TED2011
Elliot Krane: The mystery of chronic pain
Elliot Krane: Kronik Ağrının gizemi
Filmed:
Readability: 4.4
2,012,954 views
Bizler ağrıyı bir belirti olarak düşünürüz, ama bazen sinir sistemi geri bildirim döngüleri yaratır ve ağrı başlı başına bir hastalık haline gelebilir. Elliot Krane, ayağı burkulduktan sonra yaşantısı kabusa dönen bir kızın hikesinden başlayarak kronik ağrının karmaşık gizemini anlatıyor ve onunla ilgili yeni öğrendiğimiz gerçeklerden, nasıl ortaya çıktığından ve nasıl tedavi edildiğinden bahsediyor.
Elliot Krane - Pediatric anesthesiologist
At the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children. Full bio
At the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm a pediatrician and an anesthesiologist,
0
0
2000
Ben bir çocuk hastalıkları uzmanıyım, aynı zamanda da bir anestezi doktoruyum,
00:17
so I put children to sleep for a living.
1
2000
2000
yani hayatımı çocukları uyutarak kazanıyorum.
00:19
(Laughter)
2
4000
2000
(Gülüşmeler)
00:21
And I'm an academic, so I put audiences to sleep for free.
3
6000
3000
Aynı zamanda öğretim görevlisiyim, böylece seyircileri de bedavaya uyutabiliyorum.
00:24
(Laughter)
4
9000
4000
(Gülüşmeler)
00:28
But what I actually mostly do
5
13000
2000
Ama esas uğraştığım şey
00:30
is I manage the pain management service
6
15000
2000
Palo Alto Packard Çocuk Hastanesi'nde
00:32
at the Packard Children's Hospital up at Stanford in Palo Alto.
7
17000
3000
ağrı merkezini yönetmek.
00:35
And it's from the experience
8
20000
2000
Bu işi yaptığım 20-25 yıl boyunca
00:37
from about 20 or 25 years of doing that
9
22000
2000
edindiğim tecrübe ile size
00:39
that I want to bring to you the message this morning,
10
24000
2000
şu mesaji vermek istiyoum ki
00:41
that pain is a disease.
11
26000
2000
ağrı bir hastalıktır.
00:43
Now most of the time,
12
28000
2000
Çoğu zaman
00:45
you think of pain as a symptom of a disease,
13
30000
2000
ağrıyı bir hastalığın belirtisi olarak düşünürsünüz.
00:47
and that's true most of the time.
14
32000
2000
Ve bu genelde doğrudur da.
00:49
It's the symptom of a tumor or an infection
15
34000
3000
Bazen bir tümörün, bir enfeksiyonun
00:52
or an inflammation or an operation.
16
37000
2000
bir yangısal sürecin ya da ameliyatın semptomudur.
00:54
But about 10 percent of the time,
17
39000
3000
Ama yaklaşık %10 vakada
00:57
after the patient has recovered from one of those events,
18
42000
3000
hastanın bu rahatsızlıkları iyileştiği halde
01:00
pain persists.
19
45000
2000
ağrı kalır.
01:02
It persists for months
20
47000
2000
Bazen aylarca,
01:04
and oftentimes for years,
21
49000
2000
bazen de yıllarca kalır.
01:06
and when that happens,
22
51000
2000
Bu durumda, o artık
01:08
it is its own disease.
23
53000
2000
kendi başına bir hastalıktır.
01:10
And before I tell you about how it is that we think that happens
24
55000
3000
Size bunun neden olduğunu veya
01:13
and what we can do about it,
25
58000
2000
bu durumda neler yapılabileceğini anlatmadan önce
01:15
I want to show you how it feels for my patients.
26
60000
3000
hastalarımın neler hissettiğini göstermek istiyorum.
01:18
So imagine, if you will,
27
63000
2000
Şunu düşünün, diyelim ki
01:20
that I'm stroking your arm with this feather,
28
65000
2000
kolunuzda bir kuş tüyü gezdiriyorum
01:22
as I'm stroking my arm right now.
29
67000
3000
şu anda koluma yaptığım gibi.
01:25
Now, I want you to imagine
30
70000
2000
Şu anda kolunuza bu şekilde
01:27
that I'm stroking it with this.
31
72000
2000
dokunduğumu düşünün.
01:29
Please keep your seat.
32
74000
2000
Lütfen sandalyenizden kalkmayın.
01:31
(Laughter)
33
76000
2000
(Gülüşmeler)
01:33
A very different feeling.
34
78000
2000
Çok farklı bir his değil mi.
01:35
Now what does it have to do with chronic pain?
