ABOUT THE SPEAKER
Jamie Bartlett - Social media analyst
In his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal.

Why you should listen

As the director of the Centre for the Analysis of Social Media at Demos, a leading UK think tank, Jamie Bartlett is currently involved in projects on crypto-currencies, surveillance and counter-surveillance methods and ISIS’s use of social media for propaganda and recruitment. He is a vocal columnist and commentator and the author of The Dark Net, a book on legal and illegal internet subcultures. Previously, he conducted field research in Pakistan and Bangladesh.

More profile about the speaker
Jamie Bartlett | Speaker | TED.com
TEDGlobalLondon

Jamie Bartlett: How the mysterious dark net is going mainstream

Jamie Bartlett: Cách mà mạng Internet ngầm sẽ trở thành xu thế

Filmed:
5,572,598 views

Có một mạng Internet song song mà bạn chưa hề biết đến -- có thể được truy cập bằng một trình duyệt đặc biệt và bao gồm rất nhiều trang mạng về tất cả mọi thứ, từ chủ nghĩa tích cực nặc danh cho đến các hoạt động bất hợp pháp. Jamie Bartlett tường thuật lại từ mạng Internet ngầm.
- Social media analyst
In his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
If you want to buymua high-qualitychất lượng cao,
low-pricegiá thấp cocainecocaine,
0
999
5519
Nếu bạn muốn mua cô-ca-in giá rẻ
và có chất lượng cao
00:18
there really is only one placeđịa điểm to go,
1
6542
2837
thì chỉ có một nơi duy nhất bạn
có thể đến.
00:21
and that is the darktối netmạng lưới
anonymousvô danh marketsthị trường.
2
9403
3479
Đó là mạng Internet ngầm
hay thị trường nơi mọi người đều ẩn danh
00:25
Now, you can't get to these sitesđịa điểm
3
13664
1624
Giờ thì, bạn không thể truy cập vào những trang đó
00:27
with a normalbình thường browsertrình duyệt --
ChromeChrome or FirefoxFirefox --
4
15312
4463
với một trình duyệt thông thường--
như Chrome hoặc Firefox
00:31
because they're on this
hiddenẩn partphần of the InternetInternet,
5
19799
3133
bởi vì chúng nằm ở những phần ẩn
trên mạng Internet
00:34
knownnổi tiếng as TorTor hiddenẩn servicesdịch vụ,
6
22956
2102
được biết đến như dịch vụ ẩn danh Tor
00:37
where URLsURL are a stringchuỗi of meaninglessvô nghĩa
numberssố and lettersbức thư that endkết thúc in .onionhành tây,
7
25082
4693
nơi mà địa chỉ URL là một dãy chữ số
vô nghĩa và kết thúc bằng .onion
00:41
and which you accesstruy cập
with a specialđặc biệt browsertrình duyệt
8
29799
2806
và bạn có thể truy cập vào nó
bằng một trình duyệt đặc biệt
00:44
calledgọi là the TorTor browsertrình duyệt.
9
32629
1445
gọi là trình duyệt Tor
00:46
Now, the TorTor browsertrình duyệt was originallyban đầu
a U.S. NavalHải quân intelligenceSự thông minh projectdự án.
10
34799
4576
Trình duyệt này ban đầu là một
dự án của Cơ quan tình báo hải quân Mỹ
00:51
It then becameđã trở thành openmở sourcenguồn,
11
39399
1881
Và sau đó nó trở thành một phần mềm mã nguồn mở
00:53
and it allowscho phép anybodybất kỳ ai to browsetrình duyệt the netmạng lưới
12
41304
2587
và nó cho phép bất cứ ai truy cập vào mạng
00:55
withoutkhông có givingtặng away theirhọ locationvị trí.
13
43915
2452
mà không làm lộ vị trí của họ
00:58
And it does this
by encryptingmật mã hóa your IPIP addressđịa chỉ nhà
14
46955
3540
Bằng cách mã hóa địa chỉ IP của bạn
01:02
and then routingđịnh tuyến it viathông qua severalmột số
other computersmáy vi tính around the worldthế giới
15
50519
3776
và truyền nó đi qua những máy tính khác
có dùng phần mềm này
01:06
that use the sametương tự softwarephần mềm.
16
54319
2339
có dùng trên khắp thế giới
01:09
You can use it on the normalbình thường InternetInternet,
17
57508
2267
Bạn có thể dùng nó để truy cập
mạng Internet bình thường,
01:11
but it's alsocũng thế your keyChìa khóa to the darktối netmạng lưới.
18
59799
3715
nhưng nó cũng đồng thời là chìa khóa
để vào mạng Internet ngầm
01:16
And because of this fiendishlyfiendishly
clevertài giỏi encryptionmã hóa systemhệ thống,
19
64438
3070
Và nhờ vì hệ thống mã hóa thông minh một cách tinh quái này
01:19
the 20 or 30 -- we don't know exactlychính xác --
thousandnghìn sitesđịa điểm that operatevận hành there
20
67532
5419
mà 20 hay 30 -- chúng ta không nắm rõ-- nghìn
trang mạng hoạt động ở đó
01:24
are incrediblyvô cùng difficultkhó khăn to shutđóng lại down.
21
72975
3207
cực kì khó bị đóng cửa
01:28
It is a censorship-freemiễn phí kiểm duyệt worldthế giới
visitedthăm viếng by anonymousvô danh usersngười sử dụng.
22
76642
5453
Nó như một thế giới không bị kiểm duyệt
được những người nặc danh truy cập
01:35
Little wonderngạc nhiên, then,
that it's a naturaltự nhiên placeđịa điểm to go
23
83268
4318
Không cần nghi ngờ gì, nó là một nơi hiển nhiên
01:39
for anybodybất kỳ ai with something to hideẩn giấu,
24
87610
1912
cho bất kì ai muốn cất giấu một thứ gì đó,
01:41
and that something, of coursekhóa học,
need not be illegalbất hợp pháp.
