TEDxCambridge
Erez Yoeli: How to motivate people to do good for others
Erez Yoeli: Làm thế nào để thúc đẩy mọi người làm việc tốt
Filmed:
Readability: 3.9
2,228,025 views
Làm thế nào để mọi người làm nhiều việc tốt hơn: đi bầu cử, làm từ thiện, bảo tồn thiên nhiên hoặc nói chung là làm điều tốt với người khác. Nhà nguyên cứu khoa học MIT Erez Yoeli chia sẻ nột danh sách đơn giản khai thác sức mạnh của danh tiếng - hoặc mong ước chung của chúng ta, được xem là hào phóng và tốt bụng thay vì ích kỷ - để thúc đẩy mọi người hành động vì lợi ích của người khác. Tìm hiểu thêm về những thay đổi nhỏ trong cách tiếp cận của bạn trong việc khiến mọi người làm việc tốt có thể mang lại những kết quả đáng ngạc nhiên.
Erez Yoeli - Research scientist
Erez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. Full bio
Erez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
How can we get people to do more good,
0
1440
3056
Làm thế nào để khuyến khích
mọi người làm điều tốt,
mọi người làm điều tốt,
00:16
to go to the polls,
give to charity, conserve resources,
give to charity, conserve resources,
1
4520
4336
đi bầu cử, làm từ thiện,
bảo tồn tài nguyên
bảo tồn tài nguyên
hay thậm chí, làm những việc đơn giản
như tự rửa cốc của mình ở nơi làm việc
như tự rửa cốc của mình ở nơi làm việc
00:20
or even to do something as simple
as washing their mugs at work
as washing their mugs at work
2
8880
3336
00:24
so that the sink isn't
always full of dirty dishes?
always full of dirty dishes?
3
12240
2381
để bồn rửa không phải lúc nào
cũng đầy bát đĩa bẩn?
cũng đầy bát đĩa bẩn?
00:26
(Laughter)
4
14645
2011
(Tiếng cười)
00:28
(Applause)
5
16680
4336
(Tiếng vỗ tay)
00:33
When I first started
working on this problem,
working on this problem,
6
21040
2136
Tôi lần đầu đối mặt với vấn đề này,
là khi hợp tác với một công ty điện lực
là khi hợp tác với một công ty điện lực
00:35
I collaborated with a power company
7
23200
1896
00:37
to recruit customers for a program
that prevents blackouts
that prevents blackouts
8
25120
3536
khuyến khích khách hàng tham gia
chương trình ngăn chặn cúp điện
chương trình ngăn chặn cúp điện
thông qua việc giảm điện năng tiêu thụ
trong giờ cao điểm.
trong giờ cao điểm.
00:40
by reducing energy demand during peaks.
9
28680
2000
00:43
The program is based
on a tried-and-true technology.
on a tried-and-true technology.
10
31600
2616
Chương trình dựa trên
một công nghệ đã qua kiểm chứng.
một công nghệ đã qua kiểm chứng.
00:46
It's one the Obama
administration even called
administration even called
11
34240
2376
Thậm chí, nó còn được
chính quyền Obama gọi là:
chính quyền Obama gọi là:
00:48
"the cornerstone to modernizing
America's electrical grid."
America's electrical grid."
12
36640
3120
"nền tảng hiện đại hóa
mạng lưới điện Mỹ."
mạng lưới điện Mỹ."
00:52
But, like so many
great technological solutions,
great technological solutions,
13
40880
3496
Nhưng, như nhiều giải pháp
công nghệ tuyệt vời khác,
công nghệ tuyệt vời khác,
00:56
it has a key weakness:
14
44400
1440
có một điểm yếu chính:
00:59
people.
15
47760
1200
con người.
01:01
People need to sign up.
16
49720
1240
Cần có người tham gia.
01:04
To try to get people to sign up,
the power company sent them a nice letter,
the power company sent them a nice letter,
17
52000
3536
Để thu hút mọi người đăng ký,
công ty điện gởi cho họ một bức thư
công ty điện gởi cho họ một bức thư
01:07
told them about
all the program's benefits,
all the program's benefits,
18
55560
2016
nói về những lợi ích của chương trình,
và đề nghị, nếu họ quan tâm,
hãy gọi đến đường dây nóng.
hãy gọi đến đường dây nóng.
01:09
and it asked them to call
into a hotline if they were interested.
into a hotline if they were interested.
19
57600
3056
01:12
Those letters went out,
20
60680
1696
Các lá thư được gởi đi,
01:14
but the phones, they were silent.
21
62400
2760
nhưng điện thoại vẫn không đổ chuông.
01:18
So when we got involved,
we suggested one small change.
we suggested one small change.
22
66080
2760
Khi tham gia dự án,
chúng tôi đề xuất một thay đổi nhỏ.
chúng tôi đề xuất một thay đổi nhỏ.
01:21
Instead of that hotline,
23
69360
1896
Thay vì dùng đường dây nóng,
01:23
we suggested that they use sign-up sheets
that they'd post near the mailboxes
that they'd post near the mailboxes
24
71280
4616
chúng tôi đề nghị họ sử dụng
giấy đăng ký, đặt gần các hộp thư
giấy đăng ký, đặt gần các hộp thư
01:27
in people's buildings.
25
75920
1240
tại các khu dân cư.
01:30
This tripled participation.
26
78120
2760
Điều này làm tăng gấp ba
lượng người tham gia.
lượng người tham gia.
01:35
Why?
