ABOUT THE SPEAKER
Per Espen Stoknes - Psychologist, economist
Per Espen Stoknes weaves together psychology and economics in imaginative ways, often revolving around our human relationships to the natural world and to each other.

Why you should listen

Are humans inevitably short-term? This question has guided Per Espen Stoknes's research over the last decades, from psychology through economics to strategic business scenarios. But gradually, he's reframed it into a more positive twist: Under what conditions will humans take action for the long term in their everyday behaviors?

Stoknes works as the director for Center for Green Growth at the Norwegian Business School in Oslo. He's received several "Best Professor" awards for his original teaching style. As both an economist, author and psychologist, he's been working closely with organizational and business leaders throughout Scandinavia, the European Union as well as the Americas and Asia. In 2017-2018 he’s representing the Green Party in the Norwegian parliament.

His latest book is What We Think About When We Try Not To Think About Global Warming, which won the American Libraries Association’s "Outstanding Academic Title" award for 2015.

Educated as a psychologist at the University of Oslo, Stoknes has since supplemented this with studies in organizational theory, philosophy and a PhD in economics. He has worked both as a clinical psychologist and strategy consultant, bringing imagination and creative expression into these spheres. 

A popular speaker throughout Scandinavia, Stoknes lives in central Oslo. But he heads off to northern mountains or to his forest cabin in order to feel the free winds and get awe-struck as often as occasion allows.

More profile about the speaker
Per Espen Stoknes | Speaker | TED.com
TEDGlobal>NYC

Per Espen Stoknes: How to transform apocalypse fatigue into action on global warming

Per Espen Stoknes: Felaket tellallığı, küresel ısınmaya yönelik eyleme nasıl dönüştürülür

Filmed:
3,001,058 views

Psikolog ve ekonomist Per Espen Stokes, iklim bozukluklarıyla baş etmenin en büyük engelinin kulaklarınız arasında olduğunu söylüyor. Kendisi yıllarını gezegenimizin çöküşünü düşünmekten kaçınmak için kullandığımız savunmalar üzerinde ve küresel ısınmaya kayıtsız kalmaktan koruyacak yeni bir yöntem araştırarak harcıyor. Kıyamet hikayelerinden uzaklaşın ve bu eğlenceli ve bilgilendirici konuşmayla, yeryüzünü önemsemeyi nasıl cazip, mümkün ve eğlenceli hale getirileceğinin yollarını öğrenin.
- Psychologist, economist
Per Espen Stoknes weaves together psychology and economics in imaginative ways, often revolving around our human relationships to the natural world and to each other. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
How do we get people engagednişanlı
in solvingçözme globalglobal warmingısınma?
0
760
3480
Küresel ısınma sorununun çözümüne
insanları nasıl dahil edebiliriz?
00:17
I'd like to startbaşlama with runningkoşu
two shortkısa experimentsdeneyler with you all.
1
5440
4040
Hepinizle iki kısa deney yaparak
başlamak istiyorum.
00:22
So your taskgörev is to noticeihbar
if you feel any differencefark as I speakkonuşmak.
2
10560
5216
Göreviniz, ben konuşurken
olabilecek değişiklikleri fark etmek.
00:27
OK?
3
15800
1200
Tamam mı?
00:30
Here we go.
4
18120
1200
İşte başlıyoruz.
00:32
We are seeinggörme risingyükselen
carbonkarbon dioxidedioksit levelsseviyeleri,
5
20200
3216
Karbondioksit seviyesinde
yükselme görüyoruz,
00:35
now about 410 ppmsPPMs.
6
23440
2280
şu anda yaklaşık milyonda 410 parçacık.
00:38
To avoidönlemek the RCPRCP 8.5 scenariosenaryo,
7
26960
2856
RCP 8.5 senaryosundan kaçınmak için
00:41
we need rapidhızlı decarbonizationdecarbonization.
8
29840
2480
hızlı dekarbonizasyona ihtiyacımız var.
00:45
The globalglobal carbonkarbon budgetbütçe
9
33240
2056
Küresel karbon bütçesi
00:47
for 66 percentyüzde likelihoodolasılık
to meetkarşılamak the two-degreeiki derecelik targethedef
10
35320
3496
%66'lık bir olasılıkla
iki derecelik hedefi karşılamak için
00:50
is approximatelyyaklaşık olarak 800 gigatonsgigatons.
11
38840
2640
yaklaşık 800 milyar ton.
00:55
(LaughterKahkaha)
12
43640
2536
(Gülüşmeler)
00:58
OK, now let me try something elsebaşka.
13
46200
2240
Tamam, şimdi farklı bir şey deneyeyim.
01:01
We are headingbaşlık for an uninhabitableyaşanmaz earthtoprak:
14
49600
4040
Yaşanmaz bir dünyaya doğru ilerliyoruz:
01:06
monstercanavar stormsfırtınalar,
15
54520
2096
korkunç fırtınalar,
01:08
killerkatil floodssel,
16
56640
1736
azılı seller,
01:10
devastatingyıkıcı wildfiresyangınlar,
17
58400
2296
yok edici kontrolsüz yangınlar,
01:12
crazyçılgın heatsıcaklık wavesdalgalar that will cookpişirmek us
underaltında a blazingyanan sunGüneş.
18
60720
3519
bizi alevli güneşin altında pişirecek
çılgın sıcaklık dalgaları.
01:18
2017 is alreadyzaten so unexpectedlybeklenmedik warmIlık, hafif sıcak,
19
66840
3656
2017 yılı şimdiden
beklenmedik derece sıcak geçiyor
01:22
it's freakinglanet out climateiklim scientistsBilim adamları.
20
70520
2296
ve bu iklim bilimcileri çok korkutuyor.
01:24
We have a three-yearüç yıllık windowpencere
to cutkesim emissionsemisyonları, threeüç yearsyıl.
21
72840
3936
Emisyonları kesmemiz için
üç yılımız var, üç yıl.
01:28
If not, we will soonyakında livecanlı
in a boilingkaynamak earthtoprak, a hellholecehennem deliği.
22
76800
3920
Aksi halde, yakında kaynayan bir dünyada,
bir cehennem çukurunda yaşayacağız.
01:36
OK. So --
23
84000
2296
Pekâlâ.
01:38
(ApplauseAlkış)
24
86320
1496
(Alkışlar)
01:39
Now your taskgörev:
25
87840
1320
Şimdi göreviniz şu:
01:42
How did these waysyolları
of speakingkonuşuyorum make you feel?
26
90600
2936
Bu şekilde bir konuşma
sizi nasıl hisettirdi?
01:45
The first, detachedbağımsız maybe
or just confusedŞaşkın?
27
93560
4096
Önce kopup gittiniz belki
veya sadece kafanız karıştı.
01:49
What's this guy talkingkonuşma about?
28
97680
1429
Bu adam neden bahsediyor?
01:52
The other, fearfulkorkunç or just numbuyuşmuş?
29
100040
3320
Veya korktunuz veya hissizleştiniz.
01:56
So again, the questionsoru I askeddiye sordu:
30
104960
1496
Sorumu tekrarlıyorum:
01:58
How do we get people engagednişanlı
in solvingçözme globalglobal warmingısınma?
31
106480
3496
Küresel ısınma sorununun çözümüne
insanları nasıl dahil edebiliriz?
02:02
And why don't these two waysyolları
of communicatingiletişim work?
32
110000
2680
Ve iletişimin bu iki yolu
neden işe yaramıyor?
02:06
You see, the biggesten büyük obstacleengel
to dealingmuamele with climateiklim disruptionskesintileri
33
114000
4336
İklim bozukluğu ile baş etmenin
önündeki en büyük engel
02:10
liesyalanlar betweenarasında your earskulaklar.
34
118360
1600
kulaklarınızın arasında yatıyor.
02:13
BuildingBina on a rapidlyhızla growingbüyüyen bodyvücut
of psychologyPsikoloji and socialsosyal scienceBilim,
35
121360
3976
Hızlı büyüyen psikoloji ve sosyal
bilimler gövdesi üzerinde çalışarak
02:17
I spentharcanmış yearsyıl looking
into the fivebeş inner defensessavunmaları
36
125360
3976
insanları bir işe kalkışmaktan alıkoyan
beş iç savunma üzerinde
yıllarımı harcadım.
02:21
that stop people from engagingçekici.
37
129360
1760
02:23
When people hearduymak newshaber about the climateiklim
cominggelecek straightDüz at them,
38
131960
3656
İnsanlar iklim değişikliğinin hızla
ilerlediği haberlerini duyduklarında
02:27
the first defensesavunma comesgeliyor up rapidlyhızla:
39
135640
2520
ilk savunma çok hızlı devreye giriyor:
02:31
distancemesafe.
40
139280
1200
mesafe koymak.
02:33
When we hearduymak about the climateiklim,
41
141040
1536
İklim meselesini duyduğumuzda,
02:34
we hearduymak about something
faruzak away in spaceuzay --
42
142600
2096
uzaydaki bir meseleyi
duymuş gibi yapıyoruz,
02:36
think ArcticArctic icebuz, polarkutup bearsayılar --
43
144720
2656
Arktik buzulları, kutup ayıları...
02:39
faruzak away in time -- think 2100.
44
147400
2400
çok uzak bir zaman -- 2100 yılı.
02:43
It's hugeKocaman and slow-movingyavaş hareket eden --
think gigatonsgigatons and centuriesyüzyıllar.
45
151320
3560
Devasa ve yavaş ilerliyor --
millyar ton ve yüzyıllar.
02:48
So it's not here. It's not now.
46
156480
2960
Olay şu anda ve burada olmuyormuş gibi.
02:53
SinceBeri it feelshissediyor so faruzak away from me,
47
161000
1696
Konu bana çok uzak olduğundan,
02:54
it seemsgörünüyor outsidedışında my circledaire of influenceetki,
48
162720
2680
etki alanımın dışında gibi hissettiriyor,
02:58
so I feel helplessçaresiz about it.
49
166520
1896
bu yüzden bu konuda aciz hissediyorum.
03:00
There's nothing I can do.
50
168440
1360
Yapabileceğim hiçbir şey yok.
03:03
In our everydayher gün liveshayatları,
51
171000
1416
Günlük yaşantımızda,
03:04
mostçoğu of us prefertercih etmek to think
about neareryakın things,
52
172440
2856
çoğumuz yakınımızdaki şeyleri
düşünmeyi tercih ederiz;
03:07
suchböyle as our jobsMeslekler, our kidsçocuklar,
53
175320
2216
işimizi, çocuklarımızı,
03:09
how manyçok likesseviyor we get on FacebookFacebook.
54
177560
2816
Facebook'ta ne kadar beğeni aldığımızı.
03:12
Now, that, that's realgerçek.
55
180400
1600
Gerçek bu.
03:16
NextSonraki defensesavunma is doomkader.
56
184080
2920
Diğer savunma ise lanet.
03:20
Climateİklim changedeğişiklik is usuallygenellikle framedçerçeveli
57
188040
2976
İklim değişikliği çoğu zaman
03:23
as a loominggiderek kötüleşen disasterafet,
58
191040
2056
kayıp, ziyan ve kurban isteyen
03:25
bringinggetiren losseskayıplar, costmaliyet and sacrificekurban.
59
193120
2776
belirsiz bir felaket gibi gösteriliyor.
03:27
That makesmarkaları us fearfulkorkunç.
60
195920
1480
Bu bizi dehşete düşürüyor.
03:30
But after the first fearkorku is gonegitmiş,
61
198240
3456
Ancak ilk korku geçtiğinde,
03:33
my brainbeyin soonyakında wants
to avoidönlemek this topickonu altogethertamamen.
62
201720
3800
beynim kısa sürede bu konuyu
topyekun unutmak istiyor.
03:38
After 30 yearsyıl of scarykorkutucu
climateiklim changedeğişiklik communicationsiletişim,
63
206360
3376
30 yıllık korkunç iklim değişikliği
konuşmalarından sonra,
03:41
more than 80 percentyüzde of mediamedya articleshaberler
still use disasterafet framingsçerçeveyi,
64
209760
4816
%80'den fazla medya makalesi
hâlâ bu konuda felaket senaryoları çiziyor
03:46
but people habituatealıştırmak to and then --
65
214600
2520
fakat insanlar buna alışıyor ve sonra
03:51
desensitizeduyarsızlaştırmak
66
219160
1656
buna aşırı maruz kaldıklarından
03:52
to doomkader overuseaşırı kullanımı.
67
220840
1496
duyarlılığı kaybediyorlar.
03:54
So manyçok of us are now sufferingçile
a kindtür of apocalypsevahiy fatigueyorgunluk,
68
222360
3520
Bu yüzden bir çoğumuz bir tür
felaket tellallığından muzdaribiz,
03:59
gettingalma numbuyuşmuş from too much collapseçöküş pornporno.
69
227080
2760
çok fazla çöküş pornosundan
uyuşmuş durumdayız.
04:03
The thirdüçüncü defensesavunma is dissonanceuyumsuzluk.
70
231760
3016
Üçüncü savunma uyumsuzluk.
04:06
Now, if what we know,
71
234800
2896
Şimdi, eğer bildiğimiz şey,
fosil yakıtlarının
küresel ısınmaya neden olması,
04:09
that fossilfosil fuelyakıt use
contributeskatkıda bulunur to globalglobal warmingısınma,
72
237720
2416
04:12
conflictsçatışmalar with what we do --
drivesürücü, flyuçmak, eatyemek beefsığır eti --
73
240160
2696
yaptığımız şeyle çelişiyor;
araca veya uçağa binme, et yeme...
04:14
then so-calledsözde
cognitivebilişsel dissonanceuyumsuzluk setskümeler in.
74
242880
2320
o zaman sözde bilişsel uyumsuzluk
devreye girer.
04:18
This is feltkeçe as an inner discomfortrahatsızlık.
75
246280
1896
Bu bir iç rahatsızlığa neden olur.
04:20
We mayMayıs ayı feel like hypocritesmünafıklar.
76
248200
1560
İkiyüzlü gibi hissedebiliriz.
04:22
To get ridkurtulmuş of this discomfortrahatsızlık,
77
250600
1560
Bu sıkıntıdan kurtulmak için,
04:25
our brainbeyin startsbaşlar cominggelecek up
with justificationsgerekçeleri.
78
253000
3136
beynimiz haklı sebepler üretmeye başlar.
04:28
So I can say, for instanceörnek,
79
256160
2016
Mesela, şöyle diyebilirim:
04:30
"My neighborkomşu, he has
a much biggerDaha büyük cararaba than I do."
80
258200
2800
"Komşumun benimkinden çok daha
büyük bir aracı var."
04:34
Or, "ChangingDeğiştirme my dietdiyet
doesn't amounttutar to anything
81
262480
3816
"Sadece benim
yeme tarzımı değiştimemin
04:38
if I am the only one to do it."
82
266320
2160
hiçbir faydası olmaz."
04:41
Or, I could even want
to doubtşüphe climateiklim scienceBilim itselfkendisi.
83
269720
3656
Hatta iklim biliminin kendisinden
şüphe etmek bile isteyebilirim.
04:45
I could say, "You know,
climateiklim is always changingdeğiştirme."
84
273400
3640
"İklim her zaman değişiyor." diyebilirim.
04:51
So these justificationsgerekçeleri
make us all feel better,
85
279000
2936
Bu meşrulaştırmalar
bizi daha iyi hissettirir,
04:53
but at the expensegider
86
281960
2616
fakat bu, bildiğimiz şeyi
04:56
of dismissingişten çıkarma what we know.
87
284600
2096
ciddi almamaya mâl olur.
04:58
ThusBöylece, behaviordavranış drivessürücüler attitudestutumlar.
88
286720
3360
Böylece, davranış tavrı yönlendirir.
05:03
My personalkişisel cognitivebilişsel dissonanceuyumsuzluk comesgeliyor up
89
291920
2736
Kendi bilişsel uyumsuzluğum
05:06
when I recognizetanımak that I've been
flyinguçan from OsloOslo to NewYeni YorkYork
90
294680
3336
iklim hakkında konuşmak için
05:10
and back to OsloOslo
91
298040
1256
Oslo'dan New York'a
05:11
in ordersipariş to speakkonuşmak about the climateiklim.
92
299320
2896
ve Oslo'ya geri döndüğümde devreye girer.
05:14
(LaughterKahkaha)
93
302240
1736
(Gülüşmeler)
05:16
For 14 minutesdakika.
94
304000
1256
14 dakikalığına.
05:17
(LaughterKahkaha)
95
305280
3896
(Gülüşmeler)
05:21
So that makesmarkaları me
want to movehareket on to denialret.
96
309200
2696
Bu da beni reddetmeye sevk eder.
05:23
(LaughterKahkaha)
97
311920
2256
(Gülüşmeler)
05:26
So if we keep silentsessiz,
98
314200
1776
Eğer sessizliğimizi sürdürürsek
05:28
ignorealdırmamak or ridiculealay factsGerçekler
about climateiklim disruptionskesintileri,
99
316000
4056
iklim bozulması hakkındaki gerçekleri
görmezden gelir veya hafife alırsak,
05:32
then we mightbelki find inner refugesığınak
100
320080
2816
o zaman korku ve suçluluktan
05:34
from fearkorku and guiltsuçluluk.
101
322920
1440
iç sığınağımızı bulabiliriz.
05:37
DenialGeri çevirme doesn't really come
from lackeksiklik of intelligencezeka or knowledgebilgi.
102
325200
3696
İnkâr aslında idrak veya
bilgi eksikliği nedeniyle olmaz.
05:40
No, denialret is a statebelirtmek, bildirmek of mindus
103
328920
3296
Hayır, inkâr bazı sıkıntılı
bilgilerin farkında olduğum
05:44
in whichhangi I mayMayıs ayı be awarefarkında
of some troublingrahatsız knowledgebilgi,
104
332240
2856
fakat bunun aksi şekilde
yaşayıp davrandığım
05:47
but I livecanlı and actdavranmak as if I don't know.
105
335120
2280
bir ruh halidir.
05:50
So you could call it
a kindtür of doubleçift life,
106
338560
2120
Yani siz buna hem bilip hem bilmediğimiz
ikiyüzlü bir hayat diyebilirsiniz
05:53
bothher ikisi de knowingbilme and not knowingbilme,
107
341280
1496
05:54
and oftensık sık this is reinforcedtakviyeli by othersdiğerleri,
108
342800
2336
ve genellikle bu alengirli
konunun açılmaması
05:57
my familyaile or communitytoplum,
109
345160
1416
hemfikir olan başkaları
05:58
agreeingkabul not to raiseyükseltmek this trickyhileli topickonu.
110
346600
3120
mesela aile veya çevre
tarafından desteklenir.
06:03
FinallySon olarak, identityKimlik.
111
351240
1680
Sonuncusu, kimlik.
06:07
AlarmedAlarm climateiklim activistseylemciler
112
355440
1720
Panik haldeki iklim aktivistleri
06:10
demandtalep that governmenthükümet takes actionaksiyon,
113
358680
2296
hükumetin harekete geçmesini talep ediyor,
06:13
eitherya with regulationdüzenleme or carbonkarbon taxesvergileri.
114
361000
2696
yasa veya karbon vergileri ile.
06:15
But considerdüşünmek what happensolur
115
363720
1856
Ancak şunu düşünün,
06:17
when people who holdambar
conservativemuhafazakâr valuesdeğerler, for instanceörnek,
116
365600
3736
muhafazakar değerleri savunan
insanların bir aktivistten
hükümetin daha fazlasını yapması
gerektiğini duyduğunda neler olur?
06:21
hearduymak from an activisteylemci that governmenthükümet
oughtgerektiğini to expandgenişletmek even furtherayrıca.
117
369360
3800
06:26
ParticularlyÖzellikle in richzengin WesternWestern democraciesdemokrasilerin,
118
374760
2016
Özellikle zengin Batı demokrasilerinde,
06:28
they are then lessaz likelymuhtemelen
to believe that scienceBilim.
119
376800
2920
o zaman bilime daha az inanacaklar.
06:33
How is that?
120
381320
1336
Buna ne dersiniz?
06:34
Well, if I holdambar conservativemuhafazakâr
valuesdeğerler, for instanceörnek,
121
382680
3416
Örneğin, eğer muhafazakar
değerleri savunuyorsam,
06:38
I probablymuhtemelen prefertercih etmek bigbüyük properuygun carsarabalar
and smallküçük governmenthükümet
122
386120
4736
muhtemelen mini mini arabalar
ve büyük hükümetler yerine
06:42
over tinyminik, tinyminik carsarabalar and hugeKocaman governmenthükümet.
123
390880
3000
büyük araçları ve küçük hükümetleri
tercih ederim.
06:47
And if climateiklim scienceBilim comesgeliyor and then saysdiyor
124
395240
3376
Eğer iklim bilimleri gelip
hükümetler daha fazlasını yapmalı dese,
06:50
governmenthükümet should expandgenişletmek furtherayrıca,
125
398640
2016
06:52
then I probablymuhtemelen
will trustgüven that scienceBilim lessaz.
126
400680
3760
o zaman muhtemelen o bilime
daha az güvenirim.
06:58
In this way, culturalkültürel identityKimlik
127
406320
2080
Bu yolla, kültürel kimlik
07:01
startsbaşlar to overridegeçersiz kılma the factsGerçekler.
128
409320
1976
gerçeklerden üstün gelmeye başlar.
07:03
The valuesdeğerler eatyemek the factsGerçekler,
129
411320
2176
Değerler gerçekleri yer
07:05
and my identityKimlik trumpskoz truthhakikat any day.
130
413520
3840
ve kimliğim her an gerçekten baskın çıkar.
07:11
So, after recognizingtanıyan
how these fivebeş D'sD's killöldürmek engagementnişan,
131
419240
5016
Harekete geçmeyi öldüren
nu beş şeyi tanıdıktan sonra,
07:16
how can we movehareket beyondötesinde them?
132
424280
1680
bunların ötesine nasıl geçebiliriz?
07:19
NewYeni researchAraştırma showsgösterileri
how we can flipfiske these fivebeş defensessavunmaları
133
427240
3576
Yeni araştırmalar bu beş savunmayı
07:22
over into keyanahtar successbaşarı criteriakriterleri
134
430840
2136
daha beyin dostu iklim iletişimi için
07:25
for a more brain-friendlybeyin Dostu
climateiklim communicationiletişim.
135
433000
2440
nasıl kilit başarı kriterine
çevirebileceğimizi gösteriyor.
07:28
So this is where it getsalır really excitingheyecan verici
136
436880
3096
İşler işte bu noktada
gerçekten heyecanlı bir hal alıyor
07:32
and where we find the fivebeş S'sS,
137
440000
1840
ve burada işe yarayan beş şeyi,
07:35
the fivebeş evidence-basedkanıta dayalı solutionsçözeltiler
for what does work.
138
443040
3880
beş delile dayalı çözümü buluyoruz.
07:40
First, we can flipfiske distancemesafe to socialsosyal.
139
448120
2800
İlk olarak, mesafeyi
toplumsala dönüştürebiliriz.
07:43
We can make climateiklim feel
nearyakın, personalkişisel and urgentacil
140
451960
3456
İklimi evimize getirerek
daha yakın,
07:47
by bringinggetiren it home,
141
455440
3056
kişisel ve önemli yapabiliriz.
07:50
and we can do that
by spreadingyayma socialsosyal normsnormlar
142
458520
3096
Bunu çözüme yararlı toplumsal kaideleri
07:53
that are positivepozitif to solutionsçözeltiler.
143
461640
2136
yayarak yapabiliriz.
07:55
If I believe my friendsarkadaşlar or neighborsKomşular,
144
463800
2336
Arkadaşlarımın ve komşularımın,
sizlerin bir şeyler yapacağına inanırsam,
07:58
you guys, will do something,
145
466160
1656
07:59
then I will, too.
146
467840
1200
o zaman ben de yaparım.
08:02
We can see, for instanceörnek,
this from rooftopçatı katı solargüneş panelspaneller.
147
470000
2840
Örneğin, bunu çatı
güneş panellerinde görebiliriz.
08:05
They are spreadingyayma from neighborkomşu
to neighborkomşu like a virusvirüs.
148
473360
2776
Komşudan komşuya virüs gibi yayılıyorlar.
08:08
It's contagiousbulaşıcı.
149
476160
1496
Bulaşıcı bir hâl aldı.
08:09
This is the powergüç of peer-to-peerPeer-to-peer
creatingoluşturma the newyeni normalnormal.
150
477680
3480
İşte bu, yeni normaller yaratan
birebir iletişimin gücüdür.
08:14
NextSonraki, we can flipfiske doomkader to supportivedestekleyici.
151
482120
3080
Sonrasında, laneti desteğe
dönüştürebiliriz.
08:17
RatherDaha doğrusu than backfiringbackfiring framesçerçeveler
152
485800
1896
Felaket ve bedel gibi
08:19
suchböyle as disasterafet and costmaliyet,
153
487720
2040
olumsuz sonuçları vermek yerine,
08:22
we can reframereframe climateiklim
as beingolmak really about humaninsan healthsağlık,
154
490720
3720
iklimin aslında insan sağlığıyla ilgili
olduğunu yeni bir çerçeveye oturtabiliriz
08:28
for instanceörnek, with plant-basedbitkisel kökenli
deliciouslezzetli burgersBurger,
155
496520
4016
ve bunu örneğin, size ve iklime faydalı
08:32
good for you and good for the climateiklim.
156
500560
2696
lezzetli, bitkisel burgerler
sunarak yapabiliriz.
08:35
We can alsoAyrıca reframereframe climateiklim
as beingolmak about newyeni techteknoloji opportunitiesfırsatlar,
157
503280
3456
Ayrıca iklimi yeni teknoloji fırsatları,
güvenlik ve yeni işler bağlamında da
08:38
about safetyemniyet and about newyeni jobsMeslekler.
158
506760
3120
yeniden ele alabiliriz.
08:43
SolarGüneş jobsMeslekler, for instanceörnek,
are seeinggörme an amazingşaşırtıcı growthbüyüme.
159
511000
2616
Örneğin güneş enerjisi sektöründe
müthiş bir büyüme var.
08:45
They just passedgeçti
the threeüç millionmilyon jobsMeslekler markişaret.
160
513640
2560
Üç milyon iş sınırını henüz geçtiler.
08:49
PsychologyPsikoloji saysdiyor,
in ordersipariş to createyaratmak engagementnişan,
161
517440
2575
Psikoloji şunu der:
katılım yaratmak için
08:52
we should presentmevcut, on balancedenge,
162
520039
2577
bahsettiğimiz her iklim tehdidi için
08:54
threeüç positivepozitif or supportivedestekleyici framingsçerçeveyi
163
522640
3416
her şeyi düşünerek üç olumlu
08:58
for eachher climateiklim threattehdit we mentionsöz etmek.
164
526080
1720
veya destekleyici çerçeve sunmalıyız.
09:00
Then we can flipfiske dissonanceuyumsuzluk
165
528680
1720
Sonrasına ise uyumsuzluğu
09:03
to simplerdaha basit actionseylemler.
166
531360
2136
basit eylemlere dönüştürebiliriz.
09:05
This is oftensık sık calleddenilen nudginghafifçe hareket ettirme.
167
533520
1456
Buna daha çok itekleme deniyor.
09:07
The ideaFikir is, by better
choiceseçim architecturemimari,
168
535000
4360
Fikir, daha iyi mimari seçimlerle
09:12
we can make the climate-friendlyIklim dostu behaviorsdavranışlar
169
540680
3816
olağan ve uygun iklim dostu
09:16
defaultVarsayılan and convenientuygun.
170
544520
1920
davranışlarda bulunmak.
09:19
Let me illustrateörneklemek this. Take foodGıda wasteatık.
171
547480
2200
Bunu gıda israfını ele alarak
örnekleyelim.
09:22
FoodGıda wasteatık at buffetsAçık büfe goesgider way down
172
550400
3416
Büfelerdeki gıda israfı,
tabak veya kutu boyutları
09:25
if the plateplaka or the boxkutu sizeboyut
is reducedindirimli a little,
173
553840
3576
biraz küçültülerek büyük oranda azalıyor,
09:29
because on the smallerdaha küçük plateplaka it looksgörünüyor fulltam
174
557440
3256
çünkü küçük tabaklarda olunca
daha dolu görünüyor
09:32
but in the bigbüyük boxkutu it looksgörünüyor halfyarım emptyboş,
175
560720
2696
fakat büyük kutularda olunca
yarısı boş görünüyor,
09:35
so we put more in.
176
563440
1456
böylece fazla koyuyoruz.
09:36
So smallerdaha küçük platesplakaları make
a bigbüyük differencefark for foodGıda wasteatık.
177
564920
3536
Yani küçük tabaklar gıda israfı konusunda
büyük bir fark oluşturuyor.
09:40
And there are hundredsyüzlerce
of smartakıllı nudgestitreşim like this.
178
568480
2696
Bunun gibi yüzlerce
küçük iteklemeler var.
09:43
The pointpuan is, dissonanceuyumsuzluk goesgider down
as more behaviorsdavranışlar are nudgeddürttü.
179
571200
4040
Olay şu, daha çok davranış iteklendikçe
uyumsuzluklar azalıyor.
09:47
Then we can flipfiske denialret
180
575840
3616
Daha sonra inkârı
09:51
by tailoringterzilik signalssinyalleri
that visualizegörselleştirmek our progressilerleme.
181
579480
3696
ilerlememizi görselleştiren sinyalleri
uyarlayarak değiştirebiliriz.
09:55
We can providesağlamak motivatingmotive feedbackgeri bildirim
182
583200
2416
Problem çözümümüzün
ne kadar iyi gittiği hususunda
09:57
on how well we're doing
with our problem-solvingSorun çözme.
183
585640
2320
motive edici geri bildirim sağlayabiliriz.
10:01
Say you improvedgelişmiş your transporttaşıma footprintayak izi
184
589000
2296
Diyelim ki ulaşım ayak iziniz
10:03
or cutkesim energyenerji wasteatık in your buildingsbinalar.
185
591320
2520
veya binalarınızdaki enerji israfının
önüne geçtiniz.
10:06
Then one appUygulamanın that can
sharepay this well is calleddenilen DuckyDucky.
186
594480
3240
Ducky adlı bir uygulama
bunu gayet güzel bir şekilde paylaşabilir.
10:10
The ideaFikir is, you logkütük your actionseylemler there,
187
598240
1936
Fikir şu; eylemlerinizi kaydediyorsunuz
10:12
and then you can see how well
your teamtakım or companyşirket is doing,
188
600200
3816
ve sonra takımınızın veya şirketinizin
ne kadar iyi gittiğini görebiliyorsunuz,
10:16
so you get real-timegerçek zaman signalssinyalleri.
189
604040
1840
gerçek zamanlı bilgiler alıyorsunuz.
10:18
FinallySon olarak, identityKimlik.
190
606720
2000
Son olarak, kimlik.
10:22
We can flipfiske identityKimlik with better storieshikayeleri.
191
610120
2200
Kimliği daha iyi hikayelere
dönüştürebiliriz.
10:25
Our brainbeyin lovessever storieshikayeleri.
192
613520
2000
Beynimiz hikayelere bayılır.
10:28
So we need better storieshikayeleri
of where we all want to go,
193
616880
2506
Yani, hedefimizle ilgili
daha güzel hikayelere
10:31
and we need more storieshikayeleri
of the heroeskahramanlar and heroineskahramanlar
194
619400
2816
ve gerçek değişimi gerçekleştiren
her türden
10:34
of all stripesçizgili that are
makingyapma realgerçek changedeğişiklik happenolmak.
195
622240
3400
daha fazla erkek
ve kadın kahramana ihtiyacımız var.
10:39
I'm proudgururlu that my hometownMemleket of OsloOslo
196
627560
3736
Gururla söyleyebilirim ki
memleketim Oslo'da
10:43
is now embarkingbaşlamadan on a boldcesur journeyseyahat
of electrifyingheyecanlandırıcı all transporttaşıma,
197
631320
4336
araç, bisiklet veya otobüs olsun
tüm ulaşımı elektrikli hale getirme gibi
10:47
whetherolup olmadığını carsarabalar, bikesbisiklet or busesotobüsler.
198
635680
2840
cesur bir yolculuğa çıkıldı.
10:51
One of the people
spearheadingöncülük this is ChristinaChristina BuBu.
199
639240
2880
Buna öncülük edenlerden birisi
Christina Bu.
10:54
She is headingbaşlık the ElectricElektrik
VehicleAraç AssociationDerneği for yearsyıl
200
642760
3736
Yıllarca Elektrikli Araç
Birliği'nin başında
10:58
and she has been fightingkavga everyher day.
201
646520
2016
ve her gün bu konuyla mücadele ediyor.
11:00
Now, the UKİNGİLTERE and FranceFransa, IndiaHindistan and ChinaÇin
have alsoAyrıca announcedaçıkladı plansplanları
202
648560
4496
Şimdi, İngiltere ve Fransa, Hindistan
ve Çin de fosil yakıtlı araç satışının
11:05
for endingbitirme the salessatış of fossilfosil carsarabalar.
203
653080
2816
sonlandırılması ile ilgili
planlarını duyurdular.
11:07
Now, that's massivemasif.
204
655920
1856
Bu çok büyük bir olay.
11:09
And in OsloOslo, we can see
how enthusiastichevesli EVEV ownerssahipleri
205
657800
4976
Ve Osla'da Elektrikli Araç sahiplerinin
tecrübelerini çevrelerindekilere anlatma
11:14
go and tell theironların electricelektrik storieshikayeleri
to friendsarkadaşlar and neighborsKomşular
206
662800
3456
ve onları da buna ikna etme
konusunda ne kadar hevesli
11:18
and bringgetirmek them alonguzun bir.
207
666280
1296
olduklarını görebiliyoruz.
11:19
So we come fulltam circledaire
from storyÖykü back to socialsosyal.
208
667600
3870
Böylece dönüp dolaşıp
hikayeden toplumsallığa geldik.
11:25
So thousandsbinlerce of climateiklim communicatorscommunicatorlar
209
673520
3176
Binlerce iklim uzmanı
11:28
are now startingbaşlangıç to use these solutionsçözeltiler
210
676720
2416
artık bu çözümleri tüm dünyada
11:31
all over the worldDünya.
211
679160
1200
kullanmaya başlıyor.
11:32
It is clearaçık, howeverancak,
that individualbireysel solutionsçözeltiler
212
680800
3216
Gayet açık, lakin bireysel çözümler
11:36
are not sufficientyeterli
to solvingçözme climateiklim aloneyalnız,
213
684040
2840
iklim konusunu tek başına
çözmek için yeterli değil
11:39
but they do buildinşa etmek
strongergüçlü bottom-upaltüst supportdestek
214
687920
4760
fakat bunu sağlayabilecek
yasa ve çözümler için
11:46
for policiespolitikaları and solutionsçözeltiler that can.
215
694000
3216
her türlü güçlü desteği sağlarlar.
11:49
That is why engagingçekici people is so crucialçok önemli.
216
697240
2830
İşte bu yüzden insanları
devreye sokmak bu kadar mühim.
11:54
I startedbaşladı this talk
217
702120
2176
Bu konuşmaya sizinle
11:56
with testingtest yapmak two waysyolları
of communicatingiletişim climateiklim with you.
218
704320
3600
iklimi iki şekilde konuşma yolunu
test ederek başladım.
12:01
There is anotherbir diğeri way, too,
219
709720
1936
Bu yol daha var.
12:03
I'd like to sharepay with you.
220
711680
1320
Sizinle paylaşmak istiyorum.
12:05
It startsbaşlar with reimaginingreimagining climateiklim itselfkendisi
221
713800
2736
İklimi içinde yaşadığımız hava olarak
12:08
as the livingyaşam airhava.
222
716560
1760
düşünerek başlar.
12:11
Climateİklim isn't really
about some abstractsoyut, distantuzak climateiklim
223
719080
2896
İklim dediğimizde soyut,
çok çok uzaklarda olan
bir iklimden bahsetmiyoruz.
12:14
faruzak, faruzak away from us.
224
722000
1256
12:15
It's about this airhava that surroundsçevreleyen us.
225
723280
2520
Konu etrafımızı çevreleyen havadır.
12:18
This airhava, you can feel in this roomoda, too,
226
726720
3056
Bu havayı bu odada da hissedebilirsiniz,
12:21
the airhava that moveshamle
right now in your nostrilsburun delikleri.
227
729800
2840
şu anda burun deliklerinizde gezinen hava.
12:25
This airhava is our earth'sToprak en skincilt.
228
733800
2680
Bu hava dünyanın cildidir.
12:29
It's amazinglyinanılmaz thinince,
229
737320
2096
Şaşırtıcı derecede ince;
12:31
comparedkarşılaştırıldığında to the sizeboyut of the earthtoprak
and the cosmosEvren it shieldsKalkanlar us from,
230
739440
4656
dünyanın boyutu ile
bizi koruduğu evrene kıyasla
12:36
faruzak thinnerdaha ince than the skincilt of an appleelma
231
744120
2496
çap olarak kıyaslandığında
12:38
comparedkarşılaştırıldığında to its diameterçap.
232
746640
1920
bir elma kabuğundan çok daha incedir.
12:41
It mayMayıs ayı look infinitesonsuz when we look up,
233
749840
2040
Yukarıya baktığımızda
sonsuz gibi görünebilir
12:45
but the beautifulgüzel, breathablenefes alabilir airhava
is only like fivebeş to sevenYedi milesmil thinince,
234
753280
5136
fakat güzel, solunabilir hava
sadece 8-11 kilometre kalınlığında,
12:50
a fragilekırılgan wrappingkaydırma around a massivemasif balltop.
235
758440
3680
devasa bir topu çevreleyen narin bir şey.
12:55
Insideİçinde this skincilt,
236
763640
1856
Cildimizin içinde,
12:57
we're all closelyyakından connectedbağlı.
237
765520
2160
hepimiz yakından bağlıyızdır.
13:00
The breathnefes that you just tookaldı
238
768920
2416
Henüz içinize çektiğiniz hava
13:03
containediçeriyordu around 400,000
of the sameaynı argonArgon atomsatomları
239
771360
4736
Gandhi'nin ömrü boyunca soluduğu
13:08
that GandhiGandi breathednefes duringsırasında his lifetimeömür.
240
776120
3000
yaklaşık aynı 400 bin argon atomu içerir.
13:12
Insideİçinde this thinince,
fluctuatingdalgalanıyor, unsettledhuzursuz filmfilm,
241
780960
3456
Bu ince, yükselip alçalan,
kararsız filmin içinde
13:16
all of life is nourishedbeslenen,
protectedkorumalı and heldbekletilen.
242
784440
3800
yaşamın tamamı beslenmiş,
korunmuş ve tutulmuş.
13:21
It insulatesyalıtır and regulatesdüzenleyen temperaturessıcaklıklar
243
789440
1936
Su ve bildiğimiz yaşam için
13:23
in a rangemenzil that is just right
for waterSu and for life as we know it,
244
791400
4016
tam doğru olacak şekilde
sıcaklıkları yalıtır ve düzenler
13:27
and mediatingaracılık betweenarasında
the bluemavi oceanokyanus and blacksiyah eternitysonsuzluk,
245
795440
3040
ve mavi okyanus ve siyah sonsuzluk
arasında bulunur,
13:31
the cloudsbulutlar carrytaşımak
all the billionsmilyarlarca of tonston of waterSu
246
799440
3016
bulutlar toprağın muhtaç olduğu
13:34
neededgerekli for the soilstoprak.
247
802480
1200
milyarlarca ton su taşır.
13:36
The airhava fillsdolguları the riversnehirler,
248
804480
2896
Hava nehirleri doldurur,
13:39
stirskıpırdanırken the watersdeniz,
249
807400
1616
suları canlandırır,
13:41
watersdeniz the forestsormanlar.
250
809040
1200
ormanları sular.
13:42
With a globalglobal weirdingdeğiştirici of the weatherhava,
251
810920
2096
Havanın küresel olarak garipleşmesiyle
13:45
there are good reasonsnedenleri
for feelingduygu fearkorku and despairumutsuzluk,
252
813040
4360
korku ve ümitsizlik hissetmek için
iyi gerekçeler var
13:51
yethenüz we mayMayıs ayı first grieveüzülmek
today'sbugünkü sorry statebelirtmek, bildirmek and losseskayıplar
253
819120
5336
ve bizler önce günümüz üzücü
durum ve kayıplarına yas tutabiliriz
13:56
and then turndönüş to faceyüz the futuregelecek
with soberayık eyesgözleri and determinationbelirleme.
254
824480
4720
ama sonrasında yüzümüzü ayık
ve kararlı gözlerle geleceğe çevirmeliyiz.
14:02
The newyeni psychologyPsikoloji of climateiklim actionaksiyon
255
830640
1920
İklim eyleminin yeni psikolojisi
14:05
liesyalanlar in lettingicar go, not of scienceBilim,
256
833720
2816
bilimden değil soyutlama
14:08
but of the crutcheskoltuk değneği
of abstractionssoyut and doomismdoomism,
257
836560
3040
ve felaket payandalarından
kurtulmakta yatıyor
14:12
and then choosingSeçme to tell the newyeni storieshikayeleri.
258
840600
2160
ve sonrasında yeni hikayeler
anlatmayı seçmektir.
Bunlar küresel ısınmayı tersine çevirmeyi
14:15
These are the storieshikayeleri
259
843640
1816
14:17
of how we achievebaşarmak drawdowngeri çekilme,
the reversinggeri of globalglobal warmingısınma.
260
845480
3336
nasıl başardığımızın hikayesi.
14:20
These are the storieshikayeleri of the stepsadımlar we take
261
848840
3040
Bunlar karşıdan esen
güçlü rüzgarlara rağmen
14:25
as peopleshalklar, citiesşehirler, companiesşirketler
262
853080
3816
havayı önemseyen insanlar, şehirler,
14:28
and publichalka açık bodiesbedenler
263
856920
1376
şirketler
14:30
in caringsempatik for the airhava
264
858320
1896
ve kamu kurumları olarak
14:32
in spitenispet of stronggüçlü headwindsheadwinds.
265
860240
2800
attığımız adımların hikayeleri.
14:36
These are the storieshikayeleri of the stepsadımlar we take
266
864040
2096
Bunlar attığımız adımların hikayeleri
14:38
because they groundzemin us
in what we are as humansinsanlar:
267
866160
3720
çünkü onlar insanlar olarak bizleri,
14:42
earthlingsDünyalılar insideiçeride this livingyaşam airhava.
268
870840
4520
bu canlı atmosfer içindeki
dünyalıları temellendiren şeyler.
14:48
Thank you.
269
876640
1216
Teşekkür ederim.
14:49
(ApplauseAlkış)
270
877880
3280
(Alkışlar)
Translated by Ramazan Şen
Reviewed by Cihan Ekmekçi

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Per Espen Stoknes - Psychologist, economist
Per Espen Stoknes weaves together psychology and economics in imaginative ways, often revolving around our human relationships to the natural world and to each other.

Why you should listen

Are humans inevitably short-term? This question has guided Per Espen Stoknes's research over the last decades, from psychology through economics to strategic business scenarios. But gradually, he's reframed it into a more positive twist: Under what conditions will humans take action for the long term in their everyday behaviors?

Stoknes works as the director for Center for Green Growth at the Norwegian Business School in Oslo. He's received several "Best Professor" awards for his original teaching style. As both an economist, author and psychologist, he's been working closely with organizational and business leaders throughout Scandinavia, the European Union as well as the Americas and Asia. In 2017-2018 he’s representing the Green Party in the Norwegian parliament.

His latest book is What We Think About When We Try Not To Think About Global Warming, which won the American Libraries Association’s "Outstanding Academic Title" award for 2015.

Educated as a psychologist at the University of Oslo, Stoknes has since supplemented this with studies in organizational theory, philosophy and a PhD in economics. He has worked both as a clinical psychologist and strategy consultant, bringing imagination and creative expression into these spheres. 

A popular speaker throughout Scandinavia, Stoknes lives in central Oslo. But he heads off to northern mountains or to his forest cabin in order to feel the free winds and get awe-struck as often as occasion allows.

More profile about the speaker
Per Espen Stoknes | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee