Michelle Knox: Talk about your death while you're still healthy
Michelle Knox: ကျန်းမာနေတုန်း သေခြင်းတရားအကြောင်းပြောပါ။
Westpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ကြုံတွေရတော့မယ့်
we are all going to experience:
ရယ်စရာအဖြစ်သုံးတဲ့ စကားအလှတွေပါ-
to acknowledge death,
ကို အသိအမှတ်မပြုချင်ဘူး၊
the most important people in our lives.
မဆွေးနွေးချင်ဘူး။
where people got old or sick
လူကြီးတွေပဲ အသုဘတက်ရောက်တဲ့
looking sad and drained,
အိမ်ကို ပြန်လာပေမဲ့
and of the grieving process.
ဖြစ်စဉ်ကို မသိနားမလည်ခဲ့ဘူး။
ချစ်ရတဲ့ အိမ်နီးချင်း
and did my first reading.
ပထမဆုံး ရွတ်ဆိုခြင်းလုပ်ခဲ့တယ်။
and the dryness in my mouth was normal.
နေတာ ပုံမှန်ပဲဆိုတာ ကျွန်မ မသိခဲ့ဘူး။
and it made me really angry.
မှားတာက ကျွန်မကို အရမ်းစိတ်တိုစေတယ်
သူပြောခဲ့တယ်။
she still mowed her own lawn,
သူမကိုယ်ပိုင် မြက်ခင်းကို မြက်ရိတ်တုန်း၊
in her front yard
have chosen for her eulogy.
မရွေးမှာ အတော် သေချာပါတယ်။
as part of day-to-day living,
ရှင်သန်မှုရဲ့အပိုင်းအဖြစ် ဆွေးနွေးရင်
to reflect on our core values,
အနက်ဆင်ခြင်ခွင့် မိမိကိုယ်ကိုယ်ပေးကာ
can make informed decisions
အမွေအနှစ်တွေကို ဂုဏ်ပြုဖို့ ပျက်ကွက်မှာ
of having failed to honor our legacy.
ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်တာပါ။
culturally diverse team,
တစ်ခုကို ကျွန်မ ဦးဆောင်ရတာ ဘုရားမတာပါ
who died at 41 from bowel cancer.
လုပ်ဖော်ဟောင်းတစ်ဦးအပါအဝင်ပါ။
open and frank conversations
အကြောင်းပွင့်လင်းတဲ့
ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေးကြတယ်
cultural backgrounds,
အကြောင်းတစ်ချို့လည်း ဆွေးနွေးကာ
some significant differences
ကွယ်လွန်ခြင်းကို ကျွန်မတို့ဂုဏ်ပြုပုံမှာ
the passing of a loved one.
ရှိနိုင်တာ သိရှိခဲ့တယ်။
is "Sorry Business,"
ဩစတြေးလျှတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့
and Torres Strait Islander people.
"Sorry Business"ပါ။
specific roles and responsibilities,
တာဝန်တွေ၊ လုပ်ထုံးတွေ ဆောင်ရွက်လိမ့်မယ်၊
the use of photographs,
for a peaceful transition of the spirit.
တဲ့ ဝိဉာဉ်ကူးပြောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်စေပါတယ်။
in Western cultures,
လုံးဝကို ဆန့်ကျင်နိုင်ပါတယ်။
the memory of a loved one
ဓာတ်ပုံတွေဝေရင်း
and sharing photographs.
အောက်မေ့ဖွယ်ကို ဂုဏ်ပြုကြမှာလေ။
if we talked about death now,
ပြောကြမယ်ဆိုရင်ဘဝဟာ
until we are too emotional,
စိတ်ထိခိုက်လွန်း၊
of our finale on this earth?
ပိုင်ဆိုင်မှုကို စယူဖို့ အချိန်မဟုတ်ဘူးလား
or an informal party,
ရိုးရိုးပါတီတစ်ခု လိုချင်တာလား၊
there's so much to discuss,
ဆွေးနွေးဖို့ အများကြီးရှိပေမဲ့
ကျွန်မ အလေးထားချင်ပါတယ်။
can help you experience a good death,
အသေကောင်းတစ်ခု တွေ့ကြုံဖို့ ကူညီနိုင်တာ၊
on your loved ones;
စိတ်ဖိစီးမှု လျှော့ချပေးတာ၊
support those who are grieving.
နေသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့ ကူညီပေးပုံပါ။
of adults over the age of 18
လူကြီး ၄၅ % ဟာ
be quite simple and inexpensive.
ပြသတဲ့ လက်ဖျားခါရလောက် စာရင်းဇယားပါ။
my friends and neighbors
စမေးကြည့်တော့
many of them don't have a will,
သူတို့အတော်များများမှာ သေတမ်းစာမရှိပဲ
they need individual wills.
သေတမ်းစာတွေ လိုအပ်တာ မသိကြဘူး။
it's all going to go to my partner anyway.
ကိုယ့်အိမ်ထောက်ဖက်ဆီ ရောက်မှာပဲတဲ့။
and country to country,
မှတ်ထားရန်လိုပေမဲ့
in New South Wales
ဒီလို ဖြစ်ပျက်နိုင်တယ်။
must be appointed
who would never have met the deceased.
တွေ့ဖူးမှာမဟုတ်တဲ့ တစ်ဦးဦးပါ။
for arranging your funeral,
ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို စုစည်းခြင်း၊
after paying debts and taxes.
ဒါတွေကို ဝေငှဖို့အတွက် တာဝန်ရှိပါတယ်၊
will be the bill for their services.
ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ကျသင့်ငွေဖြစ်မယ်။
wooden giraffe in your living room
ကမ္ဘာဖြတ်ပြီး လမ်းမှာ
carry it halfway across the world,
သင်ေရာက်စေချင်တာ သိမယ့်သူတော့မဟုတ်ပါဘူး။
or a domestic partner,
ချန်ထားပြီး သေတယ်ဆိုရင်
they will receive your estate,
သင့်အိမ်ရာကို သူတို့ရလိမ့်မယ်၊
it's far more complicated,
အများကြီးကို ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်
and dependents all come into play.
ဝမ်းကွဲတွေ၊ မှီခိုသူတွေ အားလုံးပါလာလို့ပါ။
a regular donation to charity,
လှူတယ်ဆိုရင် ဒီလူမှုရေးအသင်းက
to make a claim on your estate?
အကြောင်းပြချက်ရှိတာ သင်သိလား။
is the bigger your estate,
သင့်အိမ်ရာထက် ပိုကြီးမားပါတယ်၊
ကျွန်မ မေးမယ်--
to the government
to a progressive lung disease.
ရောဂါနဲ့ ကျွန်မအဖေကို ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်
not choking or gasping for air.
ငြိမ်းချမ်းစွာ သေဆုံးချင်တယ်။
were able to support dad's wishes,
ဆန္ဒတွေကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ခဲ့ပြီး
pretty tough conversations
from resuscitation to organ donation.
လုပ်တာကနေ ကိုယ်အင်္ဂါတွေ လှူတာအထိပါတယ်။
organs you can use."
ကိုယ်အင်္ဂါဟူသမျှ ယူပါ"တဲ့။
was deteriorating rapidly,
အလျင်အမြန်ကို ယိုယွင်းလာနေပြီး
to talk about organ donation.
သင့်တော်တဲ့အချိန် မဟုတ်တော့ဘူးလေ။
when we are fit and healthy,
ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။
not just what is important,
ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာကို
to find out their thoughts on death,
သေခြင်းအပေါ် သူတို့ အတွေးတွေကို ရှာဖွေဖို့
a "Death Over Dinner,"
to introduce the topic ...
အံ့ဖွယ် ထိုးထွင်းဉာဏ်ရဖို့
has to be legally disposed of,
ဖို့လိုပြီး ချောက်ကမ်းပါးထဲထိုးချတာ
သင်သိလား။
are burial and cremation,
မြေမြှပ်တာ၊ မီးသင်္ဂြိုလ်တာ။
your body to science.
လှူလို့လည်းရပါတယ်။
that innovation has touched
မျက်နှာစာအထိ ရောက်ရှိ
မြှုပ်လို့ရပါတယ်၊
that will dissolve at sea.
ပြာအိုးတွေရှိပါတယ်။
flung into a huge ocean swell.
ပိုဆိုးတာကို တွေးလို့မရပါဘူး။
in the rose garden next to my dad.
မြေကွက်တစ်ကွက် ဝယ်ထားတယ်
လျှော့ပေးတာ မရှိဘူးလေ။
how to experience a healthy bereavement
ပျက်ကွက်မှာ ကြောက်ရွံ့ကြမှာမဟုတ်ပဲ
to honor your legacy.
