TEDxPlaceDesNations
Bruce Aylward: Humanity vs. Ebola. How we could win a terrifying war
Bruce Aylward: Nhân loại và Ebola. Những chiến lược chiến thắng trong một cuộc chiến tranh khủng khiếp
Filmed:
Readability: 4.2
957,490 views
"Ebola đe dọa mọi thứ tạo nên chúng ta", Bruce Aylward của tổ chức sức khỏe thế giới nói. Với thái độ bình thản, ông ấy chỉ ra cho chúng ta biết về cách thức đại dịch Ebola bùng nổ - và bằng cách nào cảnh bảo quốc tế chỉ khiến vấn đề lan ra theo cấp số nhân. Ông chia sẻ 4 chiến lược quan trọng để chống lại Ebola - và bằng cách nào chúng thành công, bắt nguồn từ Hạt Lofa, Liberia, là trung tâm của dịch nhưng không có một ca mới nào được ghi nhận trong nhiều tuần qua. Cuộc chiến chống lại Ebola không thắng, ông nhấn mạnh, nhưng nếu chúng ta hành động đúng, chúng ta có thể nhìn một cách lạc quan về khả năng của chúng ta trong cuộc chiến chống lại bệnh dịch.
Bruce Aylward - Epidemiologist
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
As the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When I was invited to give this talk
a couple of months ago,
a couple of months ago,
0
697
4686
Khi tôi được mời đến thực hiện bài
phát biểu này một vài tháng trước đây,
phát biểu này một vài tháng trước đây,
00:17
we discussed a number
of titles with the organizers,
of titles with the organizers,
1
5383
3510
chúng tôi đã bàn luận về một số chủ đề
với ban tổ chức,
với ban tổ chức,
00:21
and a lot of different items were
kicked around and were discussed.
kicked around and were discussed.
2
8893
3415
rất nhiều vấn đề khác nhau
được thảo luận và tranh luận.
được thảo luận và tranh luận.
00:24
But nobody suggested this one,
3
12308
2041
Vậy mà không một ai nhắc tới đề tài này,
00:26
and the reason for that
was two months ago,
was two months ago,
4
14349
2929
bởi 2 tháng trước,
00:29
Ebola was escalating exponentially
5
17278
2912
Ebola đã phát triển theo cấp số nhân
00:32
and spreading over wider geographic areas
than we had ever seen,
than we had ever seen,
6
20190
4363
và phát tán rộng rãi trên nhiều khu vực
hơn chúng ta từng chứng kiến,
hơn chúng ta từng chứng kiến,
00:36
and the world was terrified,
concerned and alarmed
concerned and alarmed
7
24553
3269
cả thế giới đã bị chấn động,
lo lắng và quan ngại
lo lắng và quan ngại
00:40
by this disease, in a way we've not
seen in recent history.
seen in recent history.
8
27822
4968
bởi dịch bệnh này theo một cách mà chúng
ta chưa từng thấy trong lịch sử gần đây.
ta chưa từng thấy trong lịch sử gần đây.
00:44
But today, I can stand here
and I can talk to you about beating Ebola
and I can talk to you about beating Ebola
9
32790
6170
Nhưng hôm nay, tôi có thể đứng đây và tôi
có thể nói với bạn về cách đánh bại Ebola
có thể nói với bạn về cách đánh bại Ebola
00:51
because of people
whom you've never heard of,
whom you've never heard of,
10
38960
3691
Bởi vì những người
mà bạn chưa từng nghe nói tới,
mà bạn chưa từng nghe nói tới,
00:54
people like Peter Clement, a Liberian
doctor who's working in Lofa County,
doctor who's working in Lofa County,
11
42656
7159
những người như Peter Clement, một bác sĩ
người Liberia đang làm việc ở tỉnh Lofa
người Liberia đang làm việc ở tỉnh Lofa
01:02
a place that many of you have
never heard of, probably, in Liberia.
never heard of, probably, in Liberia.
12
49815
5479
Nơi mà rất nhiều người trong số các bạn
có lẽ chưa từng nghe tới, nó ở Liberia.
có lẽ chưa từng nghe tới, nó ở Liberia.
01:07
The reason that Lofa County
is so important
is so important
13
55294
2390
Lý do mà hạt Lofa trở nên quan trọng
01:09
is because about five months ago,
14
57684
2431
là vì vào khoảng 5 tháng trước,
01:12
when the epidemic was
just starting to escalate,
just starting to escalate,
15
60115
4418
khi bệnh dịch mới bắt đầu phát triển,
01:16
Lofa County was right at the center,
the epicenter of this epidemic.
the epicenter of this epidemic.
16
64533
4944
Hạt Lofa ở ngay trung tâm,
tâm chấn của đại dịch này.
tâm chấn của đại dịch này.
01:21
At that time, MSF
and the treatment center there,
and the treatment center there,
17
69477
3745
Vào thời điểm đó, MSF
và các trung tâm trị liệu ở đó,
và các trung tâm trị liệu ở đó,
01:25
they were seeing dozens of patients
every single day,
every single day,
18
73222
2875
họ đang chăm sóc hàng tá bệnh nhân
từng ngày,
từng ngày,
01:28
and these patients, these communities
were becoming more and more terrified
were becoming more and more terrified
19
76097
4248
và những bệnh nhân, những cộng đồng này
theo thời gian càng ngày càng trở nên
theo thời gian càng ngày càng trở nên
01:32
as time went by, with this disease
and what it was doing to their families,
and what it was doing to their families,
20
80345
4368
sợ hãi hơn với dịch bệnh này
và những gì nó đã gây ra với gia đình họ,
và những gì nó đã gây ra với gia đình họ,
01:36
to their communities,
to their children, to their relatives.
to their children, to their relatives.
21
84713
3616
với cộng đồng của họ,
với con của họ, với người thân của họ.
với con của họ, với người thân của họ.
01:40
And so Peter Clement was charged with
driving that 12-hour-long rough road
driving that 12-hour-long rough road
22
88329
4763
Và vậy là Peter Clement được giao sứ mệnh
lái xe 12 tiếng trên con đường dài, gồ ghề
lái xe 12 tiếng trên con đường dài, gồ ghề
01:45
from Monrovia, the capital,
up to Lofa County,
up to Lofa County,
23
93092
4247
từ thủ đô Monrovia đến tỉnh Lofa,
01:49
to try and help bring control
to the escalating epidemic there.
to the escalating epidemic there.
24
97339
4362
để thử và giúp kiểm soát sự bùng phát
của bệnh dịch nơi đây
của bệnh dịch nơi đây
01:53
And what Peter found when he arrived was
the terror that I just mentioned to you.
the terror that I just mentioned to you.
25
101701
5362
Và những gì Peter thấy khi ông đến nơi là
sự kinh hoàng mà tôi đã đề cập với bạn.
sự kinh hoàng mà tôi đã đề cập với bạn.
01:59
So he sat down with the local chiefs,
and he listened.
and he listened.
26
107063
4241
ông ấy ngồi cùng với những
lãnh đạo địa phương và lắng nghe.
lãnh đạo địa phương và lắng nghe.
02:03
And what he heard was heartbreaking.
27
111304
3641
Và những gì mà ông ấy nghe
thấy thật rất đau lòng.
thấy thật rất đau lòng.
02:07
He heard about the devastation
and the desperation
and the desperation
28
114945
4334
Ông đã nghe về sự tàn phá và sự tuyệt vọng
02:11
of people affected by this disease.
29
119279
3299
của những người dân chịu
ảnh hưởng bởi dịch bệnh này.
ảnh hưởng bởi dịch bệnh này.
02:14
He heard the heartbreaking stories
30
122578
2078
Ông nghe thấy những
câu chuyện đau lòng
câu chuyện đau lòng
02:16
about not just the damage
that Ebola did to people,
that Ebola did to people,
31
124656
3447
không chỉ về những tổn hại mà
Ebola gây ra cho con ngừơi
Ebola gây ra cho con ngừơi
02:20
but what it did to families
and what it did to communities.
and what it did to communities.
32
128103
3196
mà còn những gì nó gây ra cho
các gia đình và cho cộng đồng.
các gia đình và cho cộng đồng.
02:24
And he listened to the local chiefs there
and what they told him --
and what they told him --
33
132589
4410
Và ông ấy lắng nghe các lãnh đạo
địa phương nơi đó và những gì họ bảo ông
địa phương nơi đó và những gì họ bảo ông
02:29
They said, "When our children are sick,
when our children are dying,
when our children are dying,
34
136999
3444
Họ nói,"Khi những đứa trẻ của chúng tôi
bị ốm, khi chúng đang dần chết,
bị ốm, khi chúng đang dần chết,
02:32
we can't hold them at a time when
we want to be closest to them.
we want to be closest to them.
35
140443
3804
chúng tôi không thể ôm chúng vào lúc
mà chúng tôi muốn gần gũi chúng nhất.
mà chúng tôi muốn gần gũi chúng nhất.
02:36
When our relatives die, we can't take care
of them as our tradition demands.
of them as our tradition demands.
36
144247
4690
Khi người thân chúng tôi chết, chúng tôi
không thể chăm sóc họ theo phong tục
không thể chăm sóc họ theo phong tục
02:41
We are not allowed to wash
the bodies to bury them
the bodies to bury them
37
148937
2680
Chúng tôi không được phép tắm
cho thi thể để chôn cất
cho thi thể để chôn cất
02:43
the way our communities and
our rituals demand.
our rituals demand.
38
151617
3184
theo cái cách mà cộng đồng và
nghi lễ của chúng tôi yêu cầu.
nghi lễ của chúng tôi yêu cầu.
02:47
And for this reason, they were
deeply disturbed, deeply alarmed
deeply disturbed, deeply alarmed
39
154801
3407
Và vì lý do này, họ đã thực sự
bất an và lo lắng
bất an và lo lắng
02:50
and the entire epidemic
was unraveling in front of them.
was unraveling in front of them.
40
158208
3787
và toàn bộ đại dịch đã được
tháo gỡ trước mặt họ.
tháo gỡ trước mặt họ.
02:54
People were turning on the healthcare
workers who had come,
workers who had come,
41
161995
2916
Họ tìm đến những nhân viên
y tế, những người đã đến giúp họ,
y tế, những người đã đến giúp họ,
02:57
the heroes who had come to try
and help save the community,
and help save the community,
42
164911
3354
những anh hùng đến để cố gắng
và hỗ trợ giúp cộng đồng,
và hỗ trợ giúp cộng đồng,
03:00
to help work with the community,
and they were unable to access them.
and they were unable to access them.
43
168265
4919
để hợp tác với cộng đồng, nhưng những
người này không thể tới gần họ.
người này không thể tới gần họ.
03:05
And what happened then was
Peter explained to the leaders.
Peter explained to the leaders.
44
173184
5218
Và những gì xảy ra tiếp theo, là
Peter giải thích cho các lãnh đạo.
Peter giải thích cho các lãnh đạo.
03:10
The leaders listened.
They turned the tables.
They turned the tables.
45
178402
2735
Lãnh đạo lắng nghe. Họ thay đổi tình hình.
03:13
And Peter explained what Ebola was.
He explained what the disease was.
He explained what the disease was.
46
181137
3607
Và Peter giải thích Ebola là gì.
Ông ấy giải thích bệnh dịch đó là gì.
Ông ấy giải thích bệnh dịch đó là gì.
03:16
He explained what it did
to their communities.
to their communities.
47
184744
2275
Ông ấy giải thích nó đã
làm gì với cộng đồng họ
làm gì với cộng đồng họ
03:19
And he explained that Ebola threatened
everything that made us human.
everything that made us human.
48
187019
5158
Và ông ấy giải thích rằng Ebola đe dọa
mọi thứ làm nên con người chúng ta.
mọi thứ làm nên con người chúng ta.
03:24
Ebola means you can't hold your children
the way you would in this situation.
the way you would in this situation.
49
192177
4386
Ebola là bạn không thể ôm con bạn theo
cách mà bạn sẽ làm trong tình cảnh này.
cách mà bạn sẽ làm trong tình cảnh này.
03:28
You can't bury your dead
the way that you would.
the way that you would.
50
196563
2310
Bạn không thể lo hậu sự
theo bạn đáng lẽ sẽ làm.
theo bạn đáng lẽ sẽ làm.
03:31
You have to trust these people
in these space suits to do that for you.
in these space suits to do that for you.
51
198873
4643
Bạn phải giao phó việc đó cho
những người trong bộ đồ vũ trụ.
những người trong bộ đồ vũ trụ.
03:35
And ladies and gentlemen, what
happened then was rather extraordinary:
happened then was rather extraordinary:
52
203516
3349
Và thưa quý vị, những gì xảy ra
thật sự rất phi thường:
thật sự rất phi thường:
03:39
The community and the health workers,
Peter, they sat down together
Peter, they sat down together
53
206865
3246
Các cộng đồng, nhân viên y tế và
Peter ngồi xuống cùng nhau
Peter ngồi xuống cùng nhau
03:42
and they put together a new plan
for controlling Ebola in Lofa County.
for controlling Ebola in Lofa County.
54
210111
5057
và cùng nhau lập ra một kế hoạch mới
để kiểm soát Ebola ở tỉnh Lofa.
để kiểm soát Ebola ở tỉnh Lofa.
03:47
And the reason that this is such
an important story, ladies and gentlemen,
an important story, ladies and gentlemen,
55
215168
4474
Và lý do mà câu chuyện này là một
câu chuyện quan trọng, thưa quý vị
câu chuyện quan trọng, thưa quý vị
03:51
is because today, this county, which is
right at the center of this epidemic
right at the center of this epidemic
56
219642
5094
là vì đến hôm nay, tỉnh Lofa, cái nơi
mà ngay giữa trung tâm bệnh dịch
mà ngay giữa trung tâm bệnh dịch
03:56
you've been watching,
you've been seeing in the newspapers,
you've been seeing in the newspapers,
57
224736
2827
các vị đã theo dõi,
các vị đã đọc báo,
các vị đã đọc báo,
03:59
you've been seeing on
the television screens,
the television screens,
58
227563
3743
các vị đã thấy tin tức qua màn hình tivi,
04:03
today Lofa County is nearly eight weeks
without seeing a single case of Ebola.
without seeing a single case of Ebola.
59
231306
6087
Đến hôm nay, tỉnh Lofa đã gần được
8 tuần không có một trường hợp Ebola nào.
8 tuần không có một trường hợp Ebola nào.
04:09
(Applause)
60
237393
7046
(khán giả vỗ tay)
04:16
Now, this doesn't mean that
the job is done, obviously.
the job is done, obviously.
61
244449
3423
Điều này hiển nhiên không có nghĩa
là công việc đã được hoàn thành,
là công việc đã được hoàn thành,
04:20
There's still a huge risk
that there will be additional cases there.
that there will be additional cases there.
62
247872
3256
Vẫn còn một nguy cơ lớn
với nhiều trường hợp khác ngoài kia
với nhiều trường hợp khác ngoài kia
04:23
But what it does teach us
is that Ebola can be beaten.
is that Ebola can be beaten.
63
251128
3264
Nhưng nó dạy cho chúng ta
rằng Ebola có thể bị đánh bại
rằng Ebola có thể bị đánh bại
04:26
That's the key thing.
64
254392
1657
Đó là điều mấu chốt
04:28
Even on this scale,
65
256049
1167
Thậm chí với mức độ này
04:29
even with the rapid kind of growth
that we saw in this environment here,
that we saw in this environment here,
66
257216
3897
thậm chí với sự phát triển nhanh
mà chúng ta đã thấy trong môi trường ở đây
mà chúng ta đã thấy trong môi trường ở đây
04:33
we now know Ebola can be beaten.
67
261113
3458
giờ chúng ta biết Ebola có thể bị đánh bại
04:36
When communities come together
with health care workers, work together,
with health care workers, work together,
68
264571
3991
Khi cộng đồng làm việc cùng nhau
cùng với những nhân viên y tế
cùng với những nhân viên y tế
04:40
that's when this disease can be stopped.
69
268562
2673
đó là lúc bệnh dịch này có thể dừng lại
04:43
But how did Ebola end up
in Lofa County in the first place?
in Lofa County in the first place?
70
271235
3650
Nhưng bằng cách nào Ebola đã kết thúc
ở nơi đầu tiên là hạt Lofa?
ở nơi đầu tiên là hạt Lofa?
04:47
Well, for that, we have to go back
12 months, to the start of this epidemic.
12 months, to the start of this epidemic.
71
274885
4692
Chúng ta phải quay trở lại
12 tháng trước khi bắt đầu dịch này.
12 tháng trước khi bắt đầu dịch này.
04:51
And as many of you know,
this virus went undetected,
this virus went undetected,
72
279577
3251
Và như nhiều bạn biết,
virus này đã không được phát hiện
virus này đã không được phát hiện
04:55
it evaded detection for three
or four months when it began.
or four months when it began.
73
282828
3975
nó không bị phát hiện từ 3 đến 4 tháng
kể từ khi nó bùng phát
kể từ khi nó bùng phát
04:59
That's because this is not
a disease of West Africa,
a disease of West Africa,
74
286803
2663
Bởi vì đây không phải là
bệnh của Tây Phi,
bệnh của Tây Phi,
05:01
it's a disease of Central Africa,
half a continent away.
half a continent away.
75
289466
3145
Nó là bệnh của Trung Phi,
một nửa lục địa phía xa
một nửa lục địa phía xa
05:04
People hadn't seen the disease before;
76
292611
1936
Người ta chưa hề thấy bệnh này bao giờ
05:06
health workers hadn't seen
the disease before.
the disease before.
77
294547
2609
Những nhân viên y tế chưa hề thấy
bệnh này bao giờ
bệnh này bao giờ
05:09
They didn't know what
they were dealing with,
they were dealing with,
78
297156
2168
Họ đã không biết phải làm gì
05:11
and to make it
even more complicated,
even more complicated,
79
299324
2059
và để khiến vấn đề
trở nên phức tạp hơn
trở nên phức tạp hơn
05:13
the virus itself was causing a symptom,
a type of a presentation
a type of a presentation
80
301383
4568
Virus đó tự tạo cho nó một triệu trứng,
một kiểu biểu hiện
một kiểu biểu hiện
05:18
that wasn't classical of the disease.
81
305951
2265
mà không giống như đặc thù của bệnh
05:20
So people didn't even recognize
the disease, people who knew Ebola.
the disease, people who knew Ebola.
82
308216
4415
Vì thế con người thậm chí không nhận ra
Ebola, dù họ biết Ebola
Ebola, dù họ biết Ebola
05:24
For that reason it evaded detection
for some time,
for some time,
83
312631
3859
Đó là lý do nó không bị phát hiện
trong một thời gian
trong một thời gian
05:28
But contrary to public belief
sometimes these days,
sometimes these days,
84
316490
3170
Nhưng trái ngược với niềm tin
công chúng những ngày đó
công chúng những ngày đó
05:31
once the virus was detected,
there was a rapid surge in of support.
there was a rapid surge in of support.
85
319660
5515
một khi virus bị phát hiện,
sự hỗ trợ tăng nhanh đột biến
sự hỗ trợ tăng nhanh đột biến
05:37
MSF rapidly set up an Ebola treatment
center, as many of you know, in the area.
center, as many of you know, in the area.
86
325175
5061
MSF nhanh chóng thiết lập một trung tâm
chữa trị Ebola tại khu vực, như bạn biết
chữa trị Ebola tại khu vực, như bạn biết
05:42
The World Health Organization
and the partners that it works with
and the partners that it works with
87
330236
3094
Tổ chức sức khỏe thế giới và những đối tác
mà nó làm việc cùng
mà nó làm việc cùng
05:45
deployed eventually hundreds of people
over the next two months
over the next two months
88
333330
3675
cuối cùng đã triển khai hàng trăm người
trong hai tháng sau đó
trong hai tháng sau đó
05:49
to be able to help track the virus.
89
337005
2388
để có thể giúp theo dõi virus.
05:51
The problem, ladies and gentlemen,
is by then, this virus,
is by then, this virus,
90
339393
4031
Vấn đề là, thưa quý vị,
sau đó, virus này,
sau đó, virus này,
05:55
well known now as Ebola,
had spread too far.
had spread too far.
91
343424
3553
với tên gọi nổi tiếng, Ebola
đã phát tán rất xa
đã phát tán rất xa
05:59
It had already outstripped what was
one of the largest responses
one of the largest responses
92
346977
3209
Nó đã vượt qua một trong những
phản ứng lớn nhất
phản ứng lớn nhất
06:02
that had been mounted so far
to an Ebola outbreak.
to an Ebola outbreak.
93
350186
3809
mà cho đến nay được gắn với tên gọi
sự bùng nổ Ebola
sự bùng nổ Ebola
06:06
By the middle of the year,
not just Guinea
not just Guinea
94
353995
2408
Đến giữa năm, không chỉ Guinea
06:08
but now Sierra Leone and Liberia
were also infected.
were also infected.
95
356403
3963
mà cả Sierra Leone và Leberia
cũng bị nhiễm
cũng bị nhiễm
06:12
As the virus was spreading geographically,
the numbers were increasing
the numbers were increasing
96
360366
4867
Virus đã trải rộng theo địa lý
số lượng đã tăng lên
số lượng đã tăng lên
06:17
and at this time, not only were
hundreds of people infected
hundreds of people infected
97
365233
5056
và tại thời điểm đó, không chỉ
hàng trăm người bị nhiễm
hàng trăm người bị nhiễm
06:22
and dying of the disease,
98
370289
1879
và chết bởi bệnh này,
06:24
but as importantly,
the front line responders,
the front line responders,
99
372168
2739
mà quan trọng,
những người ứng phó đầu tiên
những người ứng phó đầu tiên
06:27
the people who had gone to try and help,
100
374907
2843
những người đến để cố gắng giúp
06:29
the health care workers, the other
responders
responders
101
377750
3142
những nhân viên y tế,
những người giúp đỡ khác
những người giúp đỡ khác
06:33
were also sick and dying by the dozens.
102
380892
2606
cũng bị ốm và chết rất nhiều
06:36
The presidents of these countries
recognized the emergencies.
recognized the emergencies.
103
383934
2948
Tổng thống của những nước này
nhận ra sự khẩn cấp
nhận ra sự khẩn cấp
06:39
They met right around that time,
they agreed on common action
they agreed on common action
104
386882
3540
Họ gặp nhau ngay thời gian đó,
họ đồng ý về hành động chung
họ đồng ý về hành động chung
06:42
and they put together an emergency
joint operation center in Conakry
joint operation center in Conakry
105
390422
4218
và họ cùng nhau tạo một trung tâm hoạt
động khẩn cấp liên kết tại Conakry
động khẩn cấp liên kết tại Conakry
06:46
to try and work together to finish this
disease and get it stopped,
disease and get it stopped,
106
394640
4320
để cố gắng và làm việc cùng nhau nhằm kết
thúc căn bệnh này
thúc căn bệnh này
06:51
to implement the strategies
we talked about.
we talked about.
107
398960
2752
để triển khai những chiến thuật mà
chúng ta đã đề cập
chúng ta đã đề cập
06:54
But what happened then was something
we had never seen before with Ebola.
we had never seen before with Ebola.
108
402242
3957
Nhưng điều xảy ra sau đó là những gì
chúng tôi chưa từng nhìn thấy về Ebola
chúng tôi chưa từng nhìn thấy về Ebola
06:58
What happened then was the virus,
or someone sick with the virus,
or someone sick with the virus,
109
406199
3586
Điều xảy ra là virus hoặc
ai đó có virus
ai đó có virus
07:01
boarded an airplane,
flew to another country,
flew to another country,
110
409785
3396
lên máy bay, di chuyển sang nước khác
07:05
and for the first time,
we saw in another distant country
we saw in another distant country
111
413181
4142
và lần đầu tiên, chúng tôi thấy
ở một nước xa xôi
ở một nước xa xôi
07:09
the virus pop up again.
112
417323
2556
virus lại xuất hiện.
07:12
This time it was in Nigeria,
in the teeming metropolis of Lagos,
in the teeming metropolis of Lagos,
113
419879
4407
Lần này là ở Nigeria,
tại đô thị đông đúc của Lagos,
tại đô thị đông đúc của Lagos,
07:16
21 million people.
114
424286
1959
21 triệu người.
07:18
Now the virus was in that environment.
115
426245
2983
Bây giờ virus đã ở trong môi trường
07:21
And as you can anticipate,
there was international alarm,
there was international alarm,
116
429228
3540
và như bạn có thể đoán được,
một hồi chuông cảnh báo quốc tế
một hồi chuông cảnh báo quốc tế
07:24
international concern on a scale that
we hadn't seen in recent years
we hadn't seen in recent years
117
432768
3768
một mức độ liên quan quốc tế mà
chúng tôi chưa thấy trong vài năm trở lại
chúng tôi chưa thấy trong vài năm trở lại
07:28
caused by a disease like this.
118
436536
2454
gây ra bởi một bệnh dịch như thế này
07:31
The World Health Organization immediately
called together an expert panel,
called together an expert panel,
119
438990
4640
Tổ chức sức khỏe thế giới ngay lập tức
kêu gọi cùng nhau một kênh chuyên gia
kêu gọi cùng nhau một kênh chuyên gia
07:35
looked at the situation,
declared an international emergency.
declared an international emergency.
120
443630
3621
xem xét tình hình, thông báo
một tình huống khẩn cấp quốc tế
một tình huống khẩn cấp quốc tế
07:39
And in doing so, the expectation would be
that there would be a huge outpouring
that there would be a huge outpouring
121
447256
5090
để làm điều đó, mong muốn là
có một sự lan tỏa rộng lớn
có một sự lan tỏa rộng lớn
07:44
of international assistance
to help these countries
to help these countries
122
452346
2970
về sự trợ giúp quốc tế để
giúp những nước này
giúp những nước này
07:47
which were in so much trouble
and concern at that time.
and concern at that time.
123
455316
3718
những nước đang trong khó khăn
thời điểm đó
thời điểm đó
07:51
But what we saw was
something very different.
something very different.
124
459364
2747
Nhưng điều chúng tôi thấy
là một thứ rất khác
là một thứ rất khác
07:54
There was some great response.
125
462341
3528
Có một vài phản hồi lớn
07:58
A number of countries came to assist --
many, many NGOs and others, as you know,
many, many NGOs and others, as you know,
126
465869
4761
Số lượng quốc gia đến trợ giúp --
nhiều tổ chức phi chính phủ, như bạn biết
nhiều tổ chức phi chính phủ, như bạn biết
08:02
but at the same time, the opposite
happened in many places.
happened in many places.
127
470630
3416
nhưng cùng thời điểm, sự đối nghịch
xảy ra ở nhiều nơi.
xảy ra ở nhiều nơi.
08:06
Alarm escalated, and very soon
these countries found themselves
these countries found themselves
128
474046
4115
cảnh báo tăng lên, và rất nhanh
những quốc gia này nhận ra
những quốc gia này nhận ra
08:10
not receiving the support they needed,
but increasingly isolated.
but increasingly isolated.
129
478161
4395
không những không nhận được hỗ trợ họ cần,
mà ngày càng bị cô lập
mà ngày càng bị cô lập
08:14
What we saw was commercial airlines
started flying into these countries
started flying into these countries
130
482556
4734
Điều chúng tôi thấy là những chuyến bay
thương mại đến những quốc gia này
thương mại đến những quốc gia này
08:19
and people who hadn't even been
exposed to the virus
exposed to the virus
131
487290
2591
và những người chưa từng bị
phát hiện mắc virus
phát hiện mắc virus
08:22
were no longer allowed to travel.
132
489881
2162
không còn được phép đi du lịch
08:24
This cause not only problems, obviously,
for the countries themselves,
for the countries themselves,
133
492043
3928
Điều này hiển nhiên không chỉ gây
khó khăn cho những nước liên quan
khó khăn cho những nước liên quan
08:28
but also for the response.
134
495971
2122
mà còn ảnh hưởng đến sự ứng phó
08:30
Those organizations that were
trying to bring people in,
trying to bring people in,
135
498093
2962
Những tổ chức đó cố gắng đưa người sang
08:33
to try and help them
respond to the outbreak,
respond to the outbreak,
136
501055
2206
cố gắng giúp họ ứng phó với bệnh dịch
08:35
they could not get
people on airplanes,
people on airplanes,
137
503261
1932
thì không thể đưa người lên máy bay,
08:37
they could not get them into the
countries to be able to respond.
countries to be able to respond.
138
505193
3199
họ không thể đưa họ đến những quốc gia
để có thể ứng phó.
để có thể ứng phó.
08:40
In that situation,
ladies and gentleman,
ladies and gentleman,
139
508392
2012
Trong tình huống đó, thưa quý vị
08:42
a virus like Ebola takes advantage.
140
510404
3235
một virus như Ebola được hưởng lợi.
08:45
And what we saw then was something
also we hadn't seen before.
also we hadn't seen before.
141
513639
4938
Và điều chúng ta đã thấy cũng là một thứ
chúng ta chưa từng thấy trước kia
chúng ta chưa từng thấy trước kia
08:50
Not only did this virus
continue in the places
continue in the places
142
518577
3156
Không chỉ virus tiếp tục phát tán
ở những nơi đó
ở những nơi đó
08:53
where they'd already become infected,
but then it started to escalate
but then it started to escalate
143
521733
3591
nơi chúng đã trở nên lây nhiễm,
rồi sau đó bắt đầu bùng phát nhanh chóng
rồi sau đó bắt đầu bùng phát nhanh chóng
08:57
and we saw the case numbers
that you see here,
that you see here,
144
525324
2368
và chúng ta đã thấy số ca nhiễm
mà bạn biết,
mà bạn biết,
08:59
something we'd never seen before
on such a scale,
on such a scale,
145
527692
3054
điều chúng ta chưa từng thấy trước kia
trên một quy mô như thế
trên một quy mô như thế
09:02
an exponential increase of Ebola cases
146
530746
3037
sự bùng nổ ghê gớm những ca nhiễm Ebola
09:05
not just in these countries or the areas
already infected in these countries
already infected in these countries
147
533783
4241
không chỉ ở những nước hoặc khu vực
đã bị lây nhiễm
đã bị lây nhiễm
09:10
but also spreading further and
deeper into these countries.
deeper into these countries.
148
538024
3859
và còn trải rộng và sâu hơn
ở những quốc gia này
ở những quốc gia này
09:14
Ladies and gentleman,
this was one of the most concerning
this was one of the most concerning
149
541883
3064
Thưa quý vị, một trong
những vấn đề liên quan
những vấn đề liên quan
09:17
international emergencies in public health
we've ever seen.
we've ever seen.
150
544947
4825
tình trạng khẩn cấp quốc tế ở sức khỏe
cộng đồng chúng ta từng thấy
cộng đồng chúng ta từng thấy
09:22
And what happened in these countries then,
151
550502
2051
Và điều đã xảy ra ở những nước này sau đó
09:24
many of you saw, again, on the television,
read about in the newspapers,
read about in the newspapers,
152
552553
4189
nhiều bạn nhìn thấy trên truyền hình,
qua báo chí,
qua báo chí,
09:28
we saw the health system start to collapse
under the weight of this epidemic.
under the weight of this epidemic.
153
556742
5360
chúng ta thấy hệ thống sức khỏe bắt đầu
sụp đổ dưới sức nặng của dịch bệnh này
sụp đổ dưới sức nặng của dịch bệnh này
09:34
We saw the schools begin to close,
markets no longer started,
markets no longer started,
154
562102
4620
Chúng ta thấy trường học bắt đầu đóng cửa,
thị trường không còn hoạt động,
thị trường không còn hoạt động,
09:38
no longer functioned the way
that they should in these countries.
that they should in these countries.
155
566722
3320
không còn theo chức năng vốn dĩ
ở những nước này
ở những nước này
09:42
We saw that misinformation and
misperceptions started to spread
misperceptions started to spread
156
570042
4119
Chúng ta thấy thông tin và nhận thức
sai lệch bắt đầu lan tràn
sai lệch bắt đầu lan tràn
09:46
even faster through the communities,
which became even more alarmed
which became even more alarmed
157
574161
3484
thậm chí nhanh hơn trong cộng đồng,
trở nên báo động hơn
trở nên báo động hơn
09:49
about the situation.
158
577645
1615
về tình huống này.
09:51
They started to recoil from those people
that you saw in those space suits,
that you saw in those space suits,
159
579260
3584
Họ bắt đầu tránh xa những người mà
bạn nhìn thấy trong bộ quần áo không gian
bạn nhìn thấy trong bộ quần áo không gian
09:55
as they call them,
who had come to help them.
who had come to help them.
160
582844
2247
người mà họ từng gọi,
là những kẻ đã đến để giúp
là những kẻ đã đến để giúp
09:57
And then the situation
deteriorated even further.
deteriorated even further.
161
585091
3027
Và khi tình huống
trở nên thậm chí tồi tệ hơn
trở nên thậm chí tồi tệ hơn
10:00
The countries had to declare
a state of emergency.
a state of emergency.
162
588118
2682
Những quốc gia phải ban bố
tình trạng khẩn cấp
tình trạng khẩn cấp
10:03
Large populations needed to be quarantined
in some areas, and then riots broke out.
in some areas, and then riots broke out.
163
590800
5405
Lượng lớn người dân cần được cách ly tại
vài khu vực, sau đó một vài thoát ra ngoài
vài khu vực, sau đó một vài thoát ra ngoài
10:08
It was a very, very terrifying situation.
164
596205
3770
Đó là một tình huống rất, rất đáng sợ.
10:12
Around the world,
many people began to ask,
many people began to ask,
165
599975
2859
Trên thế giới, nhiều người
bắt đầu thắc mắc
bắt đầu thắc mắc
10:15
can we ever stop Ebola
when it starts to spread like this?
when it starts to spread like this?
166
602834
3969
liệu chúng ta có thể dừng Ebola khi nó
bắt đầu phát tán như thế ?
bắt đầu phát tán như thế ?
10:19
And they started to ask, how well
do we really know this virus?
do we really know this virus?
167
606803
4452
Và họ bắt đầu hỏi, chúng ta thực sự biết
về virus này như nào ?
về virus này như nào ?
10:23
The reality is we don't know
Ebola extremely well.
Ebola extremely well.
168
611585
3155
Sự thực là chúng ta không hiểu về Ebola
thực sự nhiều
thực sự nhiều
10:26
It's a relatively modern disease
in terms of what we know about it.
in terms of what we know about it.
169
614740
3995
Nó là một bệnh tương đối mới
theo cách chúng ta biết về nó
theo cách chúng ta biết về nó
10:30
We've known the disease only for 40 years,
170
618735
2285
Chúng ta mới biết về bệnh dịch
trong 40 năm,
trong 40 năm,
10:33
since it first popped up
in Central Africa in 1976.
in Central Africa in 1976.
171
621020
3482
từ lần đầu nó xuất hiện
ở Trung Phi năm 1976.
ở Trung Phi năm 1976.
10:36
But despite that, we do know many things:
172
624502
3080
Nhưng thay vào đó, chúng ta biết nhiều thứ
10:39
We know that this virus
probably survives in a type of a bat.
probably survives in a type of a bat.
173
627582
4223
Chúng ta biết rằng virus này
có thể sống trong một loại dơi
có thể sống trong một loại dơi
10:44
We know that it probably enters
a human population
a human population
174
631805
3116
Chúng ta biết nó có thể xâm nhập
vào một quần thể người
vào một quần thể người
10:47
when we come in contact with a wild animal
175
634921
2607
khi chúng ta tiếp xúc với
động vật hoang dại
động vật hoang dại
10:49
that has been infected with the virus
and probably sickened by it.
and probably sickened by it.
176
637528
3558
mà đã bị nhiễm virus và có thể
ốm vì nó.
ốm vì nó.
10:53
Then we know that the virus
spreads from person to person
spreads from person to person
177
641086
3221
Sau đó chúng ta biết rằng virus
phát tán từ người sang người
phát tán từ người sang người
10:56
through contaminated body fluids.
178
644307
2273
thông qua dịch cơ thể (máu) bị nhiễm.
10:58
And as you've all seen,
179
646580
1491
Và như bạn đã thấy,
11:00
we know the horrific disease
that it then causes in humans,
that it then causes in humans,
180
648071
3482
chúng ta biết căn bệnh khủng khiếp
mà sau đó nó gây ra ở người
mà sau đó nó gây ra ở người
11:03
where we see this disease cause
severe fevers, diarrhea, vomiting,
severe fevers, diarrhea, vomiting,
181
651553
4518
khi chúng ta thấy bệnh này gây ra
sốt nặng, tiêu chảy, nôn mửa,
sốt nặng, tiêu chảy, nôn mửa,
11:08
and then unfortunately, in 70 percent
of the cases or often more, death.
of the cases or often more, death.
182
656071
6470
và sau đó không may là 70% hoặc hơn
những ca nhiễm đã chết.
những ca nhiễm đã chết.
11:14
This is a very dangerous,
debilitating, and deadly disease.
debilitating, and deadly disease.
183
662541
5343
Đây là căn bệnh rất nguy hiểm, suy nhược
và chết người.
và chết người.
11:20
But despite the fact that we've not known
this disease for a particularly long time,
this disease for a particularly long time,
184
668344
4173
Nhưng mặc dù thực tế chúng ta không biết
bệnh này trong một thời gian dài,
bệnh này trong một thời gian dài,
11:24
and we don't know everything about it,
we do know how to stop this disease.
we do know how to stop this disease.
185
672517
4877
và chúng ta không biết mọi thứ về nó,
chúng ta biết cách nào để dừng nó lại
chúng ta biết cách nào để dừng nó lại
11:29
There are four things
that are critical to stopping Ebola.
that are critical to stopping Ebola.
186
677394
3214
Có 4 thứ quan trọng để dừng Ebola lại.
11:32
First and foremost, the communities
have got to understand this disease,
have got to understand this disease,
187
680608
4314
Đầu tiên và trên hết, cộng đồng
phải hiểu về bệnh này,
phải hiểu về bệnh này,
11:37
they've got to understand
how it spreads and how to stop it.
how it spreads and how to stop it.
188
684922
3521
họ phải hiểu bằng cách nào
nó phát tán và làm sao dừng nó lại.
nó phát tán và làm sao dừng nó lại.
11:40
And then we've got to be able to have
systems that can find every single case,
systems that can find every single case,
189
688443
4076
Và sau đó họ phải có khả năng phát hiện
những trường hợp đơn lẻ,
những trường hợp đơn lẻ,
11:44
every contact of those cases,
190
692519
2006
mọi thông tin về những trường hợp đó,
11:46
and begin to track the transmission chains
so that you can stop transmission.
so that you can stop transmission.
191
694525
4157
và bắt đầu theo dõi chuỗi lây truyền
để có thể dừng những chuỗi này lại.
để có thể dừng những chuỗi này lại.
11:50
We have to have treatment centers,
specialized Ebola treatment centers,
specialized Ebola treatment centers,
192
698682
3622
Chúng ta phải có những trung tâm chữa trị,
trung tâm đặc trị Ebola,
trung tâm đặc trị Ebola,
11:54
where the workers can be protected
193
702304
2513
nơi những người làm việc được bảo vệ
11:57
as they try to provide support
to the people who are infected,
to the people who are infected,
194
704817
4872
và họ cố gắng cung cấp trợ giúp cho
những người nhiễm bệnh
những người nhiễm bệnh
12:01
so that they might survive the disease.
195
709689
2445
để những người này có thể
sống sót qua bệnh.
sống sót qua bệnh.
12:04
And then for those who do die,
196
712134
2200
Và sau đó với những người bị chết,
12:06
we have to ensure there is a safe, but at
the same time dignified, burial process,
the same time dignified, burial process,
197
714334
5858
chúng ta phải đảm bảo an toàn, đồng thời
có một quá trình chôn cất trang nghiêm
có một quá trình chôn cất trang nghiêm
12:12
so that there is no spread
at that time as well.
at that time as well.
198
720192
3896
để không còn lây lan trong thời gian đó.
12:16
So we do know how to stop Ebola, and these
strategies work, ladies and gentlemen.
strategies work, ladies and gentlemen.
