TEDxExeter
Danny Dorling: Maps that show us who we are (not just where we are)
Danny Dorling: Mapy, które pokazują nam kim jesteśmy (niekoniecznie gdzie jesteśmy)
Filmed:
Readability: 3.6
1,626,871 views
Danny Dorling wygłasza monolog podczas TEDxExeter.
Danny Dorling - Social geographer
Danny Dorling teaches and writes about the geography of our human world. Full bio
Danny Dorling teaches and writes about the geography of our human world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'd like you to imagine the world anew.
0
1120
3040
Chciałbym, żebyście wyobrazili
sobie świat na nowo.
sobie świat na nowo.
Chciałbym pokazać Wam
kilka map naszej planety,
kilka map naszej planety,
00:17
I'd like to show you some maps,
1
5840
2176
00:20
which have been drawn by Ben Hennig,
2
8039
2737
które zostały przygotowane
przez Bena Henniga.
przez Bena Henniga.
00:22
of the planet in a way
3
10800
1696
Ukazują one planetę,
tak jak nikt z was
jej przedtem nie widział.
jej przedtem nie widział.
00:24
that most of you will never
have seen the planet depicted before.
have seen the planet depicted before.
4
12520
5080
To obraz, który jest
Państwu dobrze znany.
Państwu dobrze znany.
00:30
Here's an image
that you're very familiar with.
that you're very familiar with.
5
18480
3080
00:34
I'm old enough that I was actually born
before we saw this image.
before we saw this image.
6
22480
4056
Ja urodziłem się
zanim to zdjęcie mogło powstać.
zanim to zdjęcie mogło powstać.
00:38
Apparently some of my first words
were "moona, moona,"
were "moona, moona,"
7
26560
2576
Podobno moje pierwsze słowa
to "Moona, Moona,"
to "Moona, Moona,"
00:41
but I think that's my mom
having a particular fantasy
having a particular fantasy
8
29160
3096
ale myślę, że to chyba fantazja mojej mamy
00:44
about what her baby boy could see
9
32280
2256
o tym, co jej kochane dziecko dostrzegło
00:46
on the flickering
black and white TV screen.
black and white TV screen.
10
34560
3280
na migoczącym, czarno białym telewizorze.
Minęło dopiero kilka wieków
00:51
It's only been a few centuries
11
39680
1616
00:53
since we've actually, most of us,
thought of our planet as spherical.
thought of our planet as spherical.
12
41320
3240
od kiedy większość myśli o
naszej planecie jako o okrągłej kuli.
naszej planecie jako o okrągłej kuli.
Kiedy pierwszy raz
ujrzeliśmy te zdjęcia w 1960 roku,
ujrzeliśmy te zdjęcia w 1960 roku,
00:58
When we first saw
these images in the 1960s,
these images in the 1960s,
13
46160
3056
01:01
the world was changing
at an incredible rate.
at an incredible rate.
14
49240
3280
świat zmieniał się
w niewiarygodnym tempie.
w niewiarygodnym tempie.
W moim małym
polu dziedziny naukowej - geografii,
polu dziedziny naukowej - geografii,
01:06
In my own little discipline
of human geography,
of human geography,
15
54320
3320
kartograf, który nazywał się Waldo Tobler,
01:10
a cartographer called Waldo Tobler
16
58600
2736
01:13
was drawing new maps of the planet,
17
61360
2536
rysował nowe mapy naszej planety.
01:15
and these maps have now spread,
18
63920
1496
Te mapy są aktualnie dostępne
01:17
and I'm going to show you one of them now.
19
65440
2007
i mam właśnie zamiar
pokazać wam jedną z nich.
pokazać wam jedną z nich.
01:20
This map is a map of the world,
20
68200
2480
Ta mapa jest mapą świata,
ale to mapa, która wydaje Ci się
01:23
but it's a map which looks to you
21
71720
2416
01:26
a little bit strange.
22
74160
1440
pewnie odrobinę dziwna.
01:28
It's a map in which we stretched places,
23
76200
3816
Jest to mapa,
na której rozciągnięto miejsca.
na której rozciągnięto miejsca.
01:32
so that those areas which contain
many people are drawn larger,
many people are drawn larger,
24
80040
4696
Tak, że te które są
gęsto zaludnione są większe,
gęsto zaludnione są większe,
01:36
and those areas,
like the Sahara and the Himalayas,
like the Sahara and the Himalayas,
25
84760
2936
a obszary takie jak Sahara i Himalaye,
gdzie mieszka niewielu ludzi,
są odpowiednio mniejsze.
są odpowiednio mniejsze.
