TED2019
Nanfu Wang: What it was like to grow up under China's one-child policy
Nanfu Wang: တရုတ်ပြည်ရဲ့ ကလေးတစ်ယောက် မူဝါဒအောက်မှာ ကြီးပြင်းခဲ့ရတာ ဘယ်လိုပါလိမ့်
Filmed:
Readability: 3.6
2,722,175 views
တရုတ်ပြည်ရဲ့ ကလေးတစ်ယောက် မူဝါဒကို ၂၀၁၅ မှာ အဆုံးသတ်ခဲ့ပေမဲ့ ဒီအစီအစဉ်အောက်မှာ ရှင်သန်နေထိုင်ခဲ့ရတာ ဘယ်လိုပါလိမ့်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ စတင်နားလည်ခါစသာရှိပါသေးတယ်လို့ TED ဝိုင်းတော်သားနဲ့ မှတ်တမ်းတင် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးသူ Nanfu Wang ကဆိုပါတယ်။ သူ့ရဲ့ရုပ်ရှင် "One Child Nation" က ရိုက်ကွက်နဲ့အတူ ဒီမူဝါဒရဲ့ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို လှစ်ဟပြတဲ့ မဖွင့်ဟရသေးတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို မျှဝေကာ ဝါဒဖြန့်မှုရဲ့ တစ်စတစ်စဆိုးလာတဲ့ အစွမ်းကို ဖော်ထုတ်ထားပါတယ်။
Nanfu Wang - Documentary filmmaker
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China. Full bio
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
My name is Nanfu.
0
1000
1690
ကျွန်မရဲ့အမည်က Nanfu ပါ။
00:15
In Chinese, "nan" means "man."
1
3365
2875
တရုတ်လိုတော့ "nan" ဆိုတာက "ယောက်ျား"
00:18
And "fu" means "pillar."
2
6952
1817
"fu" ဆိုတာက "တိုင်မ"ပါ။
00:21
My family had hoped for a boy,
3
9579
2113
ကျွန်မမိသားစုက မိသားစု
အတွက် တိုင်မ ဖြစ်ဖို့
အတွက် တိုင်မ ဖြစ်ဖို့
00:23
who would grow up
to be the pillar of the family.
to be the pillar of the family.
4
11716
3333
ယောက်ျားလေးတစ်ယောက်ကို
မျှော်လင့်ခဲ့တာပေါ့လေ။
မျှော်လင့်ခဲ့တာပေါ့လေ။
00:27
And when I turned out to be a girl,
5
15692
2239
ကျွန်မက မိန်းကလေးတစ်ယောက်
ဖြစ်သွားတဲ့အခါမှာတော့
ဖြစ်သွားတဲ့အခါမှာတော့
00:29
they named me Nanfu anyway.
6
17955
1856
ဘာဖြစ်ဖြစ် Nanfu လို့ပဲ အမည်ပေးခဲ့တယ်။
00:31
(Laughter)
7
19835
1425
(ရယ်သံများ)
00:33
I was born in 1985,
8
21284
2428
ကျွန်မကို ၁၉၈၅ ခုမှာ မွေးခဲ့တာပါ၊
00:35
six years before China announced
its one-child policy.
its one-child policy.
9
23736
3667
တရုတ်ပြည်က ကလေးတစ်ယောက် မူဝါဒ
မကြေညာခင် ခြောက်နှစ်အလိုမှာပါ။
မကြေညာခင် ခြောက်နှစ်အလိုမှာပါ။
00:40
Right after I was born,
10
28958
2246
ကျွန်မ မွေးပြီးနောက်မှာပဲ
00:43
the local officials came
and ordered my mom to be sterilized.
and ordered my mom to be sterilized.
