TEDWomen 2013
Maya Penn: Meet a young entrepreneur, cartoonist, designer, activist ...
Maya Penn: Gặp gỡ nhà khởi nghiệp trẻ, người làm phim hoạt hình, nhà thiết kế, nhà hoạt động xã hội...
Filmed:
Readability: 4.1
1,654,266 views
Maya Penn bắt đầu công ty đầu tiên của mình năm lên 8 tuổi, và suy nghĩ sâu xa về trách nhiệm đối với khách hàng của mình và trái đất này. Em chia sẻ về câu chuyện của mình cũng như các phim hoạt hình, thiết kế, và nhiệt huyết tràn đầy của mình trong bài nói chuyện đầy lôi cuốn này.
Maya Penn - Entrepreneur, animator, philanthropist ...
Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits. Full bio
Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
Server: May I help you, sir?
0
2866
4394
Bồi bàn: Tôi có thể giúp gì cho ngài?
00:19
Customer: Uh, let's see.
1
7271
2760
Khách hàng: À, hãy xem nào.
00:22
Server: We have pan seared registry error
2
10031
1867
Bồi bàn: Chúng tôi có lỗi hệ thống áp chảo
00:23
sprinkled with the finest corrupted data,
3
11898
1809
rắc thêm dữ liệu hỏng hảo hạng,
00:25
binary brioche, RAM sandwiches,
4
13710
2611
có bánh mì nhị phân, bánh kẹp RAM
00:28
Conficker fitters,
5
16321
1322
Món chay sâu máy tính conficker
00:29
and a scripting salad with or
without polymorphic dressing,
without polymorphic dressing,
6
17643
2472
và rau trộn chữ viết với sốt nhiều kiểu nếu muốn
00:32
and a grilled coding kabob.
7
20115
3185
và thịt nướng xiên mã hóa nướng chín.
00:38
Customer: I'd like a RAM sandwich
8
26626
2757
Khách: Tôi muốn một bánh kep RAM,
00:41
and a glass of your finest Code 39.
9
29383
3510
và một đồ uống Mã 39.
00:44
Server: Would you like any desserts, sir?
10
32893
1851
Bồi bàn: Ông có muốn dùng
món tráng miệng không?
món tráng miệng không?
00:46
Our special is tracking cookie.
11
34744
2469
Món đặc biệt của chúng tôi
là bánh quy theo dõi.
là bánh quy theo dõi.
00:49
Customer: I'd like a batch of some
zombie tracking cookies, thank you.
zombie tracking cookies, thank you.
12
37213
3226
Khách: Tôi muốn một lô
bánh quy theo dõi thây ma. Cảm ơn.
bánh quy theo dõi thây ma. Cảm ơn.
00:52
Server: Coming right up, sir.
13
40439
1689
Bồi bàn: Có ngay, thưa ông.
00:54
Your food will be served shortly.
14
42128
3390
Món ăn của ông sẽ được đưa lên
nhanh chóng.
nhanh chóng.
00:57
(Applause)
15
45518
4072
(Vỗ tay)
01:04
Maya Penn: I've been drawing ever
since I could hold a crayon,
since I could hold a crayon,
16
52744
3289
Tôi bắt đầu vẽ ngay
từ lúc có thể cầm lấy cây sáp màu,
từ lúc có thể cầm lấy cây sáp màu,
01:08
and I've been making animated flip books
17
56033
2083
và tôi làm sách hoạt hình nổi
01:10
since I was three years old.
18
58116
1940
từ lúc lên 3.
01:12
At that age, I also learned
about what an animator was.
about what an animator was.
19
60056
3194
Vào tuổi đó, tôi đã tìm hiểu
về người làm phim hoạt hình
về người làm phim hoạt hình
01:15
There was a program on TV about jobs
20
63250
2333
Lúc đó, có một chương trình trên tivi
về các nghề nghiệp
về các nghề nghiệp
01:17
most kids don't know about.