သိရှိပါလိမ့်မယ်။
I've been to seminars,
ဆွေးနွေးပွဲတွေတက်၊
to palliative care nurses.
သူနာပြုတွေကို စကားပြောတယ်
of not talking about death,
မသိကြတာပါ။
if we talk about death more,
သေခြင်းအကြောင်း ပိုပြောကြရင်
the emotions we experience around grief.
တွေနဲ့ ပိုပြီး သက်တောက်သက်သာဖြစ်လာမယ်။
to help someone exit this life,
တကယ့် အခွင့်ထူးပါ၊
is heavy with loss and sadness,
ဝမ်းနည်းမှုနဲ့ လေးလံနေပေမဲ့
I could support his wishes.
ငြိမ်းချမ်းမှု ခံစားရတယ်။
were in a peaceful coma,
ငြိမ်းချမ်းတဲ့ မေ့မြောမှုဖြစ်ခဲ့ပြီး
just before breakfast,
မတိုင်ခင်လေးမှာ သူကွယ်လွန်ခဲ့တယ်၊
and I ate a big bowl of porridge.
ယာဂုတစ်ပွဲ စားခဲ့တယ်။
they were really shocked.
သူတို့ လန့်သွားကြတယ်။
စားဝင်တာလဲ"တဲ့။
and my ability to concentrate,
နဲ့ စူးစိုက်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်ပေမဲ့
I was always hungry.
မထိခိုက်ခဲ့ဘူးဆိုတာ။
that we acknowledge that.
and the death of loved ones,
သေခြင်းအကြောင်း မပြောရင်
a friend, a colleague, a neighbor
အိမ်နီးချင်းကို
who has lost someone suddenly,
ရုတ်တရက် ဆုံးရှုံးသွားသူကို
ဒါကို ဖော်ထုတ်မပေးနိုင်၊
to fill that awkward silence,
အကြောင်းအရာတွေကို ပြောတတ်တယ်၊
for hospital parking anymore."
ပေးစရာမလိုတော့ဘူးလေ"
the lasagna, the curry or the casserole,
ဖြစ်လိုက်ပါတော့၊
will be greatly appreciated.
အရမ်း နှစ်သက်ကြမှာမို့ပါ။
ကျွန်မ ကူညီ စီစဉ်ပေးခဲ့တယ်။
ဝတ်ပြုမှုတစ်ခု၊
my friend's ashes around her garden
ပြာတွေကြဲနေတုန်း ကျွန်မက ယောက်ချိုတစ်ခုနဲ့
and toasted coffins with a shot of ouzo.
ဂရိအရက်ပြင်းတစ်မော့နဲ့ ဆုတောင်းပေးခဲ့တယ်။
ကွာခြားချက်တွေ ရှိပေမဲ့
out of my comfort zone
သက်သာရှိမှု အပြင်က
would have wanted.
လိုချင်ကြမယ့်ဟာလို့ အသိစိတ်ပါ။
so I have the will,
ဖြစါစေချင်တော့ သေတမ်းစာရှိတယ်၊
and I have my investment property.
မြှုပ်နှံထားတဲ့ အိမ်ရာရှိတယ်။
စီစဉ်ရေးကိစ္စပါ။
music to remember me by.
ကျွန်မကို အမှတ်ရဖို့ ဂီတပါ။
ABOUT THE SPEAKER
Michelle Knox - Project and change professionalWestpac's Michelle Knox has led large-scale transformation programs in the UK, Ireland and Australia.
Why you should listen
Michelle Knox currently works in Finance Transformation for Westpac Banking Corporation, Sydney, Australia, leading a team to deliver superior products, services and sustainable change. In a world of constant change and disruption, Knox is passionate about helping others to adapt and thrive by identifying and supporting the unique skills and talents of individuals to create a positive work environment.
Knox is also an avid work traveler and storyteller, often combining these passions to write witty accounts of her adventures in a travel blog.
In 2017, Knox's father passed away from a progressive illness. Through this experience, Knox learned that talking about death and planning for it enabled her father to experience a good death and her family to have a healthy bereavement, something she realized not everyone achieves.
After discussing death with friends, colleagues and complete strangers, Knox realized there was a need to address the way we deal with the most significant change we will all experience: death. With humor and compassion, Knox shares her own experiences and learnings in order to help others. She is living proof that talking about death won’t kill you.
Michelle Knox | Speaker | TED.com