TEDxTC
Jonathan Foley: The other inconvenient truth
Jonathan Foley: Một sự thật mất lòng khác
Filmed:
Readability: 4
881,631 views
Nhu cầu lương thực cao ngất ngưởng đồng nghĩa với việc nông nghiệp đang dần trở thành lý do lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và phá hủy môi trường. Tại TEDxTC Jonathan Foley sẽ cho chúng ta biết lý do loài người cần bắt đầu "văn hóa lục địa" - nông nghiệp toàn cầu. (Quay phim tại TEDxTC.)
Jonathan Foley - Professor
Jonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet. Full bio
Jonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Tonight, I want to have a conversation about
0
1000
1995
Tối nay, tôi muốn nói về
00:14
this incredible global issue
1
2995
1934
một vấn đề toàn cầu đáng kinh ngạc
00:16
that's at the intersection of land use, food and environment,
2
4929
4537
đang là giao điểm của việc sử dụng đất,
lương thực và môi trường,
lương thực và môi trường,
một vấn đề liên quan đến tất cả chúng ta,
00:21
something we can all relate to,
3
9466
1321
00:22
and what I've been calling the other inconvenient truth.
4
10787
2730
cái tôi gọi là một sự thật mất lòng khác.
00:25
But first, I want to take you on a little journey.
5
13517
3277
Nhưng trước tiên, tôi muốn đưa bạn
vào một cuộc hành trình nhỏ.
vào một cuộc hành trình nhỏ.
Hãy cùng đến thăm hành tinh của
chúng ta, nhưng vào ban đêm,
chúng ta, nhưng vào ban đêm,
00:28
Let's first visit our planet, but at night,
6
16794
2796
00:31
and from space.
7
19590
1536
và từ ngoài vũ trụ.
Hành tinh của chúng ta trông như thế này
từ vũ trụ, vào ban đêm,
từ vũ trụ, vào ban đêm,
00:33
This is what our planet looks like from outer space
8
21126
2951
00:36
at nighttime, if you were to take a satellite and travel
9
24077
2138
nếu bạn theo một vệ tinh đi quanh trái đất
00:38
around the planet. And the thing you would notice first,
10
26215
2854
thì điều đầu tiên bạn thấy,
00:41
of course, is how dominant the human presence
11
29069
3317
hẳn nhiên là loài người đang dần thống trị
00:44
on our planet is.
12
32386
2064
cả hành tinh này như thế nào.
00:46
We see cities, we see oil fields,
13
34450
2735
Ta thấy các thành phố, các mỏ dầu,
bạn còn thấy cả các đội đánh cá trên biển,
00:49
you can even make out fishing fleets in the sea,
14
37185
3197
Chúng ta đang làm chủ phần lớn
hành tinh này,
hành tinh này,
00:52
that we are dominating much of our planet,
15
40382
2564
00:54
and mostly through the use of energy
16
42946
1773
chủ yếu qua sự sử dụng năng lượng
00:56
that we see here at night.
17
44719
1734
mà chúng ta thấy vào ban đêm.
00:58
But let's go back and drop it a little deeper
18
46453
2174
Nhưng hãy quay lại và nhìn vào trái đất
01:00
and look during the daytime.
19
48627
2042
vào ban ngày.
01:02
What we see during the day is our landscapes.
20
50669
3690
Cái ta thấy ban ngày là những cảnh quan,
01:06
This is part of the Amazon Basin, a place called Rondônia
21
54359
3553
đây là một phần của lưu vực sông Amazon,
một nơi gọi là Rondonia
một nơi gọi là Rondonia
01:09
in the south-center part of the Brazilian Amazon.
22
57912
3590
ở vùng trung nam của Amazon ở Brazil.
01:13
If you look really carefully in the upper right-hand corner,
23
61502
2616
Nếu các bạn nhìn kĩ vào góc trên bên phải,
01:16
you're going to see a thin white line,
24
64118
2526
các bạn sẽ thấy một đường trắng mỏng,
01:18
which is a road that was built in the 1970s.
25
66644
3378
đó là một con đường được xây dựng
vào những năm 1970.
vào những năm 1970.
01:22
If we come back to the same place in 2001,
26
70022
3667
Nếu ta đến đúng nơi đó vào năm 2001
01:25
what we're going to find is that these roads
27
73689
2257
ta sẽ thấy những con đường này
01:27
spurt off more roads, and more roads after that,
28
75946
3850
dẫn ra những con đường khác,
rồi lại những con đường khác nữa,
rồi lại những con đường khác nữa,
01:31
at the end of which is a small clearing in the rainforest
29
79796
3141
và kết thúc là mảnh đất trống nhỏ
trong rừng
trong rừng
01:34
where there are going to be a few cows.
30
82937
2161
nơi có vài con bò.
Những con bò đó được nuôi để lấy thịt.
Mọi người sẽ ăn những con bò đó.
Mọi người sẽ ăn những con bò đó.
01:37
These cows are used for beef. We're going to eat these cows.
31
85098
3312
01:40
And these cows are eaten basically in South America,
32
88410
2631
Và những con bò đó được tiêu thụ
chủ yếu ở Nam Mỹ,
chủ yếu ở Nam Mỹ,
tại Brazil và Argentina.
Chúng không được vận chuyển lên đây.
Chúng không được vận chuyển lên đây.
01:43
in Brazil and Argentina. They're not being shipped up here.
33
91041
2784
01:45
But this kind of fishbone pattern of deforestation
34
93825
2736
Nhưng sự phá rừng theo hình xương cá này,
01:48
is something we notice a lot of around the tropics,
35
96561
2585
là điều ta thường thấy ở khu vực
nhiệt đới,
nhiệt đới,
01:51
especially in this part of the world.
36
99146
2228
đặc biệt ở vùng này trên thế giới.
Nếu ta đi xa thêm một chút về phía Nam,
trong hành trình xuyên thế giới này
trong hành trình xuyên thế giới này
01:53
If we go a little bit further south in our little tour of the world,
37
101374
3323
01:56
we can go to the Bolivian edge of the Amazon,
38
104697
2392
chúng ta sẽ có thể đến rìa
Bolivia của Amazon,
Bolivia của Amazon,
01:59
here also in 1975, and if you look really carefully,
39
107089
4136
tại đây cũng vào năm 1975,
và nếu nhìn thật kĩ,
và nếu nhìn thật kĩ,
02:03
there's a thin white line through that kind of seam,
40
111225
3562
các bạn sẽ thấy một đường trắng mỏng
qua cái nhìn như đường may
qua cái nhìn như đường may
02:06
and there's a lone farmer out there
41
114787
1312
ở đó có một người nông dân
02:08
in the middle of the primeval jungle.
42
116099
2563
sống một mình ngay giữa
khu rừng nguyên sinh.
khu rừng nguyên sinh.
02:10
Let's come back again a few years later, here in 2003,
43
118662
4773
Giờ hãy quay lại đó một vài năm sau,
năm 2003
năm 2003
02:15
and we'll see that that landscape actually looks
44
123435
2528
và ta sẽ thấy khung cảnh nơi đây
02:17
a lot more like Iowa than it does like a rainforest.
45
125963
2882
thật sự giống bang Iowa hơn là
một khu rừng nhiệt đới.
một khu rừng nhiệt đới.
02:20
In fact, what you're seeing here are soybean fields.
46
128845
3368
Thực tế đó là các cánh đồng đậu tương.