21
65583
1762
mà nhiều trẻ em không biết đến.
01:19
When I understood that an animator
22
67345
1756
Khi tôi hiểu ra rằng
một nhà làm phim hoạt hình
một nhà làm phim hoạt hình
01:21
makes the cartoons I saw on TV,
23
69101
1832
tạo ra các phim hoạt hình mà tôi xem trên tivi,
01:22
I immediately said, "That's what I want to be."
24
70933
3781
Ngay lập tức tôi nói,
“Đó chính là điều mình muốn”.
“Đó chính là điều mình muốn”.
01:26
I don't know if I said it mentally or out loud,
25
74714
2302
Tôi không biết liệu tôi đã nói trong đầu
hay phát ra thành tiếng,
hay phát ra thành tiếng,
01:29
but that was a greatly defining moment in my life.
26
77016
3884
nhưng đó là khoảnh khắc quyết định
trong đời tôi.
trong đời tôi.
01:32
Animation and art has always been my first love.
27
80900
4327
Hoạt hình và hội họa
luôn là niềm yêu thích nhất của tôi.
luôn là niềm yêu thích nhất của tôi.
01:37
It was my love for technology that sparked the idea
28
85227
2123
Chính tình yêu công nghệ đã nhóm lên ý tưởng
01:39
for "Malicious Dishes."
29
87350
1866
cho bộ phim “Bữa ăn mã độc”.
01:41
There was a virus on my computer,
30
89216
1739
Trong máy tính của tôi, từng có một con vi-rút,
01:42
and I was trying to get rid of it,
31
90955
1647
và tôi đã cố gắng loại bỏ nó,
01:44
and all of a sudden, I just thought,
32
92602
1876
và rồi bất ngờ, tôi chợt nghĩ,
01:46
what if viruses have their own
little world inside the computer?
little world inside the computer?
33
94478
2940
liệu những con vi-rút
có cuộc sống riêng trong máy vi tính không?
có cuộc sống riêng trong máy vi tính không?
01:49
Maybe a restaurant where they meet up
34
97418
2119
Có thể chúng gặp nhau tại nhà hàng
01:51
and do virusy things?
35
99537
1593
và làm những việc theo phong cách vi-rút?
01:53
And thus, "Malicious Dishes" was born.
36
101130
3372
Và thế là “Bữa ăn mã độc” được ra đời.
01:56
At four years old, my dad showed me
37
104502
2143
Lên 4 tuổi, bố tôi chỉ cho tôi
01:58
how to take apart a computer
and put it back together again.
and put it back together again.
38
106645
2868
làm thế nào tháo máy vi tính
và ráp chúng vào lại.
và ráp chúng vào lại.
02:01
That started my love for technology.
39
109513
2610
Đó là khởi điểm tình yêu công nghệ của tôi.
02:04
I built my first website myself in HTML,
40
112123
3031
Tôi tự tạo trang web đầu tiên của mình
bằng HTML,
bằng HTML,
02:07
and I'm learning JavaScript and Python.
41
115154
2517
và hiện tại tôi đang học về JavaScript và Python.
02:09
I'm also working on an animated series
42
117671
1739
Tôi cũng tham gia vào các sê-ri phim hoạt hình
02:11
called "The Pollinators."
43
119410
1255
tên là "Những loài thụ phấn".
02:12
It's about bees and other
pollinators in our environment
pollinators in our environment
44
120665
2216
Bộ phim nói về những chú ong
và những sinh vật thụ phấn trong môi trường.
và những sinh vật thụ phấn trong môi trường.
02:14
and why they're so important.
45
122881
2369
và tại sao chúng quan trọng đến vậy.
02:17
If plants aren't pollinated by the pollinators,
46
125250
2610
Nếu thực vật không được thụ phấn
bởi những loài thụ phấn,
bởi những loài thụ phấn,
02:19
then all creatures, including ourselves,
47
127860
1909
lúc ấy, tất cả sinh vật, bao gồm cả chúng ta
02:21
that depend on these plants, would starve.
48
129769
2516
những kẻ phụ thuộc vào thực vật,
sẽ bị chết đói.
sẽ bị chết đói.
02:24
So I decided to take these cool creatures
49
132285
2208
Vì thế, tôi quyết định
lấy những sinh vật tuyệt diệu này
lấy những sinh vật tuyệt diệu này
02:26
and make a superhero team.
50
134493
3819
tạo nên đội quân siêu anh hùng.
02:30
(Applause)
51
138312
4555
(Vỗ tay)
02:38
(Foot stomp)
52
146202
3174
(Tiếng dậm chân)
02:41
(Music)
53
149376
4141
(Âm nhạc)
02:48
(Roar)
54
156028
2126
(Tiếng gầm, rống)
02:50
Pollinator: Deforestsaurus! I should have known!
55
158154
2477
Kẻ thụ phấn:
Phá rừng! Đáng lẽ mình phải đoán được chứ!
Phá rừng! Đáng lẽ mình phải đoán được chứ!
02:52
I need to call on the rest of the Pollinators!
56
160631
2418
Phải gọi ngay
những kẻ thụ phấn còn lại mới được!
những kẻ thụ phấn còn lại mới được!
02:55
(Music)
57
163049
5771
(Âm nhạc)
03:07
Thank you. (Applause)
58
175032
2492
Cảm ơn. (Vỗ tay)
03:09
All of my animations start with ideas,
59
177524
3078
Tất cả những phim hoạt hình của tôi
đều bắt đầu bằng các ý tưởng,
đều bắt đầu bằng các ý tưởng,
03:12
but what are ideas?
60
180602
3735
thế nhưng đó là những ý tưởng gì?
03:16
Ideas can spark a movement.
61
184337
3003
Ý tưởng có thể lóe lên trong tích tắc.
03:19
Ideas are opportunities and innovation.
62
187340
3669
Ý tưởng là những cơ hội, là sự đổi mới.
03:23
Ideas truly are what make the world go round.
63
191009
3619
Ý tưởng thực sự
là cái làm cho thế giới này chuyển động.
là cái làm cho thế giới này chuyển động.
03:26
If it wasn't for ideas, we wouldn't be
64
194628
2427
Nếu đó không phải là ý tưởng,
chúng ta sẽ không
chúng ta sẽ không
03:29
where we are now with technology, medicine,
65
197055
1983
hiện diện ở nơi này với công nghệ,
y dược,
y dược,
03:31
art, culture, and how we even live our lives.
66
199038
4087
nghệ thuật, văn hóa
và không có cách thức sống như hiện nay
và không có cách thức sống như hiện nay
03:35
At eight years old, I took my ideas
67
203125
2262
Năm lên tám, tôi đã dùng các ý tưởng của mình
03:37
and started my own business called Maya's Ideas,
68
205387
2944
và bắt đầu công ty riêng
tên là Ý tưởng của Maya,
tên là Ý tưởng của Maya,
03:40
and my nonprofit, Maya's Ideas for the Planet.
69
208331
2776
Và Ý tưởng cho Hành tinh của Maya,
một công ty phi lợi nhuận
một công ty phi lợi nhuận
03:43
(Laughter)
70
211107
1746
(Cười)
03:44
And I make eco-friendly clothing and accessories.
71
212853
3451
Tôi làm những trang phục và phụ kiện
thân thiện với môi trường
thân thiện với môi trường
03:48
I'm 13 now, and although I started my business
72
216304
2670
Năm nay tôi 13, và dù bẳt đầu kinh doanh
03:50
in 2008,
73
218974
1412
năm 2008,
03:52
my artistic journey started way before then.
74
220386
3310
hành trình nghệ thuật của tôi
đã bắt đầu trước đó lâu rồi.
