TED2019
Nanfu Wang: What it was like to grow up under China's one-child policy
Nanfu Wang: Jak to jest dorastać w Chinach pod presją polityki jednego dziecka
Filmed:
Readability: 3.6
2,722,175 views
"Chiński program posiadania jednego dziecka zakończył się w 2015 roku. Jednak dopiero teraz odkrywamy uroki życia pod presją propagandy", mówi Nanfu Wang, stypendystka TED oraz twórca filmów dokumentalnych. Pokazując materiały ze swojego filmu "One Child Nation", Nanfu dzieli się nieopowiedzianymi wcześniej historiami, które przedstawiają konsekwencje złożonej polityki i demaskują okropną siłę propagandy.
Nanfu Wang - Documentary filmmaker
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China. Full bio
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
My name is Nanfu.
0
1000
1690
Nazywam się Nanfu.
00:15
In Chinese, "nan" means "man."
1
3365
2875
Po chińsku "nan" to "mężczyzna",
00:18
And "fu" means "pillar."
2
6952
1817
a "fu" oznacza "filar".
00:21
My family had hoped for a boy,
3
9579
2113
Moja rodzina liczyła na chłopca,
00:23
who would grow up
to be the pillar of the family.
to be the pillar of the family.
4
11716
3333
który, gdy urośnie,
będzie filarem rodziny.
będzie filarem rodziny.
00:27
And when I turned out to be a girl,
5
15692
2239
Kiedy okazało się, że jestem dziewczynką,
00:29
they named me Nanfu anyway.
6
17955
1856
nazwali mnie Nanfu, tak czy siak.
00:31
(Laughter)
7
19835
1425
(Śmiech)
00:33
I was born in 1985,
8
21284
2428
Urodziłam się w 1985 roku,
00:35
six years before China announced
its one-child policy.
its one-child policy.
9
23736
3667
sześć lat po wprowadzeniu przez Chiny
polityki jednego dziecka.
polityki jednego dziecka.
00:40
Right after I was born,
10
28958
2246
Tuż po moim narodzeniu
00:43
the local officials came
and ordered my mom to be sterilized.
and ordered my mom to be sterilized.
11
31228
4055
lokalne władze nakazały
mojej mamie sterylizację.
mojej mamie sterylizację.
00:48
My grandpa stood up to the officials,
12
36767
2333
Dziadek sprzeciwił się władzom,
00:51
because he wanted a grandson
to carry on the family name.
to carry on the family name.
13
39124
3386
bo chciał mieć wnuka,
który utrzymałby nazwisko rodowe.
który utrzymałby nazwisko rodowe.
00:55
Eventually, my parents were allowed
to have a second child,
to have a second child,
14
43982
4171
Ostatecznie rodzice dostali
pozwolenie na drugie dziecko,
pozwolenie na drugie dziecko,
01:00
but they had to wait for five years
15
48177
2072
ale musieli z tym poczekać pięć lat
01:02
and pay a substantial fine.
16
50273
1800
i zapłacić pokaźną grzywnę.
01:05
Growing up, my brother and I
17
53638
2897
Razem z bratem dorastaliśmy
01:08
were surrounded by children
from one-child families.
from one-child families.
18
56559
3128
w otoczeniu dzieci
z rodzin jednodzietnych.
z rodzin jednodzietnych.
01:13
I remember feeling a sense of shame
19
61004
3038
Pamiętam uczucie wstydu
01:16
because I had a younger brother.
20
64066
1755
z powodu posiadania młodszego brata.
01:19
I felt like our family did something wrong
for having two children.
for having two children.
21
67067
3658
Czułam, że decydując się na dwójkę dzieci,
nasza rodzina zrobiła coś złego.
nasza rodzina zrobiła coś złego.
01:24
At the time, I didn't question
22
72315
1485
Wówczas nie zastanawiałam się,
01:25
where this sense of shame
and guilt came from.
and guilt came from.
23
73824
2838
skąd brały się wstyd i wyrzuty sumienia.
01:31
A year and a half ago,
I had my own first child.
