TED2013
John McWhorter: Txtng is killing language. JK!!!
Ջոն ՄկՎորտեր: Հաղորդագրություն գրելը սպանում է լեզուն:
Filmed:
Readability: 3.6
2,836,140 views
Արդյոք հաղորդագրություն գրելը նշանակում է լավ գրավոր խոսքի «բախճանը»: Ջոն ՄկՎորտերը պնդում է, որ ավելի շատ բան կա ասելու հաղորդագրություններ գրելու մասին` լեզվաբանության և մշակույթի տեսանկյունից, քան թվում է, և դա լավ նորություն է:
John McWhorter - Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history. Full bio
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
We always hear that texting is a scourge.
0
743
2862
Մենք միշտ լսում ենք, որ հաղորդագրություն գրելը պատուհաս է:
00:15
The idea is that texting spells the decline and fall
1
3605
4840
Բանն այն է, որ հաղորդագրություն գրելը նպաստում է ցանկացած լուրջ գրագիտության
00:20
of any kind of serious literacy, or at least writing ability,
2
8445
3500
կամ թեկուզ գրելու ունակության անկմանը
00:23
among young people in the United States
3
11945
2643
Միացյալ Նահանգների երիտասարդների շրջանում
00:26
and now the whole world today.
4
14588
2301
և այժմ ամբողջ աշխարհում:
00:28
The fact of the matter is that it just isn't true,
5
16889
3504
Բանն այն է, որ դա ճիշտ չէ
00:32
and it's easy to think that it is true,
6
20393
2503
և հեշտ է մտածել, որ դա ճիշտ է
00:34
but in order to see it in another way,
7
22896
1899
բայց դա այլ կերպ դիտելու համար
00:36
in order to see that actually texting is a miraculous thing,
8
24795
3669
որպեսզի տեսնենք, որ իրականում հաղորդագրություն գրելը հրաշալի բան է
00:40
not just energetic, but a miraculous thing,
9
28464
2565
ոչ միայն եռանդուն, այլ հիանալի բան
00:43
a kind of emergent complexity
10
31029
1747
մի տեսակ ակնհայտ բարդություն
00:44
that we're seeing happening right now,
11
32776
2461
ինչը մենք այժմ տեսնում ենք,
00:47
we have to pull the camera back for a bit
12
35237
2306
պետք է տեսախցիկը մի փոքր հետ տանել
00:49
and look at what language really is,
13
37543
3418
և նայել, թե որ լեզվով է այն,
00:52
in which case, one thing that we see
14
40961
2073
որի դեպքում, մի բան որ մենք տեսնում ենք
00:55
is that texting is not writing at all.
15
43034
4624
այն է, որ հաղորդագրություն գրելը բացարձակապես գրել չէ:
00:59
What do I mean by that?
16
47658
1822
Ինչ նկատի ունեմ դա ասելով:
01:01
Basically, if we think about language,
17
49480
2556
Հիմնականում, եթե մտածում ենք լեզվի մասին
01:04
language has existed for perhaps 150,000 years,
18
52036
3801
այն գոյություն ունի միգուցե 150.000 տարի
01:07
at least 80,000 years,
19
55837
2137
համենայն դեպս 80.000 տարի
01:09
and what it arose as is speech. People talked.
20
57974
4151
և ինչի որ այն վերածվեց` խոսքն է. Մարդիք խոսում էին:
01:14
That's what we're probably genetically specified for.
21
62125
3024
Դա այն է ինչի համար հավանաբար գենետիկորեն ստեղծված ենք:
01:17
That's how we use language most.
22
65149
2191
Ահա ինչպես ենք հաճախ օգտագործում լեզուն:
01:19
Writing is something that came along much later,
23
67340
3482
Գրելը առաջացավ շատ ավելի ուշ
01:22
and as we saw in the last talk,
24
70822
2056
և ինչպես տեսանք վերջին զրույցում
01:24
there's a little bit of controversy as to exactly when that happened,
25
72878
2668
մի փոքր վիճելի է այն հարցը, թե, հստակ, երբ է դա տեղի ունեցել,
01:27
but according to traditional estimates,
26
75546
2316
բայց ըստ ավանդական գնահատման,
01:29
if humanity had existed for 24 hours,
27
77862
3522
եթե մարդկությունը գոյություն է ունեցել 24 ժամ
01:33
then writing only came along at about 11:07 p.m.
28
81384
5191
ապա գիրը ի հայտ է եկել մոտ 23:07-ին:
01:38
That's how much of a latterly thing writing is.
29
86575
3645
Ահա թե որքան նոր բան է գիրը:
01:42
So first there's speech, and then writing comes along
30
90220
3388
Սկզբում խոսքն է և ապա գալիս է գիրը,
01:45
as a kind of artifice.
31
93608
1762
որպես հնարքի մի տեսակ:
01:47
Now don't get me wrong, writing has certain advantages.
32
95370
4006
Հիմա ինձ սխալ չհասկանաք, գիրը ունի հաստակ առավելություններ:
01:51
When you write, because it's a conscious process,
33
99376
2583
Երբ դու գրում ես, որովհետև դա գիտակցված պրոցես է,
01:53
because you can look backwards,
34
101959
2138
որովհետև կարող ես հետ նայել,
01:56
you can do things with language that are much less likely
35
104097
2830
կարող ես լեզվի հետ անել բաներ, որոնք շատ ավելի քիչ հավանական են,
01:58
if you're just talking.
