.
мэдэх гэх мэт.
04:55
Soon, my business really started to take off.
102
283423
2414
Удахгүй бизнес маань өргөжиж эхэлсэн.
04:57
Then one day, Forbes magazine
contacted me when I was 10 years old.
contacted me when I was 10 years old.
103
285837
4247
Арван настай байхад маань
нэг өдөр
нэг өдөр
Форбэс Сэтгүүл надтай холбоо барьлаа.
05:02
(Laughter)
104
290084
1593
(Инээд)
05:03
They wanted to feature me and my company
105
291677
2337
Тэд миний болон бизнесийн маань талаар
05:06
in their article.
106
294014
2022
нийтлэл гаргамаар байна гэсэн.
05:08
Now a lot of people ask me,
107
296036
2081
Маш их хүмүүс надаас яагаад байгальд
ээлтэй
ээлтэй
05:10
why is your business eco-friendly?
108
298117
2426
бизнес эрхэлдэгийг минь асуудаг байсан.
05:12
I've had a passion for protecting the environment
109
300543
2524
Хүүхэд байхаасаа би байгаль орчин ба
05:15
and its creatures since I was little.
110
303067
2041
амьд зүйлсийг хамгаалах эрмэлзэлтэй
байсан.
байсан.
05:17
My parents taught me at an early age
111
305108
1917
Ээж аав маань намайг бага байхаас сайн
сайханд хариу барьж,
сайханд хариу барьж,
05:19
about giving back and being a
good steward to the environment.
good steward to the environment.
112
307025
3294
байгаль дэлхийдээ ээлтэй байгаарай
гэж сургасан.
гэж сургасан.
05:22
I heard about how the dyes in some clothing
113
310319
2066
Би хувцас хийхэд ордог зарим будаг,
05:24
or the process of even making the items
114
312385
2146
үйлдвэрлэлийн явц хүн, байгальд
05:26
was harmful to the people and the planet,
115
314531
2579
хортой гэж сонссон юм.
05:29
so I started doing my own research,
116
317110
2149
Ингээд би судалгаа хийж,
05:31
and I discovered that even
after dyeing has being completed,
after dyeing has being completed,
117
319259
3105
будаг оруулж дууссны дараа ч
үлдэгдэл бохирдол нь байгаль орчинд
05:34
there is a waste issue that gives a negative impact
118
322364
2026
сөрөг нөлөө үзүүлдгийг олж мэдсэн.
05:36
on the environment.
119
324390
1614
05:38
For example, the grinding of materials,
120
326004
1983
Давууг боловсруулах явц ба
05:39
or the dumping of dried powder materials.
121
327987
2731
хатсан нунтаг будгийн хаягдал зэрэг нь
агаарыг бохирдуулж, хүн амьтдад
аюул учруулдаг.
аюул учруулдаг.
05:42
These actions can pollute the air,
122
330718
1700
05:44
making it toxic to anyone or anything that inhales it.
123
332418
3763
Иймд би бизнесээ эхлүүлэхдээ
05:48
So when I started my business,
124
336181
1464
05:49
I knew two things:
125
337645
2356
2 зүйлийг сайн мэдэж байлаа:
05:52
All of my items had to be eco-friendly,
126
340001
2712
Бүx бараа маань байгальд ээлтэй
байх бөгөөд
байх бөгөөд
05:54
and 10 to 20 percent of the profits I made
127
342713
2269
би олсон ашгийн 10-20%-ийг орон нутгийн,
дэлхийн
дэлхийн
05:56
went to local and global charities
128
344982
1660
буяны, байгаль хамгааллын байгууллагуудад
хандивлана.
хандивлана.
05:58
and environmental organizations.
129
346642
2077
06:00
(Applause)
130
348719
3868
(Алга ташилт)
06:04
I feel I'm part of the new wave of entrepreneurs
131
352587
2549
Би өөрийгөө амжилттай бизнес эрхлэхийн
зэрэгцээ
зэрэгцээ
06:07
that not only seeks to have a successful business,
132
355136
2262
тогтвортой ирээдүйн төлөө тэмүүлдэг
06:09
but also a sustainable future.
133
357398
2776
шинэ үеийн бизнес эрхлэгч нарын урсгалд
багтдаг гэж итгэдэг.
багтдаг гэж итгэдэг.
06:12
I feel that I can meet the needs of my customers
134
360174
1989
Би үйлчлүүлэгч нартаа хүрэхийн зэрэгцээ
06:14
without compromising the
ability of future generations
ability of future generations
135
362163
2830
хойч үедээ ногоон ирээдүй үлдээх
боломжийг
боломжийг
06:16
to live in a greener tomorrow.
136
364993
2588
эрсдүүлэхгүй ажиллаж чадна гэж
боддог.
боддог.
06:19
We live in a big, diverse and beautiful world,
137
367581
2599
Бид маш үзэсгэлэнтэй, баялаг,
том дэлхийд амьдардаг.
том дэлхийд амьдардаг.
06:22
and that makes me even more passionate to save it.
138
370180
2456
Энэ бүхэн намайг улам эрчилж байдаг.
06:24
But it's never enough to just
to get it through your heads
to get it through your heads
139
372636
2378
Тэгэхдээ дэлхий даяар болж буй
бүхний тухай
бүхний тухай
06:27
about the things that are happening in our world.
140
375014
2182
толгойндоо бодоод өнгөрөх
хангалтгүй.
хангалтгүй.
06:29
It takes to get it through your hearts,
141
377196
2300
Та чин сэтгэлээсээ мэдрэх хэрэгтэй,
06:31
because when you get it through your heart,
142
379496
1608
учир нь чин сэтгэлээсээ мэдэрсэн үед л
06:33
that is when movements are sparked.
143
381104
2171
шинэ хөдөлгөөн үүсч,
06:35
That is when opportunities
144
383275
1299
энэ үед л боломж, шинэчлэлт бий болж,
06:36
and innovation are created,
145
384574
1672
06:38
and that is why ideas come to life.
146
386246
3033
энэ мөчид санаанууд биеддээ олдог юм.
06:41
Thank you, and peace and blessings.
147
389279
5027
Баярлалаа, амар амгалан,
аз жаргалыг хүсье.
аз жаргалыг хүсье.
(Алга ташилт)
06:46
(Applause)
148
394312
5632
Баярлалаа. (Алга ташилт)
06:51
Thank you. (Applause)
149
399944
2771
06:54
Pat Mitchell: So, you heard Maya talk about
150
402715
3300
Пэт Митчэлл: Ингээд та бүхэн Маяагийн
эцэг эх хэрхэн энэ гайхалтай бүсгүйг
06:58
the amazing parents who are behind
151
406015
2823
өсгөснийг сонслоо. Тэд хаана
сууж байна?
сууж байна?
07:00
this incredible woman. Where are they?
152
408838
2217
07:03
Please, Mr. and Mrs. Penn. Would you just -- Ah!
153
411055
2998
Ноён, Хатагтай Пэнн, боломжтой бол --
07:06
(Applause)
154
414053
3754
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Maya Penn - Entrepreneur, animator, philanthropist ...Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits.
Why you should listen
To sell her line of luscious knit scarves and eco-friendly hats, teenaged entrepreneur Maya Penn built and maintains her own retail website. (She started the business when she was 8.) She’s also an animator and a geek, and an eager evangelist of teaching kids of be entrepreneurs at any age. Bursting with ideas, she recently started a side nonprofit called Maya’s Ideas 4 The Planet.
Maya Penn | Speaker | TED.com