I had my own first child.
24
79062
3294
Półtora roku temu
urodziłam pierwsze dziecko.
urodziłam pierwsze dziecko.
01:34
It was the best thing
that ever happened in my life.
that ever happened in my life.
25
82991
2928
To najlepsze, co mogło mi się
przydarzyć w życiu.
przydarzyć w życiu.
01:38
Becoming a mother
26
86538
1301
Bycie matką
01:39
gave me a totally new perspective
on my own childhood,
on my own childhood,
27
87863
4079
dało mi zupełnie nowe spojrzenie
na własne dzieciństwo
na własne dzieciństwo
01:43
and it brought back
my memories of early life in China.
my memories of early life in China.
28
91966
4500
i przywróciło wspomnienia
z młodości w Chinach.
z młodości w Chinach.
01:49
For the past three decades,
29
97490
2127
Przez ostatnie trzydzieści lat
01:51
everyone in my family had to apply
for a permission from the government
for a permission from the government
30
99641
4722
wszyscy członkowie mojej rodziny
musieli składać wnioski o pozwolenie rządu
musieli składać wnioski o pozwolenie rządu
01:56
to have a child.
31
104387
1150
na posiadanie dziecka.
01:58
And I wondered
32
106369
1349
Zastanawiałam się,
01:59
what it was like for people
who lived under the one-child policy.
who lived under the one-child policy.
33
107742
4196
jak żyło się ludziom pod presją
polityki posiadania jednego dziecka.
polityki posiadania jednego dziecka.
02:04
So I decided to make
a documentary about it.
a documentary about it.
34
112361
3000
Postanowiłam zrobić o tym dokument.
02:08
One of the people I interviewed
35
116964
1905
Jedną z osób, z którą rozmawiałam,
02:10
was the midwife who delivered
all of the babies born in my village,
all of the babies born in my village,
36
118893
5158
była położna, która odbierała
wszystkie porody w mojej wiosce,
wszystkie porody w mojej wiosce,
02:16
including myself.
37
124075
1150
włączając w to moje narodziny.
02:18
She was 84 years old
when I interviewed her.
when I interviewed her.
38
126456
3164
Miała 84 lata,
kiedy prowadziłam z nią wywiad.
kiedy prowadziłam z nią wywiad.
02:22
I asked her,
39
130294
1724
Zapytałam ją:
02:24
"Do you remember how many babies
you delivered throughout your career?"
you delivered throughout your career?"
40
132042
3666
"Czy pamięta pani liczbę
odebranych porodów?".
odebranych porodów?".
02:28
She didn't have a number for deliveries.
41
136399
2234
Nie liczyła porodów.
02:31
She said she had performed
42
139561
3251
Powiedziała mi, że przeprowadziła
02:34
60,000 forced abortions
and sterilizations.
and sterilizations.
43
142836
4575
60 tysięcy przymusowych
aborcji i sterylizacji.
aborcji i sterylizacji.
02:40
Sometimes, she said,
44
148855
2310
Mówiła, że rozwinięty płód
czasem przeżywał aborcję,
czasem przeżywał aborcję,
02:43
a late-term fetus
would survive an abortion,
would survive an abortion,
45
151189
3087
02:46
and she would kill the baby
after delivering it.
after delivering it.
46
154300
2709
więc musiała zabić dziecko tuż po zabiegu.
02:49
She remembered how her hands would tremble
47
157489
3731
Do dziś pamięta
drżenie swych rąk, gdy to robiła.
drżenie swych rąk, gdy to robiła.
02:53
as she did the work.
48
161244
1333
02:55
Her story shocked me.
49
163815
1400
Jej historia mnie zszokowała.
02:57
When I set out to make the film,
50
165934
2207
Gdy postanowiłam nagrać film,
03:00
I expected it would be a simple story
of perpetrators and victims.
of perpetrators and victims.
51
168165
4417
spodziewałam się prostej historii
o oprawcach i ofiarach,
o oprawcach i ofiarach,
03:04
People who carried out the policy
52
172606
1928
o ludziach, którzy wprowadzili tę politykę
03:06
and people who are living
with the consequences.
with the consequences.
