TED Salon The Macallan
Sam Van Aken: How one tree grows 40 different kinds of fruit
Sam Van Aken: Bir ağaçta kırk çeşit meyve nasıl yetişir
Filmed:
Readability: 4.4
363,921 views
Sanatçı Sam Van Aken, "Kırk Meyve Ağacı"nın ardındaki nefes kesici çalışmayı paylaşıyor. Kırk Meyve Ağacı, tek bir ağaçta şeftali, erik, kayısı, nektar ve vişne gibi kırk çeşit meyve yetişen bir dizi melez meyve ağacı. Güzel ve renkli ağaç çiçeklerini sergileme amacıyla bir sanat projesi olarak başlayan çalışma, nadir yadigâr örneklerin ve onların hikâyelerinin canlı bir arşivi hâline geldi. Aynı zamanda insanlara tarımı öğretmenin uygulamalı (ve lezzetli) yolu ve gıda güvenliği sağlamak için biyoçeşitliliğe duyulan ihtiyacın canlı sembolü. "Sadece gıda olmaktan öte, bu meyvelere kültürümüz işlenmiş... Birçok yönden bu meyveler, bizim hikâyemiz." diyor Van Aken.
Sam Van Aken - Artist
Sam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology. Full bio
Sam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
100 years ago,
0
1627
1688
100 yıl önce ABD'de
00:15
there were 2,000 varieties of peaches,
1
3339
3315
iki bin tür şeftali,
00:18
nearly 2,000 different varieties of plums
2
6678
3776
yaklaşık iki bin çeşit erik
00:22
and almost 800 named varieties
of apples growing in the United States.
of apples growing in the United States.
3
10478
4270
ve neredeyse sekiz yüz çeşit
elma yetişiyordu.
elma yetişiyordu.
00:27
Today, only a fraction of those remain,
4
15333
2487
Bugün çok az bir bölümü hâlâ yetişiyor,
00:29
and what is left is threatened
by industrialization of agriculture,
by industrialization of agriculture,
5
17844
4271
bunlar da tarımın makineleşmesi, hastalık
ve iklim değişikliği tehdidi altında.
ve iklim değişikliği tehdidi altında.
00:34
disease and climate change.
6
22139
1790
Tehdit altında olan çeşitler arasında
00:36
Those varieties that are threatened
include the Blood Cling,
include the Blood Cling,
7
24264
4177
00:40
a red-flesh peach brought
by Spanish missionaries to the Americas,
by Spanish missionaries to the Americas,
8
28465
4721
İspanyol misyonerler tarafından
Amerika'ya getirilen
Amerika'ya getirilen
ve yüzyıllarca yerlilerin yetiştirdiği
kırmızı etli Blood Cling şeftali;
kırmızı etli Blood Cling şeftali;
00:45
then cultivated by Native
Americans for centuries;
Americans for centuries;
9
33210
3380
kıtalar arası demir yolunda çalışmak için
00:48
an apricot that was brought
by Chinese immigrants
by Chinese immigrants
10
36614
2694
00:51
who came to work
on the Transcontinental Railroad;
on the Transcontinental Railroad;
11
39332
3214
ABD'ye gelen Çinlilerin
yanlarında getirdiği bir tür kayısı
yanlarında getirdiği bir tür kayısı
ve İtalyan, Fransız
ve Almanlar tarafından getirilen
ve Almanlar tarafından getirilen
00:54
and countless varieties of plums
that originated in the Middle East
that originated in the Middle East
12
42570
4371
00:58
and were then brought by Italian,
French and German immigrants.
French and German immigrants.
13
46965
3683
Orta Doğu kökenli sayısız erik türü var.
01:03
None of these varieties are indigenous.
14
51116
2217
Bunların hiçbiri
ülkemizde doğal olarak yetişmiyor.
ülkemizde doğal olarak yetişmiyor.
01:05
In fact, almost all of our fruit trees
were brought here,
were brought here,
15
53357
4306
Aslında neredeyse tüm meyve ağaçlarımız
buraya başka ülkelerden getirilmiş.
buraya başka ülkelerden getirilmiş.
Elma, şeftali ve vişne ağaçları da dahil.
01:09
including apples and peaches and cherries.
16
57687
3174
01:13
So more than just food,
17
61395
1363
Bu yüzden bu meyveler sadece gıda değil,
01:14
embedded within these fruit
is our culture.
is our culture.
18
62782
2762
onlara kültürümüz de işlenmiş.
01:18
It's the people who cared for
and cultivated them,
and cultivated them,
19
66176
2831
Onları önemseyen, yetiştiren
ve evlerini hatırlatması için
01:21
who valued them so much
that they brought them here with them
that they brought them here with them
20
69031
3515
yanlarında buraya getirecek kadar
değer veren insanlar işlenmiş.
değer veren insanlar işlenmiş.
01:24
as a connection to their home,
21
72570
2278
Bu insanların diğer nesle aktarması
ve paylaşması işlenmiş.
ve paylaşması işlenmiş.