11
31228
4055
ဒေသ အာဏာပိုင်တွေ လာပြီး ကျွန်မ
အမေကို သားကြောဖြတ်ဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့တယ်။
အမေကို သားကြောဖြတ်ဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့တယ်။
00:48
My grandpa stood up to the officials,
12
36767
2333
အဖိုးက အာဏာပိုင်တွေကို ရင်ဆိုင်ရဲတယ်၊
00:51
because he wanted a grandson
to carry on the family name.
to carry on the family name.
13
39124
3386
အကြောင်းက မိသားစုအမည် ဆက်ယူဖို့
မြေးယောက်ျားလေးတစ်ယောက် လိုချင်ခဲ့တာလေ။
မြေးယောက်ျားလေးတစ်ယောက် လိုချင်ခဲ့တာလေ။
00:55
Eventually, my parents were allowed
to have a second child,
to have a second child,
14
43982
4171
နောက်ဆုံးမှာ ကျွန်မရဲ့မိဘတွေဟာ
ဒုတိယကလေးမွေးခွင့်ရခဲ့ပေမဲ့
ဒုတိယကလေးမွေးခွင့်ရခဲ့ပေမဲ့
01:00
but they had to wait for five years
15
48177
2072
ငါးနှစ် စောင့်ခဲ့ရပြီး
01:02
and pay a substantial fine.
16
50273
1800
ဒဏ်ငွေ အများကြီး ဆောင်ခဲ့ရတယ်။
01:05
Growing up, my brother and I
17
53638
2897
ကြီးပြင်းလာကြတော့ ကျွန်မရဲ့မောင်လေးနဲ့
ကျွန်မတို့ဟာ
ကျွန်မတို့ဟာ
01:08
were surrounded by children
from one-child families.
from one-child families.
18
56559
3128
ကလေးတစ်ယောက် မိသားစုမှ
ကလေးတွေနဲ ပတ်လည်ဝိုင်းနေတယ်။
ကလေးတွေနဲ ပတ်လည်ဝိုင်းနေတယ်။
01:13
I remember feeling a sense of shame
19
61004
3038
ကျွန်မမှာ မောင်ငယ်လေးတစ်ယောက်ရှိလို့
01:16
because I had a younger brother.
20
64066
1755
ရှက်စိတ်ဖြစ်ခဲ့တာကို အမှတ်ရမိတယ်၊
01:19
I felt like our family did something wrong
for having two children.
for having two children.
21
67067
3658
ကလေးနှစ်ယောက် မွေးတဲ့အတွက် ကျွန်မတို့
မိသားစုဟာ တစ်ခုခုမှားလုပ်သလို ခံစားရတယ်။
မိသားစုဟာ တစ်ခုခုမှားလုပ်သလို ခံစားရတယ်။
01:24
At the time, I didn't question
22
72315
1485
အဲဒီအချိန်မှာ ရှက်စိတ်နဲ့
01:25
where this sense of shame
and guilt came from.
and guilt came from.
23
73824
2838
လိပ်ပြာမလုံစိတ်က
ဘယ်ကလာတယ်ဆိုတာ မမေးခဲ့မိဘူး။
ဘယ်ကလာတယ်ဆိုတာ မမေးခဲ့မိဘူး။
01:31
A year and a half ago,
I had my own first child.
I had my own first child.
24
79062
3294
လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ခွဲက
ကျွန်မရဲ့ ပထမဆုံးကလေး မွေးခဲ့တယ်။
ကျွန်မရဲ့ ပထမဆုံးကလေး မွေးခဲ့တယ်။
01:34
It was the best thing
that ever happened in my life.
that ever happened in my life.
25
82991
2928
ဒါက ကျွန်မရဲ့ဘဝမှာ ကြုံခဲ့ဖူး
သမျှထဲမှာ အကောင်းဆုံးအရာပါ။
သမျှထဲမှာ အကောင်းဆုံးအရာပါ။
01:38
Becoming a mother
26
86538
1301
မိခင်တစ်ဦးဖြစ်လာခြင်းက
01:39
gave me a totally new perspective
on my own childhood,
on my own childhood,
27
87863
4079
ကျွန်မရဲ့ကလေးဘဝအပေါ် လုံးဝဥဿုံ
ရှုထောင့် သစ်တစ်ခု ပေးခဲ့ပြီး
ရှုထောင့် သစ်တစ်ခု ပေးခဲ့ပြီး
01:43
and it brought back
my memories of early life in China.
my memories of early life in China.