02:24
These soybeans are being shipped to Europe and to China
47
132213
2873
Đậu tương ở đây được chuyển tới Châu Âu
và Trung Quốc
và Trung Quốc
02:27
as animal feed, especially after the mad cow disease scare
48
135086
3746
và được dùng làm thức ăn cho vật nuôi,
đặc biệt là sau khi dịch bò điên xảy ra
đặc biệt là sau khi dịch bò điên xảy ra
02:30
about a decade ago, where we don't want to feed animals
49
138832
2541
chục năm trước đây,
khi đó chúng ta không muốn cho động vật ăn
khi đó chúng ta không muốn cho động vật ăn
02:33
animal protein anymore, because that can transmit disease.
50
141373
3430
protein động vật nữa,
vì nó mang mầm bệnh.
vì nó mang mầm bệnh.
02:36
Instead, we want to feed them more vegetable proteins.
51
144803
2612
Thay vào đó, chúng ta cho chúng dùng
protein thực vật.
protein thực vật.
02:39
So soybeans have really exploded,
52
147415
1792
Và thế là bùng nổ việc sản xuất đậu tương,
02:41
showing how trade and globalization are
53
149207
3625
qua đó cho thấy thương mại và toàn cầu hóa
đã có tác động thế nào đối với
những mảnh rừng nhiệt đới
những mảnh rừng nhiệt đới
02:44
really responsible for the connections to rainforests
54
152832
2872
02:47
and the Amazon -- an incredibly strange
55
155704
1937
và Amazon-- đúng là một thế giới kì lạ
02:49
and interconnected world that we have today.
56
157641
2716
và liên kết chặt chẽ mà chúng ta có
ngày nay.
ngày nay.
Chà, và sau nhiều lần như vậy,
những gì mà ta nhìn thấy
những gì mà ta nhìn thấy
02:52
Well, again and again, what we find as we look
57
160357
2321
02:54
around the world in our little tour of the world
58
162678
2136
trên trái đất trong cuộc
hành trình của chúng ta
hành trình của chúng ta
02:56
is that landscape after landscape after landscape
59
164814
3751
là những cảnh quan lần lượt nối tiếp nhau
03:00
have been cleared and altered for growing food
60
168565
2769
bị khai hoang và thay đổi để trồng
lương thực
lương thực
03:03
and other crops.
61
171334
2335
và các loại cây trồng khác.
Vậy nên một trong những câu hỏi
chúng tôi đặt ra là
chúng tôi đặt ra là
03:05
So one of the questions we've been asking is,
62
173669
2360
03:08
how much of the world is used to grow food,
63
176029
2488
bao nhiêu phần trái đất đang được
dùng để trồng lương thực,
dùng để trồng lương thực,
03:10
and where is it exactly, and how can we change that
64
178517
2396
và chính xác là ở đâu,
và làm sao ta có thể
và làm sao ta có thể
thay đổi trong tương lai,
và điều này nghĩa là gì?
và điều này nghĩa là gì?
03:12
into the future, and what does it mean?
65
180913
2494
03:15
Well, our team has been looking at this on a global scale,
66
183407
2968
Nhóm chúng tôi đã xem xét vấn đề này
trên quy mô toàn cầu,
trên quy mô toàn cầu,
03:18
using satellite data and ground-based data kind of to track
67
186375
2920
bằng việc sử dụng dữ liệu vệ tinh và
dữ liệu từ trên mặt đất
dữ liệu từ trên mặt đất
03:21
farming on a global scale.
68
189295
2184
để theo dõi ngành nông nghiệp trên
toàn cầu
toàn cầu
03:23
And this is what we found, and it's startling.
69
191479
3712
Và đây là những gì chúng tôi đạt được,
thật rất đáng giật mình.
thật rất đáng giật mình.
03:27
This map shows the presence of agriculture
70
195191
2791
Bản đồ này mô tả những vùng làm nông
03:29
on planet Earth.
71
197982
2064
trên trái đất.
03:32
The green areas are the areas we use to grow crops,
72
200046
2960
Những khu vực màu xanh được dùng để
trồng các cây lương thực
trồng các cây lương thực
03:35
like wheat or soybeans or corn or rice or whatever.
73
203006
3201
như bột mỳ, đậu tương, ngô, gạo, v.v.
03:38
That's 16 million square kilometers' worth of land.
74
206207
4264
Tất cả chiếm hết 16 triệu km vuông đất.
03:42
If you put it all together in one place,
75
210471
2124
Nếu ghép tất cả lại với nhau làm một,
03:44
it'd be the size of South America.
76
212595
2667
thì sẽ bằng diện tích của Nam Mỹ.
03:47
The second area, in brown, is the world's pastures
77
215262
2676
Khu vực thứ hai, màu nâu, là những đồng cỏ
03:49
and rangelands, where our animals live.
78
217938
2217
nơi người ta nuôi súc vật.
03:52
That area's about 30 million square kilometers,
79
220155
2716
Khu vực này có diện tích là 30 triệu
km vuông,
km vuông,
03:54
or about an Africa's worth of land,
80
222871
2419
bằng diện tích đất Châu Phi,
03:57
a huge amount of land, and it's the best land, of course,
81
225290
2913
một diện tích lớn,
và đó tất nhiên là những mảnh đất tốt nhất
và đó tất nhiên là những mảnh đất tốt nhất
04:00
is what you see. And what's left is, like,
82
228203
2152
như những gì bạn thấy. Và phần còn lại
04:02
the middle of the Sahara Desert, or Siberia,
83
230355
2011
là lòng sa mạc Sahara, hay Siberia,
04:04
or the middle of a rain forest.
84
232366
1691
hay giữa một khu rừng nhiệt đới.
04:06
We're using a planet's worth of land already.
85
234057
3745
Chúng ta đã đang sự dụng những mảnh đất
giá trị nhất của hành tình này rồi.
giá trị nhất của hành tình này rồi.
04:09
If we look at this carefully, we find it's about 40 percent
86
237802
2791
Nếu tính kĩ, thì 40%
04:12
of the Earth's land surface is devoted to agriculture,
87
240593
2712
diện tích bề mặt trái đất
được sử dụng cho nông nghiệp,
được sử dụng cho nông nghiệp,
04:15
and it's 60 times larger
88
243305
2569
con số này lớn hơn 60 lần
so với diện tích những khu vực
chúng ta vẫn than phiền,
chúng ta vẫn than phiền,
04:17
than all the areas we complain about,
89
245874
2575
04:20
our suburban sprawl and our cities where we mostly live.
90
248449
3217
các thành phố và khu ngoại ô lớn,
nơi mà phần lớn chúng ta sinh sống
nơi mà phần lớn chúng ta sinh sống
04:23
Half of humanity lives in cities today,
91
251666
2863
Một nửa nhân loại đang sinh sống
trong các thành phố,
trong các thành phố,
04:26
but a 60-times-larger area is used to grow food.
92
254529
3936
nhưng một diện tích lớn hơn 60 lần
lại đang được sử dụng để trồng lương thực.
lại đang được sử dụng để trồng lương thực.
04:30
So this is an amazing kind of result,
93
258465
1919
Đây đúng là một kết quả đáng kinh ngạc,
04:32
and it really shocked us when we looked at that.
94
260384
2177
và chúng tôi thực sự sốc
khi nhận ra điều này.
khi nhận ra điều này.
04:34
So we're using an enormous amount of land for agriculture,
95
262561
2704
Chúng ta đang dành một phần đất
khổng lồ cho nông nghiệp,
khổng lồ cho nông nghiệp,
04:37
but also we're using a lot of water.
96
265265
2706
và chúng ta cũng đang dùng rất nhiều nước.
04:39
This is a photograph flying into Arizona,
97
267971
2528
Đây là một tấm hình chụp tại Arizona,
khi nhìn vào
khi nhìn vào
04:42
and when you look at it, you're like,
98
270499
809
bạn tự hỏi
04:43
"What are they growing here?" It turns out
99
271308
1127
"Họ đang trồng gì vậy?"
04:44
they're growing lettuce in the middle of the desert
100
272435
2932
Và té ra họ đang trồng xà lách
ở ngay giữa sa mạc
ở ngay giữa sa mạc
04:47
using water sprayed on top.
101
275367
2388
và dùng nước phun lên trên.
04:49
Now, the irony is, it's probably sold
102
277755
1550
Buồn cười là thứ rau này có thể
04:51
in our supermarket shelves in the Twin Cities.
103
279305
2676
được bán trong siêu thị tại thành phố
Twin của chúng ta.
Twin của chúng ta.
04:53
But what's really interesting is, this water's got to come
104
281981
2312
Nhưng điều thật sự thú vị
là nguồn nước này phải được lấy từ đâu đó,
là nguồn nước này phải được lấy từ đâu đó,
04:56
from some place, and it comes from here,
105
284293
2544
nó được lấy từ ngay đây,
04:58
the Colorado River in North America.
106
286837
2640
sông Colorado ở Bắc Mỹ.
05:01
Well, the Colorado on a typical day in the 1950s,
107
289477
2648
Sông Colorado một ngày thường nhật
vào thập kỷ 1950,
vào thập kỷ 1950,
05:04
this is just, you know, not a flood, not a drought,
108
292125
2119
như bạn biết, không có lũ,
không có hạn hán,
không có hạn hán,
05:06
kind of an average day, it looks something like this.
109
294244
2785
vào những ngày thường,
nó trông giống như thế này.
nó trông giống như thế này.
05:09
But if we come back today, during a normal condition
110
297029
2904
Nhưng nếu giờ ta quay trở lại đây,
trong điều kiện bình thường
trong điều kiện bình thường
05:11
to the exact same location, this is what's left.
111
299933
3568
và vẫn địa điểm cũ,
thì đây là những gì còn lại.
thì đây là những gì còn lại.
05:15
The difference is mainly irrigating the desert for food,
112
303501
3002
Sự khác biệt chỉ là nguồn nước tưới
cho cây trồng ở sa mạc,
cho cây trồng ở sa mạc,
05:18
or maybe golf courses in Scottsdale, you take your pick.
113
306503
3556
hay những sân gôn ở Scottsdale,
tùy thuộc vào bạn.
tùy thuộc vào bạn.
05:22
Well, this is a lot of water, and again, we're mining water
114
310059
2920
Đây là một nguồn nước lớn và
chúng ta đang 'đào mỏ' nguồn nước
chúng ta đang 'đào mỏ' nguồn nước
05:24
and using it to grow food,
115
312979
2407
và dùng nó để trồng trọt,
và ngày nay, nếu bạn đi xuôi xuống
theo dòng sông Colorado,
theo dòng sông Colorado,
05:27
and today, if you travel down further down the Colorado,
116
315386
2680
05:30
it dries up completely and no longer flows into the ocean.
117
318066
3280
bạn sẽ thấy nó đã hoàn toàn cạn nước
và không còn chảy ra biển.
và không còn chảy ra biển.
05:33
We've literally consumed an entire river in North America
118
321346
3128
Chúng ta đã thật sự dùng
cạn nước của toàn bộ một con sông Bắc Mỹ
cạn nước của toàn bộ một con sông Bắc Mỹ
05:36
for irrigation.
119
324474
2128
chỉ để tưới tiêu.
Đó thậm chí chưa phải
là ví dụ tồi tệ nhất thế giới.
là ví dụ tồi tệ nhất thế giới.
05:38
Well, that's not even the worst example in the world.
120
326602
1756
05:40
This probably is: the Aral Sea.
121
328358
2820
Có lẽ tệ hại nhất là
biển Aral.
biển Aral.
05:43
Now, a lot you will remember this from your geography classes.
122
331178
2904
Nhiều người ở đây hẳn còn nhớ đã học
điều này trong giờ địa lý.
điều này trong giờ địa lý.
05:46
This is in the former Soviet Union
123
334082
2059
Nơi này thuộc Liên Xô cũ
05:48
in between Kazakhstan and Uzbekistan,
124
336141
2572
ở giữa Kazakhstan và Uzbekistan,
một trong những vùng biển
trong đất liền lớn nhất thế giới.
trong đất liền lớn nhất thế giới.
05:50
one of the great inland seas of the world.
125
338713
2448
05:53
But there's kind of a paradox here, because it looks like
126
341161
2312
Nhưng đây có một nghịch lý là
nơi này trông như
nơi này trông như
05:55
it's surrounded by desert. Why is this sea here?
127
343473
3522
được bao quanh bởi hoang mạc.
Vậy tại sao lại có biển ở đây?
Vậy tại sao lại có biển ở đây?
05:58
The reason it's here is because, on the right-hand side,
128
346995
1963
Lý do có biển ở đây là vì
ở phía bên phải,
ở phía bên phải,
06:00
you see two little rivers kind of coming down
129
348958
2492
bạn có thể thấy hai dòng sông nhỏ
06:03
through the sand, feeding this basin with water.
130
351450
3517
chảy qua cát,
cung cấp nước cho vùng đất này.
cung cấp nước cho vùng đất này.
06:06
Those rivers are draining snowmelt from mountains
131
354967
2582
Những dòng sông đó là tuyết tan
chảy xuống từ trên những ngọn núi
chảy xuống từ trên những ngọn núi
06:09
far to the east, where snow melts, it travels down the river
132
357549
2933
xa ở phía Đông,
khi tuyết tan, nước chảy xuống theo sông
khi tuyết tan, nước chảy xuống theo sông
06:12
through the desert, and forms the great Aral Sea.
133
360482
3200
xuyên qua hoang mạc,
và tạo thành Biển Araf rộng lớn.
và tạo thành Biển Araf rộng lớn.
06:15
Well, in the 1950s, the Soviets decided to divert that water
134
363682
4012
Những năm 1950, dân Liên Xô đã
quyết định dẫn nguồn nước đó
quyết định dẫn nguồn nước đó
tới sa mạc để cấp nước trồng bông,
tin hay không tùy bạn,
tin hay không tùy bạn,
06:19
to irrigate the desert to grow cotton, believe it or not,
135
367694
2353
06:22
in Kazakhstan, to sell cotton to the international markets
136
370047
3780
ở Kazakhstan, để bán bông cho
những thị trường quốc tế
những thị trường quốc tế
06:25
to bring foreign currency into the Soviet Union.
137
373827
2060
nhằm đem ngoại tệ vào Liên Xô.
06:27
They really needed the money.
138
375887
1926
Lúc đó họ thật sự rất cần tiền.
Bạn có thể tưởng tượng
chuyện gì đã diễn ra.
chuyện gì đã diễn ra.
06:29
Well, you can imagine what happens. You turn off
139
377813
1996
06:31
the water supply to the Aral Sea, what's going to happen?
140
379809
2930
Nếu bạn chặn nguồn nước đổ vào biển Aral,
thì chuyện gì sẽ xảy ra?
thì chuyện gì sẽ xảy ra?
06:34
Here it is in 1973,
141
382739
2448
Đây là hình ảnh năm 1973,
06:37
1986,
142
385187
2212
1986,
06:39
1999,
143
387399
2804
1999,
06:42
2004,
144
390203
3055
2004,
06:45
and about 11 months ago.
145
393258
4665
và khoảng 11 tháng trước.
06:49
It's pretty extraordinary.
146
397923
2049
Thật đáng kinh ngạc.
06:51
Now a lot of us in the audience here live in the Midwest.