25
89546
4591
và thứ gì đó, tất nhiên, không cần phải là
thứ bất hợp pháp
01:46
On the darktối netmạng lưới, you will find
26
94799
1839
Trên mạng internet ngầm, bạn có thể sẽ thấy
01:48
whistle-blowernhũng sitesđịa điểm, The NewMới YorkerYork.
27
96662
2238
những trang mạng tố giác, The New Yorker.
01:51
You will find politicalchính trị activismhoạt động blogsblog.
28
99225
2486
Bạn sẽ thấy những trang blog hoạt động chính trị
01:53
You will find librariesthư viện of piratedvi phạm bản quyền bookssách.
29
101735
3108
Bạn sẽ thấy những thư viện chứa sách lậu.
01:56
But you'llbạn sẽ alsocũng thế find the drugsma túy marketsthị trường,
30
104867
3623
Nhưng bạn cũng sẽ thấy những thị trường bán
02:00
illegalbất hợp pháp pornographynội dung khiêu dâm,
commercialthương mại hackinghacking servicesdịch vụ,
31
108514
4105
ma túy, ảnh khiêu dâm bất hợp pháp, hay dịch vụ hack thuê,
02:04
and much more besidesngoài ra.
32
112643
1597
và nhiều thứ khác nữa.
02:06
Now, the darktối netmạng lưới is one of the mostphần lớn
interestinghấp dẫn, excitingthú vị placesnơi
33
114264
5810
Mạng internet ngầm là một trong những nơi
hấp dẫn và thú vị nhất
02:12
anywhereở đâu on the netmạng lưới.
34
120098
1677
ở bất kì đâu trên mạng.
02:13
And the reasonlý do is, because
althoughmặc dù innovationđổi mới, of coursekhóa học,
35
121799
3676
Và lí do là bởi vì sự đổi mới, tất nhiên,
02:17
takes placeđịa điểm in biglớn businessescác doanh nghiệp,
36
125499
2276
diễn ra ở những doanh nghiệp lớn,
02:19
takes placeđịa điểm in world-classđẳng cấp thế giới universitiestrường đại học,
37
127799
2399
ở những trường đại học nổi tiếng tầm thế giới,
02:22
it alsocũng thế takes placeđịa điểm in the fringesrìa,
38
130222
2553
nhưng nó cũng diễn ra ở những nơi còn lại,
02:24
because those on the fringesrìa --
the pariahspariahs, the outcastsOutcasts --
39
132799
4543
bởi vì những người ở nơi đó --
những kẻ bị ruồng bỏ --
02:29
they're oftenthường xuyên the mostphần lớn creativesáng tạo,
because they have to be.
40
137366
3237
họ thường là những người sáng tạo nhất,
bởi vì họ cần phải như vậy.
02:33
In this partphần of the InternetInternet,
41
141619
2433
ở phần này của mạng internet,
02:36
you will not find a singleĐộc thân lolcatlolcat,
42
144076
2279
bạn sẽ không tìm thấy bức ảnh chế nào,
02:38
a singleĐộc thân pop-upcửa sổ bật lên advertAdvert anywhereở đâu.
43
146379
2181
hay một cửa sổ quảng cáo nào.
02:41
And that's one of the reasonslý do why I think
44
149449
2413
Và đó là một trong những lí do mà tôi nghĩ
02:43
manynhiều of you here will be
on the darktối netmạng lưới fairlycông bằng soonSớm.
45
151886
3689
nhiều người trong số các bạn ở đây
sẽ sớm truy cập vào mạng ngầm.
02:47
(LaughterTiếng cười)
46
155599
2000
(Tiếng cười)
02:50
Not that I'm suggestinggợi ý
anyonebất kỳ ai in this audiencethính giả would use it
47
158177
3292
Không phải là tôi đang đề nghị
các bạn dùng nó
02:53
to go and procureMua high-qualitychất lượng cao narcoticsma túy.
48
161493
2277
để lên và cung cấp ma túy chất lượng cao đâu.
02:56
But let's say for a momentchốc lát that you were.
49
164405
1985
Nhưng cứ ví dụ như thế đi.
02:58
(LaughterTiếng cười)
50
166414
1573
(Tiếng cười)
03:00
BearGấu with me.
51
168440
1151
Hãy bình tĩnh nào.
03:02
The first thing you will noticeđể ý
on signingký kết up to one of these sitesđịa điểm
52
170868
4576
Điều đầu tiên bạn sẽ thấy khi đăng kí
trên những trang mạng này
03:07
is how familiarquen it looksnhìn.
53
175468
1585
là chúng trông rất quen thuộc,
03:10
EveryMỗi singleĐộc thân productsản phẩm --
54
178299
2966
Mỗi món hàng--
03:13
thousandshàng nghìn of productscác sản phẩm --
55
181289
1864
hàng nghìn món--
03:15
has a glossybóng, high-resHigh-res imagehình ảnh,
56
183177
4016
có hình ảnh rất bóng bẩy với độ phân giải cao,
03:19
a detailedchi tiết productsản phẩm descriptionsự miêu tả, a pricegiá bán.
57
187217
2848
và phần mô tả rất chi tiết, một giá tiền.
03:22
There's a "ProceedTiến hành to checkoutthanh toán" iconbiểu tượng.
58
190414
3080
Có một biểu tượng "Kiểm tra giỏ hàng".
03:25
There is even, mostphần lớn beautifullyđẹp of all,
59
193518
2758
Thậm chí còn có, thứ tuyệt vời nhất,
03:28
a "ReportBáo cáo this itemmục" buttonnút.
60
196300
2158
cái nút "Báo cáo món hàng".
03:30
(LaughterTiếng cười)
61
198482
2707
(Tiếng cười)
03:33
IncredibleĐáng kinh ngạc.