53
174558
2584
oraz tych, którzy muszą żyć
z jej konsekwencjami.
z jej konsekwencjami.
03:09
But that wasn't what I saw.
54
177701
1800
Ale nie do końca tak było.
03:12
As I was finishing
my interview with the midwife,
my interview with the midwife,
55
180082
3204
Kiedy kończyłam wywiad z położną,
03:15
I noticed an area in her house
56
183310
2231
zauważyłam, że w jej domu jest miejsce
03:17
that was decorated
with elaborate homemade flags.
with elaborate homemade flags.
57
185565
4268
ozdobione wyszukanymi,
ręcznie robionymi flagami.
ręcznie robionymi flagami.
03:21
And each flag has a picture
of a baby on it.
of a baby on it.
58
189857
3070
Do każdej flagi
było przypięte zdjęcie dziecka.
było przypięte zdjęcie dziecka.
03:26
These were flags
that were sent by families
that were sent by families
59
194157
3142
To były flagi wysłane przez rodziny,
03:29
whom she helped treat
their infertility problems.
their infertility problems.
60
197323
3881
którym pomogła zwalczyć
problem niepłodności.
problem niepłodności.
03:33
She explained that she had had enough
61
201657
2333
Powiedziała, że miała dosyć
03:36
of performing abortions
and sterilizations --
and sterilizations --
62
204014
2936
przeprowadzania aborcji i sterylizacji
03:38
that the only work she did now
was to help families have babies.
was to help families have babies.
63
206974
4616
i zaczęła pomagać rodzinom,
żeby mogły mieć dzieci.
żeby mogły mieć dzieci.
03:44
She said she was full of guilt
64
212839
2444
Dodała, że ma poczucie winy
03:47
for carrying out the one-child policy,
65
215307
2895
za promowanie polityki jednego dziecka
03:50
and she hoped that by helping
families have babies,
families have babies,
66
218226
3244
i ma nadzieję, że taka pomoc rodzinom
03:53
she could counteract
what she did in the past.
what she did in the past.
67
221494
2976
może odkupić błędy z przeszłości.
03:57
It became clear to me
she, too, was a victim of the policy.
she, too, was a victim of the policy.
68
225034
4796
Zrozumiałam, że ona też
jest ofiarą tej polityki.
jest ofiarą tej polityki.
04:02
Every voice was telling her
69
230973
2691
Każdy wmawiał jej,
04:05
that what she did was right
and necessary for China's survival.
and necessary for China's survival.
70
233688
3467
że to, co robi jest właściwe
i niezbędne dla przetrwania Chin.
i niezbędne dla przetrwania Chin.
04:10
And she did what she thought
was right for her country.
was right for her country.
71
238108
2934
Robiła to, co uważała
za słuszne dla kraju.
za słuszne dla kraju.
04:14
I know how strong that message was.
72
242265
2468
Wiem, jak silna była ta polityka.
04:17
It was everywhere
around myself when I grew up.
around myself when I grew up.
73
245273
3008
Była wszędzie, gdy dorastałam.
04:20
It was printed on matches,
74
248305
2724
Drukowano ją na zapałkach,
04:23
playing cards,
75
251053
1636
kartach do gry,
04:24
textbooks, posters.
76
252713
2062
w podręcznikach, na plakatach.
04:27
The propaganda praising
the one-child policy
the one-child policy
77
255180
2063
Propaganda promująca
politykę jednego dziecka
politykę jednego dziecka
04:29
was everywhere around us.
78
257267
1682
była wszechobecna.
04:30
[Anyone who refuses to sterilize
will be arrested.]
will be arrested.]
79
258973
2548
[Każdy, kto odmówi sterylizacji,
będzie aresztowany]
będzie aresztowany]
04:33
And so were the threats
against disobeying it.
against disobeying it.
80
261545
2334
Były też groźby w razie sprzeciwu.
