TEDGlobal 2014
Ricardo Semler: How to run a company with (almost) no rules
Ricardo Semler: Bir şirket, bir okul ve yaşam için sıra dışı bilgelik
Filmed:
Readability: 2.9
3,246,933 views
Ya işiniz hayatınızı yönetmeseydi? Brezilyalı CEO Ricardo Semler, kurumsal demokrasinin sıra dışı bir türünü uygulayarak, yönetim kurulu toplantılarından, çalışanların tatil günlerini bildirme sürecine (bildirmek zorunda değiller) kadar her şeyi yeniden düşünüyor. Bu vizyon, çalışanların bilgeliklerini ödüllendiriyor, iş-yaşam dengesini destekliyor ve hayat ile iş gerçekte nedir sorusunu derinlemesine aydınlatıyor. İlave soru: Ya okullar da böyle olsaydı?
Ricardo Semler - Organizational changemaker
Two decades after transforming a struggling equipment supplier into a radically democratic and resilient (and successful) company, Ricardo Semler wants organizations to become wise. Full bio
Two decades after transforming a struggling equipment supplier into a radically democratic and resilient (and successful) company, Ricardo Semler wants organizations to become wise. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
On Mondays and Thursdays,
I learn how to die.
I learn how to die.
0
986
4192
Pazartesi ve Perşembe günleri
ölmeyi öğreniyorum.
Onlara nihai günlerim diyorum.
00:17
I call them my terminal days.
1
5178
1924
Eşim Fernanda bu ifadeyi sevmiyor;
00:19
My wife Fernanda doesn't like the term,
2
7102
2834
fakat
00:21
but a lot of people in my family died
of melanoma cancer
of melanoma cancer
3
9936
4802
ailemden birçok kişi
melanom kanserinden öldü.
melanom kanserinden öldü.
Ebeveynlerimde ve onların
ebeveynlerinde vardı.
ebeveynlerinde vardı.
00:26
and my parents and grandparents had it.
4
14738
2635
00:29
And I kept thinking, one day I could
be sitting in front of a doctor
be sitting in front of a doctor
5
17373
3284
Bu yüzden hep bir gün doktorun
karşısında oturduğumu,
karşısında oturduğumu,
onun tahlil sonuçlarıma bakıp bana
00:32
who looks at my exams and says,
6
20657
2122
''Ricardo, sonuçlar pek iyi gözükmüyor.
00:34
"Ricardo, things don't look very good.
7
22779
2315
6 ay ila 1 yıllık ömrün kaldı.''
00:37
You have six months or a year to live."
8
25094
2679
diyeceğini düşünürdüm.
00:39
And you start thinking about
what you would do with this time.
what you would do with this time.
9
27773
3246
Böyle olunca, kalan zamanınızda
ne yapacağınızı düşünmeye başlıyorsunuz.
00:43
And you say, "I'm going to spend
more time with the kids.
more time with the kids.
10
31034
2780
''Çocuklarla daha çok vakit geçireceğim.
Şu yerleri gezeceğim.
00:45
I'm going to visit these places,
11
33839
1557
Dağlara çıkıp ineceğim, dolaşacağım
00:47
I'm going to go up and down
mountains and places
mountains and places
12
35423
2455
ve daha önce vaktim olmasına rağmen
yapmadığım her şeyi yapacağım.'' dersiniz.
yapmadığım her şeyi yapacağım.'' dersiniz.
00:49
and I'm going to do all the things
I didn't do when I had the time."
I didn't do when I had the time."
13
37916
3786
00:53
But of course, we all know
14
41806
1833
Ama tabii
hepimizin bildiği gibi, bunlar
acı tatlı yaşanan anlardır.
acı tatlı yaşanan anlardır.
00:55
these are very bittersweet memories
we're going to have.
we're going to have.
15
43639
2984
Yaşaması çok zor.
00:58
It's very difficult to do.
16
46623
1323
00:59
You spend a good part of the time
crying, probably.
crying, probably.
17
47946
3653
Vaktin büyük bir kısmını
muhtemelen ağlayarak geçirirsiniz.
muhtemelen ağlayarak geçirirsiniz.
O yüzden ben başka bir şey
yapacağım dedim.
yapacağım dedim.
01:03
So I said, I'm going to do something else.
18
51599
2387
01:05
Every Monday and Thursday,
I'm going use my terminal days.
I'm going use my terminal days.
19
53986
4839
Her Pazartesi ve Perşembe günü,
bu nihai günlerimi kullanacağım.
bu nihai günlerimi kullanacağım.
01:10
And I will do, during those days,
20
58825
2369
O günlerde, kötü haberi alsaydım
01:13
whatever it is I was going to do
if I had received that piece of news.
if I had received that piece of news.
21
61194
3527
yapmak isteyeceğim ne varsa
onları yapacağım.
onları yapacağım.
01:16
(Laughter)
22
64721
1373
(Kahkahalar)
01:18
When you think about --
23
66094
2034
Düşündüğünüzde --
01:20
(Applause)
24
68128
4165
(Alkışlar)
Çalışmanın tersi nedir diye
düşündüğünüzde,
düşündüğünüzde,
01:24
when you think about the opposite of work,
25
72293
2477
01:26
we, many times, think it's leisure.
26
74770
2477
çoğu zaman keyif yapmak
olduğunu zannederiz.
olduğunu zannederiz.
01:29
And you say, ah, I need
some leisure time, and so forth.
some leisure time, and so forth.
27
77247
3067
''Keyif yapmaya ihtiyacım var''
gibi şeyler söylersiniz.
gibi şeyler söylersiniz.
01:32
But the fact is that,
leisure is a very busy thing.
leisure is a very busy thing.
28
80314
3537
Fakat aslına bakarsanız keyif
fazlasıyla yoğun bir uğraştır.
fazlasıyla yoğun bir uğraştır.
Golf ve tenis oynarsınız,
01:35
You go play golf and tennis,
and you meet people,
and you meet people,
29
83851
2399
insanlarla buluşursunuz,
01:38
and you're going for lunch,
and you're late for the movies.
and you're late for the movies.
30
86250
3110
öğle yemeğine gidersiniz,
sinemaya geç kalırsınız.
sinemaya geç kalırsınız.
01:41
It's a very crowded thing that we do.
31
89362
2048
Çok sıkışık bir şeydir keyif yapmak.
01:43
The opposite of work is idleness.
32
91410
4120
Çalışmanın tersi, boşluktur.
Ama çok azımız boşluk ile ne
yapacağını bilir.
yapacağını bilir.
01:47
But very few of us know
what to do with idleness.
what to do with idleness.
33
95530
2415
01:49
When you look at the way
that we distribute our lives in general,
that we distribute our lives in general,
34
97945
4057
Hayatımızın genel dağılımına baktığınızda,
fark ederiz ki çok paramız olan dönemlerde
01:54
you realize that in the periods
in which we have a lot of money,
in which we have a lot of money,
35
102007
4554
çok az zamanımız olur.
01:58
we have very little time.
36
106561
1997
Sonunda zamanımız olduğunda ise,
02:00
And then when we finally have time,
we have neither the money nor the health.
we have neither the money nor the health.
37
108558
5027
ne paramız, ne de sağlığımız kalmıştır.
02:05
So we started thinking about that
as a company for the last 30 years.
as a company for the last 30 years.
38
113585
4620
30 yıl önce biz şirket olarak
bunu düşünmeye başladık.
bunu düşünmeye başladık.
Bu, binlerce çalışanı olan
karmaşık bir şirket.
karmaşık bir şirket.
02:10
This is a complicated company
with thousands of employees,
with thousands of employees,
39
118205
3171
Yüz milyonlarca dolarlık
02:13
hundreds of millions
of dollars of business
of dollars of business
40
121376
2360
roket yakıtı itici sistemleri işi yapan,
02:15
that makes rocket fuel propellent systems,
runs 4,000 ATMs in Brazil,
runs 4,000 ATMs in Brazil,
41
123736
6553
Brezilya'da 4.000 ATM işleten,
binlerce düzine gelir vergisi
düzenleyen bir şirket.
düzenleyen bir şirket.
02:22
does income tax preparation
for dozens of thousands.
for dozens of thousands.
42
130289
3357
02:25
So this is not a simple business.
43
133646
3612
Yani basit bir iş değil.
Şirkete baktık ve dedik ki,
02:29
We looked at it and we said,
44
137258
2128
hadi bu insanlara
gücü havale edelim.
gücü havale edelim.
02:31
let's devolve to these people,
let's give these people a company
let's give these people a company
45
139386
4868
Hadi bu insanlara
yatılı okul zihniyetini
02:36
where we take away
all the boarding school aspects
all the boarding school aspects
46
144254
2380
kaldırdığımız bir şirket verelim;
02:38
of, this is when you arrive,
this is how you dress,
this is how you dress,
47
146634
2389
işe bu saatte gelir,
bu şekilde giyinirsiniz,
02:41
this is how you go to meetings,
this is what you say,
this is what you say,
48
149023
2562
bu şekilde toplantıya gider,
şunları söyleyip
bunları söylemezsiniz
bunları söylemezsiniz
02:43
this is what you don't say,
49
151585
1321
02:44
and let's see what's left.
50
152906
1506
ve geriye ne kaldı bir bakalım.
02:46
So we started this about 30 years ago,
51
154412
1830
Buna yaklaşık 30 yıl önce başladık
02:48
and we started dealing
with this very issue.
with this very issue.
52
156242
2525
ve tam da bu sorunla uğraşmaya başladık.
02:50
And so we said, look, the retirement,
53
158767
2197
Dedik ki bakın,
emeklilik ve hayatınızın
02:52
the whole issue of how
we distribute our graph of life.
we distribute our graph of life.
54
160964
3142
yıllara göre dağılımı sorunu.
Dağ tırmanmaya 82 yaşında gideceğinize,
02:56
Instead of going mountain climbing
when you're 82,
when you're 82,
55
164106
3157
neden önümüzdeki hafta yapmıyorsunuz?
02:59
why don't you do it next week?
56
167263
2173
03:01
And we'll do it like this,
57
169436
1355
Şöyle yapacağız:
03:02
we'll sell you back your Wednesdays
for 10 percent of your salary.
for 10 percent of your salary.
58
170791
4396
Size Çarşamba günlerinizi, maaşınızın
yüzde 10'u karşılığında geri satacağız.
yüzde 10'u karşılığında geri satacağız.
Şimdi, eğer hep kemancı olmak
istiyorsaydınız,
istiyorsaydınız,
03:07
So now, if you were going to be
a violinist, which you probably weren't,
a violinist, which you probably weren't,
59
175187
4253
ki muhtemelen olmayacaktınız,
gidin ve bunu Çarşamba günü yapın.
03:11
you go and do this on Wednesday.
60
179440
2154
03:13
And what we found --
61
181594
1347
Gördük ki --
03:14
we thought, these are the older people
62
182941
2537
bu programı yaşlılar tercih
eder diye düşünmüştük.
eder diye düşünmüştük.
03:17
who are going to be really interested
in this program.
in this program.
63
185478
2599
Programa ilk yazılan
kişilerin yaş ortalaması ise
kişilerin yaş ortalaması ise
03:20
And the average age
of the first people who adhered
of the first people who adhered
64
188077
2454
elbette 29 çıktı.
03:22
were 29, of course.
65
190531
1448
03:23
And so we started looking,
66
191979
1358
Böylece bakmaya başladık.
03:25
and we said, we have to do things
in a different way.
in a different way.
67
193337
2500
İşleri daha farklı yapmalıyız dedik.
03:27
So we started saying things like,
68
195837
1771
Şöyle şeyler söylemeye başladık:
03:29
why do we want to know
what time you came to work,
what time you came to work,
69
197608
2374
Ne zaman geldiğinizi, ne zaman
gittiğinizi falan
gittiğinizi falan
03:31
what time you left, etc.?
70
199982
1251
niye bilmek isteyelim?
03:33
Can't we exchange this for a contract
71
201233
2354
Bunu sizden bir şey alabileceğimiz,
bir çeşit iş alabileceğimiz şekilde
sözleşmeye bağlayamaz mıyız?
sözleşmeye bağlayamaz mıyız?
03:35
for buying something from you,
some kind of work?
some kind of work?
72
203587
3462
03:39
Why are we building these headquarters?
73
207049
2021
Neden bu merkez binalarını inşa ediyoruz?
03:41
Is it not an ego issue
that we want to look solid
that we want to look solid
74
209070
2768
Bu sağlam, önemli ve büyük
görünme ile ilgili
görünme ile ilgili
bir ego sorunu değil mi?
03:43
and big and important?
75
211838
1879
Ama sırf bu yüzden mi sizi şehrin
öteki ucundan buraya sürüklüyoruz?
öteki ucundan buraya sürüklüyoruz?
03:45
But we're dragging you two hours
across town because of it?
across town because of it?
76
213717
3284
03:49
So we started asking questions one by one.
77
217001
3531
Bu yüzden soruları teker teker
sormaya başladık.
sormaya başladık.
03:52
We'd say it like this:
78
220532
1393
Şöyle söylerdik:
03:53
One: How do we find people?
79
221925
2282
Bir: İnsanları nasıl buluruz?
Dışarı çıkıp çalışanları işe
almayı denerdik.
almayı denerdik.
03:56
We'd go out and try
and recruit people and we'd say,
and recruit people and we'd say,
80
224207
3183
Onlara ''Bak, bize geleceğin zaman
03:59
look, when you come to us,
81
227390
1553
04:00
we're not going to have
two or three interviews
two or three interviews
82
228943
2222
2-3 mülakattan sonra
sonsuza dek bizimle
evli kalmayacaksın.
evli kalmayacaksın.
04:03
and then you're going to be
married to us for life.
married to us for life.
83
231165
2412
Hayatımızın geri kalanı böyle olmayacak.
04:05
That's not how we do
the rest of our lives.
the rest of our lives.
84
233577
2150
O yüzden,
04:07
So, come have your interviews.
85
235727
2105
gel, mülakatlara gir.
04:09
Anyone who's interested
in interviewing, you will show up.
in interviewing, you will show up.
86
237832
3436
Seninle görüşmek isteyen
kim varsa gelecek.
kim varsa gelecek.
04:13
And then we'll see what happens
out of the intuition that rises from that,
out of the intuition that rises from that,
87
241268
3993
Senin doğru kişi olduğunu
küçük maddeleri işaretleyerek
anlamak yerine,
anlamak yerine,
04:17
instead of just filling out the little
items of whether you're the right person.
items of whether you're the right person.
88
245261
4042
görüşmedeki sezgilerimizin
neler doğuracağını izleyelim.
neler doğuracağını izleyelim.
04:21
And then, come back.
89
249303
2117
Ve sonra,
geri gel.
Bir öğleden sonranı,
04:23
Spend an afternoon, spend a whole day,
talk to anybody you want.
talk to anybody you want.
90
251420
3061
bir gününü burada geçir.
Kiminle konuşmak istiyorsan konuş.
04:26
Make sure we are the bride
you thought we were
you thought we were
91
254481
3061
Bizim kendi reklamlarımızda yazdığımız
saçmalıklar yerine,
saçmalıklar yerine,
04:29
and not all the bullshit
we put into our own ads.
we put into our own ads.
92
257542
3063
düşündüğün gelinin
olduğumuzdan emin ol.
olduğumuzdan emin ol.
04:32
(Laughter)
93
260605
2076
(Kahkahalar)
04:34
Slowly we went to a process
where we'd say things like,
where we'd say things like,
94
262681
3696
Yavaş yavaş şu tarz şeyler
söylediğimiz bir sürece girdik.
söylediğimiz bir sürece girdik.
04:38
we don't want anyone to be
a leader in the company
a leader in the company
95
266377
2761
Şirkette, gelecekteki
çalışanları tarafından
çalışanları tarafından
04:41
if they haven't been
interviewed and approved
interviewed and approved
96
269138
2143
görüşmeye alınmamış ve
onaylanmamış kimsenin
onaylanmamış kimsenin
04:43
by their future subordinates.
97
271281
2851
lider olmasını istemiyoruz.
Altı ayda bir, herkes anonim şekilde
bir lider olarak değerlendirilir.
bir lider olarak değerlendirilir.
04:46
Every six months, everyone gets
evaluated, anonymously, as a leader.
evaluated, anonymously, as a leader.
98
274132
4877
Sonuçlar kişinin o konumda devam
edip etmemesi gerektiğini belirler,
edip etmemesi gerektiğini belirler,
04:51
And this determines whether they should
continue in that leadership position,
continue in that leadership position,
99
279588
4032
ki bu bildiğiniz gibi, çoğunlukla
duruma bağlıdır.
duruma bağlıdır.
04:55
which is many times
situational, as you know.
situational, as you know.
100
283620
2790
04:58
And so if they don't have 70, 80 percent
of a grade, they don't stay,
of a grade, they don't stay,
101
286410
6054
Yani yüzde 70-80 puanları yoksa
konumlarını koruyamazlar,
05:04
which is probably the reason why
I haven't been CEO for more than 10 years.
I haven't been CEO for more than 10 years.
102
292464
4339
ki muhtemelen 10 yıldan fazla
genel müdür olmamamın sebebi bu.
genel müdür olmamamın sebebi bu.
05:08
And over time, we started asking
other questions.
other questions.
103
296803
3896
Zamanla başka sorular da
sormaya başladık.
sormaya başladık.
05:12
We said things like,
104
300699
1516
Şöyle şeyler söyledik:
05:14
why can't people set their own salaries?
105
302215
3329
Neden insanlar kendi
maaşlarını belirleyemez?
maaşlarını belirleyemez?
Bunun için ne bilmeleri gerekiyor?
05:17
What do they need to know?
106
305544
1576
Sadece üç şey bilmeniz gerekir:
05:19
There's only three things
you need to know:
you need to know:
107
307120
2063
Şirkette çalışan kişiler
05:21
how much people make inside the company,
108
309183
2335
ne kadar maaş alır,
benzer işler için
05:23
how much people make somewhere
else in a similar business
else in a similar business
109
311518
2869
diğer şirketlerde
kişiler ne kadar maaş alır
05:26
and how much we make in general
to see whether we can afford it.
to see whether we can afford it.
110
314387
3292
ve gücümüzün neye
yeteceğini anlamak için
yeteceğini anlamak için
şirket genel olarak
ne kadar kazanır?
ne kadar kazanır?
05:29
So let's give people these three
pieces of information.
pieces of information.
111
317679
2585
Hadi insanlara bu
üç parça bilgiyi verelim.
üç parça bilgiyi verelim.
05:32
So we started having, in the cafeteria,
112
320264
2008
Yemekhaneye bir bilgisayar koyduk
ve buradan kişiler şu bilgileri
öğrenebiliyordu;
öğrenebiliyordu;
05:34
a computer where you could go in
and you could ask
and you could ask
113
322272
2501
05:36
what someone spent,
how much someone makes,
how much someone makes,
114
324773
2197
bir kişi ne kadar harcamış,
ne kadar kazanmış,
ne kadar kazanmış,
05:38
what they make in benefits,
what the company makes,
what the company makes,
115
326970
2480
ne kadar yan ödeme almış,
şirketi ne kadar kazanmış,
şirketi ne kadar kazanmış,
05:41
what the margins are, and so forth.
116
329450
2310
kâr marjı neymiş, gibi.
05:43
And this is 25 years ago.
117
331760
2762
Bu, 25 yıl önceydi.
05:47
As this information started
coming to people,
coming to people,
118
335452
2735
İnsanlara bu bilgiler aktıkça,
şöyle şeyler demeye başladık;
05:50
we said things like, we don't want
to see your expense report,
to see your expense report,
119
338187
3109
senin harcama raporunu görmek istemiyoruz,
kaç gün izin aldığını bilmek istemiyoruz,
05:53
we don't want to know how many
holidays you're taking,
holidays you're taking,
120
341296
2572
nereden çalıştığını bilmek istemiyoruz.
05:55
we don't want to know where you work.
121
343892
1888
05:57
We had, at one point,
14 different offices around town,
14 different offices around town,
122
345780
2976
Bir ara şehrin 14 farklı
yerinde ofisimiz vardı.
yerinde ofisimiz vardı.
06:00
and we'd say, go to the one
that's closest to your house,
that's closest to your house,
123
348756
3394
Evinize, görüşeceğiniz müşterinize
hangisi yakınsa ona gidin derdik.
06:04
to the customer that
you're going to visit today.
you're going to visit today.
124
352150
2501
Bize nerede olduğunuzu söylemeyin.
06:06
Don't tell us where you are.
125
354651
2119
Dahası
06:08
And more, even when we had
thousands of people, 5,000 people,
thousands of people, 5,000 people,
126
356770
4125
binlerce çalışanımız varken bile,
5.000 kişi
06:12
we had two people in the H.R. department,
127
360895
3378
İnsan Kaynakları birimimizde
iki kişi vardı
ve şükürler olsun ki
06:16
and thankfully one of them has retired.
128
364273
2398
biri emekliye ayrıldı.
06:18
(Laughter)
129
366671
1959
(Kahkahalar)
06:20
And so, the question we were asking was,
how can we be taking care of people?
how can we be taking care of people?
130
368630
3754
Sorduğumuz soru şuydu:
Nasıl insanlarla ilgilenebiliriz?
06:24
People are the only thing we have.
131
372384
1803
İnsanlar sahip olduğumuz tek kaynak!
06:26
We can't have a department that runs
after people and looks after people.
after people and looks after people.
132
374187
3438
İnsanların peşinden koşup
göz kulak olan bir bölümümüz olamaz.
06:29
So as we started finding that this worked,
and we'd say, we're looking for --
and we'd say, we're looking for --
133
377625
5381
Zamanla
yöntemimizin çalıştığını gördükçe,
aradığımız şeyin şu olduğunu söyledik --
06:35
and this is, I think,
the main thing I was looking for
the main thing I was looking for
134
383006
2695
bu sanırım benim nihai günlerde ve
06:37
in the terminal days and in the company,
135
385701
2043
şirkette aradığım temel şeydi --
06:39
which is, how do you set up for wisdom?
136
387744
3569
Bilgelik için nasıl hazırlanırsınız?
Biz devrimler çağından geldik,
06:43
We've come from an age of revolution,
industrial revolution,
industrial revolution,
137
391313
4676
sanayi devrimi,
malumat çağı, bilgi çağı;
06:47
an age of information,
an age of knowledge,
an age of knowledge,
138
395989
2683
ama bilgelik devrine daha yakın değiliz.
06:50
but we're not any closer
to the age of wisdom.
to the age of wisdom.
139
398672
2612
Daha çok bilgelik için
06:53
How we design, how do we organize,
for more wisdom?
for more wisdom?
140
401284
3327
nasıl tasarlamalı,
nasıl organize etmeliyiz?
06:56
So for example, many times,
141
404611
1543
Mesela, çoğu zaman
06:58
what's the smartest or the intelligent
decision doesn't jive.
decision doesn't jive.
142
406154
4347
en akıllıca
ve zeki kararlar
harikalar yaratmaz.
Şöyle şeyler derdik,
07:02
So we'd say things like,
143
410501
2382
hadi haftada 57 cihaz satacağın
konusunda anlaşalım.
konusunda anlaşalım.
07:04
let's agree that you're going to sell
57 widgets per week.
57 widgets per week.
144
412883
4007
Eğer Çarşamba'ya kadar satarsan,
07:08
If you sell them by Wednesday,
please go to the beach.
please go to the beach.
145
416890
3673
lütfen kumsala git.
Bize sorun çıkarma.
07:12
Don't create a problem for us,
for manufacturing, for application,
for manufacturing, for application,
146
420563
3711
Bize, üretime, uygulamaya.
Sonra yeni şirketleri,
07:16
then we have to buy new companies,
we have to buy our competitors,
we have to buy our competitors,
147
424274
3103
rakiplerimizi almak zorunda kalacağız.
Sırf çok fazla cihaz sattın diye
07:19
we have to do all kinds of things
because you sold too many widgets.
because you sold too many widgets.
148
427377
3222
bir sürü iş çıkacak.
Bu yüzden kumsala git
07:22
So go to the beach
and start again on Monday.
and start again on Monday.
149
430599
2236
ve Pazartesi yeniden başla.
(Kahkahalar) (Alkışlar)
07:24
(Laughter) (Applause)
150
432835
2436
07:27
So the process is looking for wisdom.
151
435271
3339
Yani süreç bilgeliği arıyor.
Süreçte tabii ki,
07:30
And in the process, of course,
we wanted people to know everything,
we wanted people to know everything,
152
438610
3540
herkesin her şeyi bilmesini istedik
ve tam anlamıyla demokratik
07:34
and we wanted to be truly democratic
about the way we ran things.
about the way we ran things.
153
442150
3369
şekilde işleri yürütmek istedik.
07:37
So our board had two seats open
with the same voting rights,
with the same voting rights,
154
445519
5691
Yönetim kurulumuzun iki koltuğu,
tüm üye oy hakları ile
ilk gelen iki kişi için boş bırakıldı.
(Kahkahalar)
(Kahkahalar)
07:43
for the first two people who showed up.
155
451210
2118
07:45
(Laughter)
156
453328
1568
07:46
And so we had cleaning ladies voting
on a board meeting,
on a board meeting,
157
454896
5236
Böylece, çok önemli birçok takım elbiseli
ve kravatlı kişinin de
ve kravatlı kişinin de
bulunduğu yönetim kurulumuzda temizlik
görevlisi bayanlar oy kullandı.
görevlisi bayanlar oy kullandı.
07:52
which had a lot of other very important
people in suits and ties.
people in suits and ties.
158
460132
3096
Gerçek şu ki bizim dürüst
kalmamızı sağladılar.
kalmamızı sağladılar.
07:55
And the fact is that they kept us honest.
159
463228
3629
Bu süreçte bize gelen
kişilere bakmaya başlayınca,
kişilere bakmaya başlayınca,
07:58
This process, as we started looking
at the people who came to us,
at the people who came to us,
160
466857
3749
bir saniye bekle dedik,
insanlar bize gelip şöyle dediler:
insanlar bize gelip şöyle dediler:
08:02
we'd say, now wait a second,
161
470606
1578
08:04
people come to us and they say,
where am I supposed to sit?
where am I supposed to sit?
162
472184
2883
''Nereye oturmalıyım?''
''Nasıl çalışmalıyım?''
08:07
How am I supposed to work?
Where am I going to be in 5 years' time?
Where am I going to be in 5 years' time?
163
475067
3240
''Beş yıl sonra nerede olacağım?''
Onlara baktık ve dedik ki,
08:10
And we looked at that and we said,
we have to start much earlier.
we have to start much earlier.
164
478308
3078
''Çok daha erken başlamalıyız.''
Nereden başlamalıyız?
08:13
Where do we start?
165
481386
1023
Dedik ki ''Ana okulu başlamak
için iyi bir yer gibi''.
için iyi bir yer gibi''.
08:14
We said, oh, kindergarten
seems like a good place.
seems like a good place.
166
482409
2515
08:16
So we set up a foundation, which now has,
for 11 years, three schools,
for 11 years, three schools,
167
484924
4657
Böylece bir vakıf kurduk.
Bu vakfın 11 yıldır
Bu vakfın 11 yıldır
üç okulu var, burada aynı
soruları sormaya başladık;
soruları sormaya başladık;
08:21
where we started asking
the same questions,
the same questions,
168
489581
2302
bilgelik için okulu
nasıl yeniden tasarlarsın?
nasıl yeniden tasarlarsın?
08:23
how do you redesign school for wisdom?
169
491883
2912
08:26
It is one thing to say,
we need to recycle the teachers,
we need to recycle the teachers,
170
494795
2929
Öğretmenleri daha dönüşümlü kullanmalı,
yöneticiler daha çok şey yapmalı,
08:29
we need the directors to do more.
171
497724
1674
demek bir yöntem.
08:31
But the fact is that what we do
with education is entirely obsolete.
with education is entirely obsolete.
172
499401
5932
Ama gerçek şu ki
şu an eğitim ile yaptıklarımız
tamamen çağ dışı.
tamamen çağ dışı.
Öğretmenlerin rolü tamamen çağ dışı.
08:37
The teacher's role is entirely obsolete.
173
505333
2498
08:39
Going from a math class, to biology,
to 14th-century France is very silly.
to 14th-century France is very silly.
174
507831
5647
Matematik dersinden
biyolojiye,
biyolojiye,
biyolojiden 14. yüzyıl
Fransa'sına gitmek
Fransa'sına gitmek
çok aptalca.
08:45
(Applause)
175
513482
4702
(Alkışlar)
Nasıl olmalı diye düşünmeye başladık.
08:50
So we started thinking,
what could it look like?
what could it look like?
176
518184
2729
İnsanları bir araya getirmeye başladık.
08:52
And we put together people,
including people who like education,
including people who like education,
177
520913
3569
Bunlara, eğitimi seven kişileri,
Paulo Freire gibi,
08:56
people like Paulo Freire,
and two ministers of education in Brazil
and two ministers of education in Brazil
178
524482
5435
Brezilya'da Eğitim Bakanlığı
yapmış iki kişi
yapmış iki kişi
dâhildi
ve şöyle dedik:
09:01
and we said, if we were to design
a school from scratch,
a school from scratch,
179
529917
2669
Bir okulu sıfırdan tasarlasaydık
neye benzerdi?
09:04
what would it look like?
180
532586
1427
Böylece Lumiar isimli okulu kurduk
09:06
And so we created this school,
which is called Lumiar,
which is called Lumiar,
181
534013
3733
ve Lumiar,
09:09
and Lumiar, one of them
is a public school,
is a public school,
182
537746
2152
ki bir tanesi devlet okuludur,
09:11
and Lumiar says the following:
183
539898
1806
Lumiar şöyle der:
09:13
Let's divide this role
of the teacher into two.
of the teacher into two.
184
541704
4177
Hadi öğretmen dediğimiz rolü
ikiye bölelim.
Birine ''özel öğretmen'' diyeceğiz.
09:17
One guy, we'll call a tutor.
185
545881
2361
Eski Yunan ''paideia'' kavramındaki
özel öğretmen:
özel öğretmen:
09:20
A tutor, in the old sense of the Greek
"paideia": Look after the kid.
"paideia": Look after the kid.
186
548242
4975
Çocuğa göz kulak olsun.
Evinde neler oluyor,
09:25
What's happening at home,
what's their moment in life, etc..
what's their moment in life, etc..
187
553217
3830
şu an hayatında nerede gibi;
09:29
But please don't teach,
188
557047
1340
ama lütfen öğretme.
Çünkü Google'a kıyasla
09:30
because the little you know compared
to Google, we don't want to know.
to Google, we don't want to know.
189
558387
3410
ne kadar az bildiğini
bilmek istemiyoruz.
bilmek istemiyoruz.
Bunu kendine sakla.
09:33
Keep that to yourself.
190
561797
1152
(Kahkahalar)
09:34
(Laughter)
191
562949
1348
09:36
Now, we'll bring in people
who have two things:
who have two things:
192
564297
3953
Şimdi iki özelliğe
sahip kişileri getireceğiz:
sahip kişileri getireceğiz:
Tutku ve uzmanlık.
09:40
passion and expertise, and it could be
their profession or not.
their profession or not.
193
568250
4367
Kendi mesleklerinde
olabilir de, olmayabilir de.
olabilir de, olmayabilir de.
Emekli vatandaşları kullanıyoruz,
09:44
And we use the senior citizens,
194
572617
1917
toplumun yüzde 25'ini oluşturup, kimsenin
artık istemediği bilgiye sahip olanlar.
artık istemediği bilgiye sahip olanlar.
09:46
who are 25 percent of the population
with wisdom that nobody wants anymore.
with wisdom that nobody wants anymore.
195
574534
4353
Onları okula getirip
09:50
So we bring them to school and we say,
196
578887
2607
diyoruz ki,
09:53
teach these kids whatever
you really believe in.
you really believe in.
197
581494
3836
bu çocuklara gerçekten
neye inanıyorsanız onu öğretin.
neye inanıyorsanız onu öğretin.
Bu şekilde matematik öğreten
kemancılarımız var.
kemancılarımız var.
09:57
So we have violinists teaching math.
198
585330
2616
09:59
We have all kinds of things where we say,
199
587946
2565
Birçok farklı şeyimiz var, diyoruz ki
10:02
don't worry about
the course material anymore.
the course material anymore.
200
590511
2981
ders materyallerini artık düşünmeyin.
2'den 17'ye giden
10:05
We have approximately 10 great threads
that go from 2 to 17.
that go from 2 to 17.
201
593492
4964
yaklaşık on büyük alanımız var.
10:10
Things like, how do we measure
ourselves as humans?
ourselves as humans?
202
598456
4390
Şöyle şeyler,
''İnsan olarak kendimizi nasıl ölçeriz?''
Matematik, fizik ve diğer
her şeyin de yeri var elbet.
her şeyin de yeri var elbet.
10:14
So there's a place for math and physics
and all that there.
and all that there.
203
602846
3626
10:18
How do we express ourselves?
204
606472
1864
''Kendimizi nasıl ifade ederiz?''
10:20
So there's a place
for music and literature, etc.,
for music and literature, etc.,
205
608336
2405
Müzik ve edebiyat için de yer var,
dilbilgisi için de.
10:22
but also for grammar.
206
610741
1644
10:24
And then we have things
that everyone has forgotten,
that everyone has forgotten,
207
612385
2657
Sonra herkesin unuttuğu konular var,
belki de hayatta en önemli olan konular.
10:27
which are probably the most
important things in life.
important things in life.
208
615042
2569
Hayatta en önemli olan şeyler hakkında
10:29
The very important things in life,
we know nothing about.
we know nothing about.
209
617611
3698
hiçbir şey bilmiyoruz.
Sevgi hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.
10:33
We know nothing about love,
210
621309
2240
Ölüm hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.
10:35
we know nothing about death,
211
623549
2092
Neden burada olduğumuza dair
hiçbir şey bilmiyoruz.
hiçbir şey bilmiyoruz.
10:37
we know nothing about why we're here.
212
625641
2077
10:39
So we need a thread in school that
talks about everything we don't know.
talks about everything we don't know.
213
627718
4534
Okulda bilmediğimiz her şey hakkında
konuşabilecek alanlara ihtiyacımız var.
10:44
So that's a big part of what we do.
214
632252
2104
Bu yaptıklarımızın büyük bir
kısmını oluşturuyor.
kısmını oluşturuyor.
10:46
(Applause)
215
634356
5595
(Alkışlar)
10:51
So over the years, we started going
into other things.
into other things.
216
639951
2918
Yıllar içerisinde başka
şeylere de girmeye başladık.
şeylere de girmeye başladık.
10:54
We'd say, why do we have to scold the kids
217
642869
2162
Dedik ki,
neden çocukları azarlayarak
10:57
and say, sit down and come here
and do that, and so forth.
and do that, and so forth.
218
645031
2791
onlara otur, buraya gel, onu yap,
bunu yap demek zorundayız?
bunu yap demek zorundayız?
10:59
We said, let's get the kids to do
something we call a circle,
something we call a circle,
219
647822
3315
Hadi çocuklara,
daire dediğimiz şeyi yaptıralım.
daire dediğimiz şeyi yaptıralım.
Daire haftada bir toplanıyor.
11:03
which meets once a week.
220
651137
1265
11:04
And we'd say, you put the rules together
221
652402
2310
Çocuklara "Kuralları siz
birlikte koyun
birlikte koyun
11:06
and then you decide
what you want to do with it.
what you want to do with it.
222
654712
2327
ve kurallarla ne yapacağınıza
siz karar verin" dedik.
siz karar verin" dedik.
11:09
So can you all hit yourself on the head?
223
657039
2182
Birbirinizin kafasına mı
vurmak istiyorsunuz?
vurmak istiyorsunuz?
11:11
Sure, for a week, try.
224
659221
2322
Tamam, bir hafta deneyin.
11:13
They came up with the very same
rules that we had,
rules that we had,
225
661543
3935
Buldukları kurallar
bizdeki kurallar ile aynıydı;
ama bu kurallar onlarındı.
11:17
except they're theirs.
226
665478
1391
Böylece güç onlardaydı.
11:18
And then, they have the power,
227
666869
2245
Yani onlar bir çocuğu
11:21
which means, they can and do
suspend and expel kids
suspend and expel kids
228
669114
4992
okuldan uzaklaştırma veya atma
yetkisine sahipler ve kullanıyorlar.
11:26
so that we're not playing school,
they really decide.
they really decide.
229
674106
5398
Yani okulculuk oynamıyorsunuz.
Gerçekten de karar veriyorlar.
11:31
And then, in this same vein,
230
679504
3043
Aynı şekilde
11:34
we keep a digital mosaic,
231
682547
2394
sayısal bir mozaik tutuyoruz.
Çünkü bu, yapılandırıcı
veya Montessori veya
veya Montessori veya
11:36
because this is not constructivist
or Montessori or something.
or Montessori or something.
232
684941
3631
herhangi başka eğitim sistemi değil,
11:40
It's something where we keep
the Brazilian curriculum
the Brazilian curriculum
233
688572
3538
içinde Brezilya müfredatını tuttuğumuz
11:44
with 600 tiles of a mosaic,
234
692110
2668
ve çocuklar 17 olmadan onları
maruz bırakmak istediğimiz 600
parçalı bir mozaik.
parçalı bir mozaik.
11:46
which we want to expose these kids
to by the time they're 17.
to by the time they're 17.
235
694778
3137
Bu mozaiği sürekli takip ediyoruz
11:49
And follow this all the time
and we know how they're doing
and we know how they're doing
236
697915
2835
ve çocukların durumunu
biliyoruz.
biliyoruz.
11:52
and we say, you're not interested
in this now, let's wait a year.
in this now, let's wait a year.
237
700750
4040
Diyoruz ki:
''Bu konu şimdi ilgini çekmedi.
Hadi bir yıl bekleyelim.''
Hadi bir yıl bekleyelim.''
Çocuklar gruplar hâlinde,
11:56
And the kids are in groups
that don't have an age category,
that don't have an age category,
238
704804
4232
ama yaşlarına göre
sınıflandırılmıyorlar.
sınıflandırılmıyorlar.
12:01
so the six-year-old kid
who is ready for that with an 11-year-old,
who is ready for that with an 11-year-old,
239
709036
3726
Yani konusuna hazır
6 yaşında bir çocuk
6 yaşında bir çocuk
11 yaşında bir çocuk ile birlikte.
12:04
that eliminates all of the gangs
and the groups
and the groups
240
712762
2365
Bu da okullarda gördüğümüz çeteleşme
12:07
and this stuff that we have
in the schools, in general.
in the schools, in general.
241
715127
3885
ve kutuplaşma gibi sorunları
çoğunlukla ortadan kaldırıyor.
çoğunlukla ortadan kaldırıyor.
12:11
And they have a zero
to 100 percent grading,
to 100 percent grading,
242
719012
2441
0-100 arası notlandırılıyorlar.
Notlandırma kendileri tarafından,
12:13
which they do themselves with an app
every couple of hours.
every couple of hours.
243
721453
3801
bir uygulama aracılığı ile
birkaç saatte bir gerçekleştiriliyor.
12:17
Until we know they're 37 percent of the
way we'd like them to be on this issue,
way we'd like them to be on this issue,
244
725254
4435
Bu süreç onların bir konuda bilmelerini
istediğimizin yüzde 37'sine
ulaştıklarından
ulaştıklarından
emin olana kadar devam ediyor.
12:21
so that we can send them out in the world
with them knowing enough about it.
with them knowing enough about it.
245
729689
4895
Böylece onları yeteri kadar
bilerek hayata gönderebiliyoruz.
12:26
And so the courses are World Cup Soccer,
or building a bicycle.
or building a bicycle.
246
734584
5243
Ders konuları ise,
''Dünya Futbol Kupası''
veya ''Nasıl Bisiklet Yaparız''.
12:31
And people will sign up for
a 45-day course on building a bicycle.
a 45-day course on building a bicycle.
247
739827
4271
Öğrenciler 45 günlük
''Nasıl Bisiklet Yaparız'' dersine
kayıt oluyorlar.
kayıt oluyorlar.
12:36
Now, try to build a bicycle without
knowing that pi is 3.1416.
knowing that pi is 3.1416.
248
744098
4569
Hadi pi'nin 3,1416 olduğunu
bilmeden bisiklet yapmaya çalışın.
bilmeden bisiklet yapmaya çalışın.
Yapamazsınız.
12:40
You can't.
249
748667
1764
12:42
And try, any one of you,
using 3.1416 for something.
using 3.1416 for something.
250
750431
4512
Hadi herhangi biriniz
3,1416'yı bir şey için
kullanmayı deneyin.
kullanmayı deneyin.
12:47
You don't know anymore.
251
755083
1506
Daha fazla bilmiyorsunuz.
12:48
So this is lost and that's what
we try to do there,
we try to do there,
252
756589
2431
Yani bu kayıp
ve bizim okulda yapmaya
çalıştığımız da bu:
çalıştığımız da bu:
12:51
which is looking
for wisdom in that school.
for wisdom in that school.
253
759020
2114
Okulda bilgelik arıyoruz.
12:53
And that brings us back to this graph
and this distribution of our life.
and this distribution of our life.
254
761134
5560
Bu da bizi hayatımızın dağılımını
gösteren grafiğe geri getiriyor.
gösteren grafiğe geri getiriyor.
12:59
I accumulated a lot of money
when I think about it.
when I think about it.
255
767090
2661
Düşündüğümde, ben bayağı para kazandım.
13:01
When you think and you say,
now is the time to give back --
now is the time to give back --
256
769751
4247
Düşünüp
''artık geri verme
zamanı'' dediğinizde --
zamanı'' dediğinizde --
yani, eğer geri veriyorsan,
13:05
well, if you're giving back,
you took too much.
you took too much.
257
773998
2672
fazla almışsındır.
13:08
(Laughter) (Applause)
258
776670
7052
(Kahkahalar) (Alkışlar)
13:16
I keep thinking of Warren Buffet
waking up one day
waking up one day
259
784822
2580
Hep Warren Buffet'ın bir sabah uyanıp,
sandığından 30 milyar dolar
sandığından 30 milyar dolar
13:19
and finding out he has 30 billion dollars
more than he thought he had.
more than he thought he had.
260
787402
3384
fazlasına sahip olduğunu
fark ettiğini düşünüyorum.
fark ettiğini düşünüyorum.
13:22
And he looks and he says,
what am I going to do with this?
what am I going to do with this?
261
790786
2792
Bakıyor ve şöyle diyor,
''Bununla ne yapacağım ki?''
''Bunu gerçekten ihtiyacı olan
birine vereyim.''
birine vereyim.''
13:25
And he says, I'll give it to someone
who really needs this.
who really needs this.
262
793578
2837
''Bill Gates'e vereyim.''
13:28
I'll give it to Bill Gates. (Laughter)
263
796415
2288
(Kahkahalar)
13:32
And my guy, who's my financial
advisor in New York,
advisor in New York,
264
800086
3150
Benim adamım da,
kendisi New York'taki
finans danışmanım,
finans danışmanım,
13:35
he says, look, you're a silly guy
265
803236
1893
bana diyor ki,
''Aptal bir adamsın,
13:37
because you would have 4.1 times
more money today
more money today
266
805129
3273
çünkü eğer hayatın boyunca
paylaşmak yerine,
paylaşmak yerine,
13:40
if you had made money with money
instead of sharing as you go.
instead of sharing as you go.
267
808402
4260
paradan para kazansaydın
bugün sahip olduğunun 4,1 katı daha
fazla paran olurdu.
fazla paran olurdu.
Ama ben hayat devam ederken
paylaşmayı daha çok seviyorum.
paylaşmayı daha çok seviyorum.
13:44
But I like sharing as you go better.
268
812668
1812
13:46
(Applause)
269
814480
3306
(Alkışlar)
13:49
I taught MBAs at MIT for a time
270
817786
4272
Bir süre MIT'de MBA programında
ders verdim.
ders verdim.
O dönem bir gün Mount Auburn
mezarlığına rastladım.
mezarlığına rastladım.
13:54
and I ended up, one day,
at the Mount Auburn Cemetery.
at the Mount Auburn Cemetery.
271
822058
2606
Cambridge'de çok güzel bir mezarlık.
13:56
It is a beautiful cemetery in Cambridge.
272
824664
1944
Etrafında yürüyordum. Doğum günümdü
ve düşünüyordum.
ve düşünüyordum.
13:58
And I was walking around.
It was my birthday and I was thinking.
It was my birthday and I was thinking.
273
826608
3042
14:01
And the first time around,
I saw these tombstones
I saw these tombstones
274
829650
2394
Etrafından ilk geçişimde, mezar
taşlarını gördüm.
taşlarını gördüm.
14:04
and these wonderful people
who'd done great things
who'd done great things
275
832044
2773
Büyük şeyler yapmış güzel
insanların mezarları
insanların mezarları
ve düşündüm:
14:06
and I thought, what do I want
to be remembered for?
to be remembered for?
276
834817
3882
Ben neyle hatırlanmak istiyorum?
14:10
And I did another stroll around,
277
838889
1596
Mezarlığı tekrar turladım.
İkinci turda aklıma başka
bir soru geldi,
bir soru geldi,
14:12
and the second time,
another question came to me,
another question came to me,
278
840485
2445
ki bu soru bana daha iyi geldi:
14:14
which did me better, which was,
279
842930
2303
14:17
why do I want to be remembered at all?
280
845233
2887
Neden hatırlanmak istiyorum ki?
(Kahkahalar)
14:20
(Laughter)
281
848120
2137
Bence bu soru beni
başka yerlere götürdü.
başka yerlere götürdü.
14:22
And that, I think,
took me different places.
took me different places.
282
850257
2821
14:25
When I was 50, my wife Fernanda and I
sat for a whole afternoon,
sat for a whole afternoon,
283
853078
4248
50 yaşımdayken, eşim Fernanda ve ben
bir öğleden sonra boyunca oturduk,
bir öğleden sonra boyunca oturduk,
büyük bir ateş yaktık
14:29
we had a big pit with fire,
284
857326
2182
ve ben bu ateşin içine o zamana
kadar yaptığım her şeyi attım.
kadar yaptığım her şeyi attım.
14:31
and I threw everything I had ever
done into that fire.
done into that fire.
285
859508
3576
14:35
This is a book in 38 languages,
286
863084
2387
38 dile çevrilmiş şu kitap,
yüzlerce ve yüzlerce yazılmış makale,
14:37
hundreds and hundreds of articles
and DVDs, everything there was.
and DVDs, everything there was.
287
865471
3547
DVD'ler,
olan her şeyi.
14:41
And that did two things.
288
869018
1420
Bu iki şeyi sağladı.
Birincisi,
14:42
One, it freed our five kids
from following in our steps, our shadow --
from following in our steps, our shadow --
289
870438
4925
beş çocuğumuzu adımlarımızı, gölgemizi
takip etmekten özgürleştirdi.
takip etmekten özgürleştirdi.
Benim ne işle uğraştığımı bilmiyorlar.
14:47
They don't know what I do.
290
875363
1656
14:49
(Laughter)
291
877019
1224
(Kahkahalar)
14:50
Which is good.
292
878243
1309
Bu da iyi bir şey.
14:51
And I'm not going to take them somewhere
293
879552
1925
Onları bir yere götürüp, onlara
14:53
and say, one day
all of this will be yours.
all of this will be yours.
294
881477
2394
"Bir gün, bunların hepsi sizin
olacak" demeyeceğim.
olacak" demeyeceğim.
14:55
(Laughter)
295
883871
1557
(Kahkahalar)
14:57
The five kids know nothing, which is good.
296
885428
3532
Beş çocuk hiçbir şey bilmiyor
ve bu iyi.
15:00
And the second thing is,
297
888960
1681
İkincisi ise,
kendimi geçmişin başarılarının
çapasından kurtardım.
çapasından kurtardım.
15:02
I freed myself from this anchor
of past achievement or whatever.
of past achievement or whatever.
298
890641
4698
15:07
I'm free to start something new every time
and to decide things from scratch
and to decide things from scratch
299
895339
4498
Nihai günlerimin bir kısmında,
her seferinde yeniden
her seferinde yeniden
başlamakta ve sıfırdan
karar almakta özgürüm.
karar almakta özgürüm.
15:11
in part of those terminal days.
300
899837
2121
15:13
And some people would say,
301
901958
1417
Bazı kişiler şöyle diyebilir:
15:15
oh, so now you have this time,
these terminal days,
these terminal days,
302
903375
2538
"Tabii şimdi senin
zamanın, nihai günlerin var,
zamanın, nihai günlerin var,
15:17
and so you go out and do everything.
303
905913
1858
çıkıp her şeyi yapıyorsundur."
Hayır,
15:19
No, we've been to the beaches,
304
907771
2322
kumsallara gittik,
15:22
so we've been to Samoa and Maldives
and Mozambique,
and Mozambique,
305
910093
2562
Samoa, Maldivler ve
Mozambik'e gittik.
Mozambik'e gittik.
Yani bunlar yapıldı.
15:24
so that's done.
306
912655
1766
Himalayalar'da dağa tırmandım.
15:26
I've climbed mountains in the Himalayas.
307
914421
2109
Çekiç köpek balıklarını görmek için
60 metre derinliğe indim.
60 metre derinliğe indim.
15:28
I've gone down 60 meters to see
hammerhead sharks.
hammerhead sharks.
308
916530
3871
15:32
I've spent 59 days on the back of a camel
from Chad to Timbuktu.
from Chad to Timbuktu.
309
920401
4551
Çad'dan Timbuktu'ya deve
üstünde 59 gün geçirdim.
üstünde 59 gün geçirdim.
Manyetik Kuzey Kutbu'na, köpek
kızakları üstünde gittim.
kızakları üstünde gittim.
15:36
I've gone to the magnetic
North Pole on a dog sled.
North Pole on a dog sled.
310
924952
3991
15:40
So, we've been busy.
311
928943
1776
Yani biraz meşgulduk.
15:42
It's what I'd like to call
my empty bucket list.
my empty bucket list.
312
930719
6003
Buna da,
benim boşalan "ölmeden
yapacaklarım" listem diyorum.
yapacaklarım" listem diyorum.
15:48
(Laughter)
313
936722
2979
(Kahkahalar)
Bu mantık ile
Bu mantık ile
15:51
And with this rationale,
I look at these days and I think,
I look at these days and I think,
314
939701
3557
o günlere bakıyorum ve
düşünüyorum ki
düşünüyorum ki
ben emekli değilim.
15:55
I'm not retired.
I don't feel retired at all.
I don't feel retired at all.
315
943258
2519
Ben kesinlikle kendimi
emekli hissetmiyorum.
emekli hissetmiyorum.
15:57
And so I'm writing a new book.
316
945777
2141
Yeni bir kitap yazıyorum.
15:59
We started three new companies
in the last two years.
in the last two years.
317
947918
3813
Son iki senede
üç yeni şirket kurduk.
Şimdi bu okul sistemini ücretsiz
olarak dünyaya yaymak için çalışıyorum
olarak dünyaya yaymak için çalışıyorum
16:03
I'm now working on getting this
school system for free out into the world,
school system for free out into the world,
318
951731
5203
16:08
and I've found, very interestingly enough,
that nobody wants it for free.
that nobody wants it for free.
319
956934
3429
ve fark ettim ki çok ilginçtir,
kimse bunu bedavaya istemiyor.
kimse bunu bedavaya istemiyor.
10 yıldır kamu sisteminin, bizim
devlet okulumuz gibi
devlet okulumuz gibi
16:12
And so I've been trying for 10 years
320
960387
1938
16:14
to get the public system
to take over this school rationale,
to take over this school rationale,
321
962325
3425
bu yeni okul mantığını
devralması için uğraşıyorum.
devralması için uğraşıyorum.
16:17
much as the public schools we have,
322
965750
2395
Bizim devlet okulumuz,
16:20
which has instead of 43 out of 100,
as their rating, as their grades,
as their rating, as their grades,
323
968145
4697
sıralama notlarında
100 üzerinden 43 yerine
100 üzerinden 43 yerine
100 üzerinden 91 alıyor.
16:24
has 91 out of 100.
324
972842
2689
16:27
But for free, nobody wants it.
325
975531
2433
Ama ücretsiz olunca kimse istemiyor.
Yani belki parayla vermeye
başlarsak bir yerlere varabiliriz.
başlarsak bir yerlere varabiliriz.
16:29
So maybe we'll start charging for it
and then it will go somewhere.
and then it will go somewhere.
326
977964
3194
16:33
But getting this out is one
of the things we want to do.
of the things we want to do.
327
981158
3781
Ama bu yapıyı yaygınlaştırmak
yapmak istediklerimizden sadece biri.
yapmak istediklerimizden sadece biri.
16:36
And I think what this leaves us
as a message for all of you,
as a message for all of you,
328
984939
3317
Bence bu durumun bizden
hepinize bıraktığı mesaj,
hepinize bıraktığı mesaj,
sanırım şöyle bir şey:
16:40
I think is a little bit like this:
329
988256
1752
Hepimiz Pazar akşamı nasıl evden
16:42
We've all learned
how to go on Sunday night
how to go on Sunday night
330
990008
3157
e-postalar gönderileceğini ve evden
çalışılacağını öğrendik.
çalışılacağını öğrendik.
16:45
to email and work from home.
331
993165
2417
Ama çok azımız Pazartesi öğleden sonraları
16:47
But very few of us have learned
332
995582
1710
16:49
how to go to the movies
on Monday afternoon.
on Monday afternoon.
333
997292
3130
sinemaya gidebilmeyi öğrendi.
16:52
And if we're looking for wisdom,
we need to learn to do that as well.
we need to learn to do that as well.
334
1000422
4101
Eğer bilgelik arıyorsak,
bunu da nasıl yapacağımızı
öğrenmemiz gerekiyor.
öğrenmemiz gerekiyor.
16:56
And so, what we've done all
of these years is very simple,
of these years is very simple,
335
1004523
3650
Yani bunca yıldır yaptıklarımız
aslında çok basit,
aslında çok basit,
ufak bir araç kullanıyoruz:
17:00
is use the little tool,
which is ask three whys in a row.
which is ask three whys in a row.
336
1008173
3172
Üç kere arka arkaya neden sorusunu sormak.
17:03
Because the first why
you always have a good answer for.
you always have a good answer for.
337
1011345
2761
Çünkü ilk neden için her zaman
iyi bir cevabın olur.
iyi bir cevabın olur.
İkinci neden, biraz daha zorlaşır.
17:06
The second why,
it starts getting difficult.
it starts getting difficult.
338
1014106
2415
Üçüncüsüne geldiğinde,
17:08
By the third why, you don't really know
why you're doing what you're doing.
why you're doing what you're doing.
339
1016521
3939
yaptığın şeyi gerçekten neden
yaptığını bilmezsin.
yaptığını bilmezsin.
Sonuç olarak sizi
17:12
What I want to leave you with is the seed
and the thought that maybe if you do this,
and the thought that maybe if you do this,
340
1020460
6228
bırakmak istediğim tohum ve düşünce,
eğer bunu yaparsanız,
17:18
you will come to the question, what for?
341
1026688
2756
"ne için" sorusuna gelecek misiniz?
Bunu ne için yapıyorum?
17:21
What am I doing this for?
342
1029444
1502
17:22
And hopefully, as a result of that,
and over time,
and over time,
343
1030946
2881
Umarım bunun sonucu olarak
ve zamanla, umarım bununla,
17:25
I hope that with this,
and that's what I'm wishing you,
and that's what I'm wishing you,
344
1033827
3133
bu benim sizin için dilediğim şey
17:28
you'll have a much wiser future.
345
1036960
2703
daha bilge bir geleceğiniz olur.
Çok teşekkürler.
17:31
Thank you very much.
346
1039663
1785
(Alkışlar)
17:33
(Applause)
347
1041448
7539
(Bu inanılmaz)
17:45
Chris Anderson: So Ricardo,
you're kind of crazy.
you're kind of crazy.
348
1053957
5087
Chris Anderson: Ricardo, görünen o ki
biraz çılgınsın.
(Kahkahalar)
17:51
(Laughter)
349
1059044
1825
Çoğu kişi için bu çılgın görünüyor.
17:52
To many people, this seems crazy.
350
1060869
3180
17:56
And yet so deeply wise, also.
351
1064049
3389
Ama bununla birlikte
derinlemesine bilgece.
derinlemesine bilgece.
17:59
The pieces I'm trying
to put together are this:
to put together are this:
352
1067438
2909
Birleştirmeye çalıştığım parçalar şunlar:
Fikirlerin çok radikal.
18:02
Your ideas are so radical.
353
1070347
2095
Nasıl oluyor da,
18:04
How, in business, for example,
these ideas have been out for a while,
these ideas have been out for a while,
354
1072442
5049
iş yerinde mesela,
bu fikirler bir süredir var.
18:10
probably the percentage of businesses
that have taken some of them
that have taken some of them
355
1078191
3210
Bu fikirlerini uygulayanların sayısı
muhtemelen hâlen düşük değil mi?
18:13
is still quite low.
356
1081401
1902
18:15
Are there any times you've seen
some big company
some big company
357
1083303
2898
Hiç büyük bir şirketin bu
fikirlerinden birini uyguladığı
fikirlerinden birini uyguladığı
18:18
take on one of your ideas
and you've gone, "Yes!"?
and you've gone, "Yes!"?
358
1086201
3629
ve senin de "Evet!" dediğin oldu mu?
Ricardo Semler: Oluyor.
İki hafta önce oldu,
İki hafta önce oldu,
18:21
Ricardo Semler: It happens.
It happened about two weeks ago
It happened about two weeks ago
359
1089830
2797
Richard Branson ve adamları
"Artık tatillerinizi
"Artık tatillerinizi
18:24
with Richard Branson,
with his people saying,
with his people saying,
360
1092627
2210
18:26
oh, I don't want to control
your holidays anymore,
your holidays anymore,
361
1094837
2532
kontrol etmek istemiyoruz" dediler.
Netflix biraz şunu bunu uyguluyor;
18:29
or Netflix does a little bit
of this and that,
of this and that,
362
1097369
2184
ama çok önemli olduğunu düşünmüyorum.
18:31
but I don't think it's very important.
363
1099553
2327
Ben bunun belki biraz misyonerin hevesi
18:33
I'd like to see it happen maybe a little
bit in a bit of a missionary zeal,
bit in a bit of a missionary zeal,
364
1101880
3754
gibi olduğunu görmek istiyorum;
18:37
but that's a very personal one.
365
1105634
1574
ama bu çok kişisel bir istek.
18:39
But the fact is that it takes a leap
of faith about losing control.
of faith about losing control.
366
1107208
4212
Gerçek şu ki biraz kontrolü
kaybetmek inanç gerektiriyor
kaybetmek inanç gerektiriyor
18:43
And almost nobody who is in control
is ready to take leaps of faith.
is ready to take leaps of faith.
367
1111420
3296
ve kontrole sahip neredeyse kimse
buna inanmaya hazır değil.
buna inanmaya hazır değil.
18:46
It will have to come from kids
and other people
and other people
368
1114716
2340
Bunun çocuklardan ve şirketleri
farklı şekilde kuran
farklı şekilde kuran
diğer kişilerden gelmesi gerekecek.
18:49
who are starting companies
in a different way.
in a different way.
369
1117056
2242
18:51
CA: So that's the key thing?
370
1119298
1508
CA: Yani kilit nokta bu.
18:52
From your point of view
the evidence is there,
the evidence is there,
371
1120806
2199
Senin bakış açından, kanıt orada,
şirketler açısından bu çalışıyor,
18:55
in the business point of view this works,
372
1123005
1996
ama insanların yalnızca cesaretleri yok.
18:57
but people just don't have
the courage to -- (Whoosh)
the courage to -- (Whoosh)
373
1125001
2708
RS: Niyetleri dahi yok.
18:59
RS: They don't even have the incentive.
374
1127709
2122
Şirketi 90-günlük emirlerle yönetiyorsun.
19:01
You're running a company
with a 90-day mandate.
with a 90-day mandate.
375
1129831
2756
19:04
It's a quarterly report.
376
1132587
1879
Çeyrek dönem raporu var.
90 günde iyi değilsen, dışarıdasın.
19:06
If you're not good in 90 days, you're out.
377
1134466
2218
Sonra bu kişilere diyorsun ki,
19:08
So you say, "Here's a great program that,
in less than one generation --"
in less than one generation --"
378
1136684
3921
"Harika bir program var,
bir nesilden daha kısa bir sürede..."
bir nesilden daha kısa bir sürede..."
19:12
And the guy says, "Get out of here."
379
1140605
1924
Ve adam "Çık buradan dışarı" diyor.
19:14
So this is the problem.
380
1142529
1891
Yani sorun bu.
(Kahkahalar)
19:16
(Laughter)
381
1144420
2915
19:19
CA: What you're trying to do in education
seems to me incredibly profound.
seems to me incredibly profound.
382
1147335
5316
CA: Eğitim ile yapmaya çalıştığınız şey
bana inanılmaz derecede derin geliyor.
bana inanılmaz derecede derin geliyor.
19:24
Everyone is bothered about
their country's education system.
their country's education system.
383
1152651
4498
Herkes kendi ülkesinin eğitim
sisteminden şikayetçi.
sisteminden şikayetçi.
19:29
No one thinks that
we've caught up yet to a world
we've caught up yet to a world
384
1157149
2773
Kimse Google ve bu kadar teknolojik
çeşidin olduğu bir
çeşidin olduğu bir
19:31
where there's Google and all these
technological options.
technological options.
385
1159922
2950
dünyaya henüz yetiştiğini düşünmüyor.
Diğer yandan sizin bu sistemden
19:34
So you've got actual evidence now that
the kids so far going through your system,
the kids so far going through your system,
386
1162872
3870
geçen çocukların performanslarında çarpıcı
artışları olduğuna ilişkin
gerçek kanıtlarınız var.
gerçek kanıtlarınız var.
19:38
there's a dramatic increase
in performance.
in performance.
387
1166742
2552
19:41
How do we help you move
these ideas forward?
these ideas forward?
388
1169294
2565
Bu fikirleri ilerletmeniz için
biz ne yapabiliriz?
biz ne yapabiliriz?
19:43
RS: I think it's that problem
of ideas whose time has come.
of ideas whose time has come.
389
1171859
3984
RS: Bence bu "zamanı gelen
fikirler" sorunu
fikirler" sorunu
ve bu konularda hiç bir zaman
çok istekli olmadım.
çok istekli olmadım.
19:48
And I've never been very evangelical
about these things.
about these things.
390
1176750
3502
Dışarıya koyuyoruz.
19:52
We put it out there.
391
1180252
1541
Sonra bir bakıyorsun birileri var --
19:53
Suddenly, you find people --
392
1181793
1445
19:55
there's a group in Japan,
which scares me very much,
which scares me very much,
393
1183238
2515
mesela Japonya'da bir grup var, ki
beni fazlasıyla korkutuyor.
beni fazlasıyla korkutuyor.
19:57
which is called the Semlerists,
and they have 120 companies.
and they have 120 companies.
394
1185753
3165
Kendilerine Semlerist'ler diyorlar ve 120
tane şirketleri var.
tane şirketleri var.
20:00
They've invited me.
I've always been scared to go.
I've always been scared to go.
395
1188918
4371
Beni çağırdılar ve hep gitmeye korktum.
20:05
And there is a group in Holland
that has 600 small, Dutch companies.
that has 600 small, Dutch companies.
396
1193289
5175
Hollanda'da bir grup var,
600 Hollandalı küçük şirket.
20:10
It's something that
will flourish on its own.
will flourish on its own.
397
1198464
2677
Bu kendi kendine büyüyecek bir şey.
20:13
Part of it will be wrong,
and it doesn't matter.
and it doesn't matter.
398
1201141
2491
Bir kısmı hatalı gidecek
ve bu önemli değil.
ve bu önemli değil.
20:15
This will find its own place.
399
1203632
2077
Kendi yerini bulacak.
20:17
And I'm afraid
of the other one, which says,
of the other one, which says,
400
1205709
2485
Benim korktuğum şey diğeri, şöyle diyor,
"Bu o kadar güzel ki yapmalısınız.
20:20
this is so good you've got to do this.
401
1208194
1932
Hadi bir sistem geliştirelim,
bir sürü para yatıralım
bir sürü para yatıralım
20:22
Let's set up a system
and put lots of money into it
and put lots of money into it
402
1210126
2666
ve insanlar bunu ne olursa olsun yapsın."
20:24
and then people will do it no matter what.
403
1212792
2527
20:27
CA: So you have asked
extraordinary questions your whole life.
extraordinary questions your whole life.
404
1215319
3244
CA: Tüm hayatın boyunca
sıra dışı sorular sordun.
sıra dışı sorular sordun.
Bana öyle geliyor ki bunların bir
çoğunu körükleyen onlar oldu.
çoğunu körükleyen onlar oldu.
20:30
It seems to me that's the fuel
that's driven a lot of this.
that's driven a lot of this.
405
1218563
2833
20:33
Do you have any other questions for us,
for TED, for this group here?
for TED, for this group here?
406
1221396
5869
Daha başka soruların var mı, bize,
TED'e, buradaki gruba?
TED'e, buradaki gruba?
20:39
RS: I always come back
to variations of the question
to variations of the question
407
1227265
4589
RS: Dönüp dolaşıp hep aynı sorunun
farklı türlerine geliyorum,
farklı türlerine geliyorum,
20:43
that my son asked me when he was three.
408
1231854
3251
bu soruyu oğlum bana
üç yaşındayken sormuştu.
üç yaşındayken sormuştu.
Jakuzide oturuyorduk ve dedi ki,
20:47
We were sitting in a jacuzzi,
and he said, "Dad, why do we exist?"
and he said, "Dad, why do we exist?"
409
1235105
3941
"Baba, biz neden varız?"
20:51
There is no other question.
410
1239056
1564
Başka bir soru yok.
Kimsenin başka sorusu yok.
20:52
Nobody has any other question.
411
1240620
1514
20:54
We have variations of this one question,
from three onwards.
from three onwards.
412
1242134
3989
Hepimizde, üç yaşımızdan itibaren,
bu sorunun değişik şekilleri var.
bu sorunun değişik şekilleri var.
20:58
So when you spend time in a company,
in a bureaucracy, in an organization
in a bureaucracy, in an organization
413
1246123
5396
Bir şirkette, bürokraside,
bir kurumda zaman harcadığınızda,
bir kurumda zaman harcadığınızda,
21:03
and you're saying, boy --
414
1251519
1623
diyorsunuz ki "Tanrım..." --
21:05
how many people do you know
who on their death beds said,
who on their death beds said,
415
1253142
2717
kaç kişinin ölüm döşeğinde
"Ah keşke ofiste biraz daha
21:07
boy, I wish I had spent
more time at the office?
more time at the office?
416
1255859
2405
zaman geçirseydim."
dediğini duydunuz.
dediğini duydunuz.
21:10
So there's a whole thing
of having the courage now --
of having the courage now --
417
1258264
5050
Yani asıl konu, cesaretimizin
şimdi olması,
şimdi olması,
21:15
not in a week, not in two months,
418
1263314
1908
bir haftaya değil, iki ay sonra değil,
21:17
not when you find out
you have something --
you have something --
419
1265222
2294
bir şeyinizin olduğunu
öğrendiğinizde değil --
öğrendiğinizde değil --
21:19
to say, no, what am I doing this for?
420
1267516
2872
"Hayır, bunu ne için yapıyorum?"
demek için.
demek için.
Her şeyi durdurup,
21:22
Stop everything. Let me do something else.
421
1270388
2117
"Hadi başka bir şey yapayım." diyebilmek
21:24
And it will be okay,
422
1272505
1565
ve sonunda iyi olacak.
21:26
it will be much better
than what you're doing,
than what you're doing,
423
1274070
2271
Şu an yapmakta olduğunuzdan
çok daha iyi olacak,
çok daha iyi olacak,
21:28
if you're stuck in a process.
424
1276341
3108
eğer bir süreçte tıkandıysanız.
CA: Bana öyle geldi ki TED'in
sondan bir önceki
sondan bir önceki
21:31
CA: So that strikes me as a profound
and quite beautiful way to end
and quite beautiful way to end
425
1279449
3202
gününü tamamlamak için bu
derin ve çok güzel bir yol.
derin ve çok güzel bir yol.
21:34
this penultimate day of TED.
426
1282651
1626
Ricardo Semler, çok teşekkürler.
21:36
Ricardo Semler, thank you so much.
427
1284277
1678
RS: Çok teşekkür ederim.
21:37
RS: Thank you so much.
428
1285955
1577
(Alkışlar)
21:39
(Applause)
429
1287532
1652
ABOUT THE SPEAKER
Ricardo Semler - Organizational changemakerTwo decades after transforming a struggling equipment supplier into a radically democratic and resilient (and successful) company, Ricardo Semler wants organizations to become wise.
Why you should listen
After assuming control of Semler & Company (Semco) from his father in 1980, Brazil's Ricardo Semler began a decades-long quest to create an organization that could function without him, by studying and then implementing what could best be called "corporate democracy", allowing employees to design their own jobs, select their supervisors, and define pay levels. He has then applied the same principles to education, banking and hospitality. All with very good results.
He's now promoting the idea of designing organizations -- companies, schools, NGOs -- for wisdom. With a question as a starting point: If we were to start from scratch, would we design organization X the way we have done it?
More profile about the speakerHe's now promoting the idea of designing organizations -- companies, schools, NGOs -- for wisdom. With a question as a starting point: If we were to start from scratch, would we design organization X the way we have done it?
Ricardo Semler | Speaker | TED.com