TED2019
Hamdi Ulukaya: The anti-CEO playbook
Hamdi Ulukaya: Anti-CEO kitabı
Filmed:
Readability: 3
2,454,716 views
Kâr, para, hissedarlar... Bugün çoğu şirketin öncelikleri bunlar. Ama hangi bedel uğruna? Chobani'nin kurucusu Hamdi Ulukaya, dünya çapındaki tüm kurumsal liderlere çağrıda bulunarak geçmişin işletme kitabının kaldırılmasını savunuyor -- ve önceliği kâr yerine insan olan yeni ''Anti CEO kitabı''nın vizyonunu paylaşıyor. Hamdi Ulukaya'ya göre ''Kâr ve gerçek zenginlik arasındaki fark bu.''
Hamdi Ulukaya - Yogurt maker, humanitarian
Hamdi Ulukaya is a pioneer of the natural food movement and the founder of Chobani, one of the fastest-growing food companies of the last decade. Full bio
Hamdi Ulukaya is a pioneer of the natural food movement and the founder of Chobani, one of the fastest-growing food companies of the last decade. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
A cold January day of 2005,
0
2183
3856
2005’te soğuk bir Ocak günü
00:18
I took one of my most important
drives of my life.
drives of my life.
1
6063
3790
yaşamımın en önemli
araba yolculuğunu yaptım.
araba yolculuğunu yaptım.
00:23
I was on this road in upstate New York,
2
11117
3763
New York'un kuzeyinde bir yoldaydım.
00:28
trying to find this old factory.
3
16021
2142
Eski bir fabrikayı bulmaya çalışıyordum.
00:31
The day before,
I received a flyer in the mail
I received a flyer in the mail
4
19601
3340
Ve bir gün önce postada
bir broşür bulmuştum:
bir broşür bulmuştum:
00:34
that said, "Fully equipped
yogurt plant for sale."
yogurt plant for sale."
5
22965
3360
“Tam teçhizatlı
yoğurt fabrikası satılık .”
yoğurt fabrikası satılık .”
00:39
I threw it in the garbage can.
6
27315
1582
Çöpe attım gitti.
00:42
And 20 minutes later,
I picked it up and called the number.
I picked it up and called the number.
7
30038
3887
Yirmi dakika sonra,
broşürü çöpten alıp numarayı aradım.
broşürü çöpten alıp numarayı aradım.
00:47
The plant was 85 years old,
8
35351
1743
Fabrika 85 yıllıktı.
00:50
and it was closing.
9
38012
1181
Kapatılmak üzereydi.
00:52
So I decided to go see it.
10
40073
1562
Gidip görmeye karar verdim.
00:55
At this time,
11
43970
1226
O esnada
00:57
I wasn't sure where this road
or my life was going.
or my life was going.
12
45220
3467
bu yolun veya hayatın beni
nereye götüreceğinden emin değildim.
nereye götüreceğinden emin değildim.
01:02
I owned a small cheese shop
13
50307
2204
Küçük bir peynir dükkânım vardı
01:04
but really hated business.
14
52535
1319
ama işten nefret ediyordum.
01:08
But the hills and the roads
and the smells are all familiar.
and the smells are all familiar.
15
56576
4202
Ancak tepeler, yollar
ve burnuma gelen kokular tanıdıktı.
ve burnuma gelen kokular tanıdıktı.
01:14
I grew up in Turkey,
in a similar environment,
in a similar environment,
16
62425
3822
Türkiye’de, buraya benzer bir yerde,
01:18
near the Kurdish mountains.
17
66271
1433
Kürt dağları yakınında büyüdüm.
01:20
My family made cheese and yogurt;
18
68613
1948
Ailem peynir ve yoğurt üretirdi.
01:22
I grew up listening to shepherd's stories.
19
70585
2019
Çoban hikâyeleri dinleyerek büyüdüm.
01:25
We didn't have much,
20
73882
1838
Fazla bir şeyimiz yoktu,
01:27
but we had the moon and the stars,
simple food, each other.
simple food, each other.
21
75744
3936
ama Ay, yıldızlar, sade yiyeceklerimiz
ve her şeyden önce ailemiz vardı.
ve her şeyden önce ailemiz vardı.
01:33
Eventually, I came to America.
22
81101
2000
Sonunda okumak için Amerika’ya geldim.
01:35
I didn't even know New York had farms.
23
83724
2120
New York’ta çiftlikler
olduğunu bile bilmiyordum.
olduğunu bile bilmiyordum.
01:39
I made it to upstate, and I never left.
24
87081
2793
Eyaletin kuzeyine bir kez gittim,
bir daha da ayrılmadım
bir daha da ayrılmadım
01:43
Now I'm lost.
25
91121
1150
…ama kaybolmuştum.
01:46
I passed the road sign
that said "Dead end."
that said "Dead end."
26
94641
3828
Bir tabelanın yanından geçtim:
“Çıkmaz Sokak.”
“Çıkmaz Sokak.”
01:51
Then soon after,
27
99506
1209
Ve hemen sonra
01:53
there it was:
28
101308
1445
işte oradaydı,
01:54
the factory.
29
102777
1150
fabrika karşıma çıktı.
01:58
The smell hit me first.
30
106642
1912
Kokuyu hemen fark ettim.
02:01
It was a like a milk container
left out in the sun.
left out in the sun.
31
109118
2702
Güneşin altında bırakılmış
süt kabı gibi kokuyordu.
süt kabı gibi kokuyordu.
02:05
The walls were so thick,
32
113228
1646
Duvarlar çok kalındı,
02:08
paints were peeling,
there were cracks everywhere.
there were cracks everywhere.
33
116061
3016
boyalar soyulmuştu,
her yerde çatlaklar vardı.
her yerde çatlaklar vardı.
02:13
The factory was so old,
the owners thought it was worthless.
the owners thought it was worthless.
34
121161
3519
Fabrika o kadar eskiydi ki sahipleri
fabrikanın değersiz olduğunu düşünüyordu.
fabrikanın değersiz olduğunu düşünüyordu.
02:18
I thought they left a zero off,
35
126209
3062
Bir sıfırı eksik yazdıklarını sandım.
02:21
I couldn't believe the price.
36
129295
1934
Fiyat o kadar düşüktü ki...
02:25
As I entered in,
37
133569
1873
İçeri girdim.
02:28
I stopped noticing things.
38
136331
3770
Bir anda etrafa bakmayı bıraktım.
02:32
All I could see were the people.
39
140125
2133
Tek gördüğüm insanlardı.
02:35
There were 55 of them.
40
143897
1674
Toplam 55 kişiydiler.
02:38
Just quiet.
41
146976
1150
Çok sessizdi…
02:40
Their only job was
to break the plant apart
to break the plant apart
42
148738
3921
Tek işleri, tesisi parçalara ayırmak
02:44
and close it forever.
43
152683
1400
ve temelli kapatmaktı.
02:47
I was met with a guy named Rich,
44
155875
1980
Rich adında bir kişi beni karşıladı,
02:51
the production manager.
45
159044
1177
üretim müdürü.
02:53
He offered to take me around,
show me around.
show me around.
46
161256
2591
Bana etrafı gezdirip gösterdi.
02:56
He didn't say much,
47
164339
1167
Çok konuşmuyordu
02:57
but around every corner,
he would point out some stories.
he would point out some stories.
48
165530
3475
ama her bir noktada anılarını anlatıyordu.
03:02
Rich worked there for 20 years.
49
170268
2079
Rich 20 yıl fabrikada çalışmıştı.
03:04
His father made yogurt before him,
50
172371
2214
Ondan önce babası yoğurt yapıyormuş
03:06
and his grandfather
made cream cheese before that.
made cream cheese before that.
51
174609
2655
hatta büyükbabası da krem peynir yaparmış.
03:10
You could tell that Rich felt guilty
52
178855
3953
Rich’in kendini suçlu hissettiği belliydi
03:15
that this factory
was closing on his watch.
was closing on his watch.
53
183792
3785
çünkü fabrika onun zamanında kapanıyordu.
03:23
What hit me the hardest at that time
54
191768
2754
O an beni en çok etkileyen şey,
03:27
was that this wasn't just an old factory.
55
195442
3129
buranın yalnızca
eski bir fabrika olmamasıydı.
eski bir fabrika olmamasıydı.
03:31
This was a time machine.
56
199173
1600
Burası bir zaman makinesiydi.
03:33
This is where people built lives,
they left for wars,
they left for wars,
57
201836
4572
İnsanların hayatlarını inşa ettiği,
savaşmak için bıraktıkları bir yerdi,
savaşmak için bıraktıkları bir yerdi,
03:38
they bragged about home runs
and report cards.
and report cards.
58
206432
2828
beyzboldan ve karnelerden
övünerek söz ettikleri bir yer.
övünerek söz ettikleri bir yer.
03:42
But now, it was closing.
59
210091
1600
Ama artık kapatılıyordu.
03:45
And the company
wasn't just giving up on yogurt,
wasn't just giving up on yogurt,
60
213064
3589
Şirket yalnızca yoğurttan değil,
03:49
it was giving up on them.
61
217445
1667
çalışanlarından da vazgeçiyordu.
03:52
As if they were not good enough.
62
220191
1670
Yeterince iyi değillermiş gibi.
03:56
And I was shocked
how these people were behaving.
how these people were behaving.
63
224567
3564
Beni en çok etkileyen ise
insanların davranışlarını görmek oldu.
insanların davranışlarını görmek oldu.
04:01
There was no anger, there were no tears.
64
229177
2667
Gözyaşı yoktu. Öfkelenen yoktu.
04:05
Just silence.
65
233059
1439
Sadece sessizlik vardı.
04:06
With grace, they were
closing this factory.
closing this factory.
66
234522
2933
Onurlu bir şekilde
fabrikayı kapatıyorlardı.
fabrikayı kapatıyorlardı.
04:13
I was so angry
67
241212
1849
Çok sinirlenmiştim.
04:16
that the CEO was far away,
68
244308
2047
CEO orada bile değildi,
04:20
in a tower or somewhere,
69
248522
2294
cam kulesinde bir yerde,
04:22
looking at the spreadsheets
70
250840
2205
önündeki hesap tablolarına bakıyor
04:25
and closing the factory.
71
253069
1510
ve fabrikayı kapatıyordu.
04:28
Spreadsheets are lazy.
72
256060
1468
Hesap tabloları tembeldir.
04:30
They don't tell you about people,
they don't tell you about communities.
they don't tell you about communities.
73
258716
3801
Size insanlar ve topluluklar hakkında
hiçbir şey söylemezler.
hiçbir şey söylemezler.
04:34
But unfortunately,
74
262541
1611
Ne yazık ki
04:36
this is how too many
business decisions are made today.
business decisions are made today.
75
264176
3388
günümüzde işle ilgili birçok karar
bu şekilde alınıyor.
bu şekilde alınıyor.
04:44
I was never the same person
after what I saw.
after what I saw.
76
272659
3067
Gördüklerimden sonra aynı kişi değildim.
04:48
On my way back home,
I called Mario, my lawyer.
I called Mario, my lawyer.
77
276318
4555
Eve dönerken avukatım Mario’yu aradım.
04:54
I called Mario, I said,
"Mario, I want to buy this place."
"Mario, I want to buy this place."
78
282454
3452
“Mario, fabrikayı almak istiyorum,” dedim.
04:59
Mario said,
79
287510
1429
Bana şöyle dedi:
05:00
"Hamdi, one of the largest food companies
in the world is closing this place,
in the world is closing this place,
80
288963
4448
“Hamdi, fabrikayı kapatan, dünyanın
en büyük gıda şirketlerinden biri.
en büyük gıda şirketlerinden biri.
05:06
and they're getting out
of the yogurt business.
of the yogurt business.
81
294567
2420
Yoğurt işini bırakıyorlar.
05:09
Who the hell are you to make it work?"
82
297011
1923
Sen kim oluyorsun da
işi yürütebileceksin?”
işi yürütebileceksin?”
05:12
I said, "You're right."
83
300432
1257
“Haklısın,” dedim.
05:14
But the next day, I called him again,
84
302559
1828
Bir sonraki gün tekrar aradım
05:16
and I said, "Mario, really,
I really want to buy this place."
I really want to buy this place."
85
304411
3142
ve “Mario, gerçekten
almak istiyorum,” dedim.
almak istiyorum,” dedim.
05:19
He said, "Hamdi, you have no money.
86
307577
1699
“Hamdi, paran yok," dedi,
05:21
(Laughter)
87
309300
1023
(Kahkahalar)
05:22
You haven't even paid me in six months."
88
310347
1913
altı aydır benim paramı bile ödemedin.”
05:24
(Laughter)
89
312284
1007
(Kahkahalar)
05:25
Which was true.
90
313315
1159
Söyledikleri doğruydu.
05:26
(Laughter)
91
314498
1150
(Kahkahalar)
05:28
But I got a loan, another loan.
92
316268
2066
Ama bir kredi aldım,
ardından bir kredi daha.
ardından bir kredi daha.
05:30
By August 2005,
I had the keys for this factory.
I had the keys for this factory.
93
318831
4284
2005 yılının Ağustos ayında,
fabrikanın anahtarları bendeydi.
fabrikanın anahtarları bendeydi.
05:36
The first thing I did was to hire four
of the original 55 people.
of the original 55 people.
94
324093
3637
İlk yaptığım iş eski 55 çalışandan
dördünü işe almak oldu.
dördünü işe almak oldu.
05:40
I had Maria, the office manager.
95
328215
2135
Ofis müdürü Maria,
05:42
I had Frank, the wastewater guy.
96
330374
2642
atık sudan sorumlu Frank,
05:45
I had Mike, the maintenance guy.
97
333040
3077
bakım ve onarımdan sorumlu Mike
05:48
And Rich, who showed me
the plant, the production guy.
the plant, the production guy.
98
336141
3011
ve bana fabrikayı gezdiren,
üretimden sorumlu Rich.
üretimden sorumlu Rich.
05:51
And we had our first board meeting.
99
339855
1765
İlk yönetim kurulu toplantımızı yaptık.
05:55
Mike says, "Hamdi, what
are we going to do now?"
are we going to do now?"
100
343173
2392
Mike şöyle dedi: “Evet Hamdi,
şimdi ne yapacağız?”
şimdi ne yapacağız?”
05:58
They look at me
as if I have the magic answer.
as if I have the magic answer.
101
346133
2360
Elimde sihirli bir değnek varmış gibi
bana bakıyorlardı.
bana bakıyorlardı.
06:01
So I said, "Mike,
102
349593
1200
Mike'a dedim ki:
06:03
we're going to go to Ace Hardware store,
103
351974
2512
“Ace yapı marketine gideceğiz
06:07
and we're going to get some paints.
104
355268
1682
ve boya alacağız.
06:09
And we're going to paint
the walls outside."
the walls outside."
105
357649
2094
Sonra da dışarıdaki
duvarları boyayacağız.”
duvarları boyayacağız.”
06:13
Mike wasn't impressed.
106
361217
1163
Hiç etkilenmedi.
06:14
He looked at me.
107
362404
1165
Bana öylece baktı.
06:16
He said, "Hamdi, that's fine,
we’ll do that,
we’ll do that,
108
364138
2571
Sonra şöyle dedi: “Bunu yaparız,
Hamdi, sorun değil.
Hamdi, sorun değil.
06:18
but tell me you have
more ideas than that."
more ideas than that."
109
366733
2022
Ama bundan başka
bir fikrin vardır umarım.”
bir fikrin vardır umarım.”
06:20
(Laughter)
110
368779
2616
(Kahkahalar)
06:23
I said, "I do.
111
371419
1150
''Elbette var.'' dedim,
06:25
We'll paint the walls white."
112
373490
1595
''Duvarları beyaza boyayacağız.''
06:27
(Laughter)
113
375109
1150
(Kahkahalar)
06:28
Honest to God,
that was the only idea I had.
that was the only idea I had.
114
376657
2238
Gerçekten de başka hiçbir fikrim yoktu.
06:30
(Laughter)
115
378919
1634
(Kahkahalar)
06:34
But we painted those walls that summer.
116
382133
2692
Ama o yaz duvarları boyadık.
06:39
I sometimes wonder
117
387318
2372
Bazen düşünüyorum,
06:41
what they would have said
to me if I told them,
to me if I told them,
118
389714
3374
eğer onlara şöyle deseydim ne derlerdi,
06:45
"See these walls we're painting?
119
393112
2200
“Boyadığımız duvarları görüyor musunuz?
06:47
In two years,
120
395938
1754
İki yıl içinde
06:49
we're going to launch a yogurt here
121
397716
1749
Amerikalıların daha önce
hiç görmediği ve tatmadığı
hiç görmediği ve tatmadığı
06:51
that Americans have never seen
and never tasted before.
and never tasted before.
122
399489
2869
bir yoğurdu piyasaya süreceğiz.
06:54
It will be delicious, it will be natural.
123
402382
2151
Hem doğal hem de leziz olacak.
06:56
And we're going to call it 'Chobani' --
it means 'shepherd' in Turkish."
it means 'shepherd' in Turkish."
124
404557
3563
Adına da Türkçe “çoban”
kelimesinden gelen Chobani diyeceğiz.
kelimesinden gelen Chobani diyeceğiz.
07:02
And if I said,
125
410446
1150
Ya şöyle deseydim:
07:04
"We are going to hire
all of the 55 employees back,
all of the 55 employees back,
126
412446
3579
“Eski 55 çalışanın her birini işe alacağız
07:08
or most of them back.
127
416049
1182
veya çoğunu.
07:09
And then 100 more after,
and then 100 more after,
and then 100 more after,
128
417255
2339
Ardından 100 kişi daha. 100 kişi daha.
07:11
and then 1,000 more after that."
129
419618
1603
Sonra 1000 kişi daha.”
07:13
But if I told them,
"You see that town over there?
"You see that town over there?
130
421245
2769
Peki ya şunu söyleseydim:
“Şuradaki kasabayı görüyorsunuz.
“Şuradaki kasabayı görüyorsunuz.
07:16
Every person we hire,
10 more local jobs will be created.
10 more local jobs will be created.
131
424038
3619
İşe aldığımız her kişiye karşılık
10 kişi için iş imkânı ortaya çıkacak.
10 kişi için iş imkânı ortaya çıkacak.
07:19
The town will come back to life,
the trucks will be all over the roads.
the trucks will be all over the roads.
132
427681
3515
Kasaba yeniden hayata dönecek,
iş makinaları yollarda olacak.
iş makinaları yollarda olacak.
07:23
And the first money we make,
133
431220
1532
Kazandığımız ilk parayla da
07:24
we're going to build one of the best
Little League baseball fields
Little League baseball fields
134
432776
3663
kasabada en iyisinden
bir beyzbol sahası inşa edeceğiz,
bir beyzbol sahası inşa edeceğiz,
07:28
for our children.
135
436463
1200
çocuklarımız için.
07:30
And five years after that,
136
438323
1735
Beşinci yılımızda da
07:32
we're going to be the number one
Greek yogurt brand in the country."
Greek yogurt brand in the country."
137
440082
3311
Amerika’daki bir numaralı
süzme yoğurt markası olacağız.”
süzme yoğurt markası olacağız.”
07:36
Would they have believed me?
138
444096
1364
Bana inanırlar mıydı?
07:38
Of course not.
139
446556
1150
Tabii ki hayır.
07:41
But that's exactly what happened.
140
449104
2005
Ancak bunların hepsi oldu.
07:43
(Applause)
141
451673
5950
(Alkışlar)
07:50
In painting those walls,
142
458085
2880
O duvarları boyarken
07:52
we got to know each other.
143
460989
1466
birbirimizi tanıdık.
07:55
We believed in each other.
144
463442
1438
Birbirimize inandık.
07:57
And we figured it out together.
145
465633
1760
Her şeyi birlikte çözdük.
08:03
Five years, me and all my colleagues,
we never left the factory.
we never left the factory.
146
471353
4533
İlk beş yıl, ben ve iş arkadaşlarım
fabrikadan hiç çıkmadık.
fabrikadan hiç çıkmadık.
08:08
We worked day and night,
through the holidays,
through the holidays,
147
476909
3843
Gece gündüz. Tatillerde.
Fabrikayı işe yarar hale getirmek için
Fabrikayı işe yarar hale getirmek için
08:12
to fix that plant.
148
480776
1412
durmadan çalıştık.
08:15
The best part of Chobani for me is this:
149
483601
2800
Chobani’nin en önemli yanı
benim için şu oldu:
benim için şu oldu:
08:18
the same exact people
who were given up on
who were given up on
150
486958
3548
Daha önce kendilerinden vazgeçilen kişiler
08:22
were the ones who built it back
100 times better than before.
100 times better than before.
151
490530
4327
her şeyi öncekinden
100 kat daha iyi hâle getirdi.
100 kat daha iyi hâle getirdi.
08:28
And they all have a financial stake
in the company today.
in the company today.
152
496389
3437
Bugün tamamının şirkette hissesi var.
08:32
(Applause)
153
500579
5214
(Alkışlar)
08:38
And all this time, I kept wondering --
154
506491
2398
Tüm bu süre boyunca, kendi kendime sordum,
08:40
you see, I'm not a businessman,
I don't come from that tradition --
I don't come from that tradition --
155
508913
3237
bakın ben bir iş insanı değilim
ve bu gelenekten gelmiyorum –
ve bu gelenekten gelmiyorum –
08:44
I just kept wondering:
What is this all about?
What is this all about?
156
512174
3580
tüm bunlar ne anlama geliyor?
08:49
Corporate America says it's about profits.
157
517287
2911
Amerikalı şirketlere göre “kâr için.”
08:52
Mainstream business says it's about money.
158
520222
2358
Hâkim iş düşüncesine göre “para için.”
08:54
The CEO playbook says
it's about shareholders.
it's about shareholders.
159
522604
2886
CEO oyun kitabına göre ise “hissedarlar.”
08:57
And so much is sacrificed for it --
it's factories, communities, jobs.
it's factories, communities, jobs.
160
525514
4722
Bu üçü adına birçok şey feda edildi:
çalışanlar, fabrikalar, topluluklar.
çalışanlar, fabrikalar, topluluklar.
09:03
But not by CEOs.
161
531093
1587
Bunları feda eden CEO’lar değil.
09:05
CEOs have their employees suffer for them.
162
533956
2402
CEO’ların kendileri yerine
acı çekecek çalışanları var.
acı çekecek çalışanları var.
09:09
But yet, the CEOs's pay
goes up and up and up.
goes up and up and up.
163
537011
3541
Bu sırada CEO’ların kazançları
sürekli olarak artıyor.
sürekli olarak artıyor.
09:12
And so many people are left behind.
164
540979
2494
Çok fazla kişi geride bırakılıyor.
09:17
I'm here to tell you:
165
545227
1951
Şunu söylemek için buradayım:
09:19
no more.
166
547202
1162
Artık yeter.
09:20
It's not right, it's never been right.
167
548830
2722
Bu olanlar doğru değil.
Hiçbir zaman da olmadı.
Hiçbir zaman da olmadı.
09:24
It's time to admit
168
552648
2123
Kabul etmemiz gerekiyor ki
09:26
that the playbook that guided businesses
and CEOs for the last 40 years
and CEOs for the last 40 years
169
554795
4226
Şirketlere 40 yıldır kılavuzluk yapan
09:31
is broken.
170
559045
1150
CEO kitabı sorunlu.
09:32
(Applause)
171
560625
4378
(Alkışlar)
09:37
It tells you everything about business
172
565027
2936
Kitap, iş dünyasıyla ilgili
her şeyi anlatıyor,
her şeyi anlatıyor,
09:39
except how to be a noble leader.
173
567987
3117
onurlu bir lider olmak dışında.
09:44
We need a new playbook.
174
572757
2234
Yeni bir oyun kitabına ihtiyacımız var.
09:47
We need a new playbook
that sees people again.
that sees people again.
175
575015
2582
Tekrar insanlara önem veren
09:50
That sees above and beyond profits.
176
578950
3719
ve kâr dışındaki şeyleri de
temsil eden bir kitaba.
temsil eden bir kitaba.
09:55
In the movies, they have a name
for people who take a different path
for people who take a different path
177
583540
5039
Filmlerde doğru şeyi yapmak için
farklı bir yol izleyen
kişilere verilen bir ad var:
kişilere verilen bir ad var:
10:00
to do things right.
178
588603
2000
10:02
They call them "antiheroes."
179
590627
1818
Anti kahraman.
10:04
I think we need the same idea in business.
180
592966
2810
İş dünyasında da aynı fikre
ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum.
ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum.
10:07
We need anti-CEOs,
and we need an anti-CEO playbook.
and we need an anti-CEO playbook.
181
595800
3579
Anti CEO’lara ve bir anti CEO
kitabına ihtiyacımız var.
kitabına ihtiyacımız var.
10:11
So let me tell you about
what this anti-CEO playbook is all about.
what this anti-CEO playbook is all about.
182
599403
3826
Size bu anti CEO kitabının
ne olduğunu anlatayım.
ne olduğunu anlatayım.
10:16
An anti-CEO playbook is about gratitude.
183
604712
2690
Anti CEO kitabının temelinde
şükran duygusu var.
şükran duygusu var.
10:20
Today's business book says:
184
608541
1952
Bugünün işletme kitabı şöyle diyor:
10:22
business exists to maximize profit
for the shareholders.
for the shareholders.
185
610517
3626
Şirketler yalnızca kârı en maksimize etmek
ve hissedarları zengin etmek için var.
ve hissedarları zengin etmek için var.
10:27
I think that's the dumbest idea
I've ever heard in my life.
I've ever heard in my life.
186
615929
2779
Açıkçası bu, şu ana kadar
hayatımda duyduğum en aptalca fikir.
hayatımda duyduğum en aptalca fikir.
10:30
(Laughter)
187
618732
1005
(Kahkahalar)
10:31
In reality, business should take care
of their employees first.
of their employees first.
188
619761
4467
Gerçekte olması gereken, şirketlerin
öncelikle çalışanlarla ilgilenmesi.
öncelikle çalışanlarla ilgilenmesi.
10:36
(Applause)
189
624752
5195
(Alkışlar)
10:41
You know, a few years ago,
190
629971
1261
Birkaç yıl önce,
10:43
when we announced that we are giving
shares to all our 2,000 employees,
shares to all our 2,000 employees,
191
631256
4342
2.000 çalışanımızın tamamına
hisse vereceğimizi açıkladığımızda
hisse vereceğimizi açıkladığımızda
10:47
some people said it's PR,
some said it's a gift.
some said it's a gift.
192
635622
4584
kimileri bunun reklam çalışması olduğunu,
kimileri de hediye olduğunu söyledi.
kimileri de hediye olduğunu söyledi.
10:52
I said, it's not a gift.
193
640230
1600
Bunun hediye olmadığını söyledim.
10:55
I watched it, I've been part of it.
194
643341
2531
Başından beri bizzat gördüm,
10:57
They earned it with their talent
and with their hard work,
and with their hard work,
195
645896
2727
bunu yetenekleri
ve sıkı çalışmalarıyla kazanmışlardı
ve sıkı çalışmalarıyla kazanmışlardı
11:00
and I don't see any other way.
196
648637
1582
ve yapılması gereken buydu.
11:03
The new way of business --
197
651315
1992
Yeni işletme anlayışında,
11:05
it's your employees
you take care of first.
you take care of first.
198
653331
2451
öncelikle çalışanlarınızla
ilgilenmelisiniz.
ilgilenmelisiniz.
11:08
Not the profits.
199
656692
1301
kâr hesaplamasıyla değil.
11:12
The new anti-CEO playbook
is about community.
is about community.
200
660144
3772
Anti CEO kitabının temelinde topluluk var.
11:17
Today, the businesses that have it all
201
665359
2926
Zaten her şeye sahip olan şirketler
topluluklara soruyor:
topluluklara soruyor:
11:20
ask communities, "What kind of tax breaks
and incentives can you give me?"
and incentives can you give me?"
202
668309
4287
“Bana ne tür bir vergi muafiyeti
ve teşvik vereceksiniz?”
ve teşvik vereceksiniz?”
11:26
The reality is, businesses should go
to the struggling communities
to the struggling communities
203
674132
4493
Gerçekte olması gereken,
şirketlerin sıkıntı çeken topluluklara
şirketlerin sıkıntı çeken topluluklara
11:30
and ask, "How can I help you?"
204
678649
2166
“Size nasıl yardım edebiliriz?”
diye sorması.
diye sorması.
11:34
(Applause)
205
682176
3762
(Alkışlar)
11:37
When we wanted to build
our second yogurt plant,
our second yogurt plant,
206
685962
2999
İkinci bir yoğurt fabrikası
inşa etmek istediğimde
inşa etmek istediğimde
11:40
Idaho was on nobody's radar screen.
207
688985
2334
kimse Idaho ile ilgilenmiyordu.
11:43
It was too rural, too far away,
didn't have much incentives.
didn't have much incentives.
208
691784
3782
Fazla kırsaldı, uzaktı,
teşvikler vermiyordu.
teşvikler vermiyordu.
11:47
So I went there.
209
695974
1150
Oraya gittim.
11:50
I met with the local people,
I met with the farmers.
I met with the farmers.
210
698014
3425
Yerli insanlar ve çiftçilerle tanıştım.
11:53
We shook hands, we broke bread.
211
701463
2261
Birlikte yemek yedik.
El sıkıştık.
El sıkıştık.
11:55
I said, "I want to build it right here."
212
703748
2700
Fabrikayı Idaho’ya kurmak
istediğimi söyledim.
istediğimi söyledim.
11:58
I don't need to see financial studies.
213
706472
2041
Finansal araştırma yapmama gerek yoktu.
12:01
And the result --
214
709732
1329
Sonuç ne mi oldu?
12:05
its community is thriving.
215
713236
1944
Oranın halkı büyük gelişme kaydediyor.
12:07
There's new schools that open every year.
216
715204
2056
Her geçen yıl yeni okullar açılıyor.
12:10
New food companies
are coming up every year.
are coming up every year.
217
718101
2809
Her yıl yeni bir gıda firması kuruluyor.
12:14
And they told me,
218
722053
1151
Bazıları bana dedi ki
12:15
"You're not going to find
any trained workers here."
any trained workers here."
219
723228
2452
“Eğitimli işçi bulamazsın.”
12:17
I said, "It's OK, we'll teach them."
220
725704
1913
Ben de, “O zaman öğretiriz,” dedim.
12:19
We partnered with
the local community college,
the local community college,
221
727641
2373
Yerel üniversitelerle iş birlikleri yaptık
12:22
and while we were building the plant,
222
730919
1794
ve fabrikayı inşa ederken
12:24
we trained hundreds of hundreds of people
for advanced manufacturing.
for advanced manufacturing.
223
732737
3610
yüzlerce kişiye ileri üretim
alanında eğitim verdik.
alanında eğitim verdik.
12:28
And today, our factory is one
of the largest yogurt plants in the world.
of the largest yogurt plants in the world.
224
736371
4486
Ve bugün fabrikamız dünyadaki
en büyük yoğurt fabrikası oldu.
en büyük yoğurt fabrikası oldu.
12:33
(Applause)
225
741540
2912
(Alkışlar)
12:36
The new way of business --
226
744476
1695
Yeni işletme anlayışında
12:39
communities.
227
747148
1343
topluluklar var.
12:40
Go search for communities
that you can be part of.
that you can be part of.
228
748515
2768
Dâhil olabileceğiniz toplulukları arayın,
12:43
Ask for permission.
229
751307
1397
İzinlerini isteyin.
12:45
And be with them, open the walls
and succeed together.
and succeed together.
230
753338
4461
Onlarla omuz omuza verin, duvarları yıkın
ve beraber başarıya ulaşın.
ve beraber başarıya ulaşın.
12:52
The anti-CEO playbook
is about responsibility.
is about responsibility.
231
760985
3341
Anti CEO kitabının
temelinde sorumluluk var.
temelinde sorumluluk var.
12:57
Today's playbook says, the businesses
should stay out of politics.
should stay out of politics.
232
765033
3595
Şu andaki kitap şöyle diyor:
Şirketler siyasete bulaşmamalı.
Şirketler siyasete bulaşmamalı.
13:00
The reality is
233
768652
1246
Gerçekte olması gereken,
13:01
businesses, as citizens, must take a side.
234
769922
3161
şirketler vatandaşlar olarak
bir taraf seçmeli.
bir taraf seçmeli.
13:06
When we were growing in New York
and looking for more people to hire,
and looking for more people to hire,
235
774728
4149
New York'ta Chobani büyümeye
ve insanları işe almaya devam ederken
ve insanları işe almaya devam ederken
13:10
I remembered that in Utica, an hour away,
236
778901
4992
bir saatlik mesafedeki Utica’da
13:15
there were refugees
from Southeast Asia and Africa,
from Southeast Asia and Africa,
237
783917
3769
Afrika ve Güneydoğu Asya’dan gelen
mülteciler olduğunu hatırladım,
mülteciler olduğunu hatırladım,
13:19
who were looking for a place to work.
238
787710
2042
iş arıyorlardı.
13:23
"They don't speak English,"
someone told me.
someone told me.
239
791518
2072
Birisi, “İngilizce bilmiyorlar,” dedi.
13:25
I said, "I don't really, either.
Let's get translators."
Let's get translators."
240
793614
2670
“Ben de pek biliyor sayılmam.” dedim,
“O zaman çevirmen alırız.”
“O zaman çevirmen alırız.”
13:28
(Laughter)
241
796308
2511
(Kahkahalar)
13:31
"They don't have transportation."
242
799327
1663
“Ulaşım imkânları yok.”
13:33
I said, "Let's get buses,
it's not a rocket science."
it's not a rocket science."
243
801014
2602
"O zaman otobüs satın alalım,
atla deve değil" dedim.
atla deve değil" dedim.
13:36
Today,
244
804506
1150
Tüm bunların sonucunda,
13:39
in one of America's rural areas,
245
807339
2857
Amerika’nın en kırsal
bölgelerinden birinde,
bölgelerinden birinde,
13:42
30 percent of the Chobani workforce
are immigrants and refugees.
are immigrants and refugees.
246
810220
3315
Chobani’nin işgücünün %30’u
göçmenler ve mültecilerden oluşuyor.
göçmenler ve mültecilerden oluşuyor.
13:45
(Applause) (Cheers)
247
813559
5760
(Alkışlar) (Tezahüratlar)
13:51
And it changed us for better.
248
819343
1733
Bu sayede her şey daha da iyiye gitti.
13:55
The new way of business --
249
823188
1976
Yeni işletme anlayışında,
13:57
it's business, not government,
in the best position to make a change
in the best position to make a change
250
825188
4334
hükûmetler yerine
şirketlerin fark yaratması daha kolay,
şirketlerin fark yaratması daha kolay,
14:01
in today's world:
251
829546
1166
bugünün dünyasında.
14:02
in gun violence, in climate change,
252
830736
3254
Silahlı şiddet, iklim değişikliği,
14:06
in income inequality,
in refugees, in race.
in refugees, in race.
253
834014
3703
gelir eşitsizliği, mülteci sorunu,
ırkçılık gibi konularda
ırkçılık gibi konularda
14:09
It's business that must take a side.
254
837741
2161
şirketler duruşunu seçmeli.
14:12
(Applause)
255
840653
3937
(Alkışlar)
14:16
And lastly, an anti-CEO playbook
is about accountability.
is about accountability.
256
844614
5487
Son olarak anti CEO kitabının temelinde
hesap verebilirlik var.
hesap verebilirlik var.
14:23
Today's playbook says, the CEO reports
to the corporate boards.
to the corporate boards.
257
851546
3944
Şu andaki kitaba göre CEO’lar yalnızca
yönetim kurullarına sorumludur.
yönetim kurullarına sorumludur.
14:28
In my opinion, CEO reports to consumer.
258
856181
3502
Benim düşüncem ise
CEO’lar tüketicilere karşı sorumlu olmalı.
CEO’lar tüketicilere karşı sorumlu olmalı.
14:32
In the first few years of Chobani,
259
860401
1779
Chobani’nin ilk yıllarında,
14:34
the 1-800 number on the cup
was my personal number.
was my personal number.
260
862204
3480
yoğurt kaplarının üstündeki
800’lü numara benim telefon numaramdı.
800’lü numara benim telefon numaramdı.
14:38
(Laughter)
261
866052
1024
(Kahkahalar)
14:39
When somebody called and wrote,
I responded personally.
I responded personally.
262
867100
3525
Tüm aramalar doğrudan bana geliyordu.
Aramalara ben yanıt veriyordum.
Aramalara ben yanıt veriyordum.
14:42
Sometimes I made changes
based on what I heard,
based on what I heard,
263
870649
3200
Bazen duyduklarım doğrultusunda
değişiklikler yapıyordum
değişiklikler yapıyordum
14:47
because consumer is in power.
264
875427
2388
çünkü güç tüketicinin elinde.
14:50
That's the reason the business exists.
265
878795
2533
Şirketlerin var olmasının sebebi de bu.
14:55
It's you -- every single one of you
is in power to make changes today.
is in power to make changes today.
266
883350
5317
Tüketiciler olarak her biriniz
bir şeyleri değiştirme gücüne sahipsiniz.
bir şeyleri değiştirme gücüne sahipsiniz.
15:01
If you don't like the brand
and the companies,
and the companies,
267
889165
2158
Markaları ve şirketleri beğenmiyorsanız,
15:03
what they are doing with their business,
268
891347
1960
işleyişlerinden hoşnut değilseniz
15:05
you can throw them into the garbage can.
269
893331
1952
onları cezalandırabilirsiniz.
15:07
And if you see the ones
that are doing it right,
that are doing it right,
270
895307
2254
Doğru yaptıklarına inanıyorsanız da
15:09
you can reward them.
271
897575
1333
onları ödüllendirebilirsiniz.
15:12
In the end, this is all
in our responsibility.
in our responsibility.
272
900083
3527
Günün sonunda
bu sorumlulukların tümü bize ait.
bu sorumlulukların tümü bize ait.
15:15
The new way of business --
273
903956
1309
Yeni işletme anlayışında
15:17
it's the consumer we report to,
not to the corporate boards.
not to the corporate boards.
274
905289
3087
önemli olan tüketiciler,
yönetim kurulları değil.
yönetim kurulları değil.
15:21
You see,
275
909019
1279
Şu var ki...
15:23
if you are right with your people,
276
911160
3169
İnsanlarınıza hak ettiğini,
15:27
if you are right with your community,
277
915276
2683
topluluğunuza hak ettiğini,
15:29
if you are right with your product,
278
917983
2627
ürünlerinize hak ettiğini verirseniz
15:32
you will be more profitable,
279
920634
2309
daha fazla kâr edersiniz.
15:34
you will be more innovative,
280
922967
2032
Daha yenilikçi olursunuz.
15:37
you will have more passionate
people working for you
people working for you
281
925023
2508
Tutkuyla çalışan daha çok çalışanınız
15:39
and a community that supports you.
282
927555
1982
ve sizi destekleyen bir halk olur.
15:41
And that's what the anti-CEO
playbook is all about.
playbook is all about.
283
929561
3082
Anti CEO kitabı işte bu.
15:47
The treasure that I found
in that factory --
in that factory --
284
935355
3944
O fabrikada bulduğum hazine --
15:55
dignity of work,
285
943220
2308
iş ahlâkı,
15:57
strength of character,
286
945552
1900
güçlü karakter,
15:59
human spirit --
287
947476
1306
insani değerler --
16:01
is what we need to unleash
all across the world.
all across the world.
288
949212
2883
bunları tüm dünyaya
yaymaya ihtiyacımız var.
yaymaya ihtiyacımız var.
16:07
Brothers and sisters,
289
955088
1485
Kardeşlerim,
16:09
there are people and places
all around the world
all around the world
290
957874
4905
Dünyadaki tüm topluluklarda,
16:16
left out and left behind.
291
964232
1810
dışarıda bırakılan ve geride kalan
kişiler ve yerler var.
kişiler ve yerler var.
16:19
But their spirit is still strong.
292
967193
2532
Ancak ruhları hâlâ güçlü.
16:24
They just want another chance,
293
972490
1930
Tek istedikleri bir şans daha,
16:26
they want someone
to give them a chance again,
to give them a chance again,
294
974444
3427
onlara bir şans daha verecek
kişileri bekliyorlar,
kişileri bekliyorlar,
16:29
not to just build it back,
but build it better than before.
but build it better than before.
295
977895
3757
aynı şeyleri tekrar inşa etmek yerine
daha iyisini yapacak kişileri bekliyorlar.
daha iyisini yapacak kişileri bekliyorlar.
16:34
And this is the difference
between return on investment
between return on investment
296
982520
4818
Yatırımın getirisi ile
iyilikseverliğin getirisi
arasındaki fark bu.
arasındaki fark bu.
16:39
and return on kindness.
297
987362
1539
16:42
This is the difference between profit
298
990717
4048
Azami kâr ile
gerçek zenginlik arasındaki fark bu.
16:46
and true wealth.
299
994789
1256
16:50
And if it can happen
300
998701
1436
New York’un kuzeyindeki küçük bir kasaba
16:53
in a small town
in upstate New York and Idaho,
in upstate New York and Idaho,
301
1001034
3488
veya Idaho’da bunlar yapılabiliyorsa
16:56
it can happen in every city and town
and village across the world.
and village across the world.
302
1004546
4293
dünyadaki her şehirde, kasabada,
köyde de yapılabilir.
köyde de yapılabilir.
17:02
This is not the time to build walls,
303
1010395
2428
Zaman duvar inşa etme zamanı değil,
17:04
this is a time to start
painting the walls.
painting the walls.
304
1012847
2905
zaman duvarları boyama zamanı.
17:07
I leave the colors all up to you.
305
1015776
1825
Renk seçimini size bırakıyorum.
17:09
Thank you so much.
306
1017625
1200
Çok teşekkürler.
17:10
(Applause)
307
1018849
5135
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Hamdi Ulukaya - Yogurt maker, humanitarianHamdi Ulukaya is a pioneer of the natural food movement and the founder of Chobani, one of the fastest-growing food companies of the last decade.
Why you should listen
Hamdi Ulukaya was raised in a dairy-farming family in a small village in eastern Turkey. He launched Chobani in 2007 with the mission and vision of making better food more accessible. In less than five years, Chobani became the number-one-selling Greek yogurt brand in the US, with more than a billion dollars in annual sales.
An advocate of reducing income and wealth inequality nationwide, Ulukaya implemented innovative profit-sharing and paid parental leave programs for Chobani's 2,000 employees. He founded the Tent Partnership for Refugees to improve the lives of more than 25 million refugees around the globe. He also signed the Giving Pledge, committing the majority of his personal wealth to the cause.
Hamdi Ulukaya | Speaker | TED.com