199
724798
4501
Chúng ta biết dừng Ebola bằng cách nào và
với những công việc này, thưa quý vị.
với những công việc này, thưa quý vị.
12:21
The virus was stopped in Nigeria
by these four strategies
by these four strategies
200
729299
4159
Virus đã được dập tắt ở Nigeria
bởi 4 chiến lược đó
bởi 4 chiến lược đó
12:25
and the people implementing
them, obviously.
them, obviously.
201
733458
2104
và tất nhiên bởi
những người thực hiện chúng
những người thực hiện chúng
12:27
It was stopped in Senegal, where it had
spread, and also in the other countries
spread, and also in the other countries
202
735562
4022
Nó được dập tắt ở Senegal, nơi nó phát tán
và nhiều quốc gia khác
và nhiều quốc gia khác
12:31
that were affected by this virus,
in this outbreak.
in this outbreak.
203
739584
3593
mà bị lây nhiễm bởi virus này,
trong dịch bệnh này.
trong dịch bệnh này.
12:35
So there's no question that
these strategies actually work.
these strategies actually work.
204
743177
3841
Không có nghi ngờ về việc những
chiến thuật này thực sự tác dụng
chiến thuật này thực sự tác dụng
12:39
The big question, ladies and gentlemen,
was whether these strategies could work
was whether these strategies could work
205
747018
5308
Câu hỏi lớn, thưa quý vị, là liệu
những chiến thuật này có thể tác dụng
những chiến thuật này có thể tác dụng
12:44
on this scale, in this situation,
with so many countries affected
with so many countries affected
206
752326
4274
trên quy mô này, trong tình huống này,
với nhiều quốc gia bị ảnh hưởng
với nhiều quốc gia bị ảnh hưởng
12:48
with the kind of exponential
growth that you saw.
growth that you saw.
207
756600
3606
với sự lớn mạnh ghê gớm như bạn đã thấy
12:52
That was the big question that we were
facing just two or three months ago.
facing just two or three months ago.
208
760206
4551
Đó là câu hỏi lớn chúng ta phải đối mặt
chỉ hai hay ba tháng trước.
chỉ hai hay ba tháng trước.
12:56
Today we know the answer to that question.
209
764757
4044
Hôm nay chúng ta biết câu trả lời
cho câu hỏi đó.
cho câu hỏi đó.
13:01
And we know that answer
because of the extraordinary work
because of the extraordinary work
210
768801
2978
Và chúng ta biết câu trả lời đó bởi vì
công sức phi thường
công sức phi thường
13:03
of an incredible group of NGOs,
of governments, of local leaders,
of governments, of local leaders,
211
771779
4767
của một nhóm phi thường NGO,
của chính phủ, của lãnh đạo địa phương,
của chính phủ, của lãnh đạo địa phương,
13:08
of U.N. agencies and many humanitarian
and other organizations
and other organizations
212
776546
4386
của những cơ quan liên hợp quốc và
nhiều tổ chức thiện nguyện và khác nữa
nhiều tổ chức thiện nguyện và khác nữa
13:13
that came and joined the fight
to try and stop Ebola in West Africa.
to try and stop Ebola in West Africa.
213
780932
3918
đã đến và tham gia cuộc chiến để
cố gắng dừng Ebola lại ở Tây Phi.
cố gắng dừng Ebola lại ở Tây Phi.
13:17
But what had to be done there
was slightly different.
was slightly different.
214
784850
3443
Nhưng điều phải được thực hiện ở đó
lại hơi khác một chút
lại hơi khác một chút
13:20
These countries took those strategies
I just showed you;
I just showed you;
215
788293
2925
Những quốc gia này làm theo những cách
tôi mới chỉ cho các bạn
tôi mới chỉ cho các bạn
13:23
the community engagement,
the case finding, contact tracing, etc.,
the case finding, contact tracing, etc.,
216
791218
5406
cam kết cộng đồng, tìm kiếm ca nhiễm,
truy vết thông tin vân vân,
truy vết thông tin vân vân,
13:28
and they turned them on their head.
217
796624
1924
và họ thay đổi quan niệm.
13:30
There was so much disease,
they approached it differently.
they approached it differently.
218
798548
2933
Có quá nhiều ca bệnh, họ tiếp cận nó
theo một cách khác
theo một cách khác
13:33
What they decided to do was they would
first try and slow down this epidemic
first try and slow down this epidemic
219
801481
5431
Điều họ quyết định làm là họ sẽ cố gắng
và làm chậm lại dịch bệnh này
và làm chậm lại dịch bệnh này
13:39
by rapidly building as many beds as
possible in specialized treatment centers
possible in specialized treatment centers
220
806912
4987
bằng cách tạo ra nhanh nhiều giường nhất
có thể ở những trung tâm trị liệu đặc biệt
có thể ở những trung tâm trị liệu đặc biệt
13:44
so that they could prevent the disease
from spreading from those were infected.
from spreading from those were infected.
221
811899
5304
để họ có thể ngăng bệnh phát tán
từ những nơi bị nhiễm
từ những nơi bị nhiễm
13:49
They would rapidly build out
many, many burial teams
many, many burial teams
222
817203
2449
Họ nhanh chóng thành lập
rất nhiều đội chôn cất
rất nhiều đội chôn cất
13:51
so that they could safely
deal with the dead,
deal with the dead,
223
819652
2175
để họ có thể đối phó an toàn
với người chết
với người chết
13:54
and with that, they would try
and slow this outbreak
and slow this outbreak
224
821827
2567
và bằng cách đó, họ cố gắng và
làm chậm dịch bệnh này
làm chậm dịch bệnh này
13:56
to see if it could actually then
be controlled using the classic approach
be controlled using the classic approach
225
824394
4219
để thấy liệu nó có thực sự được kiểm soát
bằng cách tiếp cận thông thường
bằng cách tiếp cận thông thường
14:00
of case finding and contact tracing.
226
828613
2751
như tìm ca nhiễm và truy thông tin.
14:03
And when I went to West Africa
about three months ago,
about three months ago,
227
831364
3293
Khi tôi đến Tây Phi khoảng 3 tháng trước,
14:06
when I was there
what I saw was extraordinary.
what I saw was extraordinary.
228
834657
3012
khi tôi ở đó
điều tôi nhìn thấy thật là phi thường.
điều tôi nhìn thấy thật là phi thường.
14:09
I saw presidents opening emergency
operation centers themselves against Ebola
operation centers themselves against Ebola
229
837669
4926
Tôi thấy tổng thống mở những trung tâm
khẩn cấp để chống lại Ebola
khẩn cấp để chống lại Ebola
14:14
so that they could personally coordinate
and oversee and champion
and oversee and champion
230
842595
3768
để họ có thế điều phối và giám sát
một cách trực tiếp
một cách trực tiếp
14:18
this surge of international support
to try and stop this disease.
to try and stop this disease.
231
846363
4087
sự gia tăng trợ giúp quốc tế để cố gắng
dừng bệnh dịch này.
dừng bệnh dịch này.
14:22
We saw militaries from within
those countries and from far beyond
those countries and from far beyond
232
850450
3551
Chúng ta thấy quân đội ở trong và ngoài
những quốc gia này
những quốc gia này
14:26
coming in to help build
Ebola treatment centers
Ebola treatment centers
233
854001
2740
đến để giúp xây dựng những trung tâm
chữa trị Ebola
chữa trị Ebola
14:28
that could be used to isolate
those who were sick.
those who were sick.
234
856741
3250
có thể được dùng để cách ly
những người ốm.
những người ốm.
14:32
We saw the Red Cross movement working with
its partner agencies on the ground there
its partner agencies on the ground there
235
859991
4426
Chúng ta thấy hội chữ thập đỏ làm việc với
những đơn vị đối tác trên mặt đất ở đó
những đơn vị đối tác trên mặt đất ở đó
14:36
to help train the communities so that
they could actually safely bury their dead
they could actually safely bury their dead
236
864417
5157
giúp đào tạo cộng đồng để họ có thể
thực sự chôn cất an toàn người chết
thực sự chôn cất an toàn người chết
14:41
in a dignified manner themselves.
237
869574
2558
theo một cách trang nghiêm.
