TED@BCG London
Samuel Cohen: Alzheimer's is not normal aging — and we can cure it
Samuel Cohen: အယ်ဇိုင်းမားဟာ သာမန် အိုမင်းလာခြင်း မဟုတ်ပါ၊ ကုသလို့ရပါတယ်။
Filmed:
Readability: 4.5
2,376,932 views
ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ လူသန်း ၄၀ ကျော်ဟာ အယ်ဇိုင်းမားရောဂါ ခံစားနေကြရပြီး အရေအတွက်ဟာ လာမယ့်နှစ်တွေမှာ ကြောက်ခမန်းလိလိ တိုးပွားလာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၁၀၀ ကျော် ရောဂါအုပ်စုခွဲပြီးချိန်ကတည်းက ဒီရောဂါကို တုံ့ပြန်ကာကွယ်တိုက်ဖျက်တာမှာ ထိရောက်တဲ့ တိူးထက်မှုမရှိပါဘူး။ သိပ္ပံပညာရှင် Samuel Cohen ဟာ သူ့ရဲ့ စမ်းသပ်ခန်းကရတဲ့ အယ်ဇိုင်းမား သုသေသန ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု အသစ်တစ်ခုကို မျှဝေထားပါတယ်။ ပြီတော့ မျှော်လင့်ချက် သတင်းလွှာလေး အဖြစ် "အယ်ဇိုင်းမားဟာ သာမန် အိုမင်းလာခြင်း မဟုတ်ပါ၊ ကုသလို့ရပါတယ်။" တဲ့။
Samuel Cohen - Research scientist
Samuel Cohen researches Alzheimer's disease and other neurodegenerative disorders. Full bio
Samuel Cohen researches Alzheimer's disease and other neurodegenerative disorders. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
In the year 1901,
0
800
1816
၁၉၀၁ ခုနှစ်မှာ
00:14
a woman called Auguste was taken
to a medical asylum in Frankfurt.
to a medical asylum in Frankfurt.
1
2640
3480
Auguste ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ဦးကို
Frankfurt က စိတ္တဇဆေးရုံကိုခေါ်သွားတယ်။
Frankfurt က စိတ္တဇဆေးရုံကိုခေါ်သွားတယ်။
00:18
Auguste was delusional
2
6960
1536
Auguste ဟာ ယုံမှားလွန်သူဖြစ်ကြီး
00:20
and couldn't remember
even the most basic details of her life.
even the most basic details of her life.
3
8520
3000
သူမဘဝရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး အသေးစိပ်
ကိုတောင် မမှတ်မိခဲ့ဘူး။
ကိုတောင် မမှတ်မိခဲ့ဘူး။
00:24
Her doctor was called Alois.
4
12280
2120
သူမရဲ့ ဆရာဝန်က Alois လို့ခေါ်ပါတယ်။
00:27
Alois didn't know how to help Auguste,
5
15840
2256
Alois ဟာ Auguste ကိုဘယ်လို
ကူညီရမလဲ မသိခဲ့ဘူး။
ကူညီရမလဲ မသိခဲ့ဘူး။
00:30
but he watched over her until,
sadly, she passed away in 1906.
sadly, she passed away in 1906.
6
18120
3520
ဒါပေမဲ့ စိတ်မကောင်းစရာက ၁၉၀၆
မှာ သူမဆုံးတဲ့အထိ စောင့်ကြည့်ခဲ့ရုံပါ။
မှာ သူမဆုံးတဲ့အထိ စောင့်ကြည့်ခဲ့ရုံပါ။
00:34
After she died, Alois performed an autopsy
7
22520
2736
သူမဆုံးပြီးတော့ Alois အလောင်းကို
ခွဲစိတ်တော့ Auguste ရဲ့
ခွဲစိတ်တော့ Auguste ရဲ့
00:37
and found strange plaques
and tangles in Auguste's brain --
and tangles in Auguste's brain --
8
25280
3216
ဦးနှောက်မှာ ထူးဆန်းတဲ့
အပြားတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ တွေ့မိတယ်။
အပြားတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ တွေ့မိတယ်။
00:40
the likes of which he'd never seen before.
9
28520
2336
သူအရင်က တစ်ခါမှ မမြင်ဖူးတာမျိုးတွေပေါ့။
00:42
Now here's the even more striking thing.
10
30880
2160
ကဲ ဒီမှာ ပိုပြီးတောင် ထင်ရှားတဲ့ဟာပါ၊
00:46
If Auguste had instead been alive today,
11
34000
2960
အကယ်၍ Aiguste သာ ဒီနေ့ အသက်ရှိမယ်ဆိုရင်
00:49
we could offer her no more help
than Alois was able to 114 years ago.
than Alois was able to 114 years ago.
12
37520
5760
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၁၄ နှစ်က Alois ထက်ပိုပြီး
သူမကို ကူညီမပေးနိုင်ပါဘူး။
သူမကို ကူညီမပေးနိုင်ပါဘူး။
00:56
Alois was Dr. Alois Alzheimer.
13
44080
3560
Alois ဆိုတာက Dr. Alois Alzheimer ပါ။
01:00
And Auguste Deter
14
48520
2136
ပြီးတော့ Auguste Deter ဆိုတာက
01:02
was the first patient to be diagnosed with
what we now call Alzheimer's disease.
what we now call Alzheimer's disease.
15
50680
4240
အခုခေါ်ကြတဲ့ အယ်ဇိုင်းမားရောဂါ
ဖြစ်တဲ့ ပထမဆုံး လူနာပါ။
ဖြစ်တဲ့ ပထမဆုံး လူနာပါ။
01:07
Since 1901, medicine has advanced greatly.
16
55680
2960
၁၉၀၁ တည်းက ဆေးပညာဟာ အံ့မခန်း
အဆင့်မြင့်မားလာပါတယ်။
အဆင့်မြင့်မားလာပါတယ်။
01:11
We've discovered antibiotics and vaccines
to protect us from infections,
to protect us from infections,
17
59200
3936
ကူးစက်ရောဂါတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့ ပဋိဇီဝ
ဆေးတွေ၊ ကာကွယ်ဆေးတွေ
ဆေးတွေ၊ ကာကွယ်ဆေးတွေ
01:15
many treatments for cancer,
antiretrovirals for HIV,
antiretrovirals for HIV,
18
63160
3856
ကင်ဆာကုသမှုတွေ၊ HIV အတွက်
RNA တန်ပြန်မှုတွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြတယ်။
RNA တန်ပြန်မှုတွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြတယ်။
01:19
statins for heart disease and much more.
19
67040
2480
နှလုံးရောဂါအတွက် ဆေးတွေနဲ့ အများကြီးပါပဲ။
01:22
But we've made essentially no progress
at all in treating Alzheimer's disease.
at all in treating Alzheimer's disease.
20
70896
6865
ဒါပေမဲ့ အယ်ဇိုင်းမားကို ကုသမှုမှာကျတော့
အခြေခံအားဖြင့် လုံးဝ တိုးတက်မှု မရှိဘူး။
အခြေခံအားဖြင့် လုံးဝ တိုးတက်မှု မရှိဘူး။
01:30
I'm part of a team of scientists
21
78440
1536
အယ်ဇိုင်းမားကုသမှု ရှာဖွေဖို့
01:32
who has been working to find
a cure for Alzheimer's for over a decade.
a cure for Alzheimer's for over a decade.
22
80000
3286
ဆယ်စုနှစ်ကျော် လုပ်နေတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်
အသင်းမှာ ကျွန်တော် ပါပါတယ်။
အသင်းမှာ ကျွန်တော် ပါပါတယ်။
01:35
So I think about this all the time.
23
83800
2456
ဒီတော့ ဒါကို တစ်ချိန်လုံးတွေးမိတယ်။
01:38
Alzheimer's now affects
40 million people worldwide.
40 million people worldwide.
24
86280
3600
အယ်ဇိုင်းမားဟာ အခု ကမ္ဘာအနှံ့ လူသန်း ၄၀
ကို ထိခိုက်နေပါတယ်။
ကို ထိခိုက်နေပါတယ်။
01:42
But by 2050, it will affect
150 million people --
150 million people --
25
90360
5200
ဒါပေမဲ့ ၂၀၅၀ မတိုင်ခင် လူသန်း ၁၅၀ ကို
ထိခိုက်ပါလိမ့်မယ်။
ထိခိုက်ပါလိမ့်မယ်။
01:48
which, by the way,
will include many of you.
will include many of you.
26
96360
3160
ဒါနဲ့ ဒီအထဲ ခင်ဗျားတို့တော်တော်များများ
ပါပါလိမ့်မယ်။
ပါပါလိမ့်မယ်။
01:53
If you're hoping
to live to be 85 or older,
to live to be 85 or older,
27
101040
3000
အသက် ၈၅ ဒါမှမဟုတ်
ဒီထက်ပိုပြီးနေဖို့ မျှော်လင့်နေရင်
ဒီထက်ပိုပြီးနေဖို့ မျှော်လင့်နေရင်
01:57
your chance of getting Alzheimer's
will be almost one in two.
will be almost one in two.
28
105160
4680
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အယ်ဇိုင်မားရနိုင်ခွင့်ဟာ
နှစ်ယောက်မှာ တစ်ယောက်နီးပါးပါ။
နှစ်ယောက်မှာ တစ်ယောက်နီးပါးပါ။
02:03
In other words, odds are
you'll spend your golden years
you'll spend your golden years
29
111600
3216
တနည်းပြောရင် ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ရွှေရောင်နှစ်
တွေမှာ အယ်ဇိုင်းမားဖြစ်တာ
တွေမှာ အယ်ဇိုင်းမားဖြစ်တာ
02:06
either suffering from Alzheimer's
30
114840
2216
ဒါမှမဟုတ် အယ်ဇိုင်းမားနဲ့ မိတ်ဆွေ (သို့)
02:09
or helping to look after a friend
or loved one with Alzheimer's.
or loved one with Alzheimer's.
31
117080
4320
ချစ်ခင်သူ တဦးကို ကူညီရင်း
ကုန်ဆုံးတာ ဖြစ်လောက်ပါတယ်။
ကုန်ဆုံးတာ ဖြစ်လောက်ပါတယ်။
02:14
Already in the United States alone,
32
122480
1976
အမေရိကန် တစ်ခုတည်းတောင် အယ်ဇိုင်းမား
02:16
Alzheimer's care costs
200 billion dollars every year.
200 billion dollars every year.
33
124480
4279
စောင့်ရှောက်မှု ကုန်ကျစရိတ်ဟာ ၁ နှစ်
ဒေါ်လာ ဘီလီယန် ၂၀၀ ရှိနေပြီ။
ဒေါ်လာ ဘီလီယန် ၂၀၀ ရှိနေပြီ။
02:21
One out of every five
Medicare dollars get spent on Alzheimer's.
Medicare dollars get spent on Alzheimer's.
34
129919
4001
ဆေးကုသမှု ၅ဒေါ်လာမှာ ၁ ဒေါ်လာက
အယ်ဇိုင်းမားအတွက် ကုန်ကျတာပါ။
အယ်ဇိုင်းမားအတွက် ကုန်ကျတာပါ။
02:26
It is today the most expensive disease,
35
134680
3136
ဒါဟာ ယနေ့ခေတ် စျေးအကြီးဆုံး ရောဂါပါ။
02:29
and costs are projected
to increase fivefold by 2050,
to increase fivefold by 2050,
36
137840
3216
ကလေးမွေးဖွားမှုမြင့်တဲ့ မျိုးဆက်က
အိုမင်းလာတဲ့အတွက် ၂၀၅၀ မတိုင်မီ
အိုမင်းလာတဲ့အတွက် ၂၀၅၀ မတိုင်မီ
02:33
as the baby boomer generation ages.
37
141080
2160
ကုန်ကျစရိတ် ငါးဆတိုးမယ်လို့
ခန့်မှန်းပါတယ်။
ခန့်မှန်းပါတယ်။
02:36
It may surprise you that, put simply,
38
144000
3376
ပြောရရင် အယ်ဇိုင်းမားဟာ ကျွန်တော်တို့
မျိုးဆက်ရဲ့
မျိုးဆက်ရဲ့
02:39
Alzheimer's is one of the biggest medical
and social challenges of our generation.
and social challenges of our generation.
39
147400
4560
အကြီးဆုံး ဆေးဘက်နဲ့ လူမှုရေးဆိုင်ရာ
စိမ်ခေါ်မှုခုဆိုရင် အံ့ဩသွာနိူင်တယ်။
စိမ်ခေါ်မှုခုဆိုရင် အံ့ဩသွာနိူင်တယ်။
02:44
But we've done relatively
little to address it.
little to address it.
40
152760
2280
ဒါပေမဲ့ ဒါရင်ဆိုင်ဖို့ လုပ်ထားတာက
မဆိုစလောက်ပါ။
မဆိုစလောက်ပါ။
02:47
Today, of the top 10
causes of death worldwide,
causes of death worldwide,
41
155960
3520
ဒီနေ့ ကမ္ဘာတလွှားက ထိပ်တန်း သေတဲ့
အကြောင်းရပ်တွေမှာ
အကြောင်းရပ်တွေမှာ
02:51
Alzheimer's is the only one
we cannot prevent, cure or even slow down.
we cannot prevent, cure or even slow down.
42
159880
6640
အယ်ဇိုင်းမားဟာ ကုလို့မရ၊ နှေးအောင်
တောင်လုပ်မရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော ရောဂါပါ။
တောင်လုပ်မရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော ရောဂါပါ။
02:59
We understand less about the science
of Alzheimer's than other diseases
of Alzheimer's than other diseases
43
167800
3360
အခြားရောဂါတွေနဲ့စာရင် အယ်ဇိုင်းမားရဲ့
သိပ္ပံကို နားလည်တာ ပိုနည်းပါတယ်။
သိပ္ပံကို နားလည်တာ ပိုနည်းပါတယ်။
03:03
because we've invested less time
and money into researching it.
and money into researching it.
44
171520
3080
အကြောင်းက သုသေသနပြုရာမှာ
အချိန်နဲ့ငွေစိုက်ထုတ်တာ ပိုနည်းလို့ပါ။
အချိန်နဲ့ငွေစိုက်ထုတ်တာ ပိုနည်းလို့ပါ။
03:07
The US government
spends 10 times more every year
spends 10 times more every year
45
175240
4136
အမေရိကန်အစိုးရက အယ်ဇိုင်းမားထက်
ကင်ဆာသုသေသနမှာ
ကင်ဆာသုသေသနမှာ
03:11
on cancer research than on Alzheimer's
46
179400
2976
နှစ်စဉ် ဆယ်ဆပိုသုံးပါတယ်။
03:14
despite the fact
that Alzheimer's costs us more
that Alzheimer's costs us more
47
182400
3040
မယ်ဇိုင်းမားဟာ ပိုကုန်ကျစေပြီး
ကင်ဆာလိုပဲ တူညီတဲ့
ကင်ဆာလိုပဲ တူညီတဲ့
03:18
and causes a similar number
of deaths each year as cancer.
of deaths each year as cancer.
48
186120
4600
နှစ်စဉ် သေဆုံးတဲ့အရေအတွက်
ဖြစ်တာတောင်မှပဲ ဗျာ။
ဖြစ်တာတောင်မှပဲ ဗျာ။
03:23
The lack of resources
stems from a more fundamental cause:
stems from a more fundamental cause:
49
191880
3736
အရင်းအမြစ်ကင်းမဲ့မှုဟာ ပိုပြီး အခြေခံကျတဲ့
အကြောင်းရင်းတစ်ခုကနေ အစပြုပါတယ်။
အကြောင်းရင်းတစ်ခုကနေ အစပြုပါတယ်။
03:27
a lack of awareness.
50
195640
1360
အသိစိတ် ကင်းမဲ့မှုလေ။
03:30
Because here's what few people know
but everyone should:
but everyone should:
51
198600
3400
အကြောင်းက လူတိုင်းသိသင့်တာကို
သိတဲ့လူက မရှိသလောက် ဖြစ်နေလို့ပါ။
သိတဲ့လူက မရှိသလောက် ဖြစ်နေလို့ပါ။
03:35
Alzheimer's is a disease,
and we can cure it.
and we can cure it.
52
203360
4280
အယ်ဇိုင်းမားဟာ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး
ဒါက ကုသလို့ရပါတယ်။
ဒါက ကုသလို့ရပါတယ်။
03:40
For most of the past 114 years,
53
208320
2536
ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၁၄ နှစ်လုံးလုံးရဲ့ အများစုမှာ
03:42
everyone, including scientists, mistakenly
confused Alzheimer's with aging.
confused Alzheimer's with aging.
54
210880
5456
သိပ္ပံပညာရှင်တွေအပါ လူတိုင်း အယ်ဇိုင်းမား
နဲ့ အိုမင်းခြင်းကို မှားယွင်းခဲ့တယ်။
နဲ့ အိုမင်းခြင်းကို မှားယွင်းခဲ့တယ်။
03:48
We thought that becoming senile
55
216360
1477
သူငယ်ပြန်တာဟာ ပုံမှန်ဖြစ်ပြီး
03:49
was a normal and inevitable
part of getting old.
part of getting old.
56
217861
2239
အသက်ကြီးတာရဲ့ မရှောင်သာတဲ့
အပိုင်းလို့ ထင်ခဲ့တယ်
အပိုင်းလို့ ထင်ခဲ့တယ်
03:53
But we only have to look at a picture
57
221000
2016
ဒါပေမဲ့ ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ တကယ့်
03:55
of a healthy aged brain compared
to the brain of an Alzheimer's patient
to the brain of an Alzheimer's patient
58
223040
3856
ရုပ်ပိုင်းအပျက်အစီးကို သိဖို့ ကျန်းမာ၊
အသက်ကြီးတဲ့ ဦးနှောက်တစိခုရဲ့ ရုပ်ပုံကို
အသက်ကြီးတဲ့ ဦးနှောက်တစိခုရဲ့ ရုပ်ပုံကို
03:58
to see the real physical damage
caused by this disease.
caused by this disease.
59
226920
3040
အယ်ဒိဇိုင်းမားဝေဒနာရှင်ရဲ့ ဦးနှောက်နဲ့
ယှဉ်ကြည့်ဖို့ပဲ လိုတာပါ။
ယှဉ်ကြည့်ဖို့ပဲ လိုတာပါ။
04:02
As well as triggering severe loss
of memory and mental abilities,
of memory and mental abilities,
60
230960
3856
ဆိုးဝါးတဲ့ မှတ်ဉာဏ်နဲ့ စိတ်ပိုင်း
အရည်အသွေး ဆုံးရှုံးမှု အစပျိုးခြင်းအပြင်
အရည်အသွေး ဆုံးရှုံးမှု အစပျိုးခြင်းအပြင်
04:06
the damage to the brain
caused by Alzheimer's
caused by Alzheimer's
61
234840
2216
အယ်ဇိုင်းမားကြောင့်ဖြစ်တဲ့
ဦးနှောက်ပျက်စီးမှုက
ဦးနှောက်ပျက်စီးမှုက
04:09
significantly reduces life expectancy
and is always fatal.
and is always fatal.
62
237080
4760
ဘဝသက်တမ်းကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေပြီး
အမြဲတမ်း ဒါက သေလောက်ပါတယ်။
အမြဲတမ်း ဒါက သေလောက်ပါတယ်။
04:14
Remember Dr. Alzheimer
found strange plaques and tangles
found strange plaques and tangles
63
242480
3056
လွန်ခဲ့တဲ့ရာစုက Dr. Alzheimer
Auguste ဦးနှောက်မှာ တွေ့ခဲ့တဲ့
Auguste ဦးနှောက်မှာ တွေ့ခဲ့တဲ့
04:17
in Auguste's brain a century ago.
64
245560
2000
ဆန်းတဲ့ အပြားတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုကို သတိရပါ
04:20
For almost a century,
we didn't know much about these.
we didn't know much about these.
65
248280
3000
ရာစုနှစ်တစ်ခုလုံး နီးပါး ဒါတွေအကြောင်း
အများကြီး မသိခဲ့ကြဘူး။
အများကြီး မသိခဲ့ကြဘူး။
04:24
Today we know they're made
from protein molecules.
from protein molecules.
66
252240
2680
ဒီနေ့မှာ ဒါတွေဟာ ပရိုတိန်းမော်လီကျူးက
လုပ်တာလို့ သိရတယ်။
လုပ်တာလို့ သိရတယ်။
04:27
You can imagine a protein molecule
67
255640
1656
ပရိုတိန်းမော်လီကျူးကို အိုရီဂါမိ
04:29
as a piece of paper that normally folds
into an elaborate piece of origami.
into an elaborate piece of origami.
68
257320
4040
အနုစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် ပုံမှန်ခေါက်ထား
တဲ့ စက္ကူစလို မြင်ယောင်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။
တဲ့ စက္ကူစလို မြင်ယောင်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။
04:34
There are spots
on the paper that are sticky.
on the paper that are sticky.
69
262160
2096
စက္ကူပေါ်မှာ စေးကပ်နေတဲ့ အစက်တွေရှိတယ်။
04:36
And when it folds correctly,
these sticky bits end up on the inside.
these sticky bits end up on the inside.
70
264600
4936
ပုံစံတကျ ခေါက်လိုက်ရင် ဒီစေးကပ်တဲ့အပိုင်း
တွေဟာ အတွင်းဘက်ရောက်သွားတယ်။
တွေဟာ အတွင်းဘက်ရောက်သွားတယ်။
04:41
But sometimes things go wrong,
and some sticky bits are on the outside.
and some sticky bits are on the outside.
71
269560
4456
ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတစ်လေ မှားသွားပြီး တချို့
စေးကပ်တဲ့ အပိုင်းတွေ အပြင်ဘက်ရောက်တယ်။
စေးကပ်တဲ့ အပိုင်းတွေ အပြင်ဘက်ရောက်တယ်။
04:46
This causes the protein molecules
to stick to each other,
to stick to each other,
72
274040
3016
ဒါက ပရိုတန်းမော်လီကျူးတွေ
တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ကပ်သွားစေပြီး
တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ကပ်သွားစေပြီး
04:49
forming clumps that eventually become
large plaques and tangles.
large plaques and tangles.
73
277080
3680
နောက်ဆုံး အချပ်ကြီးတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ
ဖြစ်လာတဲ့ အုပ်စုတွေဖွဲ့သွားတယ်။
ဖြစ်လာတဲ့ အုပ်စုတွေဖွဲ့သွားတယ်။
04:53
That's what we see
in the brains of Alzheimer's patients.
in the brains of Alzheimer's patients.
74
281680
2720
ဒါက အယ်ဇိုင်းမား ဝေဒနာရှင်ရဲ့
ဦးနှောက်တွေထဲမှာ မြင်ရတာပါ။
ဦးနှောက်တွေထဲမှာ မြင်ရတာပါ။
04:57
We've spent the past 10 years
at the University of Cambridge
at the University of Cambridge
75
285240
3096
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀နှစ် Cambridge တက္ကသိုလ်မှာ
ကုန်ဆုံးကာ
ကုန်ဆုံးကာ
05:00
trying to understand
how this malfunction works.
how this malfunction works.
76
288360
2720
ဒီ ချွတ်ယွင်းလုပ်ဆောင်ပုံကို
နားလည်အောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။
နားလည်အောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။
05:03
There are many steps, and identifying
which step to try to block is complex --
which step to try to block is complex --
77
291800
4696
အဆင့်တွေ အများကြီးရှိပြီး ဘယ်အဆင့်က
ပိတ်ဆို့ဖို့ စမ်းတာ ရှာတာ ရှုပ်ထွေးပါတယ်။
ပိတ်ဆို့ဖို့ စမ်းတာ ရှာတာ ရှုပ်ထွေးပါတယ်။
05:08
like defusing a bomb.
78
296520
1280
ဗုံးစနက်တံ ဖြုတ်သလိုပေါ့၊
05:10
Cutting one wire might do nothing.
79
298600
2096
ဝိုင်ယာတစ်ခု ဖြတ်လိုက်တာ
ဘာမှမဖြစ်လောက်ပါဘူး။
ဘာမှမဖြစ်လောက်ပါဘူး။
05:12
Cutting others might
make the bomb explore.
make the bomb explore.
80
300720
2600
အခြားဟာတွေ ဖြတ်လိုက်တာက
ဗုံးပေါက်ကွဲ စေနိုင်တယ်လေ။
ဗုံးပေါက်ကွဲ စေနိုင်တယ်လေ။
05:16
We have to find the right step to block,
81
304160
2176
ပိတ်ဆို့ဖို့ မှန်ကန်တဲ့အဆင့်ကို
ရှာဖို့လိုပြီး
ရှာဖို့လိုပြီး
05:18
and then create a drug that does it.
82
306360
2120
ဒါကိုလုပ်တဲ့ ဆေးတစ်မျိုး တီထွင်ရပါတယ်။
05:21
Until recently, we for the most part
83
309000
2056
မကြာသေးခင်အထိ အများအားဖြင့်
ဝိုင်ယာတွေကို
ဝိုင်ယာတွေကို
05:23
have been cutting wires
and hoping for the best.
and hoping for the best.
84
311080
2456
ဖြတ်နေပြီး အကောင်းဆုံးကို
မျှော်လင့်နေပါတယ်။
မျှော်လင့်နေပါတယ်။
05:25
But now we've got together
a diverse group of people --
a diverse group of people --
85
313560
2856
ဒါပေမဲ့ အခု လူမျိုးစုံပါတဲ့အဖွဲ့
စုစည်းမိပါပြီ။
စုစည်းမိပါပြီ။
05:28
medics, biologists, geneticists, chemists,
physicists, engineers and mathematicians.
physicists, engineers and mathematicians.
86
316440
5576
ဆရာဝန်၊ ဇီဝ၊ ဗီဇ၊ ဓာတု၊ ရူပဗေဒပညာရှင်တွေ၊
အင်ဂျင်နီယာနဲ့ သင်္ချာပညာရှင်တွေပေါ့။
အင်ဂျင်နီယာနဲ့ သင်္ချာပညာရှင်တွေပေါ့။
05:34
And together, we've managed
to identify a critical step in the process
to identify a critical step in the process
87
322040
4216
စုပေါင်းပြီး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အရေးပါတဲ့အဆင့်
ကိုရှာဖွေဖို့ စီမံပြီးပါပြီ။
ကိုရှာဖွေဖို့ စီမံပြီးပါပြီ။
05:38
and are now testing a new class of drugs
which would specifically block this step
which would specifically block this step
88
326280
4216
အခု အထူးသဖြင့် ဒီအဆင့်နဲ့ ရောဂါကို
တားဆီးဖို့ ဆေးသစ်တစ်မျိုးကို
တားဆီးဖို့ ဆေးသစ်တစ်မျိုးကို
05:42
and stop the disease.
89
330520
1520
စမ်းသပ်နေပါတယ်။
05:44
Now let me show you
some of our latest results.
some of our latest results.
90
332360
2496
ကဲဒီတော့ နောက်ဆုံးရလာဒ် တစ်ချို့ကို
မျှဝေခွင့်ပြုပါ။
မျှဝေခွင့်ပြုပါ။
05:46
No one outside of our lab
has seen these yet.
has seen these yet.
91
334880
2656
ကျွန်တော်တို့ စမ်းသပ်ခန်းပြင်ပက လူတွေ
မမြင်ဖူးသေးပါဘူး။
မမြင်ဖူးသေးပါဘူး။
05:49
Let's look at some videos of what happened
when we tested these new drugs in worms.
when we tested these new drugs in worms.
92
337560
4976
တီကောင်တွေကို စမ်းသပ်တော့ ဖြစ်ပေါ်လာတာရဲ့
ဗီဒီယိုတွေကို ကြည့်ရအောင်။
ဗီဒီယိုတွေကို ကြည့်ရအောင်။
05:54
So these are healthy worms,
93
342560
1856
ဒီတော့ တစ်ချို့တီကောင်တွေဟာ
ကျန်းမာပြီး
ကျန်းမာပြီး
05:56
and you can see
they're moving around normally.
they're moving around normally.
94
344440
2200
ပုံမှန်အတိုင်း ရွေ့ရှားနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
05:59
These worms, on the other hand,
95
347560
2440
ဒါပေမဲ့ ဒီတီကောင်တွေရဲ့ အတွင်းဘက်မှာ
06:02
have protein molecules
sticking together inside them --
sticking together inside them --
96
350480
3096
တစ်ခုနဲ့တစ်ခုကပ်နေတဲ့
ပရိုတိန်းမော်လီကျူးတွေ ရှိပါတယ်။
ပရိုတိန်းမော်လီကျူးတွေ ရှိပါတယ်။
06:05
like humans with Alzheimer's.
97
353600
1616
အယ်ဇိုင်းမားဖြစ်တဲ့ လူတွေလိုပေါ့။
06:07
And you can see they're clearly sick.
98
355240
2296
သူတို့ဟာ အရှင်းကြီး မကျန်းမာတာ
တွေ့နိုင်ပါတယ်။
တွေ့နိုင်ပါတယ်။
06:09
But if we give our new drugs
to these worms at an early stage,
to these worms at an early stage,
99
357560
4976
ဒါပေမဲ့ ဒီတီကောင်တွေကို အစောပိုင်းအဆင့်မှာ
ဆေးသစ်တိုက်လိုက်ရင်
ဆေးသစ်တိုက်လိုက်ရင်
06:14
then we see that they're healthy,
and they live a normal lifespan.
and they live a normal lifespan.
100
362560
3680
သူတို့ဟာ ကျန်းမာပြီး သာမန် ဘဝသက်တမ်းမှာ
ရှင်သန်တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
ရှင်သန်တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
06:19
This is just an initial positive result,
but research like this
but research like this
101
367200
3656
ဒါက ပဏာမ ရလာဒ်ကောင်းပဲ ရှိပါသေးတယ်၊
ဒါပေမဲ့ ဒီလိုသုသေသနက ပြဆိုတာက
ဒါပေမဲ့ ဒီလိုသုသေသနက ပြဆိုတာက
06:22
shows us that Alzheimer's is a disease
that we can understand and we can cure.
that we can understand and we can cure.
102
370880
4736
အယ်ဇိုင်းမားဟာ နားလည်နိုင်တဲ့ ရောဂါ
ဖြစ်ပြီး ကုသလို့ရတယ်ဆိုတာပါ။
ဖြစ်ပြီး ကုသလို့ရတယ်ဆိုတာပါ။
06:27
After 114 years of waiting,
103
375640
2896
၁၁၄ နှစ်ကြာ စောင့်ဆိုင်းပြီးတဲ့နောက်
06:30
there's finally real hope
for what can be achieved
for what can be achieved
104
378560
2376
နောက်ဆုံးတော့ လာမယ့် ၁၀နှစ်၊ နှစ်၂၀
အတွင်းမှာ
အတွင်းမှာ
06:32
in the next 10 or 20 years.
105
380960
1720
ရယူနိုင်တဲ့ တကယ့်မျှော်လင့်ချက်ပါ။
06:36
But to grow that hope,
to finally beat Alzheimer's, we need help.
to finally beat Alzheimer's, we need help.
106
384040
4320
ဒါပေမဲ့ ဒီမျှော်လင့်ချက်ရှင်သန်ဖို့၊ အဆုံး
အယ်ဇိုင်းမားကိုနိုင်ဖို့ အကူလိုပါတယ်
အယ်ဇိုင်းမားကိုနိုင်ဖို့ အကူလိုပါတယ်
06:40
This isn't about scientists like me --
107
388920
1856
ကျွန်တော့လို သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့
မဟုတ်ပဲ
မဟုတ်ပဲ
06:42
it's about you.
108
390800
1200
အားလုံးနဲ့ ဆိုင်တာပါ။
06:44
We need you to raise awareness
that Alzheimer's is a disease
that Alzheimer's is a disease
109
392600
3576
အယ်ဇိုင်းမားဟာ ရောဂါတစ်ခုဆိုတာ၊
ကြိုးစားရင် တိုက်ဖျက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့
ကြိုးစားရင် တိုက်ဖျက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့
06:48
and that if we try, we can beat it.
110
396200
2616
အသိအမြင် နိုးကြားဖို့ ခင်ဗျားတို့လိုတယ်။
06:50
In the case of other diseases,
111
398840
1816
အခြားရောဂါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
06:52
patients and their families
have led the charge for more research
have led the charge for more research
112
400680
3136
လူနာတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့မိသားစုတွေဟာ
နောက်ထပ် သုသေသနအတွက် ဦးဆောင်ပြီး
နောက်ထပ် သုသေသနအတွက် ဦးဆောင်ပြီး
06:55
and put pressure on governments,
the pharmaceutical industry,
the pharmaceutical industry,
113
403840
2936
အစိုးရတွေ၊ ဆေးဝါးလုပ်ငန်း၊
သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့
သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့
06:58
scientists and regulators.
114
406800
2216
ထိန်းသိမ်းသူတွေကို ဖိအားပေးကြပါတယ်။
07:01
That was essential for advancing treatment
for HIV in the late 1980s.
for HIV in the late 1980s.
115
409040
4856
၁၉၈၀ နှောင်းပိုင်းနှစ်တွေမှာ HIV အတွက်
ကုသမှု အဆင့်မြင့်ခြင်းဟာ မရှိမဖြစ်ပါ။
ကုသမှု အဆင့်မြင့်ခြင်းဟာ မရှိမဖြစ်ပါ။
07:05
Today, we see that same drive
to beat cancer.
to beat cancer.
116
413920
3680
ဒီနေ့ ကင်ဆာကိုတိုက်ဖျက်ဖို့ဟာ တွန်းအား
အတူတူပဲလို့ မြင်ပါတယ်။
အတူတူပဲလို့ မြင်ပါတယ်။
07:10
But Alzheimer's patients are often
unable to speak up for themselves.
unable to speak up for themselves.
117
418320
4336
အယ်ဇိုင်းမား ဝေဒနာရှင်တွေကျတော့
မကြာခဏေ ကိုယ့်ဘာသမပြောနိုင်ရှာပါဘူး။
မကြာခဏေ ကိုယ့်ဘာသမပြောနိုင်ရှာပါဘူး။
07:14
And their families, the hidden victims,
caring for their loved ones night and day,
caring for their loved ones night and day,
118
422680
4736
မိသားစုတွေ နောက်ကွယ်က သားကောင်တွေ
ဟာ သူတို့ချစ်ရသူတွေကို နေ့ညပြုစုရတော့
ဟာ သူတို့ချစ်ရသူတွေကို နေ့ညပြုစုရတော့
07:19
are often too worn out
to go out and advocate for change.
to go out and advocate for change.
119
427440
3040
တစ်ခါတစ်လေ အပြင်ထွက်
ပြောင်းလဲတာ ထောက်ခံဖို့ ပင်းပန်းနေပါတယ်။
ပြောင်းလဲတာ ထောက်ခံဖို့ ပင်းပန်းနေပါတယ်။
07:23
So, it really is down to you.
120
431320
3080
ဒီတော့ ဒါက တကယ်ကို ခင်ဗျားတို့
အပေါါ် ကျလာပါတယ်။
အပေါါ် ကျလာပါတယ်။
07:27
Alzheimer's isn't,
for the most part, a genetic disease.
for the most part, a genetic disease.
121
435720
3336
အယ်ဇိုင်းမားဟာ အများစုအနေနဲ့
မျိုးရိုးလိုက်တဲ့ ရောဂါမဟုတ်ပါဘူး။
မျိုးရိုးလိုက်တဲ့ ရောဂါမဟုတ်ပါဘူး။
07:31
Everyone with a brain is at risk.
122
439080
2120
ဦးနှောက်ပါတဲ့ လူတိုင်း အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။
07:34
Today, there are 40 million
patients like Auguste,
patients like Auguste,
123
442160
4496
ဒီနေ့မှာ Auguste လိုမျိုး သူတို့ကိုယ်တိုင်
အတွက် လိုအပ်တဲ့
အတွက် လိုအပ်တဲ့
07:38
who can't create the change
they need for themselves.
they need for themselves.
124
446680
2896
အပြောင်းအလဲကို မဖန်တီးနိုင်တဲ့
လူနာ သန်း ၄၀ ရှိပါတယ်။
လူနာ သန်း ၄၀ ရှိပါတယ်။
07:41
Help speak up for them,
125
449600
1560
သူတို့အတွက် ရပ်တည်ပေးဖို့ ကူညီပါ
07:44
and help demand a cure.
126
452080
2200
ကုသမှုကို တောင်းခံပေးကြပါ။
07:47
Thank you.
127
455346
1150
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
07:48
(Applause)
128
456520
3600
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Samuel Cohen - Research scientistSamuel Cohen researches Alzheimer's disease and other neurodegenerative disorders.
Why you should listen
Samuel Cohen is a Research Fellow in Biophysical Chemistry at St. John's College and the Centre for Misfolding Diseases in the Department of Chemistry at the University of Cambridge, from where he holds PhD, MSci, MA and BA degrees. Cohen has worked as a consultant in the London office of Boston Consulting Group (BCG), where he specialized in the healthcare, technology and media sectors. His scientific research focuses on neurodegenerative disorders. He is co-author of more than 20 scientific papers, book chapters and patents, and was recently a lead author on a widely-reported study in which researchers made a major breakthrough towards finding a cure for Alzheimer's disease.
More profile about the speakerSamuel Cohen | Speaker | TED.com