35
80000
2000
Bunun kronik ağrı ile ne ilgisi var peki?
01:37
Imagine, if you will, these two ideas together.
36
82000
3000
Şimdi bu iki kavramın birlikte olduğunu hayal edin.
01:40
Imagine what your life would be like
37
85000
2000
Düşünün ki ben kolunuza
01:42
if I were to stroke it with this feather,
38
87000
3000
bu şekilde dokunmama rağmen
01:45
but your brain was telling you
39
90000
2000
beyniniz size
01:47
that this is what you are feeling --
40
92000
2000
size aslında böyle hissettiğinizi söylüyor --
01:49
and that is the experience of my patients with chronic pain.
41
94000
3000
işte krinik ağrı çeken hastalarımın başına gelen bu.
01:52
In fact, imagine something even worse.
42
97000
2000
Aslında daha da kötüsünü hayal edin.
01:54
Imagine I were to stroke your child's arm with this feather,
43
99000
3000
Düşünün kü ben çocuğunuzun koluna bu tüy ile dokunuyorum,
01:57
and their brain [was] telling them
44
102000
2000
ve onun beyni aslında hissetiklerinin
01:59
that they were feeling this hot torch.
45
104000
3000
kızgın bir alev olduğunu söylüyor.
02:02
That was the experience of my patient, Chandler,
46
107000
2000
Resimde gördüğünüz Chandler isimli hastamın
02:04
whom you see in the photograph.
47
109000
2000
deneyimi bu şekilde idi.
02:06
As you can see, she's a beautiful, young woman.
48
111000
2000
Gördüğünüz gibi çok güzel, genç bir kız.
02:08
She was 16 years old last year when I met her,
49
113000
2000
Ona rastladığımda 16 yaşındaydı,
02:10
and she aspired to be a professional dancer.
50
115000
3000
ve profesyonel dansçı olmak istiyordu.
02:13
And during the course of one of her dance rehearsals,
51
118000
2000
Ama dans provalarının biri sırasında
02:15
she fell on her outstretched arm and sprained her wrist.
52
120000
3000
uzanmış kolunun üzerine düştü ve bileğini burktu.
02:18
Now you would probably imagine, as she did,
53
123000
2000
Siz de eminin o zaman onun da düşündüğü gibi
02:20
that a wrist sprain is a trivial event
54
125000
2000
bilek burkulmasının bir insan için
02:22
in a person's life.
55
127000
2000
oldukça sıradan bir olay olduğu görüşündesiniz.
02:24
Wrap it in an ACE bandage,
56
129000
2000
Elastik bandajla sarıp
02:26
take some ibuprofen for a week or two,
57
131000
2000
bir iki hafta ibuprofen aldınız mı
02:28
and that's the end of the story.
58
133000
2000
olay biter.
02:30
But in Chandler's case, that was the beginning of the story.
59
135000
3000
Ama Chandler için bu sadece hikayenin başlangıcıydı.
02:34
This is what her arm looked like
60
139000
2000
Bana, elini burktuktan üç ay sonra geldiğinde
02:36
when she came to my clinic about three months after her sprain.
61
141000
3000
kolu böyle görünüyordu.
02:39
You can see that the arm is discolored,
62
144000
2000
Kolun rengine dikkat edin, normal değil,
02:41
purplish in color.
63
146000
2000
rengi mora kaçıyor.
02:43
It was cadaverically cold to the touch.
64
148000
2000
Kolu bir kadavra kolu kadar soğuktu.
02:45
The muscles were frozen, paralyzed --
65
150000
2000
Kasları donmuştu, adeta felç olmuşlardı --
02:47
dystonic is how we refer to that.
66
152000
3000
bu duruma distonik diyoruz.
02:50
The pain had spread from her wrist to her hands,
67
155000
3000
Ağrı bileğinden ellerine, oradan da parmak uçlarına,
02:53
to her fingertips, from her wrist up to her elbow,
68
158000
3000
bileğinden dirseğine ve hatta neredeyse
02:56
almost all the way to her shoulder.
69
161000
2000
omuzuna kadar çıkmıştı.
02:58
But the worst part was,
70
163000
2000
Ama en kötüsü,
03:00
not the spontaneous pain that was there 24 hours a day.
71
165000
3000
24 saat kesintisiz olarak süren ağrı hissinden daha da kötüsü
03:03
The worst part was that she had allodynia,
72
168000
3000
beraberinde allodini sorunu da vardı.
03:06
the medical term for the phenomenon that I just illustrated
73
171000
3000
Bu size demin bahsettiğim olayın tıbbi adı,
03:09
with the feather and with the torch.
74
174000
2000
tüy ve alev ile iglili olan durum.
03:11
The lightest touch of her arm --
75
176000
2000
Koluna en hafif bir dokunma --
03:13
the touch of a hand,
76
178000
2000
elle hafifçe değme,
03:15
the touch even of a sleeve, of a garment, as she put it on --
77
180000
3000
ya da giyinirken koluna değen kıyafetinin kolunun teması --
03:18
caused excruciating, burning pain.
78
183000
4000
inanılmaz, yakıcı bir ağrı oluşturuyordu.
03:22
How can the nervous system get this so wrong?
79
187000
3000
Sinir sistemi nasıl bu kadar yanılabilir?
03:25
How can the nervous system
80
190000
2000
Sinir sistemi nasıl olur da
03:27
misinterpret an innocent sensation
81
192000
2000
elin hafifçe değmesi gibi
03:29
like the touch of a hand
82
194000
2000
masum bir hissi
03:31
and turn it into the malevolent sensation
83
196000
3000
alevle yanmaya benzer böylesine korkunç
03:34
of the touch of the flame?
84
199000
2000
bir algılamaya çevirebilir?
03:36
Well you probably imagine that the nervous system in the body
85
201000
3000
Muhtemelen sinir sisteminin vücudunuzda
03:39
is hardwired like your house.
86
204000
2000
evinizdeki kablolar gibi olduğunu düşünüyorsunuz.
03:41
In your house, wires run in the wall,
87
206000
2000
Evinizde kablolar duvarın içinden geçiyor,
03:43
from the light switch to a junction box in the ceiling
88
208000
3000
elektrik anahtarından tavandaki bağlantı kutusuna,
03:46
and from the junction box to the light bulb.
89
211000
3000
oradan da elektrik ampulüne gidiyor.
03:49
And when you turn the switch on, the light goes on.
90
214000
2000
Anahtarı açtığınızda ışık yanıyor.
03:51
And when you turn the switch off, the light goes off.
91
216000
3000
Kapadığınızda da ışık sönüyor.
03:54
So people imagine the nervous system is just like that.
92
219000
4000
İnsanlar sinir sisteminin de aynen böyle olduğunu hayal ediyorlar.
03:58
If you hit your thumb with a hammer,
93
223000
2000
Eğer elinize çekiç ile vuracak olursanız,
04:00
these wires in your arm -- that, of course, we call nerves --
94
225000
3000
kolunuzdaki kablolar -- ki elbette biz onlara sinir diyoruz--
04:03
transmit the information into the junction box in the spinal cord
95
228000
3000
sinyali omurilikteki bağlantı noktasına taşırlar,
04:06
where new wires, new nerves,
96
231000
2000
burada yeni kablolar, yeni sinirler,
04:08
take the information up to the brain
97
233000
2000
bu bilgiyi alıp beyne götürürler
04:10
where you become consciously aware that your thumb is now hurt.
98
235000
4000
böylece parmağınızın zedelenmiş olduğunu bilinçli olarak fark edersiniz.
04:14
But the situation, of course, in the human body
99
239000
2000
Ama elbette, insan vücudundaki durum
04:16
is far more complicated than that.
100
241000
3000
bundan çok daha karmaşıktır.
04:19
Instead of it being the case
101
244000
2000
Omurilikte bulunan bağlantı noktası
04:21
that that junction box in the spinal cord
102
246000
2000
bir sinirin diğer sinire bire bir bağlandığı
04:23
is just simple where one nerve connects with the next nerve
103
248000
3000
ve doğrusal olarak iletilen nörotransmitter denen
04:26
by releasing these little brown packets
104
251000
2000
kimyasal bilgi içeren bu küçük kahverengi paketlerin
04:28
of chemical information called neurotransmitters
105
253000
3000
taşındığı bir yer değildir,
04:31
in a linear one-on-one fashion,
106
256000
3000
aksine burada
04:34
in fact, what happens
107
259000
2000
nörotrasnmitterler her üç boyuta da
04:36
is the neurotransmitters spill out in three dimensions --
108
261000
2000
yayılırlar -- omurilik boyunca yatay, dikey,
04:38
laterally, vertically, up and down in the spinal cord --
109
263000
3000
aşağıya ve yukarıya doğru yayılırlar --
04:41
and they start interacting
110
266000
2000
ve yakındaki diğer hücrelerle
04:43
with other adjacent cells.
111
268000
3000
etkileşime geçmeye başlarlar.
04:46
These cells, called glial cells,
112
271000
2000
Glial hücreler denen bu hücrelerin
04:48
were once thought to be
113
273000
2000
eskiden omuriliğin önemsiz
04:50
unimportant structural elements of the spinal cord
114
275000
2000
alt yapı hücreleri olduğu zannediliyordu,
04:52
that did nothing more than hold all the important things together,
115
277000
2000
onların sinirler gibi önemli yapıları bir arada tutmaktan başka bir işe
04:54
like the nerves.
116
279000
2000
yaramadığını sanıyorduk.
04:56
But it turns out
117
281000
2000
Ama şunu öğrendik ki
04:58
the glial cells have a vital role
118
283000
2000
bu glial hücreler duyusal deneyimleri
05:00
in the modulation, amplification
119
285000
2000
düzenleme, artırma ve ağrı konusunda olduğu gibi
05:02
and, in the case of pain, the distortion
120
287000
3000
başkalaştırma gibi görevler
05:05
of sensory experiences.
121
290000
3000
üstleniyorlar.
05:08
These glial cells become activated.
122
293000
2000
Bu glial hücreler aktive oluyor.
05:10
Their DNA starts to synthesize new proteins,
123
295000
2000
DNA'ları yeni proteinler sentez ediyor ve,
05:12
which spill out
124
297000
2000
yakındaki diğer hücrelerle
05:14
and interact with adjacent nerves,
125
299000
2000
iletişim kurmak için bu prteinler etrafa saçılıyor.
05:16
and they start releasing their neurotransmitters,
126
301000
3000
Böylece nörotransmitter salgılamaya başlıyorlar.
05:19
and those neurotransmitters spill out
127
304000
2000
Bu nörotransmitterler de hücre dışına sızıyor ve onlar da
05:21
and activate adjacent glial cells, and so on and so forth,
128
306000
3000
başka glial hücreleri aktive ediyor,
05:24
until what we have
129
309000
2000
böylece pozitif bir
05:26
is a positive feedback loop.
130
311000
2000
geri bildirim döngüsü ortaya çıkıyor.
05:28
It's almost as if somebody came into your home
131
313000
2000
Bu şunun gibi birşey, diyelim ki evinize biri geldi
05:30
and rewired your walls
132
315000
2000
ve evinize elektrik kablosu döşedi,
05:32
so that the next time you turned on the light switch,
133
317000
2000
elektrik anahtarını ilk açtığınız anda
05:34
the toilet flushed three doors down,
134
319000
2000
üç kat alttaki tuvaletin sifonu çalıştı,
05:36
or your dishwasher went on,
135
321000
2000
ya da bulaşık makineniz çalışmaya başladı,
05:38
or your computer monitor turned off.
136
323000
2000
ya da bilgisayar monitorunuz kapandı.
05:40
That's crazy,
137
325000
2000
Çılgınca değil mi,
05:42
but that's, in fact, what happens
138
327000
2000
ama kronik ağrı vakalarında olan
05:44
with chronic pain.
139
329000
2000
gerçekte bu.
05:46
And that's why pain becomes its own disease.
140
331000
3000
Bu nedenle ağrının kendisi bir hastalık haline geliyor.
05:49
The nervous system has plasticity.
141
334000
2000
Sinir sistemi adapte olabilir.
05:51
It changes, and it morphs
142
336000
2000
Değişir, şekil değiştirir,
05:53
in response to stimuli.
143
338000
2000
ve uyaranlara yanıt verir.
05:55
Well, what do we do about that?
144
340000
2000
Peki bu konuda ne yapmak lazım?
05:57
What can we do in a case like Chandler's?
145
342000
3000
Chandler gibi hastalara nasıl yardım edebiliriz?
06:00
We treat these patients in a rather crude fashion
146
345000
2000
Şu anda bu tip hastaları çok genel yöntemlerle
06:02
at this point in time.
147
347000
2000
tedavi ediyoruz.
06:04
We treat them with symptom-modifying drugs --
148
349000
3000
genelde semptom giderici ilaçlar veriyoruz --
06:07
painkillers --
149
352000
2000
ağrı kesiciler --
06:09
which are, frankly, not very effective
150
354000
2000
ağrı kesicileri doğrusunu isterseniz bu tip ağrılarda
06:11
for this kind of pain.
151
356000
2000
pek etkili değiller.
06:13
We take nerves that are noisy and active
152
358000
2000
Biz de sessiz durmaları gerekirken gürültü yapan ve
06:15
that should be quiet,
153
360000
2000
aktif olan sinirleri buluyoruz ve
06:17
and we put them to sleep with local anesthetics.
154
362000
2000
onları lokal anesteziklerle uyutuyoruz.
06:19
And most importantly, what we do
155
364000
3000
Daha da önemlisi, uzun ve zahmetli
06:22
is we use a rigorous, and often uncomfortable, process
156
367000
4000
ve oldukça zor bir fizik tedavi
06:26
of physical therapy and occupational therapy
157
371000
3000
ve uğraşı tedavisi uyguluyoruz
06:29
to retrain the nerves in the nervous system
158
374000
3000
böylece sinir sistemindeki sinirleri günlük hayatın
06:32
to respond normally
159
377000
3000
bir parçası olan
06:35
to the activities and sensory experiences
160
380000
3000
normal aktivitelere ve duyusal deneyimlere
06:38
that are part of everyday life.
161
383000
2000
uygun yanıt verecek şekilde eğitiyoruz.
06:40
And we support all of that
162
385000
2000
Bütün bunları yoğun bir psikoterapi programı
06:42
with an intensive psychotherapy program
163
387000
3000
ile destekleyerek yapıyoruz,
06:45
to address the despondency, despair and depression
164
390000
3000
böylece ağır ve kronik ağrılı durumlarda
06:48
that always accompanies
165
393000
2000
her zaman görülen umutsuzluk, mutsuzluk ve depresyon gibi
06:50
severe, chronic pain.
166
395000
2000
durumlarla ilgilenebiliyoruz.
06:52
It's successful,
167
397000
2000
Chandler'in bu videosunda
06:54
as you can see from this video of Chandler,
168
399000
2000
görebileceğiniz gibi epey başarılı,
06:56
who, two months after we first met her,
169
401000
2000
onunla tanışmamızdan iki ay sonra
06:58
is now doings a back flip.
170
403000
2000
geri takla atmaya başladı.
07:00
And I had lunch with her yesterday
171
405000
2000
Dün onunla öğlen yemeği yedim,
07:02
because she's a college student studying dance at Long Beach here,
172
407000
3000
çünkü burada Long Beach üniversitesinde dans eğitimi alıyor.
07:05
and she's doing absolutely fantastic.
173
410000
2000
ve gerçekten çok başarılı.
07:07
But the future is actually even brighter.
174
412000
4000
Geleceği ise çok daha parlak.
07:11
The future holds the promise
175
416000
3000
Gelecek umut vaadediyor
07:14
that new drugs will be developed
176
419000
2000
yeni ilaçlar geliştirilecek
07:16
that are not symptom-modifying drugs
177
421000
3000
bunlar bugün kullanılanlar gibi
07:19
that simply mask the problem,
178
424000
2000
sadece belirtileri gizleyen semptom giderici
07:21
as we have now,
179
426000
2000
ilaçlar değil,
07:23
but that will be disease-modifying drugs
180
428000
3000
sorunun kökenine inip
07:26
that will actually go right to the root of the problem
181
431000
2000
bu glial hücrelere saldıran ya da
07:28
and attack those glial cells,
182
433000
2000
glial hücrelerden salınan
07:30
or those pernicious proteins
183
435000
2000
ve merkezi sinir sistemini
07:32
that the glial cells elaborate,
184
437000
3000
allak bullak eden bu zararlı
07:35
that spill over and cause this central nervous system wind-up,
185
440000
3000
proteinlere yönelik ilaçlar olacak,
07:38
or plasticity,
186
443000
2000
ya da bizim ağrı dediğimiz
07:40
that so is capable
187
445000
2000
bu duyusal deneyime,
07:42
of distorting and amplifying
188
447000
2000
onun esnekliğine ve değişkenliğine
07:44
the sensory experience that we call pain.
189
449000
2000
yönelik ilaçlar olacak.
07:46
So I have hope
190
451000
2000
Bu nedenle
07:48
that in the future,
191
453000
2000
gelecekten ümitliyim,
07:50
the prophetic words of George Carlin will be realized,
192
455000
3000
George Carlin'in şu unutulmaz sözleri gerçek olacak,
07:53
who said, "My philosophy:
193
458000
2000
"Acı yoksa, acı yok."
07:55
No pain, no pain."
194
460000
3000
demişti.
07:59
Thank you very much.
195
464000
2000
Çok teşekkür ederim.
08:01
(Applause)
196
466000
6000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Elliot Krane - Pediatric anesthesiologistAt the Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on the problem of treating pain in children.
Why you should listen
It's an awful problem to contemplate: How do you help a young child in pain? As director of Pain Management Services at Lucile Packard Children's Hospital at Stanford, Elliot Krane works on solving this problem, studying and treating kids who are undergoing surgeries, suffering from complications of diabetes -- and kids suffering "neuropathic pain" resulting from injury to the nervous system itself.
Elliot Krane | Speaker | TED.com