147
399972
3191
Có nhiều thính giả ngồi đây sống
ở khu vực Trung Tây.
ở khu vực Trung Tây.
06:55
Imagine that was Lake Superior.
148
403163
2660
Hãy tưởng tượng đó là hồ Superior.
06:57
Imagine that was Lake Huron.
149
405823
3274
Tưởng tượng đó là hồ Huron.
07:01
It's an extraordinary change.
150
409097
1607
Đó là một sự thay đổi lạ thường.
07:02
This is not only a change in water and
151
410704
2343
Đây không chỉ là sự thay đổi vùng nước
07:05
where the shoreline is, this is a change in the fundamentals
152
413047
2369
và đường biển,
đây là sự thay đổi những thứ căn bản
đây là sự thay đổi những thứ căn bản
07:07
of the environment of this region.
153
415416
2257
của môi trường ở khu vực này.
07:09
Let's start with this.
154
417673
1284
Hãy bắt đầu bằng điều này.
07:10
The Soviet Union didn't really have a Sierra Club.
155
418957
2210
Liên xô thực ra không có
một câu lạc bộ Sierra.
một câu lạc bộ Sierra.
07:13
Let's put it that way.
156
421167
1540
Có thể nói như vậy.
07:14
So what you find in the bottom of the Aral Sea ain't pretty.
157
422707
3404
Và thế là những gì bạn tìm thấy
ở đáy biển Aral chẳng đẹp đẽ chút nào.
ở đáy biển Aral chẳng đẹp đẽ chút nào.
07:18
There's a lot of toxic waste, a lot of things
158
426111
1944
Chỉ toàn chất thải độc hại,
nhiều thứ
nhiều thứ
07:20
that were dumped there that are now becoming airborne.
159
428055
2416
bị vứt bỏ tại đó
giờ đã chất thành đống.
giờ đã chất thành đống.
Một trong những hòn đảo nhỏ ở đó
từng là bị cách ly
từng là bị cách ly
07:22
One of those small islands that was remote
160
430471
2132
07:24
and impossible to get to was a site
161
432603
1612
và không thể tiếp cận từng là nơi
07:26
of Soviet biological weapons testing.
162
434215
2696
dùng để thử nghiệm
vũ khí sinh học của Liên Xô.
vũ khí sinh học của Liên Xô.
Ngày nay bạn có thể đi bộ tới đó.
07:28
You can walk there today.
163
436911
1354
07:30
Weather patterns have changed.
164
438265
1547
Thời tiết cũng đã thay đổi.
07:31
Nineteen of the unique 20 fish species found only
165
439812
3309
Mười chín trong số hai mươi
loài cá độc nhất vô nhị
loài cá độc nhất vô nhị
từng chỉ có thể tìm thấy ở biển Aral
giờ đã biến mất khỏi trái đất.
giờ đã biến mất khỏi trái đất.
07:35
in the Aral Sea are now wiped off the face of the Earth.
166
443121
2950
07:38
This is an environmental disaster writ large.
167
446071
2880
Đây rõ là một thảm họa môi trường.
07:40
But let's bring it home.
168
448951
1495
Nhưng hãy quay lại chuyện cũ.
07:42
This is a picture that Al Gore gave me a few years ago
169
450446
2729
Đây là một tấm hình mà Al Gore đã gửi
tôi cách đây vài năm
tôi cách đây vài năm
07:45
that he took when he was in the Soviet Union
170
453175
1649
mà anh ta đã chụp ở Liên Xô
07:46
a long, long time ago,
171
454824
1262
từ rất lâu rồi,
07:48
showing the fishing fleets of the Aral Sea.
172
456086
2996
cho thấy những con tàu đánh cá
ở biển Aral.
ở biển Aral.
07:51
You see the canal they dug?
173
459082
2158
Mọi người có thấy
con kênh họ đã đào không?
con kênh họ đã đào không?
07:53
They were so desperate to try to, kind of, float the boats into
174
461240
2464
Họ đã cố hết sức để đại khái là
giữ cho tàu nổi
giữ cho tàu nổi
trên vùng nước còn sót lại,
nhưng cuối cùng họ phải bỏ cuộc
nhưng cuối cùng họ phải bỏ cuộc
07:55
the remaining pools of water, but they finally had to give up
175
463704
2216
07:57
because the piers and the moorings simply couldn't
176
465920
2464
bởi đơn giản cọc tàu và dây chão
không thể
không thể
08:00
keep up with the retreating shoreline.
177
468384
2170
neo vào vùng nước mới dùng để
rút lui.
rút lui.
Không biết bạn thế nào,
nhưng tôi thì e rằng
nhưng tôi thì e rằng
08:02
I don't know about you, but I'm terrified that future
178
470554
2011
các nhà khảo cổ mai này sẽ tìm ra điều này
và viết truyện
và viết truyện
08:04
archaeologists will dig this up and write stories about
179
472565
2398
08:06
our time in history, and wonder, "What were you thinking?"
180
474963
2820
về thời đại của chúng ta,
và tự hỏi "Họ đã nghĩ gì vậy?"
và tự hỏi "Họ đã nghĩ gì vậy?"
08:09
Well, that's the future we have to look forward to.
181
477783
3028
Đó là tương lai mà chúng ta đang phải
trông đợi.
trông đợi.
08:12
We already use about 50 percent of the Earth's fresh water
182
480811
2913
Chúng ta đã sử dụng hết 50%
nước ngọt trên trái đất
nước ngọt trên trái đất
08:15
that's sustainable, and agriculture alone
183
483724
2192
và nông nghiệp tính riêng
08:17
is 70 percent of that.
184
485916
2400
đã chiếm 70% con số đó.
08:20
So we use a lot of water, a lot of land for agriculture.
185
488316
3160
Vậy là loài người sử dụng rất nhiều nước
và đất cho nông nghiệp.
và đất cho nông nghiệp.
08:23
We also use a lot of the atmosphere for agriculture.
186
491476
3344
Ngoài ra, chúng ta còn dùng
rất nhiều không khí cho cùng mục đích này.
rất nhiều không khí cho cùng mục đích này.
08:26
Usually when we think about the atmosphere,
187
494820
2336
Thông thường khi nghĩ tới không khí,
chúng ta hay nghĩ tới biến đổi khí hậu
và khí nhà kính,
và khí nhà kính,
08:29
we think about climate change and greenhouse gases,
188
497156
2648
08:31
and mostly around energy,
189
499804
2056
và hầu hết xung quanh vấn đề năng lượng,
08:33
but it turns out agriculture is one of the biggest emitters
190
501860
2636
nhưng té ra nông nghiệp lại là
một trong những ống thải
một trong những ống thải
08:36
of greenhouse gases too.
191
504496
2052
khí nhà kính lớn nhất.
08:38
If you look at carbon dioxide from
192
506548
2056
Nếu nhìn vào lượng CO2 tạo ra
08:40
burning tropical rainforest,
193
508604
2152
từ việc đốt rừng nhiệt đới,
08:42
or methane coming from cows and rice,
194
510756
2560
hay khí metan do bò và lúa gạo tạo ra,
08:45
or nitrous oxide from too many fertilizers,
195
513316
2913
hay khí NO từ các loại phân bón,
08:48
it turns out agriculture is 30 percent of the greenhouse
196
516229
2771
thì sẽ thấy nông nghiệp tạo ra
30% lượng khí nhà kính
30% lượng khí nhà kính
08:51
gases going into the atmosphere from human activity.
197
519000
3016
đi vào bầu khí quyển do hoạt động
của con người.
của con người.
08:54
That's more than all our transportation.
198
522016
1854
Lớn hơn lượng khí do giao thông gây ra.
08:55
It's more than all our electricity.
199
523870
1750
Hơn cả việc sản xuất điện.
08:57
It's more than all other manufacturing, in fact.
200
525620
2625
Và thực tế là, hơn tất cả các
hoạt động sản xuất khác.
hoạt động sản xuất khác.
09:00
It's the single largest emitter of greenhouse gases
201
528245
3110
Nông nghiệp là ống xả khí nhà kính
09:03
of any human activity in the world.
202
531355
2320
lớn nhất của con người trên thế giới này.
09:05
And yet, we don't talk about it very much.
203
533675
2626
Nhưng chúng ta không nói về vần đề
đó nhiều.
đó nhiều.
09:08
So we have this incredible presence today of agriculture
204
536301
3053
Vậy nên nông nghiệp mới
09:11
dominating our planet,
205
539354
2137
thống trị hành tinh này như ngày nay,
09:13
whether it's 40 percent of our land surface,
206
541491
2358
như chiếm 40% diện tích đất,
09:15
70 percent of the water we use,
207
543849
2108
70% lượng nước chúng ta sử dụng,
09:17
30 percent of our greenhouse gas emissions.
208
545957
2725
và 30% lượng khí nhà kính thải ra.
09:20
We've doubled the flows of nitrogen and phosphorus
209
548682
2849
Chúng ta đã tăng gấp đôi lượng hóa
chất nitrogen và phốt-pho
chất nitrogen và phốt-pho
09:23
around the world simply by using fertilizers,
210
551531
2463
trên trái đất chỉ để dùng cho phân bón,
09:25
causing huge problems of water quality from rivers,
211
553994
2771
gây ra những vấn đề lớn
về chất lượng nước ở các dòng sông,
về chất lượng nước ở các dòng sông,
09:28
lakes, and even oceans, and it's also the single biggest
212
556765
2717
hồ, và thậm chí cả đại dương,
và đây là nguyên nhân đơn lẻ
và đây là nguyên nhân đơn lẻ
09:31
driver of biodiversity loss.
213
559482
2675
lớn nhất dẫn tới sự mất đa dạng sinh thái.
09:34
So without a doubt, agriculture is
214
562157
2101
Không còn nghi ngờ gì nữa,
nông nghiệp
nông nghiệp
09:36
the single most powerful force unleashed on this planet
215
564258
3680
chính là mối lo lớn nhất của hành tinh này
09:39
since the end of the ice age. No question.
216
567938
2619
kể từ cuối kỷ băng hà.
Không còn gì để chối cãi cả.
Không còn gì để chối cãi cả.
09:42
And it rivals climate change in importance.
217
570557
2980
Và nó ngang hàng với thay đổi khí hậu
về mức độ nghiêm trọng.
về mức độ nghiêm trọng.
09:45
And they're both happening at the same time.
218
573537
2925
Và cả hai vấn đề đều xảy ra cùng một lúc.
09:48
But what's really important here to remember is that
219
576462
2372
Nhưng điều thực sự quan trọng
cần phải nhớ là
cần phải nhớ là
nông nghiệp không hoàn toàn xấu.
Nông nghiệp không phải là một điều xấu.
Nông nghiệp không phải là một điều xấu.
09:50
it's not all bad. It's not that agriculture's a bad thing.
220
578834
3268
09:54
In fact, we completely depend on it.
221
582102
2180
Thực tế là chúng ta phụ thuộc cả vào nó.
09:56
It's not optional. It's not a luxury. It's an absolute necessity.
222
584282
4440
Nó không phải là một lựa chọn. Không phải
một thứ xa xỉ. Nó là một thứ thiết yếu.
một thứ xa xỉ. Nó là một thứ thiết yếu.
10:00
We have to provide food and feed and, yeah,
223
588722
2144
Chúng ta phải tạo ra thức ăn cho mình,
10:02
fiber and even biofuels to something like seven billion people
224
590866
3856
quần áo và thậm chí năng lượng sinh học
cho khoảng 7 tỉ người
cho khoảng 7 tỉ người
10:06
in the world today, and if anything,
225
594722
2736
trên thế giới ngày nay và
nhu cầu nông nghiệp
nhu cầu nông nghiệp
10:09
we're going to have the demands on agriculture
226
597458
2030
chì có thể tăng trong tương lai.
Nhu cầu đó sẽ không biến mất.
Nhu cầu đó sẽ không biến mất.
10:11
increase into the future. It's not going to go away.
227
599488
2538
10:14
It's going to get a lot bigger, mainly because of
228
602026
2231
Mà sẽ tăng lên rất nhiều,
chủ yếu là do
chủ yếu là do
10:16
growing population. We're seven billion people today
229
604257
2993
dân số đang tăng. Chúng ta đang có
7 tỉ người hôm nay
7 tỉ người hôm nay
10:19
heading towards at least nine,
230
607250
2200
ít nhất sẽ biến thành 9 tỉ
10:21
probably nine and a half before we're done.
231
609450
2792
chắc 9 tỉ rưỡi trước khi
mọi người ở đây không còn sống.
mọi người ở đây không còn sống.
10:24
More importantly, changing diets.
232
612242
2377
Quan trọng hơn là khẩu phần ăn
cũng thay đổi.
cũng thay đổi.
10:26
As the world becomes wealthier as well as more populous,
233
614619
3047
Khi thế giới trở nên đông người hơn
và cũng giàu có hơn,
và cũng giàu có hơn,
10:29
we're seeing increases in dietary consumption of meat,
234
617666
3067
chúng ta sẽ thấy lượng thịt tiêu thụ
sẽ tăng lên,
sẽ tăng lên,
10:32
which take a lot more resources than a vegetarian diet does.
235
620733
3461
đồng nghĩa với việc sử dụng nhiều
nguồn năng lượng hơn.
nguồn năng lượng hơn.
10:36
So more people, eating more stuff, and richer stuff,
236
624194
3922
Vậy là nhiều người hơn, ăn nhiều hơn,
và thức ăn giàu dinh dưỡng hơn
và thức ăn giàu dinh dưỡng hơn
10:40
and of course having an energy crisis at the same time,
237
628116
3201
và dĩ nhiên khủng hoảng năng lượng
cũng sẽ xảy ra đồng thời,
cũng sẽ xảy ra đồng thời,
10:43
where we have to replace oil with other energy sources
238
631317
3473
chúng ta sẽ phải thay thế dầu bằng
các nguồn năng lượng khác
các nguồn năng lượng khác
10:46
that will ultimately have to include some kinds of biofuels
239
634790
2571
kiểu gì cũng phải chứa các loại
chất đốt sinh học
chất đốt sinh học
10:49
and bio-energy sources.
240
637361
1779
và các nguồn năng lượng sinh học.
10:51
So you put these together. It's really hard to see
241
639140
2753
Vậy khi ghép những mảnh ghép
này lại, thật khó thấy
này lại, thật khó thấy
10:53
how we're going to get to the rest of the century
242
641893
2352
làm cách nào chúng ta có thể
đi qua hết thế kỷ này
đi qua hết thế kỷ này
10:56
without at least doubling global agricultural production.
243
644245
4328
mà không tăng việc sản xuất nông nghiệp
toàn cầu lên ít nhất gấp đôi.
toàn cầu lên ít nhất gấp đôi.
11:00
Well, how are we going to do this? How are going to
244
648573
1949
Chà, làm thế nào đây? Làm sao
chúng ta có thể
chúng ta có thể
11:02
double global ag production around the world?
245
650522
2793
tăng gấp đôi sản lượng
nông phẩm toàn cầu?
nông phẩm toàn cầu?
11:05
Well, we could try to farm more land.
246
653315
2688
Chúng ta có thể sử dụng nhiều đất hơn.
11:08
This is an analysis we've done, where on the left is where
247
656003
2799
Đây là một bản phân tích chúng tôi
thực hiện, bên trái là
thực hiện, bên trái là
11:10
the crops are today, on the right is where they could be
248
658802
3494
nơi canh tác hoa màu hiện tại,
bên phải là nơi canh tác trong tương lai
bên phải là nơi canh tác trong tương lai
11:14
based on soils and climate, assuming climate change
249
662296
2948
dựa vào chất lượng đất và khí hậu
giả sử biến đổi khí hậu
giả sử biến đổi khí hậu
11:17
doesn't disrupt too much of this,
250
665244
1841
không gây ảnh hưởng gì lớn,
11:19
which is not a good assumption.
251
667085
1888
một giả thuyết không đúng cho lắm,
11:20
We could farm more land, but the problem is
252
668973
2189
Chúng ta có thể dùng thêm đất,
nhưng vấn đề là
nhưng vấn đề là
11:23
the remaining lands are in sensitive areas.
253
671162
2981
những vùng đất còn lại đều nằm
trong các khu vực nhạy cảm.
trong các khu vực nhạy cảm.
11:26
They have a lot of biodiversity, a lot of carbon,
254
674143
2038
Những nơi sinh thái đa dạng,
nhiều carbon,
nhiều carbon,
11:28
things we want to protect.
255
676181
2434
những thứ mà chúng ta muốn bảo tồn.
11:30
So we could grow more food by expanding farmland,
256
678615
2824
Ta có thể tăng thực phẩm
bằng cách tăng diện tích đất trồng,
bằng cách tăng diện tích đất trồng,
11:33
but we'd better not,
257
681439
1318
nhưng tốt hơn là không nên,
11:34
because it's ecologically a very, very dangerous thing to do.
258
682757
3666
bởi vì xét về mặt sinh thái,
đó là một việc rất rất nguy hiểm.
đó là một việc rất rất nguy hiểm.
11:38
Instead, we maybe want to freeze the footprint
259
686423
2384
Thay vì đó, chúng ta có thể sẽ muốn ngừng
bước chân
bước chân
11:40
of agriculture and farm the lands we have better.
260
688807
3785
của nông nghiệp
và canh tác một cách tốt hơn.
và canh tác một cách tốt hơn.
11:44
This is work that we're doing to try to highlight places
261
692592
2400
Đây là công trình chúng tôi đang làm,
cố tìm ra nơi
cố tìm ra nơi
11:46
in the world where we could improve yields
262
694992
2567
trên thế giới mà chúng ta
có thể nâng cao sản lượng
có thể nâng cao sản lượng
11:49
without harming the environment.
263
697559
2266
mà không làm hại tới môi trường.
11:51
The green areas here show where corn yields,
264
699825
2401
Những khu vực màu xanh là nơi trồng ngô,
11:54
just showing corn as an example,
265
702226
2150
coi ngô như một ví dụ,
11:56
are already really high, probably the maximum you could
266
704376
2601
đã đạt được năng suất rất cao,
có thể là cao nhất
có thể là cao nhất
11:58
find on Earth today for that climate and soil,
267
706977
2878
trên trái đất này với điều kiện đất
và khí hậu hiện tại,
và khí hậu hiện tại,
12:01
but the brown areas and yellow areas are places where
268
709855
2351
nhưng những khu vực màu nâu
và vàng là những nơi
và vàng là những nơi
12:04
we're only getting maybe 20 or 30 percent of the yield
269
712206
2514
chúng ta mới chỉ đạt được 20-30%
12:06
you should be able to get.
270
714720
1340
năng suất tối đa có thể đạt được.
12:08
You see a lot of this in Africa, even Latin America,
271
716060
2318
Bạn có thể thấy phần lớn khu vực này
ở Châu Phi, thậm chí là Mỹ Latin,
ở Châu Phi, thậm chí là Mỹ Latin,
12:10
but interestingly, Eastern Europe, where Soviet Union
272
718378
2860
và thú vị thay, cả ở Đông Âu, nơi Liên Xô
12:13
and Eastern Bloc countries used to be,
273
721238
2241
và các nước khối Đông Âu từng tồn tại,
12:15
is still a mess agriculturally.
274
723479
2224
vẫn là một mớ canh tác nông nghiệp lộn xộn.
12:17
Now, this would require nutrients and water.
275
725703
2633
Tiếp theo là dưỡng chất và nước.
12:20
It's going to either be organic or conventional
276
728336
2133
Sẽ là chất hữu cơ hay truyền thống
12:22
or some mix of the two to deliver that.
277
730469
1813
hoặc là sự kết hợp giữa cả hai.
12:24
Plants need water and nutrients.
278
732282
2165
Cây cối cần nước và dưỡng chất.
12:26
But we can do this, and there are opportunities to make this work.
279
734447
3208
Chúng ta có thể làm việc này,
và có cơ hội để thành công.
và có cơ hội để thành công.
12:29
But we have to do it in a way that is sensitive
280
737655
2280
Nhưng chúng ta phải thực hiện
một cách khôn ngoan
một cách khôn ngoan
12:31
to meeting the food security needs of the future
281
739935
2609
để đáp ứng nhu cầu
an ninh lương thực
an ninh lương thực
12:34
and the environmental security needs of the future.
282
742544
3263
và vấn đề môi trường
trong tương lai.
trong tương lai.
12:37
We have to figure out how to make this tradeoff between
283
745807
3014
Phải tìm cách hài hòa
12:40
growing food and having a healthy environment work better.
284
748821
3709
giữa việc trồng lương thực
và tạo ra môi trường làm việc tốt hơn.
và tạo ra môi trường làm việc tốt hơn.
12:44
Right now, it's kind of an all-or-nothing proposition.
285
752530
2530
Ngay lúc này là vấn đề
làm tất cả hoặc không gì cả.
làm tất cả hoặc không gì cả.
12:47
We can grow food in the background --
286
755060
1962
Chúng ta có thể
trồng lương thực làm nền
trồng lương thực làm nền
12:49
that's a soybean field —
287
757022
1461
chẳng hạn như đồng đậu tương
12:50
and in this flower diagram, it shows we grow a lot of food,
288
758483
3127
và trong biểu đồ này,
ta có thể thấy rất nhiều lương thực,
ta có thể thấy rất nhiều lương thực,
12:53
but we don't have a lot clean water, we're not storing
289
761610
2518
nhưng không có nhiều nước sạch,
chúng ta không tích trữ
chúng ta không tích trữ
12:56
a lot of carbon, we don't have a lot of biodiversity.
290
764128
2997
nhiều cacbon,
đa dạng sinh học cũng mất dần.
đa dạng sinh học cũng mất dần.
12:59
In the foreground, we have this prairie
291
767125
2008
Còn khu vực chủ đạo,
ta có thảo nguyên này
ta có thảo nguyên này
13:01
that's wonderful from the environmental side,
292
769133
1558
xét về mặt môi trường
thảo nguyên này rất tuyệt
thảo nguyên này rất tuyệt
13:02
but you can't eat anything. What's there to eat?
293
770691
3204
nhưng bạn không thể ăn nó.
Có gì để ăn chứ?
Có gì để ăn chứ?
13:05
We need to figure out how to bring both of those together
294
773895
2537
Chúng ta cần tìm cách
kết hợp hai điểm này lại với nhau
kết hợp hai điểm này lại với nhau
13:08
into a new kind of agriculture that brings them all together.
295
776432
4110
để tạo thành một kiểu nông nghiệp mới.
13:12
Now, when I talk about this, people often tell me,
296
780542
2211
Giờ khi tôi nói về chuyện này,
mọi người thường đáp rằng
mọi người thường đáp rằng
13:14
"Well, isn't blank the answer?" -- organic food,
297
782753
3232
"Không phải câu trả lời rõ rành rành đó sao?"
13:17
local food, GMOs, new trade subsidies, new farm bills --
298
785985
4748
đồ ăn hữu cơ trong nước,
trợ cấp thương mại, phí nông nghiệp mới--
trợ cấp thương mại, phí nông nghiệp mới--
13:22
and yeah, we have a lot of good ideas here,
299
790733
2767
đúng thế, có rất nhiều ý tưởng hay,
13:25
but not any one of these is a silver bullet.
300
793500
3073
nhưng không ý tưởng nào trong số đó
là viên đạn bạc cả.
là viên đạn bạc cả.
13:28
In fact, what I think they are is more like silver buckshot.
301
796573
2960
Tôi nghĩ chúng giống đạn chì hơn.
13:31
And I love silver buckshot. You put it together
302
799533
2512
Và tôi thích đạn chì.
Có nó
Có nó
13:34
and you've got something really powerful,
303
802045
2318
bạn sẽ có một thứ
vô cùng mạnh,
vô cùng mạnh,
13:36
but we need to put them together.
304
804363
2400
nhưng chúng ta cần
đặt chúng lại cạnh nhau.
đặt chúng lại cạnh nhau.
13:38
So what we have to do, I think, is invent a new kind
305
806763
2533
Vậy nên những gì phải làm là tạo ra
13:41
of agriculture that blends the best ideas
306
809296
2684
một nền nông nghiệp
có tất cả những ý tưởng tốt nhất
có tất cả những ý tưởng tốt nhất
13:43
of commercial agriculture and the green revolution
307
811980
3105
về nông nghiệp thương mại
và cách mạng xanh
và cách mạng xanh
13:47
with the best ideas of organic farming and local food
308
815085
3552
cùng những ý tưởng về
nông nghiệp hữu cơ và thực phẩm trong nước
nông nghiệp hữu cơ và thực phẩm trong nước
13:50
and the best ideas of environmental conservation,
309
818637
3408
và những ý tưởng tốt nhất
về việc bảo vệ môi trường,
về việc bảo vệ môi trường,
13:54
not to have them fighting each other but to have them
310
822045
1805
không được để chúng mâu thuẫn nhau
13:55
collaborating together to form a new kind of agriculture,
311
823850
3749
mà phải kết hợp nhau
để tạo nên một kiểu nông nghiệp mới
để tạo nên một kiểu nông nghiệp mới
13:59
something I call "terraculture," or farming for a whole planet.
312
827599
4718
mà tôi gọi là "văn hóa lục địa",
hay nông nghiệp toàn cầu.
hay nông nghiệp toàn cầu.
14:04
Now, having this conversation has been really hard,
313
832317
2984
Buổi nói chuyện này đang dần
chuyên sâu hơn
chuyên sâu hơn
14:07
and we've been trying very hard to bring these key points
314
835301
2112
chúng tôi đang cố gắng
đưa ra những điểm then chốt
đưa ra những điểm then chốt
14:09
to people to reduce the controversy,
315
837413
2303
để con người giảm
tranh cãi,
tranh cãi,
14:11
to increase the collaboration.
316
839716
1500
mà tăng cường hợp tác.
14:13
I want to show you a short video that does kind of show
317
841216
2547
Tôi muốn cho các bạn
xem một đoạn băng ngắn
xem một đoạn băng ngắn
14:15
our efforts right now to bring these sides together
318
843763
2330
ghi lại nỗ lực của chúng tôi
để kết hợp những ý tưởng này
để kết hợp những ý tưởng này
14:18
into a single conversation. So let me show you that.
319
846093
3726
vào một cuộc nói chuyện nhỏ.
14:21
(Music)
320
849819
3661
(Nhạc)
14:25
("Institute on the Environment, University of Minnesota: Driven to Discover")
321
853480
3657
("Học viện Môi trường, Đại học Minnesota:
Động lực khám phá")
Động lực khám phá")
14:29
(Music)
322
857137
1441
(Nhạc)
14:30
("The world population is growing
323
858578
1648
("Dân số thế giới đang tăng thêm
14:32
by 75 million people each year.
324
860226
3013
75 triệu người mỗi năm.
14:35
That's almost the size of Germany.
325
863239
2433
Gần bằng diện tích của nước Đức.
14:37
Today, we're nearing 7 billion people.
326
865672
2943
Ngày này, dân số đã đạt gần 7 tỉ người.
14:40
At this rate, we'll reach 9 billion people by 2040.
327
868615
2690
Với tốc độ này, dân số sẽ đạt
9 tỉ trước năm 2040.
9 tỉ trước năm 2040.
14:43
And we all need food.
328
871305
1768
Và tất cả đều cần thức ăn.
14:45
But how?
329
873073
1351
Nhưng làm thế nào
14:46
How do we feed a growing world without destroying the planet?
330
874424
2888
để cung cấp thức ăn cho cả thế giới
mà không phá hủy hành tinh này?
mà không phá hủy hành tinh này?
14:49
We already know climate change is a big problem.
331
877312
3245
Ai cũng biết
biến đổi khí hậu là một vấn đề lớn.
biến đổi khí hậu là một vấn đề lớn.
14:52
But it's not the only problem.
332
880557
1250
Nhưng đó không phải là
vấn đề duy nhất.
vấn đề duy nhất.
14:53
We need to face 'the other inconvenient truth.'
333
881807
2922
Chúng ta cần đối diện với
một "sự thật mất lòng" khác.
một "sự thật mất lòng" khác.
14:56
A global crisis in agriculture.
334
884729
2548
Khủng hoảng nông nghiệp toàn cầu.
14:59
Population growth + meat consumption + dairy consumption + energy costs + bioenergy production = stress on natural resources.
335
887277
6259
Dân số tăng + lượng thịt tiêu thụ + lượng sữa tiêu thụ + phí năng lượng + sản xuất năng lượng sinh học = áp lực lên tự nhiên.
15:05
More than 40% of Earth's land has been cleared for agriculture.
336
893536
3449
Hơn 40% diện tích đất trái đất
đã được dùng cho nông nghiệp.
đã được dùng cho nông nghiệp.
15:08
Global croplands cover 16 million km².
337
896985
2006
Tổng diện tích cây lương thực toàn cầu
là 16 triệu km2.
là 16 triệu km2.
15:10
That's almost the size of South America.
338
898991
3193
Gần bằng diện tích Nam Mỹ.
15:14
Global pastures cover 30 million km².
339
902184
1795
Diện tích đồng cỏ là 30 triệu km2.
15:15
That's the size of Africa.
340
903979
2075
Bằng diện tích của Châu Phi.
15:18
Agriculture uses 60 times more land than urban and suburban areas combined.
341
906054
4716
Nông nghiệp đang sử dụng diện tích đất
gấp 60 lần diện tích đất thành thị và ngoại ô cộng lại.
gấp 60 lần diện tích đất thành thị và ngoại ô cộng lại.
15:22
Irrigation is the biggest use of water on the planet.
342
910770
3712
Tưới tiêu tiêu thụ nhiều nước nhất
trên hành tinh này.
trên hành tinh này.
15:26
We use 2,800 cubic kilometers of water on crops every year.
343
914482
4374
2.800 km3 nước được dùng
để tưới cho hoa màu mỗi năm.
