TED2011
Elliot Krane: The mystery of chronic pain
Elliot Krane: Tajemnica bólu przewlekłego
Filmed:
Readability: 4.4
2,012,954 views
Myślimy o bólu jako o symptomie, ale są przypadki kiedy system nerwowy wytwarza sprzężenie zwrotne i ból staje się przerażającą chorobą samą w sobie. Rozpoczynając od historii dziewczynki, u której zwichnięcie nadgarstka zmieniło się w koszmar, Eliot Krane opowiada o skomplikowanej zagadce chronicznego bólu i przedstawia nowo poznane fakty o jego podstawach i możliwościach leczenia.
Elliot Krane - Pediatric anesthesiologist
At the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children. Full bio
At the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm a pediatrician and an anesthesiologist,
0
0
2000
Jestem pediatrą i anestezjologiem,
00:17
so I put children to sleep for a living.
1
2000
2000
więc zawodowo kładę dzieci do snu.
00:19
(Laughter)
2
4000
2000
(Śmiech)
00:21
And I'm an academic, so I put audiences to sleep for free.
3
6000
3000
Jestem też naukowcem, więc usypiam audiencję za darmo.
00:24
(Laughter)
4
9000
4000
(Śmiech)
00:28
But what I actually mostly do
5
13000
2000
Ale czym się głównie zajmuję
00:30
is I manage the pain management service
6
15000
2000
to zarządzam usługą radzenia sobie z bólem
00:32
at the Packard Children's Hospital up at Stanford in Palo Alto.
7
17000
3000
w Dziecięcym Szpitalu Packar w Stanford, Palo Alto.
00:35
And it's from the experience
8
20000
2000
I to właśnie z doświadczenia
00:37
from about 20 or 25 years of doing that
9
22000
2000
z około 20 lub 25 lat robienia tego
00:39
that I want to bring to you the message this morning,
10
24000
2000
chciałbym podzielić się z wami wiadomością tego poranka,
00:41
that pain is a disease.
11
26000
2000
że ból to choroba.
00:43
Now most of the time,
12
28000
2000
Teraz, przez większość czasu
00:45
you think of pain as a symptom of a disease,
13
30000
2000
myślicie, że ból jest symptomem choroby.
00:47
and that's true most of the time.
14
32000
2000
I jest to prawda w większości przypadków.
00:49
It's the symptom of a tumor or an infection
15
34000
3000
Jest to objaw raka lub infekcji,
00:52
or an inflammation or an operation.
16
37000
2000
zapalenia lub operacji.
00:54
But about 10 percent of the time,
17
39000
3000
Lecz przez około 10 procent czasu
00:57
after the patient has recovered from one of those events,
18
42000
3000
po tym jak pacjent wyzdrowiał z jednego z tych przypadków,
01:00
pain persists.
19
45000
2000
ból utrzymuje się.
01:02
It persists for months
20
47000
2000
Utrzymuje się przez miesiące,
01:04
and oftentimes for years,
21
49000
2000
a czasami przez lata.
01:06
and when that happens,
22
51000
2000
I kiedy to się dzieje,
01:08
it is its own disease.
23
53000
2000
jest to choroba sama w sobie.
01:10
And before I tell you about how it is that we think that happens
24
55000
3000
I zanim powiem wam, jak nam się wydaje, że to zachodzi
01:13
and what we can do about it,
25
58000
2000
i co możemy z tym zrobić,
01:15
I want to show you how it feels for my patients.
26
60000
3000
chciałbym pokazać wam jak odczuwają to moi pacjenci.
01:18
So imagine, if you will,
27
63000
2000
Wyobraźcie więc sobie,
01:20
that I'm stroking your arm with this feather,
28
65000
2000
że przesuwam tym piórkiem po waszym ramieniu,
01:22
as I'm stroking my arm right now.
29
67000
3000
tak jak robię to teraz po swoim.
01:25
Now, I want you to imagine
30
70000
2000
Teraz wyobraźcie sobie,
01:27
that I'm stroking it with this.
31
72000
2000
że przesuwam po nim tym.
01:29
Please keep your seat.
32
74000
2000
Proszę siedzieć na swoich miejscach.
01:31
(Laughter)
33
76000
2000
(Śmiech)
01:33
A very different feeling.
34
78000
2000
Bardzo odmienne uczucie.
01:35
Now what does it have to do with chronic pain?
35
80000
2000
Ale co to ma wspólnego z przewlekłym bólem?
