ABOUT THE SPEAKER
Michelle Knox - Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia.

Why you should listen

Michelle Knox currently works in Finance Transformation for Westpac Banking Corporation, Sydney, Australia, leading a team to deliver superior products, services and sustainable change. In a world of constant change and disruption, Knox is passionate about helping others to adapt and thrive by identifying and supporting the unique skills and talents of individuals to create a positive work environment.

Knox is also an avid work traveler and storyteller, often combining these passions to write witty accounts of her adventures in a travel blog.

In 2017, Knox's father passed away from a progressive illness. Through this experience, Knox learned that talking about death and planning for it enabled her father to experience a good death and her family to have a healthy bereavement, something she realized not everyone achieves.

After discussing death with friends, colleagues and complete strangers, Knox realized there was a need to address the way we deal with the most significant change we will all experience: death. With humor and compassion, Knox shares her own experiences and learnings in order to help others. She is living proof that talking about death won’t kill you.

More profile about the speaker
Michelle Knox | Speaker | TED.com
TED@Westpac

Michelle Knox: Talk about your death while you're still healthy

Michelle Knox: ကျန်းမာနေတုန်း သေခြင်းတရားအကြောင်းပြောပါ။

Filmed:
1,338,468 views

သင်သေတဲ့အခါ ဖြစ်ချင်တာကို သင်သိလား။ သင့်ကို ဘယ်လို အမှတ်ရစေချင်လဲဆိုတာ သင်သိလား။ ကျွန်ုပ်တို့အများစု မဆွေးနွေးလိုလှတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပွင့်လင်းပြီး အူလှိုက်သည်းလှိုက်ဖြစ်ရတဲ့ ဟောပြောချက်တစ်ခုထဲမှာ Michelle Knox ကနေပြီး ကျွန်ုပ်တို့ တစ်ဦးချင်းဆီကို ကျွန်ုပ်တို့တွေရဲ့ သေခြင်းတရား တစ်ဝိုက်က အဓိက တန်ဖိုးထားမှုတွေကို အလေးအနက်ဆင်ခြင်ကာ ဒါတွေကို ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ချစ်ရသူတွေနဲ့ မျှဝေခိုင်းထားပါတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အမွေအနှစ်တွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ မကြောက်ရွံပဲ အသိအမြင်များတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်စေဖို့ပါ။ Knox ပြောတာက "အခု သေခြင်းတရားအကြောင်း ပြောဆိုကြမယ်ဆိုရင် ဘဝဟာ အများကြီး ပိုလွယ်ကူလာပါလိမ့်မယ်၊ ဒီအကြောင်းရပ်တွေကို သန်စွမ်းတုန်း၊ ကျန်းမာတုန်းမှာ ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်၊ ဒီနောက်မှာမှ အရေးကြီးတာက ဘာဆိုတာတင်မက၊ ဘာကြောင့်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကိုပါ သင်ယူနိုင်ပါတယ်"တဲ့။
- Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
To kick the bucket,
0
788
1766
မာလကကြွသွားပြီ
00:14
bite the dust,
1
2578
1687
ကိစ္စချောသွားပြီ
00:16
cash in your chips,
2
4289
2123
ရှောသွားပြီ၊
00:18
check out, depart, expire,
3
6436
2966
သေနေ့စေ့သွားပြီ
00:21
launch into eternity ...
4
9426
1520
တမလွန်ရောက်သွားပြီ ...
00:24
These are all euphemisms we use in humor
5
12359
3183
ဒါတွေဟာ ကျွန်မတို့အားလုံး
ကြုံတွေရတော့မယ့်
00:27
to describe the one life event
we are all going to experience:
6
15566
3587
ဘဝဖြစ်စဉ်တစ်ခုကို သရုပ်ဖော်ဖို့
ရယ်စရာအဖြစ်သုံးတဲ့ စကားအလှတွေပါ-
00:32
death.
7
20597
1150
သေဆုံးခြင်းကိုပါ။
00:34
But most of us don't want
to acknowledge death,
8
22759
2987
ဒါ​ေပမဲ့ အများစုဟာ သေဆုံးခြင်း
ကို အသိအမှတ်မပြုချင်ဘူး၊
00:37
we don't want to plan for it,
9
25770
1874
ဒီအတွက် မပြင်ဆင်ချင်ကြဘူး၊
00:39
and we don't want to discuss it with
the most important people in our lives.
10
27668
3675
ဒါကို ကိုယ့်ဘဝမှာ အရေးကြီးဆုံးသူတွေနဲ့
မဆွေးနွေးချင်ဘူး။
00:44
I grew up in an Australian community
where people got old or sick
11
32551
3131
ကျွန်မဟာ လူတွေ အိုခဲ့၊နာခဲ့၊ သေခဲ့ပြီး
လူကြီးတွေပဲ အသုဘတက်ရောက်တဲ့
00:47
and passed away,
12
35706
1151
ဩစတြေးလျ အသိုက်အဝန်းမှာ
00:48
and only the adults attended the funeral.
13
36881
1967
ကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။
00:51
My parents would come home
looking sad and drained,
14
39495
2556
မိဘတွေ ဝမ်းနည်း၊ နွမ်းလျတဲ့ပုံနဲ့
အိမ်ကို ပြန်လာပေမဲ့
00:54
but they didn't discuss it with us.
15
42075
1785
ဒီအကြောင်း ကျွန်မတို့နဲ့ မဆွေးနွေးဘူး
00:56
So I was ignorant to death
and of the grieving process.
16
44306
3347
ဒီတော့ ကျွန်မဟာ သေခြင်းနဲ့ ကြေကွဲတဲ့
ဖြစ်စဉ်ကို မသိနားမလည်ခဲ့ဘူး။
01:01
At 15, I got my invitation.
17
49021
2147
အသက် ၁၅ နှစ်မှာ ကျွန်မအတွက် ဖိတ်စာရခဲ့တယ်။
01:03
A dear neighbor who was like an aunt to me
18
51872
2358
ကျွန်မ အဒေါ်လိုဖြစ်ခဲ့တဲ့
ချစ်ရတဲ့ အိမ်နီးချင်း
01:06
died suddenly of a heart attack,
19
54254
1849
နှလုံးဖောက်ပြန်ပြီး ရုတ်တရက် ဆုံးတော့၊
01:08
and I attended my first funeral
and did my first reading.
20
56127
2752
ပထမဦးဆုံး တက်ရောက်ခဲ့ပြီး
ပထမဆုံး ရွတ်ဆိုခြင်းလုပ်ခဲ့တယ်။
01:12
I didn't know the tightness in my chest
and the dryness in my mouth was normal.
21
60122
4778
ကျွန်မရင်ဘတ်မှာ တင်းကျပ်ပြီး အာခေါင်ခြောက်
နေတာ ပုံမှန်ပဲဆိုတာ ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။
01:18
The celebrant got some of the facts wrong,
and it made me really angry.
22
66376
3436
ဝတ်ပြုပွဲ ဓမ္မဆရာက အချက်အလက်တစ်ချို့
မှားတာက ကျွန်မကို အရမ်းစိတ်တိုစေတယ်
01:23
He talked about how she loved knitting.
23
71027
2761
သူမဟာ သိုးမွေးထိုးတာ နှစ်သက်ပုံအကြောင်း
သူပြောခဲ့တယ်။
01:28
Knitting.
24
76239
1151
သိုးမွေးထိုးတာတဲ့။
01:29
(Laughter)
25
77414
1294
(ရယ်သံများ)
01:30
He didn't mention that, at 75,
she still mowed her own lawn,
26
78732
4060
သူထည့်မပြောခဲ့တာတွေက အသက် ၇၅ မှာ
သူမကိုယ်ပိုင် မြက်ခင်းကို မြက်ရိတ်တုန်း၊
01:34
built an amazing fish pond
in her front yard
27
82816
2127
ခြံရှေ့မှာ အံဖွယ် ငါးကန်တစ်ခု ဆောက်ခဲ့သူ၊
01:36
and made her own ginger beer.
28
84967
1483
ချင်းဘိလပ်ရည် လုပ်ခဲ့သူပါ။
01:39
I'm pretty sure "keen knitter"
29
87390
2501
"ထက်သန်တဲ့ သိုးမွှေးထိုးသူ"ဆိုတာ
01:41
isn't what she would
have chosen for her eulogy.
30
89915
2316
သူမရဲ့ ထောမနာစကားအတွက်
မရွေးမှာ အတော် သေချာပါတယ်။
01:44
(Laughter)
31
92255
1983
(ရယ်သံများ)
01:46
I believe if we discuss death
as part of day-to-day living,
32
94262
3301
ယုံကြည်တာက သေခြင်းကို နေ့စဉ်
ရှင်သန်မှုရဲ့အပိုင်းအဖြစ် ဆွေးနွေးရင်
01:49
we give ourselves the opportunity
to reflect on our core values,
33
97587
3358
အဓိက တန်ဖိုးထားမှုတွေကို အလေး
အနက်ဆင်ခြင်ခွင့် မိမိကိုယ်ကိုယ်ပေးကာ
01:52
share them with our loved ones,
34
100969
1945
ကိုယ်ချစ်ရသူတွေနဲ့ မျှဝေပြီး
01:54
and then our survivors
can make informed decisions
35
102938
3664
ကျန်ရစ်သူတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့
အမွေအနှစ်တွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ ပျက်ကွက်မှာ
01:58
without fear or regret
of having failed to honor our legacy.
36
106626
3730
မကြောက်စေပဲ အသိအမြင်များတဲ့
ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်တာပါ။
02:04
I am blessed to lead a wonderful,
culturally diverse team,
37
112316
3722
အံ့ဩဖွယ် ယဉ်ကျေးမှုပိုင်း စုံလင်တဲ့ အသင်း
တစ်ခုကို ကျွန်မ ဦးဆောင်ရတာ ဘုရားမတာပါ
02:08
and in the last 12 months,
38
116062
1660
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လအတွင်း
02:09
we've lost five parents,
39
117746
2119
မိဘငါးဦးဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်၊
02:11
including my own father,
40
119889
2015
ကျွန်မ အဖေနဲ့ သိပ်မကြာခင်ကပဲ
02:13
and most recently, a former colleague
who died at 41 from bowel cancer.
41
121928
3968
အူမကြီး ကင်ဆာနဲ့ ဆုံးသွားတဲ့
လုပ်ဖော်ဟောင်းတစ်ဦးအပါအဝင်ပါ။
02:19
We started having
open and frank conversations
42
127392
2274
ကျွန်မတို့ တွေ့ကြုံနေရတာ
အကြောင်းပွင့်လင်းတဲ့
02:21
about what we were experiencing.
43
129690
1555
ဆွေးနွေးမှုတွေ စလုပ်ခဲ့တယ်။
02:24
We talked about the practical stuff,
44
132027
2460
လက်တွေ့ကျတဲ့ အရာတွေအကြောင်း
ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေးကြတယ်
02:26
the stuff no one prepares you for:
45
134511
1714
ဘယ်သူမှ ပြင်ဆင်မထားတဲ့ အရာတေွပါ၊
02:29
dealing with government agencies,
46
137098
2038
အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ဆက်ဆံဖို့တွေ
02:31
hospitals, nursing homes,
47
139160
2054
ဆေးရုံတွေ၊ ပြုစုရေးဂေဟာတွေ၊
02:33
advanced care directives,
48
141238
1638
အဆင့်မြင့်စောင့်ရှောက်မှု လမ်းညွန်
02:34
funeral directors
49
142900
1433
အသုဘ စီစဉ်သူတွေ၊
02:36
and extended family members,
50
144357
2698
ဦးလေးဒေါ်လေးသားချင်းတွေနဲ့ပါ။
02:39
(Laughter)
51
147079
1573
(ရယ်သံများ)
02:40
making decisions about coffins,
52
148676
2386
ခေါင်းတွေ၊ ကမ္ပည်းတိုင်တွေ၊
02:43
headstones,
53
151086
1258
ကမ္ပည်းတိုင် စာစီတာ၊
02:44
headstone wording,
54
152368
1482
ကမ္ပည်းစာလုံး အရွယ်အတွက်
02:45
headstone font size,
55
153874
1946
အားလုံး အိပ်ရေးပျက်ခံပြီး
02:47
all while sleep-deprived.
56
155844
1592
ဆုံးဖြတ်ချက်ချာတာတွေပါ။
02:50
We also discussed some of the issues
57
158834
1874
ကျွန်မတို့ရဲ့ မျိုးစုံတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု
02:52
triggered by our various
cultural backgrounds,
58
160732
2562
နောက်ခံတွေက အစပျိုးတဲ့
အကြောင်းတစ်ချို့လည်း ဆွေးနွေးကာ
02:55
and we realized there can be
some significant differences
59
163318
2706
ချစ်ရတဲ့တစ်ဦး
ကွယ်လွန်ခြင်းကို ကျွန်မတို့ဂုဏ်ပြုပုံမှာ
02:58
in how we honor
the passing of a loved one.
60
166048
2174
သိသာတဲ့ ကွာခြားချက်တွေ
ရှိနိုင်တာ သိရှိခဲ့တယ်။
03:01
A great example of this
is "Sorry Business,"
61
169504
2707
ဒါရဲ့ ထူးကဲတဲ့ ဥပမာတစ်ခုက
ဩစတြေးလျှတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့
03:04
practiced by Aboriginal
and Torres Strait Islander people.
62
172235
2903
Torres Strait Islander တွေ ကျင့်သုံးတဲ့
"Sorry Business"ပါ။
03:07
During Sorry Business,
63
175895
2085
Sorry Business အတွင်းမှာ
03:10
family members will take on
specific roles and responsibilities,
64
178004
3761
မိသားစုဝင်တွေဟာ သီးခြား ကဏ္ဍတွေနဲ့
တာဝန်တွေ၊ လုပ်ထုံးတွေ ဆောင်ရွက်လိမ့်မယ်၊
03:13
protocols such as limiting
the use of photographs,
65
181789
2841
ဥပမာ ဓာတ်ပုံတွေ အသုံးပြုတာ ကန့်သတ်တာ၊
03:16
saying the name of the deceased,
66
184654
2333
သေဆုံးသူရဲ့ နာမည်ကို ပြောဆိုတာ၊
03:19
and holding a smoking ceremony
67
187011
2215
မီးရှို့တဲ့ အခမ်းအနားကျင်းပတာတွေ အားလုံးဟာ
03:21
are all a sign of respect and allow
for a peaceful transition of the spirit.
68
189250
4031
လေးစားတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ငြိမ်းချမ်း
တဲ့ ဝိဉာဉ်ကူးပြောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်စေပါတယ်။
03:26
These customs can be a complete contrast
69
194642
1960
ဒီဓလေ့တွေဟာ အနောက်တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုတွေမှာ
03:28
to those we might practice
in Western cultures,
70
196626
2468
ကျင့်သုံးလောက်တာတွေနဲ့
လုံးဝကို ဆန့်ကျင်နိုင်ပါတယ်။
03:31
where we would honor
the memory of a loved one
71
199118
2167
ဒီမှာက သူတို့အကြောင်းပြော၊
ဓာတ်ပုံတွေဝေရင်း
03:33
by talking about them
and sharing photographs.
72
201309
2586
ချစ်ရသူတစ်ယောက်ရဲ့
အောက်မေ့ဖွယ်ကို ဂုဏ်ပြုကြမှာလေ။
03:37
So my lesson from this last year is,
73
205312
2570
ဒီတော့ မနှစ်က ဒါကနေရတဲ့ သင်ခန်းစာက
03:39
life would be a lot easier to live
if we talked about death now,
74
207906
5144
သေခြင်းအကြောင်း အခု ကျန်းမာနေတုန်းမှာ
ပြောကြမယ်ဆိုရင်ဘဝဟာ
03:45
while we're healthy.
75
213074
1261
အတော် ပိုလွယ်မယ်ဆိုတာပါ။
03:47
For most of us, we wait
until we are too emotional,
76
215066
3607
အကြောင်းက ကျွန်မတို့အများစုဟာ
စိတ်ထိခိုက်လွန်း၊
03:50
too ill
77
218697
1500
မကျန်းမာလွန်း၊
03:52
or too physically exhausted --
78
220221
1746
ကိုယ် ပင်ပန်းလွန်းတဲ့အထိ စောင့်တော့
03:55
and then it's too late.
79
223269
1275
အရမ်းနောက်ကျသွားတယ်လေ။
03:57
Isn't it time we started taking ownership
of our finale on this earth?
80
225933
4134
ဒီကမ္ဘာမြေပေါ်က ကျွန်မတို့ ဇာတ်သိမ်းရဲ့
ပိုင်ဆိုင်မှုကို စယူဖို့ အချိန်မဟုတ်ဘူးလား
04:03
So let's get going.
81
231060
1206
ဒီတော့ ဆက်သွားရအောင်။
04:05
Do you know what you want when you die?
82
233581
1936
သင်သေရင် သင်ဖြစ်ချင်တာကို သိလား။
04:08
Do you know how you want to be remembered?
83
236231
2291
သင့်ကို ဘယ်လို အမှတ်ရစေချင်တာကို သိလား။
04:10
Is location important?
84
238834
1770
နေရာက အရေးပါလား။
04:13
Do you want to be near the ocean
85
241005
2197
သမုဒ္ဒရာနားမှာ ရှိချင်တာလား၊
04:15
or in the ocean?
86
243226
1526
(သို့) သမုဒ္ဒရာ အထဲမှာလား။
04:16
(Laughter)
87
244776
1993
(ရယ်သံများ)
04:18
Do you want a religious service
or an informal party,
88
246793
3333
ဘာသာရေး ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲ (သို့)
ရိုးရိုးပါတီတစ်ခု လိုချင်တာလား၊
04:22
or do you want to go out with a bang,
89
250150
2469
(သို့) ဒိုင်းကနဲ ထွက်သွားချင်လား၊
04:24
literally, in a firework?
90
252643
2350
ပြောရရင် မီးရှူးမီးပန်းတစ်ခုလိုဟာလား။
04:27
(Laughter)
91
255017
1714
(ရယ်သံများ)
04:28
When it comes to death,
there's so much to discuss,
92
256755
2396
သေခြင်းလို့ဆိုတဲ့အခါ
ဆွေးနွေးဖို့ အများကြီးရှိပေမဲ့
04:31
but I want to focus on two aspects:
93
259175
2237
ရှုထောင့်နှစ်ခုကိုပဲ
ကျွန်မ အလေးထားချင်ပါတယ်။
04:33
why talking about and planning your death
can help you experience a good death,
94
261436
5595
ဘာလို့ သေတာကို ပြောဆို၊ စီစဉ်တာက
အသေကောင်းတစ်ခု တွေ့ကြုံဖို့ ကူညီနိုင်တာ၊
04:39
and then reduce the stress
on your loved ones;
95
267055
2469
သင်ချစ်ရတဲ့သူတွေကို
စိတ်ဖိစီးမှု လျှော့ချပေးတာ၊
04:41
and how talking about death can help us
support those who are grieving.
96
269548
3357
သေဆုံးမှုအကြောင်း ပြောတာက ကြေကွဲ
နေသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ကူညီပေးပုံပါ။
04:45
So let's start with planning.
97
273876
1648
ဒီတော့ စီစဉ်ခြင်းနဲ့ စလိုက်ရအောင်။