01:26
and it's the way that they've passed
them on and shared them.
them on and shared them.
22
74872
2960
01:29
In many ways, these fruit are our story.
23
77856
2556
Birçok yönden bu meyveler bizim hikâyemiz.
01:33
And I was fortunate enough
to learn about it
to learn about it
24
81062
3794
Oluşturduğum Kırk Meyve Ağacı isimli
sanat eseri sayesinde
sanat eseri sayesinde
bu hikâyeyi öğrendiğim için şanslıyım.
01:36
through an artwork that I created
entitled the "Tree of 40 Fruit."
entitled the "Tree of 40 Fruit."
25
84880
3229
Kırk Meyve Ağacı, üzerinde kırk çeşit
çekirdekli meyve yetişen tek bir ağaç.
çekirdekli meyve yetişen tek bir ağaç.
01:40
The Tree of 40 Fruit is a single tree
26
88133
2588
01:42
that grows 40 different
varieties of stone fruit.
varieties of stone fruit.
27
90745
2852
01:46
So that's peaches, plums, apricots,
nectarines and cherries
nectarines and cherries
28
94121
4938
Yani şeftali, erik, kayısı, nektar
ve kiraz; hepsi bir ağaçta yetişiyor.
ve kiraz; hepsi bir ağaçta yetişiyor.
01:51
all growing on one tree.
29
99083
1817
Yılın bir dönemine, bahar ve yaza kadar
normal görünecek şekilde tasarlandı.
normal görünecek şekilde tasarlandı.
01:52
It's designed to be a normal-looking tree
throughout the majority of the year,
throughout the majority of the year,
30
100924
3753
01:56
until spring, when it blossoms
in pink and white
in pink and white
31
104701
3538
Bahar gelince pembe
ve beyaz renkte çiçekler açıyor
ve beyaz renkte çiçekler açıyor
02:00
and then in summer,
bears a multitude of different fruit.
bears a multitude of different fruit.
32
108263
3466
ve yazın çeşit çeşit meyve veriyor.
02:03
I began the project
for purely artistic reasons:
for purely artistic reasons:
33
111753
3278
Bu projeyi sadece
sanatsal nedenlerle başlattım.
sanatsal nedenlerle başlattım.
02:07
I wanted to change
the reality of the everyday,
the reality of the everyday,
34
115055
2814
Alışılagelmiş gerçeği değiştirmek istedim.
02:09
and to be honest,
35
117893
1160
Dürüst olmak gerekirse insanların,
ağacın çeşitli renklerde çiçek açtığını
ağacın çeşitli renklerde çiçek açtığını
02:11
create this startling moment
when people would see this tree
when people would see this tree
36
119077
2849
ve birçok çeşit meyve verdiğini gördükleri
o şaşırtıcı anı da oluşturmak istedim.
o şaşırtıcı anı da oluşturmak istedim.
02:13
blossom in all these different colors
37
121950
3358
02:17
and bear all of these different fruit.
38
125332
1832
02:19
I created the Tree of 40 Fruit
through the process of grafting.
through the process of grafting.
39
127188
3236
Kırk Meyve Ağacı'nı, aşıyla oluşturdum.
02:22
I'll collect cuttings
in winter, store them,
in winter, store them,
40
130782
2947
Kışın, kesilen dalları toplayıp
onları sakladım
onları sakladım
02:25
and then graft them
onto the ends of branches in spring.
onto the ends of branches in spring.
41
133753
3166
ve baharda ağaca aşıladım.
02:28
In fact, almost all
fruit trees are grafted,
fruit trees are grafted,
42
136943
3033
Aslında neredeyse
tüm meyve ağaçları aşılanmıştır
tüm meyve ağaçları aşılanmıştır
02:32
because the seed of a fruit tree
is a genetic variant of the parent.
is a genetic variant of the parent.
43
140000
3843
çünkü meyve ağacının tohumu,
ana tohumdan genetik olarak farklıdır.
ana tohumdan genetik olarak farklıdır.
Hoşumuza giden bir çeşit bulduğumuzda
02:35
So when we find a variety
that we really like,
that we really like,
44
143867
3316
bu ağaçtan bir dal kesip başka bir ağaca
aşılayarak bu çeşidi çoğaltırız.
aşılayarak bu çeşidi çoğaltırız.
02:39
the way that we propagate it
is by taking a cutting off of one tree
is by taking a cutting off of one tree
45
147207
3692
02:42
and putting it onto another --
46
150923
1469
Her bir Mekintoş elmasının
02:44
which is kind of crazy to think
47
152416
2202
nesiller boyu aşılanmış tek bir ağaçtan
geldiğini düşünmek çılgınca olsa da
geldiğini düşünmek çılgınca olsa da
02:46
that every single Macintosh apple
came from one tree
came from one tree
48
154642
4058
02:50
that's been grafted over and over
from generation to generation.
from generation to generation.
49
158724
4171
bu, aynı zamanda meyve ağaçlarının
tohum olarak korunamayacağını gösterir.
tohum olarak korunamayacağını gösterir.