04:35
The message seeped into our minds
81
263903
2436
Propaganda przesiąknęła
nasze umysły do tego stopnia,
nasze umysły do tego stopnia,
04:38
so much so that I grew up
feeling embarrassed
feeling embarrassed
82
266363
3205
że dorastając, czułam wstyd
04:41
for having a younger brother.
83
269592
1788
z powodu posiadania młodszego brata.
04:45
With each person I filmed,
84
273625
2834
Widziałam, jaki wpływ miała propaganda
04:49
I saw how their minds and hearts
can be influenced by the propaganda,
can be influenced by the propaganda,
85
277530
6360
na umysł i serce każdej osoby,
którą filmowałam
którą filmowałam
04:55
and how their willingness
to make sacrifices for the greater good
to make sacrifices for the greater good
86
283914
4095
oraz jak gotowość do poświęcenia
dla wyższego dobra
dla wyższego dobra
05:00
can be twisted into something
very dark and tragic.
very dark and tragic.
87
288033
3467
była przekręcana w coś
bardzo mrocznego i tragicznego.
bardzo mrocznego i tragicznego.
05:04
China is not the only place
where this happens.
where this happens.
88
292466
3952
Chiny to nie jedyny kraj,
w którym to się dzieje.
w którym to się dzieje.
05:08
There is no country on earth
where propaganda isn't present.
where propaganda isn't present.
89
296442
5190
Nie ma kraju na świecie,
w którym nie byłoby propagandy.
w którym nie byłoby propagandy.
05:14
And in societies that are supposed to be
more open and free than China,
more open and free than China,
90
302180
4635
W społeczeństwach uważanych
za bardziej otwarte i wolne niż Chiny
za bardziej otwarte i wolne niż Chiny
05:18
it can be even harder to recognize
what propaganda looks like.
what propaganda looks like.
91
306839
4160
może być o wiele trudniej
rozpoznać propagandę.
rozpoznać propagandę.
05:23
It hides in plain sight as news reports,
92
311728
3635
Skrywa się w widocznych przekazach
w wiadomościach,
w wiadomościach,
05:27
TV commercials, political campaigning
93
315387
4037
reklamach telewizyjnych,
kampaniach politycznych
kampaniach politycznych
05:31
and in our social media feeds.
94
319448
1806
i mediach społecznościowych.
05:34
It works to change our minds
without our knowledge.
without our knowledge.
95
322347
3785
Ma za zadanie wpłynąć
na nasze umysły bez naszej wiedzy.
na nasze umysły bez naszej wiedzy.
05:40
Every society is vulnerable
to accepting propaganda as truth,
to accepting propaganda as truth,
96
328300
5103
Każde społeczeństwo jest podatne
na zaakceptowanie propagandy jako prawdy.
na zaakceptowanie propagandy jako prawdy.
05:45
and no society where propaganda
replaces the truth
replaces the truth
97
333427
2808
Żadne społeczeństwo,
w którym propaganda zastępuje prawdę,
w którym propaganda zastępuje prawdę,
05:48
can be truly free.
98
336259
1762
nie może być naprawdę wolne.
05:50
Thank you.
99
338349
1158
Dziękuję.
05:51
(Applause)
100
339531
4016
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Nanfu Wang - Documentary filmmakerNanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China.
Why you should listen
Nanfu Wang's Peabody Award-winning documentary, Hooligan Sparrow -- which follows maverick activist Ye Haiyan as she faces government surveillance and harassment after advocating for sexually abused schoolgirls -- was shortlisted for a 2017 Academy Award for Best Documentary Feature. She also directed and produced I Am Another You, winner of the Special Jury Prize at the 2017 Cannes Film Festival, and her latest film, One Child Nation, which explores the history of China's birth policy and its profound effects on generations of Chinese parents and children. It won the Grand Jury Prize at the 2019 Sundance Film Festival.
Originally from a remote village in China, Wang overcame poverty and a lack of access to formal education en route to earning three master's degrees from Shanghai University, Ohio University and New York University. She teaches editing at the School of Visual Arts as well as cinematography at New York University.
Nanfu Wang | Speaker | TED.com