04:48
How many of you have a will?
98
276241
1881
သင်တို့ဘယ်နှစ်ယောက်မှာ သေတမ်းစာရှိလဲ။
04:50
Put your hand up.
99
278146
1150
လက်ထောင်ပြပါ။
04:51
Oh, this is fantastic.
100
279898
2074
အိုး၊ ကောင်; လိုက်တာ၊
04:53
In Australia, 45 percent
of adults over the age of 18
101
281996
4183
ဩစတြေးလျှမှာ အသက် ၁၈ နှစ်ကျော်
လူကြီး ၄၅ % ဟာ
04:58
do not have a legal will.
102
286203
1864
တရားဝင် သေတမ်းစာမရှိဘူး။
05:01
You're a little bit above average.
103
289133
2674
သင်တို့ဟာ ပျှမ်းမျှထက် နည်းနည်းပိုတယ်။
05:03
This is a startling statistic
104
291831
2346
ဒါက သေတမ်းစာရေးတာဟာ တကယ်ပဲ
05:06
given that writing a will can actually
be quite simple and inexpensive.
105
294201
3614
အတော် ရိုးစင်းပြီး စျေးမကြီးတာကို
ပြသတဲ့ လက်ဖျားခါရလောက် စာရင်းဇယားပါ။
05:10
So I started asking
my friends and neighbors
106
298750
2096
မိတ်ဆွေတွေ၊ အိမ်နီးချင်းတွေကို
စမေးကြည့်တော့
05:12
and was really surprised to learn
many of them don't have a will,
107
300870
3207
အံ့ဩဖွယ် သိရှိလိုက်ရတာက
သူတို့အတော်များများမှာ သေတမ်းစာမရှိပဲ
05:16
and some couples don't realize
they need individual wills.
108
304101
2927
စုံတွဲတစ်ချို့ဟာ သူတို့သီးခြား
သေတမ်းစာတွေ လိုအပ်တာ မသိကြဘူး။
05:19
The usual explanation was, well,
it's all going to go to my partner anyway.
109
307627
3793
ပုံမှန် အကြောင်းပြချက်က ဘာဖြစ်ဖြစ် ဒါက
ကိုယ့်အိမ်ထောက်ဖက်ဆီ ရောက်မှာပဲတဲ့။
05:24
So keep in mind that laws vary
110
312667
1827
ဒီတော့ ဥပဒေတွေက ပြည်နယ်တစ်ခုကနေ တစ်ခု၊
05:26
from state to state
and country to country,
111
314518
2817
တစ်နိုင်ငံကနေ တစ်နိုင်ငံ မတူကြတာ
မှတ်ထားရန်လိုပေမဲ့
05:29
but this is what happens
in New South Wales
112
317359
2158
တရားဝင် သေတမ်းစာ မထားခဲ့ပဲ သင်သေရင်
05:31
if you die without leaving a legal will.
113
319541
2476
New South Wales မှာ
ဒီလို ဖြစ်ပျက်နိုင်တယ်။
05:35
Firstly, a suitable administrator
must be appointed
114
323621
3198
ဦးစွာအနေနဲ့ New South Wales တရားရုံးချုပ်က
05:38
by the Supreme Court of New South Wales.
115
326843
2222
သင့်တော်တဲ့ စီမံသူတစ်ဦး ခန့်အပ်ရပါမယ်။
05:41
Chances are this is someone
who would never have met the deceased.
116
329854
3174
ဖြစ်နိုင်တာတွေက သေဆုံးသူကို တစ်ခါမှ
တွေ့ဖူးမှာမဟုတ်တဲ့ တစ်ဦးဦးပါ။
05:45
That person is then responsible
for arranging your funeral,
117
333814
3411
ဒီလူက သင့်ရဲ့ အသုဘကို စီစဉ်ခြင်း၊
ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို စုစည်းခြင်း၊
05:49
collecting assets and distributing them
after paying debts and taxes.
118
337249
3841
ကြွေးမြီတွေ၊ အခွန်တွေးပေးပြီး
ဒါတွေကို ဝေငှဖို့အတွက် တာဝန်ရှိပါတယ်၊
05:54
And one of those debts
will be the bill for their services.
119
342042
2984
ဒီအကြွေးတစ်ခုက ထိုသူရဲ့
ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ကျသင့်ငွေဖြစ်မယ်။
05:57
This is not someone who would have known
120
345462
1905
ဒါက သင့်ဧည့်ခန်းထဲက ခြေလေးချောင်း
05:59
you want the four-foot
wooden giraffe in your living room
121
347391
2667
သစ်သား သစ်ကုလားအုပ်ကို
ကမ္ဘာဖြတ်ပြီး လမ်းမှာ
06:02
to go to the person who helped you
carry it halfway across the world,
122
350082
3455
သင့်ကို ကူသယ်ပေးတဲ့ လူတစ်ဦးဆီ
သင်​ေရာက်စေချင်တာ သိမယ့်သူတော့မဟုတ်ပါဘူး။
06:05
and yes, that's in my will.
123
353561
2313
ကျွန်မရဲ့ သေတမ်းစာထဲမှာတော့ပါတယ််။
06:07
(Laughter)
124
355898
1901
(ရယ်သံများ)
06:10
If you die leaving a spouse
or a domestic partner,
125
358251
2688
ခင်ပွန်း (သို့) အတူနေ အဖော်ကို
ချန်ထားပြီး သေတယ်ဆိုရင်
06:12
then chances are
they will receive your estate,
126
360963
2819
ဖြစ်နိုင်တာတွေက
သင့်အိမ်ရာကို သူတို့ရလိမ့်မယ်၊
06:15
but if you are single,
it's far more complicated,
127
363806
2920
ဒါပေမဲ့ သင်ဟာတစ်ကိုယ်တည်းဆိုရင်
အများကြီးကို ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်
06:18
as parents, siblings, half-siblings
and dependents all come into play.
128
366750
4556
အကြောင်းက မိဘတွေ၊ မောင်နှမတွေ၊
ဝမ်းကွဲတွေ၊ မှီခိုသူတွေ အားလုံးပါလာလို့ပါ။
06:24
And did you know that if you make
a regular donation to charity,
129
372101
4354
သင်ဟာ လူမှုရေးအသင်းကို ပုံမှန်
လှူတယ်ဆိုရင် ဒီလူမှုရေးအသင်းက
06:28
that charity may have grounds
to make a claim on your estate?
130
376479
2915
သင့်အိမ်ရာကို တောင်းခံဖို့
အကြောင်းပြချက်ရှိတာ သင်သိလား။
06:32
The most important thing to know
is the bigger your estate,
131
380511
3273
သိဖို့ အရေးကြီးဆုံးအရာက
သင့်အိမ်ရာထက် ပိုကြီးမားပါတယ်၊
06:35
the more complicated that will will be,
132
383808
1890
ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးလာဦးမှာဖြစ်ပြီး
06:37
and the more expensive that bill.
133
385722
1982
ကုန်ကျစရိတ်က ပိုကြီးပါလိမ့်မယ်။
06:40
So if you don't have a will, I ask you ...
134
388882
3185
ဒီတော့ သင့်မှာ သေတမ်းစာ မရှိဘူးဆိုရင်
ကျွန်မ မေးမယ်--
06:45
when else in your life
135
393406
1996
သင်ပေးဖို့ မလိုခဲ့တဲ့အခါ
06:47
have you willingly given money
to the government
136
395426
3141
ဘယ်တုန်းက အစိုးရကို
06:50
when you didn't have to?
137
398591
1438
ငွေလိုလိုချင်ချင် ပေးခဲ့ဖူးလဲ။
06:52
(Laughter)
138
400053
2214
(ရယ်သံများ)
06:55
I lost my father in February
to a progressive lung disease.
139
403682
3381
ဖေဖော်ဝါရီမှာ တိုးတိုးလာတဲ့ အဆုတ်
ရောဂါနဲ့ ကျွန်မအဖေကို ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်
06:59
When dad knew his death was imminent,
140
407706
1800
အဖေက သူသေတော့မှာကို သိတဲ့အခါ
07:01
he had three clear wishes.
141
409530
1414
ရှင်းလင်းတဲ့ ဆန္ဒ ၃ခု ရှိတယ်။
07:03
He wanted to die at home;
142
411698
2318
သူအိမ်မှာ သေဆုံးချင်တယ်၊
07:06
he wanted to die surrounded by family;
143
414040
2529
မိသားစု ဝန်းရံပြီး သေဆုံးချင်တယ်။
07:08
and he wanted to die peacefully,
not choking or gasping for air.
144
416593
3081
အသက်ရှူကျပ်တာ၊ အမောဖောက်တာမဖြစ်ပဲ
ငြိမ်းချမ်းစွာ သေဆုံးချင်တယ်။
07:13
And I'm pleased to say that my family
were able to support dad's wishes,
145
421008
4175
ကျေနပ်မိတာက မိသားစုက အဖေ့ရဲ့
ဆန္ဒတွေကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ခဲ့ပြီး
07:17
and he achieved his goals,
146
425207
1607
အဖေ့ရည်ရွယ်ချက်တွေ ပြီးမြောက်တယ်၊
07:18
and in that sense, he had a good death.
147
426838
2979
သူ အသေကောင်းခဲ့တယ် ဆိုနိုင်တယ်။
07:22
He had the death he planned for.
148
430444
1762
စီစဉ်ထားခဲ့တဲ့ သေခြင်းမျိုးပေါ့။
07:25
Because dad wanted to die at home,
149
433538
1699
အဖေက အိမ်မှာပဲ ဆုံးချင်တော့
07:27
we had to have some
pretty tough conversations
150
435261
2144
အတော်လေး ခက်ခဲတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေရှိခဲ့ပြီး
07:29
and fill out a lot of paperwork.
151
437429
1704
စာရွက်စာတမ်း အများကြီး ဖြည့်ခဲ့ရတယ်
07:31
The questions on the forms cover everything
from resuscitation to organ donation.
152
439853
4285
ပုံစံတွေထဲက မေးခွန်းတွေဟာ သတိလည်လာအောင်
လုပ်တာကနေ ကိုယ်အင်္ဂါတွေ လှူတာအထိပါတယ်။
07:37
Dad said, "Take whatever
organs you can use."
153
445282
3111
အဖေပြောခဲ့တာက "သင် သုံးလို့ရနိုင်တဲ့
ကိုယ်အင်္ဂါဟူသမျှ ယူပါ"တဲ့။
07:41
This was upsetting to my mum,
154
449226
2063
ဒါက အမေ့ကို စိတ်ပျက်စေတာပါ၊
07:43
as my dad's health
was deteriorating rapidly,
155
451313
2425
အဖေ့ကျန်းမာရေးက
အလျင်အမြန်ကို ယိုယွင်းလာနေပြီး
07:45
and it was no longer the right time
to talk about organ donation.
156
453762
3511
ကိုယ်အင်္ဂါ အလှူအကြောင်း ပြောဆိုဖို့က
သင့်တော်တဲ့အချိန် မဟုတ်တော့ဘူးလေ။
07:50
I believe we need to discuss these issues
when we are fit and healthy,
157
458912
3286
ဒီအကြောင်းတွေကို၊ ကျန်းမာတုန်းမှာ
ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။
07:54
so we can take the emotion out of it,
158
462222
2448
့ဒီတော့ ဒီကနေ စိတ်ကို ဖယ်ထုတ်နိုင်ပြီး
07:56
and then we can learn
not just what is important,
159
464694
2778
အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သက်သက်ထက်
ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာကို
07:59
but why it's important.
160
467496
1602
သင်ယူနိုင်ပါတယ်။
08:02
So as part of my journey,
161
470269
2460
ဒီတော့ ကျွန်မ ခရီးစဉ်ရဲ့ အပိုင်းအဖြစ်
08:04
I started engaging my family and friends
to find out their thoughts on death,
162
472753
4524
ကျွန်မရဲ့ မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေကို
သေခြင်းအပေါ် သူတို့ အတွေးတွေကို ရှာဖွေဖို့
08:09
and how they wanted to be remembered.
163
477301
1817
ဘယ်လို သတိရစေချင်တာ စတင်ဆွဲဆောင်ရတယ်။
08:12
I discovered you can host
a "Death Over Dinner,"
164
480406
4333
တွေ့ရှိခဲ့တာက သင်ဟာ "မရဏ ညစာ"
08:16
or a "Death Cafe,"
165
484763
1960
(သို့) "မရဏ ကဖေး"ကို ကျင်းပနိုင်တာပါ၊
08:18
which is a great, casual way
to introduce the topic ...
166
486747
2760
ဒါ အကြောင်းအရာကို မိတ်ဆက်ဖို့
အံ့ဖွယ် ထိုးထွင်းဉာဏ်ရဖို့
08:21
(Laughter)
167
489531
2033
(ရယ်သံများ)
08:23
and gain some wonderful insight.
168
491588
1754
သိပ်ကောင်းတဲ့ ပေါ့ပါးတဲ့နည်းပါ။
08:25
(Laughter)
169
493366
1695
(ရယ်သံများ)
08:27
Did you know that your body
has to be legally disposed of,
170
495085
3659
သင့်ခန္ဓာကိုယ်ဟာ တရားဝင် စွန့်ပစ်
ဖို့လိုပြီး ချောက်ကမ်းပါးထဲထိုးချတာ
08:30
and you can't just be shoved off a cliff
171
498768
2564
(သို့) နောက်ဖေးမှာ မီးရှို့လို့မရဘူးဆိုတာ
08:33
or set fire to in the backyard?
172
501356
1690