01:39
in which there are few people,
have been shrunk away.
have been shrunk away.
26
87720
2480
Każdy mieszkaniec Ziemi
ma tu równy obszar do dyspozycji.
ma tu równy obszar do dyspozycji.
01:42
Everybody on the planet
is given an equal amount of space.
is given an equal amount of space.
27
90760
3640
01:47
The cities are shown shining bright.
28
95120
2840
Miasta to świetliste punkty,
01:50
The lines are showing you
submarine cables and trade routes.
submarine cables and trade routes.
29
98680
3576
linie pokazują drogę
podmorskich kabli i szlaków handlowych.
podmorskich kabli i szlaków handlowych.
01:54
And there's one particular line
that goes from the Chinese port of Dalian
that goes from the Chinese port of Dalian
30
102280
3656
Jedna szczególna linia,
która biegnie z chińskiego portu Dalian
która biegnie z chińskiego portu Dalian
01:57
through past Singapore,
31
105960
1696
przez Singapur,
01:59
through the Suez Canal,
32
107680
1736
przez Kanał Sueski,
02:01
through the Mediterranean
and round to Rotterdam.
and round to Rotterdam.
33
109440
2336
przez Morze Śródziemne i wokół Rotterdamu.
02:03
And it's showing you the route
34
111800
1496
Pokazuje ona drogę jaką przebywał
02:05
of what was the world's
largest ship just a year ago,
largest ship just a year ago,
35
113320
3936
największy statek handlowy zeszłego roku.
02:09
a ship which was taking
so many containers of goods
so many containers of goods
36
117280
6016
Statek, na który ładowano
tyle kontenerów z towarami,
tyle kontenerów z towarami,
02:15
that when they were unloaded,
37
123320
1856
że gdy je wyładować na ciężarówki.
02:17
if the lorries had all gone in convoy,
they would have been 100 kilometers long.
they would have been 100 kilometers long.
38
125200
4240
i jechać nimi w konwoju,
miałby on długość 100 km.
miałby on długość 100 km.
Oto jak bardzo obecnie
nasz świat jest połączony.
nasz świat jest połączony.
02:22
This is how our world is now connected.
39
130680
2736
02:25
This is the quantity of stuff
we are now moving around the world,
we are now moving around the world,
40
133440
5976
Oto jak wiele towaru
obecnie transportujemy.
obecnie transportujemy.
02:31
just on one ship, on one voyage,
41
139440
2736
I to tylko na jednym statku,
w czasie jednego rejsu,
w czasie jednego rejsu,
02:34
in five weeks.
42
142200
1200
w pięć tygodni.
Ludzie żyją w miastach
już od bardzo dawna,
już od bardzo dawna,
02:38
We've lived in cities
for a very long time,
for a very long time,
43
146320
2520
02:41
but most of us didn't live in cities.
44
149640
2216
ale większość z nas nie żyje w miastach.
02:43
This is Çatalhöyük,
one of the world's first cities.
one of the world's first cities.
45
151880
3136
To Çatalhöyük,
jedno z pierwszych na świecie miast.
jedno z pierwszych na świecie miast.
02:47
At its peak 9,000 years ago,
46
155040
3240
W swoim szczytowym okresie 9000 lat temu,
02:51
people had to walk over the roofs
of others' houses to get to their home.
of others' houses to get to their home.
47
159160
6200
ludzie chodzili po dachach innych domów,
aby dostać się do swojego.
aby dostać się do swojego.
02:58
If you look carefully
at the map of the city,
at the map of the city,
48
166080
3296
Jeśli przyjrzycie się
dokładnie mapie tego miasta
dokładnie mapie tego miasta
03:01
you'll see it has no streets,
49
169400
1920
zobaczycie, że nie ma ono ulic,
03:04
because streets are something we invented.
50
172280
2680
bo ulice to coś,
co wymyślono dopiero później.
co wymyślono dopiero później.
03:07
The world changes.
51
175760
2216
Świat się zmienia.
03:10
It changes by trial and error.
52
178000
1880
Zmienia się metodą prób i błędów.
03:13
We work out slowly and gradually
53
181400
2896
Pracujemy powoli i stopniowo
03:16
how to live in better ways.
54
184320
1800
nad tym, jak żyć w lepszy sposób.
03:19
And the world has changed
incredibly quickly most recently.
incredibly quickly most recently.
55
187480
5000
Świat uległ ogromnie szybkiej zmianie.
03:25
It's only within the last six,
seven, or eight generations
seven, or eight generations
56
193600
3936
Tylko w ciągu ostatnich sześciu,
siedmiu lub ośmiu pokoleń,
siedmiu lub ośmiu pokoleń,
03:29
that we have actually realized
that we are a species.
that we are a species.
57
197560
3080
zdaliśmy sobie rzeczywiście sprawę z tego,
że jesteśmy gatunkiem.
że jesteśmy gatunkiem.
03:33
It's only within the last few decades
58
201840
2560
Dopiero w ciągu ostatnich kilku dekad
03:37
that a map like this could be drawn.
59
205240
2760
mapa, taka jak ta mogła powstać.
03:42
Again, the underlying map
is the map of world population,
is the map of world population,
60
210240
4200
Ta mapa to znów mapa światowej populacji,
ale tym razem strzałki
ale tym razem strzałki
03:47
but over it, you're seeing arrows
showing how we spread out of Africa
showing how we spread out of Africa
61
215560
5656
wskazują jak rozprzestrzeniliśmy
się po świecie z Afryki,
się po świecie z Afryki,
03:53
with dates showing you
where we think we arrived
where we think we arrived
62
221240
3776
z szacowanymi datami
kiedy przybyliśmy na dany ląd.
kiedy przybyliśmy na dany ląd.
03:57
at particular times.
63
225040
1760
03:59
I have to redraw this map
every few months,
every few months,
64
227680
3856
Muszę przerysować tę mapę
co kilka miesięcy,
co kilka miesięcy,
04:03
because somebody makes a discovery
that a particular date was wrong.
that a particular date was wrong.
65
231560
4976
bo ktoś dokonuje odkrycia,
zmieniającego konkretną datę.
zmieniającego konkretną datę.
04:08
We are learning about ourselves
at an incredible speed.
at an incredible speed.
66
236560
4520
Uczymy się o sobie
z niewiarygodną prędkością.
z niewiarygodną prędkością.
04:15
And we're changing.
67
243600
1200
I ulegamy zmianie.
04:18
A lot of change is gradual.
68
246640
2256
Wiele zmian jest stopniowych.
04:20
It's accretion.
69
248920
1496
To przyrost.
04:22
We don't notice the change
70
250440
2856
Nie zauważamy zmiany
04:25
because we only have short lives,
71
253320
1816
bo mamy tylko krótkie życie,
04:27
70, 80, if you're lucky 90 years.
72
255160
2600
70, 80, jeśli masz szczęście 90 lat.
04:30
This graph is showing you
73
258560
2016
Ten wykres pokazuje Wam
04:32
the annual rate of population
growth in the world.
growth in the world.
74
260600
2720
roczne tempo wzrostu
liczby ludności na świecie.
liczby ludności na świecie.
04:36
It was very low until around about 1850,
75
264120
3936
Było bardzo niskie do około 1850,
04:40
and then the rate of population growth
76
268080
2616
a następnie tempo wzrostu liczby ludności
04:42
began to rise
77
270720
1240
zaczęło rosnąć.
Tak, że mniej więcej
w czasie kiedy się urodziłem,
w czasie kiedy się urodziłem,
04:44
so that around the time I was born,
78
272840
2016
04:46
when we first saw those images
from the moon of our planet,
from the moon of our planet,
79
274880
4720
kiedy pierwszy raz zobaczyliśmy
zdjęcia naszej planety z Księżyca,
zdjęcia naszej planety z Księżyca,
04:52
our global population
was growing at two percent a year.
was growing at two percent a year.
80
280640
3360
nasza globalna populacja
rosła w tempie dwóch procent rocznie.
rosła w tempie dwóch procent rocznie.
04:57
If it had carried on growing
at two percent a year
at two percent a year
81
285440
3960
Gdyby od tamtego momentu
nadal rosła rocznie o 2 procent
nadal rosła rocznie o 2 procent
05:02
for just another couple of centuries,
82
290600
2840
przez okres kilku stuleci,
05:06
the entire planet would be covered
83
294560
2256
cała planeta byłaby pokryta
05:08
with a seething mass of human bodies
84
296840
3056
kipiącą masą ludzi
05:11
all touching each other.
85
299920
2040
wszyscy stykający się ze sobą.
05:15
And people were scared.
86
303000
1816
W 1968 ludzie byli przerażeni.
05:16
They were scared of population growth
87
304840
1816
Przerażał ich wzrost populacji,
05:18
and what they called
"the population bomb" in 1968.
"the population bomb" in 1968.
88
306680
3336
„bomba demograficzna”.
05:22
But then, if you look
at the end of the graph,
at the end of the graph,
89
310040
2200
Ale jeśli spojrzeć na koniec wykresu,
05:25
the growth began to slow.
90
313240
2600
wzrost zaczął zwalniać.
05:28
The decade --
91
316720
1376
Dekada -
05:30
the '70s, the '80s,
the '90s, the noughties,
the '90s, the noughties,
92
318120
3456
lata 70. lata 80. lata 90.,
05:33
and in this decade, even faster --
93
321600
2240
a w tej dekadzie nawet szybciej -
05:36
our population growth is slowing.
94
324600
1616
nasz wzrost populacji spada.
Nasza planeta się stabilizuje.
05:38
Our planet is stabilizing.
95
326240
1256
05:39
We are heading towards nine,
10, or 11 billion people
10, or 11 billion people
96
327520
3016
Zbliżamy się do 9,
10 lub 11 miliardów ludzi
10 lub 11 miliardów ludzi
05:42
by the end of the century.
97
330560
1240
pod koniec wieku.
05:44
Within that change, you can see tumult.
98
332400
3336
W ramach tej zmiany można dostrzec tumult.
05:47
You can see the Second World War.
99
335760
1816
Można zobaczyć drugą wojnę światową.
05:49
You can see the pandemic
in 1918 from influenza.
in 1918 from influenza.
100
337600
4176
Widać pandemię grypy z 1918 roku.
Widać klęskę głodu w Chinach
na przełomie lat 50. i 60.
na przełomie lat 50. i 60.
05:53
You can see the great Chinese famine.
101
341800
1880
05:56
These are the events
we tend to concentrate on.
we tend to concentrate on.
102
344400
2296
Są to wydarzenia,
na których zwykle się koncentrujemy.
na których zwykle się koncentrujemy.
05:58
We tend to concentrate
on the terrible events in the news.
on the terrible events in the news.
103
346720
3936
Mamy tendencję, aby koncentrować się
na okropnych wydarzeniach z wiadomości,
na okropnych wydarzeniach z wiadomości,
06:02
We don't tend to concentrate
on the gradual change
on the gradual change
104
350680
3656
a nie na stopniowej zmianie
06:06
and the good news stories.
105
354360
1640
i pozytywnych historiach.
06:09
We worry about people.
106
357480
1696
Martwimy się o ludzi.
06:11
We worry about how many people there are.
107
359200
2256
Martwimy się tym
ile jest ludzi na świecie.
ile jest ludzi na świecie.
06:13
We worry about how you can
get away from people.
get away from people.
108
361480
3160
Martwimy się tym,
jak można od ludzi uciec.
jak można od ludzi uciec.
06:17
But this is the map of the world
changed again to make area large,
changed again to make area large,
109
365200
3400
A to jest mapa świata,
gdzie im większy obszar,
gdzie im większy obszar,
06:21
the further away
people are from each area.
people are from each area.
110
369760
4376
tym dalej znajduje się on od ludzi.
06:26
So if you want to know
where to go to get away from everybody,
where to go to get away from everybody,
111
374160
3936
Więc jeśli chcesz wiedzieć, gdzie się
udać aby uciec od wszystkich,
udać aby uciec od wszystkich,
06:30
here's the best places to go.
112
378120
2576
oto najlepsze miejsca.
06:32
And every year, these areas get bigger,
113
380720
2816
I każdego roku,
obszary te stają się coraz większe,
obszary te stają się coraz większe,
06:35
because every year,
we are coming off the land globally.
we are coming off the land globally.
114
383560
3256
bo co roku ludzie
co raz bardziej się skupiają.
co raz bardziej się skupiają.
06:38
We are moving into the cities.
115
386840
1456
Migrujemy do miast,
06:40
We are packing in more densely.
116
388320
2176
zagęszczenie ludzi wzrasta.
06:42
There are wolves again in Europe,
117
390520
1616
W Europie znów pojawiły się wilki
06:44
and the wolves are moving west
across the continent.
across the continent.
118
392160
3920
przemieszczają się na zachód,
przez cały kontynent.
przez cały kontynent.
06:49
Our world is changing.
119
397200
1400
Nasz świat się zmienia.
06:52
You have worries.
120
400920
1320
Masz obawy.
06:55
This is a map showing
where the water falls on our planet.
where the water falls on our planet.
121
403680
4896
To mapa, na której pokazano
stopień obfitości opadów na Ziemi.
stopień obfitości opadów na Ziemi.
07:00
We now know that.
122
408600
1696
Mamy już taką wiedzę.
07:02
And you can look at where Çatalhöyük was,
123
410320
3776
I można spojrzeć na miejsce
gdzie było Çatalhöyük,
gdzie było Çatalhöyük,
07:06
where three continents meet,
Africa, Asia, and Europe,
Africa, Asia, and Europe,
124
414120
2576
gdzie spotykają się 3 kontynenty:
Afryka, Azja i Europa
Afryka, Azja i Europa
07:08
and you can see there are
a large number of people living there
a large number of people living there
125
416720
2976
i można zobaczyć,
że obecnie mieszka tam duża liczba ludzi
że obecnie mieszka tam duża liczba ludzi
na obszarze z
bardzo małą ilością wody.
bardzo małą ilością wody.
07:11
in areas with very little water.
126
419720
1576
07:13
And you can see areas in which
there is a great deal of rainfall as well.
there is a great deal of rainfall as well.
127
421320
3696
Widać też obszary,
z dużą ilością opadów deszczu.
z dużą ilością opadów deszczu.
07:17
And we can get a bit more sophisticated.
128
425040
2160
Teraz bardziej wyrafinowana mapa.
07:20
Instead of making
the map be shaped by people,
the map be shaped by people,
129
428440
3376
Gdzie na obszar nie wpływają ludzie,
07:23
we can shape the map by water,
130
431840
2216
lecz zasoby wody.
07:26
and then we can change it every month
131
434080
1856
Możemy prześledzić miesięczne zmiany
07:27
to show the amount of water
132
435960
1656
w opadach
07:29
falling on every small part of the globe.
133
437640
3200
na obszarze całej planety.
07:33
And you see the monsoons
moving around the planet,
moving around the planet,
134
441920
3296
Możecie zobaczyć jak pory deszczowe
przesuwają się po kontynentach.
przesuwają się po kontynentach.
07:37
and the planet almost appears
to have a heartbeat.
to have a heartbeat.
135
445240
3600
Prawie wydaje się,
że planeta ma bijące serce.
że planeta ma bijące serce.
07:41
And all of this only became possible
136
449720
4520
A wszystko to stało się
możliwe do pokazania
możliwe do pokazania
07:46
within my lifetime
137
454920
1776
jedynie w czasie mojego życia.
07:48
to see this is where we are living.
138
456720
3160
Możemy zobaczyć gdzie żyjemy.
07:52
We have enough water.
139
460640
1200
Mamy wystarczającą ilość wody.
To jest mapa pokazująca na jakich
obszarach uprawiamy nasze jedzenie.
obszarach uprawiamy nasze jedzenie.
07:55
This is a map of where
we grow our food in the world.
we grow our food in the world.
140
463760
4360
08:01
This is the areas that we will rely on
most for rice and maize and corn.
most for rice and maize and corn.
141
469280
4440
To obszary, z których pozyskujemy
najwięcej ryżu i kukurydzy.
najwięcej ryżu i kukurydzy.
Ludzie obawiają się, że nie będzie
wystarczająco dużo żywności, ale wiemy,
wystarczająco dużo żywności, ale wiemy,
08:07
People worry that there won't
be enough food, but we know,
be enough food, but we know,
142
475760
2856
08:10
if we just ate less meat
and fed less of the crops to animals,
and fed less of the crops to animals,
143
478640
4776
że gdybyśmy jedli mniej mięsa
i hodowali mniej zwierząt
i hodowali mniej zwierząt
08:15
there is enough food for everybody
144
483440
2416
żywności starczyłoby dla wszystkich.
08:17
as long as we think of ourselves
as one group of people.
as one group of people.
145
485880
4320
Dopóki myślimy o sobie
jako o jednej grupie ludzi.
jako o jednej grupie ludzi.
08:24
And we also know
146
492120
1280
I wiemy też,
o tym, jakie błędy popełniamy
w dzisiejszych czasach.
w dzisiejszych czasach.
08:27
about what we do
147
495280
2056
08:29
so terribly badly nowadays.
148
497360
2560
08:33
You will have seen this map
of the world before.
of the world before.
149
501480
4840
Widzieliście już przedtem tą mapę świata.
Jest to mapa
08:39
This is the map
150
507480
1936
08:41
produced by taking satellite images,
151
509440
3376
powstała przez
połączenie zdjęć satelitarnych,
połączenie zdjęć satelitarnych,
08:44
if you remember those satellites
around the planet
around the planet
152
512840
2776
Pamiętacie zdjęcie na początku,
tam było widać satelity.
08:47
in the very first slide I showed,
153
515640
1760
Mapa pokazuje jak Ziemia wygląda nocą.
08:51
and producing an image
of what the Earth looks like at night.
of what the Earth looks like at night.
154
519240
3000
08:55
When you normally see that map,
155
523720
1896
Kiedy zazwyczaj widzicie mapę,
08:57
on a normal map, the kind of map
that most of you will be used to,
that most of you will be used to,
156
525640
3520
normalną mapę, do której
większość z Was jest przyzwyczajona.
większość z Was jest przyzwyczajona.
09:02
you think you are seeing
a map of where people live.
a map of where people live.
157
530160
3280
Myślicie, że widzicie mapę
tego gdzie żyją ludzie.
tego gdzie żyją ludzie.
Tam gdzie świecą się światła,
tam żyją ludzie.
tam żyją ludzie.
09:06
Where the lights are shining up
is where people live.
is where people live.
158
534120
2480
09:09
But here, on this image of the world,
159
537320
4376
Ale tu, na tej mapie
znów zmieniliśmy jej normalne kształty
09:13
remember we've stretched the map again.
160
541720
1880
09:17
Everywhere has the same density
of people on this map.
of people on this map.
161
545320
4360
Tutaj każde miejsce ma
identyczną gęstość zaludnienia.
identyczną gęstość zaludnienia.
Jeśli obszar nie ma ludzi,
09:22
If an area doesn't have people,
162
550480
2176
to go zmniejszamy
09:24
we've shrunk it away
163
552680
1896
tak bardzo, że znika.
09:26
to make it disappear.
164
554600
1536
Więc pokazujemy wszystkich ludzi
09:28
So we're showing everybody
165
556160
2136
09:30
with equal prominence.
166
558320
1440
w sposób jednakowo widoczny.
Teraz, światła już nie pokazują,
gdzie żyją ludzie,
gdzie żyją ludzie,
09:33
Now, the lights no longer show you
where people are,
where people are,
167
561320
3296
09:36
because people are everywhere.
168
564640
1440
bo ludzie są wszędzie.
Teraz światła na mapie,
09:39
Now the lights on the map,
169
567120
1936
09:41
the lights in London,
the lights in Cairo, the lights in Tokyo,
the lights in Cairo, the lights in Tokyo,
170
569080
2976
światła w Londynie,
światła w Kairze, światła w Tokio,
światła w Kairze, światła w Tokio,
09:44
the lights on the Eastern Seaboard
of the United States,
of the United States,
171
572080
2936
światła na wschodnim wybrzeżu
Stanów Zjednoczonych,
Stanów Zjednoczonych,
światła pokazać, gdzie żyją ludzie, którzy
09:47
the lights show you where people live
172
575040
2936
są tak rozrzutni w gospodarownaniu energią
09:50
who are so profligate with energy
173
578000
2200
że mogą sobie pozwolić
09:53
that they can afford
174
581160
1520
na wydawanie pieniędzy
09:55
to spend money
175
583680
1536
aby mieć światła
rozjaśniające niebo tak bardzo,
rozjaśniające niebo tak bardzo,
09:57
powering lights to shine up into the sky,
176
585240
3456
10:00
so satellites can draw an image like this.
177
588720
3080
że satelity mogą zrobić takie zdjęcie.
Obszary, które są na mapie ciemne
10:04
And the areas that are dark on the map
178
592840
2120
to obszary, gdzie albo ludzie
nie mają dostępu do takiej ilości energii,
nie mają dostępu do takiej ilości energii,
10:07
are either areas where people
do not have access to that much energy,
do not have access to that much energy,
179
595720
3720
10:12
or areas where people do,
180
600400
2096
albo gdzie mają,
10:14
but they have learned to stop
shining the light up into the sky.
shining the light up into the sky.
181
602520
4840
ale nauczyli się by jej tak nie marnować.
Jeśli mógłbym pokazać Wam tą mapę,
jak zmienia się w czasie
jak zmienia się w czasie
10:19
And if I could show you this map
animated over time,
animated over time,
182
607960
3536
10:23
you would see that Tokyo
has actually become darker,
has actually become darker,
183
611520
3576
to widać, że Tokio rzeczywiście
stało się ciemniejsze,
stało się ciemniejsze,
10:27
because ever since the tsunami in Japan,
184
615120
2800
bo od czasu tsunami w Japonii
Japonia musiała polegać
na energii elektrycznej mniejszej o 1/4
na energii elektrycznej mniejszej o 1/4
10:30
Japan has had to rely
on a quarter less electricity
on a quarter less electricity
185
618880
2416
10:33
because it turned
the nuclear power stations off.
the nuclear power stations off.
186
621320
3000
bo wyłączyła elektrownie atomowe.
10:37
And the world didn't end.
187
625240
1400
I świat się przez to nie skończył.
10:39
You just shone less light
188
627400
2176
Po prostu było mniej światła.
10:41
up into the sky.
189
629600
1920
10:45
There are a huge number
190
633320
2976
Istnieje ogromna liczba
10:48
of good news stories in the world.
191
636320
2440
dobrych newsów na świecie.
10:51
Infant mortality is falling
192
639880
3416
Śmiertelność niemowląt spada,
10:55
and has been falling
at an incredible rate.
at an incredible rate.
193
643320
3880
i spada w niewiarygodnym tempie.
10:59
A few years ago,
194
647920
1440
Kilka lat temu,
11:02
the number of babies dying
in their first year of life in the world
in their first year of life in the world
195
650240
3936
liczba dzieci umierających
w pierwszym roku życia na świecie
w pierwszym roku życia na świecie
11:06
fell by five percent in just one year.
196
654200
3080
spadła o 5 procent w ciągu
zaledwie jednego roku.
zaledwie jednego roku.
Co raz więcej dzieci idzie do szkoły,
11:11
More children are going to school
197
659600
2496
11:14
and learning to read and write
198
662120
2616
uczy się czytać, pisać,
11:16
and getting connected to the Internet
199
664760
2816
ma połączenie z Internetem,
11:19
and going on to go to university
200
667600
3016
idzie na uniwersytet.
11:22
than ever before at an incredible rate,
201
670640
3896
Więcej niż kiedykolwiek wcześniej.
11:26
and the highest number of young people
going to university in the world
going to university in the world
202
674560
5456
Obecnie największa liczba
młodych ludzi idących na uniwersytet
młodych ludzi idących na uniwersytet
11:32
are women, not men.
203
680040
1880
to kobiety, a nie mężczyźni.
11:35
I can give you good news story
after good news story
after good news story
204
683160
3896
Mogę wymieniać dobre wiadomości,
jedna po drugiej
jedna po drugiej
11:39
about what is getting
better in the planet,
better in the planet,
205
687080
2616
o tym, co jest coraz lepsze w świecie.
11:41
but we tend to concentrate
206
689720
2560
Choć mamy skłonności do koncentracji
11:45
on the bad news that is immediate.
207
693880
2736
na złych wiadomościach,
których skutki są natychmiastowe.
których skutki są natychmiastowe.
11:48
Rebecca Solnit, I think,
put it brilliantly,
put it brilliantly,
208
696640
3200
Rebecca Solnit ujeła to znakomicie
11:53
when she explained: "The accretion
of incremental, imperceptible changes
of incremental, imperceptible changes
209
701160
4440
wyjaśniając: "Stopniowy przyrost zmian,
które mogą stanowić postęp
czynią naszą erę
czynią naszą erę
11:58
which can constitute progress
and which render our era
and which render our era
210
706520
2816
dramatycznie różną od przeszłości"-
12:01
dramatically different from the past" --
211
709360
2816
12:04
the past was much more stable --
212
712200
2040
Przeszłość była znacznie
bardziej stabilna.
bardziej stabilna.
12:07
"a contrast obscured by the undramatic
nature of gradual transformation,
nature of gradual transformation,
213
715640
4976
"Kontrast zasłonięte przez niesceniczną
charakter stopniowej transformacji,
charakter stopniowej transformacji,
12:12
punctuated by occasional tumult."
214
720640
2960
przerywane okazjonalnego zgiełku. "
12:16
Occasionally, terrible things happen.
215
724320
2360
Czasami straszne rzeczy się zdarzają.
12:19
You are shown those terrible things
216
727440
2736
Widzicie w telewizji te okropne rzeczy,
12:22
on the news every night of the week.
217
730200
3656
w wiadomościach, każdej nocy w tygodniu.
12:25
You are not told about
the population slowing down.
the population slowing down.
218
733880
3976
Nie mówi się o spowolnieniu
przyrostu ludności.
przyrostu ludności.
12:29
You are not told about the world
becoming more connected.
becoming more connected.
219
737880
3016
Nie mówi się o świecie
coraz bardziej ze sobą powiązanym.
coraz bardziej ze sobą powiązanym.
12:32
You are not told about the incredible
improvements in understanding.
improvements in understanding.
220
740920
3656
Nie mówi się o tym,
że lepiej rozumiemy świat.
że lepiej rozumiemy świat.
12:36
You are not told about
how we are learning to begin
how we are learning to begin
221
744600
3136
Nie mówi się o tym, jak uczymy się
12:39
to waste less and consume less.
222
747760
2456
tracić mniej i mniej konsumować.
12:42
This is my last map.
223
750240
1200
To moja ostatnia mapa.
12:44
On this map, we have taken the seas
224
752360
2376
Na tej mapie, usuneliśmy morza i oceany
12:46
and the oceans out.
225
754760
1800
12:49
Now you are just looking
226
757480
2016
Teraz po prostu patrzycie
na 7,4 miliarda ludzi.
na 7,4 miliarda ludzi.
12:51
at about 7.4 billion people
227
759520
3856
Mapę sporządzono w zgodzie ze
12:55
with the map drawn
in proportion to those people.
in proportion to those people.
228
763400
2920
stosunkiem liczby ludności na świecie.
Patrzycie na ponad miliard
ludzi w Chinach,
ludzi w Chinach,
12:59
You're looking at over a billion in China,
229
767240
2056
13:01
and you can see the largest
city in the world in China,
city in the world in China,
230
769320
2816
i można zobaczyć największe
miasto w Chinach,
miasto w Chinach,
ale nie znam nawet jego nazwy.
13:04
but you do not know its name.
231
772160
1480
Widać, że Indie
13:07
You can see that India
232
775080
1856
są w centrum tego świata.
13:08
is in the center of this world.
233
776960
2080
Widać, że Europa jest na skraju.
13:11
You can see that Europe is on the edge.
234
779640
3296
A my dzisiaj, tutaj w Exeter
13:14
And we in Exeter today
235
782960
3056
jesteśmy na samym brzegu planety.
13:18
are on the far edge of the planet.
236
786040
2936
Jesteśmy na maleńkim skrawku skały
13:21
We are on a tiny scrap of rock
237
789000
2976
na skraju Europy,
13:24
off Europe
238
792000
1696
który zawiera mniej niż jeden procent
13:25
which contains less than one percent
239
793720
2616
13:28
of the world's adults,
240
796360
2016
dorosłych z całego świata,
13:30
and less than half a percent
241
798400
2536
i mniej niż pół procent
dzieci.
13:32
of the world's children.
242
800960
1840
13:35
We are living in a stabilizing world,
an urbanizing world,
an urbanizing world,
243
803640
4616
Żyjemy w świecie który się stabilizuje,
ulega urbanizacji,
ulega urbanizacji,
starzeje się,
13:40
an aging world,
244
808280
1976
jest coraz bardziej połaczony
13:42
a connecting world.
245
810280
2136
Istnieje wiele, wiele rzeczy
których można się obawiać,
których można się obawiać,
13:44
There are many, many things
to be frightened about,
to be frightened about,
246
812440
3440
13:48
but there is no need for us
to fear each other as much as we do,
to fear each other as much as we do,
247
816720
5216
ale nie ma potrzeby, abyśmy
obawiali się siebie nawzajem aż tak bardzo
obawiali się siebie nawzajem aż tak bardzo
13:53
and we need to see
that we are now living in a new world.
that we are now living in a new world.
248
821960
4240
jak się obawiamy. Musimy dostrzec,
że obecnie żyjemy w nowym świecie.
że obecnie żyjemy w nowym świecie.
13:58
Thank you very much.
249
826960
1216
Bardzo Wam dziękuję.
14:00
(Applause)
250
828200
2640
(Oklaski)
Translated by Sara Czekała
ABOUT THE SPEAKER
Danny Dorling - Social geographerDanny Dorling teaches and writes about the geography of our human world.
Why you should listen
Danny Dorling has invented new map projections and new ways of measuring and describing inequality -- and analyzed thousands of datasets about people and the planet. He is the Halford Mackinder Professor of Geography at the University of Oxford, UK. His work concerns issues of housing, health, employment, education, wealth and poverty.
In the press, Dorling has been described as "that rare university professor: expert, politically engaged and able to explain simply why his subject matters," and as one who has made it "his life's work to dig through the layers that make up Britain's human landscape, and then map it in ways nobody else had thought to do." Working with many others, he has done the same for all the countries of the world "giving a strikingly different perspective from the Mercator projection most commonly used." All this mapping lead him to worry more about inequality.
His recent books include co-authored texts The Atlas of the Real World: Mapping the Way We Live, Bankrupt Britain: An atlas of social change, and People and Places a 21st-century Atlas of the UK. Recent sole-authored books include So You Think You Know about Britain and Fair Play, both in 2011; in 2012 The No-nonsense Guide to Equality, The Visualization of Spatial Social Structure and The Population of the UK; Unequal Health: The Scandal of Our Times, The 32 Stops and Population Ten Billion in 2013; All That Is Solid in 2014; Injustice: Why social inequalities persist in 2015; and A Better Politics: How Government Can Make Us Happier in 2016.
Danny Dorling | Speaker | TED.com