28
91966
4500
တရုတ်ပြည်က ငယ်စဉ်ဘဝရဲ့
အမှတ်တရတွေကို ပြန်ယူဆောင်ပေးခဲ့တယ်။
အမှတ်တရတွေကို ပြန်ယူဆောင်ပေးခဲ့တယ်။
01:49
For the past three decades,
29
97490
2127
လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်သုံးခုလုံးလုံး
01:51
everyone in my family had to apply
for a permission from the government
for a permission from the government
30
99641
4722
ကျွန်မရဲ့ မိသားစုဝင်တိုင်းဟာ အစိုးရဆီကနေ
ကလေးမွေးဖို့ ခွင့်ပြုချက်
ကလေးမွေးဖို့ ခွင့်ပြုချက်
01:56
to have a child.
31
104387
1150
လျှောက်ဖို့လိုခဲ့တယ်။
01:58
And I wondered
32
106369
1349
ကလေးတစ်ယောက် မူဝါဒအောက်မှာ
01:59
what it was like for people
who lived under the one-child policy.
who lived under the one-child policy.
33
107742
4196
နေထိုင်သူတွေအတွက် ဘယ်လိုများ
ဖြစ်ခဲ့ပါလိမ့််လို့ ကျွန်မတွေးမိတယ်။
ဖြစ်ခဲ့ပါလိမ့််လို့ ကျွန်မတွေးမိတယ်။
02:04
So I decided to make
a documentary about it.
a documentary about it.
34
112361
3000
ဒါနဲ့ပဲ ဒီအကြောင်းမှတ်တမ်းတစ်ခု
ဖန်တီးဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
ဖန်တီးဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
02:08
One of the people I interviewed
35
116964
1905
ကျွန်မ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့တဲ့လူတွေထဲက
02:10
was the midwife who delivered
all of the babies born in my village,
all of the babies born in my village,
36
118893
5158
တစ်ဦးက ကျွန်မအပါအဝင်
ရွာထဲက ကလေးအားလုံးကိုမွေးပေးခဲ့တဲ့
ရွာထဲက ကလေးအားလုံးကိုမွေးပေးခဲ့တဲ့
02:16
including myself.
37
124075
1150
ဝမ်းဆွဲဆရာမ တစ်ယောက်ပါ။
02:18
She was 84 years old
when I interviewed her.
when I interviewed her.
38
126456
3164
သူ့ကို ကျွန်မ တွေ့ဆုံမေးမြန်းစဉ်က
သူ့အသက်က ၈၄ နှစ်ပါ။
သူ့အသက်က ၈၄ နှစ်ပါ။
02:22
I asked her,
39
130294
1724
ကျွန်မ သူ့ကိုမေးခဲ့တာက
02:24
"Do you remember how many babies
you delivered throughout your career?"
you delivered throughout your career?"
40
132042
3666
"အဖွားရဲ့ သက်တမ်းတစ်လျှောက်မှာ ကလေး
ဘယ်နှစ်ယောက် မွေးဖွားပေးခဲ့တာ မှတ်မိလား။"
ဘယ်နှစ်ယောက် မွေးဖွားပေးခဲ့တာ မှတ်မိလား။"
02:28
She didn't have a number for deliveries.
41
136399
2234
မွေးဖွားပေးခဲ့တဲ့ ကိန်းဂဏန်း
သူမှာ မရှိပါဘူး။
သူမှာ မရှိပါဘူး။
02:31
She said she had performed
42
139561
3251
အတင်းအဓမ္မ ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတာတွေနဲ့
02:34
60,000 forced abortions
and sterilizations.
and sterilizations.
43
142836
4575
သားကြောဖြတ်တာ ၆၀၀၀၀
လုပ်ခဲ့တယ်လို့ သူပြောခဲ့တယ်။
လုပ်ခဲ့တယ်လို့ သူပြောခဲ့တယ်။
02:40
Sometimes, she said,
44
148855
2310
တစ်ခါတစ်ရံ သူပြောတာက
02:43
a late-term fetus
would survive an abortion,
would survive an abortion,
45
151189
3087
သန္ဓေရင့်တဲ့ကလေးဟာ
ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချမှုမှာ ရှင်ကျန်မှာဖြစ်ပြီး
ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချမှုမှာ ရှင်ကျန်မှာဖြစ်ပြီး
02:46
and she would kill the baby
after delivering it.
after delivering it.
46
154300
2709
ဒီကလေးကို မွေးပြီးနဲ့ သတ်ပစ်လေ့ရှိတယ်တဲ့။
02:49
She remembered how her hands would tremble
47
157489
3731
ဒီအလုပ်လုပ်တုန်းမှာ သူ့လက်တွေ
ဘယ်လောက်တုန်ခဲ့တာကို
ဘယ်လောက်တုန်ခဲ့တာကို
02:53
as she did the work.
48
161244
1333
သူအမှတ်ရခဲ့တယ်။
02:55
Her story shocked me.
49
163815
1400
သူ့ဇာတ်လမ်းက လန့်စေတယ်။
02:57
When I set out to make the film,
50
165934
2207
ကျွန်မ ဒီရုပ်ရှင်ကိုရိုက်ဖို့ စတုန်းက
03:00
I expected it would be a simple story
of perpetrators and victims.
of perpetrators and victims.
51
168165
4417
ပြစ်မှုကျူးလွန်သူတွေနဲ့ သားကောင်တွေရဲ့ဇာတ်
လမ်ရိုးရိုးတစ်ပုဒ်လို့ မျှော်လင့်ခဲ့တယ်။
လမ်ရိုးရိုးတစ်ပုဒ်လို့ မျှော်လင့်ခဲ့တယ်။
03:04
People who carried out the policy
52
172606
1928
ဒီမူဝါဒကို ဖော်ဆောင်တဲ့လူတွေနဲ့
03:06
and people who are living
with the consequences.
with the consequences.
53
174558
2584
ဒီအကျိုးဆက်တွေနဲ့ နေထိုင်သူတွေပါ။
03:09
But that wasn't what I saw.
54
177701
1800
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မမြင်ခဲ့တာက ဒါမဟုတ်ဘူး။
03:12
As I was finishing
my interview with the midwife,
my interview with the midwife,
55
180082
3204
ဝမ်းဆွဲဆရာမနဲ့ ကျွန်မရဲ့တွေ့ဆုံခန်း
အပြီးသတ်နေစဉ်မှာ
အပြီးသတ်နေစဉ်မှာ
03:15
I noticed an area in her house
56
183310
2231
အသေးစိတ် လက်ဝင်စွာစီစဉ်ထားတဲ့
လက်ဖြစ် အလံတွေနဲ့
လက်ဖြစ် အလံတွေနဲ့
03:17
that was decorated
with elaborate homemade flags.
with elaborate homemade flags.
57
185565
4268
အလှဆင်ထားတဲ့ သူ့အိမ်က နေရာတစ်ခုကို
ကျွန်မ သတိထားမိခဲ့တယ်။
ကျွန်မ သတိထားမိခဲ့တယ်။
03:21
And each flag has a picture
of a baby on it.
of a baby on it.
