TEDGlobal 2011
Bunker Roy: Learning from a barefoot movement
Bunker Roy: Lekcje z bosej uczelni
Filmed:
Readability: 3.1
4,300,944 views
W Rajasthanie, w Indiach niesamowita szkoła uczy mężczyzn i kobiety na wsi, wiele z nich niepiśmiennych. Zostają inżynierami, artystami, dentystami i lekarzami we własnych osadach. To Barefoot College, czyli „Bosa uczelnia”. Jej założyciel Bunker Roy wyjaśnia, jak to wszystko działa.
Bunker Roy - Educator
Sanjit “Bunker” Roy is the founder of Barefoot College, which helps rural communities becomes self-sufficient. Full bio
Sanjit “Bunker” Roy is the founder of Barefoot College, which helps rural communities becomes self-sufficient. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'd like to take you to another world.
0
0
4000
Zabiorę was do innego świata
00:19
And I'd like to share
1
4000
2000
i opowiem wam
00:21
a 45 year-old love story
2
6000
4000
45-letnią historię miłości
00:25
with the poor,
3
10000
3000
dla biednych, którzy utrzymują się
za mniej niż dolara dziennie.
za mniej niż dolara dziennie.
00:28
living on less than one dollar a day.
4
13000
3000
dla biednych, którzy utrzymują się
za mniej niż dolara dziennie.
za mniej niż dolara dziennie.
00:33
I went to a very elitist, snobbish,
5
18000
4000
Chodziłem do uczelni dla snobów,
00:37
expensive education in India,
6
22000
4000
najdroższej szkoły w Indiach,
00:41
and that almost destroyed me.
7
26000
3000
co prawie mnie zniszczyło.
00:46
I was all set
8
31000
2000
Miałem już zostać
00:48
to be a diplomat, teacher, doctor --
9
33000
3000
dyplomatą, nauczycielem, lekarzem...
00:51
all laid out.
10
36000
4000
Wszystko było gotowe.
00:55
Then, I don't look it, but I was the Indian national squash champion
11
40000
3000
Może po mnie tego nie widać,
ale przez trzy lata
ale przez trzy lata
00:58
for three years.
12
43000
2000
byłem mistrzem Indii w squashu.
01:00
(Laughter)
13
45000
2000
(Śmiech)
01:02
The whole world was laid out for me.
14
47000
3000
Świat stał przede mną otworem.
01:05
Everything was at my feet.
15
50000
2000
Wszystko było u moich stóp.
01:07
I could do nothing wrong.
16
52000
3000
Nic nie mogłem popsuć.
01:10
And then I thought out of curiosity
17
55000
2000
Z ciekawości jednak
pojechałem na wieś,
pojechałem na wieś,
01:12
I'd like to go and live and work
18
57000
2000
żeby zobaczyć,
01:14
and just see what a village is like.
19
59000
2000
jak się tam żyje i pracuje.
01:16
So in 1965,
20
61000
2000
W 1965 pojechałem do Bihar,
01:18
I went to what was called the worst Bihar famine in India,
21
63000
4000
gdzie panował najgorszy głód
w historii tego stanu.
w historii tego stanu.
01:22
and I saw starvation, death,
22
67000
3000
Pierwszy raz zobaczyłem tam śmierć,
01:25
people dying of hunger, for the first time.
23
70000
3000
ludzi umierających z braku pożywienia.
01:28
It changed my life.
24
73000
3000
To zmieniło moje życie.
01:31
I came back home,
25
76000
2000
Wróciłem do domu
01:33
told my mother,
26
78000
2000
i powiedziałem matce,
01:35
"I'd like to live and work in a village."
27
80000
3000
że chcę pracować na wsi.
01:38
Mother went into a coma.
28
83000
2000
Mama zaraz dostała zawału.
01:40
(Laughter)
29
85000
3000
(Śmiech)
01:43
"What is this?
30
88000
2000
"Co proszę?
01:45
The whole world is laid out for you, the best jobs are laid out for you,
31
90000
3000
Czeka na ciebie świat, dobra praca,
01:48
and you want to go and work in a village?
32
93000
2000
a ty chcesz pracować na wsi?
01:50
I mean, is there something wrong with you?"
33
95000
2000
Co z tobą nie tak?"
01:52
I said, "No, I've got the best eduction.
34
97000
2000
Odpowiedziałem, że świetne wykształcenie
01:54
It made me think.
35
99000
2000
dało mi do myślenia.
01:56
And I wanted to give something back
36
101000
3000
Chciałem na swój sposób dać coś innym.
01:59
in my own way."
37
104000
2000
Chciałem na swój sposób dać coś innym.
02:01
"What do you want to do in a village?
38
106000
2000
"Co chcesz robić na wsi?
02:03
No job, no money,
39
108000
2000
Nie ma tam pracy, pieniędzy,
02:05
no security, no prospect."
40
110000
2000
bezpieczeństwa, perspektyw".
02:07
I said, "I want to live
41
112000
2000
Powiedziałem, że chcę kopać studnie
przez pięć lat.
przez pięć lat.
02:09
and dig wells for five years."
42
114000
3000
Powiedziałem, że chcę kopać studnie
przez pięć lat.
przez pięć lat.
02:12
"Dig wells for five years?
43
117000
2000
"Kopać studnie?
02:14
You went to the most expensive school and college in India,
44
119000
3000
Chodziłeś do najlepszych szkół w Indiach,
02:17
and you want to dig wells for five years?"
45
122000
2000
żeby kopać studnie?"
02:19
She didn't speak to me for a very long time,
46
124000
4000
Długo ze mną nie rozmawiała,
02:23
because she thought I'd let my family down.
47
128000
3000
bo według niej zawiodłem rodzinę.
02:28
But then,
48
133000
2000
Ale dzięki temu
02:30
I was exposed to the most extraordinary knowledge and skills
49
135000
3000
zdobyłem niesamowitą wiedzę i umiejętności
02:33
that very poor people have,
50
138000
2000
posiadane tylko przez biednych.
02:35
which are never brought into the mainstream --
51
140000
3000
Umiejętności, których się nie nagłaśnia,
02:38
which is never identified, respected,
52
143000
2000
nie omawia, nie szanuje
02:40
applied on a large scale.
53
145000
2000
i nie stosuje powszechnie.
02:42
And I thought I'd start a Barefoot College --
54
147000
2000
Założyłem Barefoot College,
02:44
college only for the poor.
55
149000
2000
szkołę tylko dla biednych.
02:46
What the poor thought was important
56
151000
2000
Uczelnia skupia się na tym,
02:48
would be reflected in the college.
57
153000
3000
co biedni uważają za ważne.
02:52
I went to this village for the first time.
58
157000
2000
Kiedy przyjechałem do wioski,
02:54
Elders came to me
59
159000
2000
podeszła do mnie starszyzna.
02:56
and said, "Are you running from the police?"
60
161000
2000
Zapytali, czy uciekam przed policją.
02:58
I said, "No."
61
163000
2000
Odpowiedziałem, że nie.
03:00
(Laughter)
62
165000
3000
(Śmiech)
03:04
"You failed in your exam?"
63
169000
2000
"Oblałeś jakiś egzamin?"
03:06
I said, "No."
64
171000
2000
Znów powiedziałem "Nie".
03:08
"You didn't get a government job?" I said, "No."
65
173000
3000
"Nie dostałeś pracy w rządzie?" "Nie".
03:11
"What are you doing here?
66
176000
2000
"To co tu robisz?
03:13
Why are you here?
67
178000
2000
Po co przyjechałeś?
03:15
The education system in India
68
180000
2000
Szkolnictwo w Indiach
03:17
makes you look at Paris and New Delhi and Zurich;
69
182000
3000
nastawione jest na Paryż,
Nowe Delhi i Zurych,
Nowe Delhi i Zurych,
03:20
what are you doing in this village?
70
185000
2000
więc co ty robisz u nas?
03:22
Is there something wrong with you you're not telling us?"
71
187000
3000
Ukrywasz jakąś mroczną tajemnicę?"
03:25
I said, "No, I want to actually start a college
72
190000
3000
Wyjaśniłem, że chcę założyć uniwersytet
03:28
only for the poor.
73
193000
2000
tylko dla biednych,
03:30
What the poor thought was important would be reflected in the college."
74
195000
3000
uczący tego, co dla nich ważne.
03:33
So the elders gave me some very sound and profound advice.
75
198000
4000
Starszyzna dała mi dobrą i mądrą radę.
03:37
They said, "Please,
76
202000
2000
"Nie zapraszaj na uczelnię
03:39
don't bring anyone with a degree and qualification
77
204000
3000
nikogo z dyplomem ani kwalifikacjami".
03:42
into your college."
78
207000
2000
nikogo z dyplomem ani kwalifikacjami".
03:44
So it's the only college in India
79
209000
3000
W efekcie to jedyna uczelnia w Indiach,
03:47
where, if you should have a Ph.D. or a Master's,
80
212000
3000
w której magistrzy i doktorzy
03:50
you are disqualified to come.
81
215000
2000
są zdyskwalifikowani.
03:52
You have to be a cop-out or a wash-out or a dropout
82
217000
5000
Przyjmujemy tylko tych,
którzy zawalili studia
którzy zawalili studia
03:57
to come to our college.
83
222000
3000
albo zostali wywaleni z uczelni.
04:00
You have to work with your hands.
84
225000
2000
Muszą ubrudzić sobie ręce.
04:02
You have to have a dignity of labor.
85
227000
2000
Mieć szacunek dla roboty.
04:04
You have to show that you have a skill that you can offer to the community
86
229000
3000
Pokazać, że umieją coś,
04:07
and provide a service to the community.
87
232000
3000
co może pomóc społeczności.
04:10
So we started the Barefoot College,
88
235000
3000
Otwierając "Bosą uczelnię",
04:13
and we redefined professionalism.
89
238000
2000
zmieniliśmy definicję profesjonalizmu.
04:15
Who is a professional?
90
240000
2000
Kim jest fachowiec?
04:17
A professional is someone
91
242000
2000
To ktoś kompetentny
04:19
who has a combination of competence,
92
244000
2000
oraz posiadający pewność siebie.
04:21
confidence and belief.
93
246000
3000
oraz posiadający pewność siebie.
04:24
A water diviner is a professional.
94
249000
3000
Różdżkarz jest fachowcem.
04:27
A traditional midwife
95
252000
2000
Wioskowa akuszerka jest fachowcem.
04:29
is a professional.
96
254000
2000
Wioskowa akuszerka jest fachowcem.
04:31
A traditional bone setter is a professional.
97
256000
3000
Osoba stawiająca bańki również.
04:34
These are professionals all over the world.
98
259000
2000
Profesjonaliści są na całym świecie.
04:36
You find them in any inaccessible village around the world.
99
261000
4000
Znajdzie się ich
w każdej malutkiej wiosce.
w każdej malutkiej wiosce.
04:40
And we thought that these people should come into the mainstream
100
265000
3000
Ci ludzie powinni wyjść
do społeczeństwa
do społeczeństwa
04:43
and show that the knowledge and skills that they have
101
268000
3000
i pokazać, że ich wiedza i umiejętności
04:46
is universal.
102
271000
2000
są uniwersalne.
04:48
It needs to be used, needs to be applied,
103
273000
2000
To musi stać się jasne,
04:50
needs to be shown to the world outside --
104
275000
2000
trzeba pokazać światu,
04:52
that these knowledge and skills
105
277000
2000
że ta wiedza i umiejętności
04:54
are relevant even today.
106
279000
4000
są istotne po dziś dzień.
04:58
So the college works
107
283000
2000
Uczelnia wzoruje się
na stylu życia i pracy Gandhiego.
na stylu życia i pracy Gandhiego.
05:00
following the lifestyle and workstyle of Mahatma Gandhi.
108
285000
4000
Uczelnia wzoruje się
na stylu życia i pracy Gandhiego.
na stylu życia i pracy Gandhiego.
05:04
You eat on the floor, you sleep on the floor, you work on the floor.
109
289000
4000
Jemy, śpimy i pracujemy na podłodze.
05:08
There are no contracts, no written contracts.
110
293000
2000
Nie spisujemy żadnych umów.
05:10
You can stay with me for 20 years, go tomorrow.
111
295000
3000
Możesz zostać na dwadzieścia lat
lub tylko do jutra.
lub tylko do jutra.
05:13
And no one can get more than $100 a month.
112
298000
3000
Nikt nie dostaje więcej
niż 100 dolarów miesięcznie.
niż 100 dolarów miesięcznie.
05:16
You come for the money, you don't come to Barefoot College.
113
301000
3000
Nie ma po co przyjeżdżać tu dla pieniędzy.
05:19
You come for the work and the challenge,
114
304000
2000
Bosa uczelnia
05:21
you'll come to the Barefoot College.
115
306000
2000
to praca i wyzwanie.
05:23
That is where we want you to try crazy ideas.
116
308000
3000
Tu mają powstawać pomysły.
05:26
Whatever idea you have, come and try it.
117
311000
2000
Jeśli masz pomysł, to przyjedź,
05:28
It doesn't matter if you fail.
118
313000
2000
spróbuj - porażka to nic złego.
05:30
Battered, bruised, you start again.
119
315000
3000
Nieważne siniaki, zaczyna się znów.
05:33
It's the only college where the teacher is the learner
120
318000
3000
To jedyna uczelnia,
gdzie nauczyciel jest uczniem,
gdzie nauczyciel jest uczniem,
05:36
and the learner is the teacher.
121
321000
3000
a uczeń jest nauczycielem.
05:39
And it's the only college where we don't give a certificate.
122
324000
3000
Tylko tu nie dostaje się dyplomu.
05:42
You are certified by the community you serve.
123
327000
3000
Wystarczy uznanie społeczności,
którą się wspiera.
którą się wspiera.
05:45
You don't need a paper to hang on the wall
124
330000
2000
Niepotrzebny jest świstek w oprawce,
05:47
to show that you are an engineer.
125
332000
3000
żeby pokazać, że jest się inżynierem.
05:52
So when I said that,
126
337000
2000
Kiedy to powiedziałem,
05:54
they said, "Well show us what is possible. What are you doing?
127
339000
3000
domagali się, żebym zamiast gadać,
05:57
This is all mumbo-jumbo if you can't show it on the ground."
128
342000
4000
pokazał im to w praktyce.
06:01
So we built the first Barefoot College
129
346000
3000
Zbudowaliśmy pierwszy Barefoot College,
06:04
in 1986.
130
349000
3000
czyli "Bosą uczelnię", w 1986 roku.
06:07
It was built by 12 Barefoot architects
131
352000
2000
Budowało ją 12 "bosych" architektów,
06:09
who can't read and write,
132
354000
2000
niepotrafiących czytać ani pisać.
06:11
built on $1.50 a sq. ft.
133
356000
3000
Wyszło 16 dolarów za metr kwadratowy.
06:14
150 people lived there, worked there.
134
359000
4000
Mieszkało i pracowało tam 150 osób.
06:18
They got the Aga Khan Award for Architecture in 2002.
135
363000
3000
W 2002 r. dostali nagrodę Agi Khana
w dziedzinie architektury.
w dziedzinie architektury.
06:21
But then they suspected, they thought there was an architect behind it.
136
366000
3000
Jury się upierało,
że musiał stać za tym jakiś architekt.
że musiał stać za tym jakiś architekt.
06:24
I said, "Yes, they made the blueprints,
137
369000
2000
To prawda, ale zrobił tylko projekty,
06:26
but the Barefoot architects actually constructed the college."
138
371000
4000
to "bosi" architekci byli budowniczymi.
06:31
We are the only ones who actually returned the award for $50,000,
139
376000
3000
Jako jedyni zwróciliśmy
50 tys. dolarów nagrody,
50 tys. dolarów nagrody,
06:34
because they didn't believe us,
140
379000
2000
bo jury nam nie uwierzyło,
06:36
and we thought that they were actually casting aspersions
141
381000
4000
poddając w wątpliwość uczciwość
06:40
on the Barefoot architects of Tilonia.
142
385000
3000
"bosych" architektów z Tilonii.
06:43
I asked a forester --
143
388000
2000
Spytałem leśnika,
06:45
high-powered, paper-qualified expert --
144
390000
3000
znanego eksperta z dyplomem,
06:48
I said, "What can you build in this place?"
145
393000
3000
co można zbudować w tym miejscu.
06:51
He had one look at the soil and said, "Forget it. No way.
146
396000
2000
Spojrzał na podłoże i powiedział,
06:53
Not even worth it.
147
398000
2000
że to nie ma sensu...
06:55
No water, rocky soil."
148
400000
2000
Brak wody, kamienista gleba.
06:57
I was in a bit of a spot.
149
402000
2000
Byłem w kropce.
06:59
And I said, "Okay, I'll go to the old man in village
150
404000
2000
Postanowiłem spytać o to samo
07:01
and say, 'What should I grow in this spot?'"
151
406000
3000
starszego człowieka z wioski.
07:04
He looked quietly at me and said,
152
409000
2000
Patrząc na mnie spokojnie,
07:06
"You build this, you build this, you put this, and it'll work."
153
411000
2000
opisał, co trzeba zrobić.
07:08
This is what it looks like today.
154
413000
3000
Tak to wygląda dzisiaj.
07:12
Went to the roof,
155
417000
2000
Przy budowie dachu
07:14
and all the women said, "Clear out.
156
419000
2000
kobiety kazały mężczyznom
07:16
The men should clear out because we don't want to share this technology with the men.
157
421000
3000
wynieść się, bo nie chciały im wyjawić,
07:19
This is waterproofing the roof."
158
424000
2000
jak uszczelnia się dach.
07:21
(Laughter)
159
426000
2000
(Śmiech)
07:23
It is a bit of jaggery, a bit of urens
160
428000
3000
Użyły do tego cukru z karioty parzącej
07:26
and a bit of other things I don't know.
161
431000
2000
i czegoś jeszcze, nie wiem.
07:28
But it actually doesn't leak.
162
433000
2000
Ale nie przecieka.
07:30
Since 1986, it hasn't leaked.
163
435000
3000
Nie przecieka od roku 1986.
07:33
This technology, the women will not share with the men.
164
438000
3000
Kobiety nie dzielą się
tą technologia z mężczyznami.
tą technologia z mężczyznami.
07:36
(Laughter)
165
441000
3000
(Śmiech)
07:39
It's the only college
166
444000
2000
To jedyna uczelnia
07:41
which is fully solar-electrified.
167
446000
4000
w całości zasilana energią słoneczną.
07:45
All the power comes from the sun.
168
450000
2000
Cały prąd pochodzi ze Słońca.
07:47
45 kilowatts of panels on the roof.
169
452000
2000
45-kW ogniwa słoneczne na dachu.
07:49
And everything works off the sun for the next 25 years.
170
454000
2000
To ma działać przez 25 lat.
07:51
So long as the sun shines,
171
456000
2000
Jeśli Słonce nie zgaśnie,
07:53
we'll have no problem with power.
172
458000
2000
nie będzie problemu z elektrycznością.
07:55
But the beauty is
173
460000
2000
Najpiękniejsze jest to,
07:57
that is was installed
174
462000
3000
że ten system został zainstalowany
08:00
by a priest, a Hindu priest,
175
465000
3000
przez kapłana wedyjskiego,
08:03
who's only done eight years of primary schooling --
176
468000
3000
który zaliczył 8 lat szkoły podstawowej,
08:06
never been to school, never been to college.
177
471000
3000
nie skończył liceum, nie studiował.
08:09
He knows more about solar
178
474000
2000
Wie więcej o ogniwach słonecznych
08:11
than anyone I know anywhere in the world guaranteed.
179
476000
4000
niż ktokolwiek inny na świecie.
08:17
Food, if you come to the Barefoot College,
180
482000
2000
Jedzenie w Barefoot College
08:19
is solar cooked.
181
484000
3000
gotuje energia słoneczna.
08:22
But the people who fabricated that solar cooker
182
487000
3000
Tę słoneczną kuchenkę zbudowały kobiety.
08:25
are women,
183
490000
3000
Tę słoneczną kuchenkę zbudowały kobiety.
08:28
illiterate women,
184
493000
2000
Niepiśmienne kobiety
08:30
who actually fabricate
185
495000
2000
potrafią zbudować
08:32
the most sophisticated solar cooker.
186
497000
2000
skomplikowaną kuchnię słoneczną.
08:34
It's a parabolic Scheffler solar cooker.
187
499000
3000
To kuchenka Schefflera.
08:40
Unfortunately, they're almost half German,
188
505000
4000
Na nieszczęście te kobiety
są tak dokładne,
są tak dokładne,
08:44
they're so precise.
189
509000
2000
jakby były w połowie Niemkami.
08:46
(Laughter)
190
511000
2000
(Śmiech)
08:48
You'll never find Indian women so precise.
191
513000
3000
Najbardziej dokładne w Indiach.
08:52
Absolutely to the last inch,
192
517000
2000
Budują taką kuchenkę
08:54
they can make that cooker.
193
519000
2000
z dokładnością co do milimetra.
08:56
And we have 60 meals twice a day
194
521000
2000
Dzięki niej serwujemy
08:58
of solar cooking.
195
523000
2000
dwa razy dziennie 60 posiłków.
09:00
We have a dentist --
196
525000
2000
Mamy dentystkę,
09:02
she's a grandmother, illiterate, who's a dentist.
197
527000
3000
to niepiśmienna babcia.
09:05
She actually looks after the teeth
198
530000
2000
Opiekuje się zębami 7 tysięcy dzieci.
09:07
of 7,000 children.
199
532000
3000
Opiekuje się zębami 7 tysięcy dzieci.
09:11
Barefoot technology:
200
536000
2000
"Bosa" technologia:
09:13
this was 1986 -- no engineer, no architect thought of it --
201
538000
3000
w roku 1986 inżynierzy na to nie wpadli,
09:16
but we are collecting rainwater from the roofs.
202
541000
3000
a my wykorzystywaliśmy
deszczówkę z dachów.
deszczówkę z dachów.
09:19
Very little water is wasted.
203
544000
2000
Nic się nie marnuje.
09:21
All the roofs are connected underground
204
546000
2000
Dachy odprowadzają wodę
09:23
to a 400,000 liter tank,
205
548000
2000
do podziemnego zbiornika
na 400 tysiące litrów.
na 400 tysiące litrów.
09:25
and no water is wasted.
206
550000
2000
do podziemnego zbiornika
na 400 tysiące litrów.
na 400 tysiące litrów.
09:27
If we have four years of drought, we still have water on the campus,
207
552000
3000
Zapasy starczą
nawet na czteroletnią suszę,
nawet na czteroletnią suszę,
09:30
because we collect rainwater.
208
555000
2000
bo zbieramy deszczówkę.
09:32
60 percent of children don't go to school,
209
557000
3000
60 procent dzieci nie chodzi do szkoły,
09:35
because they have to look after animals --
210
560000
2000
bo muszą się opiekować zwierzętami,
09:37
sheep, goats --
211
562000
2000
owcami, kozami...
09:39
domestic chores.
212
564000
2000
Mają domowe obowiązki.
09:41
So we thought of starting a school
213
566000
3000
Dlatego założyliśmy dla nich
szkołę wieczorową.
szkołę wieczorową.
09:44
at night for the children.
214
569000
2000
Dlatego założyliśmy dla nich
szkołę wieczorową.
szkołę wieczorową.
09:46
Because the night schools of Tilonia,
215
571000
2000
W tych szkołach
09:48
over 75,000 children have gone through these night schools.
216
573000
3000
uczyło się już ponad 75 tysięcy dzieci.
09:51
Because it's for the convenience of the child;
217
576000
2000
Odpowiadają ich potrzebom,
09:53
it's not for the convenience of the teacher.
218
578000
2000
nie wygodzie nauczyciela.
09:55
And what do we teach in these schools?
219
580000
2000
Czego uczymy w tych szkołach?
09:57
Democracy, citizenship,
220
582000
2000
Demokracji, postawy obywatelskiej,
09:59
how you should measure your land,
221
584000
3000
tego jak mierzyć ziemię,
10:02
what you should do if you're arrested,
222
587000
2000
co robić, gdy cię aresztują,
10:04
what you should do if your animal is sick.
223
589000
4000
albo kiedy zachoruje zwierzę.
10:08
This is what we teach in the night schools.
224
593000
2000
Tego uczymy w tych szkołach.
10:10
But all the schools are solar-lit.
225
595000
3000
Je też zasila energia słoneczna.
10:13
Every five years
226
598000
2000
Co pięć lat są wybory.
10:15
we have an election.
227
600000
2000
Co pięć lat są wybory.
10:17
Between six to 14 year-old children
228
602000
4000
Dzieci w wieku 6-14 lat
10:21
participate in a democratic process,
229
606000
3000
biorą udział w demokratycznych
wyborach premiera.
wyborach premiera.
10:24
and they elect a prime minister.
230
609000
4000
biorą udział w demokratycznych
wyborach premiera.
wyborach premiera.
10:28
The prime minister is 12 years old.
231
613000
3000
Pani premier ma 12 lat.
10:32
She looks after 20 goats in the morning,
232
617000
2000
Rano opiekuje się 20 kozami,
10:34
but she's prime minister in the evening.
233
619000
3000
ale wieczorem jest premierem.
10:37
She has a cabinet,
234
622000
2000
Ma Radę Ministrów,
10:39
a minister of education, a minister for energy, a minister for health.
235
624000
3000
Ministra Edukacji, Energetyki, Zdrowia.
10:42
And they actually monitor and supervise
236
627000
2000
Sprawują oni pieczę
10:44
150 schools for 7,000 children.
237
629000
3000
nad 150 szkołami z 7 tys. uczniów.
10:49
She got the World's Children's Prize five years ago,
238
634000
2000
Zdobyła Światową Nagrodę Praw Dziecka
10:51
and she went to Sweden.
239
636000
2000
i pojechała do Szwecji.
10:53
First time ever going out of her village.
240
638000
2000
Pierwszy raz wyjechała z wioski.
10:55
Never seen Sweden.
241
640000
3000
Nigdy nie widziała Szwecji.
10:58
Wasn't dazzled at all by what was happening.
242
643000
2000
Ale nic jej nie onieśmieliło.
11:00
And the Queen of Sweden, who's there,
243
645000
2000
Królowa Szwecji obróciła się do mnie
11:02
turned to me and said, "Can you ask this child where she got her confidence from?
244
647000
3000
i spytała, skąd ta dziewczynka
ma tyle pewności siebie.
ma tyle pewności siebie.
11:05
She's only 12 years old,
245
650000
2000
Przecież ma tylko 12 lat,
11:07
and she's not dazzled by anything."
246
652000
3000
a nic jej nie peszy!
11:10
And the girl, who's on her left,
247
655000
3000
Dziewczynka, która stała koło niej,
11:13
turned to me and looked at the queen straight in the eye
248
658000
3000
patrząc królowej w oczy, powiedziała:
11:16
and said, "Please tell her I'm the prime minister."
249
661000
3000
"Wyjaśnij jej,
że przecież jestem premierem".
że przecież jestem premierem".
11:19
(Laughter)
250
664000
2000
(Śmiech)
11:21
(Applause)
251
666000
8000
(Brawa)
11:29
Where the percentage of illiteracy is very high,
252
674000
4000
Gdzie wskaźnik analfabetyzmu jest wysoki,
11:33
we use puppetry.
253
678000
3000
używamy lalkarstwa.
11:36
Puppets is the way we communicate.
254
681000
3000
Porozumiewamy się marionetkami.
11:45
You have Jokhim Chacha
255
690000
3000
Mamy Jokhima Chachę,
11:48
who is 300 years old.
256
693000
4000
który ma 300 lat.
11:52
He is my psychoanalyst. He is my teacher.
257
697000
3000
To mój psychoanalityk, nauczyciel,
11:55
He's my doctor. He's my lawyer.
258
700000
2000
mój lekarz, mój prawnik.
11:57
He's my donor.
259
702000
2000
To mój dawca.
11:59
He actually raises money,
260
704000
2000
Zbiera fundusze
12:01
solves my disputes.
261
706000
3000
i rozstrzyga spory.
12:04
He solves my problems in the village.
262
709000
3000
Rozwiązuje moje problemy w osadzie.
12:07
If there's tension in the village,
263
712000
2000
Jeśli mamy napiętą sytuację,
12:09
if attendance at the schools goes down
264
714000
2000
spadek frekwencji szkolnej,
12:11
and there's a friction between the teacher and the parent,
265
716000
2000
konflikt z rodzicem,
12:13
the puppet calls the teacher and the parent in front of the whole village
266
718000
3000
marionetka przed całą wioską mówi,
12:16
and says, "Shake hands.
267
721000
2000
że mają się pogodzić,
12:18
The attendance must not drop."
268
723000
2000
bo frekwencja nie może spaść.
12:22
These puppets
269
727000
2000
Marionetki są ze zmielonych sprawozdań
Banku światowego.
Banku światowego.
12:24
are made out of recycled World Bank reports.
270
729000
2000
Marionetki są ze zmielonych sprawozdań
Banku światowego.
Banku światowego.
12:26
(Laughter)
271
731000
2000
(Śmiech)
12:28
(Applause)
272
733000
7000
(Śmiech i brawa)
12:35
So this decentralized, demystified approach
273
740000
4000
To zdecentralizowane i jasne podejście
12:39
of solar-electrifying villages,
274
744000
2000
do elektryfikacji osad w Indiach
12:41
we've covered all over India
275
746000
2000
dzięki energii słonecznej,
12:43
from Ladakh up to Bhutan --
276
748000
3000
od Ladakhu aż po Bhutan
12:48
all solar-electrified villages
277
753000
2000
zadziałało dzięki ludziom,
12:50
by people who have been trained.
278
755000
3000
których odpowiednio wyszkolono.
12:54
And we went to Ladakh,
279
759000
2000
Pojechaliśmy do Ladakhu
12:56
and we asked this woman --
280
761000
2000
i zapytaliśmy kobietę...
12:58
this, at minus 40, you have to come out of the roof,
281
763000
3000
Kiedy jest minus 40
wychodzi się przez dach,
wychodzi się przez dach,
13:01
because there's no place, it was all snowed up on both sides --
282
766000
3000
bo dom jest otoczony śniegiem.
13:04
and we asked this woman,
283
769000
2000
Spytaliśmy, co zyskała
13:06
"What was the benefit you had
284
771000
2000
Spytaliśmy, co zyskała
13:08
from solar electricity?"
285
773000
2000
dzięki energii słonecznej.
13:10
And she thought for a minute and said,
286
775000
2000
Zastanowiła się chwilę i odparła:
13:12
"It's the first time I can see my husband's face in winter."
287
777000
4000
"Pierwszy raz zobaczyłam w zimie
twarz męża".
twarz męża".
13:16
(Laughter)
288
781000
3000
(Śmiech)
13:19
Went to Afghanistan.
289
784000
2000
Byliśmy w Afganistanie.
13:21
One lesson we learned in India
290
786000
5000
W Indiach nauczyliśmy się,
13:26
was men are untrainable.
291
791000
4000
że mężczyzn nie da się szkolić.
13:30
(Laughter)
292
795000
4000
(Śmiech)
13:34
Men are restless,
293
799000
2000
Są zbyt niecierpliwi,
13:36
men are ambitious,
294
801000
2000
mają ambicję,
13:38
men are compulsively mobile,
295
803000
3000
nie mogą usiedzieć na miejscu
13:41
and they all want a certificate.
296
806000
2000
i wszyscy chcą certyfikaty.
13:43
(Laughter)
297
808000
2000
(Śmiech)
13:45
All across the globe, you have this tendency
298
810000
3000
Na całym świecie jest tak samo:
13:48
of men wanting a certificate.
299
813000
2000
mężczyźni chcą dostać certyfikat.
13:50
Why? Because they want to leave the village
300
815000
3000
Czemu? Bo chcą opuścić osadę
13:53
and go to a city, looking for a job.
301
818000
3000
i szukać roboty w mieście.
13:56
So we came up with a great solution:
302
821000
3000
Znaleźliśmy rozwiązanie:
13:59
train grandmothers.
303
824000
2000
uczymy babcie.
14:03
What's the best way of communicating
304
828000
2000
Jak najprościej coś rozgłosić?
14:05
in the world today?
305
830000
2000
Jak najprościej coś rozgłosić?
14:07
Television? No.
306
832000
2000
Telewizja? Nie.
14:09
Telegraph? No.
307
834000
2000
Telegraf? Nie.
14:11
Telephone? No.
308
836000
2000
Telefon? Nie.
14:13
Tell a woman.
309
838000
2000
Trzeba powiedzieć kobiecie.
14:15
(Laughter)
310
840000
3000
(Śmiech)
14:18
(Applause)
311
843000
4000
(Brawa)
14:22
So we went to Afghanistan for the first time,
312
847000
2000
Za pierwszym razem w Afganistanie
14:24
and we picked three women
313
849000
2000
wybraliśmy trzy kobiety,
14:26
and said, "We want to take them to India."
314
851000
2000
żeby zabrać je do Indii.
14:28
They said, "Impossible. They don't even go out of their rooms,
315
853000
2000
Usłyszeliśmy, że to niemożliwe,
14:30
and you want to take them to India."
316
855000
2000
bo one nie wychodzą z domu.
14:32
I said, "I'll make a concession. I'll take the husbands along as well."
317
857000
2000
Zaproponowałem kompromis
14:34
So I took the husbands along.
318
859000
2000
i zabrałem też mężów.
14:36
Of course, the women were much more intelligent than the men.
319
861000
3000
Kobiety są dużo bardziej inteligentne.
14:39
In six months,
320
864000
2000
Jak udało się zmienić je w pół roku?
14:41
how do we train these women?
321
866000
3000
Jak udało się zmienić je w pół roku?
14:44
Sign language.
322
869000
2000
Dzięki językowi migowemu.
14:46
You don't choose the written word.
323
871000
3000
Nie używa się pisma
14:49
You don't choose the spoken word.
324
874000
2000
ani słowa mówionego.
14:51
You use sign language.
325
876000
3000
Używa się języka migowego.
14:54
And in six months
326
879000
2000
W sześć miesięcy zostały
inżynierami energii słonecznej.
inżynierami energii słonecznej.
14:56
they can become solar engineers.
327
881000
4000
W sześć miesięcy zostały
inżynierami energii słonecznej.
inżynierami energii słonecznej.
15:00
They go back and solar-electrify their own village.
328
885000
3000
Po powrocie zelektryfikowały swoją wioskę.
15:03
This woman went back
329
888000
2000
Ta kobieta wróciła
15:05
and solar-electrified the first village,
330
890000
3000
i zelektryfikowała pierwszą wioskę,
15:08
set up a workshop --
331
893000
2000
otworzyła warsztat...
15:10
the first village ever to be solar-electrified in Afghanistan
332
895000
3000
To była pierwsza taka osada
w Afganistanie,
w Afganistanie,
15:13
[was] by the three women.
333
898000
3000
dzięki tym trzem kobietom.
15:16
This woman
334
901000
2000
Ta kobieta to niezwykła babcia.
15:18
is an extraordinary grandmother.
335
903000
2000
Ta kobieta to niezwykła babcia.
15:20
55 years old, and she's solar-electrified 200 houses for me in Afghanistan.
336
905000
5000
Ma 55 lat i zelektryfikowała
200 domów w Afganistanie.
200 domów w Afganistanie.
15:25
And they haven't collapsed.
337
910000
3000
Żaden się nie zawalił.
15:28
She actually went and spoke to an engineering department in Afghanistan
338
913000
3000
Pojechała do departamentu energetyki
w Afganistanie
w Afganistanie
15:31
and told the head of the department
339
916000
2000
i wytłumaczyła dyrektorowi
15:33
the difference between AC and DC.
340
918000
2000
różnicę między prądem stałym
a przemiennym.
a przemiennym.
15:35
He didn't know.
341
920000
2000
Wcześniej tego nie łapał.
15:37
Those three women have trained 27 more women
342
922000
3000
Te trzy kobiety nauczyły 27 kolejnych
15:40
and solar-electrified 100 villages in Afghanistan.
343
925000
3000
i łącznie zelektryfikowały 100 wiosek.
15:43
We went to Africa,
344
928000
3000
Pojechaliśmy do Afryki
15:46
and we did the same thing.
345
931000
2000
i zrobiliśmy to samo.
15:48
All these women sitting at one table from eight, nine countries,
346
933000
3000
Te kobiety przy stole są
z ośmiu lub dziewięciu krajów.
z ośmiu lub dziewięciu krajów.
15:51
all chatting to each other, not understanding a word,
347
936000
3000
Rozmawiają, ale nie rozumieją ani słowa,
15:54
because they're all speaking a different language.
348
939000
2000
bo mówią w różnych językach.
15:56
But their body language is great.
349
941000
2000
Ale ich mowa ciała jest niesamowita.
15:58
They're speaking to each other
350
943000
2000
Rozmawiając ze sobą,
16:00
and actually becoming solar engineers.
351
945000
2000
stają się inżynierami energii.
16:02
I went to Sierra Leone,
352
947000
3000
Pojechałem do Sierra Leone.
16:05
and there was this minister driving down in the dead of night --
353
950000
3000
Pewien minister w ciemną noc
natknął się na taką wioskę.
natknął się na taką wioskę.
16:08
comes across this village.
354
953000
2000
Pewien minister w ciemną noc
natknął się na taką wioskę.
natknął się na taką wioskę.
16:10
Comes back, goes into the village, says, "Well what's the story?"
355
955000
3000
Przyjechał i spytał, co się tu stało.
16:13
They said, "These two grandmothers ... "
356
958000
2000
Usłyszał: "To te dwie babcie".
16:15
"Grandmothers?" The minister couldn't believe what was happening.
357
960000
3000
"Babcie?" Nie mógł uwierzyć.
16:18
"Where did they go?" "Went to India and back."
358
963000
3000
"Gdzie pojechały?" "Do Indii".
16:21
Went straight to the president.
359
966000
2000
Poszedł z tym do prezydenta
16:23
He said, "Do you know there's a solar-electrified village in Sierra Leone?"
360
968000
2000
i spytał, czy wie o tej wiosce.
16:25
He said, "No." Half the cabinet went to see the grandmothers the next day.
361
970000
3000
Nie wiedział, więc pół Rady Ministrów
16:28
"What's the story."
362
973000
2000
przyjechało zobaczyć babcie.
16:30
So he summoned me and said, "Can you train me 150 grandmothers?"
363
975000
4000
Prezydent spytał,
czy mogę wyuczyć mu 150 babć.
czy mogę wyuczyć mu 150 babć.
16:34
I said, "I can't, Mr. President.
364
979000
2000
Odpowiedziałem, że ja nie mogę,
16:36
But they will. The grandmothers will."
365
981000
2000
ale te babcie mogą.
16:38
So he built me the first Barefoot training center in Sierra Leone.
366
983000
3000
On zbudował pierwszy ośrodek Barefoot
w Sierra Leone,
w Sierra Leone,
16:41
And 150 grandmothers have been trained in Sierra Leone.
367
986000
4000
w którym wyszkolono 150 babć.
16:45
Gambia:
368
990000
2000
Pojechaliśmy do Gambii,
16:47
we went to select a grandmother in Gambia.
369
992000
3000
żeby wybrać tam babcię.
16:50
Went to this village.
370
995000
2000
Pojechaliśmy do jednej wsi.
16:52
I knew which woman I would like to take.
371
997000
2000
Wiedziałem, którą kobietę chcę zabrać.
16:54
The community got together and said, "Take these two women."
372
999000
3000
Społeczność zasugerowała mi dwie inne.
16:57
I said, "No, I want to take this woman."
373
1002000
2000
Spytali, czemu akurat ta,
16:59
They said, "Why? She doesn't know the language. You don't know her."
374
1004000
2000
choć nie zna języka i jest mi obca.
17:01
I said, "I like the body language. I like the way she speaks."
375
1006000
3000
Powiedziałem,
że podoba mi się jej głos i mowa ciała.
że podoba mi się jej głos i mowa ciała.
17:04
"Difficult husband; not possible."
376
1009000
2000
"Nic z tego, ma trudnego męża".
17:06
Called the husband, the husband came,
377
1011000
2000
Poprosiłem, żeby go zawołali.
17:08
swaggering, politician, mobile in his hand. "Not possible."
378
1013000
3000
Dumny krok, polityk,
w ręku komórka - odmówił mi.
w ręku komórka - odmówił mi.
17:11
"Why not?" "The woman, look how beautiful she is."
379
1016000
3000
Mówi: "Zobacz, jaka ona jest piękna".
17:14
I said, "Yeah, she is very beautiful."
380
1019000
2000
Zgodziłem się, a on:
17:16
"What happens if she runs off with an Indian man?"
381
1021000
2000
"Co jak ją jakiś Hindus porwie?"
17:18
That was his biggest fear.
382
1023000
2000
Tego się obawiał.
17:20
I said, "She'll be happy. She'll ring you up on the mobile."
383
1025000
3000
Obiecałem, że będzie szczęśliwa
i zadzwoni na komórkę.
i zadzwoni na komórkę.
17:23
She went like a grandmother
384
1028000
3000
Wyjechała jako babcia,
17:26
and came back like a tiger.
385
1031000
2000
a powróciła jako tygrysica.
17:28
She walked out of the plane
386
1033000
2000
Wyszła z samolotu
17:30
and spoke to the whole press as if she was a veteran.
387
1035000
3000
i zwróciła się do dziennikarzy,
zaprawiona w boju.
zaprawiona w boju.
17:33
She handled the national press,
388
1038000
3000
Poradziła sobie z rodzimymi mediami
17:36
and she was a star.
389
1041000
2000
i stała się gwiazdą.
17:38
And when I went back six months later, I said, "Where's your husband?"
390
1043000
3000
Po pół roku wróciłem i spytałem,
gdzie jest mąż.
gdzie jest mąż.
17:41
"Oh, somewhere. It doesn't matter."
391
1046000
2000
"Nie wiem, kto by się przejmował".
17:43
(Laughter)
392
1048000
2000
(Śmiech)
17:45
Success story.
393
1050000
2000
Prawdziwy sukces.
17:47
(Laughter)
394
1052000
2000
(Śmiech)
17:49
(Applause)
395
1054000
3000
(Brawa)
17:52
I'll just wind up by saying
396
1057000
6000
Na koniec podzielę się przesłaniem:
17:58
that I think you don't have to look for solutions outside.
397
1063000
4000
nie trzeba szukać pomocy z zewnątrz.
18:02
Look for solutions within.
398
1067000
2000
Znajdźcie ją wewnątrz.
18:04
And listen to people. They have the solutions in front of you.
399
1069000
3000
Słuchajcie tych, którzy mają rozwiązania
na wyciągnięcie ręki.
na wyciągnięcie ręki.
18:07
They're all over the world.
400
1072000
2000
Są na całym świecie.
18:09
Don't even worry.
401
1074000
2000
Nie martwcie się.
18:11
Don't listen to the World Bank, listen to the people on the ground.
402
1076000
3000
Nie słuchajcie Banku Światowego,
tylko prawdziwych ludzi.
tylko prawdziwych ludzi.
18:14
They have all the solutions in the world.
403
1079000
3000
Wiedzą wszystko co trzeba.
18:17
I'll end with a quotation by Mahatma Gandhi.
404
1082000
3000
A teraz zacytuję Gandhiego:
18:20
"First they ignore you,
405
1085000
2000
"Najpierw was ignorują,
18:22
then they laugh at you,
406
1087000
2000
potem się z was śmieją,
18:24
then they fight you,
407
1089000
2000
potem z wami walczą,
18:26
and then you win."
408
1091000
2000
a potem wygrywacie".
18:28
Thank you.
409
1093000
2000
Dziękuję.
18:30
(Applause)
410
1095000
31000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Bunker Roy - EducatorSanjit “Bunker” Roy is the founder of Barefoot College, which helps rural communities becomes self-sufficient.
Why you should listen
Development projects the world over run into one crucial point: For a project to live on, it needs to be organic, owned and sustained by those it serves. In 1972, Sanjit “Bunker” Roy founded the Barefoot College, in the village of Tilonia in Rajasthan, India, with just this mission: to provide basic services and solutions in rural communities with the objective of making them self-sufficient. These “barefoot solutions” can be broadly categorized into solar energy, water, education, health care, rural handicrafts, people’s action, communication, women’s empowerment and wasteland development. The Barefoot College education program, for instance, teaches literacy and also skills, encouraging learning-by-doing. (Literacy is only part of it.) Bunker’s organization has also successfully trained grandmothers from Africa and the Himalayan region to be solar engineers so they can bring electricity to their remote villages.
As he says, Barefoot College is "a place of learning and unlearning: where the teacher is the learner and the learner is the teacher."
Bunker Roy | Speaker | TED.com