36
106927
2464
եթե դու պարզապես խոսում ես:
02:01
For example, imagine a passage from Edward Gibbon's
37
109391
3901
Օրինակ, պատկերացրեք մի հատված Էդվարդ Գիբոնի ստեղծագործությունից.
02:05
"The Decline and Fall of the Roman Empire:"
38
113292
3806
«Հռոմեական կայսրության անկումը»:
02:09
"The whole engagement lasted above twelve hours,
39
117098
3251
«Ամբողջ կռիվը տևեց մոտ տասներկու ժամ,
02:12
till the graduate retreat of the Persians was changed
40
120349
2302
մինչ պարսիկների վերջնական նահանջը վերածվեց
02:14
into a disorderly flight, of which the shameful example
41
122651
2773
անկանոն պայքարի, որի ամոթալի օրինակը
02:17
was given by the principal leaders and the Surenas himself."
42
125424
2587
հանդիսացավ հենց ինքը Սուրենասը»:
02:20
That's beautiful, but let's face it, nobody talks that way.
43
128011
4319
Այն գեղեցիկ է, բայց եկեք ընդունենք, որ ոչ ոք այդպես չի խոսում:
02:24
Or at least, they shouldn't if they're interested
44
132330
4236
Կամ համենայն դեպս, չպետք է, եթե նրանք հետաքրքրված են
02:28
in reproducing. That --
45
136566
2514
վերարտադրությամբ: Դա --
02:31
(Laughter)
46
139080
2719
(ծիծաղ)
02:33
is not the way any human being speaks casually.
47
141799
2978
ցանկացած մարդու առօրյայում խոսելու ձևը չէ:
02:36
Casual speech is something quite different.
48
144777
2585
Առօրյա խոսակցությունը մեկ այլ բան է:
02:39
Linguists have actually shown
49
147362
1856
Լեզվաբանները ցույց են տվել,
02:41
that when we're speaking casually in an unmonitored way,
50
149218
2711
որ երբ մենք խոսում ենք առօրյա ազատ ոճով,
02:43
we tend to speak in word packets of maybe
51
151929
2678
մենք հակված ենք խոսելու, միգուցե,
02:46
seven to 10 words.
52
154607
1810
յոթից տասը բառային խմբերով:
02:48
You'll notice this if you ever have occasion to record
53
156417
2679
Դուք կնակատեք դա, երբ բախտ վիճակվի ձայնագրելու
02:51
yourself or a group of people talking.
54
159096
2993
ինքներդ Ձեզ կամ խոսող մարդկանց խմբի:
02:54
That's what speech is like.
55
162089
1455
Ահա ինչպիսին է խոսքը:
02:55
Speech is much looser. It's much more telegraphic.
56
163544
4305
Խոսքը ավելի ազատ է:
02:59
It's much less reflective -- very different from writing.
57
167849
3690
Այն շատ ավելի ռեֆլեկտիվ է- շատ է տարբերվում գրելուց:
03:03
So we naturally tend to think, because we see language
58
171539
2936
Մենք բնականից հակված ենք մտածելուն, որորվհետև մենք տեսնում ենք լեզուն
03:06
written so often, that that's what language is,
59
174475
2442
գրավոր վիճակում այնքան հաճախ. որովհետև հենց դա է լեզուն,
03:08
but actually what language is, is speech. They are two things.
60
176917
3968
բայց փաստորեն լեզուն այն է, ինչը որ խոսքն է: Դրանք երկու բաներ են:
03:12
Now of course, as history has gone by,
61
180885
3254
Հիմա իհարկե, երբ ժամանակը արդեն անցել է,
03:16
it's been natural for there to be a certain amount of bleed
62
184139
2791
բնական է, որ որոշակի տարանջատում կա
03:18
between speech and writing.
63
186930
3014
բանավոր և գրավոր խոսքի միջև:
03:21
So, for example, in a distant era now,
64
189944
4823
Օրինակ, հեռավոր դարաշրջանում
03:26
it was common when one gave a speech
65
194767
2502
սովորական բան էր, երբ որևէ մեկը խոսում էր
03:29
to basically talk like writing.
66
197269
3117
շատ նման գրավոր խոսքին:
03:32
So I mean the kind of speech that you see someone giving
67
200386
2350
Ես նկատի ունեմ այն տեսակի խոսքը, որը տեսնում ենք, երբ որևէ մեկը
03:34
in an old movie where they clear their throat, and they go,
68
202736
2533
հին ֆիլմում մաքրում է կոկորդը և սկսում
03:37
"Ahem, ladies and gentlemen," and then they speak
69
205269
2533
«Ըհըմ, տիկնայք և պարոնայք», և ապա նրանք խոսում են
03:39
in a certain way which has nothing to do with casual speech.
70
207802
3271
որոշակի ձևով, որը որևէ կապ չունի առօրյա խոսքի հետ:
03:43
It's formal. It uses long sentences like this Gibbon one.
71
211073
3859
Այն պաշտոնական է: Օգտագործվում են երկար նախադասություններ, ինչիսին է Գիբոնի այս մեկը:
03:46
It's basically talking like you write, and so, for example,
72
214932
3962
Հիմնականում խոսում են այնպես ինչպես Դուք գրում եք, և ահա, օրինակ,
03:50
we're thinking so much these days about Lincoln
73
218894
1995
մենք այնքան շատ ենք վերջերս մտածում Լինկոլնի մասին
03:52
because of the movie.
74
220889
2211
ֆիլմի շնորհիվ:
03:55
The Gettysburg Address was not the main meal of that event.
75
223100
3083
Գետտիսբուրգի Հասցեն իրադարձության հիմնական թեման չէր:
03:58
For two hours before that, Edward Everett spoke
76
226183
3915
Դրանից երկու ժամ առաջ Էդվարդ Էվերետը խոսեց
04:02
on a topic that, frankly, cannot engage us today
77
230098
3240
այն թեմայով, որը անկեղծորեն այժմ չի կարող մեզ գրավել
04:05
and barely did then.
78
233338
1497
և հազիվ գրավում էր այն ժամանակ:
04:06
The point of it was to listen to him
79
234835
2381
Բանն այն է, որ պետք էր լսել նրան,
04:09
speaking like writing.
80
237216
1556
ով խոսում էր ինչպես գրավոր խեսքն է:
04:10
Ordinary people stood and listened to that for two hours.
81
238772
2348
Հասարակ մարդիկ կանգնում և երկու ժամ լսում էին դա:
04:13
It was perfectly natural.
82
241120
1433
Դա միանգամայն բնական էր:
04:14
That's what people did then, speaking like writing.
83
242553
2491
Ահա թե ինչ էին այն ժամանակ անում մարդիկ, խոսում էին ինչպես գրավոր խոսքն է:
04:17
Well, if you can speak like writing,
84
245044
2466
Դե, եթե կարող եք խոսել ինչպես գրավոր խոսքն է,
04:19
then logically it follows that you might want to also
85
247510
3798
ապա տրամաբանորեն հետևում է, որ հնարավոր է
04:23
sometimes write like you speak.
86
251308
2866
երբեմն ուզենաք գրել այնպես ինչպես խոսում եք:
04:26
The problem was just that in the material,
87
254174
2050
Խնդիրն այն էր, որ նյութական,
04:28
mechanical sense, that was harder back in the day
88
256224
3455
մեխանիկական առումով, որ ավելի դժվար էր......
04:31
for the simple reason that materials don't lend themselves to it.
89
259679
3307
այն պարզ պատճառով, որ նյութերը այդպես չէին կիրառվում։
04:34
It's almost impossible to do that with your hand
90
262986
2020
Գրեթե անհնարին է անել դա ձեռքով
04:37
except in shorthand, and then communication is limited.
91
265006
3435
բացառությամբ սղագրության, և ապա շփումը սահմանափակվում է:
04:40
On a manual typewriter it was very difficult,
92
268441
2516
Ձեռքի տպագրական մեքենայի վրա դա շատ դժվար էր,
04:42
and even when we had electric typewriters,
93
270957
2287
և անգամ երբ ունեինք էլեկտրական տպագրական մեքենա
04:45
or then computer keyboards, the fact is
94
273244
2159
կամ հետագայում համակարգչի ստեղնաշար, բանն այն է,
04:47
that even if you can type easily enough to keep up
95
275403
2299
որ եթե անգամ կարողանում եք հեշտությամբ տպել պահպանելով
04:49
with the pace of speech, more or less, you have to have
96
277702
2793
խոսքի տեմպը, քիչ թե շատ, պետք է
04:52
somebody who can receive your message quickly.
97
280495
2345
լինի որևէ մեկը, ով արագ կկարողանա ըմբռնել հաղորդագրությունը:
04:54
Once you have things in your pocket that can receive that message,
98
282840
3211
Երբ ունեք այն, ինչի միջոցով կստանաք այդ իմաստը,
04:58
then you have the conditions that allow
99
286051
2604
ապա ունեք այն պայմանները, որոնք հնարավորություն են տալիս
05:00
that we can write like we speak.
100
288655
3511
գրել այնպես, ինչպես խոսում եք:
05:04
And that's where texting comes in.
101
292166
3218
Եվ ահա թե որտեղից է գալիս հաղորդագրություններ գրելը:
05:07
And so, texting is very loose in its structure.
102
295384
3769
Հաղորդագրություններ գրելը իր կառուցվածքով շատ ազատ է:
05:11
No one thinks about capital letters or punctuation when one texts,
103
299153
4297
Հաղորդագրություններ գրելիս ոչ ոք չի մտածում մեծատառերի կամ կետադրության մասին,
05:15
but then again, do you think about those things when you talk?
104
303450
2358
բայց դուք մտածու՞մ եք նման բաների մասին, երբ խոսում եք:
05:17
No, and so therefore why would you when you were texting?
105
305808
3673
Ոչ, և, հետևաբար, ինչու պետք է մտածեք հաղորդագրություններ գրելիս:
05:21
What texting is, despite the fact that it involves
106
309481
3129
Ինչ է հաղորդագրություն գրելը, չնայած այն հանգամանքին, որ այն ներառում է
05:24
the brute mechanics of something that we call writing,
107
312610
2826
կոպիտ մեխանիկա, որը մենք անվանում ենք գրել։
05:27
is fingered speech. That's what texting is.
108
315436
3298
Դա մատերի խոսքն է: Ահա թե ինչ է հաղորդագրություն գրելը:
05:30
Now we can write the way we talk.
109
318734
3465
Այժմ մենք կարող ենք գրել այնպես, ինչպես խոսում ենք:
05:34
And it's a very interesting thing, but nevertheless
110
322199
2779
Եվ դա շատ հետաքրքիր բան է, բայց, այնուամենայնիվ,
05:36
easy to think that still it represents some sort of decline.
111
324978
4856
հեշտ է մտածել, որ այն դեռ իրենից ներկայացնում է որոշ տեսակի անկում:
05:41
We see this general bagginess of the structure,
112
329834
3284
Մենք տեսնում ենք կառույցի ընդհանուր թուլություն,
05:45
the lack of concern with rules and the way that we're used to
113
333118
3349
կանոններն անտեսելը և այն որ մենք սովոր ենք
05:48
learning on the blackboard, and so we think
114
336467
2272
գրատախտակի վրա սովորելուն, և մենք կարծում ենք
05:50
that something has gone wrong.
115
338739
3239
որ ինչ որ բան սխալ է ընթացել:
05:53
It's a very natural sense.
116
341978
2963
Դա շատ բնական զգացողություն է:
05:56
But the fact of the matter is that what is going on
117
344941
4034
Բայց բանն այն է, որ այն ինչ տեղի է ունենում
06:00
is a kind of emergent complexity.
118
348975
3571
ի հայտ եկող բարդություն է:
06:04
That's what we're seeing in this fingered speech.
119
352546
2756
Ահա թե ինչ ենք տեսնում այս մատերով կատարվող խոսակցության մեջ:
06:07
And in order to understand it, what we want to see
120
355302
2986
Եվ դա հասկանալու համար, այն ինչ ուզում ենք տեսնել,
06:10
is the way, in this new kind of language,
121
358288
4745
այն է , որ լեզվի այս նոր ձևում
06:15
there is new structure coming up.
122
363033
3576
նոր կառուցվածք է պատրաստվում ի հայտ գալ:
06:18
And so, for example, there is in texting a convention,
123
366609
5723
Եվ ահա, օրինակ, հաղորդգրություններ գրելիս կա սովորույթ
06:24
which is LOL.
124
372332
2922
որն է ԼՕԼ:
06:27
Now LOL, we generally think of
125
375254
2744
ԼՕԼ ընդհանուր առմամբ
06:29
as meaning "laughing out loud."
126
377998
2464
նշանակում է «բարձր ծիծաղել»
06:32
And of course, theoretically, it does,
127
380462
2293
Եվ իհարկե, տեսականորեն, դա այդպես է,
06:34
and if you look at older texts, then people used it
128
382755
2429
և եթե նայեք հին հաղորդագրությունների մեջ, ապա մարդիկ այն օգտագործում էին
06:37
to actually indicate laughing out loud.
129
385184
2520
իրականում արտահայտելու համար բարձր ծիծաղ:
06:39
But if you text now, or if you are someone who
130
387704
4243
Բայց եթե դուք հիմա եք հաղորդագրություն գրում, կամ եթե դուք
06:43
is aware of the substrate of texting the way it's become,
131
391947
3297
տեղյակ եք, թե ինչպիսին է այն դարձել,
06:47
you'll notice that LOL
132
395244
1690
կնկատեք, որ ԼՕԼ
06:48
does not mean laughing out loud anymore.
133
396934
2070
այլևս չի նշանակում բարձր ծիծաղել:
06:51
It's evolved into something that is much subtler.
134
399004
3790
Այն վերածվել է շատ հասարակ բանի:
06:54
This is an actual text that was done
135
402794
3447
Սա իրական հաղորդագրություն է, որը գրվել է
06:58
by a non-male person of about 20 years old
136
406241
3932
մի 20 ամյա աղջկա կողմից
07:02
not too long ago.
137
410173
1495
ոչ շատ վաղուց:
07:03
"I love the font you're using, btw."
138
411668
2952
«Իմիջայլոց, ես հավանում եմ այն տառատեսակը, որը օգտագործում ես:»
07:06
Julie: "lol thanks gmail is being slow right now"
139
414620
3762
Ջուլի. «լօլ շնորհակալ եմ, gmail-ը այս պահին դանդաղ է աշխատում»։
07:10
Now if you think about it, that's not funny.
140
418382
1742
Այժմ եթե մտածեք, այն ծիծաղելի չէ:
07:12
No one's laughing. (Laughter)
141
420124
2900
Ոչ ոք չի ծիծաղում: (ծիծաղ)
07:15
And yet, there it is, so you assume
142
423024
1970
Եվ ահա, դուք ենթադրում եք
07:16
there's been some kind of hiccup.
143
424994
1357
որ կար ինչ որ խաթարում,
07:18
Then Susan says "lol, I know,"
144
426351
1834
Ապա Սյուզանը ասում է «լօլ գիտեմ»,
07:20
again more guffawing than we're used to
145
428185
2297
նորից ավելի ծիծաղելի է, քան մենք սովոր ենք,
07:22
when you're talking about these inconveniences.
146
430482
3230
երբ խոսում եք այս անհարմարությունների մասին:
07:25
So Julie says, "I just sent you an email."
147
433712
2744
Ջուլին ասում է «Ես նոր քեզ նամակ ուղարկեցի»:
07:28
Susan: "lol, I see it."
148
436456
1551
Սյուզան. «լօլ, տեսնում եմ»:
07:30
Very funny people, if that's what LOL means.
149
438007
3618
Շատ զվարճալի մարդիկ են, եթե դա այն է ինչ նշանակում է ԼՕԼ-ը:
07:33
This Julie says, "So what's up?"
150
441625
2128
Ջուլին ասում է. «Ի՞նչ նորություն»:
07:35
Susan: "lol, I have to write a 10 page paper."
151
443753
2642
Սյուզան. «լօլ ես պետք է 10 էջանոց աշխատություն գրեմ»:
07:38
She's not amused. Let's think about it.
152
446395
2314
Նա գոհ չէ: Եկեք մտածենք դրա մասին:
07:40
LOL is being used in a very particular way.
153
448709
2681
ԼՕԼ-ը օգտագործվում է շատ յուրահատուկ կերպով:
07:43
It's a marker of empathy. It's a marker of accommodation.
154
451390
3691
Այն հոգատարության նշան է: Այն հարմարավետության նշան է:
07:47
We linguists call things like that pragmatic particles.
155
455081
3249
Մենք, լեզվաբաններս այդպիսի բաններն կոչում ենք գործնական մասնիկներ:
07:50
Any spoken language that's used by real people has them.
156
458330
3839
Ցանկացած լեզու, որը օգտագործվում է իրական մարդկանց կողմից, ունի դրանք:
07:54
If you happen to speak Japanese, think about
157
462169
1776
Եթե խոսում եք ճապոներեն, մտածեք
07:55
that little word "ne" that you use at the end of a lot of sentences.
158
463945
3358
այն «նե» կարճ բառի մասին, որը օգտագործում եք շատ նախադասությունների վերջում:
07:59
If you listen to the way black youth today speak,
159
467303
2345
Եթե լսեք, թե ինչպես են խոսում սևամորթ երիտասարդները,
08:01
think about the use of the word "yo."
160
469648
1786
ուշադրություն դարձրեք «յո» բառի օգտագործման վրա:
08:03
Whole dissertations could be written about it,
161
471434
1946
Ամբողջական աշխատություններ կարելի է գրել դրանց մասին,
08:05
and probably are being written about it.
162
473380
2274
և հավանաբար գրվում են:
08:07
A pragmatic particle, that's what LOL has gradually become.
163
475654
3794
Գործնական մասնիկներ, ահա թե ինչի է աստիճանաբար վերածվել ԼՕԼ-ը:
08:11
It's a way of using the language between actual people.
164
479448
4049
Սա իրական մարդկանց միջև լեզուն օգտագործելու ձև է:
08:15
Another example is "slash."
165
483497
3239
Մեկ այլ օրինակ է «սլեշ»-ը:
08:18
Now, we can use slash in the way that we're used to,
166
486736
2768
Այժմ մենք կարող ենք օգտագործել սլեշը ինչպես սովոր ենք,
08:21
along the lines of, "We're going to have
167
489504
1640
«Մենք պատրաստվում ենք ունենալ
08:23
a party-slash-networking session."
168
491144
3482
կուսակցական-սլեշ-ցանցային նիստ»։
08:26
That's kind of like what we're at.
169
494626
2094
Դա նման է նրան, թե ինչ մտադրություններ ունենք:
08:28
Slash is used in a very different way
170
496720
3539
Սլեշը օգտագործվում է շատ տարբեր ձևերով
08:32
in texting among young people today.
171
500259
2958
երիտասարդների շրջանում, հաղորդակցություն գրելիս:
08:35
It's used to change the scene.
172
503217
1853
Այն օգտագործվում է տեսարանը փոխելու համար:
08:37
So for example, this Sally person says,
173
505070
2949
Ահա օրինակ, Սալին ասում է․
08:40
"So I need to find people to chill with"
174
508019
1805
«Ես պետք է մարդ գտնեմ, իր հետ զվարճանալու համար»
08:41
and Jake says, "Haha" --
175
509824
1519
և Ջեյկը ասում է․ «Հահա»
08:43
you could write a dissertation about "Haha" too, but we don't have time for that —
176
511343
2888
կարող եք դիսերտացիա գրել նաև «Հահա»-ի մասին, բայց մենք դրա համար ժամանակ չունենք
08:46
"Haha so you're going by yourself? Why?"
177
514231
2489
«Հահա ուրեմն դու պատրաստվում ես ինքնուրու՞յն գնալ: Ինչու՞»։
08:48
Sally: "For this summer program at NYU."
178
516720
2610
Սալի. «Այս ամռան համար ձրագիր կա ՆՅՀ-ում»։
08:51
Jake: "Haha. Slash I'm watching this video with suns players
179
519330
2894
Ջեյկ. «Հահա: Սլեշ ես նայում եմ այս տեսահոլովակը .........
08:54
trying to shoot with one eye."
180
522224
1797
փորձելով մեկ աջքով ծիկրակել»:
08:56
The slash is interesting.
181
524021
1275
Սլեշը հետաքրքիր է:
08:57
I don't really even know what Jake is talking about after that,
182
525296
3156
Ես անգամ չգիտեմ թե ինչի մասին է հետագայում խոսում Ջեյկը,
09:00
but you notice that he's changing the topic.
183
528452
4741
բայց Դուք նկատում եք, որ նա փոխում է թեման:
09:05
Now that seems kind of mundane,
184
533193
1818
Այժմ այն թվում է առօրյա,
09:07
but think about how in real life,
185
535011
1442
բայց մտածեք, թե ինչպես է լինում իրական կյանքում,
09:08
if we're having a conversation and we want to change the topic,
186
536453
2658
երբ մենք խոսում ենք և ուզում ենք փոխել թեման,
09:11
there are ways of doing it gracefully.
187
539111
1612
դա անելու նուրբ ձևեր կան:
09:12
You don't just zip right into it.
188
540723
1719
Դուք միանգամից չեք փոխում այն:
09:14
You'll pat your thighs and look wistfully off into the distance,
189
542442
4195
Ձեր ձեռքը կդնեք կոնքին և մտածմունքով կնայեք դեպի հեռուն
09:18
or you'll say something like, "Hmm, makes you think --"
190
546637
4110
կամ կասեք որևէ նման բան, «Հմ, ստիպում է ձեզ մտածել
09:22
when it really didn't, but what you're really --
191
550747
2360
,երբ իրականում այդպես չէր, բայց ինչ որ դուք իսկապես--
09:25
(Laughter) —
192
553107
2235
(ծիծաղ)
09:27
what you're really trying to do is change the topic.
193
555342
2708
այն ինչ փորձում եք անել, թեման փոխելն է:
09:30
You can't do that while you're texting,
194
558050
1927
Դուք չեք կարող դա անել հաղորդագրություն գրելիս,
09:31
and so ways are developing of doing it within this medium.
195
559977
3731
և զարգանում են այդ անելու ձևերը տվյալ սահմաններում:
09:35
All spoken languages have what a linguist calls
196
563708
2252
Բոլոր լեզուները ունեն այն ինչ լեզվաբանները անվանում են
09:37
a new information marker -- or two, or three.
197
565960
3393
ինֆորմացիայի նոր ցուցիչ -- կամ երկու, կամ երեք:
09:41
Texting has developed one from this slash.
198
569353
4294
Հաղորդագրություն գրելը զարգացրել է դրանցից մեկը սլեշից:
09:45
So we have a whole battery of new constructions
199
573647
2985
Այնպես որ, մենք ունենք կառույցների մի ամբողջություն,
09:48
that are developing, and yet it's easy to think,
200
576632
2587
որոնք ձևավորվում են, և հեշտ է մտածել,
09:51
well, something is still wrong.
201
579219
2447
որ որևէ բան դեռ սխալ է:
09:53
There's a lack of structure of some sort.
202
581666
3775
Որոշ տեսակի կառուցվածքի պակաս կա:
09:57
It's not as sophisticated
203
585441
1906
Այն այդքան բարդ չէ,
09:59
as the language of The Wall Street Journal.
204
587347
2206
որքան Ուոլ Սթրիթ ամսագրի լեզուն:
10:01
Well, the fact of the matter is,
205
589553
1774
Լավ, բանն այն է, եթե
10:03
look at this person in 1956,
206
591327
2451
նայեք այս մարդուն 1956ին,
10:05
and this is when texting doesn't exist,
207
593778
2282
և, սա այն ժամանակ է, երբ գոյություն չունեին հաղորդագրություններ,
10:08
"I Love Lucy" is still on the air.
208
596060
1835
«Ես սիրում եմ Լյուսիին» դեռ օդում է:
10:09
"Many do not know the alphabet or multiplication table,
209
597895
3763
«Շատերը չգիտեն այբուբենը կամ բազմապատկման աղյուսակը,
10:13
cannot write grammatically -- "
210
601658
1337
չեն կարողանում քերականորեն ճիշտ գրել»։
10:14
We've heard that sort of thing before,
211
602995
2209
Մենք լսել ենք այսպիսի բաներ նախկինում,
10:17
not just in 1956. 1917, Connecticut schoolteacher.
212
605204
3991
ոչ միայն 1965ին: 1917ին, Քնեքթիքուտի ուսուցչուհի:
10:21
1917. This is the time when we all assume
213
609195
2701
1917: Սա այն ժամանակն է, երբ մենք բոլորս ենթադրում ենք,
10:23
that everything somehow in terms of writing was perfect
214
611896
3251
որ ամեն ինչ գրելու առումով քիչ թե շատ իդեալական է,
10:27
because the people on "Downton Abbey" are articulate,
215
615147
2418
որովհետև մարդիկ «Դաունթաուն Էբբի»-ում պարզ են արտահայտվում,
10:29
or something like that.
216
617565
1211
կամ դրա նման որևէ բան:
10:30
So, "From every college in the country goes up the cry,
217
618776
2944
«Երկրի բոլոր քոլեջներից լսվում է բողոքը»
10:33
'Our freshmen can't spell, can't punctuate.'"
218
621720
2633
«Մեր առաջին կուրսեցիները չեն կարողանում ճիշտ գրել, կետադրել»:
10:36
And so on. You can go even further back than this.
219
624353
2408
Եվ այլն: Դուք կարող եք ավելի հետ գնալ:
10:38
It's the President of Harvard. It's 1871.
220
626761
3184
Սա Հարվարդի նախագահն է: 1871թ.:
10:41
There's no electricity. People have three names.
221
629945
2542
Չկա էլեկտրականություն: Մարդիկ երեք անուն ունեն:
10:44
"Bad spelling,
222
632487
2425
«Վատ ուղղագրություն,
10:46
incorrectness as well as inelegance of expression in writing."
223
634912
3268
գրավոր խոսքի ոչ ճշգրտություն և անհամաչափություն»:
10:50
And he's talking about people who are otherwise
224
638180
2149
Եվ նա խոսում է այն մարդկանց մասին, ովքեր
10:52
well prepared for college studies.
225
640329
1891
լավ պատրաստված են քոլեջի համար:
10:54
You can go even further back.
226
642220
1846
Կարող եք անգամ ավելի հետ գնալ:
10:56
1841, some long-lost superintendent of schools is upset
227
644066
3853
1841, ինչ որ հեռավոր դպրոցի տնօրեն դժգոհ է
10:59
because of what he has for a long time "noted with regret
228
647919
3177
նրանից ինչ երկար ժամանակ ունի «ափսոսանքով նշեց
11:03
the almost entire neglect of the original" blah blah blah blah blah.
229
651096
3509
օրիգինալի ամբողջական խեղաթյուրումը» բլա բլա բլա
11:06
Or you can go all the way back to 63 A.D. -- (Laughter) --
230
654605
5288
Կամ կարող եք հետ գնալ դեպի Մ.թ. 63թ. (Ծիծաղ)
11:11
and there's this poor man who doesn't like the way
231
659893
2381
և մի խեղճ մարդ, ով չի հավանում, թե ինչպես են
11:14
people are speaking Latin.
232
662274
1221
մարդիկ խոսում լատիներեն:
11:15
As it happens, he was writing about what had become French.
233
663495
3156
Երբ դա տեղի է ունենում, նա գրում էր նրա մասին թե ինչի է վերածվել ֆրանսերենը:
11:18
And so, there are always — (Laughter) (Applause) —
234
666651
6402
Եվ ահա, միշտ կան -- (Ծիծաղ) (Ծափահարություններ)
11:25
there are always people worrying about these things
235
673053
2171
միշտ կան մարդիկ, ում անհանգստացնում են այդպիսի բաները
11:27
and the planet somehow seems to keep spinning.
236
675224
3273
և, մոլորակը թվում է, թե ամեն դեպքում շարունակում է պտտվել:
11:30
And so, the way I'm thinking of texting these days is
237
678497
4647
Եվ ահա, այն ինչ ես եմ այժմ մտածում հաղորդագրություններ գրելու մասին,
11:35
that what we're seeing is a whole new way of writing
238
683144
3580
այն է ինչ մենք տեսնում ենք գրելու ամբողջովին նոր ձև է,
11:38
that young people are developing,
239
686724
1626
որը երիտասարդությունն է ստեղծում,
11:40
which they're using alongside their ordinary writing skills,
240
688350
3760
որը նրանք օգտագործում են առօրյա գրավոր հմտություններին զուգահեռ
11:44
and that means that they're able to do two things.
241
692110
3167
և, դա նշանակում է, որ նրանք կարողանում են երկու գործողություն կատարել:
11:47
Increasing evidence is that being bilingual
242
695277
2897
Մեծապես հայտնի է, որ երկլեզու լինելը
11:50
is cognitively beneficial.
243
698174
2233
իմացական առումով օգտակար է:
11:52
That's also true of being bidialectal.
244
700407
2155
Դա նաև վերաբերում է երկբարբառ լինելուն:
11:54
That's certainly true of being bidialectal in terms of your writing.
245
702562
3090
Դա իհարկե ճշմարիտ է, երբ երկբարբառությունը արտահայտվում է գրավոր խոսքի տեսանկյունից:
11:57
And so texting actually is evidence of a balancing act
246
705652
4918
Եվ այսպես հաղորդագրություն գրելը վկայում է հավասարակշռող գործողության մասին,
12:02
that young people are using today, not consciously, of course,
247
710570
3302
որը այժմ օգտագործում են երիտասարդները, ոչ գիտակցաբար, իհարկե,
12:05
but it's an expansion of their linguistic repertoire.
248
713872
3687
բայց դա նրանց լեզվաբանական ռեպերտուարի ընդլայնումն է:
12:09
It's very simple.
249
717559
1229
Դա շատ պարզ է:
12:10
If somebody from 1973 looked at
250
718788
3710
Եթե որևէ մեկը 1973ից նայեր,
12:14
what was on a dormitory message board in 1993,
251
722498
4106
թե ինչ էր գրված 1993ին, հանրակացարանի հայտարարության տախտակի վրա,
12:18
the slang would have changed a little bit
252
726604
1833
ժարգոնը մի փոքր կփոխվեր
12:20
since the era of "Love Story,"
253
728437
1818
«Սիրային պատմություն»-ի դարաշրջանից,
12:22
but they would understand what was on that message board.
254
730255
3313
բայց նրանք կհասկանային, թե ինչ է հայտարարության տախտակի վրա:
12:25
Take that person from 1993 -- not that long ago,
255
733568
2724
Վերցրեք այդ մարդուն 1993-ից, ոչ այդքան վաղ,
12:28
this is "Bill and Ted's Excellent Adventure" -- those people.
256
736292
3258
սա «Բիլի և Թեդի հրաշալի արկածները»-ն է -- այդ մարդիկ:
12:31
Take those people and they read
257
739550
2369
Վարցրեք այդ մարդկանց և նրանք կկարդան
12:33
a very typical text written by a 20-year-old today.
258
741919
2900
շատ բնորոշ տեքստ գրված այժմ 20 տարեկան երիտասարդի կողմից:
12:36
Often they would have no idea what half of it meant
259
744819
2891
Հաճախ նրանք գաղափար չեն ունենա դրա կեսի մասին,
12:39
because a whole new language has developed
260
747710
3928
որովհետև մի ամբողջ նոր լեզու է առաջացել
12:43
among our young people doing something as mundane
261
751638
2294
մեր երիտասարդների շրջանում, որոնք անում են ինչ որ առօրյա բաներ,
12:45
as what it looks like to us when they're batting around
262
753932
2271
որոնք մեզ այդպիսին են թվում, երբ նրանք շրջում են այս ու այն կողմ
12:48
on their little devices.
263
756203
1675
իրենց փոքր սարքերով:
12:49
So in closing, if I could go into the future,
264
757878
3661
Որպես վերջաբան, եթե կարողանայի հայտվել ապագայում,
12:53
if I could go into 2033,
265
761539
4375
եթե կարողանայի գնալ 2033թ.
12:57
the first thing I would ask is whether David Simon
266
765914
2913
առաջինը ինչ կհարցնեի, այն է արդյոք Դեյվիդ Սայմոնը
13:00
had done a sequel to "The Wire." I would want to know.
267
768827
3893
ստեղծել է «Մետաղալար»-ի երկրորդ մասը: Ես կուզենայի իմանալ:
13:04
And — I really would ask that —
268
772720
2983
Եվ -- ես իրոք կհարցնեի դա--
13:07
and then I'd want to know actually what was going on on "Downton Abbey."
269
775703
3090
և հետո ես կուզենայի իմանալ, թե ինչ է տեղի ունենում «Դաունթաուն Էբբիում»:
13:10
That'd be the second thing.
270
778793
1509
Դա կլիներ երկրորդը:
13:12
And then the third thing would be,
271
780302
2536
Եվ երրորդը կլիներ այն, որ
13:14
please show me a sheaf of texts
272
782838
3191
խնդրում եմ ցույց տվեք ինձ հաղորդագրություններ
13:18
written by 16-year-old girls,
273
786029
1957
գրված 16 տարեկան աղջկա կողմից,
13:19
because I would want to know where this language
274
787986
2454
որովհետև կուզենայի իմանալ մինչև ուր է
13:22
had developed since our times,
275
790440
1955
զարգացել այս լեզուն սկսած մեր ժամանակներից,
13:24
and ideally I would then send them back to you and me now
276
792395
3633
և ապա իդեալական կլիներ այն հետ ուղարկել Ձեզ և ինձ,
13:28
so we could examine this linguistic miracle
277
796028
2520
որպեսզի կարողանայինք քննել այս լեզվաբանական հրաշքը,
13:30
happening right under our noses.
278
798548
2350
որը տեղի է ունենում անմիջապես մեր աչքի առաջ:
13:32
Thank you very much.
279
800898
1516
Շատ շնորհակալ եմ:
13:34
(Applause)
280
802414
5168
(Ծափահարություններ)
13:39
Thank you. (Applause)
281
807582
3607
Շնորհակալություն: (Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
John McWhorter - LinguistLinguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history.
Why you should listen
John McWhorter is Associate Professor of English and Comparative Literature at Columbia University, teaching linguistics, Western Civilization and music history. He is a regular columnist on language matters and race issues for Time and CNN, writes for the Wall Street Journal "Taste" page, and writes a regular column on language for The Atlantic. His work also appears in the Washington Post, the Chronicle of Higher Education, Aeon magazine, The American Interest and other outlets. He was Contributing Editor at The New Republic from 2001 until 2014.
McWhorter earned his PhD in linguistics from Stanford University in 1993 and is the author of The Power of Babel, Doing Our Own Thing, Our Magnificent Bastard Tongue, The Language Hoax and most recently Words on the Move and Talking Back, Talking Black. The Teaching Company has released four of his audiovisual lecture courses on linguistics. He guest hosted the Lexicon Valley podcast at Slate during the summer of 2016.
Beyond his work in linguistics, McWhorter is the author of Losing the Race and other books on race. He has appeared regularly on Bloggingheads.TV since 2006, and he produces and plays piano for a group cabaret show, New Faces, at the Cornelia Street Cafe in New York City.
John McWhorter | Speaker | TED.com