TED1998
Billy Graham: On technology and faith
Բիլի Գրահամը տեխնոլոգիայի, հավատքի և տառապանքի մասին
Filmed:
Readability: 3.6
2,963,155 views
Պատվելի Բիլի Գրահամը՝ խոսելով TED-ում 1998 թ., սքանչանում է տեխնոլոգիայի ուժով, որ բարելավում է կյանքը և փոխում է աշխարհը, բայց նշում է, որ չարի, տառապանքի և մահվան վերջը կգա միայն աշխարհի կողմից Հիսուսին ընդունելուց հետո: Լեգենդար ելույթ TED-ի արխիվից:
Billy Graham - Preacher
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents. Full bio
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:37
As a clergyman,
0
25000
2000
Որպես եկեղեցու ծառայող՝
00:39
you can imagine how
1
27000
2000
կարող եք պատկերացնել, թե ինչպես
00:41
out of place I feel.
2
29000
2000
եմ զգում՝ ինձանից հեռու միջավայրում:
00:43
I feel like a fish out of water,
3
31000
3000
Ես զգում եմ ինչպես ձուկը ջրից դուրս,
00:46
or maybe an owl out of the air.
4
34000
3000
կամ ինչպես բուն առանց երկնքի:
00:49
(Laughter)
5
37000
3000
(Ծիծաղ)
00:52
I was preaching in San Jose some time ago,
6
40000
3000
Որոշ ժամանակ առաջ քարոզում էի Սան Հոսեյում,
00:55
and my friend Mark Kvamme,
7
43000
3000
և իմ ընկեր Մարկ Կվամմը,
00:58
who helped introduce me
8
46000
2000
ով օգնեց ինձ ծանոթանալ
01:00
to this conference,
9
48000
2000
այս կոնֆերանսին հետ
01:03
brought several CEOs
10
51000
2000
բերել էր Սիլիկոն Վելիի
01:05
and leaders
11
53000
3000
որոշ ընկերությունների մի քանի
01:08
of some of the companies here in the Silicon Valley
12
56000
3000
գլխավոր տնօրեններ և առաջնորդներ
01:11
to have breakfast with me, or I with them.
13
59000
3000
որ նախաճաշեն իմ հետ, կամ ես իրենց հետ:
01:15
And I was so stimulated.
14
63000
3000
Եւ ես այնպես քաջալերված էի զգում:
01:18
And had such -- it was an
15
66000
2000
Եւ ունեցա այնպիսի... այն մի
01:20
eye-opening experience
16
68000
4000
բացահայտման փորձառություն էր
01:24
to hear them talk about
17
72000
2000
տեսնել նրանց խոսելուց
01:26
the world that is yet to come
18
74000
3000
այն աշխարհի մասին, որ դեռ լինելու է
01:30
through technology
19
78000
2000
տեխնոլոգիայի
01:32
and science.
20
80000
3000
և գիտության միջոցով:
01:35
I know that we're near the end of this conference,
21
83000
3000
Ես գիտեմ, որ կոնֆերանսի ավարտը մոտ է
01:39
and some of you may be wondering
22
87000
2000
և ձեզնից ոմանք երևի մտածում են
01:41
why they have a speaker
23
89000
2000
թե ինչու խոսնակ կա
01:43
from the field of religion.
24
91000
3000
հոգևոր բնագավառից:
01:48
Richard can answer that,
25
96000
2000
Ռիչարդը կարող է պատասխանել,
01:50
because he made that decision.
26
98000
2000
քանի որ ինքն է այդ որոշումը կայացրել:
01:52
But some years ago I was on an elevator in Philadelphia,
27
100000
3000
Բայց մի քանի տարի առաջ ես Ֆիլադելֆիայում վերելակի մեջ էի
01:55
coming down.
28
103000
2000
ցած էր իջնում:
01:57
I was to address a conference
29
105000
2000
Ես պետք է ելույթ ունենայի մի կոնֆերանսում
01:59
at a hotel.
30
107000
2000
ինչ-որ մի հյուրանոցում:
02:01
And on that elevator a man said,
31
109000
2000
Եւ այդ վերելակում մի մարդ ասաց.
02:03
"I hear Billy Graham is staying in this hotel."
32
111000
3000
«Ես լսել եմ Բիլի Գրահամը այս հյուրանոցում է մնում:»
02:06
And another man looked in my direction and said,
33
114000
3000
Եւ մեկ այլ մարդ նայեց իմ ուղղությամբ և ասաց.
02:09
"Yes, there he is. He's on this elevator with us."
34
117000
3000
«Այո, ահա նա: Նա մեզ հետ է այս նույն վերելակում:»
02:12
And this man looked me up and down
35
120000
2000
Եւ այս մարդը չափեց ինձ վերից վար
02:14
for about 10 seconds,
36
122000
2000
մոտ մի տաս վայրկյան,
02:16
and he said, "My, what an anticlimax!"
37
124000
2000
և ասաց. «Վա՜յ, այս ինչ հիասթափութի՛ւն:»
02:18
(Laughter)
38
126000
5000
(Ծիծաղ)
02:23
I hope
39
131000
3000
Ես հույս ունեմ
02:27
that you won't feel that these few moments with me
40
135000
2000
որ դուք չեք մտածի թե այս մի քանի րոպեներն ինձ հետ
02:29
is not a -- is an anticlimax,
41
137000
3000
չեն... հիասթափութիւն չեն պատճառի
02:32
after all these tremendous
42
140000
2000
այս հիասքանչ
02:34
talks that you've heard,
43
142000
3000
ելույթներից հետո, որ դուք լսեցիք
02:37
and addresses, which I intend to listen to every one of them.
44
145000
3000
և ուղերձներ, որ նպատակ ունեմ լսել մեկ առ մեկ:
02:40
But I was
45
148000
3000
Բայց ես
02:43
on an airplane in the east some years ago,
46
151000
3000
մի քանի տարի առաջ արևելյան կողմերում ինքնաթիռով էի գնում
02:47
and the man sitting across the aisle from me
47
155000
3000
և մարդը, որ նստած էր միջանցքին մյուս կողմը
02:50
was the mayor of Charlotte, North Carolina.
48
158000
2000
Հյուսիսային Կարոլինա նահանգի Շարլոտ քաղաքի քաղաքպետն էր:
02:52
His name was John Belk. Some of you will probably know him.
49
160000
3000
Նրա անունը Ջոն Բելկ էր: Երևի թե ձեզնից ոմանք նրան ճանաչում են:
02:56
And there was a drunk man on there,
50
164000
2000
Եւ մի հարբած մարդ կար այնտեղ
02:58
and he got up out of his seat two or three times,
51
166000
2000
և նա իր նստած տեղից երկու-երեք անգամ ելավ,
03:00
and he was making everybody upset
52
168000
2000
ու բոլորին նեղություն էր պատճառում
03:02
by what he was trying to do.
53
170000
2000
իր պահվածքով,
03:04
And he was slapping the stewardess
54
172000
2000
և նա խփում էր ուղեկցորդուհուն
03:06
and pinching her as she went by,
55
174000
3000
ու կսմթում նրան՝ մոտով անցնելու պահին
03:09
and everybody was upset with him.
56
177000
4000
և բոլորը նեղսրտում էին իրենից:
03:13
And finally, John Belk said,
57
181000
2000
Ու վերջապես Ջոն Բելկն ասաց.
03:15
"Do you know who's sitting here?"
58
183000
3000
«Դու գիտե՞ս, թե ով է նստած այստեղ:»
03:18
And the man said, "No, who?"
59
186000
2000
Եւ այդ մարդն ասաց. «Չէ. իսկ ո՞վ է:»
03:20
He said, "It's Billy Graham,
60
188000
2000
Նա ասաց. «Բիլի Գրահամն է՝
03:22
the preacher."
61
190000
2000
քարոզիչը:»
03:24
He said, "You don't say!"
62
192000
2000
Մարդն ասաց. «Չէ՛, հա:»
03:26
And he turned to me, and he said, "Put her there!"
63
194000
3000
Եւ նա շրջվեց դեպի ինձ և ասաց. «Ձեռնվենք, ձեռնվենք:»
03:29
He said, "Your sermons have certainly helped me."
