TED Salon Brightline Initiative
Heidi Grant: How to ask for help -- and get a "yes"
Heidi Grant: Làm thế nào để nhờ giúp đỡ và nhận được cái gật đầu
Filmed:
Readability: 3.3
2,446,833 views
Nhờ giúp đỡ thì không dễ. Nhưng để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, bạn luôn phải làm điều đó. Vậy, làm thế nào để cảm thấy thoải mái khi nhờ một ai đó giúp? Trong bài nói chuyện chủ động này, nhà tâm lý học xã hội Heidi Grant chia sẻ bốn quy tắc đơn giản để nhờ giúp đỡ và nhận được cái gật đầu - đồng thời làm cho sự trợ giúp trở nên ý nghĩa hơn đối với người được nhờ.
Heidi Grant - Social psychologist
Heidi Grant researches, writes and speaks about the science of motivation, influence and decision-making. Full bio
Heidi Grant researches, writes and speaks about the science of motivation, influence and decision-making. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So, asking for help
is basically the worst, right?
is basically the worst, right?
0
1380
4953
Nhờ giúp đỡ có lẽ là điều
tệ hại nhất đúng không?
tệ hại nhất đúng không?
00:18
I've actually never seen it
on one of those top ten lists
on one of those top ten lists
1
6357
3952
Tôi chưa từng
nhìn thấy nó trong top mười
nhìn thấy nó trong top mười
00:22
of things people fear,
2
10333
1675
thứ mà con người ta sợ nhất,
00:24
like public speaking
3
12032
2103
cùng với diễn thuyết trước đám đông,
00:26
and death,
4
14159
1672
và cả cái chết nữa,
00:27
but I'm pretty sure
it actually belongs there.
it actually belongs there.
5
15855
2601
nhưng tôi dám chắc
nó thật sự nằm trong danh sách đó.
nó thật sự nằm trong danh sách đó.
00:31
Even though in many ways it's foolish
for us to be afraid to admit we need help,
for us to be afraid to admit we need help,
6
19146
4876
Dù nỗi sợ
khi phải thừa nhận rằng
khi phải thừa nhận rằng
mình cần được trợ giúp
thì thật là ngớ ngẩn,
thì thật là ngớ ngẩn,
00:36
whether it's from a loved one
or a friend or from a coworker
or a friend or from a coworker
7
24046
4734
dù đó là trợ giúp từ người thân,
bạn bè hay đồng nghiệp
bạn bè hay đồng nghiệp
hay thậm chí, từ một người lạ,
00:40
or even from a stranger,
8
28804
1983
00:42
somehow it always feel just a little bit
uncomfortable and embarrassing
uncomfortable and embarrassing
9
30811
5132
trong ta vẫn luôn tồn tại
cảm giác ngại ngùng và xấu hổ
cảm giác ngại ngùng và xấu hổ
00:47
to actually ask for help,
10
35967
2043
khi nhờ ai đó giúp mình,
00:50
which is, of course, why most of us
try to avoid asking for help
try to avoid asking for help
11
38034
3202
đó là lý do vì sao đa số chúng ta
cố tránh né điều này
cố tránh né điều này
00:53
whenever humanly possible.
12
41260
1651
bất cứ khi nào có thể.
00:55
My father was one of those
legions of fathers
legions of fathers
13
43400
3432
Cha tôi là một trong số đó,
00:58
who, I swear, would rather drive
through an alligator-infested swamp
through an alligator-infested swamp
14
46856
5383
tôi xin thề, ông thà chọn cách lái xe
băng qua đầm lầy có rất nhiều cá sấu,
băng qua đầm lầy có rất nhiều cá sấu,
còn hơn là nhờ ai đó
chỉ đường giúp ông.
chỉ đường giúp ông.
01:04
than actually ask someone for help
getting back to the road.
getting back to the road.
15
52263
3406
01:07
When I was a kid,
we took a family vacation.
we took a family vacation.
16
55693
3094
Khi tôi còn nhỏ,
gia đình tôi đã có một kì nghỉ.
gia đình tôi đã có một kì nghỉ.
01:10
We drove from our home in South Jersey
to Colonial Williamsburg.
to Colonial Williamsburg.
17
58811
3662
Chúng tôi lái xe từ nhà ở Nam Jersey
đến Colonial Williamsburg.
đến Colonial Williamsburg.
Và thật không may,
chúng tôi đã lạc đường.
chúng tôi đã lạc đường.
01:14
And I remember we got really badly lost.
18
62958
2745
01:17
My mother and I pleaded with him
19
65727
2551
Mẹ và tôi đã năn nỉ cha
01:20
to please just pull over and ask someone
for directions back to the highway,
for directions back to the highway,
20
68302
4495
tấp xe vào lề và hỏi thăm
cách quay lại quốc lộ
cách quay lại quốc lộ
01:24
and he absolutely refused,
21
72821
2133
nhưng ông một mực từ chối,
01:26
and, in fact, assured us
that we were not lost,
that we were not lost,
22
74978
2908
thêm vào đó, quả quyết rằng
chúng tôi không hề bị lạc,
chúng tôi không hề bị lạc,
01:29
he had just always wanted to know
what was over here.
what was over here.
23
77910
2968
ông chỉ muốn xem xem
có gì ở quanh đây thôi.
có gì ở quanh đây thôi.
01:32
(Laughter)
24
80902
1965
(Cười)
01:34
So if we're going to ask for help --
25
82891
2370
Vậy nếu muốn nhờ giúp đỡ,
01:37
and we have to, we all do,
practically every day --
practically every day --
26
85285
4540
thực tế, tất cả chúng ta
phải làm nó mỗi ngày--
phải làm nó mỗi ngày--
01:41
the only way we're going to even begin
to get comfortable with it
to get comfortable with it
27
89849
3182
thì cách duy nhất
khiến ta cảm thấy thoải mái
khiến ta cảm thấy thoải mái
01:45
is to get good at it,
28
93055
1869
là làm nó thật tốt,
01:46
to actually increase the chances
that when you ask for help from someone,
that when you ask for help from someone,
29
94948
3547
để tăng cơ hội rằng
khi ta cần nhờ ai đó giúp
khi ta cần nhờ ai đó giúp
01:50
they're actually going to say yes.
30
98519
2341
thì chắc chắn họ sẽ gật đầu.
01:52
And not only that, but they're going
to find it actually satisfying
to find it actually satisfying
31
100884
3390
Không chỉ vậy,
họ còn thấy hài lòng
họ còn thấy hài lòng
và thậm chí, cảm thấy mình
có ích khi giúp được cho bạn.
có ích khi giúp được cho bạn.
01:56
and rewarding to help you,
32
104298
1650
01:57
because that way, they'll be motivated
to continue to help you into the future.
to continue to help you into the future.
33
105972
4245
Chỉ như thế, họ mới sẵn lòng
để tiếp tục giúp đỡ bạn trong tương lai.
để tiếp tục giúp đỡ bạn trong tương lai.
02:02
So research that I
and some of my colleagues have done
and some of my colleagues have done
34
110902
2617
Bản nghiên cứu
mà tôi và các cộng sự đã thực hiện
mà tôi và các cộng sự đã thực hiện
02:05
has shed a lot of light on why it is
that sometimes people say yes
that sometimes people say yes
35
113543
4037
đã làm sáng tỏ lý do
tại sao đôi khi
tại sao đôi khi
người ta gật đầu,
đồng ý giúp
đồng ý giúp
02:09
to our requests for help
36
117604
1334
02:10
and why sometimes they say no.
37
118962
2102
và tại sao đôi khi
họ lại chối từ.
họ lại chối từ.
02:13
Now let me just start by saying right now:
38
121479
3015
Bây giờ, tôi muốn bắt đầu với câu nói:
02:16
if you need help,
39
124518
1546
nếu cần trợ giúp,
02:18
you are going to have to ask for it.
40
126088
3153
bạn sẽ phải nhờ ai đó.
Hãy nói ra.
02:21
Out loud.
41
129265
1276
Được chứ?
02:22
OK?
42
130565
1153
Ở mức độ nào đó, tất cả chúng ta
trải qua cái mà các nhà tâm lí học gọi là
trải qua cái mà các nhà tâm lí học gọi là
02:23
We all, to some extent, suffer
from something that psychologists call
from something that psychologists call
43
131742
3302
02:27
"the illusion of transparency" --
44
135068
2263
"Ảo tưởng minh bạch",
02:29
basically, the mistaken belief
45
137355
1670
về cơ bản, chúng ta
luôn lầm tưởng rằng
luôn lầm tưởng rằng
02:31
that our thoughts
and our feelings and our needs
and our feelings and our needs
46
139049
2899
suy nghĩ, cảm xúc
và nhu cầu của ta
và nhu cầu của ta
02:33
are really obvious to other people.
47
141972
2387
rất dễ bị người khác nhìn thấu.
Điều này chẳng đúng tí nào
nhưng chúng ta vẫn tin.
nhưng chúng ta vẫn tin.
02:37
This is not true, but we believe it.
48
145348
1850
02:39
And so, we just mostly stand around
waiting for someone to notice our needs
waiting for someone to notice our needs
49
147222
4035
Vì vậy, ta phí thời gian mong chờ
người khác biết được mình cần gì
người khác biết được mình cần gì
02:43
and then spontaneously offer
to help us with it.
to help us with it.
50
151281
2933
rồi tự đề nghị giúp đỡ chúng ta.
02:46
This is a really, really bad assumption.
51
154238
2479
Đây thực sự là một lầm tưởng rất tai hại.
02:48
In fact, not only is it very difficult
to tell what your needs are,
to tell what your needs are,
52
156741
3658
Thực tế, thì rất khó
để biết được bạn cần gì,
để biết được bạn cần gì,
02:52
but even the people close to you
often struggle to understand
often struggle to understand
53
160423
3297
thậm chí, những người thân
cũng khó thể biết được
cũng khó thể biết được
02:55
how they can support you.
54
163744
2049
làm thế nào để có thể giúp đỡ bạn.
02:57
My partner has actually
had to adopt a habit
had to adopt a habit
55
165817
2679
Bạn trai của tôi đã phải tập thói quen
03:00
of asking me multiple times a day,
56
168520
2728
hỏi tôi nhiều lần trong ngày:
03:03
"Are you OK? Do you need anything?"
57
171272
2002
"Em ổn chứ?
Em cần anh giúp gì không?"
Em cần anh giúp gì không?"
03:05
because I am so, so bad at signaling
when I need someone's help.
when I need someone's help.
58
173298
4763
vì tôi rất tệ trong việc biểu lộ
nhu cầu cần sự giúp đỡ.
nhu cầu cần sự giúp đỡ.
Giờ thì anh ấy kiên nhẫn hơn
03:10
Now, he is more patient than I deserve
59
178085
2560
03:12
and much more proactive,
much more, about helping
much more, about helping
60
180669
3782
và chủ động giúp đỡ nhiều hơn mức
03:16
than any of us have any right
to expect other people to be.
to expect other people to be.
61
184475
3097
mà bất cứ ai trong chúng ta cũng mong đợi.
Vì thế, nếu cần giúp đỡ,
bạn sẽ phải nhờ một ai đó.
bạn sẽ phải nhờ một ai đó.
03:20
So if you need help, you're going
to have to ask for it.
to have to ask for it.
62
188239
2717
03:22
And by the way, even when someone
can tell that you need help,
can tell that you need help,
63
190980
3420
Nhưng khi ai đó
biết bạn cần được giúp đỡ,
biết bạn cần được giúp đỡ,
03:26
how do they know that you want it?
64
194424
2149
làm thế nào họ biết
bạn muốn họ giúp bạn?
bạn muốn họ giúp bạn?
03:29
Did you ever try to give unsolicited help
to someone who, it turns out,
to someone who, it turns out,
65
197100
3855
Bạn đã bao giờ tự nguyện
giúp ai đó
giúp ai đó
mà ngay từ đầu, người đó
không thực sự muốn bạn giúp chưa?
không thực sự muốn bạn giúp chưa?
03:32
did not actually want your help
in the first place?
in the first place?
66
200979
2437
03:35
They get nasty real quick, don't they?
67
203440
2820
Họ nhanh chóng thấy khó chịu,
đúng không?
đúng không?
03:38
The other day -- true story --
68
206284
2576
Một ngày nọ,
chuyện có thật.
chuyện có thật.
03:40
my teenage daughter
was getting dressed for school,
was getting dressed for school,
69
208884
2425
con gái mới lớn của tôi
đang thay đồ đến trường
đang thay đồ đến trường
03:43
and I decided to give her
some unsolicited help about that.
some unsolicited help about that.
70
211333
3057
và tôi đã giúp con bé một cách vô ý.
03:46
(Laughter)
71
214414
1030
(Cười)
03:47
I happen to think she looks amazing
in brighter colors.
in brighter colors.
72
215468
2960
Tôi nghĩ con bé trông thật xinh
với đồ sáng màu.
với đồ sáng màu.
03:50
She tends to prefer sort of darker,
more neutral tones.
more neutral tones.
73
218452
3731
Con bé thì lại thích đồ tối màu,
trung tính hơn
trung tính hơn
03:54
And so I said, very helpfully,
74
222207
2437
Và tôi đã góp ý thẳng rằng
03:56
that I thought maybe
she could go back upstairs
she could go back upstairs
75
224668
2532
tôi nghĩ con bé nên lên lầu
03:59
and try to find something
a little less somber.
a little less somber.
76
227224
2923
và tìm bộ đồ khác sáng hơn một xíu
04:02
(Laughter)
77
230171
1948
(Cười)
04:04
So, if looks could kill,
78
232143
2748
Nếu ánh nhìn
có thể giết người,
có thể giết người,
04:06
I would not be standing here right now.
79
234915
2426
thì tôi có lẽ đã không thể
có mặt tại đây lúc này.
có mặt tại đây lúc này.
04:09
We really can't blame other people for not
just spontaneously offering to help us
just spontaneously offering to help us
80
237365
5230
Chúng ta không thể trách người khác
vì đã không giúp đỡ
vì đã không giúp đỡ
04:14
when we don't actually know
that that's what is wanted.
that that's what is wanted.
81
242619
3195
trong khi ta không thực sự biết
mình muốn gì.
mình muốn gì.
04:17
In fact, actually, research shows
82
245838
1754
Thực tế, nghiên cứu chỉ ra rằng
04:19
that 90 percent of the help that coworkers
give one another in the workplace
give one another in the workplace
83
247616
4603
90% sự trợ giúp
từ đồng nghiệp ở chỗ làm
từ đồng nghiệp ở chỗ làm
04:24
is in response
to explicit requests for help.
to explicit requests for help.
84
252243
3785
là vì đáp lại lời nhờ vả
của ai đó.
của ai đó.
04:28
So you're going to have to say
the words "I need your help." Right?
the words "I need your help." Right?
85
256052
3431
Vậy nên bạn cần phải nói:
"Tôi cần bạn giúp".
"Tôi cần bạn giúp".
04:31
There's no getting around it.
86
259507
1627
Không thể vòng vo.
04:33
Now, to be good at it,
87
261158
1238
Giờ để làm tốt việc đó,
04:34
to make sure that people actually do
help you when you ask for it,
help you when you ask for it,
88
262420
3201
để chắc rằng mọi người sẽ giúp
khi bạn nhờ,
khi bạn nhờ,
04:37
there are a few other things
that are very helpful to keep in mind.
that are very helpful to keep in mind.
89
265645
3378
có một vài điều hữu ích khác
mà bạn cần ghi nhớ.
mà bạn cần ghi nhớ.
04:41
First thing: when you ask for help,
90
269047
3052
Điều đầu tiên:
khi bạn nhờ giúp đỡ,
khi bạn nhờ giúp đỡ,
04:44
be very, very specific
about the help you want and why.
about the help you want and why.
91
272123
4897
hãy nói thật rõ và cụ thể
bạn cần giúp cái gì và tại sao.
bạn cần giúp cái gì và tại sao.
Những lời nhờ
mập mờ, gián tiếp
mập mờ, gián tiếp
04:49
Vague, sort of indirect requests for help
92
277718
3582
04:53
actually aren't very helpful
to the helper, right?
to the helper, right?
93
281324
3163
không thật sự giúp ích
với người được nhờ, đúng không?
với người được nhờ, đúng không?
04:56
We don't actually know
what it is you want from us,
what it is you want from us,
94
284511
3013
Chúng tôi không biết
bạn muốn gì từ chúng tôi,
bạn muốn gì từ chúng tôi,
04:59
and, just as important,
95
287548
1656
và quan trọng,
05:01
we don't know whether or not
we can be successful
we can be successful
96
289228
2641
chúng tôi không biết
liệu có giúp được bạn hay không.
05:03
in giving you the help.
97
291893
1184
05:05
Nobody wants to give bad help.
98
293101
1903
Không ai muốn giúp đỡ
một cách vô nghĩa.
một cách vô nghĩa.
Cũng như tôi, bạn có thể đã nhận được
vài lời đề nghị như vậy
vài lời đề nghị như vậy
05:07
Like me, you probably get
some of these requests
some of these requests
99
295512
2867
05:10
from perfectly pleasant
strangers on LinkedIn
strangers on LinkedIn
100
298403
3257
từ những người lạ hết sức thân thiện
trên Linkedln,
trên Linkedln,
05:13
who want to do things like
"get together over coffee and connect"
"get together over coffee and connect"
101
301684
4948
những người muốn làm những việc như:
"cùng đi uống cà phê và trò chuyện"
"cùng đi uống cà phê và trò chuyện"
05:18
or "pick your brain."
102
306656
2100
hay "mượn não của bạn tí."
05:21
I ignore these requests
literally every time.
literally every time.
103
309327
3416
Và gần như tôi bỏ qua
mọi lời đề nghị như này .
mọi lời đề nghị như này .
Như thế không có nghĩa
tôi không phải là người tốt.
tôi không phải là người tốt.
05:24
And it's not that I'm not a nice person.
104
312767
2195
05:26
It's just that when I don't know
what it is you want from me,
what it is you want from me,
105
314986
2897
Chỉ là khi tôi không biết
bạn cần gì từ tôi,
bạn cần gì từ tôi,
05:29
like the kind of help
you're hoping that can I provide,
you're hoping that can I provide,
106
317907
2759
điều gì bạn mong tôi có thể làm cho bạn,
05:32
I'm not interested.
107
320690
1636
thì tôi không có hứng thú.
05:34
Nobody is.
108
322350
1355
Không ai có hứng thú cả.
05:35
I'd have been much more interested
if they had just come out and said
if they had just come out and said
109
323729
3339
Tôi đã có hứng thú hơn
nếu họ gặp tôi và nói
nếu họ gặp tôi và nói
05:39
whatever it is was
they were hoping to get from me,
they were hoping to get from me,
110
327092
2449
bất cứ điều gì
họ đang hy vọng nhận được từ tôi,
họ đang hy vọng nhận được từ tôi,
bởi tôi khá chắc rằng họ đã
có yêu cầu cụ thể trong đầu.
có yêu cầu cụ thể trong đầu.
05:41
because I'm pretty sure they had
something specific in mind.
something specific in mind.
111
329565
2900
Vậy nên hãy mạnh dạn và nói:
05:44
So go ahead and say,
112
332489
1170
05:45
"I'm hoping to discuss opportunities
to work in your company,"
to work in your company,"
113
333683
3084
"Tôi hy vọng được trao đổi về
cơ hội làm việc ở công ty của bạn."
cơ hội làm việc ở công ty của bạn."
05:48
or, "I'd like to propose
a joint research project
a joint research project
114
336791
2981
hay "Tôi muốn đề xuất
một dự án nghiên cứu chung
một dự án nghiên cứu chung
05:51
in an area I know you're interested in,"
115
339796
2545
trong lĩnh vực mà tôi biết
bạn đang quan tâm."
bạn đang quan tâm."
05:54
or, "I'd like your advice
on getting into medical school."
on getting into medical school."
116
342365
3288
hay "tôi muốn nghe lời khuyên của bạn
về việc vào học trường y."
về việc vào học trường y."
Về chuyên môn, tôi không thể giúp bạn
điều cuối cùng
điều cuối cùng
05:58
Technically, I can't help you
with that last one
with that last one
117
346343
2300
06:00
because I'm not that kind of doctor,
118
348667
1747
vì tôi không phải là bác sĩ,
06:02
but I could point you in the direction
of someone who could.
of someone who could.
119
350438
3179
nhưng tôi có thể giới thiệu
những người có thể giúp.
những người có thể giúp.
06:06
OK, second tip.
120
354160
1689
Điều thứ hai,
06:07
This is really important:
121
355873
1276
rất quan trọng:
06:10
please avoid disclaimers,
apologies and bribes.
apologies and bribes.
122
358054
4628
Làm ơn hãy tránh ba thứ:
từ chối, xin lỗi và hối lộ.
từ chối, xin lỗi và hối lộ.
Cực kì quan trọng.
06:15
Really, really important.
123
363214
1246
Có thứ nào
nghe quen thuộc không?
nghe quen thuộc không?
06:16
Do any of these sound familiar?
124
364484
2122
06:18
(Clears throat)
125
366630
1252
(Hắng giọng)
06:20
'I'm so, so sorry
that I have to ask you for this."
that I have to ask you for this."
126
368949
4364
"Tôi rất xin lỗi
khi phải nhờ bạn điều này."
khi phải nhờ bạn điều này."
06:25
"I really hate bothering you with this."
127
373337
3483
"Tôi rất ghét phiền bạn
giúp việc này."
giúp việc này."
06:28
"If I had any way of doing this
without your help, I would."
without your help, I would."
128
376844
5312
"Nếu biết cách làm việc này mà
không cần bạn giúp, tôi đã làm rồi."
không cần bạn giúp, tôi đã làm rồi."
06:34
(Laughter)
129
382180
1023
(Tiếng cười)
06:35
Sometimes it feels like people
are so eager to prove
are so eager to prove
130
383227
3124
Đôi khi cảm giác như
người ta rất háo hức chứng minh
người ta rất háo hức chứng minh
06:38
that they're not weak and greedy
when they ask your for help,
when they ask your for help,
131
386375
3113
rằng họ không yếu đuối và tham lam
khi nhờ bạn giúp đỡ,
khi nhờ bạn giúp đỡ,
06:41
they're completely missing out
on how uncomfortable
on how uncomfortable
132
389512
2835
nhưng họ đã
hoàn toàn bỏ qua việc
hoàn toàn bỏ qua việc
khiến bạn
cảm thấy không thoải mái.
cảm thấy không thoải mái.
06:44
they're making you feel.
133
392371
1558
06:45
And by the way -- how am I supposed
to find it satisfying to help you
to find it satisfying to help you
134
393953
3347
Bên cạnh đó, làm sao
tôi thấy vui khi giúp bạn được
tôi thấy vui khi giúp bạn được
06:49
if you really hated
having to ask me for help?
having to ask me for help?
135
397324
3032
nếu bạn rất ghét việc nhờ tôi giúp?
06:53
And while it is perfectly,
perfectly acceptable
perfectly acceptable
136
401198
2957
Và trong khi bạn hoàn toàn có thể
06:56
to pay strangers to do things for you,
137
404179
3423
trả công cho người lạ để giúp mình,
06:59
you need to be very, very careful
when it comes to incentivizing
when it comes to incentivizing
138
407626
3885
thì bạn lại rất cẩn trọng khi nhờ
07:03
your friends and coworkers.
139
411535
2208
bạn bè và đồng nghiệp giúp.
07:05
When you have a relationship with someone,
140
413767
2097
Khi bạn có mối quan hệ với ai đó,
07:07
helping one another is actually
a natural part of that relationship.
a natural part of that relationship.
141
415888
3392
thì giúp đỡ nhau
hoàn toàn là điều hiển nhiên.
hoàn toàn là điều hiển nhiên.
07:11
It's how we show one another that we care.
142
419304
2608
Đó là cách ta thể hiện
sự quan tâm tới người khác.
sự quan tâm tới người khác.
07:13
If you introduce incentives
or payments into that,
or payments into that,
143
421936
3652
Nếu đưa ra những đãi ngộ
hoặc trả công cho việc đó,
hoặc trả công cho việc đó,
07:17
what can happen is, it starts to feel
like it isn't a relationship,
like it isn't a relationship,
144
425612
3676
bạn sẽ khiến người khác cảm thấy
đây không thực sự là một mối quan hệ,
đây không thực sự là một mối quan hệ,
07:21
it's a transaction.
145
429312
1364
mà là một cuộc giao dịch.
07:23
And that actually
is experienced as distancing,
is experienced as distancing,
146
431128
2544
và chính nó
sẽ gây nên sự xa cách.
sẽ gây nên sự xa cách.
07:25
which, ironically, makes people
less likely to help you.
less likely to help you.
147
433696
3982
Kết quả là, mọi người không
còn thực sự muốn giúp bạn nữa.
còn thực sự muốn giúp bạn nữa.
07:29
So a spontaneous gift
148
437702
1948
Vậy nên một món quà bất ngờ
07:31
after someone gives you some help
to show your appreciation and gratitude --
to show your appreciation and gratitude --
149
439674
3841
dành cho người đã giúp bạn
để bày tỏ sự cảm kích và lòng biết ơn
để bày tỏ sự cảm kích và lòng biết ơn
07:35
perfectly fine.
150
443539
1480
hoàn toàn là chuyện bình thường
07:37
An offer to pay your best friend
to help you move into your new apartment
to help you move into your new apartment
151
445043
3935
Nhưng lời đề nghị trả công người bạn thân
giúp bạn chuyển đồ đến căn hộ mới
giúp bạn chuyển đồ đến căn hộ mới
07:41
is not.
152
449002
1214
thì không ổn chút nào cả.
07:42
OK, third rule,
153
450620
1447
OK, quy tắc thứ ba,
07:44
and I really mean this one:
154
452091
1710
và tôi rất muốn nói đến quy tắc này:
07:45
please do not ask for help
155
453825
2678
Vui lòng không nhờ giúp đỡ
07:48
over email or text.
156
456527
2292
qua email hay văn bản.
07:51
Really, seriously, please don't.
157
459351
2613
Nghiêm túc đấy, đừng làm thế.
07:53
Email and text are impersonal.
158
461988
2194
Email hay văn bản
thường không mang tính cá nhân.
thường không mang tính cá nhân.
07:56
I realize sometimes
there's no alternative,
there's no alternative,
159
464206
2766
Tôi biết đôi khi
không còn cách nào khác,
không còn cách nào khác,
07:58
but mostly what happens is,
160
466996
2492
nhưng hầu hết các trường hợp là
08:01
we like to ask for help
over email and text
over email and text
161
469512
2973
chúng ta nhờ giúp đỡ
qua email hay văn bản
qua email hay văn bản
08:04
because it feels less awkward
for us to do so.
for us to do so.
162
472509
3517
vì cách này khiến ta cảm thấy
bớt ngượng hơn.
bớt ngượng hơn.
08:08
You know what else feels
less awkward over email and text?
less awkward over email and text?
163
476730
3745
Bạn có biết cách nào khác ít ngượng hơn
việc sử dụng email hay văn bản không?
việc sử dụng email hay văn bản không?
08:12
Telling you no.
164
480499
1814
Câu trả lời là không.
08:14
And it turns out, there's
research to support this.
research to support this.
165
482337
2853
Hóa ra, đã có nghiên cứu
chứng tỏ điều này.
chứng tỏ điều này.
08:17
In-person requests for help
are 30 times more likely to get a yes
are 30 times more likely to get a yes
166
485214
5742
nhờ vả bằng đối thoại trực tiếp
có tỉ lệ thành công cao hơn 30 lần
có tỉ lệ thành công cao hơn 30 lần
08:22
than a request made by email.
167
490980
1866
so với được gửi qua email.
08:25
So when something is really important
and you really need someone's help,
and you really need someone's help,
168
493313
3518
Vậy nên khi có việc gì đó rất quan trọng
và thực sự cần ai đó giúp,
và thực sự cần ai đó giúp,
08:28
make face time to make the request,
169
496855
2824
thì hãy gặp trực tiếp để nhờ
08:31
or use your phone as a phone --
170
499703
3140
hoặc gọi điện cho họ
08:34
(Laughter)
171
502867
1840
(Tiếng cười)
08:36
to ask for the help that you need.
172
504731
2324
nói cho họ biết
bạn đang cần được giúp đỡ.
bạn đang cần được giúp đỡ.
08:39
OK.
173
507079
1182
Được rồi.
08:40
Last one, and this is actually
a really, really important one
a really, really important one
174
508775
3726
Cuối cùng, đây cũng là điều
thực sự rất, rất quan trọng
thực sự rất, rất quan trọng
08:44
and probably the one
that is most overlooked
that is most overlooked
175
512525
2092
và có lẽ là thường bị bỏ qua nhất
08:46
when it comes to asking for help:
176
514641
1636
khi nhờ giúp đỡ:
08:48
when you ask someone
for their help and they say yes,
for their help and they say yes,
177
516301
3108
khi bạn nhờ ai đó giúp và họ đồng ý,
08:51
follow up with them afterward.
178
519433
2208
thì hãy tiếp tục theo sát họ!
08:54
There's a common misconception
that what's rewarding about helping
that what's rewarding about helping
179
522109
3749
Có một quan niệm sai lầm phổ biến là
phần thưởng của việc giúp đỡ
phần thưởng của việc giúp đỡ
08:57
is the act of helping itself.
180
525882
2343
nằm ở hành động giúp đỡ.
09:00
This is not true.
181
528249
1418
Không phải vậy.
09:01
What is rewarding about helping
is knowing that your help landed,
is knowing that your help landed,
182
529691
4113
Phần thưởng của việc giúp đỡ
là biết được bạn đã giúp đúng chỗ,
là biết được bạn đã giúp đúng chỗ,
09:05
that it had impact,
183
533828
1428
và nó có ảnh hưởng
09:07
that you were effective.
184
535280
1660
và bạn đã giúp ích được.
09:09
If I have no idea
how my help affected you,
how my help affected you,
185
537358
3738
Nếu không biết được
ảnh hưởng từ sự trợ giúp của mình,
ảnh hưởng từ sự trợ giúp của mình,
tôi sẽ phải cảm nhận
như thế nào đây?
như thế nào đây?
09:13
how am I supposed to feel about it?
186
541120
1682
09:14
This happened; I was a university
professor for many years,
professor for many years,
187
542826
2826
Điều này đã xảy ra, là giáo sư
ở trường đại học nhiều năm,
ở trường đại học nhiều năm,
09:17
I wrote lots and lots
of letters of recommendation
of letters of recommendation
188
545676
2424
tôi đã viết rất nhiều thư giới thiệu
09:20
for people to get jobs
or to go into graduate school.
or to go into graduate school.
189
548124
2759
cho người khác đi xin việc
hoặc học cao học.
hoặc học cao học.
09:22
And probably about 95 percent of them,
190
550907
2311
Và có lẽ với khoảng 95% trong số họ
09:25
I have no idea what happened.
191
553242
2081
tôi không biết chuyện gì xảy ra sau đó.
Làm sao tôi cảm nhận được
thời gian và công sức bỏ ra là xứng đáng
thời gian và công sức bỏ ra là xứng đáng
09:27
Now, how do I feel about the time
and effort I took to do that,
and effort I took to do that,
192
555347
3555
khi không biết
liệu tôi đã giúp được gì,
liệu tôi đã giúp được gì,
09:30
when I really have no idea
if I helped you,
if I helped you,
193
558926
2553
09:33
if it actually helped you
get the thing that you wanted?
get the thing that you wanted?
194
561503
2880
liệu việc tôi làm đã thực sự giúp bạn
đạt được thứ bạn muốn?
đạt được thứ bạn muốn?
09:36
In fact, this idea of feeling effective
195
564407
2539
Thực tế, cảm giác hiệu quả này
09:38
is part of why certain kinds
of donor appeals are so, so persuasive --
of donor appeals are so, so persuasive --
196
566970
5634
là một phần lý do tại sao một số
lời kêu gọi tài trợ lại rất thuyết phục --
lời kêu gọi tài trợ lại rất thuyết phục --
09:44
because they allow you
to really vividly imagine
to really vividly imagine
197
572628
2731
bởi chúng cho phép bạn
tưởng tượng một cách sống động
tưởng tượng một cách sống động
09:47
the effect that your help
is going to have.
is going to have.
198
575383
2162
hiệu quả mà
mà giúp đỡ của bạn sẽ mang lại.
mà giúp đỡ của bạn sẽ mang lại.
09:49
Take something like DonorsChoose.
199
577569
2475
Lấy ví dụ như
tổ chức từ thiện DonorsChoose.
tổ chức từ thiện DonorsChoose.
09:52
You go online, you can choose
the individual teacher by name
the individual teacher by name
200
580068
3628
Vào trang DonorsChoose,
bạn có thể chọn giáo viên theo tên
bạn có thể chọn giáo viên theo tên
09:55
whose classroom you're going
to be able to help
to be able to help
201
583720
2492
giáo viên của lớp học
mà bạn có thể giúp đỡ
mà bạn có thể giúp đỡ
09:58
by literally buying the specific
items they've requested,
items they've requested,
202
586236
3192
bằng cách mua
những món đồ cụ thể họ mong muốn
những món đồ cụ thể họ mong muốn
10:01
like microscopes or laptops
or flexible seating.
or flexible seating.
203
589452
4272
như kính hiển vi hoặc máy tính xách tay
hoặc bộ ghế ngồi linh hoạt.
hoặc bộ ghế ngồi linh hoạt.
10:05
An appeal like that makes it
so easy for me to imagine
so easy for me to imagine
204
593748
3447
Một lời kêu gọi như thế giúp tôi
dễ dàng hình dung
dễ dàng hình dung
những điều tốt đẹp
từ đóng góp của mình,
từ đóng góp của mình,
10:09
the good that my money will do,
205
597219
1548
10:10
that I actually get
an immediate sense of effectiveness
an immediate sense of effectiveness
206
598791
2607
cho tôi cảm giác hiệu quả
ngay lập tức
ngay lập tức
khi đồng ý giúp đỡ họ.
10:13
the minute I commit to giving.
207
601422
1872
Nhưng bạn có biết họ còn làm gì nữa không?
10:15
But you know what else they do?
208
603318
1531
10:16
They follow up.
209
604873
1602
Họ theo sát bạn.
10:18
Donors actually get letters
from the kids in the classroom.
from the kids in the classroom.
210
606499
3525
Các nhà tài trợ nhận được thư
từ những đứa trẻ trong lớp học.
từ những đứa trẻ trong lớp học.
10:22
They get pictures.
211
610048
1476
Họ nhận được các hình ảnh.
10:23
They get to know
that they made a difference.
that they made a difference.
212
611548
2493
Họ biết được rằng
họ đã tạo ra sự khác biệt.
họ đã tạo ra sự khác biệt.
10:26
And this is something we need
to all be doing in our everyday lives,
to all be doing in our everyday lives,
213
614065
3267
Và đây là tất cả những gì
ta cần làm hàng ngày,
ta cần làm hàng ngày,
10:29
especially if we want people
to continue to give us help
to continue to give us help
214
617356
3069
đặc biệt nếu muốn mọi người
tiếp tục giúp đỡ chúng ta
tiếp tục giúp đỡ chúng ta
10:32
over the long term.
215
620449
1376
về lâu về dài.
10:34
Take time to tell your colleague
that the help that they gave you
that the help that they gave you
216
622341
3377
Hãy dành thời gian để nói với đồng nghiệp
rằng sự giúp đỡ của họ
rằng sự giúp đỡ của họ
10:37
really helped you land that big sale,
217
625742
2060
thực sự đã giúp bạn đạt được doanh số lớn,
10:39
or helped you get that interview
that you were really hoping to get.
that you were really hoping to get.
218
627826
3463
hoặc giúp bạn có được cuộc phỏng vấn
mà bạn thực sự mong đợi.
mà bạn thực sự mong đợi.
Hãy dành thời gian để nói với người yêu
rằng sự động viên khích lệ của họ
rằng sự động viên khích lệ của họ
10:43
Take time to tell your partner
that the support they gave you
that the support they gave you
219
631313
3157
10:46
really made it possible for you
to get through a tough time.
to get through a tough time.
220
634494
2910
thực sự khiến bạn có thể vượt qua
khoảng thời gian khó khăn.
khoảng thời gian khó khăn.
Hãy dành thời gian
để nói với người trông mèo giúp bạn
để nói với người trông mèo giúp bạn
10:50
Take time to tell your catsitter
221
638096
2333
10:52
that you're super happy
that for some reason,
that for some reason,
222
640453
2899
rằng bạn cực kỳ hạnh phúc
10:55
this time the cats didn't break
anything while you were away,
anything while you were away,
223
643376
3129
khi lần này chúng đã không làm vỡ
bất cứ thứ gì khi bạn đi vắng,
bất cứ thứ gì khi bạn đi vắng,
10:58
and so they must have done
a really good job.
a really good job.
224
646529
2631
và vì vậy, họ
đã hoàn thành rất tốt công việc.
đã hoàn thành rất tốt công việc.
11:02
The bottom line is:
225
650149
1351
Điểm mấu chốt là:
11:03
I know -- believe me, I know --
226
651524
2437
Tôi biết - hãy tin tôi, tôi biết rằng
11:05
that it is not easy to ask for help.
227
653985
2482
nhờ giúp đỡ là không hề dễ.
Tất cả chúng ta đều có chút lo sợ
để làm điều đó.
để làm điều đó.
11:09
We are all a little bit afraid to do it.
228
657348
2078
11:11
It makes us feel vulnerable.
229
659450
1836
Nó khiến ta
cảm thấy dễ bị tổn thương.
cảm thấy dễ bị tổn thương.
11:13
But the reality of modern work
and modern life
and modern life
230
661921
4073
Nhưng thực tế trong công việc
và cuộc sống hiện đại,
và cuộc sống hiện đại,
11:18
is that nobody does it alone.
231
666018
2330
không ai làm việc đơn độc cả.
11:20
Nobody succeeds in a vacuum.
232
668372
2003
Không ai đơn độc mà thành công cả.
11:22
More than ever, we actually do
have to rely on other people,
have to rely on other people,
233
670399
4072
Hơn bao giờ hết,
ta thực sự phải dựa vào người khác,
ta thực sự phải dựa vào người khác,
11:26
on their support and collaboration,
in order to be successful.
in order to be successful.
234
674495
3719
vào sự hỗ trợ và hợp tác của họ,
để đạt được thành công.
để đạt được thành công.
11:30
So when you need help,
ask for it out loud.
ask for it out loud.
235
678993
4155
Vì vậy, khi bạn cần giúp đỡ,
hãy nói nó ra.
hãy nói nó ra.
11:35
And when you do, do it in a way
that increases your chances
that increases your chances
236
683172
3258
Và khi làm, hãy làm nó
theo cách giúp tăng cơ hội
theo cách giúp tăng cơ hội
11:38
that you'll get a yes
237
686454
1490
nhận được cái gật đầu
11:39
and makes the other person
feel awesome for having helped you,
feel awesome for having helped you,
238
687968
4562
và khiến người được nhờ
cảm thấy tuyệt vời vì đã giúp đỡ bạn,
cảm thấy tuyệt vời vì đã giúp đỡ bạn,
bởi vì cả hai bạn đều xứng đáng.
11:44
because you both deserve it.
239
692554
1562
Xin cảm ơn.
11:46
Thank you.
240
694604
1278
11:47
(Applause)
241
695906
2735
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Heidi Grant - Social psychologistHeidi Grant researches, writes and speaks about the science of motivation, influence and decision-making.
Why you should listen
Dr. Heidi Grant is the Chief Science Officer for the Neuroleadership Institute, Associate Director of the Motivation Science Center at the Columbia University, and author of six best-selling books, including: Reinforcements: How to Get People to Help You, No One Understands You and What to Do About It and Nine Things Successful People Do Differently. In 2017, Grant was named one of Thinkers50's most influential management thinkers globally.
Heidi Grant | Speaker | TED.com