TED2015
Dame Ellen MacArthur: The surprising thing I learned sailing solo around the world
The surprising thing I learned sailing solo around the world
Filmed:
Readability: 3.6
2,007,003 views
What do you learn when you sail around the world on your own? When solo sailor Ellen MacArthur circled the globe – carrying everything she needed with her – she came back with new insight into the way the world works, as a place of interlocking cycles and finite resources, where the decisions we make today affect what's left for tomorrow. She proposes a bold new way to see the world's economic systems: not as linear, but as circular, where everything comes around.
Dame Ellen MacArthur - Circular economy advocate
After setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate. Full bio
After setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When you're a child,
0
597
1881
Khi bạn còn là một đứa trẻ,
00:14
anything and everything is possible.
1
2478
3599
tất cả mọi thứ đều là có thể.
00:18
The challenge, so often,
is hanging on to that as we grow up.
is hanging on to that as we grow up.
2
6147
4039
Thử thách dường như luôn còn đó
khi ta lớn lên.
khi ta lớn lên.
00:22
And as a four-year-old,
3
10596
1585
Khi tôi lên 4 tuổi,
00:24
I had the opportunity
to sail for the first time.
to sail for the first time.
4
12181
2660
Tôi có cơ hội đi du thuyền lần đầu tiên.
00:27
I will never forget
the excitement as we closed the coast.
the excitement as we closed the coast.
5
15671
4207
Tôi sẽ không bao giờ quên cảm giác
thích thú khi chúng tôi sắp tới bờ biển.
thích thú khi chúng tôi sắp tới bờ biển.
00:31
I will never forget
6
19878
1765
Tôi sẽ không bao giờ quên
00:33
the feeling of adventure
as I climbed on board the boat
as I climbed on board the boat
7
21643
2995
cái cảm giác thám hiểm khi tôi
trèo lên boong thuyền
trèo lên boong thuyền
00:36
and stared into her tiny cabin
for the first time.
for the first time.
8
24638
3642
và lần đầu tiên được thấy cái cabin
nhỏ xíu.
nhỏ xíu.
00:40
But the most amazing feeling
was the feeling of freedom,
was the feeling of freedom,
9
28280
3208
Nhưng cảm giác thú vị nhất
là cảm giác của sự tự do,
là cảm giác của sự tự do,
00:43
the feeling that I felt
when we hoisted her sails.
when we hoisted her sails.
10
31488
3738
cái cảm giác mà tôi có được khi
chúng tôi kéo những mái chèo.
chúng tôi kéo những mái chèo.
00:47
As a four-year-old child,
11
35226
2374
Với một đứa bé bốn tuổi,
00:49
it was the greatest sense of freedom
that I could ever imagine.
that I could ever imagine.
12
37600
3849
nó là cảm giác tự do nhất mà tôi
có thể tưởng tượng nổi.
có thể tưởng tượng nổi.
00:53
I made my mind up there and then
that one day, somehow,
that one day, somehow,
13
41449
3343
Tôi quyết định định rằng
một ngày, bằng cách nào đó,
một ngày, bằng cách nào đó,
00:56
I was going to sail around the world.
14
44792
3058
tôi sẽ chèo thuyền đi khắp thế giới,
01:00
So I did what I could in my life
to get closer to that dream.
to get closer to that dream.
15
48530
3830
Vì vậy, tôi làm tất cả những gì có thể
trong cuộc đời để đạt được ước mơ ấy.
trong cuộc đời để đạt được ước mơ ấy.
01:04
Age 10, it was saving my school
dinner money change.
dinner money change.
16
52360
3066
Lúc 10 tuổi, tôi tiết kiệm tiền lẻ
trong bữa ăn tối ở trường.
trong bữa ăn tối ở trường.
01:07
Every single day for eight years,
I had mashed potato and baked beans,
I had mashed potato and baked beans,
17
55426
3918
Trong tám năm, ngày nào tôi cũng nghiền
khoai tây và nướng đậu,
khoai tây và nướng đậu,
01:11
which cost 4p each, and gravy was free.
18
59344
2653
mỗi thứ chỉ tốn 4 xu,
và nước xốt miễn phí
và nước xốt miễn phí
01:13
Every day I would pile up the change
on the top of my money box,
on the top of my money box,
19
61997
3017
Mỗi ngày tôi xếp những đồng tiền lẻ
lên mặt của ống tiết kiệm,
lên mặt của ống tiết kiệm,
01:17
and when that pile reached a pound,
I would drop it in
I would drop it in
20
65014
2590
và khi chúng đủ một bảng,
tôi sẽ đút chúng vào trong
tôi sẽ đút chúng vào trong
01:19
and cross off one of the 100 squares
I'd drawn on a piece of paper.
I'd drawn on a piece of paper.
21
67604
4563
và gạch một trong 100 ô vuông
mà tôi đã vẽ trên một tờ giấy.
mà tôi đã vẽ trên một tờ giấy.
01:24
Finally, I bought a tiny dinghy.
22
72167
3251
Cuối cùng, tôi mua được
một chiếc thuyền nhỏ.
một chiếc thuyền nhỏ.
01:27
I spent hours sitting on it in the garden
dreaming of my goal.
dreaming of my goal.
23
75418
3963
Tôi dành hàng giờ ngồi trên nó
ở trong vườn, mơ về mục tiêu của mình.
ở trong vườn, mơ về mục tiêu của mình.
01:31
I read every book I could on sailing,
24
79381
3119
Tôi đọc mọi cuốn sách
có thể về chèo thuyền,
có thể về chèo thuyền,
01:34
and then eventually,
having been told by my school
having been told by my school
25
82500
2995
và rồi cuối cùng,
bị nhà trường nói rằng
bị nhà trường nói rằng
01:37
I wasn't clever enough to be a vet,
26
85495
2276
tôi không đủ thông minh
để trở thành bác sĩ thú y,
để trở thành bác sĩ thú y,
01:39
left school age 17 to begin
my apprenticeship in sailing.
my apprenticeship in sailing.
27
87771
4683
rời trường lúc 17 tuổi để bắt đầu
học về trèo thuyền.
học về trèo thuyền.
01:44
So imagine how it felt
just four years later
just four years later
28
92739
4091
Hãy tưởng tượng, cảm giác
mà 4 năm sau đó,
mà 4 năm sau đó,
01:48
to be sitting in a boardroom
29
96830
1676
khi ngồi ở trong phòng họp
01:50
in front of someone who I knew
could make that dream come true.
could make that dream come true.
30
98506
4009
trước mặt một người mà tôi biết có thể
biến ước mơ của mình thành hiện thực.
biến ước mơ của mình thành hiện thực.
01:54
I felt like my life
depended on that moment,
depended on that moment,
31
102895
3108
Tôi cảm tưởng như cuộc đời mình
phụ thuộc vào giây phút ấy,
phụ thuộc vào giây phút ấy,
01:58
and incredibly, he said yes.
32
106003
2641
và không thể tin được, ông ấy đồng ý.
02:00
And I could barely contain my excitement
as I sat in that first design meeting
as I sat in that first design meeting
33
108644
4110
Tôi đã gần như không thể kím nén
sự thích thú khi ngồi trong phòng họp
sự thích thú khi ngồi trong phòng họp
02:04
designing a boat
on which I was going to sail
on which I was going to sail
34
112754
2810
thiết kế một chiếc thuyền
mà tôi sẽ lái nó
mà tôi sẽ lái nó
02:07
solo nonstop around the world.
35
115564
2879
một mình, không ngừng nghỉ
đi khắp thế giới.
đi khắp thế giới.