62
201213
1926
Không thể tin được.
03:35
You browsetrình duyệt throughxuyên qua the siteđịa điểm,
you make your choicelựa chọn,
63
203163
2387
Bạn xem lướt qua trang này,
bạn lựa chọn,
03:37
you paytrả with the crypto-currencycrypto-tiền tệ bitcoinBitcoin,
64
205574
2419
bạn trả tiền bằng đồng ảo bitcoin,
03:40
you enterđi vào an addressđịa chỉ nhà --
preferablytốt hơn not your home addressđịa chỉ nhà --
65
208017
3029
bạn điền một địa chỉ--
không nên là địa chỉ nhà của bạn--
03:43
and you wait for your productsản phẩm
to arriveđến nơi in the postbài đăng,
66
211070
2705
và bạn đợi món hàng được gửi đến,
03:45
which it nearlyGần always does.
67
213799
2863
hầu như nó luôn đến.
03:49
And the reasonlý do it does
is not because of the clevertài giỏi encryptionmã hóa.
68
217281
3858
Và lí do cho việc này không phải
nhờ việc mã hóa đâu.
03:53
That's importantquan trọng.
69
221163
1165
Đó là điều quan trọng.
03:54
Something farxa simplerđơn giản hơn than that.
70
222674
3329
Đơn giản hơn cả.
03:58
It's the userngười dùng reviewsđánh giá.
71
226027
1225
Đó là nhờ những đánh giá của người dùng.
03:59
(LaughterTiếng cười)
72
227944
1315
(Tiếng cười)
04:01
You see, everymỗi singleĐộc thân vendornhà cung cấp
on these sitesđịa điểm
73
229283
3771
Bạn thấy đấy, mỗi gian hàng trên trang mạng này
04:05
usessử dụng a pseudonymbút danh, naturallymột cách tự nhiên enoughđủ,
74
233078
2318
dùng một cái tên giả, thường là vậy,
04:07
but they keep the sametương tự pseudonymbút danh
to buildxây dựng up a reputationuy tín.
75
235420
3793
nhưng họ giữ nguyên cái tên đó
để tạo danh tiếng.
04:11
And because it's easydễ dàng for the buyerngười mua
to changethay đổi allegiancelòng trung thành wheneverbất cứ khi nào they want,
76
239610
5300
Và bởi vì người mua có thể dễ dàng
chọn nơi khác bất cứ khi nào họ muốn,
04:16
the only way of trustingtin tưởng a vendornhà cung cấp
77
244934
4273
cách duy nhất để tin tưởng một gian hàng
04:21
is if they have a good historylịch sử
of positivetích cực feedbackPhản hồi
78
249231
3638
là họ có một lịch sử đánh giá tốt
04:24
from other usersngười sử dụng of the siteđịa điểm.
79
252893
1590
từ những người dùng khác hay không.
04:27
And this introductionGiới thiệu
of competitioncuộc thi and choicelựa chọn
80
255396
4477
Và sự khởi đầu của việc
cạnh tranh và lựa chọn này
04:31
does exactlychính xác what
the economistsnhà kinh tế học would predicttiên đoán.
81
259897
4269
tiến triển đúng như các nhà kinh tế
sẽ dự đoán.
04:37
PricesGiá cả tendcó xu hướng to go down,
productsản phẩm qualityphẩm chất tendsxu hướng to go up,
82
265346
4686
Giá cả sẽ giảm,
chất lượng hàng hóa sẽ tăng,
04:42
and the vendorsnhà cung cấp are attentivechu đáo,
83
270056
2373
và những người bán hàng sẽ niềm nở hơn,
04:44
they're politelịch sự, they're consumer-centricngười tiêu dùng Trung tâm,
84
272453
2431
họ lịch sự, xem khách hàng là tâm điểm.
04:46
offeringchào bán you all mannercách thức
of specialđặc biệt dealsgiao dịch, one-offsOne-offs,
85
274908
4312
đưa ra những ưu đãi, hàng hiếm,
04:51
buy-one-get-one-freesmua-một-có-một-giải phóng, freemiễn phí deliverychuyển,
86
279244
3171
mua một tặng một, giao hàng miễn phí,
04:54
to keep you happyvui mừng.
87
282439
1184
để làm bạn vui.
04:56
I spokenói to DrugsheavenDrugsheaven.
88
284953
2918
Tôi đã nói chuyện với Drugsheaven.
04:59
DrugsheavenDrugsheaven was offeringchào bán
excellentTuyệt vời and consistentthích hợp marijuanamarijuana
89
287895
5890
Drugsheaven rao bán cần sa loại tốt và nguyên chất
05:05
at a reasonablehợp lý pricegiá bán.
90
293809
1542
với một mức giá hợp lí.
05:08
He had a very generoushào phóng refundhoàn lại tiền policychính sách,
91
296154
3809
Anh ấy có một chính sách trả hàng rất hào phóng,
05:11
detailedchi tiết T'sT and C'sC,
92
299987
1788
các điều khoản và điều kiện rất chi tiết,
05:13
and good shippingĐang chuyển hàng timeslần.
93
301799
1412
và giờ giao hàng hợp lí.
05:15
"DearThân mến DrugsheavenDrugsheaven," I wroteđã viết,
94
303608
2261
"Gửi Drugsheaven," tôi viết,
05:17
viathông qua the internalbên trong emailinggửi email systemhệ thống
that's alsocũng thế encryptedmã hóa, of coursekhóa học.
95
305893
3814
qua hệ thống email nội bộ cũng được mã hóa, tất nhiên.
05:22
"I'm newMới here. Do you mindlí trí
if I buymua just one gramgram of marijuanamarijuana?"
96
310397
4141
"Tôi là người mới. Liệu tôi có thể mua
chỉ một gram cần sa được không?"
05:27
A couplevợ chồng of hoursgiờ latermột lát sau, I get a replyĐáp lại.
97
315450
2124
Một vài tiếng sau, tôi nhận được hồi đáp.
05:29
They always replyĐáp lại.
98
317598
1186
Họ luôn trả lời bạn.
05:31
"HiChào bạn there, thankscảm ơn for your emaile-mail.
99
319230
1796
"Xin chào, cám ơn vì đã gửi mail.
05:34
StartingBắt đầu smallnhỏ bé is a wisekhôn ngoan thing to do.
I would, too, if I were you."
100
322154
5268
Bắt đầu từ việc nhỏ là rất khôn ngoan.
Tôi cũng sẽ làm thế nếu tôi là bạn."
05:39
(LaughterTiếng cười)
101
327446
1762
(Tiếng cười)
05:41
"So no problemvấn đề if you'dbạn muốn like to startkhởi đầu
with just one gramgram.
102
329232
3121
"Vì vậy không có vấn đề gì
nếu bạn muốn bắt đầu chỉ với 1 gram.
05:44
I do hopemong we can do businesskinh doanh togethercùng với nhau.
103
332377
2511
Tôi hy vọng chúng ta có thể làm ăn với nhau.
05:46
BestTốt nhất wishesmong muốn, DrugsheavenDrugsheaven."
104
334912
1863
Thân ái, Drugsheaven."
05:48
(LaughterTiếng cười)
105
336799
1976
(Tiếng cười)
05:50
I don't know why he had a poshPosh
EnglishTiếng Anh accentgiọng, but I assumegiả định he did.
106
338799
3264
Tôi không biết tại sao anh ta có chất giọng
thanh lịch thế, nhưng tôi cho là anh ấy có.
05:56
Now, this kindloại
of consumer-centricngười tiêu dùng Trung tâm attitudeThái độ
107
344279
4496
Vậy thì, thái độ xem khách hàng là tâm điểm này
06:00
is the reasonlý do why, when I reviewedxem lại
120,000 piecesmiếng of feedbackPhản hồi
108
348799
5436
chính là lí do, khi tôi xem qua 120 000 phản hồi
06:06
that had been left on one of these sitesđịa điểm
over a three-monthba tháng periodgiai đoạn,
109
354259
3980
được để lại trên những trang mạng này
trong 3 tháng qua
06:10
95 percentphần trăm of them were fivesố năm out of fivesố năm.
110
358263
3129
95 phần trăm người chấm điểm 5/5
06:14
The customerkhách hàng, you see, is kingnhà vua.
111
362563
2541
Khách hàng, bạn thấy đấy, là vua
06:17
But what does that mean?
112
365799
1210
Nhưng điều đó có nghĩa là gì?
06:19
Well, on the one handtay,
113
367033
1941
Một mặt là,
06:20
that meanscó nghĩa there are more drugsma túy,
more availablecó sẵn, more easilydễ dàng,
114
368998
4034
Nó có nghĩa rằng có nhiều ma túy hơn,
có sẵn hơn, dễ dàng hơn,
06:25
to more people.
115
373056
1151
cho nhiều ngừoi hơn.
06:26
And by my reckoningReckoning,
that is not a good thing.
116
374799
2930
Và theo ước tính của tôi thì,
đây không phải điều tốt.
06:30
But, on the other handtay,
if you are going to take drugsma túy,
117
378799
3713
Nhưng, mặt khác,
nếu bạn dùng ma túy,
06:34
you have a reasonablyhợp lý good way
118
382536
3061
bạn có một cách tốt để đảm bảo
06:37
of guaranteeingđảm bảo a certainchắc chắn levelcấp độ
of purityđộ tinh khiết and qualityphẩm chất,
119
385621
4414
sự tinh khiết và chất lượng của
nó ở một mức độ nào đó
06:42
which is incrediblyvô cùng importantquan trọng
if you're takinglấy drugsma túy.
120
390059
3716
điều này thực sự quan trọng
nếu bạn dùng ma túy.
06:45
And you can do so
from the comfortthoải mái of your ownsở hữu home,
121
393799
3118
Và nếu bạn có thể làm được như vậy
trong sự thoải mái tại ngôi nhà của bạn,
06:48
withoutkhông có the risksrủi ro associatedliên kết
with buyingmua on the streetsđường phố.
122
396941
4187
mà không cần phải mạo hiểm
khi mua nó trên đường phố.
06:53
Now, as I said,
123
401961
1476
Giờ thì, như tôi đã nói,
06:55
you've got to be creativesáng tạo and innovativesáng tạo
to survivetồn tại in this marketplacethương trường.
124
403461
4102
Bạn cần phải sáng tạo và đổi mới
để tồn tại được ở đây.
07:00
And the 20 or so sitesđịa điểm
that are currentlyhiện tại in operationhoạt động --
125
408277
3094
Và hơn 20 trang mạng đang hiện hữu này--
07:03
by the way, they don't always work,
they're not always perfecthoàn hảo;
126
411395
3705
nhân tiện, chúng không luôn luôn hoạt động,
chúng không luôn luôn hoàn hảo;
07:07
the siteđịa điểm that I showedcho thấy you
was shutđóng lại down 18 monthstháng agotrước,
127
415124
2602
trang mạng mà tôi cho các bạn xem
đã bị đóng cửa từ 18 tháng trước,
07:09
but not before it had turnedquay
over a billiontỷ dollars'USD' worthgiá trị of tradebuôn bán.
128
417750
5151
trước đó nó đã kiếm được một tỉ USD
07:17
But these marketsthị trường,
129
425470
1153
Nhưng những thị trường này,
07:18
because of the difficultkhó khăn conditionsđiều kiện
in which they are operatingđiều hành,
130
426647
3062
bởi vì chúng vận hành dưới
những điều kiện khó khăn.
