TED2011
Harvey Fineberg: Are we ready for neo-evolution?
Harvey Fineberg: Chúng ta đã sẵn sàng cho tân tiến hóa?
Filmed:
Readability: 4.4
1,108,576 views
Nhà nhân đạo học Harvey Fineberg trình bày 3 khả năng cho sự tiến hóa của loài người: dừng tiến hóa hoàn toàn, tiến hóa tự nhiên - và tiến hóa có kiểm soát sử dụng biến đổi gen làm con người thông minh hơn, nhanh nhẹn hơn, tốt đẹp hơn. Tân tiến hóa đang nằm trong tay con người. Chúng ta sẽ làm gì với cơ hội này?
Harvey Fineberg - Health policy expert
Harvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics. Full bio
Harvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
How would you like to be better than you are?
0
0
4000
Bạn muốn trở nên tốt đẹp hơn theo cách nào?
00:19
Suppose I said
1
4000
2000
Nếu
00:21
that, with just a few changes in your genes,
2
6000
2000
với một vài thay đổi trong gen,
00:23
you could get a better memory --
3
8000
2000
bạn có thể có trí nhớ tốt hơn --
00:25
more precise,
4
10000
2000
chính xác hơn,
00:27
more accurate and quicker.
5
12000
3000
đúng và nhanh hơn.
00:30
Or maybe you'd like to be more fit, stronger,
6
15000
3000
Hoặc trở nên cân đối, khỏe mạnh hơn,
00:33
with more stamina.
7
18000
2000
dẻo dai hơn.
00:35
Would you like to be more attractive and self-confident?
8
20000
4000
Các bạn có muốn trở nên hấp dẫn và tự tin hơn?
00:39
How about living longer with good health?
9
24000
3000
Sống lâu hơn?
00:42
Or perhaps you're one of those
10
27000
2000
Hoặc có thể bạn là một trong những người
00:44
who's always yearned for more creativity.
11
29000
3000
luôn muốn sáng tạo hơn.
00:47
Which one would you like the most?
12
32000
3000
Bạn muốn điều gì nhất?
00:51
Which would you like, if you could have just one?
13
36000
2000
Các bạn muốn điều gì, nếu chỉ được chọn một?
00:53
(Audience Member: Creativity.)
14
38000
2000
(Người nghe: sáng tạo.)
00:55
Creativity.
15
40000
2000
Sự sáng tạo.
00:57
How many people would choose creativity?
16
42000
2000
Bao nhiêu người chọn sáng tạo?
00:59
Raise your hands. Let me see.
17
44000
2000
Hãy giơ tay. Để tôi đếm.
01:01
A few. Probably about as many as there are creative people here.
18
46000
3000
Một vài người. Bằng số những người sáng tạo ở đây.
01:04
(Laughter) That's very good.
19
49000
2000
Rất tuyệt.
01:06
How many would opt for memory?
20
51000
3000
Bao nhiêu người sẽ chọn trí nhớ?
01:09
Quite a few more.
21
54000
2000
Nhiều hơn một chút.
01:11
How about fitness?
22
56000
2000
Sức khỏe thì sao?
01:13
A few less.
23
58000
2000
Ít hơn.
01:15
What about longevity?
24
60000
2000
Tuổi thọ?
01:17
Ah, the majority. That makes me feel very good as a doctor.
25
62000
3000
À, phần lớn. Rất vui vì tôi là bác sĩ.
01:21
If you could have any one of these,
26
66000
3000
Nếu bạn có được một trong những điều này
01:24
it would be a very different world.
27
69000
2000
có thể sẽ có một thế giới khác.
01:26
Is it just imaginary?
28
71000
2000
Có phải đây chỉ là tưởng tượng?
01:28
Or, is it, perhaps, possible?
29
73000
3000
Hay thực sự khả thi?
01:31
Evolution has been a perennial topic
30
76000
3000
Tiến hóa là một chủ đề quen thuộc
01:34
here at the TED Conference,
31
79000
3000
tại hội thảo TED hằng năm,
01:37
but I want to give you today
32
82000
2000
nhưng hôm nay tôi muốn trình bày
01:39
one doctor's take on the subject.
33
84000
2000
quan điểm của một bác sĩ.
01:41
The great 20th-century geneticist,
34
86000
2000
Nhà di truyền học thế kỷ 20
01:43
T.G. Dobzhansky,
35
88000
2000
T.G. Dobzhansky,
01:45
who was also a communicant
36
90000
2000
ông đồng thời là một nhà truyền đạo
01:47
in the Russian Orthodox Church,
37
92000
2000
của nhà thờ đạo Chính Thống tại Nga.
01:49
once wrote an essay that he titled
38
94000
3000
Ông viết một bài luận tên là
01:52
"Nothing in Biology Makes Sense
39
97000
3000
"Sinh học vô nghĩa
01:55
Except in the Light of Evolution."
40
100000
3000
trừ khi được soi sáng bởi tiến hóa"
01:58
Now if you are one of those
41
103000
2000
Nếu bạn là một trong những người
02:00
who does not accept the evidence for biological evolution,
42
105000
3000
không chấp nhận bằng chứng của sự tiến hóa,
02:03
this would be a very good time to turn off your hearing aid,
43
108000
3000
bạn có thể, ngay bây giờ, tắt máy trợ thính
02:06
take out your personal communications device --
44
111000
2000
tháo thiết bị liên lạc --
02:08
I give you permission --
45
113000
2000
tôi cho phép --
02:10
and perhaps take another look at Kathryn Schultz's book on being wrong,
46
115000
3000
và có thể một lần nữa coi cuốn sách của Kathryn Schultz là sai lầm
02:13
because nothing in the rest of this talk
47
118000
2000
vì phần còn lại của bài nói này
02:15
is going to make any sense whatsoever to you.
48
120000
3000
sẽ không có ý nghĩa gì với bạn cả.
02:18
(Laughter)
49
123000
2000
(Tiếng cười)
02:20
But if you do accept
50
125000
2000
Nhưng nếu bạn chấp nhận
02:22
biological evolution,
51
127000
3000
sự tiến hóa sinh học,
02:25
consider this:
52
130000
2000
hãy suy nghĩ về điều này:
02:27
is it just about the past,
53
132000
2000
đây là vấn đề về quá khứ,
02:29
or is it about the future?
54
134000
2000
hay tương lai?
02:31
Does it apply to others,
55
136000
2000
Điều này có đúng với các loài khác không?
02:33
or does it apply to us?
56
138000
3000
hay có đúng với chúng ta không?
02:36
This is another look at the tree of life.
57
141000
3000
Đây là một cách nhìn khác về cây sự sống.
02:39
In this picture,
58
144000
2000
Trong hình này
02:41
I've put a bush with a center branching out in all directions,
59
146000
3000
tôi đã minh họa bằng một cây với các nhánh tỏa ra mọi hướng,
02:44
because if you look at the edges
60
149000
2000
nếu các bạn nhìn vào phần viền
02:46
of the tree of life,
61
151000
2000
của cây sự sống này,
02:48
every existing species
62
153000
2000
tất cả các loài
02:50
at the tips of those branches
63
155000
2000
ở đầu nhánh
02:52
has succeeded in evolutionary terms:
64
157000
2000
đã thành công trong tiến hóa:
02:54
it has survived;
65
159000
2000
chúng tồn tại cho đến bây giờ;
02:56
it has demonstrated a fitness
66
161000
2000
chúng thể hiện sự thích nghi
02:58
to its environment.
67
163000
2000
với môi trường.
03:00
The human part of this branch,
68
165000
3000
Phần về loài người của nhánh này,
03:03
way out on one end,
69
168000
3000
tận cùng kia,
03:06
is, of course, the one that we are most interested in.
70
171000
4000
chính là điều chúng ta quan tâm nhất.
03:10
We branch off of a common ancestor
71
175000
2000
Chúng ta tách ra từ tổ tiên chung
03:12
to modern chimpanzees
72
177000
2000
với loài hắc tinh tinh
03:14
about six or eight million years ago.
73
179000
3000
khoảng 6 đến 8 triệu năm trước.
03:17
In the interval,
74
182000
2000
Trong khoảng từ đó đến nay
03:19
there have been perhaps 20 or 25
75
184000
2000
đã có 20 đến 25
03:21
different species of hominids.
76
186000
3000
loài vượn người khác nhau.
03:24
Some have come and gone.
77
189000
3000
Một số loài xuất hiện và biến mất.
03:27
We have been here for about 130,000 years.
78
192000
4000
Chúng ta đã tồn tại khoảng 130 000 năm.
03:31
It may seem like we're quite remote
79
196000
2000
Dường như chúng ta cách rất xa
03:33
from other parts of this tree of life,
80
198000
3000
các phần khác của cây,
03:36
but actually, for the most part,
81
201000
3000
nhưng thực tế
03:39
the basic machinery of our cells
82
204000
3000
phần cơ bản của tế bào người
03:42
is pretty much the same.
83
207000
2000
khá giống với tế bào các loài khác.
03:44
Do you realize that we can take advantage
84
209000
3000
Các bạn có biết chúng ta có thể lợi dụng
03:47
and commandeer the machinery of a common bacterium
85
212000
3000
và điều khiển cơ cấu hoạt động của một loại vi khuẩn thông thường
03:50
to produce the protein of human insulin
86
215000
3000
để sản xuất loại protein của insulin
03:53
used to treat diabetics?
87
218000
2000
dùng trong việc điều trị tiểu đường?
03:55
This is not like human insulin;
88
220000
2000
Hợp chất này không giống insulin người;
03:57
this is the same protein
89
222000
2000
loại protein này
03:59
that is chemically indistinguishable
90
224000
2000
về mặt hóa học hoàn toàn giống với
04:01
from what comes out of your pancreas.
91
226000
4000
hợp chất từ tuyến tụy trong cơ thể người.
04:06
And speaking of bacteria,
92
231000
2000
Nói về vi khuẩn
04:08
do you realize that each of us carries in our gut
93
233000
3000
các bạn có biết ruột người chứa
04:11
more bacteria
94
236000
2000
nhiều vi khuẩn
04:13
than there are cells in the rest of our body?
95
238000
2000
hơn số tế bào trong cơ thể chúng ta?
04:15
Maybe 10 times more.
96
240000
2000
Có thể nhiều hơn đến 10 lần.
04:17
I mean think of it,
97
242000
2000
Thử nghĩ xem,
04:19
when Antonio Damasio asks about your self-image,
98
244000
3000
khi Antonio Damasio hỏi về sự tự nhận thức về bản thân,
04:22
do you think about the bacteria?
99
247000
3000
bạn có nghĩ về đám vi khuẩn đó không?
04:26
Our gut is a wonderfully hospitable environment
100
251000
2000
Ruột người là một môi trường lý tưởng
04:28
for those bacteria.
101
253000
2000
cho chúng.
04:30
It's warm, it's dark, it's moist,
102
255000
2000
Nó ấm, tối, ẩm
04:32
it's very cozy.
103
257000
2000
lại rất thoải mái.
04:34
And you're going to provide all the nutrition that they could possibly want
104
259000
2000
Và chúng ta cung cấp dủ dinh dưỡng
04:36
with no effort on their part.
105
261000
2000
mà chúng không cần mất công gì cả.
04:38
It's really like an Easy Street for bacteria,
106
263000
3000
Rất dễ dãi cho vi khuẩn,
04:41
with the occasional interruption
107
266000
3000
chỉ thỉnh thoảng bị gián đoạn
04:44
of the unintended forced rush to the exit.
108
269000
2000
bởi việc bài tiết.
04:46
But otherwise,
109
271000
3000
Nhưng ngoài những lúc đó
04:49
you are a wonderful environment for those bacteria,
110
274000
3000
bạn vẫn là một môi trường tuyệt vời cho vi khuẩn
04:52
just as they are essential to your life.
111
277000
3000
cũng như chúng là một phần thiết yếu đối với cuộc sống.
04:55
They help in the digestion of essential nutrients,
112
280000
3000
Vi khuẩn hỗ trợ tiêu hóa chất dinh dưỡng cần thiết.
04:58
and they protect you against certain diseases.
113
283000
3000
Chúng bảo vệ bạn trước một số bệnh dịch.
05:02
But what will come in the future?
114
287000
2000
Nhưng tương lai thì sao?
05:04
Are we at some kind of evolutionary equipoise
115
289000
3000
Phải chăng loài người chúng ta đã đạt được giai đoạn cân bằng
05:07
as a species?
116
292000
2000
của sự tiến hóa?
05:09
Or, are we destined
117
294000
2000
Hay, chúng ta được định sẵn
05:11
to become something different --
118
296000
2000
để trở thành một điều gì khác --
05:13
something, perhaps, even better adapted
119
298000
3000
một loài thích nghi tốt hơn
05:16
to the environment?
120
301000
2000
với môi trường?
05:18
Now let's take a step back in time
121
303000
3000
Hãy trở lại với
05:21
to the Big Bang, 14 billion years ago --
122
306000
3000
vụ nổ Big Bang 14 tỉ năm trước --
05:24
the Earth, the solar system,
123
309000
2000
trái đất, hệ mặt trời,
05:26
about four and a half billion years --
124
311000
3000
4,5 tỉ năm trước --
05:29
the first signs of proto-life,
125
314000
2000
những dấu hiệu đầu tiên của sự sống trên trái đất,
05:31
maybe three to four billion years ago on Earth --
126
316000
2000
có thể 3 đến 4 tỉ năm trước --
05:33
the first multi-celled organisms,
127
318000
3000
sinh vật đa bào đầu tiên,
05:36
perhaps as much
128
321000
2000
khoảng 800 triệu
05:38
as 800 or a billion years ago --
129
323000
3000
đến 1 tỉ năm --
05:41
and then the human species,
130
326000
2000
và loài người,
05:43
finally emerging
131
328000
2000
cuối cùng cũng xuất hiện
05:45
in the last 130,000 years.
132
330000
3000
ở 130 000 năm trước.
05:48
In this vast unfinished symphony of the universe,
133
333000
3000
Trong bản giao hưởng bất tận của vũ trụ
05:51
life on Earth is like a brief measure;
134
336000
3000
cuộc sống trên trái đất chỉ là một khuông nhạc;
05:54
the animal kingdom,
135
339000
2000
vương quốc của các loài động vật
05:56
like a single measure;
136
341000
3000
giống như một khuông nhạc;
05:59
and human life,
137
344000
2000
và sự tồn tại của con ngươì
06:01
a small grace note.
138
346000
2000
là một nốt đơn.
06:03
That was us.
139
348000
3000
Đó là chúng ta.
06:06
That also constitutes the entertainment portion of this talk,
140
351000
2000
Đây là phần giải trí của bài nói chuyện hôm nay,
06:08
so I hope you enjoyed it.
141
353000
2000
hy vọng các bạn thấy thú vị.
06:10
(Laughter)
142
355000
2000
(Tiếng cười)
06:12
Now when I was a freshman in college,
143
357000
3000
Khi tôi còn là sinh viên năm nhất,
06:15
I took my first biology class.
144
360000
2000
lần đầu tiên tôi được học Sinh vật.
06:17
I was fascinated
145
362000
2000
Tôi đã đam mê
06:19
by the elegance and beauty of biology.
146
364000
3000
vẻ đẹp của sinh học.
06:22
I became enamored of the power of evolution,
147
367000
3000
Tôi yêu sức mạnh của tiến hóa,
06:25
and I realized something very fundamental:
148
370000
2000
và tôi nhận ra một điều rất cơ bản
06:27
in most of the existence of life
149
372000
2000
đối với mọi sự sống
06:29
in single-celled organisms,
150
374000
2000
trong những sinh vật đơn bào,
06:31
each cell simply divides,
151
376000
2000
mỗi tế bào chỉ đơn giản là phân chia,
06:33
and all of the genetic energy of that cell
152
378000
3000
và mọi thông tin di truyền trong tế bào đó
06:36
is carried on in both daughter cells.
153
381000
3000
được truyền sang hai tế bào con.
06:39
But at the time multi-celled organisms come online,
154
384000
4000
Nhưng khi sinh vật đa bào xuất hiện,
06:43
things start to change.
155
388000
2000
mọi thứ bắt đầu thay đổi.
06:45
Sexual reproduction enters the picture.
156
390000
3000
Sinh sản qua giao phối có mặt.
06:48
And very importantly,
157
393000
2000
Và điều quan trọng là,
06:50
with the introduction of sexual reproduction
158
395000
3000
với sự xuất hiện của sinh sản giao phối
06:53
that passes on the genome,
159
398000
2000
duy trì bộ gen,
06:55
the rest of the body
160
400000
2000
phần còn lại của cơ thể
06:57
becomes expendable.
161
402000
2000
có thể không còn tồn tại.
06:59
In fact, you could say
162
404000
3000
Bạn có thể nói rằng,
07:02
that the inevitability of the death of our bodies
163
407000
3000
việc không thể tránh được cái chết
07:05
enters in evolutionary time
164
410000
2000
trong vòng tiến hoá
07:07
at the same moment
165
412000
2000
đồng thời với
07:09
as sexual reproduction.
166
414000
2000
quá trình sinh sản bằng giao phối.
07:11
Now I have to confess,
167
416000
2000
Tôi phải thú nhận rằng,
07:13
when I was a college undergraduate,
168
418000
2000
khi tôi còn là sinh viên
07:15
I thought, okay, sex/death, sex/death, death for sex --
169
420000
4000
tôi đã nghĩ, ok, tình dục/ chết, tình dục/chết, chết vì tình dục --
07:19
it seemed pretty reasonable at the time,
170
424000
3000
khá logic lúc đó,
07:22
but with each passing year,
171
427000
2000
nhưng mỗi năm trôi qua,
07:24
I've come to have increasing doubts.
172
429000
2000
tôi lại có thêm nhiều nghi ngờ.
07:26
I've come to understand the sentiments of George Burns,
173
431000
3000
Tôi đã hiểu được cảm xúc của George Bums,
07:29
who was performing still in Las Vegas
174
434000
2000
người đã giữ phong độ biểu diễn ở Las Vegas
07:31
well into his 90s.
175
436000
2000
tuyệt vời cho tới khi ông 90 tuổi.
07:33
And one night, there's a knock at his hotel room door.
176
438000
2000
Một đêm, có tiếng gõ cửa phòng khách sạn.
07:35
He answers the door.
177
440000
2000
Ông mở cửa.
07:37
Standing before him is a gorgeous, scantily clad showgirl.
178
442000
3000
Đứng trước ông là một cô gái tiếp thị quyến rũ.
07:40
She looks at him and says,
179
445000
2000
Cô gái nhìn ông và nói
07:42
"I'm here for super sex."
180
447000
3000
"Em đến vì tình dục."
07:45
"That's fine," says George, "I'll take the soup."
181
450000
3000
"Tốt thôi," Geore trả lời, "Tôi nhận món súp."
07:48
(Laughter)
182
453000
4000
(Tiếng cười)
07:52
I came to realize,
183
457000
2000
Tôi nhận ra rằng
07:54
as a physician,
184
459000
2000
là một bác sĩ
07:56
that I was working toward a goal
185
461000
3000
tôi làm việc với mục đích
07:59
which was different from the goal of evolution --
186
464000
3000
khác với mục đích của sự tiến hóa --
08:02
not necessarily contradictory, just different.
187
467000
3000
không hẳn là trái ngược, nhưng khác nhau.
08:05
I was trying to preserve the body.
188
470000
2000
Tôi đang cố gắng bảo toàn cơ thể,
08:07
I wanted to keep us healthy.
189
472000
2000
Tôi muốn chúng ta khỏe mạnh.
08:09
I wanted to restore health from disease.
190
474000
3000
Tôi muốn chống lại các bệnh tật để bảo vệ sức khỏe con người.
08:12
I wanted us to live long and healthy lives.
191
477000
3000
Tôi muốn chúng ta sống lâu và mạnh khỏe.
08:15
Evolution is all about passing on the genome
192
480000
3000
Tiến hóa là truyền bộ gen
08:18
to the next generation,
193
483000
2000
tới thế hệ tiếp theo,
08:20
adapting and surviving
194
485000
3000
thích nghi và tồn tại
08:23
through generation after generation.
195
488000
2000
thế hệ này kế tiếp thế hệ khác.
08:25
From an evolutionary point of view,
196
490000
3000
Từ góc nhìn của tiến hóa,
08:28
you and I are like the booster rockets
197
493000
2000
bạn và tôi như những tên lửa
08:30
designed to send the genetic payload
198
495000
2000
vận chuyển bộ gen
08:32
into the next level of orbit
199
497000
2000
vào quỹ đạo tiếp theo
08:34
and then drop off into the sea.
200
499000
3000
rồi sau đó tự hủy vào đại dương.
08:37
I think we would all understand the sentiment that Woody Allen expressed
201
502000
3000
Chúng ta đều hiểu cảm xúc của Woody Allen trong câu
08:40
when he said, "I don't want to achieve immortality through my work.
202
505000
4000
"Tôi không muốn đạt được sự bất tử nhờ công trình của mình,
08:44
I want to achieve it through not dying."
203
509000
2000
tôi muốn đạt được nó nhờ không phải chết."
08:46
(Laughter)
204
511000
3000
(Tiếng cười)
08:49
Evolution does not necessarily
205
514000
3000
Tiến hóa không nhất thiết
08:52
favor the longest-lived.
206
517000
2000
chuộng kẻ sống lâu nhất.
08:54
It doesn't necessarily favor the biggest
207
519000
2000
to lớn nhất
08:56
or the strongest or the fastest,
208
521000
2000
khỏe nhất, hay nhanh nhất,
08:58
and not even the smartest.
209
523000
2000
thậm chí cả kẻ khôn ngoan nhất.
09:00
Evolution favors
210
525000
2000
Tiến hóa ủng hộ
09:02
those creatures best adapted
211
527000
3000
những sinh vật thích nghi tốt nhất
09:05
to their environment.
212
530000
2000
với môi trường sống.
09:07
That is the sole test
213
532000
2000
Đó là sự thử thách duy nhất
09:09
of survival and success.
214
534000
2000
để tồn tại và thành công.
09:11
At the bottom of the ocean,
215
536000
2000
Dưới đáy biển,
09:13
bacteria that are thermophilic
216
538000
2000
vi khuẩn ưa nhiệt
09:15
and can survive at the steam vent heat
217
540000
3000
có thể tồn tại ở nhiệt độ rất cao
09:18
that would otherwise produce, if fish were there,
218
543000
3000
nếu có cá ở đây, nhiệt độ này đủ để
09:21
sous-vide cooked fish,
219
546000
2000
làm cá hấp
09:23
nevertheless, have managed
220
548000
2000
nhưng nó đã tạo ra
09:25
to make that a hospitable environment for them.
221
550000
5000
một môi trường tốt cho vi khuẩn.
09:30
So what does this mean,
222
555000
3000
Điều này có ý nghĩa gì
09:33
as we look back at what has happened in evolution,
223
558000
3000
khi chúng ta nhìn lại những điều đã xảy ra trong quá trình tiến hóa
09:36
and as we think about the place again
224
561000
3000
và khi ta nghĩ lại về vị trí
09:39
of humans in evolution,
225
564000
3000
của loài người trong sự tiến hóa,
09:42
and particularly as we look ahead
226
567000
3000
đặc biệt khi ta hướng tới
09:45
to the next phase,
227
570000
2000
giai đoạn tiếp theo,
09:47
I would say
228
572000
2000
tôi cho rằng
09:49
that there are a number of possibilities.
229
574000
3000
có một số khả năng.
09:52
The first is that we will not evolve.
230
577000
5000
Thứ nhất, đó là chúng ta sẽ không tiến hóa nữa.
09:57
We have reached
231
582000
2000
Chúng ta đã chạm tới
09:59
a kind of equipoise.
232
584000
2000
một sự thăng bằng.
10:01
And the reasoning behind that would be,
233
586000
2000
Lý do cho việc này gồm,
10:03
first, we have, through medicine,
234
588000
3000
đầu tiên, thông qua y học, chúng ta
10:06
managed to preserve a lot of genes
235
591000
2000
có thể bảo tồn một lượng lớn gen
10:08
that would otherwise be selected out
236
593000
2000
mà bình thường đã bị chọn lọc loại ra
10:10
and be removed from the population.
237
595000
2000
khỏi dân số.
10:12
And secondly, we as a species
238
597000
2000
Thứ hai, chúng ta là một loài
10:14
have so configured our environment
239
599000
3000
đã tự định hình môi trường tới mức
10:17
that we have managed to make it adapt to us
240
602000
3000
làm chính nó thích nghi với chúng ta
10:20
as well as we adapt to it.
241
605000
3000
giống như ta thích nghi với nó.
10:23
And by the way, we immigrate and circulate
242
608000
2000
Chúng ta nhập cư và
10:25
and intermix so much
243
610000
2000
giao thoa quá nhiều
10:27
that you can't any longer
244
612000
2000
tới mức bạn không thể có
10:29
have the isolation that is necessary
245
614000
2000
sự cô lập cần thiết
10:31
for evolution to take place.
246
616000
3000
để tiến hóa xảy ra.
10:34
A second possibility
247
619000
2000
Khả năng thứ hai
10:36
is that there will be evolution of the traditional kind,
248
621000
3000
là tiến hóa theo phương thức truyền thống,
10:39
natural, imposed by the forces of nature.
249
624000
5000
xảy ra nhờ tác động của tự nhiên.
10:44
And the argument here would be
250
629000
2000
Luận điểm ở đây là
10:46
that the wheels of evolution grind slowly,
251
631000
3000
bánh xe tiến hoa lăn chậm rãi
10:49
but they are inexorable.
252
634000
2000
nhưng không thể dừng lại được.
10:51
And as far as isolation goes,
253
636000
2000
Về sự cô lập cần thiết,
10:53
when we as a species
254
638000
2000
khi chúng ta
10:55
do colonize distant planets,
255
640000
2000
chiếm được các hành tinh xa xôi,
10:57
there will be the isolation and the environmental changes
256
642000
3000
sẽ có sự cô lập và thay đổi về môi trường
11:00
that could produce evolution
257
645000
3000
có khả năng dẫn tới tiến hóa
11:03
in the natural way.
258
648000
2000
một cách tự nhiên.
11:05
But there's a third possibility,
259
650000
2000
Nhưng còn một khả năng thứ ba,
11:07
an enticing, intriguing and frightening possibility.
260
652000
3000
một khả năng hấp dẫn và đáng sợ.
11:10
I call it neo-evolution --
261
655000
2000
Tôi gọi đó là thuyết tân tiến hóa --
11:12
the new evolution
262
657000
2000
sự tiến hóa mới
11:14
that is not simply natural,
263
659000
2000
không theo cách tự nhiên
11:16
but guided and chosen
264
661000
3000
mà được định hướng và chọn lựa
11:19
by us as individuals
265
664000
3000
bởi chúng ta
11:22
in the choices that we will make.
266
667000
2000
với các lựa chọn cá nhân.
11:24
Now how could this come about?
267
669000
3000
Vậy thì nó xảy ra như thế nào?
11:27
How could it be possible that we would do this?
268
672000
3000
Làm sao chúng ta có thể làm được điều này?
11:30
Consider, first, the reality
269
675000
3000
Trước tiên hãy suy nghĩ về thực tế rằng
11:33
that people today, in some cultures,
270
678000
3000
con người hiện đại, tại một số nước,
11:36
are making choices about their offspring.
271
681000
3000
đang chọn lựa con cái của mình.
11:39
They're, in some cultures,
272
684000
2000
Ở một số quốc gia,
11:41
choosing to have more males than females.
273
686000
3000
họ chọn nhiều nam hơn nữ.
11:44
It's not necessarily good for the society,
274
689000
2000
Điều này không hẳn có ích cho xã hội,
11:46
but it's what the individual and the family are choosing.
275
691000
4000
nhưng đó là điều cá nhân và gia đình đang chọn lựa.
11:50
Think also,
276
695000
2000
Nghĩ xem nếu
11:52
if it were possible ever
277
697000
4000
điều đó là khả thi,
11:56
for you to choose, not simply to choose the sex of your child,
278
701000
3000
bạn có thể chọn, không chỉ đơn giản là giới tính của con cái,
11:59
but for you in your body
279
704000
3000
mà còn có thể thay đổi về cơ thể mình
12:02
to make the genetic adjustments
280
707000
3000
như điều chỉnh gen
12:05
that would cure or prevent diseases.
281
710000
2000
để phòng chữa bệnh.
12:07
What if you could make the genetic changes
282
712000
3000
Sẽ thế nào nếu bạn có thể sử dụng công nghệ biến đổi gen
12:10
to eliminate diabetes or Alzheimer's
283
715000
3000
để loại trừ tiểu đường hay bệnh Alzheimer
12:13
or reduce the risk of cancer
284
718000
2000
giảm nguy cơ ung thư,
12:15
or eliminate stroke?
285
720000
2000
loại bỏ tai biến?
12:17
Wouldn't you want
286
722000
2000
Bạn có muốn
12:19
to make those changes
287
724000
2000
tạo ra những thay đổi đó
12:21
in your genes?
288
726000
2000
trong gen của minh?
12:23
If we look ahead,
289
728000
2000
Khi chúng ta nhìn tới tương lại,
12:25
these kind of changes
290
730000
2000
những thay đổi này
12:27
are going to be increasingly possible.
291
732000
5000
đang ngày càng khả thi.
12:32
The Human Genome Project
292
737000
2000
Dự án Bộ gen người
12:34
started in 1990,
293
739000
2000
bắt đầu năm 1990,
12:36
and it took 13 years.
294
741000
2000
tiến hành trong 13 năm
12:38
It cost 2.7 billion dollars.
295
743000
5000
và tốn 2,7 tỉ đô la.
12:43
The year after it was finished in 2004,
296
748000
3000
Sau khi nó kết thúc năm 2004,
12:46
you could do the same job
297
751000
2000
bạn đã có thể tiến hành công việc tương tự
12:48
for 20 million dollars in three to four months.
298
753000
3000
với 20 triệu đô trong 3 đến 4 tháng.
12:51
Today, you can have a complete sequence
299
756000
3000
Ngày nay, bạn có thể có chuỗi
12:54
of the three billion base pairs in the human genome
300
759000
2000
3 tỉ cặp gen người
12:56
at a cost of about 20,000 dollars
301
761000
3000
với chỉ 20 000 đô
12:59
and in the space of about a week.
302
764000
2000
trong 1 tuần.
13:01
It won't be very long
303
766000
2000
Không lâu nữa
13:03
before the reality will be
304
768000
2000
chúng ta sẽ có
13:05
the 1,000-dollar human genome,
305
770000
2000
bộ gen người 1000 đô
13:07
and it will be increasingly available for everyone.
306
772000
3000
và ngày càng dễ tiếp cận hơn đối với mọi người.
13:11
Just a week ago,
307
776000
2000
Một tuần trước,
13:13
the National Academy of Engineering
308
778000
2000
Học viện Kỹ thuật Quốc gia
13:15
awarded its Draper Prize
309
780000
2000
đã trao giải Draper
13:17
to Francis Arnold and Willem Stemmer,
310
782000
2000
cho Francis Arnold và Willem Stemmer,
13:19
two scientists who independently developed techniques
311
784000
4000
hai nhà khoa học đã độc lập phát triển các kỹ thuật
13:23
to encourage the natural process of evolution to work faster
312
788000
4000
đẩy nhanh tốc độ của quá trình tiến hóa
13:27
and to lead to desirable proteins
313
792000
2000
và sản xuất các protein mong muốn
13:29
in a more efficient way --
314
794000
2000
hiệu quả hơn --
13:31
what Frances Arnold calls "directed evolution."
315
796000
4000
hay như Frances Arnold gọi là "tiến hóa được điều khiển"
13:35
A couple of years ago, the Lasker Prize
316
800000
3000
Vài năm trước, Giải Lasker
13:38
was awarded to the scientist Shinya Yamanaka
317
803000
3000
được trao cho nhà khoa học Shinya Yamanaka
13:41
for his research
318
806000
2000
cho nghiện cứu
13:43
in which he took an adult skin cell,
319
808000
2000
trong đó anh lấy một tế bào từ da người,
13:45
a fibroblast,
320
810000
2000
một nguyên bào sợi,
13:47
and by manipulating just four genes,
321
812000
3000
và bằng thay đổi chỉ 4 gen,
13:50
he induced that cell
322
815000
2000
anh ấy đã làm cho tế bào đó
13:52
to revert to a pluripotential stem cell --
323
817000
4000
trở về một tế bào gốc --
13:56
a cell potentially capable
324
821000
3000
tế bào có khả năng
13:59
of becoming any cell in your body.
325
824000
3000
trở thành mọi tế bào trong cơ thể người.
14:02
These changes are coming.
326
827000
2000
Những thay đổi này đang tới gần.
14:04
The same technology
327
829000
2000
Công nghệ tương tự
14:06
that has produced the human insulin in bacteria
328
831000
2000
dùng trong việc tạo ra insulin người từ vi khuẩn
14:08
can make viruses
329
833000
2000
có thể làm cho các loại virus
14:10
that will not only protect you against themselves,
330
835000
3000
không những bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi bản thân chúng
14:13
but induce immunity against other viruses.
331
838000
2000
mà còn hỗ trợ miễn dịch đối với các loại virus khác.
14:15
Believe it or not,
332
840000
2000
Tin hay không,
14:17
there's an experimental trial going on
333
842000
2000
đang có một thử nghiệm được tiến hành
14:19
with vaccine against influenza
334
844000
3000
với vắc-xin chống cảm cúm
14:22
that has been grown in the cells of a tobacco plant.
335
847000
4000
được chiết xuất từ tế bào cây thuốc lá.
14:26
Can you imagine something good coming out of tobacco?
336
851000
4000
Bạn có thể tưởng tượng được một vài thứ tốt từ cây thuốc lá không?
14:30
These are all reality today,
337
855000
3000
nhưng đây chính là hiện thực,
14:33
and [in] the future, will be evermore possible.
338
858000
3000
và trong tương lai sẽ còn khả thi hơn nữa.
14:36
Imagine then
339
861000
2000
Tưởng tượng khi đó
14:38
just two other little changes.
340
863000
3000
chỉ với hai thay đổi nhỏ
14:41
You can change the cells in your body,
341
866000
2000
bạn có thể biến đổi các tế bào trong cơ thể,
14:43
but what if you could change the cells in your offspring?
342
868000
4000
nhưng nếu điều đó xảy ra với con cái chúng ta thì sao?
14:47
What if you could change the sperm and the ova,
343
872000
2000
Nếu ta có thể thay đổi tinh trùng và trứng,
14:49
or change the newly fertilized egg,
344
874000
3000
hay biến đổi trứng mới thụ tinh,
14:52
and give your offspring a better chance
345
877000
2000
và cho đứa trẻ một cơ hội tốt hơn
14:54
at a healthier life --
346
879000
2000
để sống khỏe manh --
14:56
eliminate the diabetes, eliminate the hemophilia,
347
881000
2000
không có tiểu đường, xuất huyết,
14:58
reduce the risk of cancer?
348
883000
2000
giảm nguy cơ ung thư?
15:00
Who doesn't want healthier children?
349
885000
3000
Ai chẳng muốn những đứa con khỏe mạnh hơn?
15:03
And then, that same analytic technology,
350
888000
3000
Công nghệ đó
15:06
that same engine of science
351
891000
2000
ngành khoa học tương tự
15:08
that can produce
352
893000
2000
có thể tạo ra
15:10
the changes to prevent disease,
353
895000
2000
những thay đổi để ngừa bệnh,
15:12
will also enable us
354
897000
3000
cũng có thể
15:15
to adopt super-attributes,
355
900000
2000
tạo ra những siêu thuộc tính,
15:17
hyper-capacities --
356
902000
2000
khả năng siêu phàm -
15:19
that better memory.
357
904000
2000
giúp tăng cường trí nhớ.
15:21
Why not have the quick wit
358
906000
2000
Tại sao lại từ chối trí thông minh
15:23
of a Ken Jennings,
359
908000
2000
như Ken Jennings,
15:25
especially if you can augment it
360
910000
2000
đặc biệt là khi ta có thể tăng cường nó
15:27
with the next generation of the Watson machine?
361
912000
3000
với thế hệ tiếp theo của chiếc máy Watson?
15:30
Why not have the quick twitch muscle
362
915000
3000
Cơ bắp linh hoạt
15:33
that will enable you to run faster and longer?
363
918000
3000
để chạy nhanh hơn và lâu hơn?
15:36
Why not live longer?
364
921000
4000
Sống lâu hơn?
15:40
These will be irresistible.
365
925000
2000
Những khả năng này thật khó cưỡng lại.
15:42
And when we are at a position
366
927000
3000
Và khi chúng ta
15:45
where we can pass it on to the next generation,
367
930000
2000
có thể truyền nó cho thế hệ tiếp theo
15:47
and we can adopt the attributes we want,
368
932000
3000
và lựa chọn những thuộc tính theo ý mình,
15:50
we will have converted
369
935000
3000
chúng ta đã biến
15:53
old-style evolution
370
938000
2000
tiến hóa kiểu truyền thống
15:55
into neo-evolution.
371
940000
2000
thành tân tiến hóa.
15:57
We'll take a process
372
942000
2000
Một quá trình
15:59
that normally might require 100,000 years,
373
944000
2000
bình thường diễn ra trong 100 000 năm
16:01
and we can compress it down to a thousand years --
374
946000
3000
có thể được nén xuống còn 1000 năm --
16:04
and maybe even in the next 100 years.
375
949000
3000
và điều này có thể diễn ra trong vòng 100 năm tới.
16:07
These are choices
376
952000
2000
Đây là những lựa chọn
16:09
that your grandchildren,
377
954000
2000
mà con cháu chúng ta,
16:11
or their grandchildren,
378
956000
2000
hay con cháu của chúng
16:13
are going to have before them.
379
958000
3000
có thể sẽ có.
16:16
Will we use these choices
380
961000
3000
Chúng ta sẽ dùng những khả năng này
16:19
to make a society that is better,
381
964000
3000
để tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn,
16:22
that is more successful, that is kinder?
382
967000
3000
thành công hơn, đàng hoàng hơn?
16:25
Or, will we selectively choose different attributes
383
970000
3000
Hay, chúng ta sẽ chỉ chọn những tính trạng mong muốn
16:28
that we want for some of us
384
973000
2000
cho một bộ phận nào đó
16:30
and not for others of us?
385
975000
2000
chứ không phải cho tất cả mọi người?
16:32
Will we make a society
386
977000
3000
Liệu chúng ta sẽ tạo ra một xã hội
16:35
that is more boring and more uniform,
387
980000
3000
nhàm chán và đơn điệu
16:38
or more robust and more versatile?
388
983000
3000
hay sống động và linh hoạt hơn?
16:41
These are the kinds of questions
389
986000
2000
Đây là những câu hỏi
16:43
that we will have to face.
390
988000
2000
mà chúng ta sẽ phải trả lời.
16:45
And most profoundly of all,
391
990000
2000
Câu hỏi quan trọng nhất, đó là -
16:47
will we ever be able to develop the wisdom,
392
992000
3000
chúng ta có khả năng phát triển sự hiểu biết,
16:50
and to inherit the wisdom,
393
995000
2000
và kế thừa trí tuệ đó
16:52
that we'll need to make these choices wisely?
394
997000
3000
rằng chúng ta sẽ có sự lựa chọn sáng suốt không?
16:55
For better or worse,
395
1000000
2000
Dù gì đi chăng nữa,
16:57
and sooner than you may think,
396
1002000
2000
và sớm hơn bạn tưởng,
16:59
these choices will be up to us.
397
1004000
3000
chúng ta sẽ phải quyết định.
17:02
Thank you.
398
1007000
2000
Cảm ơn.
17:04
(Applause)
399
1009000
10000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Harvey Fineberg - Health policy expertHarvey Fineberg studies medical decisionmaking -- from how we roll out new medical technology, to how we cope with new illnesses and threatened epidemics.
Why you should listen
As president of the Institute of Medicine, Harvey Fineberg thinks deeply about new medicine, both its broad possibilities and the moral and philosophical questions that each new treatment brings. How do we decide which treatment to use in a tricky case -- both individually and as a community? Is it fair that the richest hospitals get the best healthcare? Who should bear the risk (and gain the reward) of trying the newest treatments?
Fineberg helped found and served as president of the Society for Medical Decision Making and also served as consultant to the World Health Organization. He was provost of Harvard from 1997 to 2001, following thirteen years as Dean of the Harvard School of Public Health. He has devoted most of his academic career to the fields of health policy and medical decision making. His past research has focused on the process of policy development and implementation, assessment of medical technology, evaluation and use of vaccines, and dissemination of medical innovations.
Harvey Fineberg | Speaker | TED.com