01:37
Imagine, if you will, these two ideas together.
36
82000
3000
Wyobraźcie sobie te dwa pomysły razem.
01:40
Imagine what your life would be like
37
85000
2000
Wyobraźcie sobie jak wyglądałoby wasze życie
01:42
if I were to stroke it with this feather,
38
87000
3000
jeśli przesunąłbym tym piórkiem,
01:45
but your brain was telling you
39
90000
2000
a wasz mózg mówiłby wam,
01:47
that this is what you are feeling --
40
92000
2000
że to jest to co właśnie czujecie.
01:49
and that is the experience of my patients with chronic pain.
41
94000
3000
I tego właśnie doświadczają moi pacjenci z bólem przewlekłym.
01:52
In fact, imagine something even worse.
42
97000
2000
W sumie, wyobraźcie sobie coś jeszcze gorszego.
01:54
Imagine I were to stroke your child's arm with this feather,
43
99000
3000
Wyobraźcie sobie, że przesuwałbym tym piórkiem po ręce waszego dziecka,
01:57
and their brain [was] telling them
44
102000
2000
a ich mózg mówiłby im,
01:59
that they were feeling this hot torch.
45
104000
3000
że czują tą gorącą pochodnię.
02:02
That was the experience of my patient, Chandler,
46
107000
2000
To było doświadczenie mojego pacjenta, Chandler'a,
02:04
whom you see in the photograph.
47
109000
2000
którego widzicie na fotografii.
02:06
As you can see, she's a beautiful, young woman.
48
111000
2000
Jak widzicie jest piękną, młodą kobietą.
02:08
She was 16 years old last year when I met her,
49
113000
2000
Miała 16 lat, gdy ją poznałem
02:10
and she aspired to be a professional dancer.
50
115000
3000
i chciała zostać profesjonalną tancerką.
02:13
And during the course of one of her dance rehearsals,
51
118000
2000
I podczas jednej z prób,
02:15
she fell on her outstretched arm and sprained her wrist.
52
120000
3000
upadła na rozpostarte ramię i zwichnęła sobie nadgarstek.
02:18
Now you would probably imagine, as she did,
53
123000
2000
Pewnie myślicie, tak ja ona,
02:20
that a wrist sprain is a trivial event
54
125000
2000
że zwichnięcie jest błahym wydarzeniem
02:22
in a person's life.
55
127000
2000
w życiu człowieka.
02:24
Wrap it in an ACE bandage,
56
129000
2000
Zawiń to w bandaż elastyczny,
02:26
take some ibuprofen for a week or two,
57
131000
2000
łykaj ibuprofen przez tydzień czy dwa
02:28
and that's the end of the story.
58
133000
2000
i koniec opowieści.
02:30
But in Chandler's case, that was the beginning of the story.
59
135000
3000
Lecz w przypadku Chandler, to był dopiero początek.
02:34
This is what her arm looked like
60
139000
2000
Tak wyglądało jej ramię,
02:36
when she came to my clinic about three months after her sprain.
61
141000
3000
gdy przyszła do mojej kliniki trzy miesiące po zwichnięciu.
02:39
You can see that the arm is discolored,
62
144000
2000
Możecie zobaczyć, że ramię zmieniło kolor,
02:41
purplish in color.
63
146000
2000
że jest purpurowe.
02:43
It was cadaverically cold to the touch.
64
148000
2000
Było zimne w dotyku.
02:45
The muscles were frozen, paralyzed --
65
150000
2000
Mięśnie były zmrożone, sparaliżowane,
02:47
dystonic is how we refer to that.
66
152000
3000
dystoniczne jak to określamy.
02:50
The pain had spread from her wrist to her hands,
67
155000
3000
Ból rozprzestrzenił się z jej nadgarstka do dłoni,
02:53
to her fingertips, from her wrist up to her elbow,
68
158000
3000
końcówek palców, z nadgarstka po łokieć,
02:56
almost all the way to her shoulder.
69
161000
2000
prawię do ramienia.
02:58
But the worst part was,
70
163000
2000
Ale najgorsza częścią
03:00
not the spontaneous pain that was there 24 hours a day.
71
165000
3000
nie był samoistny ból przez 24 godziny na dobę.
03:03
The worst part was that she had allodynia,
72
168000
3000
Najgorsze było to, że miała allodynię,
03:06
the medical term for the phenomenon that I just illustrated
73
171000
3000
jest to medyczny termin na zjawisko, które dopiero co opisałem
03:09
with the feather and with the torch.