để tưới cho hoa màu mỗi năm.
15:30
That's enough to fill 7,305 Empire State Buildings every day.
344
918856
3782
Lượng nước đó đủ để đổ đầy
7.305 tòa nhà Empire State mỗi ngày.
7.305 tòa nhà Empire State mỗi ngày.
15:34
Today, many large rivers have reduced flows.
345
922638
2981
Ngày nay, nhiều sông lớn
đã bị mất dòng chảy.
đã bị mất dòng chảy.
15:37
Some dry up altogether.
346
925619
2024
Một số còn khô cạn hoàn toàn.
15:39
Look at the Aral Sea, now turned to desert.
347
927643
3984
Biển Aral giờ đã biến thành hoang mạc.
15:43
Or the Colorado River, which no longer flows to the ocean.
348
931627
3623
Hay sông Colorado,
giờ không còn dòng chảy ra đại dương.
giờ không còn dòng chảy ra đại dương.
15:47
Fertilizers have more than doubled the phosphorus and nitrogen in the environment.
349
935250
3883
Phân bón đã làm tăng gấp đôi
lượng phốt pho và nitrogen trong môi trường.
lượng phốt pho và nitrogen trong môi trường.
15:51
The consequence?
350
939133
1256
Hậu quả?
15:52
Widespread water pollution
351
940389
1984
Ô nhiễm nước lan rộng
15:54
and massive degradation of lakes and rivers.
352
942373
2162
và nhiều sông hồ xuống cấp.
15:56
Surprisingly, agriculture is the biggest contributor to climate change.
353
944535
4374
Ngạc nhiên thay nông nghiệp
lại là nguyên nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu.
lại là nguyên nhân lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu.
16:00
It generates 30% of greenhouse gas emissions.
354
948909
2427
Nó tạo ra 30% tổng lượng khí nhà kính.
16:03
That's more than the emissions from all electricity and industry,
355
951336
2693
Nhiều hơn cả lượng khí thải ra từ
ngành sản xuất điện và công nghiệp,
ngành sản xuất điện và công nghiệp,
16:06
or from all the world's planes, trains and automobiles.
356
954029
2976
hay tất cả máy bay, tàu hỏa và ô tô
trên thế giới này gộp lại.
trên thế giới này gộp lại.
16:09
Most agricultural emissions come from tropical deforestation,
357
957005
2368
Hầu hết khí thải nông nghiệp
đều do việc phá rừng nhiệt đới
đều do việc phá rừng nhiệt đới
16:11
methane from animals and rice fields,
358
959373
1376
khí metan từ vật nuôi
và các cánh đồng lúa
và các cánh đồng lúa
16:12
and nitrous oxide from over-fertilizing.
359
960749
1832
và oxit nitro do bón phân quá nhiều.
16:14
There is nothing we do that transforms the world more than agriculture.
360
962581
3255
Không gì con người làm
biến đổi thế giới nhiều bằng công nghiệp.
biến đổi thế giới nhiều bằng công nghiệp.
16:17
And there's nothing we do that is more crucial to our survival.
361
965836
3531
Và những gì con người làm
cũng chỉ để tồn tại.
cũng chỉ để tồn tại.
16:21
Here's the dilemma...
362
969367
1506
Đúng là một điều tiến thoái lưỡng nan...
16:22
As the world grows by several billion more people,
363
970873
4355
Khi dân số thế giới
tăng thêm vài tỉ người,
tăng thêm vài tỉ người,
16:27
We'll need to double, maybe even triple, global food production.
364
975228
4584
chúng ta cần lượng thức ăn
gấp đôi, thậm chí gấp ba lần.
gấp đôi, thậm chí gấp ba lần.
16:31
So where do we go from here?
365
979812
1396
Vậy chúng ta cần làm gì?
16:33
We need a bigger conversation, an international dialogue.
366
981208
2803
Chúng ta cần một cuộc nói chuyện lớn hơn,
một cuộc đối thoại quốc tế.
một cuộc đối thoại quốc tế.
16:36
We need to invest in real solutions:
367
984011
1808
Cần đầu tư vào
những giải pháp thật sự:
những giải pháp thật sự:
16:37
incentives for farmers, precision agriculture, new crop varieties, drip irrigation,
368
985819
4338
khích lệ nông dân, nông nghiệp chính xác, đa dạng hoa màu, tưới tiêu tiết kiệm,
16:42
gray water recycling, better tillage practices, smarter diets.
369
990157
3661
tái chế nước xấu, canh tác đất tốt hơn,
chế độ ăn thông minh hơn.
chế độ ăn thông minh hơn.
16:45
We need everyone at the table.
370
993818
2206
Chúng ta cần tất cả mọi người
cùng tham gia.
cùng tham gia.
16:48
Advocates of commercial agriculture,
371
996024
1950
Vận động nông nghiệp thương mại,
16:49
environmental conservation,
372
997974
1147
đối thoại môi trường,
16:51
and organic farming...
373
999121
1461
và nông nghiệp hữu cơ...
16:52
must work together.
374
1000582
2035
phải thực hiện đồng thời.
16:54
There is no single solution.
375
1002617
1558
Không có giải pháp đơn lẻ nào hết.
16:56
We need collaboration,
376
1004191
1609
Chúng ta cần sự hợp tác,
16:57
imagination,
377
1005800
1436
sự tưởng tượng,
16:59
determination,
378
1007236
778
lòng quyết tâm,
17:00
because failure is not an option.
379
1008014
3659
bởi thất bại không phải là một lựa chọn.
17:03
How do we feed the world without destroying it?
380
1011673
3697
Làm thế nào để vừa nuôi sống thế giới
mà không hủy hoại nó?
mà không hủy hoại nó?
17:07
Yeah, so we face one of the greatest grand challenges
381
1015370
2866
Đúng vậy, chúng ta đang đối mặt
với một trong những thử thách lớn nhất
với một trong những thử thách lớn nhất
17:10
in all of human history today:
382
1018236
2110
trong lịch sử nhân loại ngày nay:
17:12
the need to feed nine billion people
383
1020346
2674
nhu cầu thức ăn cho 9 tỉ người
17:15
and do so sustainably and equitably and justly,
384
1023020
3754
và phải làm được vậy
một cách ổn định và công bằng.
một cách ổn định và công bằng.
17:18
at the same time protecting our planet
385
1026774
1701
đồng thời bảo vệ hành tinh của chúng ta
17:20
for this and future generations.
386
1028475
2813
vì thế hệ ngày nay và mai sau.
17:23
This is going to be one of the hardest things
387
1031288
1516
Đây sẽ là một trong những việc khó khăn nhất
17:24
we ever have done in human history,
388
1032804
1871
mà chúng ta từng làm trong lịch sử nhân loại,
17:26
and we absolutely have to get it right,
389
1034675
3250
và chúng ta chắc chắc phải làm tốt,
17:29
and we have to get it right on our first and only try.
390
1037925
4337
phải làm tốt trong lần thử đầu tiên và cũng là duy nhất của mình.
17:34
So thanks very much. (Applause)
391
1042262
3975
Cảm ơn rất nhiều.
(Vỗ tay)
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Foley - ProfessorJonathan Foley studies complex environmental systems and their affects on society. His computer models have shown the deep impact agriculture is having on our planet.
Why you should listen
Dr. Jonathan Foley focusses on the complex relationship between global environmental systems and human civilization, using computer models to analyze changes in land use, ecosystems and resources around the world. After 15 years at the University of Wisconsin, Foley is now a professor and McKnight Presidential Chair in the Department of Ecology and director of the Institute on the Environment at the University of Minnesota.
Jonathan Foley | Speaker | TED.com