TED@SXSWi
JP Rangaswami: Information is food
JP Rangaswami: Informacioni është ushqim.
Filmed:
Readability: 3.9
708,322 views
Si i konsumojmë të dhënat? Në TED@SXSWi, teknologu JP Rangaswami debaton rreth marrëdhënies sonë me informacionet, dhe na ofron një depërtim të mprehtë dhe befasues: ne trajtojmë informacionin sikur ushqimin.
JP Rangaswami - Technologist
JP Rangaswami thinks deeply (and hilariously) about disruptive data. Full bio
JP Rangaswami thinks deeply (and hilariously) about disruptive data. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I love my food.
0
625
1750
E dua ushqimin.
00:18
And I love information.
1
2375
2806
Dhe i dua informacionet.
00:21
My children usually tell me
2
5181
3315
Fëmijët e mi zakonisht më thonë
00:24
that one of those passions is a little more apparent than the other.
3
8496
3462
se njëri prej pasioneve të tyre është më i dukshëm se të tjerët.
00:27
(Laughter)
4
11958
2084
(Qeshje)
00:29
But what I want to do in the next eight minutes or so
5
14042
2250
Mirëpo në 8 minutat e ardhshëm dua
00:32
is to take you through how those passions developed,
6
16292
2208
të ju tregoj se si këto pasione zhvillohen,
00:34
the point in my life when the two passions merged,
7
18500
3360
periudhën kohore në jetën time kur dy pasione u bashkuan,
00:37
the journey of learning that took place from that point.
8
21860
4965
dhe ushëtimin e mësimit që filloi nga ajo pikë.
00:42
And one idea I want to leave you with today
9
26825
2796
Ideja me të cilën dua t'ju lë sot
00:45
is what would would happen differently in your life
10
29621
2606
është se cfarë do ndhodhte ndryshe në jetën tuaj
00:48
if you saw information the way you saw food?
11
32227
4642
po qe se do vështroni informacionin në të njëjtën mënyrë sic e shihni ushqimin?
00:52
I was born in Calcutta --
12
36869
2171
Kam lindur në Kalkutë --
00:54
a family where my father and his father before him
13
39040
3835
në një familje ku babai dhe gjyshi im
00:58
were journalists,
14
42875
1727
ishin gazetarë,
01:00
and they wrote magazines in the English language.
15
44602
3023
dhe shkruanin nëpër revista në gjuhën angleze.
01:03
That was the family business.
16
47625
2208
Ishin bisnesi i familjes.
01:05
And as a result of that,
17
49833
1750
Si rezultat i kësaj,
01:07
I grew up with books everywhere around the house.
18
51583
2959
u rrita në një shtëpi të mbushur me libra.
01:10
And I mean books everywhere around the house.
19
54542
3445
Shtëpi të mbushur me libra në plotëkuptimin e fjalës.
01:13
And that's actually a shop in Calcutta,
20
57987
2471
Ky është një dyqan në Kalkutë,
01:16
but it's a place where we like our books.
21
60458
3502
dhe është një vend ku na pëlqen të kemi libra.
01:19
In fact, I've got 38,000 of them now
22
63960
3302
Në fakt, kam 38 000 libra tani
01:23
and no Kindle in sight.
23
67262
2478
dhe nuk kam lexues elekronik (Kindle)
01:25
But growing up as a child with the books around everywhere,
24
69740
5415
Të rritesh me libra kudo përreth,
01:31
with people to talk to about those books,
25
75155
2522
dhe me njerëz me të cilët të flasësh për këta libra,
01:33
this wasn't a sort of slightly learned thing.
26
77677
3071
nuk ishte dicka e mësuar.
01:36
By the time I was 18, I had a deep passion for books.
27
80748
3510
Kur isha 18 vjec, kisha një pasion të thellë për libra.
01:40
It wasn't the only passion I had.
28
84258
2521
Nuk ishte pasioni i vetëm që kisha.
01:42
I was a South Indian
29
86779
2134
Isha e Indisë Jugore
01:44
brought up in Bengal.
30
88913
2147
e rritur në Bengal.
01:46
And two of the things about Bengal:
31
91060
2480
Dy gjëra rreth Bengalit:
01:49
they like their savory dishes
32
93540
2512
u pëlqen ushqimi i shijshëm
01:51
and they like their sweets.
33
96052
1812
dhe ëmbëlsirat.
01:53
So by the time I grew up,
34
97864
1771
Kur u rrita,
01:55
again, I had a well-established passion for food.
35
99635
3655
sërish, kisha një pasion të përforcuar për ushqimin
01:59
Now I was growing up in the late '60s and early '70s,
36
103290
3156
U rrita gjatë 60-tave të vona dhe fillimit të viteve 70,
02:02
and there were a number of other passions I was also interested in,
37
106446
3460
dhe kishte një numër të ndryshëm pasionesh,
02:05
but these two were the ones that differentiated me.
38
109906
3317
por keto dyja ishin ato që më dallonin mua.
02:09
(Laughter)
39
113223
1360
(Qeshje)
02:10
And then life was fine, dandy.
40
114583
2851
Në atë kohë jeta ishte e mirë, e shkëlqyer.
02:13
Everything was okay,
41
117434
1658
Cdo gjë ishte në rregull,
02:14
until I got to about the age of 26,
42
119092
3879
deri sa u bëra 26 vjeç,
02:18
and I went to a movie called "Short Circuit."
43
122971
3612
dhe shkova të shoh një film të quajtur "Qarku i shkurtër."
02:22
Oh, some of you have seen it.
44
126583
2000
Disa prej jush e keni parë.
02:24
And apparently it's being remade right now
45
128583
3375
Si duket janë duke e ribërë tani
02:27
and it's going to be coming out next year.
46
131958
2029
dhe do jetë i gatshëm vitin tjetër.
02:29
It's the story of this experimental robot
47
133987
3419
Eshtë tregimi rreth një roboti eksperimental
02:33
which got electrocuted and found a life.
48
137406
2957
që vdiq nga rryma dhe gjeti një jetë të re.
02:36
And as it ran, this thing was saying, "Give me input. Give me input."
49
140363
4137
Dhe perderisa po vraponte, thoshte "Më jepni të dhëna. Më jepni të dhëna."
02:40
And I suddenly realized that for a robot
50
144500
2504
Dhe papritur e kuptova që për një robot
02:42
both information as well as food
51
147004
3469
informacioni dhe ushqimi
02:46
were the same thing.
52
150473
2194
janë e njëjta gjë.
02:48
Energy came to it in some form or shape,
53
152667
2625
Energjia për të ngjet në një formë ose model
02:51
data came to it in some form or shape.
54
155292
2137
të dhënat vinë në po të njëjtën mënyrë.
02:53
And I began to think,
55
157429
2446
Fillova të mendoja,
02:55
I wonder what it would be like
56
159875
1750
të pyes veten se si do ishte
02:57
to start imagining myself
57
161625
2444
po të filloja të imagjinoja veten
02:59
as if energy and information were the two things I had as input --
58
164069
4381
sikur energjia dhe informacioni ishin dy të dhëna --
03:04
as if food and information were similar in some form or shape.
59
168450
4057
sikur ushqimi dhe informacioni ishin të ngjajshme në një formë ose model.
03:08
I started doing some research then, and this was the 25-year journey,
60
172507
3391
Fillova të hulumtoja, dhe ky ishte rrugëtimi 25 vjecar,
03:11
and started finding out
61
175898
1429
dhe filloja të zbuloja
03:13
that actually human beings as primates
62
177327
3708
se njerëzit si primatë
03:16
have far smaller stomachs
63
181035
2615
kanë stomakë më të vegjël
03:19
than should be the size for our body weight
64
183650
3234
sesa do duhej të ishin për masën tonë trupore
03:22
and far larger brains.
65
186884
2935
dhe trurë më të mëdhenj.
03:25
And as I went to research that even further,
66
189819
3294
Përderisa po hulumtoja këtë më tutje,
03:29
I got to a point where I discovered something
67
193113
3595
arrita në një pikë ku zbulova dicka
03:32
called the expensive tissue hypothesis.
68
196708
3394
të njohur si hipoteza e indeve të shtrenjta.
03:36
That actually for a given body mass of a primate
69
200102
4090
Sipas kësaj, shkalla e metabolizmit është e pandryshueshme
03:40
the metabolic rate was static.
70
204192
2563
për një masë të dhënë trupore.
03:42
What changed was the balance of the tissues available.
71
206755
3758
Ndryshimi është në balancin e indeve në dispozicion.
03:46
And two of the most expensive tissues in our human body
72
210513
3620
Dy prej indeve më të shtrenjta në trupin e njeriut
03:50
are nervous tissue and digestive tissue.
73
214133
3769
janë indet nervore dhe indet që ndihmojnë tretjen e ushqimit.
03:53
And what transpired was that people had put forward a hypothesis
74
217902
4177
Ndodhi që njerëzit kishin paraqitur një hipotezë
03:57
that was apparently coming up with some fabulous results by about 1995.
75
222079
4505
që po sillte rezultate të mrekullueshme rreth vitin 1995.
04:02
It's a lady named Leslie Aiello.
76
226584
2958
Ishte një zonjë e quajtur Leslie Aiello.
04:05
And the paper then suggested that you traded one for the other.
77
229542
4792
Artikulli sugjeronte se ne shkëmbejmë njërën për tjetrën.
04:10
If you wanted your brain for a particular body mass to be large,
78
234334
3708
Nëse dëshiron të kesh një tru të madh për një masë të caktuar trupore,
04:13
you had to live with a smaller gut.
79
238042
3147
duhet të jetosh me një sistem të tretjes më të vogël.
04:17
That then set me off completely
80
241189
2834
Kjo më ndërroi drejtimin dhe më bëri të mendoj
04:19
to say, Okay, these two are connected.
81
244023
2720
që këto dy gjëra janë të ndërlidhura.
04:22
So I looked at the cultivation of information as if it were food
82
246743
4186
Fillova të shikoja kultivimin e informacionit sikur të ishte ushqim
04:26
and said, So we were hunter-gathers of information.
83
250929
2821
dhe thashë me vete "Ne ishim gjuetarë-mbledhës të informacioneve"
04:29
We moved from that to becoming farmers and cultivators of information.
84
253750
4375
U shkëputëm nga ajo për tu bërë farmerë dhe kultivues të informacionit.
04:34
Does that really explain what we're seeing
85
258125
1750
A e shpjegon kjo atë që po shohim sot
04:35
with the intellectual property battles nowadays?
86
259875
2750
me betejat intelektuale të pronësisë?
04:38
Because those people who were hunter-gatherers in origin
87
262625
3333
Ata njerëz që ishin gjuetarë-mbledhës me prejardhje
04:41
wanted to be free and roam and pick up information as they wanted,
88
265958
3667
dëshiruan të ishin të lirë të bridhnin dhe të mbledhnin informacione sic u kishte qejfi,
04:45
and those that were in the business of farming information
89
269625
2625
dhe ata që merreshin me mbledhjen e informacioneve
04:48
wanted to build fences around it,
90
272250
2375
donin të ndërtonin gardhe rreth kësaj,
04:50
create ownership and wealth and structure and settlement.
91
274625
3671
të krijonin pronësi dhe pasuri dhe stukturë dhe vendbanime.
04:54
So there was always going to be a tension within that.
92
278296
2964
Kjo do shkaktonte tendosje përbrenda.
04:57
And everything I saw in the cultivation
93
281260
2057
Cdo gjë që lexova mbi kultivimin
04:59
said there were huge fights amongst the foodies
94
283317
2558
fliste për përleshje të mëdha ndërmjet pëlqyesve të ushqimit
05:01
between the cultivators and the hunter-gatherers.
95
285875
2227
mes kultivuesve dhe gjuetarëve-mbledhësve.
05:04
And this is happening here.
96
288102
2315
Kjo po ndodh edhe këtu.
05:06
When I moved to preparation, this same thing was true,
97
290417
2881
Kur u vendosa të shkollë parapërgatitëse, e njëjta gjë ishte e vërtetë,
05:09
expect that there were two schools.
98
293298
2327
përvec se ishin 2 shkolla.
05:11
One group of people said you can distill your information,
99
295625
3083
Një grup njerëzish thonin se mund të distilosh informacionet,
05:14
you can extract value, separate it and serve it up,
100
298708
3375
mund të nxjerrësh vlerë, ta ndash dhe ta shërbesh,
05:17
while another group turned around
101
302083
1744
përderisa grupi tjetër i kundërvihej dhe
05:19
and said no, no you can ferment it.
102
303827
1737
thoshte jo, nuk mund ta tharmosh.
05:21
You bring it all together and mash it up
103
305564
2665
E bën tok, e shtyp dhe e shndërron në një masë të butë
05:24
and the value emerges that way.
104
308229
2089
dhe kështu i del në shesh vlera.
05:26
The same is again true with information.
105
310318
2661
E njëjta gjë është e vërtetë për informacionet.
05:28
But consumption was where it started getting really enjoyable.
106
312979
3719
Por konsumimi është pika ku e tërë kjo filloi të bëhej me të vërtetë e kënaqshme.
05:32
Because what I began to see then
107
316698
2357
Atëherë fillova të vëreja
05:34
was there were so many different ways people would consume this.
108
319055
3445
se ka mënyra të ndryshme se si njerëzit mund të konsumojnë këtë.
05:38
They'd buy it from the shop as raw ingredients.
109
322500
2488
Do e blenin nga dyqani si përbërës të papërpunuar.
05:40
Do you cook it? Do you have it served to you?
110
324988
2141
A e gatuan? A ta shërben dikush?
05:43
Do you go to a restaurant?
111
327129
1688
A shkon në një restoran?
05:44
The same is true every time as I started thinking about information.
112
328817
3774
E njëjta gjë është e vërtetë cdo herë që filloj të mendoj për informacionet.
05:48
The analogies were getting crazy --
113
332591
2513
Analogjitë ishin jashtë kontrollit --
05:51
that information had sell-by dates,
114
335104
2696
informacionet kishin data të shitjes,
05:53
that people had misused information that wasn't dated properly
115
337800
3950
njerëzit kishin keqpërdorur informacione që nuk ishin datuar sic duhet
05:57
and could really make an effect on the stock market,
116
341750
2333
dhe mund të kenë ndikim në tregun e aksioneve,
05:59
on corporate values, etc.
117
344083
2403
në vlerat e korporatave, e të tjera.
06:02
And by this time I was hooked.
118
346486
2396
Tashmë isha futur thellë në këtë.
06:04
And this is about 23 years into this process.
119
348882
2995
Ky ishte një proces 23 vjecar.
06:07
And I began to start thinking of myself
120
351877
2290
Fillova të mendoja per veten
06:10
as we start having mash-ups of fact and fiction,
121
354167
3471
se përderisa kemi përzierje të fakteve dhe trillimeve,
06:13
docu-dramas, mockumentaries, whatever you call it.
122
357638
3487
dramave dokumentare, dokumentarëve të bazuar në trillime, cfarëdo që ju e quani.
06:17
Are we going to reach the stage
123
361125
1460
A do arrijmë pikën
06:18
where information has a percentage for fact associated with it?
124
362585
4558
ku informacioni ka sadopak fakt në të?
06:23
We start labeling information for the fact percentage?
125
367143
3437
A do fillojmë të emërtojmë informacionet në bazë të përqindjes së fakteve që përmbajnë?
06:26
Are we going to start looking at what happens
126
370580
2628
A do fillojmë të hulumtojmë se cfarë ndodh
06:29
when your information source is turned off, as a famine?
127
373208
3579
kur burimi i informacionit fiket, sikur kriza e urisë?
06:32
Which brings me to the final element of this.
128
376787
2567
Kjo më sjell tek elementet e fundit të kësaj.
06:35
Clay Shirky once stated that there is no such animal as information overload,
129
379354
3146
Clay Shirky njëherë tha se nuk ka kafshë të tillë sikur mbingarkesa e infomacionit,
06:38
there is only filter failure.
130
382500
3167
ka vetëm dështim të filterit.
06:41
I put it to you that information,
131
385667
2625
Une ju them se informacioni,
06:44
if viewed from the point of food,
132
388292
2397
po qe se shikohet nga këndvështrimi i ushqimit,
06:46
is never a production issue; you never speak of food overload.
133
390689
3886
nuk është cështje prodhimi; nuk flitet kurrë për mbingarkesë ushqimi.
06:50
Fundamentally it's a consumption issue.
134
394575
2196
Në thellësi është një cështje konsumimi.
06:52
And we have to start thinking
135
396771
2021
Duhet të fillojmë të mendojmë
06:54
about how we create diets within ourselves, exercise within ourselves,
136
398792
5381
se si të krijojmë dieta brenda vetvetes, të ushtrojmë brenda vetvetes,
07:00
to have the faculties to be able to deal with information,
137
404173
2535
të kemi aftësi për tu marrë me informacione,
07:02
to have the labeling to be able to do it responsibly.
138
406708
3750
të bëjmë emërtime në mënyrë të përgjegjshme.
07:06
In fact, when I saw "Supersize Me," I starting thinking of saying,
139
410458
3834
Në fakt, kur e pashë "Supersize me", fillova të mendoja
07:10
What would happen
140
414292
1958
se cfarë do ndodhte
07:12
if an individual had 31 days nonstop Fox News?
141
416250
4194
nëse një person do shikonte lajmet në Fox News për 31 ditë rresht?
07:16
(Laughter)
142
420444
1364
(Qeshje)
07:17
Would there be time to be able to work with it?
143
421808
2902
A do kemi kohë të merremi me këtë?
07:20
So you start really understanding
144
424710
2963
Kjo të bën të kuptosh
07:23
that you can have diseases, toxins, a need to balance your diet,
145
427673
6354
që mund të vuash nga sëmundjet, helmet, nga nevoja të balancosh dietën,
07:29
and once you start looking, and from that point on,
146
434027
2911
dhe kur fillon ta vështrosh nga afër
07:32
everything I have done in terms of the consumption of information,
147
436938
3687
cdo gjë që kam bërë lidhur me konsumimin e informacionit,
07:36
the production of information, the preparation of information,
148
440625
3330
prodhimin e informacionit, përgatitjen e informacionit,
07:39
I've looked at from the viewpoint of food.
149
443955
3533
që e kam shikuar nga këndvështrimi i ushqimit.
07:43
It has probably not helped my waistline any
150
447488
2470
Ndoshta nuk i ka ndihmuar shumë belit tim
07:45
because I like practicing on both sides.
151
449958
2488
sepse më pëlqen të ushtrojë në të dy anët.
07:48
But I'd like to leave you with just that question:
152
452446
3721
Dua të ju lë me po këtë pyetje:
07:52
If you began to think of all the information that you consume
153
456167
2983
Nëse mendoni për informacionin që konsumoni
07:55
the way you think of food,
154
459150
1583
në mënyrën në të cilën mendoni për ushqimin,
07:56
what would you do differently?
155
460733
1774
cfarë do ndryshonit?
07:58
Thank you very much for your time.
156
462507
2201
Ju faleminderit për kohën qe me kushtuat.
08:00
(Applause)
157
464708
1890
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
JP Rangaswami - TechnologistJP Rangaswami thinks deeply (and hilariously) about disruptive data.
Why you should listen
With a background in economics and journalism, JP Rangaswami has been a technology innovator and chief information officer for many leading financial firms. As an advocate for open source and disruptive technologies, Rangaswami has been a leading force in the success of multiple startups, including School of Everything, Salesforce.com and Ribbit. He blogs (unmissably) at Confused of Calcutta.
JP Rangaswami | Speaker | TED.com