74
174000
2000
za pomocą piórka i pochodni.
03:11
The lightest touch of her arm --
75
176000
2000
Najdelikatniejsze dotknięcie jej ręki,
03:13
the touch of a hand,
76
178000
2000
dotknięcie dłoni,
03:15
the touch even of a sleeve, of a garment, as she put it on --
77
180000
3000
nawet rękawa, odzieży, jak się ubierała
03:18
caused excruciating, burning pain.
78
183000
4000
sprawiał jej rozdzierający, palący ból.
03:22
How can the nervous system get this so wrong?
79
187000
3000
Jak system nerwowy może działać tak źle?
03:25
How can the nervous system
80
190000
2000
Jak może system nerwowy
03:27
misinterpret an innocent sensation
81
192000
2000
źle interpretować niewinne wrażenia,
03:29
like the touch of a hand
82
194000
2000
jak dotyk dłoni,
03:31
and turn it into the malevolent sensation
83
196000
3000
i zmienić je w nieprzyjemne wrażenia
03:34
of the touch of the flame?
84
199000
2000
dotyku pochodni.
03:36
Well you probably imagine that the nervous system in the body
85
201000
3000
Wyobrażacie sobie prawdopodobnie, że system nerwowy w ciele
03:39
is hardwired like your house.
86
204000
2000
jest okablowany jak wasz dom.
03:41
In your house, wires run in the wall,
87
206000
2000
W waszym domu, kable są w ścianach,
03:43
from the light switch to a junction box in the ceiling
88
208000
3000
od włącznika do do skrzynki w suficie,
03:46
and from the junction box to the light bulb.
89
211000
3000
a ze skrzynki do żarówki.
03:49
And when you turn the switch on, the light goes on.
90
214000
2000
I kiedy włączacie, światło się zapala.
03:51
And when you turn the switch off, the light goes off.
91
216000
3000
Kiedy wyłączacie, światło gaśnie.
03:54
So people imagine the nervous system is just like that.
92
219000
4000
Ludzie wyobrażają sobie, że tak działa system nerwowy.
03:58
If you hit your thumb with a hammer,
93
223000
2000
Jeśli uderzycie się w kciuk młotkiem,
04:00
these wires in your arm -- that, of course, we call nerves --
94
225000
3000
te kable w waszej ręce, które oczywiście nazywamy nerwami,
04:03
transmit the information into the junction box in the spinal cord
95
228000
3000
przekazują informację z skrzynki do rdzenia kręgowego,
04:06
where new wires, new nerves,
96
231000
2000
gdzie nowe kable, nowe nerwy,
04:08
take the information up to the brain
97
233000
2000
przekazują informację do mózgu,
04:10
where you become consciously aware that your thumb is now hurt.
98
235000
4000
gdzie stajesz się świadomy, że boli Cię kciuk.
04:14
But the situation, of course, in the human body
99
239000
2000
Ale ta sytuacja w ludzkim ciele
04:16
is far more complicated than that.
100
241000
3000
jest bardziej skomplikowana niż to.
04:19
Instead of it being the case
101
244000
2000
Zamiast tego,
04:21
that that junction box in the spinal cord
102
246000
2000
zamiast skrzynki w rdzeniu kręgowym,
04:23
is just simple where one nerve connects with the next nerve
103
248000
3000
która łączy jeden nerw z innym
04:26
by releasing these little brown packets
104
251000
2000
poprzez wypuszczanie małych brązowych pakietów
04:28
of chemical information called neurotransmitters
105
253000
3000
chemicznych informacji zwanych neurotransmiterami
04:31
in a linear one-on-one fashion,
106
256000
3000
w liniowym porządku jeden-na-jednego,
04:34
in fact, what happens
107
259000
2000
w rzeczywistości, to co się dzieje
04:36
is the neurotransmitters spill out in three dimensions --
108
261000
2000
to, to że neurotransmittery rozlewają się w trzech wymiarach,
04:38
laterally, vertically, up and down in the spinal cord --
109
263000
3000
horyzontalnie, wertykalnie, w górę i dół rdzenia kręgowego
04:41
and they start interacting
110
266000
2000
i zaczynają wzajemnie oddziaływać
04:43
with other adjacent cells.
111
268000
3000
z innymi przylegającymi komórkami.
04:46
These cells, called glial cells,
112
271000
2000
Te komórki, zwane glejowymi,
04:48
were once thought to be
113
273000
2000
kiedyś uważano za
04:50
unimportant structural elements of the spinal cord
114
275000
2000
nieznaczące elementy strukturalne rdzenia kręgowego,
04:52
that did nothing more than hold all the important things together,
115
277000
2000
które nie robią nic innego niż tylko utrzymywanie ważnych rzeczy razem,
04:54
like the nerves.
116
279000
2000
takich jak nerwy.
04:56
But it turns out
117
281000
2000
Ale okazuje się,
04:58
the glial cells have a vital role
118
283000
2000
że te komórki glejowe pełnią istotną funkcję
05:00
in the modulation, amplification
119
285000
2000
w modulacji, amplifikacji
05:02
and, in the case of pain, the distortion
120
287000
3000
i, w przypadku bólu, wypaczania
05:05
of sensory experiences.
121
290000
3000
doświadczeń zmysłowych.
05:08
These glial cells become activated.
122
293000
2000
Te komórki glejowe aktywują się.
05:10
Their DNA starts to synthesize new proteins,
123
295000
2000
Ich DNA zaczyna syntezować nowe białka,
05:12
which spill out
124
297000
2000
które rozlewają się
05:14
and interact with adjacent nerves,
125
299000
2000
i wchodzą w interakcję z przylegającymi nerwami.
05:16
and they start releasing their neurotransmitters,
126
301000
3000
I one zaczynają wydzielać swoje neuroprzekaźniki.
05:19
and those neurotransmitters spill out
127
304000
2000
I te neuroprzekaźniki rozlewają się
05:21
and activate adjacent glial cells, and so on and so forth,
128
306000
3000
i aktywują przyległe komórki glejowe i tak dalej,
05:24
until what we have
129
309000
2000
aż to co mamy,
05:26
is a positive feedback loop.
130
311000
2000
to pozytywne sprzężenie zwrotne.
05:28
It's almost as if somebody came into your home
131
313000
2000
To prawie tak, jakby ktoś przyszedł do was do domu
05:30
and rewired your walls
132
315000
2000
i ponownie poprowadził kable w ścianach,
05:32
so that the next time you turned on the light switch,
133
317000
2000
tak, że gdy następnym razem, gdy zapalasz światło
05:34
the toilet flushed three doors down,
134
319000
2000
spuszcza się woda w toalecie trzy pomieszczenia dalej
05:36
or your dishwasher went on,
135
321000
2000
lub włącza się zmywarka
05:38
or your computer monitor turned off.
136
323000
2000
lub wyłącza się monitor.
05:40
That's crazy,
137
325000
2000
To jest szalone
05:42
but that's, in fact, what happens
138
327000
2000
ale tak się dzieje w rzeczywistości
05:44
with chronic pain.
139
329000
2000
z bólem przewlekłym.
05:46
And that's why pain becomes its own disease.
140
331000
3000
I właśnie dlatego ból staje się sam chorobą.
05:49
The nervous system has plasticity.
141
334000
2000
System nerwowy jest plastyczny.
05:51
It changes, and it morphs
142
336000
2000
Zmienia się
05:53
in response to stimuli.
143
338000
2000
wobec bodźców.
05:55
Well, what do we do about that?
144
340000
2000
Więc, co możemy z tym zrobić?
05:57
What can we do in a case like Chandler's?
145
342000
3000
Co możemy zrobić w przypadku takim jak u Chandler?
06:00
We treat these patients in a rather crude fashion
146
345000
2000
Leczymy tych pacjentów w raczej surowy sposób
06:02
at this point in time.
147
347000
2000
w tym momencie.
06:04
We treat them with symptom-modifying drugs --
148
349000
3000
Leczymy ich za pomocą leków zmieniających symptomy,
06:07
painkillers --
149
352000
2000
leków przeciwbólowych,
06:09
which are, frankly, not very effective
150
354000
2000
które, szczerze, nie są zbytnio efektywne
06:11
for this kind of pain.
151
356000
2000
na ten rodzaj bólu.
06:13
We take nerves that are noisy and active
152
358000
2000
Bierzemy nerwy, które są głośne i aktywne,
06:15
that should be quiet,
153
360000
2000
a powinny być ciche
06:17
and we put them to sleep with local anesthetics.
154
362000
2000
i usypiamy je za pomocą miejscowego znieczulenia.
06:19
And most importantly, what we do
155
364000
3000
A najważniejsze, to co robimy
06:22
is we use a rigorous, and often uncomfortable, process
156
367000
4000
to używanie rygorystycznego i często nieprzyjemnego procesu
06:26
of physical therapy and occupational therapy
157
371000
3000
fizjoterapii i terapii zajęciowej
06:29
to retrain the nerves in the nervous system
158
374000
3000
by przekwalifikować nerwy w układzie nerwowym
06:32
to respond normally
159
377000
3000
by odpowiadały normalnie
06:35
to the activities and sensory experiences
160
380000
3000
na czynności i bodźce
06:38
that are part of everyday life.
161
383000
2000
będące częścią codziennego dnia.
06:40
And we support all of that
162
385000
2000
Wspieramy wszystko
06:42
with an intensive psychotherapy program
163
387000
3000
programem intensywnej psychoterapii
06:45
to address the despondency, despair and depression
164
390000
3000
celem zwalczenia przygnębienia, rozpaczy i depresji,
06:48
that always accompanies
165
393000
2000
która zawsze towarzyszy
06:50
severe, chronic pain.
166
395000
2000
ciężkiemu, przewlekłemu bólowi.
06:52
It's successful,
167
397000
2000
Jest to skuteczne,
06:54
as you can see from this video of Chandler,
168
399000
2000
jak widać na tym wideo z Chandler,
06:56
who, two months after we first met her,
169
401000
2000
która to po dwóch miesiącach od pierwszego spotkania
06:58
is now doings a back flip.
170
403000
2000
robi teraz salta w tył.
07:00
And I had lunch with her yesterday
171
405000
2000
Jadłem z nią lunch wczoraj
07:02
because she's a college student studying dance at Long Beach here,
172
407000
3000
ponieważ studiuje taniec tutaj w Long Beach.
07:05
and she's doing absolutely fantastic.
173
410000
2000
I idzie jej fantastycznie.
07:07
But the future is actually even brighter.
174
412000
4000
Ale przyszłość jest jeszcze jaśniejsza.
07:11
The future holds the promise
175
416000
3000
Przyszłość niesie obietnicę,
07:14
that new drugs will be developed
176
419000
2000
że zostaną rozwinięte nowe leki
07:16
that are not symptom-modifying drugs
177
421000
3000
nie modyfikujące jedynie symptomów,
07:19
that simply mask the problem,
178
424000
2000
co jedynie maskuje problem
07:21
as we have now,
179
426000
2000
jak robi się to teraz,
07:23
but that will be disease-modifying drugs
180
428000
3000
ale będą lekami zmieniającymi chorobę
07:26
that will actually go right to the root of the problem
181
431000
2000
które dotrą do źródła problemu,
07:28
and attack those glial cells,
182
433000
2000
i zaatakują te komórki glejowe
07:30
or those pernicious proteins
183
435000
2000
lub te złośliwe białka,
07:32
that the glial cells elaborate,
184
437000
3000
które przerabiają komórki glejowe,
07:35
that spill over and cause this central nervous system wind-up,
185
440000
3000
które rozlewają się i powodują zamieszanie w ośrodkowym układzie nerwowym
07:38
or plasticity,
186
443000
2000
lub plastyczność,
07:40
that so is capable
187
445000
2000
która jest zdolna
07:42
of distorting and amplifying
188
447000
2000
do zaburzenia i amplifikacji
07:44
the sensory experience that we call pain.
189
449000
2000
doświadczeń zmysłowych, które nazywamy bólem.
07:46
So I have hope
190
451000
2000
Mam nadzieję,
07:48
that in the future,
191
453000
2000
że w przyszłości
07:50
the prophetic words of George Carlin will be realized,
192
455000
3000
spełnią się prorocze słowa Georg'a Carlin'a,
07:53
who said, "My philosophy:
193
458000
2000
który powiedział: "Moja filozofia:
07:55
No pain, no pain."
194
460000
3000
brak bólu, brak bólu."
07:59
Thank you very much.
195
464000
2000
Dziękuję bardzo.
08:01
(Applause)
196
466000
6000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Elliot Krane - Pediatric anesthesiologistAt the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children.
Why you should listen
It's an awful problem to contemplate: How do you help a young child in pain? As director of Pain Management Services at Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on solving this problem, studying and treating kids who are undergoing surgeries, suffering from complications of diabetes -- and kids suffering "neuropathic pain" resulting from injury to the nervous system itself.
Elliot Krane | Speaker | TED.com