64
197000
3000
Նա ասաց. «Քո քարոզները հաստատ օգնել են ինձ:»
03:32
(Laughter)
65
200000
8000
(Ծիծաղ)
03:40
And I suppose that that's true
66
208000
2000
Ու ես ենթադրում եմ, որ դա ճշմարիտ է
03:42
with thousands of people.
67
210000
2000
հազարավոր մարդկանց դեպքում:
03:44
(Laughter)
68
212000
7000
(Ծիծաղ)
03:51
I know that as you have been peering into the future,
69
219000
3000
Ես գիտեմ, որ ինչպես դուք զննում եք ապագան,
03:55
and as we've heard some of it here tonight,
70
223000
3000
և քանի մենք որոշ բաներ դրանից լսեցինք այս երեկո,
03:59
I would like to live in that age
71
227000
3000
ես կուզեի ապրել այդ դարաշրջանում
04:02
and see what is going to be.
72
230000
3000
և տեսնել թե ինչ է տեղի ունենալու:
04:05
But I won't,
73
233000
2000
Բայց ես չեմ անի այն,
04:07
because I'm 80 years old. This is my eightieth year,
74
235000
3000
քանի որ 80 տարեկան եմ. սա իմ 80-րդ տարին է,
04:10
and I know that my time is brief.
75
238000
3000
և գիտեմ որ իմ ժամանակը մոտեցել է:
04:15
I have phlebitis at the moment, in both legs,
76
243000
3000
Ես երկու ոտքից էլ հիվանդ եմ
04:18
and that's the reason that I had to have a little help in getting up here,
77
246000
3000
և դրա համար է, որ ես օգնության կարքի ունեի այստեղ բարձրանալու համար,
04:21
because I have Parkinson's disease
78
249000
1000
քանի որ ես Փարկինսոնի հիվանդությունից տառապում եմ
04:22
in addition to that,
79
250000
2000
ի լրումն այդ ամենի,
04:24
and some other problems that I won't talk about.
80
252000
3000
և այլ խնդիրների, որոմց մասին չեմ խոսի:
04:27
(Laughter)
81
255000
2000
(Ծիծաղ)
04:29
But this is not the first time
82
257000
2000
Բայց սա առաջին անգամը չէ
04:31
that we've had a technological revolution.
83
259000
3000
որ մենք տեխնոլոգիական հեղափոխություն ենք տեսել:
04:36
We've had others.
84
264000
2000
Մենք այլերն էլ ենք ունեցել:
04:38
And there's one that I want to talk about.
85
266000
3000
Ու կա մեկը, որի մասին ես ուզում եմ խոսել:
04:42
In one generation,
86
270000
2000
Մի սերունդի ընթացքում,
04:44
the nation of the people of Israel
87
272000
3000
Իսրայելի ժողովուրդն ապրեց
04:47
had a tremendous and dramatic change
88
275000
3000
ահռելի և էական փոփոխություն
04:51
that made them a great power in the Near East.
89
279000
3000
որ նրանց վերածեց Մերձավոր Արևելքում մի հզոր ուժի:
04:55
A man by the name of David
90
283000
2000
Մի մարդ՝ Դավիթ անունով,
04:57
came to the throne,
91
285000
2000
գահին նստեց,
04:59
and King David became one of the great leaders
92
287000
3000
և Դավիթ արքան դարձավ իր սերնդի
05:02
of his generation.
93
290000
3000
լավագույն առաջնորդներից:
05:07
He was a man of tremendous leadership.
94
295000
2000
Նա վիթխարի առաջնորդության մարդ էր:
05:10
He had the favor of God with him.
95
298000
3000
Նա Աստծո բարեհաճությունն ուներ:
05:13
He was a brilliant poet,
96
301000
3000
Նա հիանալի բանաստեղծ էր,
05:17
philosopher, writer, soldier --
97
305000
3000
փիլիսոփա, գրող, զինվոր,
05:21
with strategies in battle and conflict
98
309000
3000
պատերազմի և հակամարտության ռազմավարություններով
05:24
that people study even today.
99
312000
2000
որ մարդիկ դեռ այսօր էլ ուսումնասիրում են:
05:27
But about two centuries before David,
100
315000
4000
Բայց Դավիթից երկու դար առաջ
05:31
the Hittites
101
319000
2000
Խեթերը
05:33
had discovered the secret
102
321000
2000
բացահայտել էին երկաթի
05:35
of smelting and processing of iron,
103
323000
3000
ձուլելու և մշակելու գաղտնիքը,
05:39
and, slowly, that skill spread.
104
327000
2000
և այդ հմտությունը տարածվեց կամաց-կամաց:
05:41
But they wouldn't allow the Israelis
105
329000
3000
Բայց նրանք թույլ չէին տալիս, որ իսրայելացիները
05:44
to look into it, or to have any.
106
332000
3000
օգտվեին դրանից կամ ունենային այն:
05:48
But David changed all of that,
107
336000
2000
Բայց Դավիթն այդ բոլորը փոխեց
05:50
and he introduced the Iron Age
108
338000
2000
և նա ներմուծեց Երկաթյա Դարը
05:52
to Israel.
109
340000
2000
Իսրայելին:
05:54
And the Bible says that David laid up great stores of iron,
110
342000
3000
Ու Աստվածաշունչն ասում է, որ Դավիթը շատ երկաթ պահեստավորեց,
05:58
and which archaeologists have found,
111
346000
2000
և հնէաբաններ գտել են,
06:00
that in present-day Palestine,
112
348000
2000
այսօրվա Պաղեստինի տարածքում,
06:02
there are evidences of that generation.
113
350000
3000
որ հետքեր կան այդ սերնդից:
06:06
Now, instead of crude tools
114
354000
3000
Հիմա, անմշակ գործիքների փոխարեն՝
06:09
made of sticks and stones,
115
357000
3000
պատրաստված փայտից և քարից,
06:12
Israel now had iron plows,
116
360000
3000
Իսրայելն արդեն ունեցավ երկաթե գութաններ
06:15
and sickles, and hoes
117
363000
2000
և մանգաղներ ու թոխրեր,
06:17
and military weapons.
118
365000
3000
ու զինվորական միջոցներ:
06:20
And in the course of one generation,
119
368000
2000
Եւ մի իսկ սերնդի ընթացքում,
06:23
Israel was completely changed.
120
371000
3000
Իսրայելն ամբողջովին փոխվեց:
06:26
The introduction of iron, in some ways,
121
374000
3000
Երկաթի օգտագործումն ինչ-որ կերպ
06:29
had an impact
122
377000
3000
ազդեցություն ունեցավ
06:32
a little bit like the microchip
123
380000
2000
այնպես, ինչպես միկրոչիփն
06:34
has had on our generation.
124
382000
2000
ազդեց մեր սերնդի վրա:
06:41
And
125
389000
2000
Եւ
06:43
David found
126
391000
2000
Դավիթը գտավ
06:45
that there were many problems that technology could not solve.
127
393000
3000
որ կային շատ խնդիրներ, որ տեխնոլոգիան չէր կարող լուծել:
06:49
There were many problems still left.
128
397000
3000
Դեռ շատ խնդիրներ մնացին:
06:54
And they're still with us, and you haven't solved them,
129
402000
3000
Եւ դրանք դեռ մեր հետ են, և դուք դեռ չեք լուծել դրանք,
06:57
and I haven't heard anybody here speak to that.
130
405000
3000
և ես չեմ լսել որևէ մեկին, որ այդ մասին խոսեց այստեղ:
07:01
How do we solve these three problems
131
409000
2000
Ինչպե՞ս կլուծենք մենք այս երեք խնդիրները,
07:03
that I'd like to mention?
132
411000
2000
որոնց ես կուզեմ անդրադառնալ:
07:06
The first one that David saw
133
414000
2000
Առաջինը, որ Դավիթը նկատեց
07:08
was human evil.
134
416000
2000
մարդկային չարությունն էր:
07:10
Where does it come from?
135
418000
3000
Ո՞րտեղից է այն գալիս:
07:13
How do we solve it?
136
421000
2000
Ինչպե՞ս կարող ենք մենք այն լուծել:
07:15
Over again and again
137
423000
2000
Նորից ու նորից
07:17
in the Psalms,
138
425000
2000
Սաղմոսներում՝
07:19
which Gladstone said was the greatest book in the world,
139
427000
3000
որը Գլադսթոնն ասաց ամենահրաշալի գիրքն է աշխարհում,
07:24
David describes the evils of the human race.
140
432000
3000
Դավիթը նկարագրում է մարդկային դասի չարությունը:
07:27
And yet he says,
141
435000
2000
Բայց և այնպես նա ասում է.
07:29
"He restores my soul."
142
437000
3000
«Նա վերանորոգում է իմ հոգին:»
07:32
Have you ever thought about what a contradiction we are?
143
440000
3000
Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչպիսի հակասություն ենք մենք:
07:35
On one hand, we can probe the deepest secrets of the universe
144
443000
4000
Մի կողմից, կարողանում ենք ներթափանցել տիեզերքի ամենախորը գաղտնիքները
07:39
and dramatically push back the frontiers of technology,
145
447000
4000
և էականորեն ընդլայնել տեխնոլոգիայի սահմանները՝
07:43
as this conference vividly demonstrates.
146
451000
4000
ինչն այս կոնֆերանսը ներկայացնում է պայծառորեն:
07:48
We've seen under the sea,
147
456000
2000
Մենք տեսել ենք ծովի խորքերը՝
07:50
three miles down,
148
458000
2000
երեք մղոն ցած
07:52
or galaxies hundreds of billions of years
149
460000
3000
կամ աստղերի բույլ՝ հարյուր միլիարդավոր տարիներ
07:55
out in the future.
150
463000
2000
դեպի ապագա:
07:58
But on the other hand,
151
466000
2000
Բայց մյուս կողմից
08:01
something is wrong.
152
469000
2000
ինչ որ բան այն չէ:
08:05
Our battleships,
153
473000
2000
Մեր ռազմական նավերը,
08:07
our soldiers,
154
475000
2000
մեր զինվորները
08:09
are on a frontier now,
155
477000
2000
սահմանագծում են հիմա
08:11
almost ready to go to war
156
479000
2000
գրեթե պատրաստ պատերազմի գնալու
08:13
with Iraq.
157
481000
2000
Իրաքին դեմ:
08:15
Now, what causes this?
158
483000
2000
Հիմա, ի՞նչն է սրա պատճառը:
08:17
Why do we have these wars in every generation,
159
485000
3000
Ինչո՞ւ ամեն սերունդ նման պատերազմներ է վարում,
08:20
and in every part of the world?
160
488000
3000
և այն էլ աշխարհի բոլոր կողմերում:
08:23
And revolutions?
161
491000
2000
Հապա հեղափոխություննե՞րը:
08:26
We can't get along with other people,
162
494000
2000
Մենք չենք կարողանում ուրիշ մարդկանց հետ հարմարվել,
08:28
even in our own families.
163
496000
2000
նույնիսկ մեր իսկ ընտանիքներում:
08:30
We find ourselves in the paralyzing grip
164
498000
2000
Մենք մեզ գտնում ենք անհաղթահարելի մի իրավիճակում.
08:32
of self-destructive habits we can't break.
165
500000
3000
ինքնաոչնչացնող սովորույթներով՝ որոնց մենք չենք կարող վերջ տալ:
08:36
Racism and injustice and violence sweep our world,
166
504000
3000
Ռասիզմը, անարդարությունը և բռնությունը տարածված են մեր աշխարհում՝
08:39
bringing a tragic harvest of heartache and death.
167
507000
4000
բերելով կսկիծի և մահվան ողբերգական մի հունձք:
08:45
Even the most sophisticated among us
168
513000
2000
Նույնիսկ մեր միջի ամենափորձառուները
08:47
seem powerless to break this cycle.
169
515000
3000
անզոր են թվում այս ընթացքը կոտորելու:
08:50
I would like to see Oracle
170
518000
2000
Ես կուզեի տեսնել «Oracle» ընկերությունը
08:52
take up that,
171
520000
2000
այդ ուղղությամբ աշխատել:
08:55
or
172
523000
3000
Կամ
08:58
some other
173
526000
2000
այլ
09:00
technological geniuses work on this.
174
528000
4000
տեխնոլոգիական հանճարեղներ դրա վրան աշխատել:
09:04
How do we change man,
175
532000
3000
Ինչպե՞ս ենք մենք փոխում մարդուն
09:08
so that he doesn't lie and cheat,
176
536000
2000
որ նա չստի և չխաբի
09:10
and our newspapers are not filled with stories
177
538000
3000
ու որ մեր թերթերը չլցվեն գործարարության
09:13
of fraud in business or labor
178
541000
2000
կամ աշխատանքի կամ սպորտի
09:15
or athletics or wherever?
179
543000
3000
կամ ուրիշ բանի մեջ խաբեության մասին հոդվածներով:
09:20
The Bible says the problem is within us,
180
548000
4000
Աստվածաշնչում նշված է, որ խնդիրը մեր մեջ է,
09:24
within our hearts and our souls.
181
552000
3000
մեր սրտերի և հոգիների մեջ:
09:27
Our problem is that we are separated
182
555000
2000
Մեր խնդիրն այն է, որ մենք հեռացած ենք
09:29
from our Creator,
183
557000
3000
մեր Արարիչից,
09:32
which we call God,
184
560000
2000
որին մենք անվանում ենք Աստված,
09:34
and we need to have our souls restored,
185
562000
2000
և մենք կարիք ունենք մեր հոգիները վերանորոգելու,
09:39
something only God can do.
186
567000
2000
մի բան, որ միայն Աստված կարող է անել:
09:41
Jesus said, "For out of the heart
187
569000
2000
Հիսուսն ասաց. «Սրտից են գալիս
09:43
come evil thoughts:
188
571000
2000
չար մտքերը՝
09:45
murders, sexual immorality,
189
573000
3000
սպանություններ, սեռական անբարոյականություն,
09:48
theft, false testimonies,
190
576000
3000
գողություն, սուտ վկայություններ,
09:51
slander."
191
579000
2000
զրպարտություն:»
09:53
The British philosopher Bertrand Russell
192
581000
2000
Բրիտանացի փիլիսոփա Բերթրանդ Ռասըլը
09:55
was not a religious man,
193
583000
3000
կրոնական մարդ չէր,
09:58
but he said, "It's in our hearts that the evil lies,
194
586000
3000
բայց նա ասաց. «Մեր սրտերում է, որ չարն է ապրում,
10:01
and it's from our hearts
195
589000
2000
և մեր սրտերից է,
10:03
that it must be plucked out."
196
591000
3000
որ այն պետք է դուրս շպրտվի:»
10:06
Albert Einstein --
197
594000
2000
Ալբերտ Էյնշտեյնը...
10:08
I was just talking to someone, when I was speaking at Princeton,
198
596000
3000
Մեկի հետ զրուցելու պահին էր, երբ ես Պրինսթոնում խոսում էի,
10:11
and I met
199
599000
2000
և ես տեսա
10:13
Mr. Einstein.
200
601000
2000
պարոն Էյնշտեյնին:
10:15
He didn't have a doctor's degree, because he said
201
603000
2000
Նա չուներ դոկտորական աստիճան, ինչպես նա ասաց, քանի որ
10:17
nobody was qualified to give him one.
202
605000
2000
ոչ մեկը որակավորված չէր, որ իրեն շնորհեր այն:
10:19
(Laughter)
203
607000
4000
(Ծիծաղ)
10:23
But he made this statement.
204
611000
2000
Բայց նա այս կարծիքը հայտնեց:
10:25
He said, "It's easier to denature plutonium
205
613000
3000
Նա ասաց. «Ավելի հեշտ է պլատոնիումի բնական հատկությունները փոխել
10:28
than to denature the evil spirit of man."
206
616000
3000
քան թե մարդու չար ոգու հատկությունները փոխել:»
10:31
And many of you, I'm sure,
207
619000
2000
Եւ ես համոզված եմ, որ ձեզնից շատերը
10:33
have thought about that
208
621000
2000
մտածել են այդ մասին
10:35
and puzzled over it.
209
623000
2000
և տարակուսել:
10:37
You've seen people
210
625000
2000
Դուք տեսել եք մարդկանց՝
10:39
take beneficial technological advances,
211
627000
3000
վերցնելով նպաստավոր տեսնոլոգիական առավելություններ,
10:42
such as the Internet we've heard about tonight,
212
630000
2000
ինչպես օրինակ ինտերներտը, որի մասին լսեցինք այսօր,
10:44
and twist them into something corrupting.
213
632000
4000
և խեղաթյուրել այն՝ վերածելով այլանդակ մի բանի:
10:48
You've seen brilliant people devise computer viruses
214
636000
3000
Դուք տեսել եք հրաշալի մարդկանց, որ համակարգչային վիրուսներ են ստեղծում
10:51
that bring down whole systems.
215
639000
3000
որոնք ամբողջ համակարգեր են ոչնչացնում:
10:54
The Oklahoma City bombing was simple technology,
216
642000
3000
Օկլահոմա քաղաքի ռմբակոծումը պարզ տեխնոլոգիա էր՝
10:57
horribly used.
217
645000
2000
սարսափելիորեն օգտագործված:
11:00
The problem is not technology.
218
648000
2000
Խնդիրը տեխնոլոգիան չէ:
11:02
The problem is the person or persons using it.
219
650000
4000
Խնդիրը այն մարդը կամ մարդիկ են, որ այն օգտագործում են:
11:07
King David said
220
655000
2000
Դավիթ արքան ասաց
11:09
that he knew the depths of his own soul.
221
657000
3000
որ նա գիտեր իր իսկ հոգու խորությունը:
11:12
He couldn't free himself from personal problems
222
660000
3000
Նա չկարողացավ ազատել իրեն անձնական խնդիրներից
11:15
and personal evils
223
663000
3000
և անձնական չարություններից
11:18
that included murder and adultery.
224
666000
2000
որոնք ներառում էին սպանությունն ու դավաճանությունը:
11:21
Yet King David sought God's forgiveness,
225
669000
2000
Այնուհանդերձ Դավիթ արքան հուսաց Աստծո ներողամտությանը,
11:23
and said, "You can restore my soul."
226
671000
3000
և ասաց. «Դու կարող ես վերանորոգել իմ հոգին:»
11:26
You see, the Bible teaches
227
674000
3000
Տեսնում եք, Աստվածաշունչը սովորեցնում է
11:29
that we're more than a body and a mind.
228
677000
3000
որ մենք ավելին ենք, քան միայն մարմին և միտք:
11:33
We are a soul.
229
681000
3000
Մենք հոգի ենք:
11:36
And there's something inside of us
230
684000
3000
Եւ ինչ-որ բան կա մեր մեջ
11:39
that is beyond our understanding.
231
687000
3000
որ գերազանցում է մեր ըմբռնմանը:
11:42
That's the part of us that yearns
232
690000
3000
Դա մեր այն մասն է, որ ձգտում է
11:45
for God, or something more
233
693000
3000
Աստծուն, կամ ավելիին
11:48
than we find in technology.
234
696000
3000
քան այն ինչ գտնում ենք տեխնոլոգիայում:
11:51
Your soul is that part of you that
235
699000
2000
Ձեր հոգին ձեր այն մասն է, որ
11:53
yearns for meaning in life,
236
701000
2000
ձգտում է կյանքում իմաստի
11:55
and which seeks for something beyond this life.
237
703000
3000
և որը փնտրում է ավելին քան կա այս կյանքում:
11:58
It's the part of you that yearns, really, for God.
238
706000
2000
Դա քո այն մասն է, որ իրականում ձգտում է Աստծուն:
12:00
I find [that] young people all over the world
239
708000
2000
Ես գտնում եմ որ երիտասարդ մարդիկ ամողջ աշխարհում
12:02
are searching for something.
240
710000
3000
ինչ-որ մի բան են փնտրում:
12:05
They don't know what it is. I speak at many universities,
241
713000
3000
Նրանք չգիտեն թե դա ինչ է: Ես շատ համալսարաններում եմ ելույթ ունենում,
12:08
and I have many questions and answer periods, and
242
716000
3000
և շատ հարց ու պատասխանի պահեր են լինում, և՝
12:11
whether it's Cambridge, or Harvard,
243
719000
2000
անկախ նրանից թե դա Քեմբրիջ է, կամ Հարվարդ
12:13
or Oxford --
244
721000
2000
կամ Օքսֆորդ...
12:15
I've spoken at all of those universities.
245
723000
2000
Ես այն բոլոր համալսարաններում ելույթներ եմ ունեցել:
12:17
I'm going to Harvard in about three or four --
246
725000
2000
Ես գնում եմ Հարվարդ մի երեք կամ չորս...
12:19
no, it's about two months from now --
247
727000
2000
չէ, մոտ մի երկու ամսից,
12:21
to give a lecture.
248
729000
2000
որ դասախոսություն տամ:
12:23
And I'll be asked the same questions that I was asked
249
731000
2000
Եւ ես կլսեմ այն նույն հարցերը, որ արդեն լսել եմ
12:25
the last few times I've been there.
250
733000
3000
այն վերջին մի քանի անգամները որ այնտեղ էի:
12:28
And it'll be on
251
736000
2000
Եւ այն կլինի
12:30
these questions:
252
738000
2000
այս մի քանի հարցերի շուրջ՝
12:32
where did I come from? Why am I here? Where am I going?
253
740000
3000
ես ո՞րտեղից եմ եկել, ինչո՞ւ եմ այստեղ, ո՞ւր եմ գնում,
12:35
What's life all about? Why am I here?
254
743000
3000
ո՞րն է կյանքի իմաստը, ինչո՞ւ եմ ես այստեղ:
12:39
Even if you have no religious belief,
255
747000
2000
Նույնիսկ եթե դուք կրոնական հավատք չունեք,
12:41
there are times when you wonder that there's something else.
256
749000
3000
երբեմն քեզ թվում է, թե ինչ որ բան էլ կա:
12:44
Thomas Edison also said,
257
752000
3000
Թոմաս Էդիսոնն էլ ասաց.
12:47
"When you see everything that happens in the world of science,
258
755000
3000
«Երբ դու տեսնում ես այն ամենը, որ տեղի է ունենում գիտական աշխարհում,
12:50
and in the working of the universe,
259
758000
2000
և տիեզերքի գործունեության մեջ,
12:52
you cannot deny that there's a captain on the bridge."
260
760000
3000
դուք չեք կարող ժխտել, որ ղեկին ինչ-որ մեկը կանգնած է:»
12:56
I remember once,
261
764000
2000
Հիշում եմ, որ մի անգամ
12:58
I sat beside Mrs. Gorbachev
262
766000
2000
ես նստել էի տիկին Գորբաչովի կողքին
13:00
at a White House dinner.
263
768000
2000
Սպիտակ Տանը՝ ընթրիքի ժամանակ:
13:03
I went to Ambassador Dobrynin, whom I knew very well.
264
771000
2000
Ես մոտեցա դեսպան Դոբրինինին, որին շատ լավ էի ճանաչում,
13:05
And I'd been to Russia several times under the Communists,
265
773000
4000
և ես Խորհրդային ժամանակ Ռուսաստանում էլ եղել էի մի քանի անգամ,
13:09
and they'd given me marvelous freedom that I didn't expect.
266
777000
4000
և նրանք ինձ շնորհել էին հրաշալի ազատություն, որ չէի ակնկալում:
13:15
And I knew Mr. Dobrynin very well,
267
783000
2000
Ու ես պարոն Դոբրինինին հետ շատ լավ ծանոթ էի,
13:17
and I said,
268
785000
2000
և ասացի.
13:19
"I'm going to sit beside Mrs. Gorbachev tonight.
269
787000
3000
«Ես տիկին Գորբաչովի կողքն եմ նստելու այս երեկո:
13:22
What shall I talk to her about?"
270
790000
2000
Ինչի՞ մասին խոսեմ նրա հետ:»
13:24
And he surprised me with the answer.
271
792000
2000
Եւ նրա պատասխանն ինձ զարմացրեց:
13:26
He said, "Talk to her about religion and philosophy.
272
794000
3000
Նա ասաց. «Խոսի՛ր նրա հետ կրոնի և փիլիսոփայության մասին:
13:29
That's what she's really interested in."
273
797000
3000
Դա հենց այն է, ինչ նրան իսկապես հետաքրքրում է:»
13:32
I was a little bit surprised, but that evening
274
800000
3000
Ես մի քիչ զարմացած էի, բայց այդ երեկո
13:35
that's what we talked about,
275
803000
2000
մենք խոսեցինք այդ մասին,
13:37
and it was a stimulating conversation.
276
805000
2000
և այն խրախուսող խոսակցություն էր,
13:39
And afterward, she said,
277
807000
2000
և հետո նա ասաց.
13:41
"You know, I'm an atheist,
278
809000
2000
«Դուք գիտեք, ես աթեիստ եմ,
13:43
but I know that there's something up there
279
811000
2000
բայց ես գիտեմ, որ վերևում ինչ-որ մի բան կա
13:45
higher than we are."
280
813000
3000
մեզնից ավելի բարձր:»
13:48
The second problem
281
816000
2000
Երկրորդ խնդիրը
13:50
that King David realized he could not solve
282
818000
3000
որ Դավիթ արքան գիտակցեց, որ չի կարող լուծել
13:54
was the problem of human suffering.
283
822000
2000
մարդկային տառապանքի խնդիրն էր:
13:56
Writing the oldest book in the world was Job,
284
824000
3000
Ամենահին գիրքը գրողը Հոբն էր,
13:59
and he said,
285
827000
2000
և նա ասաց.
14:01
"Man is born unto trouble as the sparks fly upward."
286
829000
3000
«Մարդը ծնվել է տաժանքի համար, ինչպես կայծեր դեպի վեր են թռչում:»
14:05
Yes, to be sure, science has done much to push back
287
833000
3000
Այո, իսկապես, գիտությունը շատ է օգնել թեթևացնելու
14:08
certain types of human suffering.
288
836000
3000
մարդկային տառապանքի որոշ տեսակներ:
14:11
But I'm --
289
839000
2000
Բայց ես...
14:13
in a few months, I'll be 80 years of age.
290
841000
3000
մի քանի ամսից կլինեմ 80 տարեկան:
14:16
I admit that I'm very grateful
291
844000
2000
Ես խոստովանում եմ, որ շատ երախտապարտ եմ
14:18
for all the medical advances
292
846000
2000
բոլոր բժշկական առաջդիմությունների համար
14:20
that have kept me in relatively good health
293
848000
2000
որ ինձ բավականին լավ առողջական վիճակում են պահել
14:22
all these years.
294
850000
2000
այս բոլոր տարիների ընթացքում:
14:24
My doctors at the Mayo Clinic urged me
295
852000
2000
Իմ բժիշկները Մայո Կլինիկայում ինձ զգուշացնում էին
14:26
not to take this trip out here to this -- to be here.
296
854000
3000
ճամփորդությամբ դուրս չգալ սրա... չլինել այստեղ:
14:30
I haven't given a talk in nearly four months.
297
858000
3000
Գրեթե չորս ամիս է ինչ որևէ ելույթ չեմ ունեցել:
14:35
And when you speak as much as I do,
298
863000
2000
Եւ երբ դուք խոսում եք այնքան ինչքան ես,
14:37
three or four times a day,
299
865000
2000
երեք կամ չորս անգամ օրական,
14:39
you get rusty.
300
867000
2000
սկսում եք փչանալ:
14:41
That's the reason I'm using this podium
301
869000
2000
Դրա համար էլ ես այս բեմի վրա եմ
14:43
and using these notes.
302
871000
3000
և օգտագործում եմ այս գրառումները:
14:46
Every time you ever hear me on the television or somewhere,
303
874000
3000
Ամեն անգամ, երբ դուք լսում եք ինձ հեռուստատեսությամբ կամ այլուր,
14:49
I'm ad-libbing.
304
877000
2000
ես տեղվույն, ինքնաբերաբար եմ խոսում:
14:51
I'm not reading. I never read an address.
305
879000
3000
Ես չեմ կարդում: Ես երբեք ուղերձներ չեմ կարդում:
14:55
I never read a speech or a talk or a lecture.
306
883000
2000
Ես երբեք չեմ կարդում ելույթ կամ խոսք կամ դասախոսություն:
14:59
I talk ad lib.
307
887000
2000
Ես խոսում եմ տեղվույն, ինքնաբերաբար:
15:01
But tonight, I've
308
889000
2000
Բայց այս երեկո
15:03
got some notes here so that if
309
891000
2000
ես որոշ գրառումներ ունեմ իմ հետ, որ եթե
15:05
I begin to forget,
310
893000
2000
սկսեմ մոռանալ՝
15:07
which I do sometimes,
311
895000
3000
որ երբեմն պատահում է,
15:10
I've got something I can turn to.
312
898000
3000
ունենամ ինչ-որ մի հուշող բան:
15:13
But even here among us,
313
901000
2000
Բայց նույնիսկ այստեղ մեր մեջ,
15:17
most --
314
905000
2000
ամեն...
15:21
in the most advanced society in the world,
315
909000
3000
աշխարհում ամենաառաջակարգ հասարակության մեջ,
15:24
we have poverty.
316
912000
2000
մենք չքավորություն ենք տեսնում:
15:26
We have families that self-destruct,
317
914000
3000
Կան ընտանիքներ, որ ինքնաոչնչացմամբ են զբաղվում,
15:29
friends that betray us.
318
917000
2000
ընկերներ, որ մեզ դավաճանում են:
15:31
Unbearable psychological pressures bear down on us.
319
919000
3000
Անտանելի հոգեբանական ճնշումները թափվում են մեր վրա:
15:34
I've never met a person in the world
320
922000
2000
Ես այս աշխարհում երբեք չեմ հանդիպել մի մարդու,
15:36
that didn't have a problem
321
924000
2000
որ խնդիր չունենար
15:38
or a worry.
322
926000
2000
կամ մտահոգություն:
15:40
Why do we suffer? It's an age-old question
323
928000
3000
Ինչո՞ւ ենք մենք տառապում: Սա մի շատ հին հարց է
15:43
that we haven't answered.
324
931000
2000
որ մենք դեռ չենք պատասխանել:
15:45
Yet David again and again said
325
933000
3000
Սակայն Դավիթը նորից ու նորից ասաց
15:49
that he would turn to God.
326
937000
3000
որ նա կդառնա Աստծուն:
15:52
He said, "The Lord is my shepherd."
327
940000
3000
Նա ասաց. «Տերն է իմ հովիվը:»
15:56
The final problem that David knew he could not solve
328
944000
4000
Վերջնական խնդիրը, որ Դավիթը գիտեր որ չէր կարող լուծել
16:00
was death.
329
948000
2000
մահն էր:
16:03
Many commentators have said that death
330
951000
2000
Շատ մեկնաբաններ ասել են, թե մահը
16:05
is the forbidden subject of our generation.
331
953000
3000
մեր սերնդի արգելված թեման է:
16:08
Most people live as if
332
956000
3000
Շատ մարդիկ ապրում են այնպես թե կարծես
16:11
they're never going to die.
333
959000
2000
նրանք երբեք էլ չեն մեռնելու:
16:13
Technology projects the myth
334
961000
3000
Տեխնոլոգիան առաջ է բերում այն առասպելը
16:16
of control over our mortality.
335
964000
3000
որ մենք կառավարում ենք մեր մահացությունը:
16:20
We see people on our screens.
336
968000
2000
Մենք տեսնում ենք մարդկանց մեր էկրանների վրա:
16:22
Marilyn Monroe is just as beautiful on the screen
337
970000
2000
Մերիլին Մոնրոն էկրանի վրա այնքան գեղեցիկ է ինչքան
16:24
as she was in person,
338
972000
2000
նա դեմ առ դեմ էր,
16:26
and our -- many young people think she's still alive.
339
974000
3000
և մեր... շատ երիտասարդներ դեռ կարծում են, որ նա ողջ է:
16:30
They don't know that she's dead.
340
978000
2000
Նրանք չգիտեն, որ նա մահացել է:
16:32
Or Clark Gable, or whoever it is.
341
980000
2000
Կամ էլ Քլարկ Գեյբըլը, կամ էլ ով որ լինի:
16:34
The old stars, they come to life.
342
982000
4000
Հին աստղերը: Նրանք կենդանանում են:
16:38
And they're --
343
986000
2000
Եւ նրանք...
16:41
they're just as great on that screen as they were in person.
344
989000
3000
նրանք նույնքան հրաշալի են այդ էկրանի վրա, ինչպես որ էին դեմ առ դեմ:
16:46
But death is inevitable.
345
994000
2000
Բայց մահն անխուսափելի է:
16:48
I spoke some time ago to
346
996000
3000
Ես որոշ ժամանակ առաջ խոսեցի
16:51
a joint session of Congress, last year.
347
999000
3000
Կոնգրեսի միասնական նիստի ժամանակ, անցյալ տարի:
16:55
And we were meeting in that room,
348
1003000
2000
Ու մենք հանդիպում էինք այդ սենյակում
16:58
the statue room.
349
1006000
2000
արձանների սենյակում...
17:00
About 300 of them were there.
350
1008000
2000
նրանցից մոտ երեք հարյուրն էին այնտեղ:
17:03
And I said, "There's one thing that we have in common in this room,
351
1011000
4000
Եւ ես ասացի. «Այս սենյակում մի ընդհանուր բան ունենք մենք,
17:07
all of us together, whether Republican or Democrat,
352
1015000
2000
բոլորս այստեղ, լինենք Հանրապետական կամ Դեմոկրատ
17:10
or whoever."
353
1018000
2000
կամ էլ ինչ էլ որ լինի:»
17:12
I said, "We're all going to die.
354
1020000
2000
Ես ասացի. «Մենք բոլորս մահանալու ենք:»
17:14
And we have that in common with all these great men of the past
355
1022000
3000
Ու մենք այդ ընդհանրությունն ունենք անցյալի այս բոլոր մեծ մարդկանց հետ
17:17
that are staring down at us."
356
1025000
3000
որոնց հայացքները դեպի մեզ են նետված:
17:21
And it's often difficult for young people
357
1029000
2000
Եւ հաճախ շատ դժվար է երիտասարդ մարդկանց համար
17:23
to understand that.
358
1031000
2000
հասկանալ այն:
17:26
It's difficult for them to understand that they're going to die.
359
1034000
3000
Դժվար է նրանց համար հասկանալ, որ նրանք պիտի մահանան:
17:30
As the ancient writer of Ecclesiastes wrote,
360
1038000
4000
Ինչպես Ժողովողին Գրքի հին գրողը գրեց,
17:34
he said, there's every activity under heaven.
361
1042000
3000
նա ասում էր, երկնքի տակ ամեն գործողություն էլ կա:
17:38
There's a time to be born,
362
1046000
3000
Ծնվելու ժամանակն էլ կա,
17:41
and there's a time to die.
363
1049000
2000
մահվան ժամանակն էլ կա:
17:43
I've stood at the deathbed
364
1051000
3000
Ես կանգնել եմ մահվան սնարին
17:46
of several famous people,
365
1054000
2000
բազում հայտնի մարդկանց
17:48
whom you would know.
366
1056000
2000
ում դուք կճանաչեիք:
17:50
I've talked to them.
367
1058000
2000
Ես խոսել եմ նրանց հետ:
17:52
I've seen them in those agonizing moments
368
1060000
2000
Ես տեսել եմ նրանց այդ հոգեվարքի պահերին
17:54
when they were scared to death.
369
1062000
3000
երբ նրանք մեռնելու չափ վախեցած են եղել:
17:57
And yet, a few years earlier,
370
1065000
3000
Բայց և այնպես, դրանից մի քանի տարի առաջ,
18:01
death never crossed their mind.
371
1069000
2000
մահը երբեք չէր անցել նրանց մտքով:
18:03
I talked to a woman this past week
372
1071000
3000
Ես խոսեցի մի կնոջ հետ անցյալ շաբաթ
18:07
whose father
373
1075000
2000
ում հայրը
18:10
was a famous doctor.
374
1078000
2000
նշանավոր բժիշկ էր:
18:13
She said he never thought of God, never talked about God,
375
1081000
3000
Պատմեց, որ նա երբեք չէր մտածել Աստծո մասին, երբեք չի խոսել Աստծո մասին,
18:16
didn't believe in God. He was an atheist.
376
1084000
3000
չի հավատացել Աստծուն: Նա աթեիստ էր:
18:21
But she said,
377
1089000
2000
Բայց նա ասաց,
18:23
as he came to die,
378
1091000
2000
երբ նրա մահվան ժամանակն եկավ,
18:25
he sat up on the side of the bed one day,
379
1093000
4000
մի օր նա նստեց մահճակալի եզրին,
18:29
and he asked the nurse if he could see the chaplain.
380
1097000
3000
և նա հարցրեց բուժքրոջը եթե կարելի է տեսնել քահանային:
18:32
And he said, for the first time in his life
381
1100000
2000
Եւ ասաց որ կյանքում առաջին անգամ
18:34
he'd thought about the inevitable,
382
1102000
3000
նա մտածել էր անխուսափելիին մասին,
18:39
and about God.
383
1107000
2000
և Աստծո մասին:
18:41
Was there a God?
384
1109000
2000
Աստված կա՞, արդյոք:
18:45
A few years ago, a university student asked me,
385
1113000
3000
Մի քանի տարի առաջ, մի ուսանող հարցրեց ինձ.
18:49
"What is the greatest surprise in your life?"
386
1117000
3000
«Ի՞նչն է ձեր կյանքի ամենամեծ անակնկալը:»
18:52
And I said, "The greatest surprise in my life
387
1120000
2000
Եւ ես ասացի, իմ կյանքի ամենամեծ անակնկնալը
18:54
is the brevity of life.
388
1122000
3000
կյանքի կարճությունն է:
18:57
It passes so fast."
389
1125000
3000
Այն այնքան արագ է անցնում:
19:02
But it does not need to have to be that way.
390
1130000
2000
Բայց պարտադիր չի, որ այն այդպես լինի:
19:04
Wernher von Braun,
391
1132000
3000
Վերներ ֆոն Բրաունը,
19:07
in the aftermath of World War II concluded, quote:
392
1135000
3000
Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմից հետո եզրակացրեց, մեջբերում եմ.
19:10
"science and religion are not antagonists.
393
1138000
3000
«Գիտությունը և կրոնը չեն հակադրվում:
19:13
On the contrary, they're sisters."
394
1141000
3000
Ընդ հակառակը, նրանք քույրեր են:»
19:17
He put it on a personal basis.
395
1145000
2000
Նա սա անձնական փորձի հիման վրա էր ասում:
19:19
I knew Dr. von Braun very well.
396
1147000
3000
Ես շատ լավ գիտեի դոկտոր ֆոն Բրաունին:
19:22
And he said, "Speaking for myself,
397
1150000
2000
Եւ նա ասաց. «Խոսելով իմ կողմից՝
19:24
I can only say that the grandeur of the cosmos
398
1152000
3000
ես միայն կարող եմ ասել, որ տիեզերքի վեհությունը
19:27
serves only to confirm
399
1155000
2000
միայն ծառայում է հաստատել
19:29
a belief in the certainty of a creator."
400
1157000
3000
որոշակի արարչի գոյության հավատը:»
19:32
He also said,
401
1160000
2000
Նա նաև ասաց.
19:34
"In our search to know God,
402
1162000
2000
«Աստծուն ճանաչելու մեր փնտրտուքների մեջ,
19:36
I've come to believe that the life of Jesus Christ
403
1164000
3000
ես եկել եմ այն եզրակացության, որ Հիսուս Քրիստոսի կյանքը
19:40
should be the focus of our efforts and inspiration.
404
1168000
3000
պետք ե լինի մեր ջանքերի և ոգեշնչման կենտրոնը:
19:44
The reality of this life and His resurrection
405
1172000
2000
Այս կյանքի իրականությունը և նրա հարությունը
19:46
is the hope of mankind."
406
1174000
3000
հույսն է մարդկանց:»
19:49
I've done a lot of speaking in Germany
407
1177000
2000
Ես բազմաթիվ անգամ ելույթ եմ ունեցել Գերմանիայում
19:51
and in France, and in different parts of the world --
408
1179000
3000
և Ֆրանսիայում, և աշխարհի տարբեր երկրներում...
19:54
105 countries it's been my privilege to speak in.
409
1182000
3000
ես պատիվն եմ ունեցել խոսելու 105 երկրներում:
19:59
And I was invited one day to visit
410
1187000
3000
Եւ մի օր ես հրավիրված էի այցելելու
20:03
Chancellor Adenauer,
411
1191000
2000
կանցլեր Ադենաուըրին
20:05
who was looked upon as sort of the founder of modern Germany,
412
1193000
3000
ով համարվում էր արդի Գերմանիայի հիմնադիրը՝
20:10
since the war.
413
1198000
2000
պատերազմից հետո:
20:12
And he once -- and he said to me,
414
1200000
2000
Ու նա մի անգամ... և նա ինձ ասաց,
20:14
he said, "Young man." He said,
415
1202000
2000
նա ասաց. «Երիտասարդ, -- նա ասաց,
20:16
"Do you believe in the resurrection of Jesus Christ?"
416
1204000
3000
դու հավատո՞ւմ ես Հիսուս Քրիստոսի հարությանը:»
20:20
And I said, "Sir, I do."
417
1208000
2000
Եւ ես ասացի. «Հավատում եմ, պարոն:»
20:22
He said, "So do I."
418
1210000
2000
Նա ասաց. «Ես նույնպես:»
20:24
He said, "When I leave office,
419
1212000
2000
Նա ասաց. «Երբ ես արդեն պաշտոնիցս անցած լինեմ,
20:26
I'm going to spend my time writing a book
420
1214000
3000
ես գիրք գրելով եմ ժամանակս անցկացնելու,
20:29
on why Jesus Christ rose again,
421
1217000
3000
թե ինչու Հիսուս Քրիստոսը հարություն առավ,
20:32
and why it's so important to believe that."
422
1220000
3000
և ինչու դրան հավատալը այդքան կարևոր է:»
20:38
In one of his plays,
423
1226000
2000
Իր ներկայացումներից մեկում,
20:40
Alexander Solzhenitsyn
424
1228000
2000
Ալեքսանդր Սոլժոնիցինը
20:43
depicts a man dying,
425
1231000
2000
նկարագրում է մի մեռնող մարդու,
20:45
who says to those gathered around his bed,
426
1233000
3000
ով ասում է իր մահճի շուրջ հավաքվածներին.
20:48
"The moment when it's terrible to feel regret
427
1236000
2000
«Պահը, երբ սարսափելի է ափսոսալ
20:50
is when one is dying."
428
1238000
3000
այն է, երբ մարդ մահանում է:»
20:53
How should one live in order not to feel regret when one is dying?
429
1241000
4000
Ինչպե՞ս պետք է ապրի մարդը, որ մահվան պահին չափսոսա:
20:58
Blaise Pascal
430
1246000
2000
Բլեզ Պասկալը
21:00
asked exactly that question
431
1248000
2000
հարցրել է հենց այդ հարցը
21:02
in seventeenth-century France.
432
1250000
2000
17-րդ դարի Ֆրանսիայում:
21:04
Pascal has been called the architect
433
1252000
2000
Պասկալը համարվել է ճարտարապետը
21:06
of modern civilization.
434
1254000
2000
ժամանակակից քաղաքակրթության:
21:09
He was a brilliant scientist
435
1257000
2000
Նա հրաշալի գիտնական էր
21:11
at the frontiers of mathematics,
436
1259000
2000
մաթեմատիկայի առաջխաղացման շարքին,
21:13
even as a teenager.
437
1261000
2000
նույնիսկ դեռ պատանի տարիքում:
21:16
He is viewed by many as the founder of the probability theory,
438
1264000
3000
Նա շատերի կողմից գնահատվել է որպես հավանականության տեսության հիմնադիր
21:20
and a creator of the first model of a computer.
439
1268000
4000
և համակարգչի առաջին տիպի ստեղծողը:
21:24
And of course, you are all familiar with
440
1272000
2000
Եւ իհարկե դուք բոլորդ ծանոթ եք
21:26
the computer language named for him.
441
1274000
3000
համակարգչային լեզվին, որ կոչում են նրա անունով:
21:29
Pascal explored in depth our human dilemmas
442
1277000
2000
Պասկալը խորությամբ ուսումնասիրել է մեր մարդկային երկընտրանքները
21:31
of evil, suffering and death.
443
1279000
4000
չարության, տառապանքի և մահվան շուրջ:
21:35
He was astounded
444
1283000
3000
Նա ապշել էր
21:38
at the phenomenon we've been considering:
445
1286000
3000
այդ երևույթի վրա, որ մենք ի նկատի ունենք.
21:41
that people can achieve extraordinary heights
446
1289000
2000
որ մարդիկ կարող են հասնել անսովոր բարձունքների
21:43
in science, the arts and human enterprise,
447
1291000
3000
գիտության, արվեստների և մարդկային նախաձեռնության ոլորտներում,
21:46
yet they also are full of anger, hypocrisy
448
1294000
3000
սակայն նրանք նաև լի են զայրույթով, կեղծավորությամբ
21:49
and have -- and self-hatreds.
449
1297000
3000
և ունեն... և սեփական անձի ատելությամբ:
21:53
Pascal saw us as a remarkable mixture
450
1301000
2000
Պասկալը մեզ տեսավ որպես ուշագրավ խառնուրդ
21:55
of genius and self-delusion.
451
1303000
3000
հանճարեղության և ինքնախաբեության:
21:58
On November 23,
452
1306000
2000
1654-ի
22:00
1654,
453
1308000
2000
նոյեմբերի 23-ին,
22:03
Pascal had a profound religious experience.
454
1311000
3000
Պասկալը խորիմաստ կրոնական ապրում ունեցավ:
22:07
He wrote in his journal these words:
455
1315000
3000
Նա իր օրագրում հետևյալ բառերը գրեց.
22:10
"I submit myself,
456
1318000
2000
«Ես իմ անձը հանձնում եմ
22:12
absolutely,
457
1320000
2000
բացարձակապես
22:15
to Jesus Christ, my redeemer."
458
1323000
3000
Հիսուս Քրիստոսին, իմ Փրկարարին:»
22:18
A French historian said,
459
1326000
2000
Մի ֆրանսիացի պատմաբան ասել է,
22:20
two centuries later,
460
1328000
3000
երկու դար անց.
22:23
"Seldom has so mighty an intellect
461
1331000
2000
«Հազվադեպ է, որ այսպիսի հզոր ուղեղ
22:26
submitted with such humility
462
1334000
3000
նման հեզությամբ հանձնվի
22:29
to the authority of Jesus Christ."
463
1337000
3000
Հիսուս Քրիստոսի իշխանությանը:»
22:33
Pascal came to believe not only the love and the grace of God
464
1341000
3000
Պասկալին վիճակված էր հավատալ ոչ միայն որ Աստծո սերը և գթասրտությունը
22:36
could bring us back into harmony,
465
1344000
3000
կարող է մեզ ներդաշնակության բերել դարձյալ,
22:41
but he believed
466
1349000
2000
բայց նա հավատաց
22:43
that his own sins and failures could be forgiven,
467
1351000
3000
որ անձամբ իր մեղքերը և ձախորդություններն էլ կարող են ներվել,
22:46
and that when he died he would go to a place called heaven.
468
1354000
3000
և որ, երբ նա մահանա, կգնա դրախտ կոչված մի տեղ:
22:51
He experienced it in a way that went beyond
469
1359000
2000
Նա զգաց դա այնպես, որ գերազանցում էր
22:53
scientific observation and reason.
470
1361000
2000
գիտական ուսումնասիրությունը և ողջամտությունը:
22:55
It was he who penned the well-known words,
471
1363000
3000
Հենց նա էր, որ գրել է հայտնի բառերը.
22:58
"The heart has its reasons,
472
1366000
2000
«Սիրտն իր պատճառներն ունի
23:01
which reason knows not of."
473
1369000
3000
որոնց ողջամտությունը չի ճանաչում:»
23:04
Equally well known is Pascal's Wager.
474
1372000
3000
Հավասարապես լավ է ճանաչված Պասկալի Գրավը:
23:07
Essentially, he said this: "if you bet on God,
475
1375000
3000
Ըստ էության, նա ասաց. «Եթե դուք գրավի գաք Աստծո վրա,
23:11
and open yourself to his love,
476
1379000
2000
և բացեք ձեզ նրա սիրո առջև,
23:13
you lose nothing, even if you're wrong.
477
1381000
3000
դուք ոչինչ չեք կորցնի նույնիսկ եթե սխալ լինեք:
23:16
But if instead you bet that there is no God,
478
1384000
3000
Բայց եթե դրա փոխարեն դուք գրավի գաք թե Աստված չկա,
23:20
then you can lose it all, in this life and the life to come."
479
1388000
3000
ապա դուք կարող եք այն ամբողջովին կորցնել, այս կյանքում և գալիք կյանքում:»
23:25
For Pascal, scientific knowledge
480
1393000
2000
Ըստ Պասկալի, գիտական իմացությունը
23:27
paled beside the knowledge of God.
481
1395000
3000
աղոտանում էր Աստծո ճանաչելուն առաջ:
23:31
The knowledge of God was far beyond
482
1399000
2000
Աստծո ճանաչելն շատ ավելի խորն էր գնում
23:33
anything that ever crossed his mind.
483
1401000
3000
ցանկացած բանից որ երբևէ անցած լիներ նրա մտքով:
23:36
He was ready to face him
484
1404000
2000
Նա պատրաստ էր տեսնել նրան՝ Աստծուն,
23:38
when he died at the age of 39.
485
1406000
3000
երբ նա մահացավ 39 տարեկանում:
23:41
King David lived to be 70,
486
1409000
2000
Դավիթ արքան ապրեց մինչև 70 տարեկան...
23:43
a long time in his era.
487
1411000
3000
մեծ տարիք, իր ժամանակաշրջանի համար:
23:46
Yet he too had to face death,
488
1414000
3000
Ամեն դեպքում նա էլ պետք է ենթարկվեր մահվան,
23:49
and he wrote these words:
489
1417000
2000
ու նա գրեց այս բառերը.
23:51
"even though I walk through the valley of the shadow of death,
490
1419000
4000
«Նույնիսկ եթե մահվան շուքի ձորով քայլեմ,
23:55
I will fear no evil,
491
1423000
2000
ես չեմ վախենա ոչ մի չարից,
23:57
for you are with me."
492
1425000
2000
քանզի դու ինձ հետ ես:»
23:59
This was David's answer to three dilemmas
493
1427000
3000
Սա էր Դավիթի պատասխանը երեք երկընտրանքներին՝
24:02
of evil, suffering and death.
494
1430000
3000
չարին, տառապանքին և մահվան:
24:05
It can be yours, as well,
495
1433000
3000
Այն կարող է նաև լինել ձերը,
24:09
as you seek the living God
496
1437000
2000
հենց որ դուք փնտրեք կենդանի Աստծուն
24:11
and allow him to fill your life
497
1439000
2000
և թույլ տաք որ նա լցնի ձեր կյանքը
24:13
and give you hope for the future.
498
1441000
3000
և տա ձեզ հույս ապագայի համար:
24:18
When I was 17 years of age,
499
1446000
2000
Երբ ես 17 տարեկան էի,
24:22
I was born and reared on a farm in North Carolina.
500
1450000
3000
ես ծնվել և մեծացել եմ Հյուսիսային Կարոլինա նահանգում՝ մի ագարակում:
24:26
I milked cows every morning, and I had to milk the same cows every evening
501
1454000
2000
Ես ամեն առավոտ կով էի կթում, և ես ստիպված էի կթել այդ նույն կովերին ամեն երեկո
24:28
when I came home from school.
502
1456000
2000
երբ ես գալիս էի դպրոցից տուն,
24:30
And there were 20 of them that I had --
503
1458000
2000
և ես ունեի քսան հատ...
24:32
that I was responsible for,
504
1460000
3000
որոնք իմ պատասխանատվության տակ էին,
24:35
and I worked on the farm
505
1463000
3000
և ես աշխատում էի ագարակում
24:38
and tried to keep up with my studies.
506
1466000
3000
և աշխատում էի դասերս էլ հասցնել:
24:41
I didn't make good grades in high school.
507
1469000
3000
Ես լավ թվանշաններ չունեի ավագ դասարաններում:
24:44
I didn't make them in college, until
508
1472000
3000
Ոչ էլ համալսարանում, մինչև որ
24:47
something happened in my heart.
509
1475000
2000
մի բան պատահեց իմ սրտում:
24:49
One day, I was faced face-to-face
510
1477000
3000
Մի օր ես դեմ առ դեմ հանդիպեցի
24:53
with Christ.
511
1481000
2000
Քրիստոսին:
24:55
He said, "I am the way, the truth and the life."
512
1483000
3000
Նա ասաց. «Ես եմ ճանապարհը, ճշմարտությունը և կյանքը:»
24:59
Can you imagine that? "I am the truth.
513
1487000
3000
Կարո՞ղ եք պատկերացնել: «Ես եմ ճշմարտությունը:
25:02
I'm the embodiment of all truth."
514
1490000
3000
Ես եմ մարմնացումն ամբողջ ճշմարտության:»
25:05
He was a liar.
515
1493000
2000
Նա ստախոս էր:
25:09
Or he was insane.
516
1497000
2000
Կամ խենթ էր:
25:12
Or he was what he claimed to be.
517
1500000
2000
Կամ էլ նա այն էր, ինչ ներկայացնում էր իրեն:
25:14
Which was he?
518
1502000
2000
Ո՞րն էր նա:
25:16
I had to make that decision.
519
1504000
2000
Ես պետք է այդ որոշումը կայացնեի:
25:18
I couldn't prove it.
520
1506000
2000
Ես չէի կարող ապացուցել այն:
25:20
I couldn't take it to a laboratory
521
1508000
2000
Ես չէի կարող այն լաբորատորիա տանել
25:22
and experiment with it.
522
1510000
2000
և փորձերով զբաղվել դրա հետ:
25:24
But by faith I said, I believe him,
523
1512000
3000
Բայց հավատքով ես ասացի, ես հավատում եմ իրեն,
25:28
and he came into my heart
524
1516000
3000
և նա մտավ իմ սիրտը
25:31
and changed my life.
525
1519000
2000
ու փոխեց իմ կյանքը:
25:33
And now I'm ready,
526
1521000
3000
Եւ հիմա ես պատրաստ եմ,
25:36
when I hear that call,
527
1524000
2000
երբ լսում եմ այդ կանչը,
25:38
to go into the presence of God.
528
1526000
3000
գնալ Աստծու ներկայության:
25:41
Thank you, and God bless all of you.
529
1529000
2000
Շնորհակալություն, և Աստված օրհնի բոլորիդ:
25:43
(Applause)
530
1531000
10000
(Ծափահարություն)
25:54
Thank you for the privilege. It was great.
531
1542000
2000
Շնորհակալություն այս պատվի համար: Հրաշալի էր:
25:56
Richard Wurman: You did it.
532
1544000
2000
Ռիչարդ Վուրման: Դու դա արեցիր:
25:58
Thanks.
533
1546000
1000
Շնորհակալություն:
26:00
(Applause)
534
1548000
15000
(Ծափահարություն)
ABOUT THE SPEAKER
Billy Graham - PreacherIn his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents.
Why you should listen
According to his official bio, evangelist Billy Graham took the Bible literally where it says in Mark 16:15, "Go ye into all the world and preach the Gospel to every creature." It's possible that Graham preached the Gospel to more people in live audiences than anyone else in history -- nearly 215 million people in more than 185 countries and territories, with hundreds of millions more through television, video, film and webcasts.
Graham wrote some 25 books, and his counsel was sought by many US presidents. He was the first major evangelist to speak behind the Iron Curtain, calling for peace in countries throughout Eastern Europe and in the Soviet Union -- while during the Apartheid era he refused to visit South Africa until its government allowed for desegregated audiences. Through the praise and criticism of a public life that has nearly spanned a century, he held fast to his conviction that faith in Jesus is the only path to salvation.
Billy Graham | Speaker | TED.com