TEDGlobal 2009
James Geary: Metaphorically speaking
Τζέιμς Γκίρι, μεταφορικά μιλώντας
Filmed:
Readability: 4.7
974,600 views
Ο λάτρης των γνωμικών και συγγραφέας Τζέιμς Γκίρι αναλύει μια συναρπαστική και πανταχού παρούσα ιδιότητα της ανθρώπινης γλώσσας: τη μεταφορά. Φιλική προς τους συγγραφείς, από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Έλβις, η μεταφορά μπορεί ανεπαίσθητα να επηρεάσει τις αποφάσεις μας, λέει ο Γκίρι.
James Geary - Aphorist
Lost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it. Full bio
Lost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Metaphor lives a secret life all around us.
0
0
4000
Η μεταφορά ζει μια κρυφή ζωή παντού γύρω μας.
00:19
We utter about six metaphors a minute.
1
4000
4000
Αρθρώνουμε περίπου έξι μεταφορές το λεπτό.
00:23
Metaphorical thinking is essential
2
8000
2000
Η μεταφορική σκέψη είναι ουσιαστική
00:25
to how we understand ourselves and others,
3
10000
3000
για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους,
00:28
how we communicate, learn, discover
4
13000
3000
για τον τρόπο που επικοινωνούμε, μαθαίνουμε, ανακαλύπτουμε
00:31
and invent.
5
16000
2000
κι εφευρίσκουμε.
00:33
But metaphor is a way of thought before it is a way with words.
6
18000
5000
Αλλά η μεταφορά είναι πρωταρχικά ένα τρόπος σκέψης κι έπειτα ένας τρόπος έκφρασης.
00:38
Now, to assist me in explaining this,
7
23000
3000
Προκειμένου να διευκολυνθώ στην εξήγηση αυτού,
00:41
I've enlisted the help of one of our greatest philosophers,
8
26000
3000
έχω καταφύγει στη βοήθεια ενός από τους σπουδαιότερους φιλοσόφους,
00:44
the reigning king of the metaphorians,
9
29000
4000
τον βασιλιά όλων των μεταφορολόγων,
00:48
a man whose contributions to the field
10
33000
2000
έναν άνθρωπο που οι συνεισφορές του στον τομέα
00:50
are so great that he himself
11
35000
3000
είναι τόσο σπουδαίες ώστε κι ο ίδιος
00:53
has become a metaphor.
12
38000
2000
να έχει γίνει μια μεταφορά.
00:55
I am, of course, referring to none other
13
40000
4000
Αναφέρομαι φυσικά στον ένα και μοναδικό
00:59
than Elvis Presley.
14
44000
2000
Έλβις Πρίσλεϊ.
01:01
(Laughter)
15
46000
1000
(Γέλια)
01:02
Now, "All Shook Up" is a great love song.
16
47000
3000
Το "All Shook Up" είναι ένα υπέροχο ερωτικό τραγούδι.
01:05
It's also a great example of how
17
50000
2000
Είναι επίσης ένα υπέροχο παράδειγμα του πώς
01:07
whenever we deal with anything abstract --
18
52000
2000
κάθε φορά που έχουμε να κάνουμε με κάτι αφηρημένο --
01:09
ideas, emotions, feelings, concepts, thoughts --
19
54000
4000
ιδέες, συναισθήματα, έννοιες, σκέψεις --
01:13
we inevitably resort to metaphor.
20
58000
2000
αναπόφευκτα καταφεύγουμε στη μεταφορά.
01:15
In "All Shook Up," a touch is not a touch, but a chill.
21
60000
5000
Στο "All Shook Up" το άγγιγμα δεν είναι άγγιγμα αλλά ρίγος.
01:20
Lips are not lips, but volcanoes.
22
65000
3000
Τα χείλη δεν είναι χείλη αλλά ηφαίστεια.
01:23
She is not she, but a buttercup.
23
68000
3000
Εκείνη δεν είναι εκείνη αλλά μια νεραγκούλα.
01:26
And love is not love, but being all shook up.
24
71000
5000
Κι η αγάπη δεν είναι αγάπη αλλά ταρακούνημα.
01:31
In this, Elvis is following Aristotle's classic definition of metaphor
25
76000
4000
Σε αυτό, ο Έλβις ακολουθεί τον κλασικό αριστοτελικό ορισμό της μεταφοράς
01:35
as the process of giving the thing
26
80000
3000
ως τη διαδικασία τoυ ορισμού ενός αντικειμένου
01:38
a name that belongs to something else.
27
83000
3000
βάσει κάποιου ονόματος που ανήκει σε κάτι άλλο.
01:41
This is the mathematics of metaphor.
28
86000
3000
Αυτά είναι τα μαθηματικά της μεταφοράς.
01:44
And fortunately it's very simple.
29
89000
2000
Κι ευτυχώς είναι πολύ απλά.
01:46
X equals Y.
30
91000
2000
Το Χ ισούται με το Ψ.
01:48
(Laughter)
31
93000
3000
(Γέλια)
01:51
This formula works wherever metaphor is present.
32
96000
3000
Αυτός ο τύπος εφαρμόζεται κάθε φορά που έχουμε μεταφορικό λόγο.
01:54
Elvis uses it, but so does Shakespeare
33
99000
3000
Τον χρησιμοποιεί ο 'Ελβις και το ίδιο κάνει κι ο Σαίξπηρ
01:57
in this famous line from "Romeo and Juliet:"
34
102000
2000
σε αυτόν τον δημοφιλή στίχο από το "Ρωμαίος και Ιουλιέτα":
01:59
Juliet is the sun.
35
104000
3000
Η Ιουλιέτα είναι ο ήλιος.
02:02
Now, here, Shakespeare gives the thing, Juliet,
36
107000
4000
Εδώ ο Σαίξπηρ δίνει στο αντικείμενο, την Ιουλιέτα
02:06
a name that belongs to something else, the sun.
37
111000
5000
ένα όνομα που ανήκει σε κάτι άλλο, στον ήλιο.
02:11
But whenever we give a thing a name that belongs to something else,
38
116000
3000
Αλλά κάθε φορά που δίνουμε σε κάποιο αντικείμενο ένα όνομα που ανήκει σε κάποιο άλλο,
02:14
we give it a whole network of analogies too.
39
119000
3000
του δίνουμε επίσης ένα ολόκληρο δίκτυο αναλογιών.
02:17
We mix and match what we know about the metaphor's source,
40
122000
3000
Συνδυάζουμε ό,τι ξέρουμε για την πηγή της μεταφοράς,
02:20
in this case the sun,
41
125000
2000
στην προκειμένη περίπτωση για τον ήλιο,
02:22
with what we know about its target, Juliet.
42
127000
3000
με ό,τι ξέρουμε για τον στόχο της, την Ιουλιέτα.
02:25
And metaphor gives us a much more vivid understanding of Juliet
43
130000
3000
Κι η μεταφορά μας δίνει μια πιο γλαφυρή εικόνα της Ιουλιέτας
02:28
than if Shakespeare had literally described what she looks like.
44
133000
5000
που θα χανόταν αν ο Σαίξπηρ είχε περιγράψει κυριολεκτικά την εξωτερική της εμφάνιση.
02:33
So, how do we make and understand metaphors?
45
138000
2000
Επομένως πώς πλάθουμε και χρησιμοποιούμε τις μεταφορές;
02:35
This might look familiar.
46
140000
2000
Αυτό ίσως να σας φανεί γνώριμο.
02:37
The first step is pattern recognition.
47
142000
2000
Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του μοτίβου.
02:39
Look at this image. What do you see?
48
144000
3000
Κοιτάξτε αυτή την εικόνα. Τι βλέπετε;
02:42
Three wayward Pac-Men,
49
147000
2000
Τρεις αλλοπρόσαλλους Πακ-μεν,
02:44
and three pointy brackets are actually present.
50
149000
3000
κι υπάρχουν επίσης και τρεις μυτερές αγκύλες.
02:47
What we see, however,
51
152000
2000
Αυτό που βλέπουμε, ωστόσο,
02:49
are two overlapping triangles.
52
154000
2000
είναι δύο εφαπτόμενα τρίγωνα.
02:51
Metaphor is not just the detection of patterns;
53
156000
3000
Η μεταφορά δεν συνίσταται απλώς στον εντοπισμό μοτίβων,
02:54
it is the creation of patterns.