58
189857
3070
အလံတစ်ခုစီရဲ့အပေါ်မှာ
ကလေးငယ်ရဲ့ ပုံတစ်ပုံရှိတယ်။
ကလေးငယ်ရဲ့ ပုံတစ်ပုံရှိတယ်။
03:26
These were flags
that were sent by families
that were sent by families
59
194157
3142
ဒါတွေက သားမဖွားနိုင်မှု ပြဿနာတွေကို
သူကူညီ ကုသပေးခဲ့တဲ့
သူကူညီ ကုသပေးခဲ့တဲ့
03:29
whom she helped treat
their infertility problems.
their infertility problems.
60
197323
3881
မိသားစုတွေကနေ ပို့ပေးခဲ့တဲ့
အလံတွေပါ။
အလံတွေပါ။
03:33
She explained that she had had enough
61
201657
2333
ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတာတွေနဲ့ သာကြောဖြတ်တာတွေ
03:36
of performing abortions
and sterilizations --
and sterilizations --
62
204014
2936
လုပ်ရတာ များလွန်းလှပြီဖြစ်တာကြောင့်
03:38
that the only work she did now
was to help families have babies.
was to help families have babies.
63
206974
4616
အခုတော့ မိသားစုတွေကို ကလေးရဖို့ ကူညီပေးတဲ့
အလုပ်ပဲ လုပ်တော့တယ်လို့ သူရှင်းပြခဲ့တယ်။
အလုပ်ပဲ လုပ်တော့တယ်လို့ သူရှင်းပြခဲ့တယ်။
03:44
She said she was full of guilt
64
212839
2444
ကလေးတစ်ယောက် မူဝါဒကို
03:47
for carrying out the one-child policy,
65
215307
2895
လိုက်နာဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့အတွက်
အပြစ်တွေနဲ့ပြည့်နေခဲ့ပြီး
အပြစ်တွေနဲ့ပြည့်နေခဲ့ပြီး
03:50
and she hoped that by helping
families have babies,
families have babies,
66
218226
3244
မိသားစုတွေကို ကလေးမွေးဖို့
ကူညီခြင်းအားဖြင့် သူအတိတ်က
ကူညီခြင်းအားဖြင့် သူအတိတ်က
03:53
she could counteract
what she did in the past.
what she did in the past.
67
221494
2976
လုပ်ခဲ့တာကို ချေဖျက်နိုင်မယ် မျှော်လင့်
တယ်လို့ သူပြောခဲ့တယ်။
တယ်လို့ သူပြောခဲ့တယ်။
03:57
It became clear to me
she, too, was a victim of the policy.
she, too, was a victim of the policy.
68
225034
4796
ကျွန်မအတွက် ရှင်းလာတာက သူဟာလည်း
ဒီမူဝါဒရဲ့သားကောင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့တာပါ။
ဒီမူဝါဒရဲ့သားကောင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့တာပါ။
04:02
Every voice was telling her
69
230973
2691
သူ လုပ်ခဲ့တာက မှန်ကန်ပြီး
04:05
that what she did was right
and necessary for China's survival.
and necessary for China's survival.
70
233688
3467
တရုတ်ပြည်ှရှင်ကျန်မှုအတွက် လိုအပ်တယ်
လို့ အသံတိုင်းက သူ့ကိုပြောနေခဲ့တယ်။
လို့ အသံတိုင်းက သူ့ကိုပြောနေခဲ့တယ်။
04:10
And she did what she thought
was right for her country.
was right for her country.
71
238108
2934
သူ့တိုင်းပြည်အတွက် သူမှန်တယ်ထင်ခဲ့တာကို
သူလုပ်ခဲ့တာပါ။
သူလုပ်ခဲ့တာပါ။
04:14
I know how strong that message was.
72
242265
2468
ဒီသတင်းစကားက ဘယ်လောက်အားကောင်း
တာကို ကျွန်မ သိတယ်။
တာကို ကျွန်မ သိတယ်။
04:17
It was everywhere
around myself when I grew up.
around myself when I grew up.
73
245273
3008
ကြီးပြင်းလာစဉ် ကျွန်မကိုယ်တိုင်ရဲ့
ပတ်လည် နေရာတိုင်းမှာရှိတယ်။
ပတ်လည် နေရာတိုင်းမှာရှိတယ်။
04:20
It was printed on matches,
74
248305
2724
မီးခြစ်ဆံဘူးတွေ၊ ဖဲချပ်တွေ၊
04:23
playing cards,
75
251053
1636
ကျောင်းသုံးစာအုပ်တွေနဲ့
04:24
textbooks, posters.
76
252713
2062
နံရံကပ်ကြော်ငြာတွေမှာ
ရိုက်နှိပ်ထားတယ်။
ရိုက်နှိပ်ထားတယ်။
04:27
The propaganda praising
the one-child policy
the one-child policy
77
255180
2063
ကလေးတစ်ယောက်မူဝါဒကို ချီးမွှမ်းတဲ့
04:29
was everywhere around us.
78
257267
1682
ဝါဒဖြန့်မှုက ပတ်လည်နေရာတိုင်းမှာပါ။
04:30
[Anyone who refuses to sterilize
will be arrested.]
will be arrested.]
79
258973
2548
[ သားကြောဖြတ်ဖို့ ငြင်းဆိုသူတိုင်း
ဖမ်းချုပ်ခံရမည်။]
ဖမ်းချုပ်ခံရမည်။]
04:33
And so were the threats
against disobeying it.
against disobeying it.
80
261545
2334
မလိုက်နာတာအတွက်
ခြိမ်းခြောက်မှုတွေရှိခဲ့တယ်။
ခြိမ်းခြောက်မှုတွေရှိခဲ့တယ်။
04:35
The message seeped into our minds
81
263903
2436
ကျွန်မတို့စိတ်တွေထဲ စိမ့်ဝင်နေခဲ့တဲ့
ဒီသတင်းစကားဟာ
ဒီသတင်းစကားဟာ
04:38
so much so that I grew up
feeling embarrassed
feeling embarrassed
82
266363
3205
မောင်ငယ်လေးတစ်ယောက်ရှိတာကို
အနေရခက်ကာ ကြီးပြင်းလာတဲ့အထိ
အနေရခက်ကာ ကြီးပြင်းလာတဲ့အထိ
04:41
for having a younger brother.
83
269592
1788
များလွန်းခဲ့ပါတယ်။
04:45
With each person I filmed,
84
273625
2834
ကျွန်မ ရုပ်ရှင်ရိုက်ခဲ့တဲ့
လူတစ်ယောက်စီနဲ့အတူ
လူတစ်ယောက်စီနဲ့အတူ
04:49
I saw how their minds and hearts
can be influenced by the propaganda,
can be influenced by the propaganda,
85
277530
6360
သူတို့ရဲ့စိတ်တွေ၊ နှလုံးသားတွေကို
ဒီဝါဒဖြန့်မှုကလွှမ်းမိုးနေနိုင်ပုံနဲ့
ဒီဝါဒဖြန့်မှုကလွှမ်းမိုးနေနိုင်ပုံနဲ့
04:55
and how their willingness
to make sacrifices for the greater good
to make sacrifices for the greater good
86
283914
4095
ပိုကြီးမြတ်တဲ့ ကောင်းမွန်မှုအတွက် စတေးဖို့
သူတို့ရဲ့စိတ်ဆန္ဒဟာ အလွန် မှောင်မိုက်ပြီး
သူတို့ရဲ့စိတ်ဆန္ဒဟာ အလွန် မှောင်မိုက်ပြီး
05:00
can be twisted into something
very dark and tragic.
very dark and tragic.
87
288033
3467
ဝမ်းနည်းဖွယ်တစ်ခုဆီ မလှိမ့်တစ်ပတ်
အလုပ်ခံရနိုင်ပုံကိုကျွန်မ မြင်ခဲ့တယ်။
အလုပ်ခံရနိုင်ပုံကိုကျွန်မ မြင်ခဲ့တယ်။
05:04
China is not the only place
where this happens.
where this happens.
88
292466
3952
ဒါဖြစ်ပျက်တာက တရုတ်ပြည်
တစ်ပြည်တည်းမဟုတ်ပါဘူး။
တစ်ပြည်တည်းမဟုတ်ပါဘူး။
05:08
There is no country on earth
where propaganda isn't present.
where propaganda isn't present.
89
296442
5190
ကမ္ဘာမှာ ဝါဒဖြန့်မှုမရှိတဲ့
တိုင်းပြည်မရှိပါဘူး။
တိုင်းပြည်မရှိပါဘူး။
05:14
And in societies that are supposed to be
more open and free than China,
more open and free than China,
90
302180
4635
တရုတ်ပြည်ထက် ပိုပွင့်လင်း၊ လွတ်လပ်တယ်လို့
ထင်ရဟန်ရှိတဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ
ထင်ရဟန်ရှိတဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ
05:18
it can be even harder to recognize
what propaganda looks like.
what propaganda looks like.
91
306839
4160
ဝါဒဖြန့်မှုက ဘယ်ပုံပေါက်တယ်ဆိုတာ
သိရှိဖို့ ပိုတောင် ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
သိရှိဖို့ ပိုတောင် ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
05:23
It hides in plain sight as news reports,
92
311728
3635
ဒါက သတင်း ရေးသားမှုတွေ
တီဗီ ကြောငြာတွေ၊
05:27
TV commercials, political campaigning
93
315387
4037
နိုင်ငရေး မဲဆွယ်ပွဲတွေနဲ
လူမှုရေး မီဒီယာမှာ တက်လာတာတွေအဖြစ်
လူမှုရေး မီဒီယာမှာ တက်လာတာတွေအဖြစ်
05:31
and in our social media feeds.
94
319448
1806
ပြောင်ကျကျ ပုန်းကွယ်နေပါတယ်။
05:34
It works to change our minds
without our knowledge.
without our knowledge.
95
322347
3785
ဒါက အသိသုတမပါတဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့
စိတ်တွေကို ပြောင်းလဲဖို့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။
စိတ်တွေကို ပြောင်းလဲဖို့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။
05:40
Every society is vulnerable
to accepting propaganda as truth,
to accepting propaganda as truth,
96
328300
5103
လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းဟာ ဝါဒဖြန်မှုကို အမှန်
တရားအဖြစ် လက်ခံဖို့ ပျော့ကွက်ရှိတယ်၊
တရားအဖြစ် လက်ခံဖို့ ပျော့ကွက်ရှိတယ်၊
05:45
and no society where propaganda
replaces the truth
replaces the truth
97
333427
2808
အမှန်တရားကို ဝါဒဖြန့်မှုနဲ့ အစားထိုးတဲ့
ဘယ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကမှ
ဘယ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကမှ
05:48
can be truly free.
98
336259
1762
စစ်မှန်တဲ့ လွတ်လပ်မှု မရှိနိုင်ပါ။
05:50
Thank you.
99
338349
1158
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
05:51
(Applause)
100
339531
4016
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Nanfu Wang - Documentary filmmakerNanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China.
Why you should listen
Nanfu Wang's Peabody Award-winning documentary, Hooligan Sparrow -- which follows maverick activist Ye Haiyan as she faces government surveillance and harassment after advocating for sexually abused schoolgirls -- was shortlisted for a 2017 Academy Award for Best Documentary Feature. She also directed and produced I Am Another You, winner of the Special Jury Prize at the 2017 Cannes Film Festival, and her latest film, One Child Nation, which explores the history of China's birth policy and its profound effects on generations of Chinese parents and children. It won the Grand Jury Prize at the 2019 Sundance Film Festival.
Originally from a remote village in China, Wang overcame poverty and a lack of access to formal education en route to earning three master's degrees from Shanghai University, Ohio University and New York University. She teaches editing at the School of Visual Arts as well as cinematography at New York University.
Nanfu Wang | Speaker | TED.com