27
83160
1200
Tại sao?
01:37
Well, we all know people care deeply
about what others think of them,
about what others think of them,
28
85680
4216
Vâng, ta biết mọi người quan tâm sâu sắc
đến việc người khác nghĩ về họ,
đến việc người khác nghĩ về họ,
ta cố gắng chứng tỏ với mọi người
mình hào phóng và tốt bụng,
mình hào phóng và tốt bụng,
01:41
that we try to be seen
as generous and kind,
as generous and kind,
29
89920
2656
01:44
and we try to avoid
being seen as selfish or a mooch.
being seen as selfish or a mooch.
30
92600
2720
và tránh việc bị coi là
ích kỷ hoặc ăn hại.
ích kỷ hoặc ăn hại.
01:48
Whether we are aware of it or not,
this is a big part of why people do good,
this is a big part of why people do good,
31
96120
4416
Dù có nhận ra hay không,
đây là nguyên nhân chính
khiến mọi người làm việc tốt,
khiến mọi người làm việc tốt,
01:52
and so small changes that give people
more credit for doing good,
more credit for doing good,
32
100560
5216
và những thay đổi nhỏ
với sự tán dương và công nhận,
với sự tán dương và công nhận,
01:57
those changes can make
a really big difference.
a really big difference.
33
105800
2336
thật sự có thể tạo nên
một khác biệt lớn.
một khác biệt lớn.
02:00
Small changes like
switching from a hotline,
switching from a hotline,
34
108160
2896
Thay đổi nhỏ như
đổi việc dùng đường dây nóng,
đổi việc dùng đường dây nóng,
02:03
where nobody will ever find out
about your good deed,
about your good deed,
35
111080
3016
nơi không ai thấy được
những việc làm tốt của bạn,
những việc làm tốt của bạn,
02:06
to a sign-up sheet
36
114120
1736
thành một tờ đăng ký
02:07
where anyone who walks by
can see your name.
can see your name.
37
115880
3120
nơi những người đi qua
có thể thấy tên bạn.
có thể thấy tên bạn.
02:12
In our collaborations with governments,
nonprofits, companies,
nonprofits, companies,
38
120520
3176
Khi hợp tác với chính phủ,
các tổ chức phi lợi nhuận, công ty,
các tổ chức phi lợi nhuận, công ty,
02:15
when we're trying to get people
to do more good,
to do more good,
39
123720
2816
cố gắng khiến mọi người
làm nhiều điều tốt hơn,
làm nhiều điều tốt hơn,
02:18
we harness the power of reputations.
40
126560
2400
chúng tôi khai thác
sức mạnh của danh tiếng.
sức mạnh của danh tiếng.
02:22
And we have a simple checklist for this.
41
130000
2376
Và chúng tôi có
một danh sách đơn giản cho nó.
một danh sách đơn giản cho nó.
02:24
And in fact, you already know
the first item on that checklist.
the first item on that checklist.
42
132400
3240
Và trên thực tế, bạn đã biết
mục đầu tiên trong danh sách là gì.
mục đầu tiên trong danh sách là gì.
02:28
It's to increase observability,
43
136960
2296
Đó là tăng khả năng được nhìn thấy,
02:31
to make sure people find out
about good deeds.
about good deeds.
44
139280
2720
để chắc chắn mọi người biết được
những việc làm tốt.
những việc làm tốt.
Đợi đã, tôi biết
một số bạn có thể đang nghĩ,
một số bạn có thể đang nghĩ,
02:35
Now, wait a minute, I know
some of you are probably thinking,
some of you are probably thinking,
45
143440
2896
không đời nào
những người ở đây nghĩ rằng,
những người ở đây nghĩ rằng,
02:38
there's no way people here thought,
46
146360
1696
"Ồ, tuyệt, được ghi nhận
những việc làm tốt của mình,
những việc làm tốt của mình,
02:40
"Oh, well, now that
I'm getting credit for my good deed,
I'm getting credit for my good deed,
47
148080
2656
giờ nó hoàn toàn xứng đáng."
02:42
now it's totally worth it."
48
150760
1336
và bạn đã đúng.
02:44
And you're right.
49
152120
1456
02:45
Usually, people don't.
50
153600
1240
Thường thì,
mọi người không nghĩ vậy.
mọi người không nghĩ vậy.
02:47
Rather, when they're making
decisions in private,
decisions in private,
51
155760
3056
Thay vào đó, khi mọi người đưa ra
những quyết định cá nhân,
những quyết định cá nhân,
họ quan tâm đến
những vấn đề của riêng mình,
những vấn đề của riêng mình,
02:50
they worry about their own problems,
52
158840
1736
02:52
about what to put on the table for dinner
or how to pay their bills on time.
or how to pay their bills on time.
53
160600
4136
về việc sẽ ăn gì vào buổi tối
hay làm sao để
thanh toán hóa đơn đúng hạn.
thanh toán hóa đơn đúng hạn.
02:56
But, when we make
their decision more observable,
their decision more observable,
54
164760
3096
Nhưng, khi ta khiến
các quyết định của họ dễ quan sát hơn,
các quyết định của họ dễ quan sát hơn,
họ sẽ bắt đầu cố gắng
làm nhiều việc tốt hơn.
làm nhiều việc tốt hơn.
02:59
they start to attend more
to the opportunity to do good.
to the opportunity to do good.
55
167880
3080
Nói cách khác, sức mạnh
trong phương pháp tiếp cận của chúng tôi,
trong phương pháp tiếp cận của chúng tôi,
03:03
In other words, what's
so powerful about our approach
so powerful about our approach
56
171760
2816
03:06
is that it could turn on
people's existing desire to do good,
people's existing desire to do good,
57
174600
4856
là nó có thể kích hoạt mong muốn
làm điều tốt của mọi người.
làm điều tốt của mọi người.
03:11
in this case, to help
to prevent a blackout.
to prevent a blackout.
58
179480
2080
trong trường hợp này,
là để ngăn cúp điện.
là để ngăn cúp điện.
Trở lại với
khả năng được nhìn thấy.
khả năng được nhìn thấy.
03:15
Back to observability.
59
183160
1656
03:16
I want to give you another example.
60
184840
1856
Tôi muốn cho bạn một ví dụ khác.
03:18
This one is from a collaboration
61
186720
1736
Đến từ sự hợp tác
với một tổ chức phi lợi nhuận
với một tổ chức phi lợi nhuận
03:20
with a nonprofit that gets out the vote,
62
188480
2376
khuyến khích mọi người đi bầu,
03:22
and it does this by sending hundreds
of thousands of letters every election
of thousands of letters every election
63
190880
3576
và mỗi cuộc bầu cử,
họ gởi hàng trăm ngàn lá thư
họ gởi hàng trăm ngàn lá thư
03:26
in order to remind people and try
to motivate them to go to the polls.
to motivate them to go to the polls.
64
194480
3320
nhắc nhở và khuyến khích
mọi người đi bầu.
mọi người đi bầu.
03:30
We suggested adding
the following sentence:
the following sentence:
65
198760
2160
Chúng tôi đề xuất thêm vào
những câu sau:
những câu sau:
03:34
"Someone may call you to find out
about your experience at the polls."
about your experience at the polls."
66
202440
3400
"Bạn có thể sẽ nhận được cuộc gọi
phỏng vấn về việc bầu cử."
phỏng vấn về việc bầu cử."
03:38
This sentence makes it feel
more observable when you go to the polls,
more observable when you go to the polls,
67
206520
3400
Câu này làm cho hành động đi bầu
có vẻ như dễ dàng quan sát hơn.
có vẻ như dễ dàng quan sát hơn.
03:43
and it increased the effect
of the letter by 50 percent.
of the letter by 50 percent.
68
211040
3040
và nó làm tăng 50%
hiệu quả của các lá thư.
hiệu quả của các lá thư.
03:48
Making the letter more effective reduced
the cost of getting an additional vote
the cost of getting an additional vote
69
216680
3736
Việc làm tăng hiệu quả thư
giảm chi phí các cuộc bầu cử phụ
giảm chi phí các cuộc bầu cử phụ
từ 70 đô la xuống còn khoảng 40 đô la
trên một phiếu bầu.
trên một phiếu bầu.
03:52
from 70 dollars down to about 40 dollars.
70
220440
1960
Phương pháp này được sử dụng
trong những việc như:
trong những việc như:
03:55
Observability has been used to do things
71
223200
1936
03:57
like get people
to donate blood more frequently
to donate blood more frequently
72
225160
2656
khuyến khích mọi người
hiến máu thường xuyên hơn
hiến máu thường xuyên hơn
bằng cách liệt kê tên người hiến máu
trên các tập san địa phương,
trên các tập san địa phương,
03:59
by listing the names of donors
on local newsletters,
on local newsletters,
73
227840
2976
04:02
or to pay their taxes on time
74
230840
1640
hoặc để người dân đóng thuế đúng hạn
04:05
by listing the names of delinquents
on a public website.
on a public website.
75
233440
2816
bằng cách liệt kê tên người trễ hạn
trên web cộng đồng.
trên web cộng đồng.
04:08
(Laughter)
76
236280
1840
(Tiếng cười)
04:12
What about this example?
77
240200
1200
Còn ví dụ này thì sao?
04:14
Toyota got hundreds of thousands of people
to buy a more fuel-efficient car
to buy a more fuel-efficient car
78
242560
4056
Toyota khiến hàng trăm nghìn người
mua loại ô tô tiết kiệm nhiên liệu
mua loại ô tô tiết kiệm nhiên liệu
04:18
by making the Prius so unique ...
79
246640
3616
bằng cách làm cho
dòng xe Prius trở nên độc đáo..
dòng xe Prius trở nên độc đáo..
04:22
(Laughter)
80
250280
1600
(Tiếng cười)
04:24
that their good deed
was observable from a mile away.
was observable from a mile away.
81
252800
2680
hành động tốt của họ
có thể quan sát được từ rất xa.
có thể quan sát được từ rất xa.
04:28
(Laughter)
82
256040
2816
(Tiếng cười)
04:30
Alright, so observability is great,
83
258880
2375
Được rồi, phương pháp này rất tuyệt,
04:33
but we all know, we've all seen
84
261279
3537
nhưng chúng ta đều biết,
đều từng thấy
đều từng thấy
04:36
people walk by an opportunity to do good.
85
264840
2160
những người bỏ qua
cơ hội để làm điều tốt.
cơ hội để làm điều tốt.
04:40
They'll see somebody
asking for money on the sidewalk
asking for money on the sidewalk
86
268080
3296
Họ sẽ thấy ai đó
xin tiền trên vỉa hè
xin tiền trên vỉa hè
04:43
and they'll pull out their phones
and look really busy,
and look really busy,
87
271400
2616
họ sẽ rút điện thoại ra,
làm ra vẻ bận rộn,
làm ra vẻ bận rộn,
hay đến bảo tàng,
họ bước nhanh qua thùng quyên góp.
họ bước nhanh qua thùng quyên góp.
04:46
or they'll go to the museum and they'll
waltz right on by the donation box.
waltz right on by the donation box.
88
274040
3560
04:50
Imagine it's the holiday season
89
278320
2096
Hãy tưởng tượng vào dịp lễ,
bạn đang đi siêu thị,
bạn đang đi siêu thị,
04:52
and you're going to the supermarket,
and there's a Salvation Army volunteer,
and there's a Salvation Army volunteer,
90
280440
3696
có một tình nguyện viên
của Cứu Thế Quân đang rung chuông.
của Cứu Thế Quân đang rung chuông.
04:56
and he's ringing his bell.
91
284160
1256
Vài năm trước,
các nhà nghiên cứu ở San Diego
các nhà nghiên cứu ở San Diego
04:57
A few years ago, researchers in San Diego
92
285440
1976
04:59
teamed up with a local chapter
from the Salvation Army
from the Salvation Army
93
287440
3456
hợp tác với một chi hội địa phương
của Salvation Army
của Salvation Army
05:02
to try to find ways to increase donations.
94
290920
2200
cố gắng tìm cách để tăng quyên góp.
05:06
What they found was kind of funny.
95
294240
1620
Họ nhận thấy một điều
khá buồn cười.
khá buồn cười.
05:08
When the volunteer
stood in front of just one door,
stood in front of just one door,
96
296680
2400
Khi tình nguyện viên
đứng tại một cửa,
đứng tại một cửa,
05:12
people would avoid giving
by going out the other door.
by going out the other door.
97
300040
2560
người ta sẽ tránh quyên góp
bằng cách đi ra bằng cửa khác.
bằng cách đi ra bằng cửa khác.
05:16
Why?
98
304880
1200
Vì sao?
05:19
Well, because they can always claim,
"Oh, I didn't see the volunteer,"
"Oh, I didn't see the volunteer,"
99
307080
3696
Vì họ luôn có thể nói rằng,
"Ồ, tôi không thấy tình nguyện viên,"
"Ồ, tôi không thấy tình nguyện viên,"
05:22
or, "I wanted to get
something from over there,"
something from over there,"
100
310800
2256
hoặc, "Tôi muốn mua
thứ gì đó ở đằng kia,"
thứ gì đó ở đằng kia,"
05:25
or, "That's where my car is."
101
313080
1400
hoặc "Xe tôi để bên đó."
05:27
In other words, there's lots of excuses.
102
315560
1920
Nói cách khác,
có rất nhiều lý do.
có rất nhiều lý do.
05:30
And that brings us
to the second item on our checklist:
to the second item on our checklist:
103
318640
2976
Và điều đó đưa ta đến với
mục thứ hai của danh sách:
mục thứ hai của danh sách:
05:33
to eliminate excuses.
104
321640
1720
loại bỏ các lý do bào chữa.
05:36
In the case of the Salvation Army,
105
324800
1656
Trường hợp Salvation Army,
05:38
eliminating excuses just means
standing in front of both doors,
standing in front of both doors,
106
326480
3256
loại bỏ lý do bào chữa
tức là đứng trước cả hai cửa,
tức là đứng trước cả hai cửa,
05:41
and sure enough, when they did this,
107
329760
2056
và chắc hẳn làm vậy,
tiền quyên góp sẽ tăng lên.
tiền quyên góp sẽ tăng lên.
05:43
donations rose.
108
331840
1200
05:47
But that's when things got kind of funny,
109
335280
2176
Đó là khi mọi chuyện
trở nên buồn cười,
trở nên buồn cười,
05:49
even funnier.
110
337480
1200
thậm chí,
còn buồn cười hơn lúc nãy nữa.
còn buồn cười hơn lúc nãy nữa.
05:51
The researchers
were out in the parking lot,
were out in the parking lot,
111
339960
2536
Những nhà nghiên cứu
ở tại bãi đậu xe,
ở tại bãi đậu xe,
05:54
and they were counting people
as they came in and out of the store,
as they came in and out of the store,
112
342520
3176
đếm số người ra khỏi cửa hàng,
và nhận thấy rằng
và nhận thấy rằng
05:57
and they noticed that when the volunteers
stood in front of both doors,
stood in front of both doors,
113
345720
3816
khi các tình nguyện viên
đứng trước cả hai cánh cửa,
đứng trước cả hai cánh cửa,
06:01
people stopped coming
out of the store at all.
out of the store at all.
114
349560
2176
người ta không đi ra ngoài nữa.
06:03
(Laughter)
115
351760
3056
(Tiếng cười)
06:06
Obviously, they were surprised by this,
so they decided to look into it further,
so they decided to look into it further,
116
354840
4136
Dĩ nhiên, điều đó làm họ ngạc nhiên
nên họ quyết định nghiên cứu sâu hơn
nên họ quyết định nghiên cứu sâu hơn
06:11
and that's when they found that there
was actually a third, smaller utility door
was actually a third, smaller utility door
117
359000
5096
và đó là nơi họ tìm thấy
cánh cửa thứ ba, nhỏ nhắn và tiện lợi
cánh cửa thứ ba, nhỏ nhắn và tiện lợi
thường dùng để đưa đồ tái chế ra ngoài --
06:16
usually used to take out the recycling --
118
364120
1976
06:18
(Laughter)
119
366120
1536
(Tiếng cười)
06:19
and now people were going out that door
in order to avoid the volunteers.
in order to avoid the volunteers.
120
367680
3496
và giờ người ta ra ngoài bằng cửa đó
để tránh các tình nguyện viên.
để tránh các tình nguyện viên.
06:23
(Laughter)
121
371200
2360
(Tiếng cười)
06:26
This teaches us
an important lesson though.
an important lesson though.
122
374320
2320
Điều này dạy chúng ta
một bài học quan trọng
một bài học quan trọng
06:30
When we're trying to eliminate excuses,
we need to be very thorough,
we need to be very thorough,
123
378480
3536
Khi cố loại bỏ những lời bào chữa,
ta cần phải rất kỹ lưỡng,
ta cần phải rất kỹ lưỡng,
06:34
because people are
really creative in making them.
really creative in making them.
124
382040
2376
vì người ta rất sáng tạo
trong việc tạo ra chúng.
trong việc tạo ra chúng.
06:36
(Laughter)
125
384440
2200
(Tiếng cười)
Được rồi, tôi muốn chuyển qua
một trường hợp
một trường hợp
06:41
Alright, I want to switch to a setting
126
389760
1856
06:43
where excuses can have
deadly consequences.
deadly consequences.
127
391640
2200
nơi những lời bào chữa
có thể gây ra hậu quả chết người.
có thể gây ra hậu quả chết người.
Nếu tôi nói với bạn
06:48
What if I told you that the world's
deadliest infectious disease has a cure,
deadliest infectious disease has a cure,
128
396160
3720
có cách chữa bệnh truyền nhiễm
nguy hiểm nhất thế giới,
nguy hiểm nhất thế giới,
06:52
in fact, that it's had one for 70 years,
129
400960
2936
trên thực tế, nó đã có 70 năm rồi,
06:55
a good one, one that works
almost every time?
almost every time?
130
403920
2200
một phương thuốc tốt,
hiệu quả trong gần như mọi trường hợp?
hiệu quả trong gần như mọi trường hợp?
06:59
It's incredible, but it's true.
131
407920
1560
Nghe có vẻ khó tin,
nhưng đó là thật sự.
nhưng đó là thật sự.
07:02
The disease is tuberculosis.
132
410400
1976
Căn bệnh này là bệnh lao.
07:04
It infects some 10 million people a year,
133
412400
2296
Mỗi năm, khoảng 10 triệu người mắc bệnh,
07:06
and it kills almost two million of them.
134
414720
2120
và nó giết chết khoảng hai triệu người.
07:09
Like the blackout prevention program,
we've got the solution.
we've got the solution.
135
417680
4056
Như chương trình ngăn chặn cúp điện,
chúng ta có giải pháp.
chúng ta có giải pháp.
07:13
The problem is people.
136
421760
1240
Vấn đề là ở con người.
07:16
People need to take their medication
137
424000
1736
Bệnh nhân cần uống thuốc
để lành bệnh
để lành bệnh
07:17
so that they're cured,
138
425760
1896
07:19
and so that they don't
get other people sick.
get other people sick.
139
427680
2160
và không lây bệnh cho người khác.
Gần đây, chúng tôi
hơp tác với một công ty mới
hơp tác với một công ty mới
07:23
For a few years now,
we've been collaborating
we've been collaborating
140
431520
2136
chuyên tạo các ứng dụng y tế
trên điện thoại, gọi là Keheala
trên điện thoại, gọi là Keheala
07:25
with a mobile health startup
called Keheala
called Keheala
141
433680
2296
07:28
to support TB patients
as they undergo treatment.
as they undergo treatment.
142
436000
2680
hỗ trợ bệnh nhân lao
trong quá trình điều trị.
trong quá trình điều trị.
07:31
Now, you have to understand,
TB treatment, it's really tough.
TB treatment, it's really tough.
143
439280
3096
Bạn phải hiểu rằng
việc điều trị bệnh lao rất khó khăn.
việc điều trị bệnh lao rất khó khăn.
Ta nói về việc uống
một loại kháng sinh cực mạnh
một loại kháng sinh cực mạnh
07:34
We're talking about taking
a really strong antibiotic
a really strong antibiotic
144
442400
2576
07:37
every single day for six months or more.
145
445000
2336
mỗi ngày, trong vòng sáu tháng hoặc hơn.
07:39
That antibiotic is so strong
that it will make you feel sick.
that it will make you feel sick.
146
447360
2896
Loại kháng sinh này mạnh đến nổi
khiến bạn cảm thấy mệt mỏi.
khiến bạn cảm thấy mệt mỏi.
07:42
It will make you feel nauseous and dizzy.
147
450280
1976
Làm bạn cảm thấy
buồn nôn và chóng mặt.
buồn nôn và chóng mặt.
07:44
It will make your pee turn funny colors.
148
452280
1920
Làm nước tiểu của bạn đổi màu.
07:46
It's also a problem because
you have to go back to the clinic
you have to go back to the clinic
149
454720
2896
Một vấn đề khác,
bạn phải quay lại phòng khám
bạn phải quay lại phòng khám
07:49
about every week
in order to get more pills,
in order to get more pills,
150
457640
2416
gần như mỗi tuần để lấy thêm thuốc,
và ở vùng cận hoang mạc Saharan-châu Phi,
hay ở những vùng bệnh lao phổ biến,
hay ở những vùng bệnh lao phổ biến,
07:52
and in sub-Saharan Africa
or other places where TB is common,
or other places where TB is common,
151
460080
3456
07:55
now you're talking
about going someplace pretty far,
about going someplace pretty far,
152
463560
2456
giờ ta nói về một nơi rất xa,
nơi phương tiện giao thông công cộng
còn nhiều bất tiện và chậm chạp,
còn nhiều bất tiện và chậm chạp,
07:58
taking tough and slow public transport,
153
466040
3016
08:01
maybe the clinic is inefficient.
154
469080
2056
hoặc phòng khám
làm việc không hiệu quả.
làm việc không hiệu quả.
08:03
So now you're talking about taking
a half day off of work every week
a half day off of work every week
155
471160
3216
Giờ ta đang nói về việc
mất nữa ngày làm việc mỗi tuần
mất nữa ngày làm việc mỗi tuần
08:06
from a job you desperately
can't afford to lose.
can't afford to lose.
156
474400
2880
từ một công việc bạn
không thể đánh mất.
không thể đánh mất.
Thậm chí, tệ hơn, khi bạn nghĩ đến
thực tế là có một sự kỳ thị khủng khiếp,
thực tế là có một sự kỳ thị khủng khiếp,
08:09
It's even worse when you consider the fact
that there's a terrible stigma,
that there's a terrible stigma,
157
477920
3496
08:13
and you desperately don't want people
to find that you have the disease.
to find that you have the disease.
158
481440
3416
và bạn khổ sở không muốn mọi người
biết rằng bạn mắc bệnh.
biết rằng bạn mắc bệnh.
Thực ra, những câu chuyện đau lòng nhất
chúng tôi từng nghe từ phụ nữ,
chúng tôi từng nghe từ phụ nữ,
08:16
Some of the toughest stories we hear
are actually from women
are actually from women
159
484880
2856
08:19
who, in these places where
domestic violence can be kind of common,
domestic violence can be kind of common,
160
487760
3536
những người sống tại những nơi
bạo lực gia đình khá phổ biến,
bạo lực gia đình khá phổ biến,
08:23
they tell us that they have to
hide it from their husbands
hide it from their husbands
161
491320
2736
họ nói với chúng tôi rằng
họ phải giấu chồng
đi đến phòng khám.
đi đến phòng khám.
08:26
that they're coming to the clinic.
162
494080
1640
Nên không có gì ngạc nhiên
08:29
So it's no surprise
that people don't complete treatment.
that people don't complete treatment.
163
497800
2800
khi nhiều người
không hoàn tất phác đồ điều trị.
không hoàn tất phác đồ điều trị.
Cách tiếp cận của ta
liệu thật sự có thể giúp họ?
liệu thật sự có thể giúp họ?
08:33
Can our approach really help them?
164
501840
2136
08:36
Can we really get them to stick it out?
165
504000
1880
Ta có thể khiến họ
hoàn tất điều trị không?
hoàn tất điều trị không?
08:40
Yeah.
166
508040
1200
Có.
08:42
Every day, we text patients
to remind them to take their medication,
to remind them to take their medication,
167
510080
4096
Mỗi ngày, chúng tôi nhắn tin
cho bệnh nhân, nhắc họ uống thuốc,
cho bệnh nhân, nhắc họ uống thuốc,
nhưng nếu chúng tôi dừng lại ở đó,
sẽ có rất nhiều lời bào chữa.
sẽ có rất nhiều lời bào chữa.
08:46
but if we stopped there,
168
514200
1536
08:47
there'd be lots of excuses.
169
515760
2056
"Ồ, tôi không thấy tin nhắn."
08:49
"Well, I didn't see the text."
170
517840
1456
Hay: "Bạn biết đó, tôi có thấy tin nhắn,
nhưng rồi tôi quên mất,
nhưng rồi tôi quên mất,
08:51
Or, "You know, I saw the text,
but then I totally forgot,
but then I totally forgot,
171
519320
2695
08:54
put the phone down
and I just forgot about it."
and I just forgot about it."
172
522039
2217
đặt điện thoại xuống
là tôi quên luôn."
là tôi quên luôn."
08:56
Or, "I lent the phone out to my mom."
173
524280
1800
Hay: "Tôi cho mẹ mượn điện thoại."
Chúng tôi phải loại bỏ
những lời bào chữ này
những lời bào chữ này
08:59
We have to eliminate these excuses
174
527600
2016
09:01
and we do that by asking patients
175
529640
2016
bằng cách yêu cầu bệnh nhân
09:03
to log in and verify
that they've taken their medication.
that they've taken their medication.
176
531680
2960
đăng nhập và xác nhận
rằng họ đã uống thuốc.
rằng họ đã uống thuốc.
Nếu họ không đăng nhập,
chúng tôi nhắn tin cho họ.
chúng tôi nhắn tin cho họ.
09:07
If they don't log in, we text them again.
177
535680
2256
09:09
If they don't log in,
we text them yet again.
we text them yet again.
178
537960
2096
Họ vẫn không đăng nhập,
chúng tôi lại nhắn tin tiếp.
chúng tôi lại nhắn tin tiếp.
09:12
If, after three times,
they still haven't verified,
they still haven't verified,
179
540880
3216
Nếu sau ba lần,
họ vẫn không xác nhận,
họ vẫn không xác nhận,
09:16
we notify a team of supporters
180
544120
1816
chúng tôi sẽ thông báo
một nhóm hỗ trợ
một nhóm hỗ trợ
09:17
and that team will call and text them
181
545960
2256
và nhóm này
sẽ gọi và nhắn tin cho họ
sẽ gọi và nhắn tin cho họ
09:20
to try to get them back on the wagon.
182
548240
1800
cố gắng khiến họ quay lại điều trị.
09:22
No excuses.
183
550960
1200
Không lý do bào chữa.
Phải thừa nhận rằng
các phương pháp của chúng tôi
các phương pháp của chúng tôi
09:25
Our approach, which, admittedly,
uses all sorts of behavioral techniques,
uses all sorts of behavioral techniques,
184
553520
3776
dùng nhiều kỹ thuật hành vi
bao gồm, nếu bạn để ý,
bao gồm, nếu bạn để ý,
09:29
including, as you've
probably noticed, observability,
probably noticed, observability,
185
557320
3216
khả năng được nhìn thấy,
09:32
it was very effective.
186
560560
1240
nó rất hiệu quả.
Bệnh nhân không sử dụng
nền tảng của chúng tôi,
nền tảng của chúng tôi,
09:34
Patients without access to our platform
187
562800
2176
09:37
were three times more likely
not to complete treatment.
not to complete treatment.
188
565000
3160
có xác suất không hoàn tất điều trị
cao gấp ba lần.
cao gấp ba lần.
09:43
Alright,
189
571520
1376
Được rồi,
bạn tăng khả năng được nhìn thấy,
09:44
you've increased observability,
190
572920
1536
09:46
you've eliminated excuses,
191
574480
2216
bạn đa loại bỏ được lý do bào chữa,
09:48
but there's still a third thing
you need to be aware of.
you need to be aware of.
192
576720
2640
nhưng vẫn còn điều thứ ba
bạn cần biết.
bạn cần biết.
09:52
If you've been to Washington, DC
or Japan or London,
or Japan or London,
193
580800
3256
Nếu bạn từng đến Washington,
Nhật Bản hoặc London, bạn sẽ biết
Nhật Bản hoặc London, bạn sẽ biết
09:56
you know that metro riders there
194
584080
1696
những người đi tàu điện ngầm
sẽ đứng bên phải của thang cuốn
sẽ đứng bên phải của thang cuốn
09:57
will be very careful to stand
on the right-hand side of the escalator
on the right-hand side of the escalator
195
585800
3456
10:01
so that people can go by on the left.
196
589280
1920
để người khác
có thể đi qua ở bên trái.
có thể đi qua ở bên trái.
10:04
But unfortunately,
not everywhere is that the norm,
not everywhere is that the norm,
197
592160
2376
Nhưng thật không may,
không phải nơi nào cũng vậy,
không phải nơi nào cũng vậy,
10:06
and there's plenty of places
where you can just stand on both sides
where you can just stand on both sides
198
594560
3176
và tại nhiều nơi
bạn có thể đứng ở cả hai phía
bạn có thể đứng ở cả hai phía
10:09
and block the escalator.
199
597760
1256
và chặn thang cuốn.
10:11
Obviously, it's better for others
200
599040
1616
Rõ ràng nó tốt cho người khác
10:12
when we stand on the right
and let them go by,
and let them go by,
201
600680
2296
khi chúng ta đứng bên phải
và để họ đi qua,
và để họ đi qua,
10:15
but we're only expected
to do that some places.
to do that some places.
202
603000
2720
nhưng ta chỉ bị yêu cầu
làm điều này tại một số nơi.
làm điều này tại một số nơi.
Đây là một hiện tượng phổ biến.
10:18
This is a general phenomenon.
203
606720
1416
10:20
Sometimes we're expected to do good
204
608160
2056
Đôi khi chúng ta
được mong đợi sẽ làm tốt
được mong đợi sẽ làm tốt
10:22
and sometimes not,
205
610240
1816
và đôi khi không,
10:24
and it means that people
are really sensitive to cues
are really sensitive to cues
206
612080
3376
và nó có nghĩa là mọi người
thật sự nhạy cảm với tín hiệu,
thật sự nhạy cảm với tín hiệu,
10:27
that they're expected to do good
in a particular situation,
in a particular situation,
207
615480
2960
họ được trong chờ sẽ làm điều tốt
trong một tình huống cụ thểt,
trong một tình huống cụ thểt,
10:31
which brings us to the third
and final item on our checklist:
and final item on our checklist:
208
619600
3696
đưa ta đến với mục thứ ba
và là mục cuối cùng trong danh sách:
và là mục cuối cùng trong danh sách:
10:35
to communicate expectations,
209
623320
1776
truyền đạt sự kỳ vọng,
10:37
to tell people,
210
625120
1416
nói với mọi người:
10:38
"Do the good deed right now."
211
626560
2080
"Ngay bây giờ, hãy àm việc tốt."
Đây là một cách đơn giản
để truyền đạt kỳ vọng;
để truyền đạt kỳ vọng;
10:42
Here's a simple way
to communicate expectations;
to communicate expectations;
212
630680
2256
đơn giản là nói với họ:
10:44
simply tell them, "Hey, everybody else
is doing the good deed."
is doing the good deed."
213
632960
3176
"Này, những người khác
đang làm điều tốt."
đang làm điều tốt."
Công ty Opower
gởi hóa đơn tiền điện cho mọi người,
gởi hóa đơn tiền điện cho mọi người,
10:48
The company Opower
sends people in their electricity bill
sends people in their electricity bill
214
636160
4176
10:52
a small insert that compares
their energy consumption
their energy consumption
215
640360
2776
kèm một dòng nhỏ so sánh
điện năng tiêu thụ của họ
điện năng tiêu thụ của họ
10:55
with that of people
with similarly sized homes.
with similarly sized homes.
216
643160
3240
với những hộ có kích cỡ tương tự.
10:59
And when people find out that their
neighbors are using less electricity,
neighbors are using less electricity,
217
647000
3456
Và khi họ thấy rằng
hàng xóm sử dụng điện ít hơn,
hàng xóm sử dụng điện ít hơn,
11:02
they start to consume less.
218
650480
1896
họ bắt đầu tiêu thụ điện ít hơn.
11:04
That same approach, it's been used
to get people to vote or give to charity
to get people to vote or give to charity
219
652400
3656
Phương pháp này cũng được dùng để khiến
mọi người đi bầu hay làm từ thiện.
mọi người đi bầu hay làm từ thiện.
11:08
or even reuse their towels in hotels.
220
656080
2120
hoặc thậm chí, tái sử dụng khăn
trong khách sạn
trong khách sạn
11:12
What about this one?
221
660240
1200
Còn cái này thì sao?
11:14
Here's another way
to communicate expectations;
to communicate expectations;
222
662240
2496
Đây là một cách khác
để truyền đạt kỳ vọng,
để truyền đạt kỳ vọng,
11:16
simply do it by saying, "Do the good deed"
just at the right time.
just at the right time.
223
664760
4080
chỉ cần nói đúng thời điểm:
"Hãy làm việc tốt".
"Hãy làm việc tốt".
11:23
What about this one?
224
671840
1200
Vậy cái này thì sao?
11:26
This ticker reframes
225
674320
2616
Một nhãn dán,
11:28
the kind of mundane task
of turning off the lights
of turning off the lights
226
676960
2816
một nhiệm vụ nhàm chán
là tắt bớt đèn
là tắt bớt đèn
11:31
and turns it instead
into an environmental contribution.
into an environmental contribution.
227
679800
2840
và biến nó thành
một đóng góp cho môi trường.
một đóng góp cho môi trường.
11:36
The bottom line is,
lots of different ways to do this,
lots of different ways to do this,
228
684320
2816
Điểm mấu chốt là
có nhiều cách để làm điều này,
có nhiều cách để làm điều này,
11:39
lots of ways to communicate expectations.
229
687160
2056
có nhiều cách để truyền đạt kỳ vọng.
11:41
Just don't forget to do it.
230
689240
1286
Chỉ cần đừng quên làm nó.
11:43
And that's it.
231
691320
1296
Và chỉ có vậy.
Đó là danh sách của chúng tôi.
11:44
That's our checklist.
232
692640
1200
11:48
Many of you are working on problems
with important social consequences,
with important social consequences,
233
696440
4336
Nhiều người đang làm việc
trên các vấn đề xã hội quan trọng,
trên các vấn đề xã hội quan trọng,
11:52
and sometimes you might need
to motivate people to do more good.
to motivate people to do more good.
234
700800
3400
và thỉnh thoảng bạn cần
thúc đẩy mọi người làm nhiều điều tốt hơn.
thúc đẩy mọi người làm nhiều điều tốt hơn.
11:57
The tools you learned today
can help you with this.
can help you with this.
235
705520
3016
Công cụ bạn học hôm nay
có thể giúp bạn làm điều đó.
có thể giúp bạn làm điều đó.
12:00
And these tools, they don't require
that you raise additional funds
that you raise additional funds
236
708560
3176
Những công cụ này không đòi hỏi
gia tăng ngân sách
gia tăng ngân sách
12:03
or that you develop
any more fancy technologies.
any more fancy technologies.
237
711760
2896
hay tạo ra những công nghệ hào nhoáng.
12:06
They just require harnessing reputations
238
714680
2776
Chỉ cần sử dụng danh tiếng
12:09
by increasing observability,
eliminating excuses
eliminating excuses
239
717480
3416
bằng cách tăng khả năng được nhìn thấy,
loại bỏ lý do bào chữa
loại bỏ lý do bào chữa
12:12
and communicating expectations.
240
720920
1600
và truyền đạt kỳ vọng.
12:16
Thank you.
241
724120
1216
Xin cám ơn.
12:17
(Applause)
242
725360
4440
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Erez Yoeli - Research scientistErez Yoeli's research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it.
Why you should listen
Erez (pronounced ‘EH-rez’) Yoeli is a research scientist at MIT's Sloan School of Management, where he directs the Applied Cooperation Team. His research focuses on altruism: understanding how it works and how to promote it. He collaborates with governments, nonprofits and companies to apply these insights to address real-world challenges like increasing energy conservation, improving antibiotic adherence, reducing smoking in public places and promoting philanthropy.
Yoeli teaches the undergraduate Game Theory course at Harvard and regularly publishes theoretical and applied academic research articles. He shares his research highlights through frequent talks and featured articles in the New York Times, The Economist, Quartz and Behavioral Scientist. His research has also been profiled nationally and internationally in publications like TIME and Huffington Post.
Yoeli received his PhD in economics from the University of Chicago Booth School of Business. Before founding the Applied Cooperation Team, he was an economist at the US Federal Trade Commission and served as an expert witness in cases against companies that defrauded consumers. In an earlier, "pre-economist" life, he was a classical percussionist. He enjoys spicy food, hiking and spending time with his two very cuddly cats.
Erez Yoeli | Speaker | TED.com