đã bắt đầu trước đó lâu rồi.
03:55
I was greatly influenced by art, and I wanted to
75
223696
2290
Nghệ thuật có ảnh hưởng lớn đến tôi,
và tôi muốn
và tôi muốn
03:57
incorporate it in everything I did, even my business.
76
225986
3020
kết hợp nó trong tất cả mọi việc tôi làm,
ngay cả trong kinh doanh.
ngay cả trong kinh doanh.
04:01
I would find different fabrics around the house,
77
229006
2003
Tôi tìm những thớ vải khác nhau quanh nhà,
04:03
and say, "This could be a scarf or a hat,"
78
231009
2255
và nói “Cái này
có thể làm khăn quàng hoặc mũ,”
có thể làm khăn quàng hoặc mũ,”
04:05
and I had all these ideas for designs.
79
233264
3110
và tôi dùng tất cả những ý tưởng này
vào thiết kế.
vào thiết kế.
04:08
I noticed when I wore my creations,
80
236374
1853
Tôi nhận thấy khi tôi mặc những sản phẩm của mình,
04:10
people would stop me and say,
81
238227
1448
mọi người ngăn tôi lại và nói,
04:11
"Wow, that's really cute. Where can I get one?"
82
239675
2057
“Chà, đáng yêu quá. Tôi có thể mua nó ở đâu?”
04:13
And I thought, I can start my own business.
83
241732
3183
Rồi tôi nghĩ, mình có thể tạo công ty riêng.
04:16
Now I didn't have any business plans
84
244915
1874
Khi ấy, tôi không có một kế hoạch kinh doanh nào
04:18
at only eight years old.
85
246789
1768
vào năm tám tuổi.
04:20
I only knew I wanted to make pretty creations
86
248557
2027
Tôi chỉ biết tôi muốn làm ra những thứ xinh đẹp
04:22
that were safe for the environment
87
250584
1255
an toàn với môi trường
04:23
and I wanted to give back.
88
251839
2038
và tôi muốn trả lại cho môi trường sự an toàn.
04:25
My mom taught me how to sew,
89
253877
1823
Mẹ tôi dạy tôi cách khâu may,
04:27
and on my back porch, I would sit and make
90
255700
1997
và bên cổng sau nhà, tôi ngồi đó
04:29
little headbands out of ribbon,
91
257697
1521
và kết dây ruy băng
thành những băng buộc đầu nhỏ xinh,
thành những băng buộc đầu nhỏ xinh,
04:31
and I would write down the names
and the price of each item.
and the price of each item.
92
259218
2600
tôi sẽ viết tên và giá lên mỗi thứ.
04:33
I started making more items like hats,
93
261818
2070
Tôi bắt đầu làm nhiều hơn
các sản phẩm như mũ,
các sản phẩm như mũ,
04:35
scarves and bags.
94
263888
2206
khăn và túi.
04:38
Soon, my items began selling all over the world,
95
266094
2395
Rất nhanh, các sản phẩm của tôi
được bán đi khắp nơi trên thế giới,
được bán đi khắp nơi trên thế giới,
04:40
and I had customers in Denmark, Italy, Australia,
96
268489
2829
và tôi có khách hàng ở Đan Mạch, Ý, Úc,
04:43
Canada and more.
97
271318
2607
Canada và nhiều nơi khác.
04:45
Now, I had a lot to learn about my business,
98
273925
2584
Lúc ấy, tôi phải học hỏi nhiều thứ
về kinh doanh,
về kinh doanh,
04:48
like branding and marketing,
99
276509
1675
như thương hiệu và tiếp thị,
04:50
staying engaged with my customers,
100
278184
1758
giữ chân khách hàng,
04:51
and seeing what sold the most and the least.
101
279942
3481
và xem xét cái nào bán được nhiều nhất
và ít nhất.
và ít nhất.
04:55
Soon, my business really started to take off.
102
283423
2414
Rất nhanh, công ty tôi đã thực sự cất cánh.
04:57
Then one day, Forbes magazine
contacted me when I was 10 years old.
contacted me when I was 10 years old.
103
285837
4247
Sau đó vào một ngày, tạp chí Forbes liên hệ với tôi
lúc ấy tôi 10 tuổi.
lúc ấy tôi 10 tuổi.
05:02
(Laughter)
104
290084
1593
(Cười)
05:03
They wanted to feature me and my company
105
291677
2337
Họ muốn đăng tin về tôi và công ty
05:06
in their article.
106
294014
2022
trên bài báo của họ.
05:08
Now a lot of people ask me,
107
296036
2081
Rất nhiều người hỏi tôi,
05:10
why is your business eco-friendly?
108
298117
2426
tại sao công ty tôi lại thân thiện với môi trường?
05:12
I've had a passion for protecting the environment
109
300543
2524
Tôi yêu thích công việc bảo vệ môi trường
05:15
and its creatures since I was little.
110
303067
2041
và các sinh vật trong đó, từ khi còn nhỏ.
05:17
My parents taught me at an early age
111
305108
1917
Bố mẹ tôi đã dạy tôi khi tôi còn nhỏ
05:19
about giving back and being a
good steward to the environment.
good steward to the environment.
112
307025
3294
về việc cho đi
và trở thành người có trách nhiệm với môi trường.
và trở thành người có trách nhiệm với môi trường.
05:22
I heard about how the dyes in some clothing
113
310319
2066
Tôi nghe nói về
làm thế nào thuốc nhuộm trong quần áo
làm thế nào thuốc nhuộm trong quần áo
05:24
or the process of even making the items
114
312385
2146
và quá trình làm ra sản phẩm
05:26
was harmful to the people and the planet,
115
314531
2579
gây hại cho con người và hành tinh,
05:29
so I started doing my own research,
116
317110
2149
vì thế tôi bắt đầu nghiên cứu
05:31
and I discovered that even
after dyeing has being completed,
after dyeing has being completed,
117
319259
3105
và phát hiện ra rằng
ngay cả sau khi quá trình nhuộm hoàn thành,
ngay cả sau khi quá trình nhuộm hoàn thành,
05:34
there is a waste issue that gives a negative impact
118
322364
2026
vẫn có vấn đề về chất thải
05:36
on the environment.
119
324390
1614
gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.
05:38
For example, the grinding of materials,
120
326004
1983
Ví dụ, nghiền nguyên vật liệu
05:39
or the dumping of dried powder materials.
121
327987
2731
hay thu gom nguyên liệu bột khô.
05:42
These actions can pollute the air,
122
330718
1700
Những hành động này
có thể gây ô nhiễm không khí,
có thể gây ô nhiễm không khí,
05:44
making it toxic to anyone or anything that inhales it.
123
332418
3763
làm cho nó trở nên độc hại
với bất cứ ai hoặc vật nào hít phải.
với bất cứ ai hoặc vật nào hít phải.
05:48
So when I started my business,
124
336181
1464
Cho nên khi bắt đầu kinh doanh
05:49
I knew two things:
125
337645
2356
tôi chỉ biết hai điều:
05:52
All of my items had to be eco-friendly,
126
340001
2712
Tất cả những thứ tôi bán
đều phải thân thiện với môi trường,
đều phải thân thiện với môi trường,
05:54
and 10 to 20 percent of the profits I made
127
342713
2269
và 10 – 20% lợi nhuận tôi làm ra
05:56
went to local and global charities
128
344982
1660
được gửi cho các quỹ từ thiện địa phương
và toàn cầu
và toàn cầu
05:58
and environmental organizations.
129
346642
2077
và các tổ chức môi trường.