02:10
From that first meeting
to the finish line of the race,
to the finish line of the race,
36
118443
2856
Từ buổi họp đầu tiên
đến lúc kết thục cuộc đua,
đến lúc kết thục cuộc đua,
02:13
it was everything I'd ever imagined.
37
121299
2298
nó là tất cả những gì
tôi từng tưởng tượng ra.
tôi từng tưởng tượng ra.
02:15
Just like in my dreams, there were
amazing parts and tough parts.
amazing parts and tough parts.
38
123597
3901
Giống như trong giấc mơ của tôi,
có cả phần tuyệt vời lẫn khó khăn.
có cả phần tuyệt vời lẫn khó khăn.
02:19
We missed an iceberg by 20 feet.
39
127498
2160
Chúng tôi né được 1 tảng băng
chỉ cách đó 20 feet
chỉ cách đó 20 feet
02:21
Nine times, I climbed to the top
of her 90-foot mast.
of her 90-foot mast.
40
129658
3273
Chín lần, tôi đã trèo lên đỉnh của
cột buồm cao 90 feet .
cột buồm cao 90 feet .
02:24
We were blown on our side
in the Southern Ocean.
in the Southern Ocean.
41
132931
2369
Gió thổi theo hướng chúng tôi ở
biển phía Nam.
biển phía Nam.
02:27
But the sunsets, the wildlife,
and the remoteness
and the remoteness
42
135300
2972
Nhưng mặt trời lặn, cuộc sống hoang giã,
và sự hẻo lánh
và sự hẻo lánh
02:30
were absolutely breathtaking.
43
138272
3325
mới thật sự choáng ngợp.
02:33
After three months at sea, age just 24,
44
141857
2647
Sau 3 tháng trên biển, chỉ mới ở tuổi 24,
02:36
I finished in second position.
45
144504
2295
tôi kết thúc ở vị trí thứ hai.
02:39
I'd loved it, so much so
that within six months
that within six months
46
147359
3391
Tôi yêu những điều đó, nhiều đến nỗi
mà trong vòng 6 tháng
mà trong vòng 6 tháng
02:42
I decided to go around the world again,
but this time not in a race:
but this time not in a race:
47
150750
4576
tôi quyết định đi khắp thế giới lần nữa,
nhưng lần này không phải là một cuộc đua:
nhưng lần này không phải là một cuộc đua:
02:47
to try to be the fastest person ever
to sail solo nonstop around the world.
to sail solo nonstop around the world.
48
155326
4888
cố gắng để trở thành người đi thuyền đơn
đi khắp thế giới liên tục nhanh nhất.
đi khắp thế giới liên tục nhanh nhất.
02:52
Now for this, I needed a different craft:
49
160789
2861
Lần này, tôi cần một chiếc thuyền khác:
02:55
bigger, wider, faster, more powerful.
50
163650
3594
lớn hơn, rộng hơn, nhanh hơn, và mạnh hơn.
02:59
Just to give that boat some scale,
I could climb inside her mast
I could climb inside her mast
51
167244
3715
Chỉ cần đưa cho nói một số đo,
tôi có thể trèo bên trong cột buồm
tôi có thể trèo bên trong cột buồm
03:02
all the way to the top.
52
170959
1904
đến tận đỉnh của nó.
03:04
Seventy-five foot long, 60 foot wide.
53
172863
3110
Dài 75 feet, rộng 60 feet.
03:08
I affectionately called her Moby.
54
176253
2119
Tôi trìu mến gọi nó là Moby,
03:10
She was a multihull.
55
178552
1579
Nó là một chiếc thuyền
nhiều thân.
nhiều thân.
03:12
When we built her, no one had ever
made it solo nonstop
made it solo nonstop
56
180311
3581
Khi chúng tôi làm nó, chưa ai từng
thực hiện được chuyến đi đơn, liên tục
thực hiện được chuyến đi đơn, liên tục
03:15
around the world in one,
though many had tried,
though many had tried,
57
183892
2299
xung quanh thế giới,
dù nhiều người đã thử,
dù nhiều người đã thử,
03:18
but whilst we built her, a Frenchman
took a boat 25 percent bigger than her
took a boat 25 percent bigger than her
58
186191
4872
nhưng khi chúng tôi làm nó, một người Pháp
đã dùng chiếc thuyền lớn hơn 25%
đã dùng chiếc thuyền lớn hơn 25%
03:23
and not only did he make it,
but he took the record from 93 days
but he took the record from 93 days
59
191063
3789
và ông ấy không những làm được,
mà còn vượt qua kỷ lục từ 93 ngày
mà còn vượt qua kỷ lục từ 93 ngày
03:26
right down to 72.
60
194852
2496
xuống còn 72.
03:29
The bar was now much, much higher.
61
197568
2587
Và kỷ lục ấy
giờ đã cao hơn rất, rất nhiều.
giờ đã cao hơn rất, rất nhiều.
03:32
And these boats were exciting to sail.
62
200155
1950
Và những chiếc thuyền thật thú vị để lái.
03:34
This was a training sail
off the French coast.
off the French coast.
63
202105
3367
Nó là một buổi chèo thuyền luyện tập
ở bờ biển Pháp.
ở bờ biển Pháp.
03:37
This I know well because I was one
of the five crew members on board.
of the five crew members on board.
64
205472
3715
Tôi biết rõ bởi vì tôi đã từng là một
trong năm thành viên trên tàu.
trong năm thành viên trên tàu.
03:41
Five seconds is all it took
from everything being fine
from everything being fine
65
209187
4351
5 giấy là tất cả những gì nó
cần để biến mọi thứ tốt đẹp
cần để biến mọi thứ tốt đẹp
03:45
to our world going black
as the windows were thrust underwater,
as the windows were thrust underwater,
66
213538
3079
thành 1 thế giới mù mịt khi
những cánh cửa bị đẩy mạnh dưới nước,
những cánh cửa bị đẩy mạnh dưới nước,
03:48
and that five seconds goes quickly.
67
216617
2159
và 5 giây đó trôi đi thật nhanh.
03:50
Just see how far below
those guys the sea is.
those guys the sea is.
68
218776
2903
Cứ tưởng tượng rằng dưới chân họ
biển sâu như thế nào.
biển sâu như thế nào.
03:53
Imagine that alone
in the Southern Ocean
in the Southern Ocean
69
221679
4113
Hãy tưởng tượng bạn đơn độc
ở vùng biển phía Nam
ở vùng biển phía Nam
03:57
plunged into icy water,
thousands of miles away from land.
thousands of miles away from land.
70
225792
4158
chìm xuống dưới dòng nước lạnh,
cách bờ hàng ngàn dặm
cách bờ hàng ngàn dặm
04:03
It was Christmas Day.
71
231270
2290
Hôm đó là Giáng sinh.
04:05
I was forging into the Southern Ocean
underneath Australia.
underneath Australia.
72
233560
3373
Tôi đang tiến về biển phía Nam
phía dưới Australia.
phía dưới Australia.
04:08
The conditions were horrendous.
73
236933
2617
Nó thật khủng khiếp.
04:11
I was approaching a part in the ocean
74
239550
1981
Tôi đang tiếp cận một vùng biển khác
04:13
which was 2,000 miles away
from the nearest town.
from the nearest town.
75
241531
3901
cách đó 2000 dặm từ thị trấn gần nhất.
04:17
The nearest land was Antarctica,
and the nearest people
and the nearest people
76
245432
2879
Nơi gần đó nhất là Nam cực,
và những người ở gần nhất
và những người ở gần nhất
04:20
would be those manning
the European Space Station above me.
the European Space Station above me.
77
248311
2869
là những người đang điều hành
trạm vũ trụ châu Âu phía trên.
trạm vũ trụ châu Âu phía trên.
04:23
(Laughter)
78
251180
1380
(Cười)
04:24
You really are in the middle of nowhere.
79
252560
2809
Bạn thực sự đang ở một nơi rất xa xôi.
04:27
If you need help,
80
255369
1811
Nếu bạn cần sự giúp đỡ,
04:29
and you're still alive,
81
257180
1556
và vẫn còn sống,
04:30
it takes four days
for a ship to get to you
for a ship to get to you
82
258736
2995
sẽ mất bốn ngày để một
chiếc tàu đến chỗ bạn
chiếc tàu đến chỗ bạn
04:33
and then four days for that ship
to get you back to port.
to get you back to port.
83
261731
3414
và sau đó là bốn ngày nữa để
nó đưa bạn về cảng.
nó đưa bạn về cảng.
04:37
No helicopter can reach you out there,
84
265145
2321
Không một chiếc trực thăng nào
có thể bay tới đó,
có thể bay tới đó,
04:39
and no plane can land.
85
267466
1844
và máy bay cũng không thể hạ cánh.
04:41
We are forging ahead of a huge storm.
86
269310
3274
Chúng tôi đang tiến phía một cơn bão lớn.
04:44
Within it, there was 80 knots of wind,
87
272944
2426
Ở đó, gió đang thổi 80 dặm trên giờ,
04:47
which was far too much wind
for the boat and I to cope with.
for the boat and I to cope with.
88
275370
2926
quá mức cho chiếc thuyền và tôi
để có thể đối phó.
để có thể đối phó.
04:50
The waves were already 40 to 50 feet high,
89
278296
3041
Sống đã cao tới 40 - 50 feet,
04:53
and the spray from the breaking crests
90
281337
2090
và bụi nước tư các đỉnh sóng
04:55
was blown horizontally
like snow in a blizzard.
like snow in a blizzard.
91
283427
3065
đang thổi ngang giống như tuyết
trong một trận bão tuyết.
trong một trận bão tuyết.
04:58
If we didn't sail fast enough,
we'd be engulfed by that storm,
we'd be engulfed by that storm,
92
286492
3878
Nếu chúng tôi không chèo đủ nhanh,
chúng tôi sẽ bị nhấn chìm bởi cơn bão,
chúng tôi sẽ bị nhấn chìm bởi cơn bão,
05:02
and either capsized or smashed to pieces.
93
290370
3157
bị lật úp và nghiền nát thành từng mảnh.
05:05
We were quite literally
hanging on for our lives
hanging on for our lives
94
293527
2787
Chúng tôi thực sự đang cố
giữ lấy cuộc sống của mình
giữ lấy cuộc sống của mình
05:08
and doing so on a knife edge.
95
296314
3204
và làm điều đó trong sự mong manh.
05:11
The speed I so desperately needed
brought with it danger.
brought with it danger.
96
299518
3833
Tốc độ mà chúng tôi cần trong tuyệt vọng
cũng mang đến mối nguy hiểm.
cũng mang đến mối nguy hiểm.
05:15
We all know what it's like driving a car
20 miles an hour, 30, 40.
20 miles an hour, 30, 40.
97
303351
4224
Chúng ta đều biết rằng nó giống như
lái một chiếc xe 20 dặm/giờ, 30, 40.
lái một chiếc xe 20 dặm/giờ, 30, 40.
05:19
It's not too stressful.
We can concentrate.
We can concentrate.
98
307575
2879
Nó không quá áp lực.
Chúng ta có thể tập trung.
Chúng ta có thể tập trung.
05:22
We can turn on the radio.
99
310454
1788
Ta có thể bật đài lên.
05:24
Take that 50, 60, 70, accelerate through
to 80, 90, 100 miles an hour.
to 80, 90, 100 miles an hour.
100
312242
4458
Nếu lái 50, 60, 70, tăng tốc
lên 80, 90, 100 dặm/giờ.
lên 80, 90, 100 dặm/giờ.
05:28
Now you have white knuckles
and you're gripping the steering wheel.
and you're gripping the steering wheel.
101
316700
3274
Và giờ bạn đang rất áp lực
và nắm chặt vào tay lái.
và nắm chặt vào tay lái.
05:31
Now take that car off road at night
102
319974
2563
Giờ lái chiếc xe đó ra ngoài
vào buổi tối
vào buổi tối
05:34
and remove the windscreen wipers,
the windscreen,
the windscreen,
103
322537
2336
và loại bỏ thanh gạt nước,
kính chắn gió,
kính chắn gió,
05:36
the headlights and the brakes.
104
324873
1625
đèn pha và phanh.
05:38
That's what it's like
in the Southern Ocean.
in the Southern Ocean.
105
326498
2206
Mọi thứ ở biển Nam là như vậy.
05:40
(Laughter) (Applause)
106
328704
3488
(Cười) (Vỗ tay)
05:45
You could imagine
107
333172
869
Bạn có thể nghĩ
05:46
it would be quite difficult
to sleep in that situation,
to sleep in that situation,
108
334041
2790
sẽ khá khó khăn để ngủ
trong điều kiện đó,
trong điều kiện đó,
05:48
even as a passenger.
109
336831
1680
kể cả đối với hành khác.
05:50
But you're not a passenger.
110
338781
1525
Nhưng bạn không là hành khách.
05:52
You're alone on a boat
you can barely stand up in,
you can barely stand up in,
111
340306
2399
Bạn đang một mình trên con tàu
cố đứng cho vững,
cố đứng cho vững,
05:54
and you have to make
every single decision on board.
every single decision on board.
112
342705
2508
và bạn phải đưa ra mọi quyết định
trên boong tàu.
trên boong tàu.
05:57
I was absolutely exhausted,
physically and mentally.
physically and mentally.
113
345213
3274
Tôi đã hoàn toàn kiệt sức,
cả về thể lực lẫn tinh thần.
cả về thể lực lẫn tinh thần.
06:00
Eight sail changes in 12 hours.
114
348487
2113
Tám cánh buồm thay trong 12 giờ.
06:02
The mainsail weighed
three times my body weight,
three times my body weight,
115
350600
2530
Cánh buồm chính nặng gấp 3 lần
trọng lượng của tôi,
trọng lượng của tôi,
06:05
and after each change,
116
353130
1697
và sau mỗi lần thay,
06:06
I would collapse on the floor
soaked with sweat
soaked with sweat
117
354827
2297
tôi gục xuống sàn
ướt đẫm mồ hôi
ướt đẫm mồ hôi
06:09
with this freezing Southern Ocean air
burning the back of my throat.
burning the back of my throat.
118
357124
4597
và không khí lạnh gia của biển Nam
như đốt cháy phía sau cổ họng tôi.
như đốt cháy phía sau cổ họng tôi.
06:13
But out there, those lowest of the lows
119
361721
2555
Nhưng ngoài đó, cái thấp nhất của cái thấp
06:16
are so often contrasted
with the highest of the highs.
with the highest of the highs.
120
364276
3320
thường trái ngược với
cái cao nhất của cái cao.
cái cao nhất của cái cao.
06:19
A few days later, we came out
of the back of the low.
of the back of the low.
121
367596
4063
Vài ngày sau, chúng tôi ra khỏi
được vùng áp thấp.
được vùng áp thấp.
06:23
Against all odds, we'd been able
to drive ahead of the record
to drive ahead of the record
122
371659
3738
Đối đầu với những thứ khó khăn, chúng tôi
lại có thể lái về phía cuộc đua
lại có thể lái về phía cuộc đua
06:27
within that depression.
123
375397
2067
dưới áp lực đó.
06:29
The sky cleared, the rain stopped,
124
377464
2786
Trời trong xanh, mưa ngừng,
06:32
and our heartbeat, the monstrous
seas around us were transformed
seas around us were transformed
125
380250
4319
và nhịp tim của chúng tôi, đại dương
hung tợn quanh tôi đã chuyển thành
hung tợn quanh tôi đã chuyển thành
06:36
into the most beautiful moonlit mountains.
126
384569
3599
những ngọn núi dưới trăng đẹp nhất.
06:40
It's hard to explain, but you enter
a different mode when you head out there.
a different mode when you head out there.
127
388168
4597
Thật khó để giải thích, nhưng bạn như rơi
vào trạng thái khác khi bạn ra ngoài đó.
vào trạng thái khác khi bạn ra ngoài đó.
06:44
Your boat is your entire world,
128
392765
1985
Chiếc thuyền là toàn bộ thế giới của bạn,
06:46
and what you take with you
when you leave is all you have.
when you leave is all you have.
129
394750
2845
và thứ bạn mang theo khi ra đi
là tất cả những gì bạn có.
là tất cả những gì bạn có.
06:49
If I said to you all now,
"Go off into Vancouver
"Go off into Vancouver
130
397595
3017
Nếu bây giờ tôi nói với tất cả các bạn
"Đi vào Vancouver
"Đi vào Vancouver
06:52
and find everything you will need for
your survival for the next three months,"
your survival for the next three months,"
131
400612
3736
và tìm tất cả những gì bạn cần cho
sự sống còn của mình trong ba tháng tới,"
sự sống còn của mình trong ba tháng tới,"
06:56
that's quite a task.
132
404348
1768
đó có thể là một nhiệm vụ.
06:58
That's food, fuel, clothes,
133
406116
2438
Đó là thức ăn, nhiên liệu, quần áo,
07:00
even toilet roll and toothpaste.
134
408554
2415
kể cả giấy vệ sinh và kem đánh răng.
07:02
That's what we do,
135
410969
1463
Đó là những gì chúng ta làm,
07:04
and when we leave we manage it
136
412432
1904
và khi chúng ta đi ta dùng đến
07:06
down to the last drop of diesel
and the last packet of food.
and the last packet of food.
137
414336
3664
những giọt dầu diesel cuối cùng
và gói thức ăn cuối cùng.
và gói thức ăn cuối cùng.
07:10
No experience in my life
138
418000
1833
Không có kinh nghiệm nào trong đời
07:11
could have given me a better understanding
of the definition of the word "finite."
of the definition of the word "finite."
139
419833
3907
có thể giúp tôi hiểu rõ hơn về
định nghĩa của từ "có hạn."
định nghĩa của từ "có hạn."
07:15
What we have out there is all we have.
140
423740
2112
Những gì ngoài đó là tất cả
những gì ta có.
những gì ta có.
07:17
There is no more.
141
425852
1719
Không có nhiều hơn.
07:19
And never in my life had I ever
translated that definition of finite
translated that definition of finite
142
427571
3320
và tôi chưa bao giờ
liên hệ được khái niệm về sự hữu hạn
liên hệ được khái niệm về sự hữu hạn
07:22
that I'd felt on board
to anything outside of sailing
to anything outside of sailing
143
430891
3320
mà tôi cảm nhận được trên thuyền
với bất kì thứ gì khác.
với bất kì thứ gì khác.
07:26
until I stepped off the boat at
the finish line having broken that record.
the finish line having broken that record.
144
434211
4598
cho tới khi tôi bước xuống thuyền
ở vạch về đích, phá vỡ kỉ lục.
ở vạch về đích, phá vỡ kỉ lục.
07:30
(Applause)
145
438809
3146
(Vỗ tay)
07:36
Suddenly I connected the dots.
146
444265
2670
Đột nhiên, tôi xâu chuỗi lại các sự kiện.
07:38
Our global economy is no different.
147
446935
2229
Nền kinh tế toàn cầu
cũng không khác biệt.
cũng không khác biệt.
07:41
It's entirely dependent
on finite materials
on finite materials
148
449774
2502
Nó hoàn toàn phụ thuộc vào
nguồn nguyên liệu có hạn
nguồn nguyên liệu có hạn
07:44
we only have once
in the history of humanity.
in the history of humanity.
149
452276
2588
thứ mà chúng ta chỉ có một lần
trong lịch sử nhân loại.
trong lịch sử nhân loại.
07:46
And it was a bit like seeing something
you weren't expecting under a stone
you weren't expecting under a stone
150
454864
3774
Và nó gần giống như nhìn một thứ gì đó
mà bạn không kì vọng dưới một hòn đá
mà bạn không kì vọng dưới một hòn đá
07:50
and having two choices:
151
458638
1509
và có hai sự lựa chọn:
07:52
I either put that stone to one side
152
460147
2554
Tôi có thể để hòn đá qua một bên
07:54
and learn more about it,
or I put that stone back
or I put that stone back
153
462701
3413
và xem xét về thứ đó,
hoặc tôi đặt hòn đá lại
hoặc tôi đặt hòn đá lại
07:58
and I carry on with my dream job
of sailing around the world.
of sailing around the world.
154
466114
3762
và thực hiện ước mơ chèo thuyền
đi khắp thế giới của mình.
đi khắp thế giới của mình.
08:02
I chose the first.
155
470526
1602
Tôi đã chọn cách thứ nhất.
08:04
I put it to one side and I began
a new journey of learning,
a new journey of learning,
156
472128
3483
Tôi đặt nó qua một bên và bắt đầu
một hành trình mới của sự học hỏi,
một hành trình mới của sự học hỏi,
08:07
speaking to chief executives,
experts, scientists, economists
experts, scientists, economists
157
475611
3506
nói chuyện với các giám đốc,
các chuyên gia, nhà khoa học, nhà kinh tế
các chuyên gia, nhà khoa học, nhà kinh tế
08:11
to try to understand just how
our global economy works.
our global economy works.
158
479117
3622
để cố gắng hiểu cách mà nền
kinh tế toàn cầu hoạt động.
kinh tế toàn cầu hoạt động.
08:14
And my curiosity took me
to some extraordinary places.
to some extraordinary places.
159
482739
3692
Và sự tò mò của tôi đưa tôi đến
những nơi khác thường.
những nơi khác thường.
08:18
This photo was taken in the burner
of a coal-fired power station.
of a coal-fired power station.
160
486431
3552
Đây là bức ảnh được được chụp
trong lò đốt ở một nhà máy nhiệt điện.
trong lò đốt ở một nhà máy nhiệt điện.
Tôi bị thu hút bởi than, thứ căn bản
cho nhu cầu năng lượng toàn cầu,
cho nhu cầu năng lượng toàn cầu,
08:23
I was fascinated by coal,
fundamental to our global energy needs,
fundamental to our global energy needs,
161
491183
3134
08:26
but also very close to my family.
162
494317
2957
những cũng rất gần gũi với gia đình tôi.
08:29
My great-grandfather was a coal miner,
163
497274
2006
Ông cố tôi là một thợ mỏ,
08:31
and he spent 50 years
of his life underground.
of his life underground.
164
499280
3320
và ông dành 50 năm
cuộc đời mình dưới lòng đất.
cuộc đời mình dưới lòng đất.
Đây là bức ảnh của ông,
và khi bạn nhìn vào bức ảnh,
và khi bạn nhìn vào bức ảnh,
08:35
This is a photo of him,
and when you see that photo,
and when you see that photo,
165
503520
2795
08:38
you see someone from another era.
166
506315
2165
bạn thấy ai đó từ một thời đại trước.
08:40
No one wears trousers
with a waistband quite that high
with a waistband quite that high
167
508800
3018
Chẳng ai lại mặc quần với
thắt lưng cao như vậy
thắt lưng cao như vậy
08:43
in this day and age. (Laughter)
168
511818
2485
ở thời đại này. (Cười)
08:46
But yet, that's me
with my great-grandfather,
with my great-grandfather,
169
514303
2670
Nhưng không, đó là tôi
với ông cố,
với ông cố,
08:48
and by the way, they are not
his real ears. (Laughter)
his real ears. (Laughter)
170
516973
4133
và nhân tiện, đó không phải
là tai thật của ông ấy. (Cười)
là tai thật của ông ấy. (Cười)
08:53
We were close. I remember sitting on
his knee listening to his mining stories.
his knee listening to his mining stories.
171
521106
4458
Chúng tôi đã rất thân thiết. Tôi thường
nhớ trong lòng ông nghe chuyện đào mỏ.
nhớ trong lòng ông nghe chuyện đào mỏ.
08:57
He talked of the camaraderie underground,
172
525564
2252
Ông nói về tình bạn ở dưới mỏ,
08:59
and the fact that the miners used to save
the crusts of their sandwiches
the crusts of their sandwiches
173
527816
3437
và việc những người thợ mở thường
để dành những mẩu bánh sandwich
để dành những mẩu bánh sandwich
09:03
to give to the ponies
they worked with underground.
they worked with underground.
174
531253
3088
cho những con ngựa làm việc cùng
họ ở dưới lòng đất.
họ ở dưới lòng đất.
09:06
It was like it was yesterday.
175
534341
2391
Đó giống như chỉ mới ngày hôm qua.
09:08
And on my journey of learning,
176
536732
1788
Và trong cuộc hành trình học hỏi,
09:10
I went to the World
Coal Association website,
Coal Association website,
177
538520
2322
Tôi vào trang web của
Hiệp hội than thế giới,
Hiệp hội than thế giới,
09:12
and there in the middle
of the homepage, it said,
of the homepage, it said,
178
540842
2322
và ở giữa trang chủ, nó nói,
09:15
"We have about 118 years of coal left."
179
543164
3158
"Chúng ta còn than cho khoảng 118 năm."
09:18
And I thought to myself, well,
that's well outside my lifetime,
that's well outside my lifetime,
180
546322
3134
Và tôi nói với mình,
rằng nó nằm ngoài cuộc đời mình,
rằng nó nằm ngoài cuộc đời mình,
09:21
and a much greater figure
than the predictions for oil.
than the predictions for oil.
181
549456
2879
và nó còn lớn hơn nhiều
so với những dự đoán về dầu.
so với những dự đoán về dầu.
09:24
But I did the math, and I realized
that my great-grandfather
that my great-grandfather
182
552335
3065
Nhưng tôi đã làm một phép tính, và
tôi nhận ra rằng ông cố của tôi
tôi nhận ra rằng ông cố của tôi
09:27
had been born exactly 118 years
before that year,
before that year,
183
555400
4574
đã sinh ra trước đó đúng 118 năm,
09:31
and I sat on his knee
until I was 11 years old,
until I was 11 years old,
184
559974
2763
và tôi ngồi trong lòng ông cho đến khi
tôi 11 tuổi,
tôi 11 tuổi,
09:34
and I realized it's nothing
185
562737
1904
và tôi nhận ra số đó chẳng là gì
09:36
in time, nor in history.
186
564641
2322
so với thời gian, hay lịch sử
09:38
And it made me make a decision
I never thought I would make:
I never thought I would make:
187
566963
3158
Nó làm tôi đưa ra quyết định
mà tôi không bao giờ nghĩ mình sẽ làm:
mà tôi không bao giờ nghĩ mình sẽ làm:
09:42
to leave the sport
of solo sailing behind me
of solo sailing behind me
188
570121
2345
là từ bỏ môn trèo thuyền đơn
09:44
and focus on the greatest challenge
I'd ever come across:
I'd ever come across:
189
572466
3065
và tập trung vào thử thách lớn nhất
mà tôi từng gặp phải:
mà tôi từng gặp phải:
09:47
the future of our global economy.
190
575531
2330
tương lai của nền kinh tế toàn cầu.
09:49
And I quickly realized it wasn't
just about energy.
just about energy.
191
577861
2709
Và tôi nhanh chóng nhận ra
nó không chỉ là năng lượng.
nó không chỉ là năng lượng.
09:52
It was also materials.
192
580570
2043
Nó còn là vật liệu.
09:54
In 2008, I picked up a scientific study
193
582613
2159
Năm 2008, tôi tìm được
một nghiên cứu khoa học
một nghiên cứu khoa học
09:56
looking at how many years we have
194
584772
2044
xem xét về việc chúng ta có bao nhiêu năm
09:58
of valuable materials
to extract from the ground:
to extract from the ground:
195
586816
2716
chúng ta có để tiếp tục khai thác
vật liệu từ lòng đất:
vật liệu từ lòng đất:
10:01
copper, 61; tin, zinc, 40; silver, 29.
196
589532
4389
Đồng, 61; thiếc, kém, 40; bạc, 29.
10:05
These figures couldn't be exact,
but we knew those materials were finite.
but we knew those materials were finite.
197
593921
4016
Những con số này không thể chính xác,
nhưng ta được rằng vật liệu kia là có hạn.
nhưng ta được rằng vật liệu kia là có hạn.
10:09
We only have them once.
198
597937
1737
Ta chỉ có chúng một lần.
10:11
And yet, our speed that we've used
these materials has increased rapidly,
these materials has increased rapidly,
199
599674
3534
Thế nhưng, tốc độ mà ta đang tiêu thụ
chúng thì đang tăng lên nhanh chóng,
chúng thì đang tăng lên nhanh chóng,
10:15
exponentially.
200
603208
1742
theo hàm luỹ thừa.
10:16
With more people in the world
with more stuff,
with more stuff,
201
604950
2856
Với càng nhiều người trên thế giới
với nhiều vật dụng hơn,
với nhiều vật dụng hơn,
10:19
we've effectively seen
100 years of price declines
100 years of price declines
202
607806
2774
chúng ta đã chứng kiến
việc giá cả giảm trong 100 năm
việc giá cả giảm trong 100 năm
10:22
in those basic commodities
erased in just 10 years.
erased in just 10 years.
203
610580
2845
ở các hàng hoá cơ bản
bị xoá bỏ chỉ trong 10 năm.
bị xoá bỏ chỉ trong 10 năm.
10:25
And this affects all of us.
204
613425
1787
Và nó ảnh hưởng tới tất cả chúng ta.
10:27
It's brought huge volatility in prices,
205
615212
2020
Nó tạo ra sự biến động vô cùng lớn về giá.
10:29
so much so that in 2011,
206
617232
2849
lớn đến nỗi mà vào năm 2011,
10:32
your average European car manufacturer
207
620081
2538
các hãng sản xuất ô tô trung bình
10:34
saw a raw material price increase
208
622619
2554
đã chứng kiến giá vật liệu tăng
10:37
of 500 million Euros,
209
625173
2206
500 triệu Euros,
10:39
wiping away half their operating profits
210
627379
2322
tiêu hao một nửa giá trị sản xuất của họ
10:41
through something they have
absolutely no control over.
absolutely no control over.
211
629701
3559
bởi vì những thứ mà họ hoàn toàn
không thể kiểm soát được.
không thể kiểm soát được.
10:45
And the more I learned, the more
I started to change my own life.
I started to change my own life.
212
633260
3130
Và khi tôi càng hiểu, tôi càng thay đổi
cuộc sống của mình nhiều hơn.
cuộc sống của mình nhiều hơn.
10:48
I started traveling less,
doing less, using less.
doing less, using less.
213
636560
2289
Tôi bắt đầu đi ít hơn,
làm việc, sử dụng ít hơn.
làm việc, sử dụng ít hơn.
10:50
It felt like actually doing less
was what we had to do.
was what we had to do.
214
638849
3541
Nó như thể thực sự thì
làm ít là những gì chúng ta phải làm.
làm ít là những gì chúng ta phải làm.
10:54
But it sat uneasy with me.
215
642390
2350
Nhưng nó không hề dễ dàng với tôi.
10:56
It didn't feel right.
216
644740
1122
Nó không đúng cho lắm.
10:57
It felt like we were
buying ourselves time.
buying ourselves time.
217
645862
2496
Như thể chúng ta đang
đánh đổi lấy thời gian.
đánh đổi lấy thời gian.
11:00
We were eking things out a bit longer.
218
648358
1892
Chúng ta đang níu kéo mọi việc lâu hơn.
11:02
Even if everybody changed,
it wouldn't solve the problem.
it wouldn't solve the problem.
219
650250
3227
Kể vả khi mọi người thay đổi,
nó cũng không giải quyết được vấn đề.
nó cũng không giải quyết được vấn đề.
11:05
It wouldn't fix the system.
220
653477
2044
Nó không thể sửa được một hệ thống.
11:07
It was vital in the transition,
but what fascinated me was,
but what fascinated me was,
221
655521
3041
Nó rất quan trọng trong sự chuyển đổi,
nhưng thứ thu hút tôi là,
nhưng thứ thu hút tôi là,
11:10
in the transition to what?
What could actually work?
What could actually work?
222
658562
4389
trong sự chuyển đổi tới cái gì?
liệu nó có thực sự hiệu quả.
liệu nó có thực sự hiệu quả.
11:14
It struck me that the system itself,
the framework within which we live,
the framework within which we live,
223
662951
4295
Nó làm tôi cảm thấy bản thân hệ thống, mà
ta đang sống trong các khuôn khổ của nó,
ta đang sống trong các khuôn khổ của nó,
11:19
is fundamentally flawed,
224
667246
2299
là sai một cách căn bản,
11:21
and I realized ultimately
225
669545
3259
và cuối cùng tôi nhận ra
11:24
that our operating system,
the way our economy functions,
the way our economy functions,
226
672804
3033
rằng hệ thống của chúng ta,
cách mà nền kinh tế hoạt động,
cách mà nền kinh tế hoạt động,
11:27
the way our economy's been built,
is a system in itself.
is a system in itself.
227
675837
3483
cách nền kinh tế được xây dựng,
là một hệ thống trong chính nó.
là một hệ thống trong chính nó.
11:31
At sea, I had to understand
complex systems.
complex systems.
228
679320
2902
Lúc ở biển, tôi phải hiểu
những hệ thống phức tạp.
những hệ thống phức tạp.
11:34
I had to take multiple inputs,
229
682222
1878
Tôi phải lấy rất nhiều nguồn thông tin,
11:36
I had to process them,
230
684100
1512
tôi phải xử lý chúng,
11:37
and I had to understand the system to win.
231
685612
2888
và tôi phải hiểu hệ thống đó
để chiến thắng.
để chiến thắng.
11:40
I had to make sense of it.
232
688500
1733
Tôi phải cố hiểu được nó.
11:42
And as I looked at our global economy,
I realized it too is that system,
I realized it too is that system,
233
690233
4063
Và khi tôi nhìn vào nền kinh tế thế giới,
tôi nhận ra nó cũng là một hệ thống,
tôi nhận ra nó cũng là một hệ thống,
11:46
but it's a system that effectively
can't run in the long term.
can't run in the long term.
234
694296
4412
nhưng nó là một hệ thống mà thực sự
không lâu bền.
không lâu bền.
11:50
And I realized we've been perfecting
what's effectively a linear economy
what's effectively a linear economy
235
698708
3761
Và tôi nhận ra ta đã và đang hoàn thiện
hoá nền kinh tế theo đường thẳng
hoá nền kinh tế theo đường thẳng
11:54
for 150 years,
236
702469
1870
trong 150 năm,
11:56
where we take a material
out of the ground,
out of the ground,
237
704339
2031
nơi ta lấy các vật liệu
ra khỏi lòng đất,
ra khỏi lòng đất,
11:58
we make something out of it,
and then ultimately
and then ultimately
238
706370
2508
chúng ta làm ra cái gì đó từ nó,
và cuối cùng
và cuối cùng
12:00
that product gets thrown away,
and yes, we do recycle some of it,
and yes, we do recycle some of it,
239
708878
3274
sản phẩm đó bị vứt đi, và đúng,
chúng ta có tái chế một số,
chúng ta có tái chế một số,
12:04
but more an attempt to get out
what we can at the end,
what we can at the end,
240
712152
2995
nhưng cuối cùng lại có nỗ lực hơn để từ bỏ
những gì ta có thể,
những gì ta có thể,
12:07
not by design.
241
715147
2206
chứ không phải là thiết kế.
12:09
It's an economy that fundamentally
can't run in the long term,
can't run in the long term,
242
717353
3204
Nó là một nền kinh tế mà về bản chất
không thể hoạt động lâu dài,
không thể hoạt động lâu dài,
12:12
and if we know that we
have finite materials,
have finite materials,
243
720557
3033
và ta biết rằng ta chỉ có nguồn
vật liệu có hạn,
vật liệu có hạn,
12:15
why would we build an economy
that would effectively use things up,
that would effectively use things up,
244
723590
3329
tại sao chúng ta lại tạo ra một
nền kinh tế mà sẽ sử dụng hết mọi thứ,
nền kinh tế mà sẽ sử dụng hết mọi thứ,
12:18
that would create waste?
245
726919
1858
sẽ tạo ra rác thải?
12:20
Life itself has existed
for billions of years
for billions of years
246
728777
2925
Bản thân cuộc sống đã tồn tại
hàng tỉ năm
hàng tỉ năm
12:23
and has continually adapted
to use materials effectively.
to use materials effectively.
247
731702
3622
và sẽ liên tục thích nghi
để sử dụng vật liệu một cách có hiệu quả.
để sử dụng vật liệu một cách có hiệu quả.
12:27
It's a complex system,
but within it, there is no waste.
but within it, there is no waste.
248
735324
3321
Nó là một hệ thống phức tạp,
nhưng bên trong nó, không hề có rác.
nhưng bên trong nó, không hề có rác.
12:30
Everything is metabolized.
249
738645
2229
Mọi thứ được chuyển hoá.
12:33
It's not a linear economy
at all, but circular.
at all, but circular.
250
741244
3539
Nó là không phải là nên kinh tế theo đường
thẳng, mà là theo vòng tròn.
thẳng, mà là theo vòng tròn.
12:37
And I felt like the child in the garden.
251
745934
2997
Và tôi thấy giống như
một đứa trẻ trong một khu vườn.
một đứa trẻ trong một khu vườn.
12:40
For the first time on this new journey,
I could see exactly where we were headed.
I could see exactly where we were headed.
252
748931
4667
Lần đầu tiên trong hành trình mới này, tôi
có thể thực sự thấy được mục đích.
có thể thực sự thấy được mục đích.
12:45
If we could build an economy that would
use things rather than use them up,
use things rather than use them up,
253
753598
3784
Nếu chúng ta có thể tạo nên nền kinh tế
mà sử dụng mọi thứ thay vì tiêu thụ hết,
mà sử dụng mọi thứ thay vì tiêu thụ hết,
12:49
we could build a future that really
could work in the long term.
could work in the long term.
254
757382
3228
chúng ta có thể tạo nên một tương lai
mà có thể tồn tại lâu dài.
mà có thể tồn tại lâu dài.
12:52
I was excited.
255
760610
1904
Tôi đã rất thích thú.
12:54
This was something to work towards.
256
762514
2159
Đây là thứ ta cần để hướng đến.
12:56
We knew exactly where we were headed.
We just had to work out how to get there,
We just had to work out how to get there,
257
764673
3777
Chúng ta biết mình đang hướng đến cái gì.
Ta chỉ cần tìm ra cách để đến được đó,
Ta chỉ cần tìm ra cách để đến được đó,
13:00
and it was exactly with this in mind
258
768450
1930
và đó chính là suy nghĩ trong tôi
13:02
that we created the Ellen MacArthur
Foundation in September 2010.
Foundation in September 2010.
259
770380
3715
khi chúng tôi lập lên tổ chức
Ellen MacArthur vào tháng chín năm 2010.
Ellen MacArthur vào tháng chín năm 2010.
13:07
Many schools of thought fed our thinking
and pointed to this model:
and pointed to this model:
260
775485
3863
Rất nhiều luồng ý tưởng nuôi dưỡng suy nghĩ
của chúng tôi và chỉ về một hình mẫu:
của chúng tôi và chỉ về một hình mẫu:
13:11
industrial symbiosis, performance economy,
sharing economy, biomimicry,
sharing economy, biomimicry,
261
779348
4620
cộng sinh trong công nghiệp, kinh tế
hiệu quả, kinh tế chia sẻ, phỏng sinh,
hiệu quả, kinh tế chia sẻ, phỏng sinh,
13:15
and of course, cradle-to-cradle design.
262
783968
2756
và tất nhiên, 'thiết kế tái sinh'.
13:18
Materials would be defined
as either technical or biological,
as either technical or biological,
263
786894
3685
Vật liệu sẽ được định nghĩa
cả về kĩ thuật và sinh học,
cả về kĩ thuật và sinh học,
13:22
waste would be designed out entirely,
264
790579
3021
thiết kế sẽ loại bỏ hoàn toàn nguồn thải.
13:25
and we would have a system
that could function
that could function
265
793600
2512
và chúng ta sẽ có một hệ thống
có thể vận hành
có thể vận hành
13:28
absolutely in the long term.
266
796112
2182
về lâu dài.
13:30
So what could this economy look like?
267
798294
2067
Vậy nền kinh tế đó sẽ như thế nào?
13:33
Maybe we wouldn't buy light fittings,
but we'd pay for the service of light,
but we'd pay for the service of light,
268
801151
3938
Có lẽ chúng ta sẽ không mua các vật dụng
chiếu sáng, mà sẽ trả tiền cho dịch vụ này
chiếu sáng, mà sẽ trả tiền cho dịch vụ này
13:37
and the manufacturers
would recover the materials
would recover the materials
269
805089
2443
và các nhà sản xuất sẽ
thu lại được các vật liệu
thu lại được các vật liệu
13:39
and change the light fittings
when we had more efficient products.
when we had more efficient products.
270
807532
3161
và thay thế các loại đèn khi họ
có những sản phẩm hiệu quả hơn.
có những sản phẩm hiệu quả hơn.
13:42
What if packaging was so nontoxic
it could dissolve in water
it could dissolve in water
271
810693
3297
Nếu như bao bì không còn độc hại
nó có thể phân huỷ trong nước
nó có thể phân huỷ trong nước
13:45
and we could ultimately drink it?
It would never become waste.
It would never become waste.
272
813990
3112
và cuối cùng ta lại có thể uống?
Nó sẽ không bao giờ trở thành rác.
Nó sẽ không bao giờ trở thành rác.
13:49
What if engines were re-manufacturable,
273
817102
2113
Nếu như các động cơ có thể
sản xuất lại,
sản xuất lại,
13:51
and we could recover
the component materials
the component materials
274
819215
2275
và chúng ta có thể thu lại
được các nguyên liệu
được các nguyên liệu
13:53
and significantly reduce energy demand.
275
821490
2230
và giảm thiểu được đáng kể
nhu cầu năng lượng.
nhu cầu năng lượng.
13:55
What if we could recover components
from circuit boards, reutilize them,
from circuit boards, reutilize them,
276
823720
3440
Nếu như ta có thể lấy lại được nguyên liệu
từ các bảng mạch, tái sử dụng,
từ các bảng mạch, tái sử dụng,
13:59
and then fundamentally recover
the materials within them
the materials within them
277
827160
2663
sau đó phục hồi một cách căn bản
các vật liệu trong nó.
các vật liệu trong nó.
14:01
through a second stage?
278
829823
1402
trong bước thứ hai?
14:03
What if we could collect
food waste, human waste?
food waste, human waste?
279
831225
2292
Nếu như ta có thể thu gom
thức ăn thừa, rác thải?
thức ăn thừa, rác thải?
14:05
What if we could turn that
into fertilizer, heat, energy,
into fertilizer, heat, energy,
280
833517
3181
Nếu như ta có thể biến chúng thành
phân bón, nhiệt, năng lượng,
phân bón, nhiệt, năng lượng,
14:08
ultimately reconnecting nutrients systems
281
836698
2996
cuối cùng liên kết lại hệ thống
các chất dinh dưỡng
các chất dinh dưỡng
14:11
and rebuilding natural capital?
282
839694
3111
và xây dựng lại nguồn lực tài nguyên
thiên nhiên?
thiên nhiên?
14:14
And cars -- what we want
is to move around.
is to move around.
283
842805
2902
Và ô tô -- thứ ta muốn
khi phải đi ra ngoài.
khi phải đi ra ngoài.
14:17
We don't need to own
the materials within them.
the materials within them.
284
845707
2643
Chúng ta không cần sử hữu
vật liệu bên trong chúng.
vật liệu bên trong chúng.
14:20
Could cars become a service
285
848350
1639
Liệu ô tô có thể trở thành
một dịch vụ
một dịch vụ
14:21
and provide us with
mobility in the future?
mobility in the future?
286
849989
2554
và cung cấp cho ta
sự di động trong tương lai?
sự di động trong tương lai?
14:25
All of this sounds amazing, but these
aren't just ideas, they're real today,
aren't just ideas, they're real today,
287
853033
4197
Tất cả chúng nghe thật tuyệt vời, nhưng nó
không chỉ là ý tưởng, chúng là có thực,
không chỉ là ý tưởng, chúng là có thực,
14:29
and these lie at the forefront
of the circular economy.
of the circular economy.
288
857230
2720
và nằm ở vi trí quan trọng nhất
của nền kinh tế xoay vòng.
của nền kinh tế xoay vòng.
14:31
What lies before us is to expand them
and scale them up.
and scale them up.
289
859950
4504
Thứ chờ đợi phía trước ta là việc phải
mở rộng và nâng tầm quy mô của chúng.
mở rộng và nâng tầm quy mô của chúng.
14:36
So how would you shift
from linear to circular?
from linear to circular?
290
864454
2975
Vậy làm cách nào để chuyển
từ dạng đường thẳng thành dạng vòng?
từ dạng đường thẳng thành dạng vòng?
14:39
Well, the team and I at the foundation
thought you might want to work
thought you might want to work
291
867899
3296
Đội của tôi ở tổ chức nghĩ rằng
bạn có thể làm việc
bạn có thể làm việc
với những trường đại học
hàng đầu thế giới,
hàng đầu thế giới,
14:43
with the top universities in the world,
292
871195
1874
với những nhà lãnh đạo doanh nghiệp,
14:45
with leading businesses within the world,
293
873069
2020
với những buổi triệu tập
lớn nhất trên thế giới,
lớn nhất trên thế giới,
14:47
with the biggest convening
platforms in the world,
platforms in the world,
294
875089
2348
và với các chính phủ.
14:49
and with governments.
295
877437
1002
14:50
We thought you might want
to work with the best analysts
to work with the best analysts
296
878439
2620
Làm việc với những
nhà phân tích giỏi nhất
nhà phân tích giỏi nhất
và đặt câu hỏi,
14:53
and ask them the question,
297
881059
1254
"Liệu nền kinh tế vòng tròn có thể
tránh lệ thuộc vào nhu cầu nguyên liệu?
tránh lệ thuộc vào nhu cầu nguyên liệu?
14:54
"Can the circular economy decouple
growth from resource constraints?
growth from resource constraints?
298
882313
3201
14:57
Is the circular economy able
to rebuild natural capital?
to rebuild natural capital?
299
885514
3622
Nhiệu kinh tế dạng vòng có thể
xây dựng lại tài nguyên?
xây dựng lại tài nguyên?
15:01
Could the circular economy
replace current chemical fertilizer use?"
replace current chemical fertilizer use?"
300
889136
3645
Liệu nó có thể thay thế việc
dùng phân bón hoá học hiện tại?"
dùng phân bón hoá học hiện tại?"
15:04
Yes was the answer to the decoupling,
301
892781
2346
Có là câu trả lời cho việc tách rời,
15:07
but also yes, we could replace
current fertilizer use
current fertilizer use
302
895127
3018
và có, chúng ta có thể thay thế
việc dùng phân bón hiện tại
việc dùng phân bón hiện tại
15:10
by a staggering 2.7 times.
303
898145
3785
tới 2.7 lần.
15:14
But what inspired me most
about the circular economy
about the circular economy
304
902690
2560
Nhưng điều tôi hứng thú nhất
về nền kinh tế vòng tròn
về nền kinh tế vòng tròn
15:17
was its ability to inspire young people.
305
905250
2989
là khả năng truyền cảm hứng
cho những người trẻ.
cho những người trẻ.
15:20
When young people see the economy
through a circular lens,
through a circular lens,
306
908779
3135
Khi thế hệ trẻ thấy nên kinh tế
qua thấu kính vòng tròn đó,
qua thấu kính vòng tròn đó,
15:23
they see brand new opportunities
on exactly the same horizon.
on exactly the same horizon.
307
911914
4536
họ sẽ thấy những cơ hội hoàn toàn mới
ở cùng một tầm nhìn.
ở cùng một tầm nhìn.
15:28
They can use their creativity
and knowledge
and knowledge
308
916488
2605
Họ có thể sử dụng sự sáng tạo
và kiến thứ của họ
và kiến thứ của họ
15:31
to rebuild the entire system,
309
919093
2387
để xây dựng lại hoàn toàn hệ thống,
15:33
and it's there for the taking right now,
310
921480
2113
và nó đang ở đó để chúng ta nắm bắt,
15:35
and the faster we do this, the better.
311
923593
2456
và chúng ta làm điều này càng nhanh,
nó sẽ càng tốt.
nó sẽ càng tốt.
15:38
So could we achieve this
in their lifetimes?
in their lifetimes?
312
926049
3070
Vậy liệu ta có thể đạt được điều này
trong thế hệ nối tiếp?
trong thế hệ nối tiếp?
15:41
Is it actually possible?
313
929119
2136
Liệu nó thực sự có thể thực hiện được?
15:43
I believe yes.
314
931255
1510
Tôi tin là có thể.
15:45
When you look at the lifetime of
my great-grandfather, anything's possible.
my great-grandfather, anything's possible.
315
933105
3839
Khi tôi nhìn vào cuộc đời của ông cố mình,
mọi thứ là có thể.
mọi thứ là có thể.
15:49
When he was born, there were only
25 cars in the world;
25 cars in the world;
316
937574
3736
Khi ông sinh ra, chỉ có 25
chiếc ô tô trên thế giới;
chiếc ô tô trên thế giới;
15:53
they had only just been invented.
317
941310
2430
người ta mới chỉ vừa phát minh ra nó.
15:55
When he was 14, we flew
for the first time in history.
for the first time in history.
318
943740
3931
Khi ông 14 tuổi, lần đầu tiên
trong lịch sử người ta có thể bay.
trong lịch sử người ta có thể bay.
15:59
Now there are 100,000 charter flights
319
947671
2489
Giờ đây có 100,00 chuyến bay
16:02
every single day.
320
950160
1946
mỗi ngày.
16:04
When he was 45, we built
the first computer.
the first computer.
321
952106
3994
Khi ông 45 tuổi, người ta
tạo ra chiếc máy tính đầu tiên.
tạo ra chiếc máy tính đầu tiên.
16:08
Many said it wouldn't catch on,
but it did, and just 20 years later
but it did, and just 20 years later
322
956100
3157
Nhiều người nói nó sẽ không thể phổ biến,
nhưng có, chỉ 20 năm sau,
nhưng có, chỉ 20 năm sau,
16:11
we turned it into a microchip
323
959257
2021
chúng ta biến nó thành một vi mạch
16:13
of which there will be thousands
in this room here today.
in this room here today.
324
961278
4202
mà ngày hôm nay có tới hàng ngàn cái
trong căn phòng này.
trong căn phòng này.
16:17
Ten years before he died,
we built the first mobile phone.
we built the first mobile phone.
325
965480
2879
10 năm trước khi ông mất, chúng ta
có chiếc điện thoại di động đầu tiên.
có chiếc điện thoại di động đầu tiên.
16:20
It wasn't that mobile, to be fair,
326
968359
1974
Nó không phải là điện thoại đi động,
nói đúng ra,
nói đúng ra,
16:22
but now it really is,
327
970333
1974
nhưng bây giờ thì đúng,
16:24
and as my great-grandfather
left this Earth, the Internet arrived.
left this Earth, the Internet arrived.
328
972307
3970
và khi ông cố tôi qua đời,
Internet đã xuất hiện.
Internet đã xuất hiện.
16:28
Now we can do anything,
329
976277
2113
Giờ đây ta có thể làm mọi việc,
16:30
but more importantly,
330
978390
1280
nhưng quan trọng hơn,
16:31
now we have a plan.
331
979670
2315
bây giờ chúng ta có một kế hoạch.
Cảm ơn các bạn.
16:33
Thank you.
332
981985
2005
(Vỗ tay)
16:36
(Applause)
333
984640
8641
ABOUT THE SPEAKER
Dame Ellen MacArthur - Circular economy advocateAfter setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate.
Why you should listen
It's a tradition among British citizens: If you circumnavigate the globe by sail, you'll earn royal honors. Ellen MacArthur was made a dame in 2005 after the fastest solo sail around the world. But when you sail alone around the world, things come into focus. Dame Ellen, at the top of her sailing career, had become acutely aware of the finite nature of the resources our linear economy relies on.
In 2010, she launched the Ellen MacArthur Foundation, which works with education and business to accelerate the transition to a regenerative circular economy. She also runs the Ellen MacArthur Cancer Trust, using sailing to build confidence for kids following cancer treatment.
Dame Ellen MacArthur | Speaker | TED.com