54
159000
2000
συνίσταται στη δημιουργία τους.
02:56
Second step, conceptual synesthesia.
55
161000
3000
Δεύτερο βήμα, νοητική συναισθησία.
02:59
Now, synesthesia is the experience of a stimulus in once sense organ
56
164000
5000
Συναισθησία είναι η βίωση κάποιου ερεθίσματος σε κάποιο αισθητήριο όργανο
03:04
in another sense organ as well,
57
169000
2000
προς ένα άλλο επίσης αισθητήριο όργανο,
03:06
such as colored hearing.
58
171000
2000
όπως συμβαίνει με την έγχρωμη ακοή.
03:08
People with colored hearing
59
173000
2000
Τα άτομα με έγχρωμη ακοή
03:10
actually see colors when they hear the sounds
60
175000
3000
για την ακρίβεια βλέπουν χρώματα όταν ακούνε τους ήχους
03:13
of words or letters.
61
178000
2000
λέξεων ή γραμμάτων.
03:15
We all have synesthetic abilities.
62
180000
2000
Όλοι έχουμε συναισθητικές ικανότητες.
03:17
This is the Bouba/Kiki test.
63
182000
3000
Αυτό είναι το πείραμα Μπούμπα/Κίκι.
03:20
What you have to do is identify which of these shapes
64
185000
2000
Αυτό που έχετε να κάνετε είναι ν' αναγνωρίσετε ποιο από αυτά τα σχήματα
03:22
is called Bouba, and which is called Kiki.
65
187000
4000
ονομάζεται Μπούμπα και ποιο Κίκι.
03:26
(Laughter)
66
191000
1000
(Γέλια)
03:27
If you are like 98 percent of other people,
67
192000
2000
Αν είστε σαν το 98 % των υπόλοιπων ανθρώπων,
03:29
you will identify the round, amoeboid shape as Bouba,
68
194000
4000
θ' αναγνωρίσετε το στρογγυλό, αμοιβαδοειδές σχήμα ως το Μπούμπα
03:33
and the sharp, spiky one as Kiki.
69
198000
3000
και το μυτερό, ακιδωτό σχήμα ως το Κίκι.
03:36
Can we do a quick show of hands?
70
201000
2000
Μπορείτε να σηκώσετε γρήγορα τα χέρια σας;
03:38
Does that correspond?
71
203000
2000
Έτσι το αντιλαμβάνεστε κι εσείς;
03:40
Okay, I think 99.9 would about cover it.
72
205000
4000
Εντάξει, πιστεύω ότι περίπου το 99.9 συμφωνεί.
03:44
Why do we do that?
73
209000
2000
Γιατί το κάνουμε αυτό;
03:46
Because we instinctively find, or create,
74
211000
4000
Επειδή ενστικτωδώς βρίσκουμε ή δημιουργούμε
03:50
a pattern between the round shape
75
215000
2000
ένα μοτίβο μεταξύ του στρογγυλού σχήματος
03:52
and the round sound of Bouba,
76
217000
3000
και του "στρογγυλού" ήχου της λέξης Μπούμπα,
03:55
and the spiky shape and the spiky sound of Kiki.
77
220000
5000
και μεταξύ του ακιδωτού σχήματος και του "ακιδωτού" ήχου της λέξης Κίκι.
04:00
And many of the metaphors we use everyday are synesthetic.
78
225000
4000
Και πολλές απ' τις μεταφορές που χρησιμοποιούμε καθημερινά είναι συναισθητικές.
04:04
Silence is sweet.
79
229000
2000
Η σιωπή είναι γλυκιά.
04:06
Neckties are loud.
80
231000
2000
Οι γραβάτες είναι δυνατές.
04:08
Sexually attractive people are hot.
81
233000
3000
Οι σεξουαλικά ελκυστικοί άνθρωποι είναι καυτοί.
04:11
Sexually unattractive people leave us cold.
82
236000
3000
Οι σεξουαλικά απωθητικοί άνθρωποι μας αφήνουν παγερά αδιάφορους.
04:14
Metaphor creates a kind of conceptual synesthesia,
83
239000
3000
Η μεταφορά δημιουργεί ένα είδος νοητικής συναισθησίας,
04:17
in which we understand one concept
84
242000
2000
κατά την οποία κατανοούμε μία έννοια
04:19
in the context of another.
85
244000
3000
στα πλαίσια κάποιας άλλης.
04:22
Third step is cognitive dissonance.
86
247000
2000
Το τρίτο βήμα είναι η γνωσιακή δυσαρμονία.
04:24
This is the Stroop test.
87
249000
2000
Αυτό είναι το πείραμα Στρουπ.
04:26
What you need to do here is identify
88
251000
2000
Αυτό που χρειάζεται να κάνετε εδώ είναι ν' αναγνωρίσετε
04:28
as quickly as possible
89
253000
2000
όσο το δυνατόν γρηγορότερα
04:30
the color of the ink in which these words are printed.
90
255000
3000
το χρώμα του μελανιού στο οποίο έχουν τυπωθεί αυτές οι λέξεις.
04:33
You can take the test now.
91
258000
4000
Μπορείτε να κάνετε το πείραμα τώρα.
04:37
If you're like most people, you will experience
92
262000
2000
Αν είστε σαν τους περισσότερους ανθρώπους, θα βιώσετε
04:39
a moment of cognitive dissonance
93
264000
2000
μια στιγμή γνωσιακής δυσαρμονίας
04:41
when the name of the color
94
266000
3000
όταν το όνομα του χρώματος
04:44
is printed in a differently colored ink.
95
269000
2000
είναι τυπωμένο σε μελάνι διαφορετικού χρώματος.
04:46
The test shows that we cannot ignore the literal meaning of words
96
271000
3000
Το πείραμα δείχνει ότι δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε την κυριολεκτική σημασία των λέξεων
04:49
even when the literal meaning gives the wrong answer.
97
274000
3000
ακόμη κι όταν η κυριολεκτική σημασία δίνει τη λάθος απάντηση.
04:52
Stroop tests have been done with metaphor as well.
98
277000
2000
Τα πειράματα Στρουπ έχουν γίνει και σε σχέση με τη μεταφορά.
04:54
The participants had to identify, as quickly as possible,
99
279000
4000
Οι συμμετέχοντες έπρεπε ν' αναγνωρίσουν, όσο το δυνατόν γρηγορότερα,
04:58
the literally false sentences.
100
283000
2000
τις λανθασμένες προτάσεις από κυριολεκτική άποψη.
05:00
They took longer to reject metaphors as false
101
285000
3000
Τους πήρε περισσότερη ώρα ν' απορρίψουν τις μεταφορές ως λανθασμένες
05:03
than they did to reject literally false sentences.
102
288000
3000
απ' όση χρειάστηκαν για ν' απορρίψουν τις λανθασμένες προτάσεις από κυριολεκτική άποψη.
05:06
Why? Because we cannot ignore
103
291000
3000
Γιατί; Επειδή δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε
05:09
the metaphorical meaning of words either.
104
294000
3000
ούτε τη μεταφορική σημασία των λέξεων.
05:12
One of the sentences was, "Some jobs are jails."
105
297000
3000
Μία απ' τις προτάσεις έλεγε, "Κάποιες δουλειές είναι φυλακές."
05:15
Now, unless you're a prison guard,
106
300000
3000
Εκτός κι αν είστε σωφρονιστικοί υπάλληλοι,
05:18
the sentence "Some jobs are jails" is literally false.
107
303000
3000
η πρόταση "Κάποιες δουλειές είναι φυλακές." είναι λανθασμένη από κυριολεκτική άποψη.
05:21
Sadly, it's metaphorically true.
108
306000
3000
Δυστυχώς, από μεταφορική άποψη είναι σωστή.
05:24
And the metaphorical truth interferes with our ability
109
309000
3000
Κι η μεταφορική αλήθεια μπλέκεται με την ικανότητά μας
05:27
to identify it as literally false.
110
312000
2000
να την αναγνωρίσουμε ως λανθασμένη από κυριολεκτική άποψη.
05:29
Metaphor matters because
111
314000
2000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή
05:31
it's around us every day, all the time.
112
316000
3000
βρίσκεται τριγύρω μας κάθε μέρα, κάθε ώρα.
05:34
Metaphor matters because it creates expectations.
113
319000
3000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή δημιουργεί προσδοκίες.
05:37
Pay careful attention the next time you read the financial news.
114
322000
4000
Την επόμενη φορά διαβάστε πιο προσεκτικά τα οικονομικά νέα.
05:41
Agent metaphors describe price movements
115
326000
2000
Οι μεταφορές ενέργειας περιγράφουν την πορεία των τιμών
05:43
as the deliberate action of a living thing,
116
328000
2000
ως τη σκόπιμη ενέργεια ενός έμβιου όντος,
05:45
as in, "The NASDAQ climbed higher."
117
330000
4000
όπως "Ο δείκτης NASDAQ σκαρφάλωσε ψηλότερα."
05:49
Object metaphors describe price movements
118
334000
3000
Οι μεταφορές αντικειμένου περιγράφουν την πορεία των τιμών
05:52
as non-living things,
119
337000
2000
ως άψυχα όντα,
05:54
as in, "The Dow fell like a brick."
120
339000
3000
όπως "Ο δείκτης Dow έπεσε σαν τούβλο."
05:57
Researchers asked a group of people
121
342000
2000
Ερευνητές ζήτησαν από μια ομάδα ανθρώπων
05:59
to read a clutch of market commentaries,
122
344000
2000
να διαβάσει μια συλλογή εμπορικών σχολιασμών
06:01
and then predict the next day's price trend.
123
346000
3000
κι έπειτα να προβλέψει την τάση των τιμών της επόμενης μέρας.
06:04
Those exposed to agent metaphors
124
349000
2000
Εκείνοι που είχαν διαβάσει μεταφορές ενέργειας
06:06
had higher expectations that price trends would continue.
125
351000
3000
είχαν υψηλότερες προσδοκίες σχετικά με τη συνέχεια της τάσης των τιμών.
06:09
And they had those expectations because
126
354000
2000
Κι είχαν τέτοιες προσδοκίες επειδή
06:11
agent metaphors imply the deliberate action
127
356000
3000
οι μεταφορές ενέργειας υποδηλώνουν μια σκόπιμη ενέργεια
06:14
of a living thing pursuing a goal.
128
359000
3000
ενός έμβιου όντος κατά την επιδίωξη ενός στόχου.
06:17
If, for example, house prices
129
362000
2000
Αν, για παράδειγμα, οι τιμές των σπιτιών
06:19
are routinely described as climbing and climbing,
130
364000
3000
περιγράφονται συνήθως ως ένα είδος σκαρφαλώματος
06:22
higher and higher, people might naturally assume
131
367000
2000
όλο και ψηλότερα, ο κόσμος ίσως εύλογα να υποθέσει
06:24
that that rise is unstoppable.
132
369000
2000
ότι η άνοδος είναι ασταμάτητη.
06:26
They may feel confident, say,
133
371000
2000
Ίσως να νιώθουν σιγουριά, ας πούμε,
06:28
in taking out mortgages they really can't afford.
134
373000
3000
για τη λήψη δανείων με υποθήκες που αδυνατούν ν' αποπληρώσουν.
06:31
That's a hypothetical example of course.
135
376000
3000
Αυτό φυσικά είναι ένα υποθετικό παράδειγμα.
06:34
But this is how metaphor misleads.
136
379000
4000
Αλλά έτσι μας παραπλανά η μεταφορά.
06:38
Metaphor also matters because it influences decisions
137
383000
3000
Η μεταφορά είναι επίσης σημαντική επειδή επηρεάζει αποφάσεις
06:41
by activating analogies.
138
386000
3000
ενεργοποιώντας αναλογίες.
06:44
A group of students was told that a small democratic country
139
389000
2000
Μια ομάδα μαθητών ενημερώθηκε ότι μια μικρή δημοκρατική χώρα
06:46
had been invaded and had asked the U.S. for help.
140
391000
3000
είχε δεχτεί εισβολή κι είχε ζητήσει βοήθεια από της ΗΠΑ.
06:49
And they had to make a decision.
141
394000
2000
Κι οι ΗΠΑ έπρεπε να λάβουν μια απόφαση.
06:51
What should they do?
142
396000
2000
Τι να έκαναν;
06:53
Intervene, appeal to the U.N., or do nothing?
143
398000
3000
Να παρέμβουν, να προσφύγουν στον ΟΗΕ, ή να μην κάνουν τίποτα;
06:56
They were each then given one of three
144
401000
2000
Σε κάθε μαθητή δόθηκε μια από τρεις
06:58
descriptions of this hypothetical crisis.
145
403000
2000
περιγραφές αυτής της υποθετικής κρίσης.
07:00
Each of which was designed to trigger
146
405000
3000
Η καθεμία ήταν σχεδιασμένη έτσι ώστε να προκαλέσει
07:03
a different historical analogy:
147
408000
2000
μια διαφορετική ιστορική αναλογία:
07:05
World War II, Vietnam,
148
410000
2000
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Βιετνάμ,
07:07
and the third was historically neutral.
149
412000
3000
κι η τρίτη ήταν ιστορικά ουδέτερη.
07:10
Those exposed to the World War II scenario
150
415000
2000
Εκείνοι που διάβασαν το σενάριο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου
07:12
made more interventionist recommendations
151
417000
2000
έκαναν πιο παρεμβατικές προτάσεις
07:14
than the others.
152
419000
2000
από τους υπολοίπους.
07:16
Just as we cannot ignore the literal meaning of words,
153
421000
3000
Όπως δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε την κυριολεκτική σημασία των λέξεων,
07:19
we cannot ignore the analogies
154
424000
2000
έτσι δεν μπορούμε ν' αγνοήσουμε τις αναλογίες
07:21
that are triggered by metaphor.
155
426000
4000
που προκαλούνται απ' τη μεταφορά.
07:25
Metaphor matters because it opens the door to discovery.
156
430000
3000
Η μεταφορά είναι σημαντική επειδή ανοίγει την πόρτα στην ανακάλυψη.
07:28
Whenever we solve a problem, or make a discovery,
157
433000
3000
Κάθε φορά που λύνουμε ένα πρόβλημα ή κάνουμε κάποια ανακάλυψη,
07:31
we compare what we know with what we don't know.
158
436000
3000
συγκρίνουμε ό,τι ξέρουμε με ό,τι δεν ξέρουμε.
07:34
And the only way to find out about the latter
159
439000
2000
Κι ο μόνος τρόπος να μάθουμε σχετικά με το τελευταίο
07:36
is to investigate the ways it might be like the former.
160
441000
4000
είναι να ερευνήσουμε τους τρόπους που μπορεί να μοιάζει στο πρώτο.
07:40
Einstein described his scientific method as combinatory play.
161
445000
4000
Ο Αϊνστάιν περιέγραφε την επιστημονική του μέθοδο ως συνδυαστικό παιχνίδι.
07:44
He famously used thought experiments,
162
449000
2000
Χρησιμοποίησε ευρέως πειράματα σκέψης,
07:46
which are essentially elaborate analogies,
163
451000
3000
τα οποία αποτελούν ουσιαστικά λεπτομερείς αναλογίες,
07:49
to come up with some of his greatest discoveries.
164
454000
3000
προκειμένου να φτάσει σε κάποιες από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις του.
07:52
By bringing together what we know
165
457000
2000
Συνδυάζοντας ό,τι ξέρουμε
07:54
and what we don't know through analogy,
166
459000
2000
κι ό,τι δεν ξέρουμε μέσω της αναλογίας,
07:56
metaphorical thinking strikes the spark
167
461000
2000
η μεταφορική σκέψη δημιουργεί τη σπίθα
07:58
that ignites discovery.
168
463000
4000
που γεννά την ανακάλυψη.
08:02
Now metaphor is ubiquitous, yet it's hidden.
169
467000
4000
Η μεταφορά είναι πανταχού παρούσα αλλά την ίδια στιγμή κρυμμένη.
08:06
But you just have to look at the words around you
170
471000
3000
Αλλά απλώς πρέπει να κοιτάξετε τις λέξεις γύρω σας
08:09
and you'll find it.
171
474000
2000
και θα τη βρείτε.
08:11
Ralph Waldo Emerson described language
172
476000
2000
Ο Ραλφ Γουόλντο Έμερσον περιέγραφε τη γλώσσα
08:13
as "fossil poetry."
173
478000
2000
ως μια "απολιθωμένη" ποίηση.
08:15
But before it was fossil poetry
174
480000
2000
Αλλά προτού να γίνει απολιθωμένη ποίηση
08:17
language was fossil metaphor.
175
482000
3000
η γλώσσα ήταν απολιθωμένη μεταφορά.
08:20
And these fossils still breathe.
176
485000
3000
Και τ' απολιθώματα εξακολουθούν ν' αναπνέουν.
08:23
Take the three most famous words in all of Western philosophy:
177
488000
5000
Ορίστε οι τρεις πιο δημοφιλείς λέξεις σ' όλη τη δυτική φιλοσοφία:
08:28
"Cogito ergo sum."
178
493000
2000
"Cogito ergo sum."
08:30
That's routinely translated as, "I think, therefore I am."
179
495000
4000
Αυτό μεταφράζεται συνήθως ως, "Σκέφτομαι, άρα υπάρχω".
08:34
But there is a better translation.
180
499000
2000
Αλλά υπάρχει καλύτερη μετάφραση.
08:36
The Latin word "cogito"
181
501000
2000
Η λατινική λέξη "cogito"
08:38
is derived from the prefix "co," meaning "together,"
182
503000
3000
προέρχεται από το πρόθεμα "co" που σημαίνει "μαζί"
08:41
and the verb "agitare," meaning "to shake."
183
506000
3000
και το ρήμα "agitare" που σημαίνει "ταρακουνάω".
08:44
So, the original meaning of "cogito"
184
509000
3000
Συνεπώς η ετυμολογική σημασία του "cogito"
08:47
is to shake together.
185
512000
2000
είναι "ταρακουνάω".
08:49
And the proper translation of "cogito ergo sum"
186
514000
3000
Κι η σωστή μετάφραση του σκέφτομαι, άρα υπάρχω"
08:52
is "I shake things up, therefore I am."
187
517000
4000
είναι "Ταρακουνάω τα πράγματα, άρα υπάρχω".
08:56
(Laughter)
188
521000
2000
(Γέλια)
08:58
Metaphor shakes things up,
189
523000
2000
Η μεταφορά ταρακουνάει τα πράγματα,
09:00
giving us everything from Shakespeare to scientific discovery in the process.
190
525000
5000
δίνοντας μας τα πάντα από τον Σαίξπηρ μέχρι την επιστημονική ανακάλυψη στην πορεία.
09:05
The mind is a plastic snow dome,
191
530000
3000
Το μυαλό είναι ένα πλαστικό παγοδρόμιο,
09:08
the most beautiful, most interesting,
192
533000
2000
το πιο όμορφο, το πιο ενδιαφέρον,
09:10
and most itself, when, as Elvis put it,
193
535000
3000
το πιο γνήσιο όταν όπως είπε ο Έλβις
09:13
it's all shook up.
194
538000
2000
είναι ταρακουνημένο.
09:15
And metaphor keeps the mind shaking,
195
540000
2000
Κι η μεταφορά αφήνει το μυαλό να ταρακουνιέται,
09:17
rattling and rolling, long after Elvis has left the building.
196
542000
3000
κροταλίζοντας και τσουλώντας, για ώρα μετά την αποχώρηση του Έλβις απ' το κτίριο.
09:20
Thank you very much.
197
545000
2000
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
09:22
(Applause)
198
547000
2000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
James Geary - AphoristLost jobs, wayward lovers, wars and famine -- come to think of it, just about any of life's curveballs -- there's an aphorism for it, and James Geary's got it.
Why you should listen
One of a handful of the world's professional aphorists, James Geary has successfully fused early creative endeavors in performance art, poetry and juggling with his childhood fascination with the "Quotable Quotes" column in Reader's Digest. His books Geary's Guide to the World's Great Aphorists and the bestselling The World in a Phrase are invaluable journeys through the often-ignored art of the witty (and memorably brief) summation.
His next book is about the secret life of metaphors, and how metaphorical thinking drives invention and creativity. Geary is a former writer for Time Europe and is now an editor for Ode magazine, a print and online publication devoted to optimism and positive news.
James Geary | Speaker | TED.com