06:00
(Applause)
130
348719
3868
(Vỗ tay)
06:04
I feel I'm part of the new wave of entrepreneurs
131
352587
2549
Tôi cảm nhận được mình là một phần
của làn sóng mới các nhà doanh nghiệp
của làn sóng mới các nhà doanh nghiệp
06:07
that not only seeks to have a successful business,
132
355136
2262
không chỉ theo đuổi kinh doanh thành công
06:09
but also a sustainable future.
133
357398
2776
mà còn theo đuổi một tương lai bền vững.
06:12
I feel that I can meet the needs of my customers
134
360174
1989
Tôi thấy mình có thể đáp ứng được
nhu cầu của khách hàng
nhu cầu của khách hàng
06:14
without compromising the
ability of future generations
ability of future generations
135
362163
2830
mà không ảnh hưởng tới
khả năng của thế hệ tương lai
khả năng của thế hệ tương lai
06:16
to live in a greener tomorrow.
136
364993
2588
được sống trong một ngày mai
xanh tươi hơn.
xanh tươi hơn.
06:19
We live in a big, diverse and beautiful world,
137
367581
2599
Chúng ta sống trong
một thế giới xinh đẹp, đa dạng, và rộng lớn
một thế giới xinh đẹp, đa dạng, và rộng lớn
06:22
and that makes me even more passionate to save it.
138
370180
2456
điều đó làm cho tôi
càng khao khát cứu lấy nó.
càng khao khát cứu lấy nó.
06:24
But it's never enough to just
to get it through your heads
to get it through your heads
139
372636
2378
nhưng đó không bao giờ là đủ
nếu chỉ để trong đầu
nếu chỉ để trong đầu
06:27
about the things that are happening in our world.
140
375014
2182
những gì đang xảy ra trên thế giới.
06:29
It takes to get it through your hearts,
141
377196
2300
Nó cần đi vào trái tim bạn,
06:31
because when you get it through your heart,
142
379496
1608
bởi vì khi đi vào trái tim,
06:33
that is when movements are sparked.
143
381104
2171
đó là lúc khoảnh khắc được bừng sáng.
06:35
That is when opportunities
144
383275
1299
Đó chính là lúc cơ hội
06:36
and innovation are created,
145
384574
1672
và sự đổi mới được tạo ra
06:38
and that is why ideas come to life.
146
386246
3033
và đó là lý do ý tưởng đi vào cuộc đời.
06:41
Thank you, and peace and blessings.
147
389279
5027
Xin cảm ơn
và chúc mọi người bình an, nhiều phước lành.
và chúc mọi người bình an, nhiều phước lành.
06:46
(Applause)
148
394312
5632
(Vỗ tay)
06:51
Thank you. (Applause)
149
399944
2771
Xin cảm ơn. (Vỗ tay)
06:54
Pat Mitchell: So, you heard Maya talk about
150
402715
3300
Pat Mitchell: Vâng, các bạn đã nghe
Maya nói về
Maya nói về
06:58
the amazing parents who are behind
151
406015
2823
những ông bố bà mẹ tuyệt vời đằng sau
07:00
this incredible woman. Where are they?
152
408838
2217
người phụ nữ đáng kinh ngạc này.
Họ đâu rồi ạ?
Họ đâu rồi ạ?
07:03
Please, Mr. and Mrs. Penn. Would you just -- Ah!
153
411055
2998
Xin mời ông bà Penn.
07:06
(Applause)
154
414053
3754
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Maya Penn - Entrepreneur, animator, philanthropist ...Maya Penn makes eco-friendly clothes and accessories, which she sells on a site she built -- and gives away a percent of the profits.
Why you should listen
To sell her line of luscious knit scarves and eco-friendly hats, teenaged entrepreneur Maya Penn built and maintains her own retail website. (She started the business when she was 8.) She’s also an animator and a geek, and an eager evangelist of teaching kids of be entrepreneurs at any age. Bursting with ideas, she recently started a side nonprofit called Maya’s Ideas 4 The Planet.
Maya Penn | Speaker | TED.com