02:55
But it also means that fruit trees
can't be preserved by seed.
can't be preserved by seed.
50
163603
4046
03:00
I've known about grafting
as long as I can remember.
as long as I can remember.
51
168147
2851
Kendimi bildim bileli
aşılamanın ne olduğunu biliyorum.
aşılamanın ne olduğunu biliyorum.
03:03
My great-grandfather made a living
grafting peach orchards
grafting peach orchards
52
171022
2928
Büyük büyükbabam, Güneydoğu Pensilvanya'da
şeftali bahçeleri aşılayarak
geçimini sağlıyordu.
geçimini sağlıyordu.
03:05
in Southeastern Pennsylvania.
53
173974
1833
Onunla hiç tanışmamış olsam da
ne zaman adı anılsa
ne zaman adı anılsa
03:07
And although I never met him,
54
175831
1432
03:09
any time anyone would mention his name,
55
177287
2212
03:11
they were quick to note
56
179523
1151
mucizevi veya gizemli bir aşılama
yeteneği olduğunu söylenir.
yeteneği olduğunu söylenir.
03:12
that he knew how to graft as if he had
a magical or mystical capability.
a magical or mystical capability.
57
180698
3758
03:16
I decided on the number 40
for the Tree of 40 Fruit
for the Tree of 40 Fruit
58
184817
3000
Kırk Meyve Ağacı için kırk sayısını seçtim
03:19
because it's found
throughout Western religion
throughout Western religion
59
187841
2206
çünkü Batı boyunca bu sayı,
ölçülebilir veya sonsuz olarak görülmez
ölçülebilir veya sonsuz olarak görülmez
03:22
as not the quantifiable dozen
and not the infinite
and not the infinite
60
190071
2897
03:24
but a number that's beyond counting.
61
192992
2001
ama saymakla da bitmez,
bolluk ve çokluğu gösterir.
03:27
It's a bounty or a multitude.
62
195017
2357
03:29
But the problem was that when I started,
63
197791
2001
New York'ta, yüzyıl önce meyve üretiminde
lider olan bir yerde yaşamama rağmen
lider olan bir yerde yaşamama rağmen
03:31
I couldn't find 40 different
varieties of these fruit,
varieties of these fruit,
64
199816
3651
03:35
and this is despite the fact
that I live in New York state,
that I live in New York state,
65
203491
2802
projeye başladığımda kırk farklı çeşit
meyve bulmakta zorlandım.
meyve bulmakta zorlandım.
03:38
which, a century ago,
66
206317
1450
03:39
was one of the leading
producers of these fruit.
producers of these fruit.
67
207791
2419
03:42
So as they were tearing out
research orchards
research orchards
68
210582
2572
Araştırma bahçeleri
ve eski bostanlar kapatılırken
ve eski bostanlar kapatılırken
03:45
and old, vintage orchards,
69
213178
1360
03:46
I would collect branches off them
70
214562
1906
kesilen dalları topladım
ve kendi bahçemdeki ağaçlara aşıladım.
ve kendi bahçemdeki ağaçlara aşıladım.
03:48
and graft them onto trees in my nursery.
71
216492
2143
03:51
So this is what the Tree of 40 Fruit
look like when they were first planted,
look like when they were first planted,
72
219140
3796
Kırk Meyve Ağacı başta
işte böyle görünüyordu
işte böyle görünüyordu
ve altı yıl sonra bu hâle geldi.
03:54
and this is what they look like
six years later.
six years later.
73
222960
2273
Kesinlikle ha deyince olan bir şey değil.
03:57
This is definitely not a sport
of immediate gratification --
of immediate gratification --
74
225257
2842
(Gülüşmeler)
04:00
(Laughter)
75
228123
1594
04:01
It takes a year to know
if a graft has succeeded;
if a graft has succeeded;
76
229741
3438
Aşının tutup tutmadığını anlamak bir yıl,
04:05
it takes two to three years
to know if it produces fruit;
to know if it produces fruit;
77
233203
3146
meyve verip vermeyeceğini anlamak
iki ya da üç yıl sürüyor.
iki ya da üç yıl sürüyor.
04:08
and it takes up to eight years
to create just one of the trees.
to create just one of the trees.
78
236373
3099
Böyle bir ağaç yetiştirmekse
sekiz yıla kadar sürebiliyor.
sekiz yıla kadar sürebiliyor.
04:12
Each of the varieties grafted
to the Tree of 40 Fruit
to the Tree of 40 Fruit
79
240943
2797
Ağaca aşılanmış her çeşidin
farklı bir şekli ve farklı bir rengi var.
farklı bir şekli ve farklı bir rengi var.
04:15
has a slightly different form
and a slightly different color.
and a slightly different color.
80
243764
2936
04:19
And I realized that by creating a timeline
of when all these blossomed
of when all these blossomed
81
247214
3403
Fark ettim ki çiçeklenme dönemiyle ilgili
bir zaman çizelgesi oluşturarak
bir zaman çizelgesi oluşturarak
04:22
in relationship to each other,
82
250641
1882
04:24
I can essentially shape or design
how the tree appears during spring.
how the tree appears during spring.
83
252547
4531
baharda ağacın alacağı görüntüye
şekil verip onu tasarlayabilirim.
şekil verip onu tasarlayabilirim.
Yaz mevsiminde böyle görünüyor,
04:29
And this is how they appear during summer.
84
257102
2001
hazirandan eylüle kadar meyve yetişiyor.
04:31
They produce fruit from June
through September.
through September.
85
259127
2778
04:33
First is cherries, then apricots,
86
261929
2560
İlk olarak vişne, sonra kayısı,
erik, nektar ve şeftali.
erik, nektar ve şeftali.
04:36
Asian plums, nectarines and peaches,
87
264513
3310
Sanırım aralarından birini unuttum.
04:39
and I think I forgot one
in there, somewhere ...
in there, somewhere ...
88
267847
2320
04:42
(Laughter)
89
270191
1285
04:43
Although it's an artwork
that exists outside of the gallery,
that exists outside of the gallery,
90
271500
3018
Galeri mekânı dışında bir yerde bulunan
bir sanat eseri olsa da
bir sanat eseri olsa da
04:46
as the project continues,
91
274542
1651
04:48
it's been conservation
by way of the art world.
by way of the art world.
92
276217
2932
sanat dünyası tarafından
koruma altına alındı.
koruma altına alındı.
04:51
As I've been asked to create
these in different locations,
these in different locations,
93
279173
2716
Bu ağaçlardan farklı yerlerde
oluşturmam istendi.
oluşturmam istendi.
04:53
what I'll do is I'll research varieties
94
281913
2298
Tarihte orada doğal olarak yetişmiş
veya kökeni orası olan çeşitleri araştırıp
veya kökeni orası olan çeşitleri araştırıp
04:56
that originated or were
historically grown in that area,
historically grown in that area,
95
284235
3421
04:59
I'll source them locally
and graft them to the tree
and graft them to the tree
96
287680
2938
onları yerel olarak tedarik ettim
ve bir ağaca aşıladım
ve bir ağaca aşıladım
05:02
so that it becomes an agricultural history
of the area where they're located.
of the area where they're located.
97
290642
3792
böylece bulundukları bölgenin
tarım tarihi olacaklar.
tarım tarihi olacaklar.
05:06
And then the project got picked up online,
98
294458
2318
Proje çevrim içinde de ilgi çekti,
05:08
which was horrifying and humbling.
99
296800
2254
bu, hem korkunç hem de mahcup ediciydi.
05:11
The horrifying part
was all of the tattoos that I saw
was all of the tattoos that I saw
100
299078
3825
Korkunç kısım, Kırk Meyve Ağacı'nın
resimlerinden oluşan dövmelerdi.
resimlerinden oluşan dövmelerdi.
05:14
of images of the Tree of 40 Fruit.
101
302927
1855
05:16
(Laughter)
102
304806
1023
(Gülüşmeler)
05:17
Which I was like, "Why would
you do that to your body?"
you do that to your body?"
103
305853
2627
"Vücutlarına neden
bunu yapıyorlar?" diye düşündüm.
bunu yapıyorlar?" diye düşündüm.
(Gülüşmeler)
05:20
(Laughter)
104
308504
1095
Mahcup edici kısımsa papaz, haham
ve rahiplerden aldığım onca istekti.
ve rahiplerden aldığım onca istekti.
05:21
And the humbling part
was all of the requests that I received
was all of the requests that I received
105
309623
3141
05:24
from pastors, from rabbis and priests
106
312788
2931
Ağacı, dinî törenlerinde
merkez olarak kullanmak istiyorlardı.
merkez olarak kullanmak istiyorlardı.
05:27
who asked to use the tree
as a central part within their service.
as a central part within their service.
107
315743
3159
Daha sonra internet fenomeni hâline geldi.
05:30
And then it became a meme --
108
318926
1643
05:32
and the answer to that question
is "I hope not?"
is "I hope not?"
109
320593
3619
Bu sorunun cevabı "Umarım değildir."
[Evliliğiniz Kırk Meyve Ağacı gibi mi?]
05:36
[Is your marriage
like the Tree of 40 Fruit?]
like the Tree of 40 Fruit?]
110
324236
2214
(Gülüşmeler)
05:38
(Laughter)
111
326474
1151
Her güzel internet fenomeni gibi bu da
05:39
Like all good memes,
112
327649
1288
05:40
this has led to an interview
on NPR's "Weekend Edition,"
on NPR's "Weekend Edition,"
113
328961
3476
NPR'nin Weekend Edition röportajını
beraberinde getirdi.
beraberinde getirdi.
05:44
and as a college professor,
I thought I peaked --
I thought I peaked --
114
332461
3993
Üniversitede görev yapan
bir profesör olarak
bir profesör olarak
05:48
like, that was the pinnacle
of my career --
of my career --
115
336478
2343
kariyerimin zirvesinde olduğumu düşündüm.
05:50
but you never know who's listening to NPR.
116
338845
3271
Ama NPR'yi kimin dinlediğini bilemesiniz.
NPR röportajından birkaç hafta sonra
Savunma Bakanlığı'ndan bir e-posta aldım.
Savunma Bakanlığı'ndan bir e-posta aldım.
05:54
And several weeks after the NPR interview,
117
342140
3332
05:57
I received an email
from the Department of Defense.
from the Department of Defense.
118
345496
2430
06:00
The Defense Advanced Research
Project Administration invited me
Project Administration invited me
119
348368
4009
Savunma İleri Araştırma Projeleri idaresi,
06:04
to come talk about
innovation and creativity,
innovation and creativity,
120
352401
2997
beni, yenilik ve yaratıcılık hakkında
konuşmaya davet etti.
konuşmaya davet etti.
06:07
and it's a conversation that quickly
shifted to a discussion of food security.
shifted to a discussion of food security.
121
355422
3984
Konuşma, çabucak gıda güvenliğiyle ilgili
bir görüşmeye dönüştü.
bir görüşmeye dönüştü.
06:11
You see, our national security
is dependent upon our food security.
is dependent upon our food security.
122
359957
4504
Gördüğünüz gibi ulusal güvenliğimiz,
gıda güvenliğimize bağlı.
gıda güvenliğimize bağlı.
06:16
Now that we've created these monocultures
123
364829
2080
Her ekinden sadece birkaç tür yetiştirilen
mono kültürler oluşturduğumuz için
mono kültürler oluşturduğumuz için
06:18
that only grow a few
varieties of each crop,
varieties of each crop,
124
366933
3241
06:22
if something happens
to just one of those varieties,
to just one of those varieties,
125
370198
2973
bu türlerden yalnızca birine
bir şey olsa bile
bir şey olsa bile
gıda teminimizde
çok büyük etkiye sahip olabilir.
çok büyük etkiye sahip olabilir.
06:25
it can have a dramatic impact
upon our food supply.
upon our food supply.
126
373195
2687
Gıda güvenliğini sürdürmenin kilit noktası
biyoçeşitliliğimizi korumak.
biyoçeşitliliğimizi korumak.
06:28
And the key to maintaining
our food security
our food security
127
376388
3008
06:31
is preserving our biodiversity.
128
379420
1965
06:33
100 years ago, this was done
by everybody that had a garden
by everybody that had a garden
129
381690
4435
Yüzyıl önce bu, bağı
ya da arka bahçesinde birkaç ağacı olan
ya da arka bahçesinde birkaç ağacı olan
06:38
or a small stand of trees
in their backyard,
in their backyard,
130
386149
2524
ve diğer nesle aktarılan bitki çeşitleri
yetiştiren herkes tarafından yapılıyordu.
yetiştiren herkes tarafından yapılıyordu.
06:40
and grew varieties that were
passed down through their family.
passed down through their family.
131
388697
3087
Bunlar, bir Kırk Meyve Ağacı'nda ağustosta
sadece bir haftada yetişen erikler.
sadece bir haftada yetişen erikler.
06:43
These are plums from just one Tree
of 40 Fruit in one week in August.
of 40 Fruit in one week in August.
132
391808
4867
06:48
Several years into the project,
133
396699
1527
Projeye başladıktan birkaç yıl sonra
öğrendim ki meyve koleksiyonum,
öğrendim ki meyve koleksiyonum,
06:50
I was told that I have one of the largest
collections of these fruit
collections of these fruit
134
398250
3355
ABD'nin doğu kesiminde bulunan
en büyük koleksiyonlardanmış,
en büyük koleksiyonlardanmış,
06:53
in the Eastern United States,
135
401629
2024
ki bu, sanatçı biri için
kesinlikle korkunç.
kesinlikle korkunç.
06:55
which, as an artist,
is absolutely terrifying.
is absolutely terrifying.
136
403677
2978
06:58
(Laughter)
137
406679
1150
Ama birçok yönden,
neye sahip olduğumu bilmiyordum.
neye sahip olduğumu bilmiyordum.
07:00
But in many ways,
I didn't know what I had.
I didn't know what I had.
138
408300
2212
07:02
I discovered that the majority
of the varieties I had
of the varieties I had
139
410536
2490
Elimdeki çeşitlerin büyük bölümünün
yadigâr çeşitler olduğunu fark ettim.
yadigâr çeşitler olduğunu fark ettim.
07:05
were heirloom varieties,
140
413050
1160
Yani 1945'ten daha önce de yetişiyorlardı,
07:06
so those that were grown before 1945,
141
414234
2872
bu tarih, tarımın sanayileşmesinin
doğuşu olarak görülür.
doğuşu olarak görülür.
07:09
which is seen as the dawn
of the industrialization of agriculture.
of the industrialization of agriculture.
142
417130
3380
07:13
Several of the varieties dated back
thousands and thousands of years.
thousands and thousands of years.
143
421059
3666
Bu çeşitlerden bazıları
binlerce yıl öncesine dayanıyor.
binlerce yıl öncesine dayanıyor.
07:17
And finding out how rare they were,
144
425864
3183
Ne kadar nadir olduklarını gördükçe
onları korumaya takıntılı hâle geldim
07:21
I became obsessed
with trying to preserve them,
with trying to preserve them,
145
429071
2984
ve araç olarak kullandığım şey,
sanat hâline geldi.
sanat hâline geldi.
07:24
and the vehicle for this became art.
146
432079
1818
07:25
I would go into old, vintage orchards
before they were torn out
before they were torn out
147
433921
3140
Eski bahçeler kapanmadan önce oraya gidip
aşılanabilir ağaç gövdeleri
veya çanaklar toplardım.
veya çanaklar toplardım.
07:29
and I would save the bowl
or the trunk section
or the trunk section
148
437085
2345
07:31
that possessed the original graft union.
149
439454
2164
Bitki koleksiyonu
örnekleri oluşturmak için
örnekleri oluşturmak için
07:33
I started doing pressings
of flowers and the leaves
of flowers and the leaves
150
441642
3712
çiçek ve yaprakları birleştirmeye
ve DNA sıralamaya başladım.
ve DNA sıralamaya başladım.
07:37
to create herbarium specimens.
151
445378
1788
07:39
I started to sequence the DNA.
152
447190
2151
Ama sonunda, bakır levha gravürleri
ve tipo açıklamalarını kullanarak
ve tipo açıklamalarını kullanarak
07:41
But ultimately, I set out
to preserve the story
to preserve the story
153
449365
3703
07:45
through these copper-plate etchings
and letterpress descriptions.
and letterpress descriptions.
154
453092
3302
hikâyeyi korumaya koyuldum.
07:48
To tell the story of the George IV peach,
155
456418
3706
George IV şeftalisinin hikâyesini
anlatmak gerekirse
anlatmak gerekirse
bir şeftali ağacı, New York City'de
iki binanın arasında yetişiyor.
iki binanın arasında yetişiyor.
07:52
which took root between
two buildings in New York City --
two buildings in New York City --
156
460148
3591
Yanından geçen biri
meyvenin tadına bakıyor
meyvenin tadına bakıyor
07:55
someone walks by, tastes it,
157
463763
2585
ve tadı o kadar hoşuna gidiyor ki
07:58
it becomes a major commercial
variety in the 19th century
variety in the 19th century
158
466372
3408
19. yüzyılın büyük ticari
çeşitliliği hâline geliyor.
çeşitliliği hâline geliyor.
08:01
because it tastes just that good.
159
469804
2656
08:04
Then all but vanishes,
160
472833
1821
Daha sonra ortadan kayboluyor
çünkü nakliyesi kolay olmuyor
ve modern tarıma uymuyor.
ve modern tarıma uymuyor.
08:06
because it doesn't ship well
161
474678
1465
08:08
and it doesn't conform
to modern agriculture.
to modern agriculture.
162
476167
2668
08:11
But I realize that as a story,
it needs to be told.
it needs to be told.
163
479716
3533
Fark ettim ki hikâye olduğu için
bunun anlatılması gerek
bunun anlatılması gerek
ve anlatım, bu çeşitliliği koklama, tatma
ve ona dokunma deneyimlerini de içermeli.
ve ona dokunma deneyimlerini de içermeli.
08:15
And in the telling of that story,
164
483273
1723
08:17
it has to include the experience
of being able to touch,
of being able to touch,
165
485020
4201
08:21
to smell and to taste those varieties.
166
489245
2416
Bu yüzden bu meyveleri halka sunabileceğim
bir bahçe oluşturmaya koyuldum.
bir bahçe oluşturmaya koyuldum.
08:23
So I set out to create an orchard
167
491685
2172
08:25
to make these fruit
available to the public,
available to the public,
168
493881
2552
Hedefim, bulabileceğim
en yoğun nüfuslu bölgede bahçeyi kurmaktı.
en yoğun nüfuslu bölgede bahçeyi kurmaktı.
08:28
and have the aim of placing them
in the highest density of people
in the highest density of people
169
496457
3264
08:31
that I could possibly find.
170
499745
1786
08:33
Naturally, I started looking for an acre
of land in New York City --
of land in New York City --
171
501555
3748
Doğal olarak New York City'de
bir arazi aramaya başladım.
bir arazi aramaya başladım.
08:37
(Laughter)
172
505327
1001
Geriye dönüp baktığımda
bu, oldukça iddialı görünüyor
bu, oldukça iddialı görünüyor
08:38
which, in retrospect,
seemed, like, rather ambitious,
seemed, like, rather ambitious,
173
506352
4380
08:42
and probably the reason why nobody
was returning my phone calls or emails --
was returning my phone calls or emails --
174
510756
4307
ve kimsenin telefon ve e-postalarıma
cevap vermeme nedeni de muhtemelen bu.
cevap vermeme nedeni de muhtemelen bu.
08:47
(Laughter)
175
515087
1007
Ta ki dört yıl sonra
Governors Island'dan dönüt alana kadar.
Governors Island'dan dönüt alana kadar.
08:48
until eventually, four years later,
I heard back from Governors Island.
I heard back from Governors Island.
176
516118
5049
Bu ada eskiden askerî üsmüş
ve 2000 yılında New York'a verilmiş.
ve 2000 yılında New York'a verilmiş.
08:53
So Governors Island is a former naval base
177
521191
3435
08:56
that was given
to the City of New York in 2000.
to the City of New York in 2000.
178
524650
2574
Adanın tamamı, New York'tan
beş dakikalık feribot seferlerine açık.
beş dakikalık feribot seferlerine açık.
08:59
And it opened up all of this land
179
527248
1632
09:00
just a five-minute ferry ride
from New York.
from New York.
180
528904
2288
09:03
And they invited me to create a project
that we're calling the "Open Orchard"
that we're calling the "Open Orchard"
181
531216
4414
Açık Bahçe isimli bir proje
oluşturmam için beni davet ettiler.
oluşturmam için beni davet ettiler.
09:07
that will bring back fruit varieties
182
535654
1785
Proje, yüzyıldan uzun süredir
New York'ta yetişmemiş meyve çeşitlerini
New York'ta yetişmemiş meyve çeşitlerini
09:09
that haven't been grown
in New York for over a century.
in New York for over a century.
183
537463
2765
geri getirmeyi amaçlıyordu.
09:12
Currently in progress,
184
540721
1462
Hâlâ devam eden Açık Bahçe'de
09:14
The Open Orchard
will be 50 multigrafted trees
will be 50 multigrafted trees
185
542207
4162
antik ve yadigâr 200 meyve türüne sahip
elli adet aşılanmış ağaç mevcut.
elli adet aşılanmış ağaç mevcut.
09:18
that possess 200 heirloom
and antique fruit varieties.
and antique fruit varieties.
186
546393
4820
Bunlar, bölgede doğal olarak yetişen
veya tarihte yetişmiş türler.
veya tarihte yetişmiş türler.
09:23
So these are varieties that originated
or were historically grown in the region.
or were historically grown in the region.
187
551647
4025
09:28
Varieties like the Early Strawberry apple,
188
556049
2567
Örneğin 13th Street ve Third Avenue
kökenli Early Strawberry elması.
kökenli Early Strawberry elması.
09:30
which originated on 13th Street
and Third Avenue.
and Third Avenue.
189
558640
3479
Meyve ağaçları tohum yoluyla
saklanamadığı için
saklanamadığı için
09:34
Since a fruit tree
can't be preserved by seed,
can't be preserved by seed,
190
562143
2968
Açık Bahçe, canlı bir gen bakası
veya bu meyvelerin arşivi hâline gelecek.
veya bu meyvelerin arşivi hâline gelecek.
09:37
The Open Orchard will act
like a living gene bank,
like a living gene bank,
191
565135
2872
09:40
or an archive of these fruit.
192
568031
1542
09:41
Like the Tree of 40 Fruit,
193
569597
1387
Kırk Meyve Ağacı gibi deneysel olacak,
09:43
it will be experiential;
194
571008
1381
aynı zamanda sembolik olacak.
09:44
it will also be symbolic.
195
572413
1770
En önemlisi, bu, insanları
yiyeceklerini korumaya
yiyeceklerini korumaya
09:46
Most importantly, it's going to invite
people to participate in conservation
people to participate in conservation
196
574207
4960
ve onlar hakkında daha fazlasını
öğrenmeye davet edecek.
öğrenmeye davet edecek.
09:51
and to learn more about their food.
197
579191
2141
09:53
Through the Tree of 40 Fruit,
198
581356
1496
Kırk Meyve Ağacı sayesinde
binlerce kişiden e-posta aldım,
binlerce kişiden e-posta aldım,
09:54
I've received thousands
and thousands of emails from people,
and thousands of emails from people,
199
582876
2810
09:57
asking basic questions
about "How do you plant a tree?"
about "How do you plant a tree?"
200
585710
3433
"Nasıl ağaç dikilir?" gibi
temel sorular soruyorlardı.
temel sorular soruyorlardı.
10:01
With less than three percent
of the population
of the population
201
589661
2156
Nüfusun yüzde üçten daha az bir kısmının
tarımla doğrudan bağı var.
tarımla doğrudan bağı var.
10:03
having any direct tie to agriculture,
202
591841
2616
Açık Bahçe, insanları kamu programları
ve atölyelerde çalışmaya;
ve atölyelerde çalışmaya;
10:06
the Open Orchard
is going to invite people
is going to invite people
203
594481
2540
10:09
to come take part in public programming
and to take part in workshops,
and to take part in workshops,
204
597045
4178
ağaç aşılama, yetiştirme, budama
ve hasat etmeyi öğrenmeye;
ve hasat etmeyi öğrenmeye;
10:13
to learn how to graft, to grow,
to prune and to harvest a tree;
to prune and to harvest a tree;
205
601247
4263
doğal yiyecek tüketmeye
ve bahar şölenlerine katılmaya;
ve bahar şölenlerine katılmaya;
10:17
to take part in fresh eating
and blossom tours;
and blossom tours;
206
605534
2849
yerel şeflerle çalışıp
bu meyveleri kullanmayı öğrenmeye
bu meyveleri kullanmayı öğrenmeye
10:20
to work with local chefs
to learn how to use these fruit
to learn how to use these fruit
207
608407
2675
ve birçok çeşit meyvenin
özellikle bu amaçla yetiştirildiği
özellikle bu amaçla yetiştirildiği
10:23
and to recreate centuries-old dishes
208
611106
2111
10:25
that many of these varieties
were grown specifically for.
were grown specifically for.
209
613241
3341
yüzyıllık tarifleri
yeniden oluşturmaya davet ediyor.
yeniden oluşturmaya davet ediyor.
Bahçe, fiziksel anlamından öte,
10:28
Extending beyond the physical
site of the orchard,
site of the orchard,
210
616606
2334
bu tariflerin hepsini içeren
bir yemek kitabı olacak.
bir yemek kitabı olacak.
10:30
it will be a cookbook
that compiles all of those recipes.
that compiles all of those recipes.
211
618964
3380
Yetişen meyvelerin
karakter, özellik, köken
karakter, özellik, köken
10:34
It will be a field guide
212
622753
1497
10:36
that talks about the characteristics
and traits of those fruit,
and traits of those fruit,
213
624274
3349
ve hikâyesi hakkında
bilgi içeren bir alan rehberi olacak.
bilgi içeren bir alan rehberi olacak.
10:39
their origin and their story.
214
627647
1697
10:41
Growing up on a farm,
I thought I understood agriculture,
I thought I understood agriculture,
215
629368
3367
Çiftlikte yetiştiğimden dolayı
tarımı anladığımı düşünüyordum
tarımı anladığımı düşünüyordum
10:44
and I didn't want anything to do with it.
216
632759
2305
ve bununla ilgili olan
hiçbir şeyi istemedim.
hiçbir şeyi istemedim.
10:47
So I became an artist --
217
635523
1564
Bu yüzden sanatçı oldum.
10:49
(Laughter)
218
637111
1948
(Gülüşmeler)
Ama şunu söylemeliyim ki
bu, DNA'mda olan bir şey
bu, DNA'mda olan bir şey
10:51
But I have to admit that it's something
within my own DNA.
within my own DNA.
219
639377
3421
ve bu konuda yalnız
olmadığımı düşünüyorum.
olmadığımı düşünüyorum.
10:55
And I don't think that I'm the only one.
220
643358
1937
10:57
100 years ago, we were all much more
closely tied to the culture,
closely tied to the culture,
221
645721
5108
100 yıl önce hepimiz
tarıma, bitki yetiştirmeye
tarıma, bitki yetiştirmeye
11:02
the cultivation
and the story of our food,
and the story of our food,
222
650853
2992
ve yiyeceklerimizin hikâyesine
çok daha bağlıydık
çok daha bağlıydık
11:05
and we've been separated from that.
223
653869
1772
ama zamanla uzaklaştık.
11:08
The Open Orchard creates the opportunity
224
656259
2364
Açık Bahçe, bu bilinmeyen geçmişle
yeniden bağ kurmamıza
yeniden bağ kurmamıza
11:10
not just to reconnect
to this unknown past,
to this unknown past,
225
658647
3587
ve yiyeceğimizin geleceğinin ne olacağını
düşünmemize olanak sağlıyor.
düşünmemize olanak sağlıyor.
11:14
but a way for us to consider
what the future of our food could be.
what the future of our food could be.
226
662258
3655
11:18
Thank you.
227
666428
1151
Teşekkür ederim.
11:19
(Applause)
228
667603
3833
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Sam Van Aken - ArtistSam Van Aken is a contemporary artist who works beyond traditional modes of art-making, crossing artistic genres and disciplines to develop new perspectives on themes like communication, botany, agriculture, climatology and the ever-increasing impact of technology.
Why you should listen
Sam Van Aken’s interventions in the natural and public realm are seen as metaphors that serve as the basis of narrative, sites of place making and, in some cases, even become the basis of scientific research.
Born in Reading, Pennsylvania, Van Aken received his undergraduate education in art and communication theory. Immediately following his studies, he lived in Poland and worked with dissident artists under the former communist regime through the auspices of the Andy Warhol Foundation and the United States Information Agency. Van Aken received his MFA from the University of North Carolina at Chapel Hill, and since then his work has been exhibited and placed nationally and internationally. He has received numerous honors including a Joan Mitchell Foundation Award, Association of International Curator's of Art Award and a Creative Capital Grant. Most recently, his work has been presented as part of Nature-Cooper Hewitt Design Triennial with the Cube Design Museum, Netherlands. Van Aken lives and works in Syracuse, New York, where he is currently an associate professor in the School of Art at Syracuse University. Van Aken's work is represented by Ronald Feldman Fine Arts.
Sam Van Aken | Speaker | TED.com