TED2011
Harvey Fineberg: Are we ready for neo-evolution?
Harvey Fineberg: Neo-evrime hazır mıyız?
Filmed:
Readability: 4.4
1,108,576 views
Tıp etikçisi Harvey Fineberg gitgide evrimleşen insan türleri için bize üç yol gösteriyor: evrilmeyi tamamen durdurmak, doğal olarak evrilmek-- ya da sonraki adımları kontrol etmek, kendimizi daha zeki, hızlı, iyi yapmak için genetik modifikasyonu kullanmak. Avucumuzdaki neo-evrim ile ne yapacağız?
Harvey Fineberg - Health policy expert
Harvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics. Full bio
Harvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
How would you like to be better than you are?
0
0
4000
Olduğunuzdan daha iyi olmaya ne dersiniz?
00:19
Suppose I said
1
4000
2000
Demek istedim ki
00:21
that, with just a few changes in your genes,
2
6000
2000
genlerinizdeki bir kaç değişiklik ile
00:23
you could get a better memory --
3
8000
2000
daha iyi bir hafızaya sahip olabilirsiniz
00:25
more precise,
4
10000
2000
daha kusursuz
00:27
more accurate and quicker.
5
12000
3000
daha doğru ve daha hızlı
00:30
Or maybe you'd like to be more fit, stronger,
6
15000
3000
belkide daha formda olmak istersiniz ya da daha güçlü
00:33
with more stamina.
7
18000
2000
daha dayanıklı
00:35
Would you like to be more attractive and self-confident?
8
20000
4000
Daha çekici ve kendine güvenen biri olmak ister misiniz?
00:39
How about living longer with good health?
9
24000
3000
Sağlıklı daha uzun bir yaşama ne dersiniz?
00:42
Or perhaps you're one of those
10
27000
2000
Belki de daha fazla yaratıcılık için
00:44
who's always yearned for more creativity.
11
29000
3000
can atanlardan birisinizdir.
00:47
Which one would you like the most?
12
32000
3000
Hangisini en çok isterdiniz?
00:51
Which would you like, if you could have just one?
13
36000
2000
Sadece birini seçebilseydiniz, hangisini seçerdiniz?
00:53
(Audience Member: Creativity.)
14
38000
2000
Seyirci: Yaratıcılık
00:55
Creativity.
15
40000
2000
Yaratıcılık
00:57
How many people would choose creativity?
16
42000
2000
Kaçınız yaratıcılığı seçerdiniz?
00:59
Raise your hands. Let me see.
17
44000
2000
Elleriniz kaldırın, göreyim
01:01
A few. Probably about as many as there are creative people here.
18
46000
3000
Tek tük. Muhtemelen burada yaratıcı insanlar var
01:04
(Laughter) That's very good.
19
49000
2000
Bu çok iyi
01:06
How many would opt for memory?
20
51000
3000
Kaçınız hafızayı seçerdi?
01:09
Quite a few more.
21
54000
2000
Biraz daha fazla
01:11
How about fitness?
22
56000
2000
Peki fitness?
01:13
A few less.
23
58000
2000
Biraz daha az.
01:15
What about longevity?
24
60000
2000
Uzun ömüre ne dersiniz?
01:17
Ah, the majority. That makes me feel very good as a doctor.
25
62000
3000
Çoğunluk. Doktor olarak iyi histememi sağladı.
01:21
If you could have any one of these,
26
66000
3000
Eğer bunlardan birine sahip olsaydınız
01:24
it would be a very different world.
27
69000
2000
dünya çok farklı olurdu
01:26
Is it just imaginary?
28
71000
2000
Bu sadece bir hayal mi?
01:28
Or, is it, perhaps, possible?
29
73000
3000
ya da mümkün mü?
01:31
Evolution has been a perennial topic
30
76000
3000
Evrim ebedi bi konu olmuştur,
01:34
here at the TED Conference,
31
79000
3000
Ancak bugün burada TED conference' nda
01:37
but I want to give you today
32
82000
2000
size bir doktorun bakış açısını
01:39
one doctor's take on the subject.
33
84000
2000
vermek istiyorum
01:41
The great 20th-century geneticist,
34
86000
2000
Önemli bir 20. yüzyıl genetikcisi
01:43
T.G. Dobzhansky,
35
88000
2000
T.G Dobzansky,
01:45
who was also a communicant
36
90000
2000
aynı zamanda Rusya
01:47
in the Russian Orthodox Church,
37
92000
2000
Ortodoks Kilisesi'nde bir konuşmacıydı
01:49
once wrote an essay that he titled
38
94000
3000
Vaktiyle " Biyolojide evrimin ışığında haricinde
01:52
"Nothing in Biology Makes Sense
39
97000
3000
hiçbir şey anlam ifade
01:55
Except in the Light of Evolution."
40
100000
3000
etmiyor" adını verdiği bir deneme yazdı.
01:58
Now if you are one of those
41
103000
2000
Eğer biyolojik evrim için kanıtları
02:00
who does not accept the evidence for biological evolution,
42
105000
3000
kabul etmeyenlerden biriyseniz,
02:03
this would be a very good time to turn off your hearing aid,
43
108000
3000
bu işitme cihazınızı kapatmanız için iyi bir zaman,
02:06
take out your personal communications device --
44
111000
2000
kişisel iletişim aletlerinizi çıkarın
02:08
I give you permission --
45
113000
2000
size izin veriyorum
02:10
and perhaps take another look at Kathryn Schultz's book on being wrong,
46
115000
3000
ve belki yanlış olduğu noktada Kathryn Schukltz'un kitabına göz atarsınız
02:13
because nothing in the rest of this talk
47
118000
2000
çünkü bu konuşmanın devamında hiçbir şey
02:15
is going to make any sense whatsoever to you.
48
120000
3000
size daha önce de olduğu gibi bir anlam ifade etmeyecek.
02:18
(Laughter)
49
123000
2000
(gülüşmeler)
02:20
But if you do accept
50
125000
2000
Ama eğer
02:22
biological evolution,
51
127000
3000
biyolojik evrimi kabul ediyorsanız
02:25
consider this:
52
130000
2000
bunu düşünün:
02:27
is it just about the past,
53
132000
2000
Sadece geçmişle mi ilgili?
02:29
or is it about the future?
54
134000
2000
ya da gelecekle mi?
02:31
Does it apply to others,
55
136000
2000
Diğerlerine uygulanabilir mi?
02:33
or does it apply to us?
56
138000
3000
ya da bize uygulanabilir mi?
02:36
This is another look at the tree of life.
57
141000
3000
Bu hayat ağacına diğer bir bakış
02:39
In this picture,
58
144000
2000
bu resimde,
02:41
I've put a bush with a center branching out in all directions,
59
146000
3000
merkezden her yöne uzayan bir dallar yerleştirdim
02:44
because if you look at the edges
60
149000
2000
çünkü eğer hayat ağacının
02:46
of the tree of life,
61
151000
2000
kenarına bakarsanız,
02:48
every existing species
62
153000
2000
dalların ucunda bulunan,
02:50
at the tips of those branches
63
155000
2000
varolan her tür
02:52
has succeeded in evolutionary terms:
64
157000
2000
evrimsel anlamda birbirini izlemiş,
02:54
it has survived;
65
159000
2000
hayatta kalmış ve
02:56
it has demonstrated a fitness
66
161000
2000
çevresine bir uyum
02:58
to its environment.
67
163000
2000
geliştirmiştir.
03:00
The human part of this branch,
68
165000
3000
Bu dalın bir ucu
03:03
way out on one end,
69
168000
3000
tabi ki bizim en çok ilgilendiğimiz
03:06
is, of course, the one that we are most interested in.
70
171000
4000
insana ırkına ait.
03:10
We branch off of a common ancestor
71
175000
2000
Biz ortak bir soydan geliyoruz
03:12
to modern chimpanzees
72
177000
2000
yaklaşık altı-sekiz milyon yıl önceki
03:14
about six or eight million years ago.
73
179000
3000
modern şempanzelerden.
03:17
In the interval,
74
182000
2000
Bu sürede
03:19
there have been perhaps 20 or 25
75
184000
2000
belki yirmi-yirmibeş farklı
03:21
different species of hominids.
76
186000
3000
insansı tür oluşmuştur.
03:24
Some have come and gone.
77
189000
3000
Kimisi gelmiş ve gitmiştir
03:27
We have been here for about 130,000 years.
78
192000
4000
Biz yaklaşık 130,000 yıldır buradayız.
03:31
It may seem like we're quite remote
79
196000
2000
hayat ağacınının diğer parçalarından
03:33
from other parts of this tree of life,
80
198000
3000
biraz uzakmışız gibi gözükebilir,
03:36
but actually, for the most part,
81
201000
3000
ancak gerçekte, büyük bir bölüm için,
03:39
the basic machinery of our cells
82
204000
3000
Hücrelerimizin basit sistemi
03:42
is pretty much the same.
83
207000
2000
oldukça yakındır.
03:44
Do you realize that we can take advantage
84
209000
3000
yaygın bir bakterinin sisteminden
03:47
and commandeer the machinery of a common bacterium
85
212000
3000
faydalanarak ve onu kumanda ederek,
03:50
to produce the protein of human insulin
86
215000
3000
şeker hastalarını tedavi etmek için
03:53
used to treat diabetics?
87
218000
2000
insulin proteini ürettiğimizn farkında mısınız?
03:55
This is not like human insulin;
88
220000
2000
Bu insan insilününe benzer değil,
03:57
this is the same protein
89
222000
2000
pankreasın salgıladığı proteinden
03:59
that is chemically indistinguishable
90
224000
2000
kimyasal olarak kimyasal olarak ayırt edilemeyen
04:01
from what comes out of your pancreas.
91
226000
4000
tıpatıp aynı protein.
04:06
And speaking of bacteria,
92
231000
2000
Bakterilerden bahsetmişken
04:08
do you realize that each of us carries in our gut
93
233000
3000
bağırsaklarımızda vücudumuzun geri kalanında
04:11
more bacteria
94
236000
2000
bulunandan
04:13
than there are cells in the rest of our body?
95
238000
2000
daha fazla bakteri taşıdığımızın farkında mısınız?
04:15
Maybe 10 times more.
96
240000
2000
Belki 10 kat daha fazla.
04:17
I mean think of it,
97
242000
2000
Düşünün ki,
04:19
when Antonio Damasio asks about your self-image,
98
244000
3000
Antonio Damasio özgüveninizden bahsettiğinde
04:22
do you think about the bacteria?
99
247000
3000
bakteriler aklınıza gelir miydi?
04:26
Our gut is a wonderfully hospitable environment
100
251000
2000
Bakteriler için
04:28
for those bacteria.
101
253000
2000
bağırsaklarımız mükemmel derecede uyumlu bir çevre.
04:30
It's warm, it's dark, it's moist,
102
255000
2000
Sıcak, karanlık ve nemli.
04:32
it's very cozy.
103
257000
2000
Samimi bir ortam.
04:34
And you're going to provide all the nutrition that they could possibly want
104
259000
2000
Ve onlar bir çaba göstermeden gerekli olan ve isteyecekleri
04:36
with no effort on their part.
105
261000
2000
tüm besini onlara sağlayacaksınız.
04:38
It's really like an Easy Street for bacteria,
106
263000
3000
bakteriler için
04:41
with the occasional interruption
107
266000
3000
kolay bir
04:44
of the unintended forced rush to the exit.
108
269000
2000
lokma
04:46
But otherwise,
109
271000
3000
Bakterilere harika bir yaşam ortamısınız
04:49
you are a wonderful environment for those bacteria,
110
274000
3000
ancak diğer bir taraftan
04:52
just as they are essential to your life.
111
277000
3000
bu bakteriler yaşamınız için çok önemliler.
04:55
They help in the digestion of essential nutrients,
112
280000
3000
Bakteriler başlıca besinlerin sindirrilmesine yardım ederler
04:58
and they protect you against certain diseases.
113
283000
3000
ve sizi bazı hastalıklara karşı korurlar.
05:02
But what will come in the future?
114
287000
2000
ama gelecekte ne olacak?
05:04
Are we at some kind of evolutionary equipoise
115
289000
3000
Tür olarak
05:07
as a species?
116
292000
2000
bir çeşit evrimsel dengede miyiz?
05:09
Or, are we destined
117
294000
2000
Ya da farklı bir
05:11
to become something different --
118
296000
2000
tür olmaya mı mahkumuz?
05:13
something, perhaps, even better adapted
119
298000
3000
belki de çevreye
05:16
to the environment?
120
301000
2000
daha iyi adapte olmaktayız
05:18
Now let's take a step back in time
121
303000
3000
Geçmişe bir göz atalım
05:21
to the Big Bang, 14 billion years ago --
122
306000
3000
ondört milyar yıl önce, big bang patlaması
05:24
the Earth, the solar system,
123
309000
2000
dünya ve güneş sistemi
05:26
about four and a half billion years --
124
311000
3000
dört buçuk milyar yıl önce
05:29
the first signs of proto-life,
125
314000
2000
dünyada yaşamın ilk bulguları
05:31
maybe three to four billion years ago on Earth --
126
316000
2000
üç-dört milyon yıl önce
05:33
the first multi-celled organisms,
127
318000
3000
ilk çok hücreli organizmalar
05:36
perhaps as much
128
321000
2000
sekiz yüz milyon
05:38
as 800 or a billion years ago --
129
323000
3000
ya da bir milyar yıl önce
05:41
and then the human species,
130
326000
2000
ardından 130,000 yıl
05:43
finally emerging
131
328000
2000
ortaya çıkan
05:45
in the last 130,000 years.
132
330000
3000
insan ırkı
05:48
In this vast unfinished symphony of the universe,
133
333000
3000
evrenin bu bitmeyen muazzam semfonisinde
05:51
life on Earth is like a brief measure;
134
336000
3000
dünyadamızda yaşam kısa bir ölçüt
05:54
the animal kingdom,
135
339000
2000
hayvanlar alemi ise
05:56
like a single measure;
136
341000
3000
daha da kısa
05:59
and human life,
137
344000
2000
ve insan alemi
06:01
a small grace note.
138
346000
2000
ufak ilave bir nota
06:03
That was us.
139
348000
3000
Aynı zamanda bu konuşmanın
06:06
That also constitutes the entertainment portion of this talk,
140
351000
2000
eğlenceli kısmını teşkil eden insanoğlu
06:08
so I hope you enjoyed it.
141
353000
2000
umarım eğlenmişsinizdir.
06:10
(Laughter)
142
355000
2000
(gülüşmeler)
06:12
Now when I was a freshman in college,
143
357000
3000
Üniversitedeki ilk yılımda
06:15
I took my first biology class.
144
360000
2000
ilk biyoloji dersimde
06:17
I was fascinated
145
362000
2000
biyolojinin güzelliği ve zerafeti karşısında
06:19
by the elegance and beauty of biology.
146
364000
3000
büyülenmiştim.
06:22
I became enamored of the power of evolution,
147
367000
3000
evrimin gücüne aşık olmuştum
06:25
and I realized something very fundamental:
148
370000
2000
ve çok önemli bir şeyi farkettim
06:27
in most of the existence of life
149
372000
2000
tek hücreli
06:29
in single-celled organisms,
150
374000
2000
yaşam formlarında
06:31
each cell simply divides,
151
376000
2000
her hücre basitçe bölünür ve
06:33
and all of the genetic energy of that cell
152
378000
3000
o hücrenin bütün genetik enerjisi
06:36
is carried on in both daughter cells.
153
381000
3000
yavru hücrelere taşınır.
06:39
But at the time multi-celled organisms come online,
154
384000
4000
Ancak çok hücreli organizmalara geldiğimizde
06:43
things start to change.
155
388000
2000
işler değişmeye başlar
06:45
Sexual reproduction enters the picture.
156
390000
3000
üreme devreye girer
06:48
And very importantly,
157
393000
2000
Ve önemli olarak
06:50
with the introduction of sexual reproduction
158
395000
3000
üremeyle tanışmamızın ardından
06:53
that passes on the genome,
159
398000
2000
genomla aktarılanlar dışında
06:55
the rest of the body
160
400000
2000
vücudumuzun geri kalanı
06:57
becomes expendable.
161
402000
2000
harcanabilir hale geliyor.
06:59
In fact, you could say
162
404000
3000
Aslında, üreme ile
07:02
that the inevitability of the death of our bodies
163
407000
3000
ölümün kaçınılmazlığının
07:05
enters in evolutionary time
164
410000
2000
evrimsel olarak
07:07
at the same moment
165
412000
2000
birlikte devreye
07:09
as sexual reproduction.
166
414000
2000
girdiklerini söyleyebilirsiniz.
07:11
Now I have to confess,
167
416000
2000
İtiraf etmek zorundayım,
07:13
when I was a college undergraduate,
168
418000
2000
üniversitedeyken
07:15
I thought, okay, sex/death, sex/death, death for sex --
169
420000
4000
üreme/ölüm, ölmek için üremek diye düşündüm
07:19
it seemed pretty reasonable at the time,
170
424000
3000
o zamanlar makul gelmişti
07:22
but with each passing year,
171
427000
2000
ancak yıllar geçtikçe
07:24
I've come to have increasing doubts.
172
429000
2000
kuşkularım arttı
07:26
I've come to understand the sentiments of George Burns,
173
431000
3000
Doksanlarda Las Vegas'ta
07:29
who was performing still in Las Vegas
174
434000
2000
performans sergileyen George Burns'un
07:31
well into his 90s.
175
436000
2000
hassasiyetlerini anlamıştım.
07:33
And one night, there's a knock at his hotel room door.
176
438000
2000
Bir gece kapısı çalınır.
07:35
He answers the door.
177
440000
2000
Kapıyı açtığında
07:37
Standing before him is a gorgeous, scantily clad showgirl.
178
442000
3000
karşısında güzel showgirl görür.
07:40
She looks at him and says,
179
445000
2000
Kız bakar ve "süper seks
07:42
"I'm here for super sex."
180
447000
3000
için burdayım" der.
07:45
"That's fine," says George, "I'll take the soup."
181
450000
3000
George " güzel, çorba alabilir miyim" der.
07:48
(Laughter)
182
453000
4000
(gülüşmeler)
07:52
I came to realize,
183
457000
2000
Anladımki
07:54
as a physician,
184
459000
2000
doktor olarak
07:56
that I was working toward a goal
185
461000
3000
bir amaca yönelik çalışıyordum ve
07:59
which was different from the goal of evolution --
186
464000
3000
bu evrimin amacından farklıydı
08:02
not necessarily contradictory, just different.
187
467000
3000
tamamen zıt değildi sadece farklıydı.
08:05
I was trying to preserve the body.
188
470000
2000
Bedeni korumaya çalışıyordum
08:07
I wanted to keep us healthy.
189
472000
2000
Bizi sağlıklı tutmak istiyordum
08:09
I wanted to restore health from disease.
190
474000
3000
Hastalıkları iyileştirmek istiyordum
08:12
I wanted us to live long and healthy lives.
191
477000
3000
Sağlıklı ve uzun yaşamamızı istiyordum.
08:15
Evolution is all about passing on the genome
192
480000
3000
Evrim genomu gelecek nesle
08:18
to the next generation,
193
483000
2000
aktarmakla alakalı
08:20
adapting and surviving
194
485000
3000
nesilden nesile
08:23
through generation after generation.
195
488000
2000
uyum sağlamak ve hayatta kalmak
08:25
From an evolutionary point of view,
196
490000
3000
Evrimsel bakış açısıyla
08:28
you and I are like the booster rockets
197
493000
2000
Siz ve ben genetik yükü
08:30
designed to send the genetic payload
198
495000
2000
bir sonraki yörüngeye taşımak
08:32
into the next level of orbit
199
497000
2000
için dizayn edilmiş ve denize düşmeye mahkum
08:34
and then drop off into the sea.
200
499000
3000
besleme roketleri gibiyiz.
08:37
I think we would all understand the sentiment that Woody Allen expressed
201
502000
3000
Woody Allen'ın açıkladığı şekilde hepimiz anlayabiliriz sanırım.
08:40
when he said, "I don't want to achieve immortality through my work.
202
505000
4000
"Eserimle ölümsüzlüğe ulaşmayı
08:44
I want to achieve it through not dying."
203
509000
2000
değil ölmemeyi başarmayı istiyorum."
08:46
(Laughter)
204
511000
3000
Gülüşmeler
08:49
Evolution does not necessarily
205
514000
3000
Evrim ille de
08:52
favor the longest-lived.
206
517000
2000
en uzun yaşayanı onaylamaz
08:54
It doesn't necessarily favor the biggest
207
519000
2000
ille de en büyüğü onaylamaz
08:56
or the strongest or the fastest,
208
521000
2000
ya da en güçlüyü en hızlıyı
08:58
and not even the smartest.
209
523000
2000
ya da en akıllıyı bile.
09:00
Evolution favors
210
525000
2000
Evrim çevresine
09:02
those creatures best adapted
211
527000
3000
en iyi uyum sağlayan
09:05
to their environment.
212
530000
2000
canlıları onaylar.
09:07
That is the sole test
213
532000
2000
hayatta kalmanın ve başarmanın
09:09
of survival and success.
214
534000
2000
yegane örneğidir bu.
09:11
At the bottom of the ocean,
215
536000
2000
Okyanusun altında
09:13
bacteria that are thermophilic
216
538000
2000
sıcağı seven bakteriler
09:15
and can survive at the steam vent heat
217
540000
3000
buhar deliklerinden çıkan ısı sayesinde yaşabilirler
09:18
that would otherwise produce, if fish were there,
218
543000
3000
yani
09:21
sous-vide cooked fish,
219
546000
2000
kendilerine
09:23
nevertheless, have managed
220
548000
2000
uygun çevreyi
09:25
to make that a hospitable environment for them.
221
550000
5000
oluşturdular
09:30
So what does this mean,
222
555000
3000
Bu ne anlama geliyor
09:33
as we look back at what has happened in evolution,
223
558000
3000
evrimde geçmişte ne olduğunuda baktığımızda
09:36
and as we think about the place again
224
561000
3000
ve insan evriminin yerini
09:39
of humans in evolution,
225
564000
3000
düşündüğümüzde
09:42
and particularly as we look ahead
226
567000
3000
ve özellikle bir sonraki adıma
09:45
to the next phase,
227
570000
2000
baktıgımızda
09:47
I would say
228
572000
2000
bir çok olasılık
09:49
that there are a number of possibilities.
229
574000
3000
olduğunu söyleyebilirim
09:52
The first is that we will not evolve.
230
577000
5000
ilk olarak, bir çeşit dengeye ulaştık ve
09:57
We have reached
231
582000
2000
artık insan evrimi
09:59
a kind of equipoise.
232
584000
2000
duracak.
10:01
And the reasoning behind that would be,
233
586000
2000
Bunun sebebi ise
10:03
first, we have, through medicine,
234
588000
3000
bir çok genimizi ilaçlar sayesinde
10:06
managed to preserve a lot of genes
235
591000
2000
korumayı başardık
10:08
that would otherwise be selected out
236
593000
2000
müdahale etmeseydik bu genler seçilecek ve
10:10
and be removed from the population.
237
595000
2000
silinecekti
10:12
And secondly, we as a species
238
597000
2000
tür olarak çevremize uyum sağladığımız
10:14
have so configured our environment
239
599000
3000
kadar çevreyi de kendimize
10:17
that we have managed to make it adapt to us
240
602000
3000
gore
10:20
as well as we adapt to it.
241
605000
3000
uyarladık.
10:23
And by the way, we immigrate and circulate
242
608000
2000
Bu arada evrimin ihtiyacı olan
10:25
and intermix so much
243
610000
2000
izolasyonu sağlayamayacak kadar
10:27
that you can't any longer
244
612000
2000
göç ettik,
10:29
have the isolation that is necessary
245
614000
2000
dolaştık,
10:31
for evolution to take place.
246
616000
3000
ve karıştık birbirimize
10:34
A second possibility
247
619000
2000
İkinci olasılık,
10:36
is that there will be evolution of the traditional kind,
248
621000
3000
doğal geleneksel tarzda bir evrimin
10:39
natural, imposed by the forces of nature.
249
624000
5000
doğanın güçleri tarafından dayatılmasıdır.
10:44
And the argument here would be
250
629000
2000
Buradaki tartışma ise
10:46
that the wheels of evolution grind slowly,
251
631000
3000
değiştirilemeyen bu sürecin,
10:49
but they are inexorable.
252
634000
2000
çok ağır işlemesidir.
10:51
And as far as isolation goes,
253
636000
2000
İzolasyon sürdüğü sürece,
10:53
when we as a species
254
638000
2000
yani tür olarak
10:55
do colonize distant planets,
255
640000
2000
uzak gezegenleri sömürgeleştirdiğimizde,
10:57
there will be the isolation and the environmental changes
256
642000
3000
evrimin doğal bir şekilde
11:00
that could produce evolution
257
645000
3000
gerçekleşeceği
11:03
in the natural way.
258
648000
2000
izolasyon ve çevresel değişiklikler mümkün olacak.
11:05
But there's a third possibility,
259
650000
2000
Ancak üçüncü bir ihtimal var,
11:07
an enticing, intriguing and frightening possibility.
260
652000
3000
Baştan çıkaran, büyüleyen ve korkutan bir olasılık
11:10
I call it neo-evolution --
261
655000
2000
neo evrim diye adlandırıyorum.
11:12
the new evolution
262
657000
2000
yeni evrim
11:14
that is not simply natural,
263
659000
2000
doğanın basitliğini içermeyen
11:16
but guided and chosen
264
661000
3000
bireyler olarak bizim
11:19
by us as individuals
265
664000
3000
tercihlerimizle
11:22
in the choices that we will make.
266
667000
2000
rehberlik ettiğimiz ve seçtiğimiz bir yol.
11:24
Now how could this come about?
267
669000
3000
Bu nasıl olabildi?
11:27
How could it be possible that we would do this?
268
672000
3000
Bunu yapabilmemiz nasıl mümkün hale geldi?
11:30
Consider, first, the reality
269
675000
3000
Reel olarak düşünürsek
11:33
that people today, in some cultures,
270
678000
3000
bugün bazı kültürlerde insanlar
11:36
are making choices about their offspring.
271
681000
3000
çocukları hakkında seçim yapabiliyor.
11:39
They're, in some cultures,
272
684000
2000
Bazı kültürlerde ebeveynler erkek çocuk
11:41
choosing to have more males than females.
273
686000
3000
sahibi olmayı daha çok seçiyor.
11:44
It's not necessarily good for the society,
274
689000
2000
Toplum için olmazsa olmaz bir fırsat değil
11:46
but it's what the individual and the family are choosing.
275
691000
4000
ancak bireyler ve aileler bu yönde tercih yapıyorlar.
11:50
Think also,
276
695000
2000
düşünün ki,
11:52
if it were possible ever
277
697000
4000
basit bir cinsiyeti seçimi değilde
11:56
for you to choose, not simply to choose the sex of your child,
278
701000
3000
vücudunuzdaki hastalıkları iyileştirecek
11:59
but for you in your body
279
704000
3000
ya da vücudunuzu hastalıklardan koruyacak
12:02
to make the genetic adjustments
280
707000
3000
genetik değişiklikler yapmanız
12:05
that would cure or prevent diseases.
281
710000
2000
mümkün olsaydı.
12:07
What if you could make the genetic changes
282
712000
3000
Şeker hastalığını ve Alzheimer'ı yok edecek,
12:10
to eliminate diabetes or Alzheimer's
283
715000
3000
kanser riskini azaltacak,
12:13
or reduce the risk of cancer
284
718000
2000
felçleri sıfıra indirecek
12:15
or eliminate stroke?
285
720000
2000
genetik değişiklikleri yapabilseydiniz?
12:17
Wouldn't you want
286
722000
2000
Genlerinizde
12:19
to make those changes
287
724000
2000
bu değişikleri yapmak
12:21
in your genes?
288
726000
2000
istemez miydiniz?
12:23
If we look ahead,
289
728000
2000
Eğer geleceğe bakarsak,
12:25
these kind of changes
290
730000
2000
bu tarz seçimler
12:27
are going to be increasingly possible.
291
732000
5000
giderek muhtemel hale geliyor.
12:32
The Human Genome Project
292
737000
2000
İnsan genom projesi,
12:34
started in 1990,
293
739000
2000
1990 yılında başladı ve
12:36
and it took 13 years.
294
741000
2000
on üç yıl sürdü.
12:38
It cost 2.7 billion dollars.
295
743000
5000
2.7 milyar dolara maloldu
12:43
The year after it was finished in 2004,
296
748000
3000
sonuçlanmasından bir yıl sonra
12:46
you could do the same job
297
751000
2000
2004'te aynı işi 20 milyon dolara
12:48
for 20 million dollars in three to four months.
298
753000
3000
üç dört ay içerisinde yapabilirdiniz.
12:51
Today, you can have a complete sequence
299
756000
3000
bugün üçmilyar baz çiftli gen haritanızı
12:54
of the three billion base pairs in the human genome
300
759000
2000
20,000 $ maliyetle
12:56
at a cost of about 20,000 dollars
301
761000
3000
ve bir hafta süre içerisinde
12:59
and in the space of about a week.
302
764000
2000
elde edebilirsiniz.
13:01
It won't be very long
303
766000
2000
1,000 $ maliyetli ve herkesin
13:03
before the reality will be
304
768000
2000
ulaşabileceği bir gen
13:05
the 1,000-dollar human genome,
305
770000
2000
haritası fazla bir zaman geçmeden
13:07
and it will be increasingly available for everyone.
306
772000
3000
mümkün olacak.
13:11
Just a week ago,
307
776000
2000
Bir hafta önce
13:13
the National Academy of Engineering
308
778000
2000
ulusal mühendislik akademisi
13:15
awarded its Draper Prize
309
780000
2000
Drape ödülünü
13:17
to Francis Arnold and Willem Stemmer,
310
782000
2000
evrimin doğal işleyişini hızlandıran
13:19
two scientists who independently developed techniques
311
784000
4000
bağımsız teknikler geliştiren Francis Arnold ve Willem Stemmer adlı
13:23
to encourage the natural process of evolution to work faster
312
788000
4000
iki bilim adamında verdi.
13:27
and to lead to desirable proteins
313
792000
2000
Bu aynı zamanda Frances ve Arnold'un "yöneltilmiş evrim" olarak
13:29
in a more efficient way --
314
794000
2000
adlandırdıkları arzu edilen proteinlere
13:31
what Frances Arnold calls "directed evolution."
315
796000
4000
daha etkili bir bir biçimde ulaşmayı sağlayan bir çalışma.
13:35
A couple of years ago, the Lasker Prize
316
800000
3000
Birkaç yıl önce Lasker ödülü
13:38
was awarded to the scientist Shinya Yamanaka
317
803000
3000
bilimadamı Shinya yamanaka
13:41
for his research
318
806000
2000
yetişkin deri hücresinin
13:43
in which he took an adult skin cell,
319
808000
2000
bir fibroblast,
13:45
a fibroblast,
320
810000
2000
dört genini değiştirerek
13:47
and by manipulating just four genes,
321
812000
3000
vücunuzdaki herhangi bir hücre
13:50
he induced that cell
322
815000
2000
olabilmesini mümkün
13:52
to revert to a pluripotential stem cell --
323
817000
4000
hale
13:56
a cell potentially capable
324
821000
3000
getirdiği araştırmasından
13:59
of becoming any cell in your body.
325
824000
3000
ötürü.
14:02
These changes are coming.
326
827000
2000
Bu değişiklikler yolda.
14:04
The same technology
327
829000
2000
bakteride insan insulini üretmemizi sağlayan
14:06
that has produced the human insulin in bacteria
328
831000
2000
teknolojiyle,
14:08
can make viruses
329
833000
2000
sadece kendilerine karşı değil
14:10
that will not only protect you against themselves,
330
835000
3000
diğer viruslere karşı da bağışıklık geliştirmenizi
14:13
but induce immunity against other viruses.
331
838000
2000
sağlayacak virusler yapabiliriz.
14:15
Believe it or not,
332
840000
2000
İnanın ya da inanmayın,
14:17
there's an experimental trial going on
333
842000
2000
tütün bitkisinin hücrelerinde yetişen bir maddeyle,
14:19
with vaccine against influenza
334
844000
3000
gribe karşı bir aşı geliştirme
14:22
that has been grown in the cells of a tobacco plant.
335
847000
4000
denemeleri devam etmekte.
14:26
Can you imagine something good coming out of tobacco?
336
851000
4000
Tütünden iyi bir şey çıkabileceğini hayal edebiliyor musunuz?
14:30
These are all reality today,
337
855000
3000
Bunlar bugünkü gerçekler ve
14:33
and [in] the future, will be evermore possible.
338
858000
3000
gelecek daha da fazlası mümkün olacak.
14:36
Imagine then
339
861000
2000
İki küçük değişiklikle
14:38
just two other little changes.
340
863000
3000
vücudunuzdaki hücreleri değiştirebildiğiniz
14:41
You can change the cells in your body,
341
866000
2000
hayal edin
14:43
but what if you could change the cells in your offspring?
342
868000
4000
Ama ya çocuğuzun hücrelerini değiştirebilseniz?
14:47
What if you could change the sperm and the ova,
343
872000
2000
Ya sperm ve yumurtayı değiştirme şansınız olsa ya da
14:49
or change the newly fertilized egg,
344
874000
3000
döllenen yumurtayı değiştirme ve
14:52
and give your offspring a better chance
345
877000
2000
çocuğunuza daha sağlıklı bir yaşam
14:54
at a healthier life --
346
879000
2000
şansı verebilseniz
14:56
eliminate the diabetes, eliminate the hemophilia,
347
881000
2000
şeker hastalığını ve hemofiliyi yokedebilseniz
14:58
reduce the risk of cancer?
348
883000
2000
kanser riskini düşürebilseniz.
15:00
Who doesn't want healthier children?
349
885000
3000
Kim daha sağlıklı bir çocuk istemez ki?
15:03
And then, that same analytic technology,
350
888000
3000
daha sonra aynı analitik teknolojiyle
15:06
that same engine of science
351
891000
2000
aynı sistemin ürünüyle
15:08
that can produce
352
893000
2000
hastalıklardan korunmak bizim
15:10
the changes to prevent disease,
353
895000
2000
için de
15:12
will also enable us
354
897000
3000
mümkün olsa
15:15
to adopt super-attributes,
355
900000
2000
süper özellikler elde edebilsek
15:17
hyper-capacities --
356
902000
2000
yüksek kapasiteler
15:19
that better memory.
357
904000
2000
daha iyi bir hafıza
15:21
Why not have the quick wit
358
906000
2000
neden Ken Jenniings'in kıvrak zekasına
15:23
of a Ken Jennings,
359
908000
2000
sahip olmayasınız
15:25
especially if you can augment it
360
910000
2000
özellikle yeni Watson makinesiyle
15:27
with the next generation of the Watson machine?
361
912000
3000
geliştirebilecekken?
15:30
Why not have the quick twitch muscle
362
915000
3000
Neden daha hızlı ve daha uzun koşmanızı sağlayacak
15:33
that will enable you to run faster and longer?
363
918000
3000
daha hızlı kasılan kaslara sahip olmayasınız?
15:36
Why not live longer?
364
921000
4000
Neden daha uzun yaşamayasınız?
15:40
These will be irresistible.
365
925000
2000
Bunlar karşı konulamaz olacaklar
15:42
And when we are at a position
366
927000
3000
ve gelecek nesle,
15:45
where we can pass it on to the next generation,
367
930000
2000
uym sağladığımız bu özellikleri
15:47
and we can adopt the attributes we want,
368
932000
3000
aktarma posizyonunda olduğumuzda
15:50
we will have converted
369
935000
3000
eski tarz evrimi
15:53
old-style evolution
370
938000
2000
neo-evrime
15:55
into neo-evolution.
371
940000
2000
çevirmiş olacağız.
15:57
We'll take a process
372
942000
2000
normalde 100,000 yıl gerektirecek süreci
15:59
that normally might require 100,000 years,
373
944000
2000
1,000 yıla
16:01
and we can compress it down to a thousand years --
374
946000
3000
belki de 100 yıla
16:04
and maybe even in the next 100 years.
375
949000
3000
sıkıştırabileceğiz.
16:07
These are choices
376
952000
2000
Bunlar
16:09
that your grandchildren,
377
954000
2000
torunlarınızın
16:11
or their grandchildren,
378
956000
2000
ya da onların torunların
16:13
are going to have before them.
379
958000
3000
sahip olacakları seçenekler.
16:16
Will we use these choices
380
961000
3000
Bu seçenekleri
16:19
to make a society that is better,
381
964000
3000
toplumu daha iyi yapmak için mi kullanacağız?
16:22
that is more successful, that is kinder?
382
967000
3000
daha başarılı, daha nazik
16:25
Or, will we selectively choose different attributes
383
970000
3000
ya da sadece bazılarımız için istediğimiz
16:28
that we want for some of us
384
973000
2000
farklı özellikler mi
16:30
and not for others of us?
385
975000
2000
seçeceğiz?
16:32
Will we make a society
386
977000
3000
Toplumu daha sıkıcı
16:35
that is more boring and more uniform,
387
980000
3000
daha tekdüze
16:38
or more robust and more versatile?
388
983000
3000
ya da daha güçlü, daha becerikli hale mi getireceğiz?
16:41
These are the kinds of questions
389
986000
2000
Bunlar
16:43
that we will have to face.
390
988000
2000
yüzleşmek zorunda olduğumuz sorular
16:45
And most profoundly of all,
391
990000
2000
Ve ciddi olarak,
16:47
will we ever be able to develop the wisdom,
392
992000
3000
bilgeliği gelişterebilecek hale gelecek miyiz
16:50
and to inherit the wisdom,
393
995000
2000
bu seçimleri akıllıca yapmamızı sağlayacak
16:52
that we'll need to make these choices wisely?
394
997000
3000
bilgeliğin varisi olabilecek miyiz?
16:55
For better or worse,
395
1000000
2000
Daha iyi ya da daha kötü için,
16:57
and sooner than you may think,
396
1002000
2000
ve sandığınızdan da yakın bir zamanda
16:59
these choices will be up to us.
397
1004000
3000
bu seçimler bize bağlı olacak.
17:02
Thank you.
398
1007000
2000
Teşekkürler
17:04
(Applause)
399
1009000
10000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Harvey Fineberg - Health policy expertHarvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics.
Why you should listen
As president of the Institute of Medicine, Harvey Fineberg thinks deeply about new medicine, both its broad possibilities and the moral and philosophical questions that each new treatment brings. How do we decide which treatment to use in a tricky case -- both individually and as a community? Is it fair that the richest hospitals get the best healthcare? Who should bear the risk (and gain the reward) of trying the newest treatments?
Fineberg helped found and served as president of the Society for Medical Decision Making and also served as consultant to the World Health Organization. He was provost of Harvard from 1997 to 2001, following thirteen years as Dean of the Harvard School of Public Health. He has devoted most of his academic career to the fields of health policy and medical decision making. His past research has focused on the process of policy development and implementation, assessment of medical technology, evaluation and use of vaccines, and dissemination of medical innovations.
Harvey Fineberg | Speaker | TED.com