14:44
And we saw the U.N. agencies,
the World Food Program,
the World Food Program,
238
872132
2801
Ta thấy các cơ quan U.N,
chương trình lương thực thế giới
chương trình lương thực thế giới
14:47
build a tremendous air bridge
239
874933
1901
xây dựng chiếc cầu không vận khổng lồ
14:49
that could get responders to every single
corner of these countries rapidly
corner of these countries rapidly
240
876834
3902
để có thể đưa người phản ứng đến mọi ngóc
ngách trên đất nước một cách nhanh chóng
ngách trên đất nước một cách nhanh chóng
14:52
to be able to implement the strategies
that we just talked about.
that we just talked about.
241
880736
3353
để có thể thực hiện những chiến thuật
chúng tôi vừa nói đến
chúng tôi vừa nói đến
14:56
What we saw, ladies and gentlemen,
which was probably most impressive,
which was probably most impressive,
242
884089
3345
Điều chúng ta thấy, thưa quý vị, có thể
là ấn tượng nhất
là ấn tượng nhất
14:59
was this incredible work
by the governments,
by the governments,
243
887434
3017
là việc làm đáng kinh ngạc của
các chính phủ,
các chính phủ,
15:02
by the leaders in these countries,
with the communities,
with the communities,
244
890451
3017
các lãnh đạo trong những quốc gia này,
với cộng đồng
với cộng đồng
15:05
to try to ensure people
understood this disease,
understood this disease,
245
893468
3018
để cố gắng đảm bảo rằng người dân
hiểu về bệnh dịch này
hiểu về bệnh dịch này
15:08
understood the extraordinary things they
would have to do to try and stop Ebola.
would have to do to try and stop Ebola.
246
896486
5683
hiểu những điều phi thường họ phải làm
nhằm cố gắng dừng Ebola.
nhằm cố gắng dừng Ebola.
15:14
And as a result, ladies and gentlemen,
247
902169
2293
Và kết quả, thưa quý vị,
15:16
we saw something that we did not know
only two or three months earlier,
only two or three months earlier,
248
904462
4443
chúng ta thấy một vài điều chúng ta
không biết chỉ 2 hay 3 tháng trước,
không biết chỉ 2 hay 3 tháng trước,
15:21
whether or not it would be possible.
249
908905
2274
liệu rằng nó có thể hay không.
15:23
What we saw was
what you see now in this graph,
what you see now in this graph,
250
911179
3130
Điều chúng tôi thấy là cái bạn thấy
bây giờ trong biểu đồ này,
bây giờ trong biểu đồ này,
15:26
when we took stock on December 1.
251
914309
2809
khi chúng tôi đánh giá chung lại vào 1.12
15:29
What we saw was we could
bend that curve, so to speak,
bend that curve, so to speak,
252
917118
3442
Điều chúng ta thấy là chúng ta có thể
tác động vào vòng cung đó, để nói,
tác động vào vòng cung đó, để nói,
15:32
change this exponential growth,
253
920560
2374
thay đổi sự phát triển bùng phát này
15:35
and bring some hope back
to the ability to control this outbreak.
to the ability to control this outbreak.
254
922934
4229
và mang lại một vài hi vọng về khả năng
kiểm soát dịch bệnh này.
kiểm soát dịch bệnh này.
15:39
And for this reason, ladies and gentlemen,
there's absolutely no question now
there's absolutely no question now
255
927163
4054
Vì nguyên nhân đó, thưa quý vị,
tuyệt đối không có câu hỏi nào hiện tại
tuyệt đối không có câu hỏi nào hiện tại
15:43
that we can catch up with this outbreak
in West Africa and we can beat Ebola.
in West Africa and we can beat Ebola.
256
931217
5801
rằng liệu chúng ta có thể theo kịp
dịch bệnh này ở Tây Phi và đánh bại Ebola.
dịch bệnh này ở Tây Phi và đánh bại Ebola.
15:49
The big question, though,
that many people are asking,
that many people are asking,
257
937785
3173
Câu hỏi lớn nhất mà nhiều người đang hỏi
15:53
even when they saw this curve, they said,
258
940958
1983
thậm chí khi đã nhìn thấy
đường cong này,
đường cong này,
15:55
"Well, hang on a minute --
that's great you can slow it down,
that's great you can slow it down,
259
942941
2904
"Chà, chờ một phút,
thật tuyệt là bạn có thể làm chậm nó lại,
thật tuyệt là bạn có thể làm chậm nó lại,
15:58
but can you actually
drive it down to zero?"
drive it down to zero?"
260
945845
2051
nhưng liệu bạn có thực sự
đưa nó về 0 ?"
đưa nó về 0 ?"
16:00
We already answered that question
back at the beginning of this talk,
back at the beginning of this talk,
261
947896
3541
Chúng ta thực sự đã trả lời câu hỏi đó
lúc bắt đầu buổi nói chuyện này,
lúc bắt đầu buổi nói chuyện này,
16:03
when I spoke about Lofa County in Liberia.
262
951437
4153
khi tôi nhắc tới hạt Lofa ở Liberia.
16:07
We told you the story
how Lofa County got to a situation
how Lofa County got to a situation
263
955590
3426
Chúng tôi kể cho bạn câu chuyện
bằng cách nào hạt Lofa ở vào tình huống
bằng cách nào hạt Lofa ở vào tình huống
16:11
where they have not seen
Ebola for eight weeks.
Ebola for eight weeks.
264
959016
2813
nơi họ không tìm ra Ebola
trong 8 tuần.
trong 8 tuần.
16:14
But there are similar stories from
the other countries as well.
the other countries as well.
265
961829
3376
Nhưng cũng có những câu chuyện tương tự
từ những quốc gia khác.
từ những quốc gia khác.
16:17
From Gueckedou in Guinea,
266
965205
2246
Từ Gueckedou ở Guinea,
16:19
the first area where the first case was
actually diagnosed.
actually diagnosed.
267
967451
4508
khu vực đầu tiên mà ca nhiễm đầu tiên
được thực sự chữa trị.
được thực sự chữa trị.
16:24
We've seen very, very few cases
in the last couple of months,
in the last couple of months,
268
971959
3414
Chúng tôi thấy rất, rất ít ca trong
vài tháng cuối,
vài tháng cuối,
16:27
and here in Kenema, in Sierra Leone,
another area in the epicenter,
another area in the epicenter,
269
975373
4427
và ở đây tại Kenema, Sierra Leone,
một vùng khác trong tâm dịch,
một vùng khác trong tâm dịch,
16:32
we have not seen the virus
for more than a couple of weeks --
for more than a couple of weeks --
270
979800
3261
chúng ta đã không thấy virus
trong hơn vài tuần --
trong hơn vài tuần --
16:35
way too early to declare
victory, obviously,
victory, obviously,
271
983061
3095
một cách còn quá sớm để thông báo
chiến thắng, dĩ nhiên,
chiến thắng, dĩ nhiên,
16:38
but evidence, ladies and gentlemen,
272
986156
1775
nhưng chứng tỏ, thưa quý vị,
16:40
not only can the response
catch up to the disease,
catch up to the disease,
273
987931
3625
không những ta
theo kịp với bệnh dịch,
theo kịp với bệnh dịch,
16:43
but this disease can be driven to zero.
274
991556
3166
mà bệnh dịch này có thể được đưa về 0.
16:46
The challenge now, of course,
is doing this on the scale needed
is doing this on the scale needed
275
994722
4156
Thử thách bây giờ, tất nhiên, là
thực hiện điều này trên quy mô cần thiết
thực hiện điều này trên quy mô cần thiết
16:51
right across these three countries,
and that is a huge challenge.
and that is a huge challenge.
276
998878
5366
ngay tại ba nước này, và
đó là một thử thách lớn.
đó là một thử thách lớn.
16:56
Because when you've been at something
for this long, on this scale,
for this long, on this scale,
277
1004244
4705
Bởi vì khi bạn ở tại một thứ
trong thời gian dài, trên quy mô này,
trong thời gian dài, trên quy mô này,
17:01
two other big threats
come in to join the virus.
come in to join the virus.
278
1008949
4000
có hai mối đe dọa lớn khác
đến nhập vào virus.
đến nhập vào virus.
17:05
The first of those is complacency,
279
1012949
3103
Thứ nhất là sự tự mãn,
17:08
the risk that as this
disease curve starts to bend,
disease curve starts to bend,
280
1016052
3423
nguy cơ là đường bệnh này bắt đầu cong,
17:11
the media look elsewhere,
the world looks elsewhere.
the world looks elsewhere.
281
1019475
3264
truyền thông sẽ nhìn vào chỗ khác
thế giới sẽ nhìn vào chỗ khác
thế giới sẽ nhìn vào chỗ khác
17:14
Complacency always a risk.
282
1022739
1632
Sự tự mãn luôn là một nguy cơ.
17:16
And the other risk, of course, is when
you've been working so hard for so long,
you've been working so hard for so long,
283
1024371
4343
Và nguy cơ khác, tất nhiên, là khi bạn
làm việc quá vất vả trong thời gian dài
làm việc quá vất vả trong thời gian dài
17:20
and slept so few hours
over the past months,
over the past months,
284
1028714
3638
và chỉ ngủ vài giờ suốt
những tháng qua,
những tháng qua,
17:24
people are tired, people become fatigued,
285
1032352
2238
mọi người mệt mỏi, trở nên kiệt sức,
17:26
and these new risks
start to creep into the response.
start to creep into the response.
286
1034590
4070
và những nguy cơ mới này
bắt đầu trườn vào quá trình phản ứng.
bắt đầu trườn vào quá trình phản ứng.
17:30
Ladies and gentlemen, I can tell you today
I've just come back from West Africa.
I've just come back from West Africa.
287
1038660
4280
Thưa quý vị, tôi có thể nói hôm nay
tôi mới chỉ trở lại từ Tây Phi.
tôi mới chỉ trở lại từ Tây Phi.
17:35
The people of these countries,
the leaders of these countries,
the leaders of these countries,
288
1042940
3700
Người dân những quốc gia này,
lãnh đạo những quốc gia này,
lãnh đạo những quốc gia này,
17:38
they are not complacent.
289
1046640
1496
họ không tự mãn.
17:40
They want to drive Ebola to zero
in their countries.
in their countries.
290
1048136
3743
Họ muốn đưa Ebola về 0 tại quốc gia họ.
17:44
And these people, yes, they're tired,
but they are not fatigued.
but they are not fatigued.
291
1051879
3785
Và những người này, vâng, họ mệt,
nhưng họ không kiệt sức.
nhưng họ không kiệt sức.
17:47
They have an energy, they have a courage,
292
1055664
2205
Họ có năng lượng, họ có lòng can đảm,
17:50
they have the strength
to get this finished.
to get this finished.
293
1057869
2530
họ có sức mạnh để hoàn thành điều này.
17:52
What they need, ladies
and gentlemen, at this point,
and gentlemen, at this point,
294
1060399
2754
Điều họ cần, thưa quý vị,
tại thời điểm này,
tại thời điểm này,
17:55
is the unwavering support of the
international community,
international community,
295
1063153
3628
là sự hỗ trợ vững chắc
của cộng đồng quốc tế,
của cộng đồng quốc tế,
17:58
to stand with them,
296
1066781
1408
đứng cùng với họ,
18:00
to bolster and bring even more support
at this time, to get the job finished.
at this time, to get the job finished.
297
1068189
4858
thúc đẩy và mang đến thậm chí nhiều
trợ giúp lúc này để hoàn thành công việc.
trợ giúp lúc này để hoàn thành công việc.
18:05
Because finishing Ebola right now
means turning the tables on this virus,
means turning the tables on this virus,
298
1073047
5035
Bởi vì kết thúc Ebola ngay lúc này tức là
đảo ngược tình thế so với virus này
đảo ngược tình thế so với virus này
18:10
and beginning to hunt it.
299
1078082
1735
và bắt đầu săn tìm nó.
18:12
Remember, this virus, this whole crisis,
rather, started with one case,
rather, started with one case,
300
1079817
5187
Nhớ rằng virus này, toàn bộ thảm họa này
được bắt đầu với một ca nhiễm
được bắt đầu với một ca nhiễm
18:17
and is going to finish with one case.
301
1085004
2699
và sẽ kết thúc với một ca nhiễm.
18:19
But it will only finish if those countries
have got enough epidemiologists,
have got enough epidemiologists,
302
1087703
4324
Nhưng nó sẽ chỉ kết thúc nếu những
quốc gia đó có đủ những nhà dịch tễ học,
quốc gia đó có đủ những nhà dịch tễ học,
18:24
enough health workers, enough logisticians
and enough other people working with them
and enough other people working with them
303
1092027
4617
đủ nhân viên y tế, đủ nhân viên giao vận
và đủ người làm việc với họ
và đủ người làm việc với họ
18:28
to be able to find every one
of those cases, track their contacts
of those cases, track their contacts
304
1096644
3482
có khả năng tìm ra mọi ca nhiễm,
truy ra thông tiên liên lạc
truy ra thông tiên liên lạc
18:32
and make sure that this disease
stops once and for all.
stops once and for all.
305
1100126
4094
và đảm bảo rằng bệnh dịch này
dừng lại một lần và mãi mãi.
dừng lại một lần và mãi mãi.
18:36
Ladies and gentleman, Ebola can be beaten.
306
1104220
3337
Thư quý vị, Ebola có thể bị đánh bại.
18:39
Now we need you to take this story out
to tell it to the people who will listen
to tell it to the people who will listen
307
1107557
4688
Bây giờ chúng tôi cần bạn đưa câu chuyện
này đến những người nghe khác
này đến những người nghe khác
18:44
and educate them
on what it means to beat Ebola,
on what it means to beat Ebola,
308
1112245
3212
và giải thích cho họ về ý nghĩa
của việc đánh bại Ebola,
của việc đánh bại Ebola,
18:47
and more importantly,
we need you to advocate with the people
we need you to advocate with the people
309
1115457
3732
và quan trọng hơn, chúng tôi cần bạn
ủng hộ những người
ủng hộ những người
18:51
who can help us bring the resources we
need to these countries,
need to these countries,
310
1119189
3554
có thể giúp chúng tôi mang những nguồn lực
cần thiết đến những quốc gia này
cần thiết đến những quốc gia này
18:54
to beat this disease.
311
1122743
1774
để đánh bại bệnh dịch này.
18:56
There are a lot of people out there
who will survive and will thrive,
who will survive and will thrive,
312
1124517
4182
Có rất nhiều người ngoài kia sẽ
sống sót và khỏe mạnh,
sống sót và khỏe mạnh,
19:00
in part because of what you do
to help us beat Ebola.
to help us beat Ebola.
313
1128699
3402
nhờ những gì bạn làm để giúp
chúng tôi đánh bại Ebola.
chúng tôi đánh bại Ebola.
19:04
Thank you.
314
1132101
1486
Cảm ơn.
19:05
(Applause)
315
1133587
3887
(Khán giả vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bruce Aylward - EpidemiologistAs the Assistant Director-General of the World Health Organization’s Polio and Emergencies Cluster, Bruce Aylward works to ensure that polio stays under control and that the world is prepared to respond to health crises.
Why you should listen
A Canadian physician and epidemiologist who has authored some 100 peer-reviewed articles and chapters, Bruce Aylward is an expert on infectious diseases. He joined the World Health Organization in 1992 and worked in the field for seven years on national immunization programs for measles, tetanus and hepatitis in the Middle East, Africa and Asia.
Aylward has overseen and managed the scale-up of the Global Polio Eradication Initiative since 1998, during which time the program expanded to operate in every country of the world, the annual global budget increased to $700 million a year, polio-funded staff deployed by WHO grew to over 3,500 people worldwide, and new monovalent oral poliovirus vaccines were developed for the programme. In 2014, only three countries remained polio-endemic.
He says: "It's been estimated that our investment in smallpox eradication pays off every 26 days."
Since 2011, Aylward has also led WHO’s work in preparedness, readiness and response to health emergencies. By developing global strategies, analyzing health trends and advising on policies and country collaboration, the WHO helps make sure that outbreaks — like the 2014 ebola epidemic — stay under control.
Bruce Aylward | Speaker | TED.com