သင်သိလား။
08:35
(Laughter)
173
503070
1233
(ရယ်သံများ)
08:36
In Australia, you have three options.
174
504327
1877
ဩစတြေးလျှမှာတော့ ရွေးစရာ သုံးခုရှိတယ်
08:38
The two most common
are burial and cremation,
175
506228
2247
အသိများဆုံး နှစ်ခုက
မြေမြှပ်တာ၊ မီးသင်္ဂြိုလ်တာ။
08:40
but you can also donate
your body to science.
176
508499
3039
ဒါပေမဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆေးသိပ္ပံအတွကါ
လှူလို့လည်းရပါတယ်။
08:43
And I am pleased to report
that innovation has touched
177
511562
2929
ဒီတီထွင်မှုက လူသေအလောင်း စွန့်ပစ်မှု
မျက်နှာစာအထိ ရောက်ရှိ
08:46
the world of corpse disposal.
178
514515
1594
လာတာကို ကြေညာရတာ ကျေနပ်မိတယ်။
08:48
(Laughter)
179
516133
1101
(ရယ်သံများ)
08:49
You can now opt for an eco-funeral.
180
517258
2056
အခု ဂေဟ အသုဘကို သင်ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။
08:51
You can be buried at the base of a tree
181
519338
2068
သစ်ပင်တစ်ပင်အောက်မှာ၊ ပြန်သုံးလို့ရတဲ့
08:53
in recycled cardboard or a wicker basket,
182
521430
2804
ကတ်ထူပြားအောက် (သို့) ကြိမ်ခြင်းထဲမှာ
မြှုပ်လို့ရပါတယ်၊
08:56
and for those who love the ocean,
183
524258
1642
သမုဒ္ဒရာကို ချစ်သူဆိုရင် ပင်လယ်မှာ
08:57
there are eco-friendly urns
that will dissolve at sea.
184
525924
2556
ပျော်ဝင်တဲ့ ဂေဟနဲ့ သဟဇာတဖြစ်တဲ့
ပြာအိုးတွေရှိပါတယ်။
09:01
Personally, I plan to be cremated,
185
529448
2731
ကျွန်မအနေနဲ့ မီးသင်္ဂြိုလ်ဖို့ စီစဉ်ပေမဲ့
09:04
but given that I get seasick,
186
532203
2514
ကျွန်မက လှိုင်းမူးတတ်တော့
09:06
I can think of nothing worse
187
534741
1811
ကျွန်မရဲ့ ပြာတွေကို
09:08
than having my ashes
flung into a huge ocean swell.
188
536576
3246
ဧရာမ သမုဒ္ဒရာ လှိုင်းအိထဲ ပစ်ထည့်မှာထက်
ပိုဆိုးတာကို တွေးလို့မရပါဘူး။
09:12
I've actually bought a plot
in the rose garden next to my dad.
189
540735
2920
တကယ်က ကျွန်မအဖေ ဘေးက နှင်းဆီခြံထဲမှာ
မြေကွက်တစ်ကွက် ဝယ်ထားတယ်
09:16
I call it my investment property.
190
544314
1953
ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အိမ်ရာပေါ့နော်
09:18
(Laughter)
191
546291
2460
(ရယ်သံများ)
09:20
But sadly, there's no tax deduction.
192
548775
3125
ဒါပေမဲ့ ဝမ်းနည်းစရာက အခွန်ကောက်ခံမှု
လျှော့ပေးတာ မရှိဘူးလေ။
09:23
(Laughter)
193
551924
2237
(ရယ်သံများ)
09:26
So if you plan for your death,
194
554185
3349
ဒီတော့ သင့်ရဲ့သေခြင်းအတွက် စီစဉ်ချင်ရင်၊
09:29
then your survivors will know
how to experience a healthy bereavement
195
557558
4096
ကျန်ရစ်သူတွေက သင့်အမွေအနှစ်ကို ဂုဏ်ပြုဖို့
ပျက်ကွက်မှာ ကြောက်ရွံ့ကြမှာမဟုတ်ပဲ
09:33
without fear or guilt of having failed
to honor your legacy.
196
561678
3103
ကောင်းမွန်တဲ့ ပူဆွေးသောကကို ခံစားပုံကို
သိရှိပါလိမ့်မယ်။
09:37
As part of my research,
I've been to seminars,
197
565866
2667
ကျွန်မရဲ့ သုတေသနတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်
ဆွေးနွေးပွဲတွေတက်၊
09:40
read books and talked
to palliative care nurses.
198
568557
3046
စာအုပ်တွေဖတ်၊ သက်သာ​ေရး စောင့်ရှောက်မှု
သူနာပြုတွေကို စကားပြောတယ်
09:43
And I've come to understand
199
571627
1331
သေခြင်းအကြောင်း မပြောတာရဲ့
09:44
as a consequence
of not talking about death,
200
572982
3319
အကျိုးဆက်တစ်ခုအဖြစ် ကျွန်မနားလည်လာတာက
09:48
we don't know how to be around grief.
201
576325
2127
ကြေကွဲခိုက်မှာ ဘယ်လိုခံစားရတာကို
မသိကြတာပါ။
09:51
And on the flip side,
if we talk about death more,
202
579591
3219
အခြားတစ်ဖက်မှာက
သေခြင်းအကြောင်း ပိုပြောကြရင်
09:54
we will become more comfortable with
the emotions we experience around grief.
203
582834
4317
ကြေကွဲမှုအနီးမှာ တွေကြုံရတဲ့ စိတ်ခံစားမှု
တွေနဲ့ ပိုပြီး သက်တောက်သက်သာဖြစ်လာမယ်။
10:01
I discovered, this year,
204
589556
1771
ဒီနှစ်ထဲ တွေ့ရှိခဲ့တာက
10:03
it's actually a privilege
to help someone exit this life,
205
591351
3873
ဒီဘဝမှာ လူတစ်ဦး တည်ရှိဖို့ ကူညီပေးနိုင်ရင်
တကယ့် အခွင့်ထူးပါ၊
10:07
and although my heart
is heavy with loss and sadness,
206
595248
3863
ကျွန်မနှလုံးသာဟာ ဆုံးရှုံးမှု၊
ဝမ်းနည်းမှုနဲ့ လေးလံနေပေမဲ့
10:11
it is not heavy with regret.
207
599135
1524
နောင်တနဲ့ လေးလံမနေပါဘူး။
10:13
I knew what dad wanted,
208
601524
1993
အဖေဖြစ်ချင်တာကို သိခဲ့ပြီး
10:15
and I feel at peace knowing
I could support his wishes.
209
603541
2872
သူ့ဆန္ဒတွေကို ပံ့ပိုးနိုင်တာ သိတာက
ငြိမ်းချမ်းမှု ခံစားရတယ်။
10:21
My dad's last 24 hours
were in a peaceful coma,
210
609057
3641
ကျွန်မအဖေရဲ့ နောက်ဆုံး ၂၄ နာရီဟာ
ငြိမ်းချမ်းတဲ့ မေ့မြောမှုဖြစ်ခဲ့ပြီး
10:24
and after days of around-the-clock care,
211
612722
2008
၂၄ နာရီ စောင့်ရှောက်မှုရဲ့ ရက်တွေအပြီးမှာ
10:26
we had time to sit, hold his hand,
212
614754
2413
ကျွန်မတို့ ထိုင်ပြီး သူလက်ကို ကိုင်ဖို့၊
10:29
and say goodbye.
213
617191
1284
နှုတ်ဆက်ဖို့ အချိန်ရခဲ့တယ်
10:31
He passed away on a Monday morning
just before breakfast,
214
619494
3389
တနင်္လာနေ့ မနက် မနက်စာအတွက်
မတိုင်ခင်လေးမှာ သူကွယ်လွန်ခဲ့တယ်၊
10:34
and after the doctor came
215
622907
1667
ဆရာဝန်လာအပြီး
10:36
and we waited for the funeral home,
216
624598
2616
အသုဘရှုတဲ့နေရာအတွက် စောင့်ခဲ့တယ်၊
10:39
I went into the kitchen,
and I ate a big bowl of porridge.
217
627238
3746
ကျွန်မ မီးဖိုချောင်ထဲဝင်ပြီး
ယာဂုတစ်ပွဲ စားခဲ့တယ်။
10:45
When I told some of my friends this,
they were really shocked.
218
633041
3095
မိတ်ဆွေတစ်ချို့ကို ဒီအကြောင်းပြောပြတော့
သူတို့ လန့်သွားကြတယ်။
10:48
"How could you eat at a time like that?"
219
636947
3038
"ဒီလိုအချိန်မျိုးမှာ နင် ဘယ်လိုလုပ်
စားဝင်တာလဲ"တဲ့။
10:53
Well, I was hungry.
220
641164
2909
အင်း၊ ကျွန်မက ဗိုက်ဆာနေတယ်လေ။
10:56
(Laughter)
221
644097
4690
(ရယ်သံများ)
11:00
You see, grief impacted my sleep
and my ability to concentrate,
222
648811
3953
မြင်တယ်နော် ကြေကွဲမှုက ကျွန်မရဲ့ အိပ်မှု
နဲ့ စူးစိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်ပေမဲ့
11:04
but it never impacted my stomach.
I was always hungry.
223
652788
3251
အမြဲတမ်း ဆာနေတဲ့ ကျွန်မရဲ့ ဗိုက်ကို
မထိခိုက်ခဲ့ဘူးဆိုတာ။
11:08
(Laughter)
224
656063
1184
(ရယ်သံများ)
11:09
It's different for all of us,
225
657271
1610
ဒါက အားလုံးအတွက် ကွဲပြားပြီး
11:10
and it's really important
that we acknowledge that.
226
658905
2721
ဒါကို အသိအမှတ်ပြုဖို့က တကယ်အရေးကြီးပါတယ်။
11:14
So if we don't talk about our death
and the death of loved ones,
227
662698
3151
ဒီတော့ ကိုယ်နဲ့ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေရဲ့
သေခြင်းအကြောင်း မ​ပြောရင်
11:17
how can we possibly support
a friend, a colleague, a neighbor
228
665873
4131
ကြေကွဲနေတဲ့ မိတ်ဆွေ၊ လုပ်ဖော်နဲ့
အိမ်နီးချင်းကို
11:22
who is grieving?
229
670028
1617
ပံ့ပိုးဖို့က ဘယ်လိုဖြစ်နိုင်မှာလဲ။
11:23
How do we support someone
who has lost someone suddenly,
230
671669
3009
မတော်တဆ (သို့) သတ်သေတာလို
တစ်ဦးဦး
ရုတ်တရက် ဆုံးရှုံးသွားသူကို
11:26
like an accident or suicide?
231
674702
1903
ဘယ်လို ပံပိုးနိုင်မှာလဲ။
11:29
We tend to avoid them ...
232
677685
1460
အဒါမျိုးတွေကို ရှောင်တတ်ကြတယ်၊
11:32
not because we don't care,
233
680359
2461
သူတို့ကို ဂရုမစိုက်လို့မဟုတ်ပဲ
11:34
because we don't know what to say.
234
682844
1872
ဘာပြောရမှန်း မသိတာကြောင့်ပါ။
11:37
We know as a friend we can't fix it,
235
685912
2652
မိတ်ဆွေတစ်ဦးလို့သိပြီး
ဒါကို ဖော်ထုတ်မပေးနိုင်၊
11:40
we can't take away that pain,
236
688588
2595
ဒီနာကျင်မှုကို ဖယ်ထုတ်မပေးနိုင်တော့
11:43
so we say things
to fill that awkward silence,
237
691207
3191
အနေခက်တဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုကို ဖြည့်ဖို့
အကြောင်းအရာတွေကို ပြောတတ်တယ်၊
11:46
sometimes things we regret saying.
238
694422
1697
တစ်ခါတစ်ရံမှာ နောင်တရစရာတာတွေပါ။
11:49
Examples would be:
239
697532
1285
နမူနာတွေဖြစ်နိုင်တာက-
11:53
"At least he isn't suffering anymore."
240
701158
2016
"အနည်းဆုံးတော့ သူအခု မခံစာရတော့ဘူးပေါ့"
11:56
"At least you've got your memories."
241
704673
1745
"အနည်းဆုံးတော့ သတိရစရာတွေ ရှိတယ်လေ။"
12:00
"At least you don't have to pay
for hospital parking anymore."
242
708215
2920
"အနည်းဆုံးတော့ ဆေးရုံမှာ ကားရပ်ဖို့
ပေးစရာမလိုတော့ဘူးလေ"
12:03
(Laughter)
243
711159
2096
(ရယ်သံများ)
12:05
Really, we don't need to say anything.
244
713279
2761
တကယ်တော့ ဘာမှပြောစရာမလိုပါဘူး။
12:08
We just need to be.
245
716588
1460
ကျွန်မတို့ ရှိနေဖို့ပဲလိုတာပါ။
12:11
Be patient,
246
719211
1844
သည်းခံပေးပါ၊
12:13
be understanding,
247
721079
2182
နားလည်သူ ဖြစ်ပါစေ။
12:15
and be a listener.
248
723285
1227
နားထောင်နိုင်သူဖြစ်ပါစေ။
12:17
And if you can't be any of those things,
249
725672
3234
သင်ဟာ ဒီအရာတွေ တစ်ခုမှ မလုပ်နိုင်ရင်
12:20
then please, be the person who makes
the lasagna, the curry or the casserole,
250
728930
4211
ကျေးဇူးပြုပြီး ထမင်းဟင်း ဝိုင်းချက်ပေးသူပဲ
ဖြစ်လိုက်ပါတော့၊
12:25
because your offerings
will be greatly appreciated.
251
733165
2460
သင့်ရဲ့ ပေးကမ်းမှုတွေကို
အရမ်း နှစ်သက်ကြမှာမို့ပါ။
12:27
(Laughter)
252
735649
1563
(ရယ်သံများ)
12:29
I've been to 10 funerals in the last year,
253
737686
2342
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ အသုဘ ၁၀ ခု ရောက်ခဲ့တယ်၊
12:32
one of which I helped arrange.
254
740052
1970
ဒီအထဲကတစ်ခုမှာ
ကျွန်မ ကူညီ စီစဉ်ပေးခဲ့တယ်။
12:34
They ran the full gamut:
255
742046
2218
အကုန်လုံး သူတို့လုပ်ကြတယ်၊
12:36
a very solemn Greek Orthodox service,
256
744288
2461
သိပ်လေးနက်တဲ့ ဂရိ ရှေးရိုး ခရစ်ယာန်
ဝတ်ပြုမှုတစ်ခု၊
12:38
four Catholic requiem masses
257
746773
2611
ကတ်သိုလစ် ဝိဉာဉ်အတွက် ဆုတောင်းပွဲ လေးခု၊
12:41
and a garden party
258
749408
1659
ဥယျာဉ်ပါတီတစ်ခု၊
12:43
where I made a toast while scattering
my friend's ashes around her garden
259
751091
4437
အဲဒီမှာ ဥယျာဉ်ပတ်လည်မှာ သူငယ်ချင်းရဲ့
ပြာတွေကြဲနေတုန်း ကျွန်မက ယောက်ချိုတစ်ခုနဲ့
12:47
with a soup ladle.
260
755552
1325
ပေါင်မုန့်မီးကင်လုပ်ပေးတယ်။
12:48
(Laughter)
261
756901
1526
(ရယ်သံများ)
12:50
I have carried, kissed, written on
and toasted coffins with a shot of ouzo.
262
758451
4634
ခေါင်းတွေကို သယ်ပေးတယ်၊ နမ်းတယ် ရေးပေးတယ်၊
ဂရိအရက်ပြင်းတစ်မော့နဲ့ ဆုတောင်းပေးခဲ့တယ်။
12:55
I have worn all black,
263
763783
1576
တစ်ကိုယ်လုံး အနက်ရောင်ဝတ်ထားတယ်၊
12:57
all color and a party dress.
264
765383
2777
တစ်ရောင်တည်းနဲ့ ပါတီဝတ်စုံတစ်ထည်ပါ။
13:00
Despite the vast differences in sendoff,
265
768184
2285
ပို့ဆောင်ရာမှာ ကြီးမားတဲ့
ကွာခြားချက်တွေ ရှိပေမဲ့
13:02
despite me being at times
out of my comfort zone
266
770493
2522
တစ်ခါတစ်လေမှာ ကျွန်မရဲ့ သက်တောင့်
သက်သာရှိမှု အပြင်က
13:05
doing something I've never done before,
267
773039
2842
တစ်ခါမှ မလုပ်ဖူးတာ လုပ်တယ်ဆိုပေမဲ့
13:07
I drew comfort from one thing --
268
775905
1960
အရာ တစ်ခုကနေ သက်သာမှုကို ဆွဲယူခဲ့တယ်၊
13:10
knowing that this is what each person
would have wanted.
269
778889
2984
ဒါဟာ လူတစ်ဦးစီတိုင်း
လိုချင်ကြမယ့်ဟာလို့ အသိစိတ်ပါ။
13:15
So what do I want?
270
783187
1150
ကျွန်မက ဘာလိုချင်လဲ။
13:17
Well, I like to be organized,
so I have the will,
271
785218
3992
ကောင်းပြီ၊ ကျွန်မက စုစုစည်းစည်း
ဖြစါစေချင်တော့ သေတမ်းစာရှိတယ်၊
13:21
I'm a registered organ donor,
and I have my investment property.
272
789234
3190
ကျွန်မက စာရင်းပေးထားတဲ့ အင်္ဂါအလှူရှင်
မြှုပ်နှံထားတဲ့ အိမ်ရာရှိတယ်။
13:25
All that is left is planning my sendoff,
273
793186
2731
ကျန်တာဆိုလို့ ကျွန်မရဲ့ ပိုဆောင်ပေးမှုကို
စီစဉ်ရေးကိစ္စပါ။
13:27
a big party, lots of champagne,
274
795941
3341
ပါတီကြီးတစ်ခု၊ ရှန်ပိန် အများကြီး
13:31
color, laughter, and of course,
music to remember me by.
275
799306
3714
အရောင်၊ ရယ်သံတွေနဲ့ တကယ်တမ်းက
ကျွန်မကို အမှတ်ရဖို့ ဂီတပါ။
13:35
Thank you.
276
803496
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
13:36
(Applause)
277
804671
7000
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Michelle Knox - Project and change professional
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia.

Why you should listen

Michelle Knox currently works in Finance Transformation for Westpac Banking Corporation, Sydney, Australia, leading a team to deliver superior products, services and sustainable change. In a world of constant change and disruption, Knox is passionate about helping others to adapt and thrive by identifying and supporting the unique skills and talents of individuals to create a positive work environment.

Knox is also an avid work traveler and storyteller, often combining these passions to write witty accounts of her adventures in a travel blog.

In 2017, Knox's father passed away from a progressive illness. Through this experience, Knox learned that talking about death and planning for it enabled her father to experience a good death and her family to have a healthy bereavement, something she realized not everyone achieves.

After discussing death with friends, colleagues and complete strangers, Knox realized there was a need to address the way we deal with the most significant change we will all experience: death. With humor and compassion, Knox shares her own experiences and learnings in order to help others. She is living proof that talking about death won’t kill you.

More profile about the speaker
Michelle Knox | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee