TEDGlobal 2013
Bernie Krause: The voice of the natural world
Bernie Krause: Doğal hayatın sesi
Filmed:
Readability: 4.8
1,141,373 views
Bernie Krause 45 yıldır ses atmosferlerini kaydediyor: Ağaçlardaki rüzgar, kuşların ötüşü ve güç algılanan böcek larvalarının seslerini. Bu zaman içerisinde, insanlar tarafından köklü şekilde değiştirilen, hatta bazen çevre dostu diye değerlendirilen uygulamalar tarafından değiştirilen birçok çevre gördü. Deniz şakayığının homurdanmasından, matem içindeki bir kunduzun çıkardığı üzgün seslere kadar, doğanın ahenginden öğrenebileceğimiz şeylere ilginç bir bakış açısı.
Bernie Krause - Natural sounds expert
Bernie Krause's legendary soundscapes uncover nature’s rich sonic tapestry -- along with some unexpected results. Full bio
Bernie Krause's legendary soundscapes uncover nature’s rich sonic tapestry -- along with some unexpected results. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
(Nature sounds)
0
2366
5454
(Doğa sesleri)
00:19
When I first began recording wild soundscapes
1
7820
2716
45 sene önce yaban ses manzaralarını ilk kaydetmeye
00:22
45 years ago,
2
10536
1931
başladığımda
00:24
I had no idea that ants,
3
12467
2422
karıncaların, böcek larvalarının,
00:26
insect larvae, sea anemones and viruses
4
14889
3479
deniz şakayıklarının ve virüslerin
00:30
created a sound signature.
5
18368
2128
bir ses imzası oluşturduklarına dair hiçbir fikrim yoktu.
00:32
But they do.
6
20496
1443
Ama yapıyorlar.
00:33
And so does every wild habitat on the planet,
7
21939
3413
Yeryüzündeki her vahşi yaşam alanında bu böyledir.
00:37
like the Amazon rainforest you're hearing behind me.
8
25352
3235
Arkamda duyduğunuz Amazon Yağmur Ormanları gibi...
00:40
In fact, temperate and tropical rainforests
9
28587
3574
Aslında, ılıman ve tropik yağmur ormanlarının
00:44
each produce a vibrant animal orchestra,
10
32161
3180
her biri coşkulu bir hayvan orkestrası üretir.
00:47
that instantaneous and organized expression
11
35341
3228
Bu sesler; böceklerin, sürüngenlerin, kurbağaların, kuşların ve memelilerin
00:50
of insects, reptiles, amphibians, birds and mammals.
12
38569
4808
anlık ve örgütlü bir anlatımıdır.
00:55
And every soundscape that springs from a wild habitat
13
43377
2927
Vahşi doğadan kaynaklanan her ses manzarası,
00:58
generates its own unique signature,
14
46304
3592
kendine özgü imzasını üretir ve
01:01
one that contains incredible amounts of information,
15
49896
2917
bu da inanılmaz miktarda bilgi içerir.
01:04
and it's some of that information I want to share with you today.
16
52813
4359
Bu bilgilerden bazılarını, bugün sizlerle paylaşmak istiyorum.
01:09
The soundscape is made up of three basic sources.
17
57172
3206
Ses atmosferi üç temel kaynaktan oluşur.
01:12
The first is the geophony,
18
60378
2539
İlki "jeofoni" dir.
01:14
or the nonbiological sounds that occur
19
62917
2366
Yani herhangi bir yaşam alanında
01:17
in any given habitat,
20
65283
1977
meydana gelen biyolojik olmayan sesler.
01:19
like wind in the trees, water in a stream,
21
67260
2592
Ağaçlardaki rüzgar, akıntıdaki su,
01:21
waves at the ocean shore, movement of the Earth.
22
69852
3594
okyanus kenarındaki dalgalar, yeryüzünün hareketleri gibi.
01:25
The second of these is the biophony.
23
73446
3278
İkincisi biyofoni'dir.
01:28
The biophony is all of the sound
24
76724
3122
Biophony, belirli bir yaşam alanındaki
01:31
that's generated by organisms in a given habitat
25
79846
3118
bütün organizmalar tarafından oluşturulan tüm seslerdir;
01:34
at one time and in one place.
26
82964
3620
aynı anda ve tek bir yerde.
01:38
And the third is all of the sound that we humans generate
27
86584
4534
Üçüncüsü biz insanlar tarafından üretilen tüm seslerdir.
01:43
that's called anthrophony.
28
91118
1818
Buna antrofoni denir.
01:44
Some of it is controlled, like music or theater,
29
92936
3361
Bazıları kontrollüdür, müzik veya tiyatro gibi.
01:48
but most of it is chaotic and incoherent,
30
96297
3917
Ama bir çoğu, düzensiz ve anlaşılmazdır.
01:52
which some of us refer to as noise.
31
100214
3705
Bazılarımız bunlardan gürültü olarak bahseder.
01:55
There was a time when I considered wild soundscapes
32
103919
2700
Bir zamanlar vahşi ses atmosferini
01:58
to be a worthless artifact.
33
106619
1732
işe yaramaz bir ürün olarak değerlendirirdim.
02:00
They were just there, but they had no significance.
34
108351
4082
Onlar sadece oradaydılar, fakat hiçbir önemleri yoktu.
02:04
Well, I was wrong. What I learned from these encounters
35
112433
3373
Oysa yanılmışım. Bu rastlantılardan
02:07
was that careful listening gives us incredibly valuable tools
36
115806
4776
dikkatli dinlemenin bize yaşam alanının sağlığını tüm yaşam yelpazesi
02:12
by which to evaluate the health of a habitat
37
120582
2584
boyunca değerlendirmek için
02:15
across the entire spectrum of life.
38
123166
3812
inanılmaz değerli araçlar sağladığını öğrendim.
02:18
When I began recording in the late '60s,
39
126978
3212
60'ların sonunda kayıtlara başladığım zaman,
02:22
the typical methods of recording were limited
40
130190
3276
tipik kayıt yöntemleri
02:25
to the fragmented capture of individual species
41
133466
4468
bireysel türlerin tek tek kayıt altına alınması ile sınırlıydı.
02:29
like birds mostly, in the beginning,
42
137934
3096
Başlangıçta da genelde kuşlar olurdu,
02:33
but later animals like mammals and amphibians.
43
141030
5701
ama daha sonra memeliler ve amfibiler gibi hayvanlar.
02:38
To me, this was a little like trying to understand
44
146731
3512
Bana göre bu,
02:42
the magnificence of Beethoven's Fifth Symphony
45
150243
3065
Beethoven'ın Beşinci Senfonisi'nin ihtişamını,
02:45
by abstracting the sound of a single violin player
46
153308
2909
tek bir kemancının sesini çıkartarak,
02:48
out of the context of the orchestra
47
156217
2570
orkestra bağlamı dışında
02:50
and hearing just that one part.
48
158787
3103
ve sadece o kısmı işiterek anlamaya çalışmak gibiydi.
02:53
Fortunately, more and more institutions
49
161890
3017
Neyseki, gittikçe daha fazla kurum,
02:56
are implementing the more holistic models
50
164907
2068
bu anlamda ben ve bir kaç meslektaşımın
02:58
that I and a few of my colleagues have introduced
51
166975
2363
ekolojik ses atmosferi alanına tanıttığımız
03:01
to the field of soundscape ecology.
52
169338
3873
daha bütünsel modelleri uyguluyorlar.
03:05
When I began recording over four decades ago,
53
173211
5068
Kırk yıldan daha fazla süre önce, kayıt etmeye başladığımda,
03:10
I could record for 10 hours
54
178279
2409
10 saat kayıt yapıp
03:12
and capture one hour of usable material,
55
180688
2235
kullanışlı bir saatlik malzeme yakalayabiliyordum.
03:14
good enough for an album or a film soundtrack
56
182923
3057
Bu da bir albüm, bir film müziği
03:17
or a museum installation.
57
185980
2719
veya bir müze kurulumu için yeterince iyi.
03:20
Now, because of global warming,
58
188699
2953
Artık, küresel ısınma,
03:23
resource extraction,
59
191652
1418
kaynak çıkarma,
03:25
and human noise, among many other factors,
60
193070
3069
ve diğer birçok unsurların yanı sıra insan gürültüsü nedeniyle,
03:28
it can take up to 1,000 hours or more
61
196139
2676
aynı şeyi yakalamak,
03:30
to capture the same thing.
62
198815
2833
1000 saat ya da daha fazla zaman alabilir.
03:33
Fully 50 percent of my archive
63
201648
3055
Benim arşivimin tam olarak yüzde 50'si,
03:36
comes from habitats so radically altered
64
204703
3196
ya artık tümüyle sessiz
03:39
that they're either altogether silent
65
207899
2900
ya da özgün şekilleriyle duyulamayan
03:42
or can no longer be heard in any of their original form.
66
210799
4721
çok radikalce değişmiş yaşam alanlarından geliyor.
03:47
The usual methods of evaluating a habitat
67
215520
2286
,,,Bir yaşam alanını değerlendirmenin alışılagelen yöntemi,
03:49
have been done by visually counting the numbers of species
68
217806
3326
belirli bir alandaki türlerin sayılarının görsel yolla belirlenmesi,
03:53
and the numbers of individuals within each species in a given area.
69
221132
4205
ve her bir türün içindeki bireylerin sayısının belirlenmesi olmuştur.
03:57
However, by comparing data that ties together
70
225337
3552
Ancak birbirine bağlı verilerin araştırılması yoluyla,
04:00
both density and diversity from what we hear,
71
228889
2800
işittiklerimizin hem yoğunluğu hem de çeşitliliğinden
04:03
I'm able to arrive at much more precise fitness outcomes.
72
231689
5373
daha kesin sonuçlara varmayı başarıyorum.
04:09
And I want to show you some examples
73
237062
2040
Ve size evrenin içine dalmamız durumunda
04:11
that typify the possibilities unlocked
74
239102
2790
önümüzde açılan olasılıkları simgeleyen
04:13
by diving into this universe.
75
241892
3022
bazı örnekler göstermek istiyorum.
04:16
This is Lincoln Meadow.
76
244914
1392
Bu Lincoln Çayırı
04:18
Lincoln Meadow's a three-and-a-half-hour drive
77
246306
1884
Lincoln Çayırı üç buçuk saatlik bir yol uzaklığında,
04:20
east of San Francisco in the Sierra Nevada Mountains,
78
248190
3224
San Francisco'nun doğusundaki Sierra Nevada Dağları'nda,
04:23
at about 2,000 meters altitude,
79
251414
2097
yaklaşık 2.000 metre yükseklikte
04:25
and I've been recording there for many years.
80
253511
2809
ve ben orada uzun yıllardır kayıt yapıyordum.
04:28
In 1988, a logging company convinced local residents
81
256320
3920
1988'de bir ağaç kesme şirketi yerel halkı,
04:32
that there would be absolutely no environmental impact
82
260240
3162
"seçmeli kesim" olarak adlandırdıkları,
04:35
from a new method they were trying
83
263402
1454
ve denedikleri yeni yöntemden kaynaklanan
04:36
called "selective logging,"
84
264856
1910
çevresel hiçbir etkinin kesinlikle olmayacağına dair ikna ettiler.
04:38
taking out a tree here and there
85
266766
1555
Buradan ve oradan ağaç çıkarmak,
04:40
rather than clear-cutting a whole area.
86
268321
3283
bütün bir alanı kesip temizlemek yerine...
04:43
With permission granted to record
87
271604
1760
Kaydetmek için verilen izin ile,
04:45
both before and after the operation,
88
273364
1963
hem çalışma öncesi hem de çalışma sonrası,
04:47
I set up my gear and captured a large number of dawn choruses
89
275327
4618
Düzeneğimi kurdum ve
04:51
to very strict protocol and calibrated recordings,
90
279945
3533
cok sıkı kurallar ve hassas ayar eşliğinde çok sayıda şafak korosu kaydettim.
04:55
because I wanted a really good baseline.
91
283478
2194
Çünkü gerçekten iyi bir dayanak noktası istedim.
04:57
This is an example of a spectrogram.
92
285672
2185
Bu, bir spektrogram örneğidir.
04:59
A spectrogram is a graphic illustration of sound
93
287857
2431
Spektrogram sesin,
05:02
with time from left to right across the page --
94
290288
3173
sayfa boyunca, soldan sağa zaman ile birlikte grafik bir gösterimidir.
05:05
15 seconds in this case is represented —
95
293461
2507
bu durumda 15 saniye gösterilmiştir.
05:07
and frequency from the bottom of the page to the top,
96
295968
2855
ve frekans sayfanın altından üstüne doğru,
05:10
lowest to highest.
97
298823
1219
en düşükten en yükseğe doğru gitmektedir.
05:12
And you can see that the signature of a stream
98
300042
3134
Sayfanın alt üçte birinde ya da ortasında görünen
05:15
is represented here in the bottom third or half of the page,
99
303176
4805
akıntının frekans izini görebilirsiniz,
05:19
while birds that were once in that meadow
100
307981
3443
kuşlar o ovada olduğu zamanki
05:23
are represented in the signature across the top.
101
311424
3057
frekans izi sayfanın üstünde gösterilmiştir.
05:26
There were a lot of them.
102
314481
1155
Onlardan çokça vardı.
05:27
And here's Lincoln Meadow before selective logging.
103
315636
3164
Ve işte Lincoln Ovası seçmeli kesimden önce böyleydi:
05:30
(Nature sounds)
104
318800
14793
(Doğa sesleri)
05:45
Well, a year later I returned,
105
333593
1878
Bir yıl sonra döndüm
05:47
and using the same protocols
106
335471
1757
ve aynı protokolleri kullanarak
05:49
and recording under the same conditions,
107
337228
2715
ve aynı koşullar altında kayıt yaparak,
05:51
I recorded a number of examples
108
339943
2228
aynı şafak korosunun
05:54
of the same dawn choruses,
109
342171
2100
bir dizi örneğini kaydettim.
05:56
and now this is what we've got.
110
344271
2143
Ve şimdi elimizde olan işte bu.
05:58
This is after selective logging.
111
346414
1280
Bu seçmeli kesimden sonra.
05:59
You can see that the stream is still represented
112
347694
2073
Irmağın akışının halen frekans izi olarak
06:01
in the bottom third of the page,
113
349767
1907
sayfanın alt üçte birlik kısmında görebilirsiniz.
06:03
but notice what's missing in the top two thirds.
114
351674
4503
Fakat üst taraftaki üçte ikilik alanda neyin eksik olduğunu farkedebilirsiniz:
06:08
(Nature sounds)
115
356177
5513
(Doğa sesleri)
06:13
Coming up is the sound of a woodpecker.
116
361690
9487
Gelecek olan bir ağaçkakanın sesi.
06:23
Well, I've returned to Lincoln Meadow 15 times
117
371177
2590
Son 25 yıl içinde
06:25
in the last 25 years,
118
373767
1484
Lincoln Ovası'na 15 kez geri döndüm.
06:27
and I can tell you that the biophony,
119
375251
3686
Size söyleyebilirim ki biophony,
06:30
the density and diversity of that biophony,
120
378937
2905
bu biophony'nin yoğunluğu ve çeşitliliği,
06:33
has not yet returned to anything like it was
121
381842
2552
operasyondan önceki haline
06:36
before the operation.
122
384394
2198
hiçbir şekilde dönmedi.
06:38
But here's a picture of Lincoln Meadow taken after,
123
386592
3098
Ama burada, Lincoln Ovası'nın bir resmi var,
06:41
and you can see that from the perspective of the camera
124
389690
3238
kameranın perspektifinden
06:44
or the human eye,
125
392928
1111
ya da insan gözünden bakıp,
06:46
hardly a stick or a tree appears to be out of place,
126
394039
2775
ağaç kesme şirketinin
06:48
which would confirm the logging company's contention
127
396814
2940
çevresel hiçbir etkinin olmayacağına dair iddiasını haklı çıkaran
06:51
that there's nothing of environmental impact.
128
399754
2629
yerinden edilmiş tek bir dal ya da ağaç göremezsiniz.
06:54
However, our ears tell us a very different story.
129
402383
6417
Ancak, kulaklarımız bize çok farklı bir öykü anlatıyor.
07:00
Young students are always asking me
130
408800
1827
Genç öğrenciler her zaman bana,
07:02
what these animals are saying,
131
410627
1422
bu hayvanların ne dediğini soruyorlar
07:04
and really I've got no idea.
132
412049
4862
ve gerçekten hiçbir fikrim yok.
07:08
But I can tell you that they do express themselves.
133
416911
5269
Fakat size kendilerini ifade ettiklerini söyleyebilirim.
07:14
Whether or not we understand it is a different story.
134
422180
3078
Biz bunun farklı bir öykü olduğunu anlasak da anlamasak da...
07:17
I was walking along the shore in Alaska,
135
425258
2328
Alaska'da kıyı boyunca yürüyordum,
07:19
and I came across this tide pool
136
427586
2344
ve bir koloni deniz anemonu ile dolu
07:21
filled with a colony of sea anemones,
137
429930
3032
bu gel-git havuzu ile karşılaştım
07:24
these wonderful eating machines,
138
432962
2076
bu harika yeme makineleri,
07:27
relatives of coral and jellyfish.
139
435038
2851
mercan ve deniz anasıyla akrabadır.
07:29
And curious to see if any of them made any noise,
140
437889
2217
Ve eğer bunlardan herhangibiri bir gürültü yaparsa, bunu görmeye meraklı olduğumdan
07:32
I dropped a hydrophone,
141
440106
1171
Bir hidrofonu,
07:33
an underwater microphone covered in rubber,
142
441277
3133
,kauçuk kaplı bir sualtı mikrofonu,
07:36
down the mouth part,
143
444410
1188
ağız kısmından aşağı daldırdım
07:37
and immediately the critter began
144
445598
1761
ve yaratık hemen
07:39
to absorb the microphone into its belly,
145
447359
2209
mikrofonu karının içine doğru emmeye başladı
07:41
and the tentacles were searching out of the surface
146
449568
2694
ve dokungaçları besin değeri olan bir şeyi bulmak için
07:44
for something of nutritional value.
147
452262
2411
yüzeyin dışını araştırıyorlardı.
07:46
The static-like sounds that are very low,
148
454673
2505
Şimdi işiteceğiniz
07:49
that you're going to hear right now.
149
457178
2004
statik sese benzeyen ses çok düşüktü.
07:51
(Static sounds)
150
459182
4402
(Statik sesler)
07:55
Yeah, but watch. When it didn't find anything to eat --
151
463584
2867
Evet, ama izleyin. Yemek için bir şey bulamadıkları zaman,
07:58
(Honking sound)
152
466451
1389
(Korna sesi)
07:59
(Laughter)
153
467840
2660
(Kahkahalar)
08:02
I think that's an expression that can be understood
154
470500
2497
Bunun herhangi bir dilde anlaşılabilir bir ifade
08:04
in any language.
155
472997
1417
olduğunu düşünüyorum.
08:06
(Laughter)
156
474414
4866
(Kahkahalar)
08:11
At the end of its breeding cycle,
157
479280
1600
Üreme döngüsünün sonunda,
08:12
the Great Basin Spadefoot toad
158
480880
2156
geniş çanaklı toprak kurbağası
08:15
digs itself down about a meter under
159
483036
2075
şartlar yeniden ortaya çıkmasına uygun olana kadar,
08:17
the hard-panned desert soil of the American West,
160
485111
3150
birkac sezon kalabileceği,
08:20
where it can stay for many seasons
161
488261
1879
Batı Amerika'nın sert çöl topraklarına kendisini
08:22
until conditions are just right for it to emerge again.
162
490140
3500
yaklaşık bir metre kadar gömer.
08:25
And when there's enough moisture in the soil
163
493640
1710
Ve, baharda, toprakta yeterli nem olduğunda,
08:27
in the spring, frogs will dig themselves to the surface
164
495350
2795
kurbağalar yüzeye çıkarlar
08:30
and gather around these large, vernal pools
165
498145
4481
ve büyük sayılarla bu bahar buluşmasında
08:34
in great numbers.
166
502626
2037
toplanırlar.
08:36
And they vocalize in a chorus
167
504663
3406
Ve, koro halinde ses çıkarırlar ki bu
08:40
that's absolutely in sync with one another.
168
508069
3208
kesinlikle birbiri ile senkronize halindedir.
08:43
And they do that for two reasons.
169
511277
1404
Bunu iki nedenden dolayı yaparlar.
08:44
The first is competitive, because they're looking for mates,
170
512681
3621
Birincisi, yarışa dayanır, çünkü eş arıyorlardır,
08:48
and the second is cooperative,
171
516302
1365
ikincisi ise işbirliğine dayanır,
08:49
because if they're all vocalizing in sync together,
172
517667
2481
çünkü eğer hepsi beraber senkronize bicimde ses çıkarırlarsa,
08:52
it makes it really difficult for predators like coyotes,
173
520148
4247
çakal, tilki ve baykuş gibi avcıların, içlerinden herhangibirini av olarak belirlemesi
08:56
foxes and owls to single out any individual for a meal.
174
524395
4219
çok güç olacaktır.
09:00
This is a spectrogram of what the frog chorusing looks like
175
528614
3272
Bu, cok sağlıklı yapıda oldukları zamana ait
09:03
when it's in a very healthy pattern.
176
531886
2261
bir kurbağa spektrogramıdır.
09:06
(Frogs croaking)
177
534147
10016
(Kurbağa sesleri)
09:16
Mono Lake is just to the east of Yosemite National Park
178
544163
3965
Mono Gölü, California'da Yosemite Ulusal Parkı'nın hemen
09:20
in California,
179
548128
1829
doğusundadır.
09:21
and it's a favorite habitat of these toads,
180
549957
2855
ve karakurbağalarının gözde bir yeridir,
09:24
and it's also favored by U.S. Navy jet pilots,
181
552812
2887
ve Amerikan Donanma jet pilotlari tarafından da gözde bir yerdir
09:27
who train in their fighters flying them at speeds
182
555699
3046
ki bunlar savaş uaçklarıyla saatte 1100 km yi aşan
09:30
exceeding 1,100 kilometers an hour
183
558745
2458
hızlarda eğitim yaparlar
09:33
and altitudes only a couple hundred meters
184
561203
2781
ve Mono havuzu seviyesinden, yükseklik sadece bir kaç yüz
09:35
above ground level of the Mono Basin,
185
563984
2579
metredir
09:38
very fast, very low, and so loud
186
566563
3674
cok hızlı, çok alçak ve o kadar seslidir ki
09:42
that the anthrophony, the human noise,
187
570237
2866
'anthrophony', insan gürültüsü
09:45
even though it's six and a half kilometers
188
573103
1850
bir saniye önce dinlediğiniz kurbağa havuzundan altı buçuk kilometre
09:46
from the frog pond you just heard a second ago,
189
574953
2974
uzakta olmasına rağmen
09:49
it masked the sound of the chorusing toads.
190
577927
3566
koro halindeki karakurbağalarının sesini örttü.
09:53
You can see in this spectrogram that all of the energy
191
581493
3266
Bu spektrogramda, birinci spektrogramda var olan enerjinin
09:56
that was once in the first spectrogram is gone
192
584759
2747
en üst düzeyden itibaren
09:59
from the top end of the spectrogram,
193
587506
1747
gitmiş olduğunu görebilirsiniz,
10:01
and that there's breaks in the chorusing at two and a half,
194
589253
2513
ve iki buçuk, dört buçuk ve altı buçuk saniyelerde koroda
10:03
four and a half, and six and a half seconds,
195
591766
2513
kesilmeler var,
10:06
and then the sound of the jet, the signature,
196
594279
3099
ve sonrasında jet sesi, tanıtım sesi,
10:09
is in yellow at the very bottom of the page.
197
597378
2559
sayfanı en altında sarı rektedir.
10:11
(Frogs croaking)
198
599937
9645
Kurbağa sesleri
10:21
Now at the end of that flyby,
199
609582
2394
Uçus sonunda, kurbağaların yeniden koro senkronizasyonunu
10:23
it took the frogs fully 45 minutes
200
611976
3489
almalari tam 45 dakika
10:27
to regain their chorusing synchronicity,
201
615465
2404
sürdü ki,
10:29
during which time, and under a full moon,
202
617869
2945
bu süre içerisinde, dolunay altında,
10:32
we watched as two coyotes and a great horned owl
203
620814
2781
biz iki çakal ve bir büyük boynuzlu baykuşun gelip içlerinden birkaçını
10:35
came in to pick off a few of their numbers.
204
623595
3107
aldığını izledik
10:38
The good news is that, with a little bit of habitat restoration
205
626718
3526
İyi haber şu ki, 1980 yıllarında ve 1990'ların başında
10:42
and fewer flights, the frog populations,
206
630244
2705
azalmaya başlayan kurbağa populasyonu, biraz çevre iyileştirmesi
10:44
once diminishing during the 1980s and early '90s,
207
632949
3723
ve azalan uçuşlar ile
10:48
have pretty much returned to normal.
208
636672
3533
oldukça normal hale dönmüştür.
10:52
I want to end with a story told by a beaver.
209
640205
2939
Bir kunduz tarafından söylenen bir hikaye ile bitirmek istiyorum.
10:55
It's a very sad story,
210
643144
1474
Bu oldukça üzücü bir hikaye,
10:56
but it really illustrates how animals
211
644618
3878
fakat gerçekte hayvanların
11:00
can sometimes show emotion,
212
648496
1982
bazen nasıl duygu sergileyebildiklerini gösteriyor
11:02
a very controversial subject among some older biologists.
213
650478
4652
ki bu bazı eski biyologlar arasındaki çok tartışmalı bir konudur.
11:07
A colleague of mine was recording in the American Midwest
214
655130
3233
Meslektaşlarımdan biri, Amerika'nın orta batısında, belki 16000 yıl önce, buz çağının sonunda
11:10
around this pond that had been formed
215
658363
2542
oluşmuş bu havuzun etrafından
11:12
maybe 16,000 years ago at the end of the last ice age.
216
660905
3899
kayıt yapıyordu.
11:16
It was also formed in part by a beaver dam
217
664804
2153
Bu havuzunun bir kısmı, uç tarafında bulunan bir kunduz yuvası
11:18
at one end that held that whole ecosystem together
218
666957
2918
tarafından da, ekosistemin tamamını cok hassas bir
11:21
in a very delicate balance.
219
669875
2752
denge içinde tutacak şekilde oluşturulmuştur.
11:24
And one afternoon, while he was recording,
220
672627
3775
Ve, bir öğleden sonra, arkadaşım kayıt ederken,
11:28
there suddenly appeared from out of nowhere
221
676402
3824
aniden bir anda, bir kaç av bekçisi
11:32
a couple of game wardens,
222
680226
2448
göründü
11:34
who for no apparent reason,
223
682674
1595
bunlar hiçbir bariz neden olmadan,
11:36
walked over to the beaver dam,
224
684269
1579
kunduz yuvasına yürüdüler,
11:37
dropped a stick of dynamite down it, blowing it up,
225
685848
3282
bir dinamit çubuğu koyup, orayı patlattılar
11:41
killing the female and her young babies.
226
689130
4030
anne kunduz ve küçük bebekleri öldüler.
11:45
Horrified, my colleagues remained behind
227
693160
2832
Sok olmus bir halde, meslektasim
11:47
to gather his thoughts
228
695992
2041
dusuncelerini toparlamak ve ogleden sonra
11:50
and to record whatever he could the rest of the afternoon,
229
698033
3484
kayit edebilecegi ne ise kayit etmek icin bulundugu yerde kaldi,
11:53
and that evening, he captured a remarkable event:
230
701517
4893
ve o aksam olaganustu bir sey yakaladi:
11:58
the lone surviving male beaver swimming in slow circles
231
706410
4189
hayatta yalniz kalan erkek kunduz, kaybettigi esi ve yavrulari icin
12:02
crying out inconsolably for its lost mate and offspring.
232
710599
5733
teselli edilemeyecek şekilde ağlayarak yavaş çemberler halinde yüzüyordu.
12:08
This is probably the saddest sound
233
716332
2909
Bu büyük olasılıkla,
12:11
I've ever heard coming from any organism,
234
719241
2918
şimdiye kadar insan ya da başka bir organizmadan duyduğum
12:14
human or other.
235
722159
2719
en üzücü ses.
12:18
(Beaver crying)
236
726517
15663
(Kunduz ağlıyor)
12:34
Yeah. Well.
237
742180
1815
Evet, böyle.
12:35
There are many facets to soundscapes,
238
743995
2582
Ses atmosferinin birçok yönü vardır.
12:38
among them the ways in which animals taught us to dance and sing,
239
746577
3216
Bunların arasında hayvanların bize dans etmeyi ve şarkı söylemeyi öğrettikleri yollar da vardır.
12:41
which I'll save for another time.
240
749793
2625
Bunları anlatmayı daha sonraya bırakacağım.
12:44
But you have heard how biophonies
241
752418
3018
Fakat siz 'biophonies''in doğal hayatı anlamamıza
12:47
help clarify our understanding of the natural world.
242
755436
3843
nasıl yardımcı olduğunu işittiniz.
12:51
You've heard the impact of resource extraction,
243
759279
2464
Siz, kaynak çıkarılmasının
12:53
human noise and habitat destruction.
244
761743
3064
insan sesinin ve doğanın yok edilmesinin etkisini işittiniz.
12:56
And where environmental sciences have typically
245
764807
1978
Ve, çevre bilimleri genelde,
12:58
tried to understand the world from what we see,
246
766785
3342
dünyayı gördüklerimizle anlamaya çalıştılar.
13:02
a much fuller understanding can be got from what we hear.
247
770127
4468
Çok daha derin bir anlayış işittiklerimizden edinilebilir.
13:06
Biophonies and geophonies are the signature voices
248
774595
3857
'Biophonies' ve 'geophonies' doğal yaşamın
13:10
of the natural world,
249
778452
1991
tanıtım sesleridir
13:12
and as we hear them,
250
780443
1353
ve biz onları işittikçe,
13:13
we're endowed with a sense of place,
251
781796
2672
bir yer duygusu ile
13:16
the true story of the world we live in.
252
784468
3417
içinde yaşadığımız dünyanın gerçek hikayesi ile donanmış oluruz.
13:19
In a matter of seconds,
253
787885
1919
Saniyeler içinde
13:21
a soundscape reveals much more information
254
789804
2715
ses atmosferi birçok yönden,
13:24
from many perspectives,
255
792519
1548
ölçülebilir bilgiden kültürel esinlenmeye kadar
13:26
from quantifiable data to cultural inspiration.
256
794067
4622
çok fazla bilgi ortaya çıkarır.
13:30
Visual capture implicitly frames
257
798689
2901
Görsel çekim alanı dolaylı olarak
13:33
a limited frontal perspective of a given spatial context,
258
801590
3996
verilen üç boyutlu kaynağı sınırlı bir ön açıdan çerçeveler
13:37
while soundscapes widen that scope
259
805586
2373
oysa ses atmosferi bu açıyı 360 dereceye kadar
13:39
to a full 360 degrees, completely enveloping us.
260
807959
5185
büyüterek, bizi tamamıyla içine alır.
13:45
And while a picture may be worth 1,000 words,
261
813144
3772
Ve bir resmin binlerce sözcüğe değer olabildiği gibi,
13:48
a soundscape is worth 1,000 pictures.
262
816916
4373
bir ses atmosferi de binlerce resim değerindedir.
13:53
And our ears tell us
263
821289
2124
Ve kulaklarımız bize,
13:55
that the whisper of every leaf and creature
264
823413
3595
her yaprak ve yaratığın fısıltısı,
13:59
speaks to the natural sources of our lives,
265
827008
3074
yaşamımızın doğal kaynakları hakkında,
14:02
which indeed may hold the secrets of love for all things,
266
830082
5062
özellikle kendi insanlığımız ile ilgili olmak üzere herşey için
14:07
especially our own humanity,
267
835144
1958
sevgi sırlarını barındırma olasılığı olan bu kaynaklar hakkında gerçekten de bilgi verir.
14:09
and the last word goes to a jaguar from the Amazon.
268
837102
6285
Ve son söz Amazon ormanlarındaki bir jaguardan geliyor:
14:15
(Growling)
269
843387
13748
(Hırıltı)
14:29
Thank you for listening.
270
857135
2200
Dinlediğiniz için teşekkürler.
14:31
(Applause)
271
859335
5697
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Bernie Krause - Natural sounds expertBernie Krause's legendary soundscapes uncover nature’s rich sonic tapestry -- along with some unexpected results.
Why you should listen
With a stellar electronic music resumé including work with The Byrds, Stevie Wonder and many others, Bernie Krause is assured a place in the pop culture canon. But Krause continues to make history by capturing the fading voices of nature: studying sonic interplay between species as they attract mates, hunt prey, and sound out their roles in the ecosystem.
Krause’s recordings are not merely travelogues or relaxation tools -- they are critical barometers of global environmental health. His documents of vanishing aural habitats are a chilling reminder of shrinking biodiversity. As he tells the Guardian: "The fragile weave of natural sound is being torn apart by our seemingly boundless need to conquer the environment rather than to find a way to abide in consonance with it."
Bernie Krause | Speaker | TED.com