07:21
the inhospitablekhắc nghiệt conditionsđiều kiện,
131
429733
1488
những điều kiện không thuận lợi,
07:23
are always innovatingđổi mới, always
thinkingSuy nghĩ of wayscách of gettingnhận được smarterthông minh hơn,
132
431245
3348
nên chúng luôn luôn đổi mới, luôn luôn
tìm cách để khôn ngoan hơn,
07:26
more decentralizedphân quyền, harderkhó hơn to censorkiểm duyệt,
133
434617
2238
phân cấp nhiều hơn, khó kiểm duyệt hơn,
07:28
and more customer-friendlythân thiện với khách hàng.
134
436879
2356
và thân thiện với khách hàng hơn.
07:32
Let's take the paymentthanh toán systemhệ thống.
135
440346
1429
Hãy nói về hệ thống thanh toán.
07:34
You don't paytrả with your credittín dụng cardThẻ,
136
442383
1798
Bạn không phải trả bằng thẻ tín dụng,
07:36
of coursekhóa học -- that would leadchì
directlytrực tiếp back to you.
137
444205
2345
tất nhiên-- nó sẽ dẫn trực tiếp đến bạn.
07:38
So you use the crypto-currencycrypto-tiền tệ bitcoinBitcoin,
138
446574
1977
Vì vậy bạn dùng tiền ảo bitcoin,
07:40
which is easilydễ dàng exchangedtrao đổi
for real-worldthế giới thực currenciesđơn vị tiền tệ
139
448575
4455
thứ rất dễ quy đổi ra tiền thật
07:45
and givesđưa ra quitekhá a highcao degreetrình độ
of anonymityẩn danh to its usersngười sử dụng.
140
453054
3745
và tạo mức độ ẩn danh cao cho ngừoi dùng.
07:49
But at the beginningbắt đầu of these sitesđịa điểm,
people noticednhận thấy a flawlỗ hổng.
141
457367
2927
Nhưng ở giai đoạn đầu của những trang mạng này,
người ta nhận thấy một lỗi.
07:52
Some of the unscrupulousvô đạo Đức dealersđại lý
were runningđang chạy away with peoples'nhân dân ' bitcoinBitcoin
142
460318
4065
Một số người bán không có đạo đức đã
bỏ trốn với tiền ảo của những người khác
07:56
before they'dhọ muốn mailedqua bưu điện the drugsma túy out.
143
464407
1805
mà không gửi hàng.
07:59
The communitycộng đồng cameđã đến up with a solutiondung dịch,
calledgọi là multi-signaturenhiều chữ ký escrowký quỹ paymentsCác khoản thanh toán.
144
467155
5895
Cả cộng đồng đã có một giải pháp,
gọi là thanh toán kí quỹ có xác nhận của nhiều người.
08:07
So on purchasingthu mua my itemmục,
145
475135
3493
Vậy thì khi tôi mua hàng
08:10
I would sendgửi my bitcoinBitcoin
146
478652
3026
tôi sẽ gửi bitcoin
08:13
to a neutralTrung tính, securean toàn thirdthứ ba digitalkỹ thuật số walletVí tiền.
147
481702
4292
đến một ví điện tử trung lập và an toàn.
08:18
The vendornhà cung cấp, who would see
that I'd sentgởi it,
148
486799
2589
Người bán sẽ thấy là tôi đã gửi tiền,
08:21
would be confidenttự tin that they
could then sendgửi the productsản phẩm to me,
149
489412
2956
sẽ cảm thấy tin tưởng để gửi hàng cho tôi,
08:24
and then when I receivednhận it,
150
492392
1383
và thi tôi nhận được hàng,
08:25
at leastít nhất two of the threesố ba people
engagedbận in the transactiongiao dịch --
151
493799
2976
ít nhất 2 hay 3 người sẽ tham gia vào giao dịch--
08:28
vendornhà cung cấp, buyerngười mua, siteđịa điểm administratorngười quản lý --
152
496799
2540
người bán, người mua, quản trị viên trang mạng--
08:31
would have to signký tên the transactiongiao dịch off
153
499363
2412
sẽ phải đồng ý giao dịch
08:33
with a uniqueđộc nhất digitalkỹ thuật số signatureChữ ký,
154
501799
2078
với một chữ kí ảo đặc biệt,
08:35
and then the moneytiền bạc would be transferredchuyển giao.
155
503901
1975
và sau đó tiền sẽ được chuyển.
08:38
BrilliantRực rỡ!
156
506263
1300
Thật là tuyệt vời!
08:39
ElegantThanh lịch.
157
507587
1151
Thông minh.
08:40
It workscông trinh.
158
508762
1151
Nó có hiệu quả.
08:42
But then they realizedthực hiện there was
a problemvấn đề with bitcoinBitcoin,
159
510877
2651
Nhưng rồi họ nhận ra rằng có vấn đề với bitcoin,
08:45
because everymỗi bitcoinBitcoin transactiongiao dịch
160
513552
1701
bởi vì mỗi giao dịch với bitcoin
08:47
is actuallythực ra recordedghi lại publiclycông khai
in a publiccông cộng ledgersổ kế toán.
161
515277
2498
đều được ghi lại công khai
trong một sổ kế toán công cộng.
08:49
So if you're clevertài giỏi, you can try
and work out who'sai behindphía sau them.
162
517799
3277
Nên nếu bạn khôn ngoan, bạn có thể thử
và tìm được ai là người giao dịch.
08:53
So they cameđã đến up with a tumblingđánh sạch bề mặt servicedịch vụ.
163
521100
3285
Vậy nên họ đã nghĩ ra một dịch vụ xáo trộn.
08:56
HundredsHàng trăm of people sendgửi
theirhọ bitcoinBitcoin into one addressđịa chỉ nhà,
164
524409
3391
Hàng trăm người gửi tiền ảo của họ vào một địa chỉ,
08:59
they're tumbledgiảm and jumbledlộn xộn up,
165
527824
1975
Chúng sẽ bị xáo trộn hết,
09:01
and then the right amountsố lượng
is sentgởi on to the right recipientsngười nhận,
166
529823
3790
sau đó số tiền đúng sẽ được gửi đến địa chỉ đúng,
09:05
but they're differentkhác nhau bitcoinsbitcoins:
167
533637
1822
nhưng chúng là tiền khác:
09:07
micro-launderingMicro-rửa. systemshệ thống.
168
535483
1690
hệ thống giặt ủi siêu nhỏ
09:09
(LaughterTiếng cười)
169
537197
1534
(Tiếng cười)
09:10
It's incredibleđáng kinh ngạc.
170
538755
1156
Không thể tin được.
09:11
InterestedQuan tâm in what drugsma túy are trendingxu hướng
right now on the darktối netmạng lưới marketsthị trường?
171
539935
5193
Bạn muốn biết xu hướng dùng ma túy
trên thị trường mạng Internet ngầm?
09:17
CheckKiểm tra GramsGram, the searchTìm kiếm engineđộng cơ.
172
545152
2077
Hãy xem Grams, công cụ tìm kiếm.
09:19
You can even buymua some advertisingquảng cáo spacekhông gian.
173
547253
2165
Bạn còn có thể mua chỗ đặt quảng cáo.
09:21
(LaughterTiếng cười)
174
549442
2065
(Tiếng cười)
09:23
Are you an ethicalđạo đức consumerkhách hàng worriedlo lắng
about what the drugsma túy industryngành công nghiệp is doing?
175
551531
4938
Bạn là một người tiêu dùng có đạo đức và đang lo lắng về việc ngành công nghiệp thuốc phiện đang làm gì?
09:29
Yeah.
176
557064
1151
Vâng.
09:30
One vendornhà cung cấp will offerphục vụ you
fairhội chợ tradebuôn bán organichữu cơ cocainecocaine.
177
558592
3394
Một người bán sẽ giới thiệu cho bạn cocaine hữu cơ với giá hời.
09:34
(LaughterTiếng cười)
178
562010
1142
(Tiếng cười)
09:35
That's not beingđang sourcednguồn gốc
from ColombianColombia druglordsdruglords,
179
563176
3295
Không phải lấy từ đầu nậu buôn thuốc ở Columbia,
09:38
but GuatemalanGuatemala farmersnông dân.
180
566495
1429
mà từ nông dân ở Guatemalan
09:39
They even promisedhứa hẹn to reinvesttái đầu tư
20 percentphần trăm of any profitslợi nhuận
181
567948
3312
Họ còn hứa sẽ đầu tư lại 20% của tất cả lợi nhuận
09:43
into localđịa phương educationgiáo dục programschương trình.
182
571284
1790
cho chương trình giáo dục địa phương.
09:45
(LaughterTiếng cười)
183
573098
1022
(Tiếng cười)
09:46
There's even a mysteryhuyền bí shopperMua sắm.
184
574144
1979
Còn có cả những khách hàng bí ẩn.
09:48
Now, whateverbất cứ điều gì you think
about the moralityđạo đức of these sitesđịa điểm --
185
576936
3384
Cho dù bạn nghĩ gì về tính đạo đức
của những trang mạng này--
09:52
and I submitGửi đi that it's not
actuallythực ra an easydễ dàng questioncâu hỏi --
186
580344
3315
và tôi cho rằng đó không phải là một câu hỏi dễ trả lời--
09:55
the creationsự sáng tạo of functioningchức năng,
competitivecạnh tranh, anonymousvô danh marketsthị trường,
187
583683
5502
Việc tạo ra thị trường có thể hoạt động,
có tính cạnh tranh và ẩn danh,
10:01
where nobodykhông ai knowsbiết who anybodybất kỳ ai elsekhác is,
188
589209
2566
nơi mà không ai có thể biết những người khác là ai,
10:03
constantlyliên tục at riskrủi ro of beingđang shutđóng lại down
by the authoritiescơ quan chức năng,
189
591799
3099
luôn luôn tiềm ẩn nguy cơ bị chính quyền đóng cửa,
10:06
is a staggeringkinh ngạc achievementthành tích,
190
594922
2534
là một thành tích đáng kinh ngạc,
10:09
a phenomenalphi thường achievementthành tích.
191
597480
2038
một thành tựu phi thường.
10:12
And it's that kindloại of innovationđổi mới
192
600579
3414
Và đó chính là dạng đổi mới
10:16
that's why those on the fringesrìa
193
604017
2758
mà chính là lí do những người bên lề
10:18
are oftenthường xuyên the harbingersharbingers
of what is to come.
194
606799
2847
thường là người dự báo những điều sắp đến.
10:22
It's easydễ dàng to forgetquên
195
610360
2104
Rất dễ dàng để quên rằng
10:24
that because of its shortngắn life,
196
612488
2062
bởi vì mạng Internet chỉ vừa mới ra đời gần đây,
10:26
the InternetInternet has actuallythực ra
changedđã thay đổi manynhiều timeslần
197
614574
3647
nó đã thực sự thay đổi nhiều lần
10:30
over the last 30 yearsnăm or so.
198
618245
1530
trong 30 năm vừa qua hoặc hơn.
10:31
It startedbắt đầu in the '70s
as a militaryquân đội projectdự án,
199
619799
2976
Nó bắt đầu từ những năm 70 như một dự án cho quân đội,
10:34
morphedbiến hình in the 1980s
to an academichọc tập networkmạng,
200
622799
3976
đổi thành mạng lưới giáo dục vào những năm 1980
10:38
co-optedđồng chọn tham gia by commercialthương mại
companiescác công ty in the '90s,
201
626799
2462
được những công ty thương mại lựa chọn để tham gia vào những năm 90
10:41
and then invadedxâm lược by all of us
viathông qua socialxã hội mediaphương tiện truyền thông in the noughtiesnoughties,
202
629285
3455
và sau đó bị chúng ta xâm chiếm qua phương tiện truyền thông vào những năm 2000,
10:44
but I think it's going to changethay đổi again.
203
632764
1929
nhưng tôi nghĩ nó sẽ thay đổi lần nữa.
10:47
And I think things
like the darktối netmạng lưới marketsthị trường --
204
635179
2596
Và tôi nghĩ những thứ giống như thị trường trên mạng Internet ngầm--
10:49
creativesáng tạo, securean toàn, difficultkhó khăn to censorkiểm duyệt --
205
637799
3976
tính sáng tạo, an toàn, khó để kiểm duyệt--
10:53
I think that's the futureTương lai.
206
641799
1602
tôi nghĩ tương lai sẽ như vậy.
10:56
And the reasonlý do it's the futureTương lai
207
644929
1628
Và lí do là bởi vì
10:58
is because we're all worriedlo lắng
about our privacysự riêng tư.
208
646581
2668
chúng ta đều lo ngại về sự riêng tư của chính mình.
11:01
SurveysKhảo sát ý kiến consistentlynhất quán showchỉ
concernslo ngại about privacysự riêng tư.
209
649273
3225
Những khảo sát đều cho thấy những lo ngại về bảo mật.
11:04
The more time we spendtiêu onlineTrực tuyến,
the more we worrylo about them,
210
652522
3959
Chúng ta càng dành nhiều thời gian trên mạng,
thì chúng ta càng lo lắng về điều đó.
11:08
and those surveyskhảo sát showchỉ
our worrieslo lắng are growingphát triển.
211
656505
2270
và những khảo sát cho thấy sự lo ngại
của chúng ta ngày càng tăng.
11:10
We're worriedlo lắng about
what happensxảy ra to our datadữ liệu.
212
658799
2116
Chúng ta lo ngại về thứ sẽ xảy ra
với dữ liệu của chúng ta.
11:12
We're worriedlo lắng about
who mightcó thể be watchingxem us.
213
660939
2109
Chúng ta lo ngại về ai
đang theo dõi chúng ta.
11:15
SinceKể từ khi the revelationsmạc khải from EdwardEdward SnowdenSnowden,
214
663072
2568
Kể từ những tiết lộ của Edward Snowden,
11:17
there's been a hugekhổng lồ increasetăng
in the numbercon số of people
215
665664
2446
đã có một sự gia tăng rất lớn của số người
11:20
usingsử dụng variousnhiều privacy-enhancingtăng cường bảo mật toolscông cụ.
216
668134
3092
sử dụng công cụ các tăng cường tính bảo mật khác nhau.
11:23
There are now betweengiữa two
and threesố ba milliontriệu dailyhằng ngày usersngười sử dụng
217
671250
3237
Hiện nay có khoảng 2 đến 3 triệu người dùng
11:26
of the TorTor browsertrình duyệt,
218
674511
1275
trình duyệt Tor mỗi ngày,
11:27
the majorityđa số of which use
is perfectlyhoàn hảo legitimatehợp pháp,
219
675810
5167
phần lớn trong số đó dùng hoàn toàn
cho mục đích hợp pháp,
11:33
sometimesđôi khi even mundanethế tục.
220
681001
1759
đôi khi còn hơi nhàm chán.
11:35
And there are hundredshàng trăm of activistsnhà hoạt động
around the worldthế giới
221
683658
3151
Và có hàng trăm nhà hoạt động xã hội
trên khắp thế giới
11:38
workingđang làm việc on techniqueskỹ thuật and toolscông cụ
to keep you privateriêng tư onlineTrực tuyến --
222
686833
5266
làm việc về kĩ thuật và công cụ để giúp
bạn trực tuyến một cách riêng tư--
11:45
defaultmặc định encryptedmã hóa messagingnhắn tin servicesdịch vụ.
223
693111
2481
đó là dịch vụ tin nhắn được mã hóa mặc định.
11:47
EthereumEthereum, which is a projectdự án
which triescố gắng to linkliên kết up
224
695616
4023
Ethereum, một dự án để cố gắng liên kết
ổ cứng có kết nối nhưng không được dùng đến
11:51
the connectedkết nối but unusedkhông sử dụng hardcứng drivesổ đĩa
of millionshàng triệu of computersmáy vi tính around the worldthế giới,
225
699663
5078
của hàng triệu máy vi tính trên toàn thế giới,
11:56
to createtạo nên a sortsắp xếp of distributedphân phối InternetInternet
that no one really controlskiểm soát.
226
704765
3871
nhằm tạo ra một mạng Internet phân bổ
mà không ai có thể thực sự kiểm soát được.
12:00
Now, we'vechúng tôi đã had distributedphân phối
computingtính toán before, of coursekhóa học.
227
708660
2893
Vậy thì, chúng ta đã từng phân bổ máy tính từ trước, tất nhiên,
12:03
We use it for everything from SkypeSkype
to the searchTìm kiếm for extraterrestrialngoài trái đất life.
228
711577
4198
Chúng ta dùng việc đó cho tất cả mọi thứ
từ Skype đến việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.
12:07
But you addthêm vào distributedphân phối computingtính toán
and powerfulquyền lực encryptionmã hóa --
229
715799
4489
Nhưng khi bạn gộp việc phân bổ máy tính
và việc mã hóa một cách mạnh mẽ lại.
12:12
that's very, very hardcứng
to censorkiểm duyệt and controlđiều khiển.
230
720312
3887
Thì rất, rất khó để kiểm duyệt và kiểm soát.
12:16
AnotherKhác calledgọi là MaidSafeMaidSafe
workscông trinh on similargiống principlesnguyên lý.
231
724625
2813
Một thứ khác gọi là MaidSafe cũng
hoạt động trên nguyên tắc tương tự.
12:19
AnotherKhác calledgọi là TwisterTwister,
and so on and so on.
232
727462
3448
Thứ khác nữa là Twister, vân vân và vân vân.
12:23
And here'sđây là the thing --
233
731396
1990
Vấn đề là--
12:25
the more of us jointham gia,
234
733410
1464
càng nhiều người trong chúng ta tham gia vào,
12:26
the more interestinghấp dẫn those sitesđịa điểm becometrở nên,
235
734898
2451
thì những trang mạng đó càng trở nên thú vị hơn,
12:29
and then the more of us jointham gia, and so on.
236
737373
2488
và ngày càng có nhiều người tham gia, và cứ thế.
12:32
And I think that's what's going to happenxảy ra.
237
740268
2025
Và tôi nghĩ đó là điều sẽ xảy ra.
12:34
In factthực tế, it's alreadyđã happeningxảy ra.
238
742317
2148
Thực tế thì, nó đang diễn ra.
12:36
The darktối netmạng lưới is no longerlâu hơn
a denDen for dealersđại lý
239
744489
3876
Mạng Internet ngầm không còn là
căn phòng nhỏ cho những người buôn bán
12:40
and a hideoutnơi ẩn náu for whistle-blowerswhistle-blowers.
240
748389
2567
và nơi ẩn náu cho những người tố giác.
12:42
It's alreadyđã going mainstreamdòng chính.
241
750980
1687
Nó đã trở thành một xu thế.
12:45
Just recentlygần đây, the musiciannhạc sĩ AphexAphex TwinSinh đôi
releasedphát hành his albumalbum as a darktối netmạng lưới siteđịa điểm.
242
753698
6574
Chỉ mới gần đây, nhạc sĩ Aphex Twin đã
cho ra mắt album trên một trang mạng ngầm.
12:52
FacebookFacebook has startedbắt đầu a darktối netmạng lưới siteđịa điểm.
243
760296
3953
Facebook đã khởi đầu cho một trang mạng ngầm.
12:56
A groupnhóm of LondonLondon architectskiến trúc sư
have openedmở ra a darktối netmạng lưới siteđịa điểm
244
764273
3633
Một nhóm kiến trúc sư London đã mở một trang mạng ngầm
12:59
for people worriedlo lắng
about regenerationtái sinh projectsdự án.
245
767930
2845
dành cho những người quan tâm đến dự án tái sinh.
13:02
Yes, the darktối netmạng lưới is going mainstreamdòng chính,
246
770799
2573
Vâng, mạng Internet ngầm đang trở thành xu thế.
13:05
and I predicttiên đoán that fairlycông bằng soonSớm,
everymỗi socialxã hội mediaphương tiện truyền thông companyCông ty,
247
773396
3617
và tôi dự đoán rằng khá sớm thôi,
mỗi công ty truyền thông xã hội,
13:09
everymỗi majorchính newsTin tức outletđầu ra,
248
777037
1435
mỗi nhà cung cấp tin tức lớn,
13:10
and thereforevì thế mostphần lớn of you
in this audiencethính giả,
249
778496
3084
và kéo theo là phần lớn các bạn,
13:13
will be usingsử dụng the darktối netmạng lưới, too.
250
781604
2356
cũng sẽ dùng mạng Internet ngầm.
13:16
So the InternetInternet is about to get
more interestinghấp dẫn,
251
784942
3029
Vì vậy mạng Internet sẽ trở nên thú vị hơn,
13:19
more excitingthú vị, more innovativesáng tạo,
252
787995
2780
hấp dẫn hơn, đổi mới hơn,
13:22
more terriblekhủng khiếp,
253
790799
1725
kinh khủng hơn,
13:24
more destructivephá hoại.
254
792548
1354
gây hại hơn.
13:27
That's good newsTin tức
if you carequan tâm about libertytự do.
255
795140
2273
Đó là tin tốt nếu bạn coi trọng quyền tự do.
13:29
It's good newsTin tức if you carequan tâm about freedomsự tự do.
256
797437
1970
Đó là tin tốt nếu bạn coi trọng tự do.
13:31
It's good newsTin tức if you carequan tâm
about democracydân chủ.
257
799431
2119
Đó là tin tốt nếu bạn quan tâm đến dân chủ.
13:33
It's alsocũng thế good newsTin tức
258
801574
1378
Đó cũng là tin tốt
13:34
if you want to browsetrình duyệt
for illegalbất hợp pháp pornographynội dung khiêu dâm
259
802976
2446
nếu bạn muốn xem ảnh khiêu dâm bất hợp pháp
13:37
and if you want to buymua and sellbán drugsma túy
260
805446
2329
và nếu bạn muốn mua bán ma túy
13:39
with impunitymiễn cưỡng.
261
807799
1293
mà không bị trừng phạt.
13:41
NeitherKhông entirelyhoàn toàn darktối, norcũng không entirelyhoàn toàn lightánh sáng.
262
809876
3899
Không hoàn toàn tối, cũng không hoàn toàn sáng.
13:45
It's not one sidebên or the other
that's going to winthắng lợi out, but bothcả hai.
263
813799
3677
Không có bên nào sẽ thắng, mà là cả hai.
13:50
Thank you very much, indeedthật.
264
818352
1888
Thật sự cảm ơn các bạn rất nhiều
13:52
(ApplauseVỗ tay)
265
820240
3710
(Tiếng vỗ tay)
Translated by Hạnh Vũ
Reviewed by Phuong Anh

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jamie Bartlett - Social media analyst
In his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal.

Why you should listen

As the director of the Centre for the Analysis of Social Media at Demos, a leading UK think tank, Jamie Bartlett is currently involved in projects on crypto-currencies, surveillance and counter-surveillance methods and ISIS’s use of social media for propaganda and recruitment. He is a vocal columnist and commentator and the author of The Dark Net, a book on legal and illegal internet subcultures. Previously, he conducted field research in Pakistan and Bangladesh.

More profile about the speaker
Jamie Bartlett | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee