TED1998
Billy Graham: On technology and faith
Billy Graham o technologii, wierze i cierpieniu.
Filmed:
Readability: 3.6
2,963,155 views
W 1998 roku, Billy Graham zachwycał się na TED mocą technologii w poprawianiu ludzkiego życia i zmieniania świata -- ale jak mówi, koniec zła, cierpienia i śmierci nadejdzie dopiero wówczas, gdy ludzkość przyjmie Chrystusa. Legendarna TED talk z archiwum.
Billy Graham - Preacher
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents. Full bio
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:37
As a clergyman,
0
25000
2000
Będąc duchownym.
00:39
you can imagine how
1
27000
2000
można sobie wyobrazić
00:41
out of place I feel.
2
29000
2000
jak niestosownie się czuję.
00:43
I feel like a fish out of water,
3
31000
3000
Czuje się jak ryba pozbawiona wody
00:46
or maybe an owl out of the air.
4
34000
3000
lub może sowa powietrza.
00:49
(Laughter)
5
37000
3000
(Śmiech)
00:52
I was preaching in San Jose some time ago,
6
40000
3000
Jakiś czas temu wygłaszałem kazanie w San Jose
00:55
and my friend Mark Kvamme,
7
43000
3000
i mój przyjaciel, Mark Kvamme,
00:58
who helped introduce me
8
46000
2000
który wprowadził mnie
01:00
to this conference,
9
48000
2000
na tę konferencję,
01:03
brought several CEOs
10
51000
2000
przyprowadził kilku prezesów
01:05
and leaders
11
53000
3000
i przedstawicieli
01:08
of some of the companies here in the Silicon Valley
12
56000
3000
firm z Doliny Krzemowej,
01:11
to have breakfast with me, or I with them.
13
59000
3000
aby zjedli ze mną śniadanie, albo ja z nimi.
01:15
And I was so stimulated.
14
63000
3000
Byłem bardzo podniecony,
01:18
And had such -- it was an
15
66000
2000
I miałem takie -- było to
01:20
eye-opening experience
16
68000
4000
otwierające szeroko czy doświadczenie
01:24
to hear them talk about
17
72000
2000
by móc posłuchać co mają do powiedzenia
01:26
the world that is yet to come
18
74000
3000
o świecie, który ma nadejść
01:30
through technology
19
78000
2000
dzięki technologii
01:32
and science.
20
80000
3000
i nauce.
01:35
I know that we're near the end of this conference,
21
83000
3000
Wiem, że konferencja zbliża się do końca
01:39
and some of you may be wondering
22
87000
2000
i niektórzy z was zastanawiają się
01:41
why they have a speaker
23
89000
2000
dlaczego muszą słuchać mówcy
01:43
from the field of religion.
24
91000
3000
z dziedziny religii.
01:48
Richard can answer that,
25
96000
2000
Richard może odpowiedzieć na to pytanie,
01:50
because he made that decision.
26
98000
2000
bo to on podjął taką decyzję.
01:52
But some years ago I was on an elevator in Philadelphia,
27
100000
3000
Kilka lat temu jechałem windą na dół,
01:55
coming down.
28
103000
2000
w Filadelfii.
01:57
I was to address a conference
29
105000
2000
Miałem wziąć udział w konferencji
01:59
at a hotel.
30
107000
2000
w hotelu.
02:01
And on that elevator a man said,
31
109000
2000
I w tej windzie pewien człowiek powiedział:
02:03
"I hear Billy Graham is staying in this hotel."
32
111000
3000
"Słyszałem, że Billy Graham zatrzymał się w tym hotelu."
02:06
And another man looked in my direction and said,
33
114000
3000
A inny człowiek spojrzał w moim kierunku i powiedział:
02:09
"Yes, there he is. He's on this elevator with us."
34
117000
3000
"Tak, to on. Jest z nami w tej windzie."
02:12
And this man looked me up and down
35
120000
2000
I ten człowiek mierzył mnie od góry do dołu
02:14
for about 10 seconds,
36
122000
2000
przez 10 sekund
02:16
and he said, "My, what an anticlimax!"
37
124000
2000
i powiedział: "Ojej, ale rozczarowanie!"
02:18
(Laughter)
38
126000
5000
(Śmiech)
02:23
I hope
39
131000
3000
Mam nadzieję --
02:27
that you won't feel that these few moments with me
40
135000
2000
że nie potraktujecie tych kilku chwil ze mną
02:29
is not a -- is an anticlimax,
41
137000
3000
jako rozczarowania
02:32
after all these tremendous
42
140000
2000
po tych wspaniałych
02:34
talks that you've heard,
43
142000
3000
talks, których już wysłuchaliście,
02:37
and addresses, which I intend to listen to every one of them.
44
145000
3000
przemówień, których zamierzam wysłuchać wszystkich.
02:40
But I was
45
148000
3000
Kilka lat temu
02:43
on an airplane in the east some years ago,
46
151000
3000
byłem w samolocie na Wschodzie
02:47
and the man sitting across the aisle from me
47
155000
3000
i był pewien mężczyzna siedzący rzędzie obok,
02:50
was the mayor of Charlotte, North Carolina.
48
158000
2000
burmistrz Charlotte, Karolina Północna.
02:52
His name was John Belk. Some of you will probably know him.
49
160000
3000
Nazywał się John Belk. Niektórzy z was go prawdopodobnie znają.
02:56
And there was a drunk man on there,
50
164000
2000
Siedział tam również pewien pijany facet,
02:58
and he got up out of his seat two or three times,
51
166000
2000
który wstawał dwa czy trzy razy ze swojego miejsca
03:00
and he was making everybody upset
52
168000
2000
i wszystkich denerwował
03:02
by what he was trying to do.
53
170000
2000
tym co próbował zrobić,
03:04
And he was slapping the stewardess
54
172000
2000
klepał i podszczypywał
03:06
and pinching her as she went by,
55
174000
3000
przechodzące stewardessy,
03:09
and everybody was upset with him.
56
177000
4000
i wszyscy byli zdenerwowani.
03:13
And finally, John Belk said,
57
181000
2000
Aż w końcu John Belk powiedział,
03:15
"Do you know who's sitting here?"
58
183000
3000
"Wiesz kto tu siedzi?"
03:18
And the man said, "No, who?"
59
186000
2000
A ten mężczyzna odpowiedział: "Nie, kto?"
03:20
He said, "It's Billy Graham,
60
188000
2000
Odpowiedział: "To Billy Graham,
03:22
the preacher."
61
190000
2000
kaznodzieja."
03:24
He said, "You don't say!"
62
192000
2000
Mężczyzna odpowiedział: "Nie gadaj!"
03:26
And he turned to me, and he said, "Put her there!"
63
194000
3000
Obrócił się do mnie i powiedział: "Posadź ją tam!"
03:29
He said, "Your sermons have certainly helped me."
64
197000
3000
Powiedział: "Twoje kazania z pewnością mi pomogły."
03:32
(Laughter)
65
200000
8000
(Śmiech)
03:40
And I suppose that that's true
66
208000
2000
Przypuszczam, że odnosi się to
03:42
with thousands of people.
67
210000
2000
to tysięcy ludzi.
03:44
(Laughter)
68
212000
7000
(Śmiech)
03:51
I know that as you have been peering into the future,
69
219000
3000
Skoro już wybiegaliśmy dziś w przyszłość,
03:55
and as we've heard some of it here tonight,
70
223000
3000
i skoro usłyszeliśmy już o tym dzisiaj,
03:59
I would like to live in that age
71
227000
3000
chciałbym żyć w tamtych czasach
04:02
and see what is going to be.
72
230000
3000
i zobaczyć co się wydarzy.
04:05
But I won't,
73
233000
2000
Ale nie będę.
04:07
because I'm 80 years old. This is my eightieth year,
74
235000
3000
ponieważ mam 80 lat; to mój 80-ty rok,
04:10
and I know that my time is brief.
75
238000
3000
i wiem że pozostało mi. niewiele czasu
04:15
I have phlebitis at the moment, in both legs,
76
243000
3000
Mam zapalenie żył w obu nogach,
04:18
and that's the reason that I had to have a little help in getting up here,
77
246000
3000
i dlatego właśnie potrzebowałem trochę pomocy, żeby się tu dostać,
04:21
because I have Parkinson's disease
78
249000
1000
w dodatku mam
04:22
in addition to that,
79
250000
2000
Parkinsona
04:24
and some other problems that I won't talk about.
80
252000
3000
i jeszcze inne problemy, o których nie będę mówić.
04:27
(Laughter)
81
255000
2000
(Śmiech)
04:29
But this is not the first time
82
257000
2000
Ale nie jest to pierwszy raz
04:31
that we've had a technological revolution.
83
259000
3000
kiedy przechodzimy rewolucję technologiczną.
04:36
We've had others.
84
264000
2000
Były inne.
04:38
And there's one that I want to talk about.
85
266000
3000
Jest jedna, o której chciałbym pomówić.
04:42
In one generation,
86
270000
2000
W pewnym pokoleniu,
04:44
the nation of the people of Israel
87
272000
3000
lud Izraela
04:47
had a tremendous and dramatic change
88
275000
3000
przeszedł wielką i dramatyczną zmianę,
04:51
that made them a great power in the Near East.
89
279000
3000
dzięki której stali się wielką potęgą Bliskiego Wschodu.
04:55
A man by the name of David
90
283000
2000
Człowiek o imieniu Dawid
04:57
came to the throne,
91
285000
2000
zasiadł na tronie,
04:59
and King David became one of the great leaders
92
287000
3000
i król Dawid stał się jednym z wielkich przywódców
05:02
of his generation.
93
290000
3000
swego pokolenia.
05:07
He was a man of tremendous leadership.
94
295000
2000
Był człowiekiem niesamowitej władzy.
05:10
He had the favor of God with him.
95
298000
3000
Miał ze sobą przychylność Boga.
05:13
He was a brilliant poet,
96
301000
3000
Był świetnym poetą,
05:17
philosopher, writer, soldier --
97
305000
3000
filozofem, pisarzem, żołnierzem
05:21
with strategies in battle and conflict
98
309000
3000
ze strategiami wojny
05:24
that people study even today.
99
312000
2000
które są studiowane do dzisiaj.
05:27
But about two centuries before David,
100
315000
4000
Ale około dwóch wieków przed Dawidem,
05:31
the Hittites
101
319000
2000
Hetyci
05:33
had discovered the secret
102
321000
2000
odkryli sekret
05:35
of smelting and processing of iron,
103
323000
3000
wytapiania i przetwarzania żelaza,
05:39
and, slowly, that skill spread.
104
327000
2000
i powoli umiejętności te rozpowszechniły się.
05:41
But they wouldn't allow the Israelis
105
329000
3000
Ale nie pozwolili Izraelitom
05:44
to look into it, or to have any.
106
332000
3000
posiąść jakiejkolwiek wiedzy na ten temat.
05:48
But David changed all of that,
107
336000
2000
Wszystko zmienił Dawid,
05:50
and he introduced the Iron Age
108
338000
2000
zapoczątkował erę żelaza
05:52
to Israel.
109
340000
2000
w Izraelu.
05:54
And the Bible says that David laid up great stores of iron,
110
342000
3000
Według Biblii, Dawid zgromadził ogromne złoża żelaza,
05:58
and which archaeologists have found,
111
346000
2000
które zostały znalezione przez archeologów
06:00
that in present-day Palestine,
112
348000
2000
w dzisiejszej Palestynie,
06:02
there are evidences of that generation.
113
350000
3000
gdzie znajdują się dowody istnienia tamtej cywilizacji.
06:06
Now, instead of crude tools
114
354000
3000
Zamiast prymitywnych narzędzi
06:09
made of sticks and stones,
115
357000
3000
z patyków i kamieni,
06:12
Israel now had iron plows,
116
360000
3000
Izrael dysponował żelaznymi pługami,
06:15
and sickles, and hoes
117
363000
2000
sierpami i motykami,
06:17
and military weapons.
118
365000
3000
i bronią.
06:20
And in the course of one generation,
119
368000
2000
W czasie trwania jednej cywilizacji,
06:23
Israel was completely changed.
120
371000
3000
Izrael całkowicie się zmienił.
06:26
The introduction of iron, in some ways,
121
374000
3000
Wprowadzenie żelaza miało w pewnym sensie
06:29
had an impact
122
377000
3000
wpływ,
06:32
a little bit like the microchip
123
380000
2000
troche podobnie do mikro chipu,
06:34
has had on our generation.
124
382000
2000
na nasze pokolenie.
06:41
And
125
389000
2000
I
06:43
David found
126
391000
2000
Dawid zauważył,
06:45
that there were many problems that technology could not solve.
127
393000
3000
że jest wiele problemów, których technologia nie mogła rozwiązać.
06:49
There were many problems still left.
128
397000
3000
Wiele problemów zostało nierozwiązanych.
06:54
And they're still with us, and you haven't solved them,
129
402000
3000
I cały czas są z nami - nierozwiązane,
06:57
and I haven't heard anybody here speak to that.
130
405000
3000
Nie słyszałem tutaj dziś nikogo, kto by o tym wspomniał.
07:01
How do we solve these three problems
131
409000
2000
Jak rozwiązać te trzy problemy,
07:03
that I'd like to mention?
132
411000
2000
które chciałbym wymienić?
07:06
The first one that David saw
133
414000
2000
Pierwszym co zobaczył Dawid,
07:08
was human evil.
134
416000
2000
było ludzkie zło.
07:10
Where does it come from?
135
418000
3000
Skąd ono pochodzi?
07:13
How do we solve it?
136
421000
2000
Jak z nim walczymy?
07:15
Over again and again
137
423000
2000
Ciągle to samo
07:17
in the Psalms,
138
425000
2000
w Księdze Psalmów,
07:19
which Gladstone said was the greatest book in the world,
139
427000
3000
którą Gladstone uważa za najwspanialszą książkę na świecie
07:24
David describes the evils of the human race.
140
432000
3000
Dawid opisuje zło ludzkiej rasy.
07:27
And yet he says,
141
435000
2000
Mówi:
07:29
"He restores my soul."
142
437000
3000
"Orzeźwia moją duszę".
07:32
Have you ever thought about what a contradiction we are?
143
440000
3000
Zastanawialiście się kiedyś jakim jesteśmy zaprzeczeniem?
07:35
On one hand, we can probe the deepest secrets of the universe
144
443000
4000
Z jednej strony możemy zgłębiać największe tajemnice wszechświata
07:39
and dramatically push back the frontiers of technology,
145
447000
4000
i radykalnie przesuwać granicę technologii,
07:43
as this conference vividly demonstrates.
146
451000
4000
co wyraźnie ukazuje ta konferencja.
07:48
We've seen under the sea,
147
456000
2000
Widzieliśmy co jest 5 km
07:50
three miles down,
148
458000
2000
pod wodą,
07:52
or galaxies hundreds of billions of years
149
460000
3000
lub galaktyki znajdujące się miliardy lat
07:55
out in the future.
150
463000
2000
przed nami
07:58
But on the other hand,
151
466000
2000
Z drugiej jednak strony,
08:01
something is wrong.
152
469000
2000
coś jest nie tak.
08:05
Our battleships,
153
473000
2000
Nasze statki wojenne,
08:07
our soldiers,
154
475000
2000
nasi żołnierze,
08:09
are on a frontier now,
155
477000
2000
są teraz na granicy
08:11
almost ready to go to war
156
479000
2000
prawie gotowi do walki
08:13
with Iraq.
157
481000
2000
z Irakiem.
08:15
Now, what causes this?
158
483000
2000
I gdzie jest tego przyczyna?
08:17
Why do we have these wars in every generation,
159
485000
3000
Czemu w każdym pokoleniu są wojny,
08:20
and in every part of the world?
160
488000
3000
w każdym miejscu na świecie?
08:23
And revolutions?
161
491000
2000
I rewolucje?
08:26
We can't get along with other people,
162
494000
2000
Nie możemy dogadać się z innymi ludźmi,
08:28
even in our own families.
163
496000
2000
nawet w naszych rodzinach.
08:30
We find ourselves in the paralyzing grip
164
498000
2000
Znajdujemy się w paraliżującym uścisku
08:32
of self-destructive habits we can't break.
165
500000
3000
samodestrukcyjnych nawyków, których nie potrafimy się pozbyć.
08:36
Racism and injustice and violence sweep our world,
166
504000
3000
Na świecie szerzą się rasizm, niesprawiedliwość i przemoc,
08:39
bringing a tragic harvest of heartache and death.
167
507000
4000
przynosząc tragiczny plon w postaci niepokoju i śmierci.
08:45
Even the most sophisticated among us
168
513000
2000
Nawet najbardziej wyrafinowani spośród nas
08:47
seem powerless to break this cycle.
169
515000
3000
są bezsilni by wyrwać się z tego kręgu.
08:50
I would like to see Oracle
170
518000
2000
Chciałbym widzieć wyrocznie
08:52
take up that,
171
520000
2000
jak próbuje.
08:55
or
172
523000
3000
Lub
08:58
some other
173
526000
2000
jakiegoś innego
09:00
technological geniuses work on this.
174
528000
4000
technologicznego geniusza.
09:04
How do we change man,
175
532000
3000
Jak zmienić człowieka
09:08
so that he doesn't lie and cheat,
176
536000
2000
tak by nie kłamał i oszukiwał,
09:10
and our newspapers are not filled with stories
177
538000
3000
żeby nasze gazety nie były pełne historii
09:13
of fraud in business or labor
178
541000
2000
oszustw w biznesie lub pracy
09:15
or athletics or wherever?
179
543000
3000
lub lekkoatletyce lub gdziekolwiek indziej?
09:20
The Bible says the problem is within us,
180
548000
4000
Według biblii problem tkwi w nas,
09:24
within our hearts and our souls.
181
552000
3000
w naszych sercach i w naszych duszach.
09:27
Our problem is that we are separated
182
555000
2000
Naszym problemem jest to, że jesteśmy oddzieleni
09:29
from our Creator,
183
557000
3000
od naszego Stwórcy,
09:32
which we call God,
184
560000
2000
którego nazywamy Bogiem,
09:34
and we need to have our souls restored,
185
562000
2000
i musimy orzeźwić nasze dusze,
09:39
something only God can do.
186
567000
2000
a to coś, co może zrobić tylko Bóg.
09:41
Jesus said, "For out of the heart
187
569000
2000
Jezus powiedział: "Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego
09:43
come evil thoughts:
188
571000
2000
pochodzą złe myśli:
09:45
murders, sexual immorality,
189
573000
3000
zabójstwa, nierząd,
09:48
theft, false testimonies,
190
576000
3000
kradzieże, kłamstwa,
09:51
slander."
191
579000
2000
oszczerstwa."
09:53
The British philosopher Bertrand Russell
192
581000
2000
Brytyjski filozof Bertrand Russell
09:55
was not a religious man,
193
583000
3000
nie był religijnym człowiekiem,
09:58
but he said, "It's in our hearts that the evil lies,
194
586000
3000
ale powiedział: "To w naszych sercach tkwi zło,
10:01
and it's from our hearts
195
589000
2000
i to z naszych serc
10:03
that it must be plucked out."
196
591000
3000
musi zostać wyrwane."
10:06
Albert Einstein --
197
594000
2000
Albert Einstein --
10:08
I was just talking to someone, when I was speaking at Princeton,
198
596000
3000
Rozmawiałem z kimś -- jak wykładałem na Princeton,
10:11
and I met
199
599000
2000
i spotkałem
10:13
Mr. Einstein.
200
601000
2000
Einsteina.
10:15
He didn't have a doctor's degree, because he said
201
603000
2000
Nie miał doktoratu, bo jak powiedział,
10:17
nobody was qualified to give him one.
202
605000
2000
nikt nie jest wykwalifikowany by mu doktorat nadać.
10:19
(Laughter)
203
607000
4000
(Śmiech)
10:23
But he made this statement.
204
611000
2000
Ale powiedział jeszcze jedną rzecz.
10:25
He said, "It's easier to denature plutonium
205
613000
3000
Mianowicie: "Łatwiej jest oczyścić pluton
10:28
than to denature the evil spirit of man."
206
616000
3000
niż oczyścić złego ducha człowieka".
10:31
And many of you, I'm sure,
207
619000
2000
Jestem pewien, że wielu z was
10:33
have thought about that
208
621000
2000
nad tym myślało
10:35
and puzzled over it.
209
623000
2000
i próbowało to rozwiązać.
10:37
You've seen people
210
625000
2000
Widzieliście ludzi
10:39
take beneficial technological advances,
211
627000
3000
korzystających w osiągnięć technologii,
10:42
such as the Internet we've heard about tonight,
212
630000
2000
takich jak internet, o którym dzisiaj już słuchaliście,
10:44
and twist them into something corrupting.
213
632000
4000
i zmieniających je w coś niepokojącego.
10:48
You've seen brilliant people devise computer viruses
214
636000
3000
Widzieliście błyskotliwych ludzi wymyślających wirusy komputerowe
10:51
that bring down whole systems.
215
639000
3000
niszczące całe systemy.
10:54
The Oklahoma City bombing was simple technology,
216
642000
3000
Bombardowanie Oklahoma City było prostą technologią,
10:57
horribly used.
217
645000
2000
użytą w potworny sposób.
11:00
The problem is not technology.
218
648000
2000
Problemem nie jest technologia.
11:02
The problem is the person or persons using it.
219
650000
4000
Problemem jest człowiek lub ludzie ją używający.
11:07
King David said
220
655000
2000
Król Dawid Powiedział,
11:09
that he knew the depths of his own soul.
221
657000
3000
że znał głębie swej własnej duszy.
11:12
He couldn't free himself from personal problems
222
660000
3000
Nie mógł uwolnić się od problemów osobistych
11:15
and personal evils
223
663000
3000
i osobistego zła,
11:18
that included murder and adultery.
224
666000
2000
wliczając w to morderstwo i cudzołóstwo.
11:21
Yet King David sought God's forgiveness,
225
669000
2000
Jednak Król Dawid pragnął bożego przebaczenia
11:23
and said, "You can restore my soul."
226
671000
3000
i powiedział: "Możesz orzeźwić moją duszę"
11:26
You see, the Bible teaches
227
674000
3000
Zauważcie, że Biblia naucza,
11:29
that we're more than a body and a mind.
228
677000
3000
że jesteśmy czymś więcej niż ciało i umysł.
11:33
We are a soul.
229
681000
3000
Mamy duszę.
11:36
And there's something inside of us
230
684000
3000
Jest coś w środku nas
11:39
that is beyond our understanding.
231
687000
3000
co jest poza rozumowym zrozumieniem,
11:42
That's the part of us that yearns
232
690000
3000
To część nas tęskniąca
11:45
for God, or something more
233
693000
3000
za Bogiem, lub czymś więcej
11:48
than we find in technology.
234
696000
3000
niż to co znajdujemy w technologii.
11:51
Your soul is that part of you that
235
699000
2000
Dusza jest tą częścią was,
11:53
yearns for meaning in life,
236
701000
2000
która tęskni za znaczeniem w życiu,
11:55
and which seeks for something beyond this life.
237
703000
3000
i która szuka czegoś poza tym życiem.
11:58
It's the part of you that yearns, really, for God.
238
706000
2000
To część z was, która naprawdę tęskni za Bogiem.
12:00
I find [that] young people all over the world
239
708000
2000
Na całym świecie widzę ludzi
12:02
are searching for something.
240
710000
3000
poszukujących czegoś.
12:05
They don't know what it is. I speak at many universities,
241
713000
3000
Nie wiedzą co to jest. Przemawiam na wielu uniwersytetach
12:08
and I have many questions and answer periods, and
242
716000
3000
i mam wiele modułów na zadawanie pytań, i --
12:11
whether it's Cambridge, or Harvard,
243
719000
2000
czy jest to Cambridge czy Harvard
12:13
or Oxford --
244
721000
2000
lub Oxford --
12:15
I've spoken at all of those universities.
245
723000
2000
Przemawiałem na wszystkich tych uniwersytetach.
12:17
I'm going to Harvard in about three or four --
246
725000
2000
Wybieram się na Harvard za trzy lub cztery --
12:19
no, it's about two months from now --
247
727000
2000
nie, za około dwa miesiące od teraz,
12:21
to give a lecture.
248
729000
2000
by wygłosić wykład.
12:23
And I'll be asked the same questions that I was asked
249
731000
2000
I będę pytany o to samo o co byłem pytany
12:25
the last few times I've been there.
250
733000
3000
już kilkakrotnie, gdy tam byłem.
12:28
And it'll be on
251
736000
2000
I będzie to
12:30
these questions:
252
738000
2000
te kilka pytań:
12:32
where did I come from? Why am I here? Where am I going?
253
740000
3000
Skąd się wziąłem? Dlaczego tu jestem? Dokąd zmierzam?
12:35
What's life all about? Why am I here?
254
743000
3000
Co jest najważniejsze w życiu? Dlaczego tu jestem?
12:39
Even if you have no religious belief,
255
747000
2000
Nawet jeśli jesteście niewierzący,
12:41
there are times when you wonder that there's something else.
256
749000
3000
są pewne momenty kiedy myślicie, że jest coś jeszcze.
12:44
Thomas Edison also said,
257
752000
3000
Thomas Edison powiedział także:
12:47
"When you see everything that happens in the world of science,
258
755000
3000
Widząc wszystko co dzieje się w świecie nauki,
12:50
and in the working of the universe,
259
758000
2000
i w funkcjonowaniu wszechświata,
12:52
you cannot deny that there's a captain on the bridge."
260
760000
3000
nie można zaprzeczyć obecności kapitana na mostku:.
12:56
I remember once,
261
764000
2000
Pamiętam jak kiedyś
12:58
I sat beside Mrs. Gorbachev
262
766000
2000
siedziałem Pani Gorbaczow
13:00
at a White House dinner.
263
768000
2000
na kolacji w Białym Domu.
13:03
I went to Ambassador Dobrynin, whom I knew very well.
264
771000
2000
Udałem się do ambasadora Dobrynina, którego bardzo dobrze znałem,
13:05
And I'd been to Russia several times under the Communists,
265
773000
4000
byłem w Rosji kilka razy za rządów Komunistów,
13:09
and they'd given me marvelous freedom that I didn't expect.
266
777000
4000
i dostałem fenomenalnie dużo wolności, czego nie oczekiwałem.
13:15
And I knew Mr. Dobrynin very well,
267
783000
2000
Dobrynina znałem bardzo dobrze.
13:17
and I said,
268
785000
2000
i powiedziałem:
13:19
"I'm going to sit beside Mrs. Gorbachev tonight.
269
787000
3000
"Będę siedział przy Pani Gorbaczow.
13:22
What shall I talk to her about?"
270
790000
2000
O czym mam z nią rozmawiać?"
13:24
And he surprised me with the answer.
271
792000
2000
Zaskoczył mnie odpowiedzią.
13:26
He said, "Talk to her about religion and philosophy.
272
794000
3000
Powiedział: "Porozmawiaj z nią o religii i filozofii.
13:29
That's what she's really interested in."
273
797000
3000
Tym naprawdę jest zainteresowana.
13:32
I was a little bit surprised, but that evening
274
800000
3000
Byłem trochę zaskoczony, ale tego wieczoru
13:35
that's what we talked about,
275
803000
2000
właśnie o tym rozmawialiśmy
13:37
and it was a stimulating conversation.
276
805000
2000
i była to inspirująca rozmowa,
13:39
And afterward, she said,
277
807000
2000
a na koniec powiedziała:
13:41
"You know, I'm an atheist,
278
809000
2000
"Wiesz, jestem ateistką,
13:43
but I know that there's something up there
279
811000
2000
ale wiem że jest nad nami
13:45
higher than we are."
280
813000
3000
coś wyższego.
13:48
The second problem
281
816000
2000
Drugim problemem jest to,
13:50
that King David realized he could not solve
282
818000
3000
że król Dawid zrozumiał, że nie rozwiąże
13:54
was the problem of human suffering.
283
822000
2000
problemu ludzkiego cierpienia.
13:56
Writing the oldest book in the world was Job,
284
824000
3000
Hiob pisał najstarszą książkę na świecie,
13:59
and he said,
285
827000
2000
powiedział:
14:01
"Man is born unto trouble as the sparks fly upward."
286
829000
3000
"To człowiek się rodzi, by jęczeć, jak iskra, by unieść się w górę".
14:05
Yes, to be sure, science has done much to push back
287
833000
3000
Tak, dla pewności, nauka zrobiła wiele by zredukować
14:08
certain types of human suffering.
288
836000
3000
pewne typy ludzkiego cierpienia.
14:11
But I'm --
289
839000
2000
Ale ja --
14:13
in a few months, I'll be 80 years of age.
290
841000
3000
za kilka miesięcy skończę 80 lat.
14:16
I admit that I'm very grateful
291
844000
2000
Muszę przyznać, że jestem wdzięczny
14:18
for all the medical advances
292
846000
2000
za wszystkie osiągnięcia medyczne,
14:20
that have kept me in relatively good health
293
848000
2000
które pozwoliły mi cieszyć się w miarę dobrym zdrowiem
14:22
all these years.
294
850000
2000
przez te wszystkie lata.
14:24
My doctors at the Mayo Clinic urged me
295
852000
2000
Moi lekarze z Kliniki Mayo odradzali
14:26
not to take this trip out here to this -- to be here.
296
854000
3000
mi wycieczkę tutaj.
14:30
I haven't given a talk in nearly four months.
297
858000
3000
Nie przemawiałem od prawie czterech miesięcy.
14:35
And when you speak as much as I do,
298
863000
2000
Jeśli mówi się tyle co ja,
14:37
three or four times a day,
299
865000
2000
trzy lub cztery razy dziennie,
14:39
you get rusty.
300
867000
2000
można trochę "zardzewieć".
14:41
That's the reason I'm using this podium
301
869000
2000
Dlatego korzystam z tego podestu
14:43
and using these notes.
302
871000
3000
i notatek.
14:46
Every time you ever hear me on the television or somewhere,
303
874000
3000
Zawsze gdy słyszycie mnie w telewizji lub gdziekolwiek indziej,
14:49
I'm ad-libbing.
304
877000
2000
Improwizuję.
14:51
I'm not reading. I never read an address.
305
879000
3000
Nie czytam. Nigdy nie czytam przemówień.
14:55
I never read a speech or a talk or a lecture.
306
883000
2000
Nigdy nie czytam mów, talk lub wykładów.
14:59
I talk ad lib.
307
887000
2000
Improwizuję.
15:01
But tonight, I've
308
889000
2000
Lecz dzisiejszego wieczoru
15:03
got some notes here so that if
309
891000
2000
przygotowałem trochę notatek, na wypadek
15:05
I begin to forget,
310
893000
2000
gdybym zaczął zapominać,
15:07
which I do sometimes,
311
895000
3000
co mi się czasem zdarza,
15:10
I've got something I can turn to.
312
898000
3000
i mam coś do czego mogę zajrzeć.
15:13
But even here among us,
313
901000
2000
Ale nawet tu, wśród nas,
15:17
most --
314
905000
2000
najbardziej --
15:21
in the most advanced society in the world,
315
909000
3000
w najbardziej rozwiniętej społeczności na świecie,
15:24
we have poverty.
316
912000
2000
mamy biedę.
15:26
We have families that self-destruct,
317
914000
3000
Mamy rodziny, które niszczą się od środka,
15:29
friends that betray us.
318
917000
2000
przyjaciół, którzy nas zdradzają.
15:31
Unbearable psychological pressures bear down on us.
319
919000
3000
Ciążą nam psychologiczne naciski nie do zniesienia.
15:34
I've never met a person in the world
320
922000
2000
Nigdy nie spotkałem człowieka,
15:36
that didn't have a problem
321
924000
2000
który by nie miał problemów
15:38
or a worry.
322
926000
2000
lub zmartwień.
15:40
Why do we suffer? It's an age-old question
323
928000
3000
Dlaczego cierpimy? To pytanie stare jak świat,
15:43
that we haven't answered.
324
931000
2000
na które jeszcze nie znaleźliśmy odpowiedzi.
15:45
Yet David again and again said
325
933000
3000
Dawid na okrągło mówił,
15:49
that he would turn to God.
326
937000
3000
że zwróci się do Boga.
15:52
He said, "The Lord is my shepherd."
327
940000
3000
Mówił: "Pan jest moim pasterzem".
15:56
The final problem that David knew he could not solve
328
944000
4000
Ostatnim problemem, którego Dawid wiedział że nie rozwiąże
16:00
was death.
329
948000
2000
była śmierć.
16:03
Many commentators have said that death
330
951000
2000
Wielu interpretatorów twierdziło, że śmierć
16:05
is the forbidden subject of our generation.
331
953000
3000
jest w naszej generacji tematem tabu.
16:08
Most people live as if
332
956000
3000
Wielu ludzi żyje tak, jakby
16:11
they're never going to die.
333
959000
2000
nigdy nie mieli umrzeć.
16:13
Technology projects the myth
334
961000
3000
Technologia stwarza mit
16:16
of control over our mortality.
335
964000
3000
kontroli nad życiem i śmiercią.
16:20
We see people on our screens.
336
968000
2000
Na ekranie widzimy ludzi.
16:22
Marilyn Monroe is just as beautiful on the screen
337
970000
2000
Marilyn Monroe na ekranie jest tak samo piękna
16:24
as she was in person,
338
972000
2000
jak była w rzeczywistości,
16:26
and our -- many young people think she's still alive.
339
974000
3000
i wielu ludzi myśli, że nadal żyje.
16:30
They don't know that she's dead.
340
978000
2000
Nie wiedzą, że umarła.
16:32
Or Clark Gable, or whoever it is.
341
980000
2000
Albo Clark Gable lub ktokolwiek inny.
16:34
The old stars, they come to life.
342
982000
4000
Stare gwiazdy powracają do życia.
16:38
And they're --
343
986000
2000
I są --
16:41
they're just as great on that screen as they were in person.
344
989000
3000
są wspaniałe na ekranie tak jak były w rzeczywistości.
16:46
But death is inevitable.
345
994000
2000
Lecz śmierć jest nieunikniona.
16:48
I spoke some time ago to
346
996000
3000
Jakiś czas temu przemaiwałem
16:51
a joint session of Congress, last year.
347
999000
3000
przed połączonymi Izbami Kongresu.
16:55
And we were meeting in that room,
348
1003000
2000
Spotkaliśmy się w sali,
16:58
the statue room.
349
1006000
2000
głównej --
17:00
About 300 of them were there.
350
1008000
2000
było około 300 osób.
17:03
And I said, "There's one thing that we have in common in this room,
351
1011000
4000
Powiedziałem: "Jest jedna rzecz, która nas wszystkich łączy,
17:07
all of us together, whether Republican or Democrat,
352
1015000
2000
wszystkich, Republikanów czy Demokratów,
17:10
or whoever."
353
1018000
2000
czy kogokolwiek:.
17:12
I said, "We're all going to die.
354
1020000
2000
Powiedziałem: "Wszyscy kiedyś umrzemy".
17:14
And we have that in common with all these great men of the past
355
1022000
3000
I to nas łączy ze wszystkimi wielkimi ludźmi z przeszłości,
17:17
that are staring down at us."
356
1025000
3000
którzy teraz na nas patrzą z góry.
17:21
And it's often difficult for young people
357
1029000
2000
Młodym ludziom bardzo często trudno
17:23
to understand that.
358
1031000
2000
jest to zrozumieć.
17:26
It's difficult for them to understand that they're going to die.
359
1034000
3000
Ciężko i pojąć, że kiedyś umrą.
17:30
As the ancient writer of Ecclesiastes wrote,
360
1038000
4000
Jak napisał starożytny filozof Ecclesiastes,
17:34
he said, there's every activity under heaven.
361
1042000
3000
każda rzecz ma swój czas, i każde przedsięwzięcie ma swój czas pod niebem.
17:38
There's a time to be born,
362
1046000
3000
Jest czas narodzin,
17:41
and there's a time to die.
363
1049000
2000
I czas śmierci.
17:43
I've stood at the deathbed
364
1051000
3000
Byłem przy łożu śmierci
17:46
of several famous people,
365
1054000
2000
kilku sławnych osób,
17:48
whom you would know.
366
1056000
2000
których pewnie znacie.
17:50
I've talked to them.
367
1058000
2000
Rozmawiałem z nimi.
17:52
I've seen them in those agonizing moments
368
1060000
2000
Widziałem ich w chwili agonii,
17:54
when they were scared to death.
369
1062000
3000
gdy byli przestraszeni na śmierć.
17:57
And yet, a few years earlier,
370
1065000
3000
A jednak kilka lat wstecz,
18:01
death never crossed their mind.
371
1069000
2000
śmierć im nawet nie przeszła przez myśl.
18:03
I talked to a woman this past week
372
1071000
3000
W zeszłym tygodniu rozmawiałem z pewną kobietą,
18:07
whose father
373
1075000
2000
której ojciec
18:10
was a famous doctor.
374
1078000
2000
był sławnym lekarzem.
18:13
She said he never thought of God, never talked about God,
375
1081000
3000
Powiedziała, że nigdy nie myślał o Bogu, nigdy nie mówił o Bogu,
18:16
didn't believe in God. He was an atheist.
376
1084000
3000
nie wierzył w Boga. Był ateistą.
18:21
But she said,
377
1089000
2000
Powiedziała również,
18:23
as he came to die,
378
1091000
2000
że gdy umierał,
18:25
he sat up on the side of the bed one day,
379
1093000
4000
usiadł pewnego dnia na skraju łóżka,
18:29
and he asked the nurse if he could see the chaplain.
380
1097000
3000
i zapytał pielęgniarkę, czy mógłby zobaczyć się z kapelanem.
18:32
And he said, for the first time in his life
381
1100000
2000
Pierwszy raz w życiu powiedział,
18:34
he'd thought about the inevitable,
382
1102000
3000
że myśli o nieuniknionym,
18:39
and about God.
383
1107000
2000
i o Bogu.
18:41
Was there a God?
384
1109000
2000
Czy był tam Bóg?
18:45
A few years ago, a university student asked me,
385
1113000
3000
Kilka lat temu, pewien student zapytał mnie,
18:49
"What is the greatest surprise in your life?"
386
1117000
3000
"Jaka jest moja największa niespodzianka w życiu?"
18:52
And I said, "The greatest surprise in my life
387
1120000
2000
Odpowiedziałem, że największą niespodzianką
18:54
is the brevity of life.
388
1122000
3000
jest krótkość życia.
18:57
It passes so fast."
389
1125000
3000
Tak szybka przemija.
19:02
But it does not need to have to be that way.
390
1130000
2000
Ale wcale nie musi tak być.
19:04
Wernher von Braun,
391
1132000
3000
Werner von Braun
19:07
in the aftermath of World War II concluded, quote:
392
1135000
3000
po zakończeniu II Wojny Światowej, powiedział:
19:10
"science and religion are not antagonists.
393
1138000
3000
Nauka i religia nie są przeciwnikami.
19:13
On the contrary, they're sisters."
394
1141000
3000
Wręcz przeciwnie, są siostrami".
19:17
He put it on a personal basis.
395
1145000
2000
Wyraził to jako coś osobistego.
19:19
I knew Dr. von Braun very well.
396
1147000
3000
Dobrze znałem dr von Brauna.
19:22
And he said, "Speaking for myself,
397
1150000
2000
Powiedział on: "Mówiąc za siebie,
19:24
I can only say that the grandeur of the cosmos
398
1152000
3000
mogę tylko powiedzieć, że ogrom kosmosu
19:27
serves only to confirm
399
1155000
2000
tylko potwierdza
19:29
a belief in the certainty of a creator."
400
1157000
3000
wiarę w istnienie stwórcy".
19:32
He also said,
401
1160000
2000
Powiedział również,
19:34
"In our search to know God,
402
1162000
2000
że "w naszym dążeniu do poznania Boga,
19:36
I've come to believe that the life of Jesus Christ
403
1164000
3000
doszedłem do wniosku, że to wokół życia Jezusa Chrystusa
19:40
should be the focus of our efforts and inspiration.
404
1168000
3000
skupione powinny być nasze wysiłki i inspiracje.
19:44
The reality of this life and His resurrection
405
1172000
2000
Prawdziwość jego życia i zmartwychwstania
19:46
is the hope of mankind."
406
1174000
3000
jest nadzieją ludzkości".
19:49
I've done a lot of speaking in Germany
407
1177000
2000
Dużo przemawiałem w Niemczech
19:51
and in France, and in different parts of the world --
408
1179000
3000
i we Francji oraz w innych częściach świata --
19:54
105 countries it's been my privilege to speak in.
409
1182000
3000
miałem zaszczyt przemawiać w 105 krajach.
19:59
And I was invited one day to visit
410
1187000
3000
Pewnego razu zostałem zaproszony
20:03
Chancellor Adenauer,
411
1191000
2000
przez Kanclerza Adenauera,
20:05
who was looked upon as sort of the founder of modern Germany,
412
1193000
3000
który po wojnie uważany był za założyciela
20:10
since the war.
413
1198000
2000
nowoczesnych Niemiec
20:12
And he once -- and he said to me,
414
1200000
2000
I pewnego razu -- powiedział mi,
20:14
he said, "Young man." He said,
415
1202000
2000
powiedział: "Młody człowieku,
20:16
"Do you believe in the resurrection of Jesus Christ?"
416
1204000
3000
czy wierzysz w zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa?"
20:20
And I said, "Sir, I do."
417
1208000
2000
Odpowiedziałem: "Tak, proszę pana."
20:22
He said, "So do I."
418
1210000
2000
A on na to: "Ja również."
20:24
He said, "When I leave office,
419
1212000
2000
Powiedział: "Gdy opuszczę urząd,
20:26
I'm going to spend my time writing a book
420
1214000
3000
zamierzam poświęcić swój czas na pisanie książki,
20:29
on why Jesus Christ rose again,
421
1217000
3000
o tym, dlaczego Jezus Chrystus powstał z martwych
20:32
and why it's so important to believe that."
422
1220000
3000
i dlaczego ważne jest by w to wierzyć."
20:38
In one of his plays,
423
1226000
2000
W jednej ze swoich sztuk,
20:40
Alexander Solzhenitsyn
424
1228000
2000
Aleksander Sołżenicyn
20:43
depicts a man dying,
425
1231000
2000
opisuje umierającego człowieka,
20:45
who says to those gathered around his bed,
426
1233000
3000
który tak oto mówi do ludzi zebranych wokół swego łoża:
20:48
"The moment when it's terrible to feel regret
427
1236000
2000
Najgorsza chwilą by odczuwać żal
20:50
is when one is dying."
428
1238000
3000
to wtedy, gdy ktoś umiera."
20:53
How should one live in order not to feel regret when one is dying?
429
1241000
4000
Jak można żyć, by nie odczuwać żalu, gdy ktoś umiera?
20:58
Blaise Pascal
430
1246000
2000
Blaise Pascal
21:00
asked exactly that question
431
1248000
2000
zadał dokładnie to samo pytanie
21:02
in seventeenth-century France.
432
1250000
2000
we Francji, w XVII wieku.
21:04
Pascal has been called the architect
433
1252000
2000
Pascal zwany jest architektem
21:06
of modern civilization.
434
1254000
2000
nowoczesnej cywilizacji.
21:09
He was a brilliant scientist
435
1257000
2000
Był błyskotliwym naukowcem
21:11
at the frontiers of mathematics,
436
1259000
2000
w zakresie matematyki,
21:13
even as a teenager.
437
1261000
2000
już jako nastolatek.
21:16
He is viewed by many as the founder of the probability theory,
438
1264000
3000
Przez wielu uważany jest za twórcę teorii prawdopodibieństwa
21:20
and a creator of the first model of a computer.
439
1268000
4000
i pierwszego modelu komputera.
21:24
And of course, you are all familiar with
440
1272000
2000
Oczywiście wszyscy znamy
21:26
the computer language named for him.
441
1274000
3000
nazwany po nim język programowania.
21:29
Pascal explored in depth our human dilemmas
442
1277000
2000
Pascal dogłębnie zbadał problemy ludzkości:
21:31
of evil, suffering and death.
443
1279000
4000
zło, cierpienie i śmierć.
21:35
He was astounded
444
1283000
3000
Był zdumiony
21:38
at the phenomenon we've been considering:
445
1286000
3000
tym samym fenomenem, o którym dyskutowaliśmy:
21:41
that people can achieve extraordinary heights
446
1289000
2000
że ludzie mogą wiele osiągnąć
21:43
in science, the arts and human enterprise,
447
1291000
3000
w nauce, sztuce, ludzkich działaniach,
21:46
yet they also are full of anger, hypocrisy
448
1294000
3000
a nadal są pełni złości, hipokryzji
21:49
and have -- and self-hatreds.
449
1297000
3000
i mają -- nienawiść do samego siebie.
21:53
Pascal saw us as a remarkable mixture
450
1301000
2000
Pascal widział ludzi jako niesamowitą mieszankę
21:55
of genius and self-delusion.
451
1303000
3000
geniuszu i samooszukiwania się.
21:58
On November 23,
452
1306000
2000
23 listopada
22:00
1654,
453
1308000
2000
1654 roku,
22:03
Pascal had a profound religious experience.
454
1311000
3000
Pascal doznał głębokiego doznania religijnego.
22:07
He wrote in his journal these words:
455
1315000
3000
Zapisał w swym dzienniku następujące słowa:
22:10
"I submit myself,
456
1318000
2000
"Całkowicie
22:12
absolutely,
457
1320000
2000
oddaję się
22:15
to Jesus Christ, my redeemer."
458
1323000
3000
Jezusowi Chrystusowi, mojemu Zbawicielowi."
22:18
A French historian said,
459
1326000
2000
Dwieście lat później,
22:20
two centuries later,
460
1328000
3000
francuski historyk powiedział:
22:23
"Seldom has so mighty an intellect
461
1331000
2000
"Rzadko tak potężny umysł
22:26
submitted with such humility
462
1334000
3000
oddaje się s pokorą
22:29
to the authority of Jesus Christ."
463
1337000
3000
Jezusowi Chrystusowi"
22:33
Pascal came to believe not only the love and the grace of God
464
1341000
3000
Pascal uważał, że nie tylko boża miłość i łaska
22:36
could bring us back into harmony,
465
1344000
3000
może przywrócić nam harmonię,
22:41
but he believed
466
1349000
2000
ale uważał,
22:43
that his own sins and failures could be forgiven,
467
1351000
3000
że jego własne grzechy i porażki mogą zostać wybaczone,
22:46
and that when he died he would go to a place called heaven.
468
1354000
3000
tak że po śmierci będzie mógł udać się do miejsca zwanego niebem.
22:51
He experienced it in a way that went beyond
469
1359000
2000
Doświadczył tego w sposób wykraczający poza
22:53
scientific observation and reason.
470
1361000
2000
granice poznania naukowego.
22:55
It was he who penned the well-known words,
471
1363000
3000
To on napisał dobrze znane słowa:
22:58
"The heart has its reasons,
472
1366000
2000
"Serce ma swoje racje,
23:01
which reason knows not of."
473
1369000
3000
których rozum nie zna."
23:04
Equally well known is Pascal's Wager.
474
1372000
3000
Równie dobrze znana jest Gra Pascala.
23:07
Essentially, he said this: "if you bet on God,
475
1375000
3000
W zasadzie to powiedział: "Jeśli stawiasz na Boga
23:11
and open yourself to his love,
476
1379000
2000
i otwierasz swoje serce na Jego miłość,
23:13
you lose nothing, even if you're wrong.
477
1381000
3000
nic nie tracisz nawet jeśli nie będziesz maił racji.
23:16
But if instead you bet that there is no God,
478
1384000
3000
Ale jeśli zamiast tego, postawisz na to, że Boga nie ma,
23:20
then you can lose it all, in this life and the life to come."
479
1388000
3000
wtedy możesz stracić wszystko, w tym i w przyszłym życiu."
23:25
For Pascal, scientific knowledge
480
1393000
2000
Wiedza naukowa dla Pascala
23:27
paled beside the knowledge of God.
481
1395000
3000
bledła przy wiedzy o Bogu.
23:31
The knowledge of God was far beyond
482
1399000
2000
Wiedza o Bogu była poza
23:33
anything that ever crossed his mind.
483
1401000
3000
wszystkim, co kiedykolwiek przyszło mu na myśl.
23:36
He was ready to face him
484
1404000
2000
Był gotów przed nim stanąć,
23:38
when he died at the age of 39.
485
1406000
3000
gdy umarł w wieku 39 lat.
23:41
King David lived to be 70,
486
1409000
2000
Król Dawid dożył 70 lat --
23:43
a long time in his era.
487
1411000
3000
bardzo długo jak na jego czasy.
23:46
Yet he too had to face death,
488
1414000
3000
Również on musiał stanąć w obliczu śmierci
23:49
and he wrote these words:
489
1417000
2000
i napisał te słowa:
23:51
"even though I walk through the valley of the shadow of death,
490
1419000
4000
"Chociażbym chodził ciemną doliną,
23:55
I will fear no evil,
491
1423000
2000
zła się nie ulęknę,
23:57
for you are with me."
492
1425000
2000
bo Ty jesteś ze mną."
23:59
This was David's answer to three dilemmas
493
1427000
3000
To była odpowiedź Dawida na problem
24:02
of evil, suffering and death.
494
1430000
3000
zła, cierpienia i śmierci.
24:05
It can be yours, as well,
495
1433000
3000
Może być też wasza,
24:09
as you seek the living God
496
1437000
2000
jeśli szukacie żyjącego Boga
24:11
and allow him to fill your life
497
1439000
2000
i pozwolicie Mu wypełnić wasze życie
24:13
and give you hope for the future.
498
1441000
3000
i dać wam nadzieję na przyszłość.
24:18
When I was 17 years of age,
499
1446000
2000
Kiedy miałem 17 lat,
24:22
I was born and reared on a farm in North Carolina.
500
1450000
3000
urodziłem się i wychowałem na farmie w Północnej Karolinie.
24:26
I milked cows every morning, and I had to milk the same cows every evening
501
1454000
2000
Codziennie rano doiłem krowy, i te same krowy musiałem doić każdego wieczora,
24:28
when I came home from school.
502
1456000
2000
gdy wracałem ze szkoły.
24:30
And there were 20 of them that I had --
503
1458000
2000
Było 20 krów, które musiałem --
24:32
that I was responsible for,
504
1460000
3000
za które byłem odpowiedzialny.
24:35
and I worked on the farm
505
1463000
3000
Pracowałem na farmie
24:38
and tried to keep up with my studies.
506
1466000
3000
i starałem się nadążać ze studiami.
24:41
I didn't make good grades in high school.
507
1469000
3000
Nie miałem dobrych ocen w liceum.
24:44
I didn't make them in college, until
508
1472000
3000
Nie miałem ich również w collegu, dopóki
24:47
something happened in my heart.
509
1475000
2000
coś nie stało się z moim sercem.
24:49
One day, I was faced face-to-face
510
1477000
3000
Pewnego dnia, stanąłem twarzą w twarz
24:53
with Christ.
511
1481000
2000
z Chrystusem.
24:55
He said, "I am the way, the truth and the life."
512
1483000
3000
Powiedział: "Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem."
24:59
Can you imagine that? "I am the truth.
513
1487000
3000
Możecie to sobie wyobrazić? "Ja jestem Prawdą.
25:02
I'm the embodiment of all truth."
514
1490000
3000
Jestem uosobieniem całej prawdy."
25:05
He was a liar.
515
1493000
2000
Kłamał.
25:09
Or he was insane.
516
1497000
2000
Albo był niespełna rozumu.
25:12
Or he was what he claimed to be.
517
1500000
2000
Albo był tym, czym twierdził, że jest.
25:14
Which was he?
518
1502000
2000
Czym był?
25:16
I had to make that decision.
519
1504000
2000
Ja musiałem podjąć tę decyzję.
25:18
I couldn't prove it.
520
1506000
2000
Nie mogłem tego dowieść.
25:20
I couldn't take it to a laboratory
521
1508000
2000
Nie mogłem tego zabrać do laboratorium
25:22
and experiment with it.
522
1510000
2000
i zbadać.
25:24
But by faith I said, I believe him,
523
1512000
3000
Pełen wiary powiedziałem, wierzę Mu,
25:28
and he came into my heart
524
1516000
3000
i zagościł w moim sercu,
25:31
and changed my life.
525
1519000
2000
i zmienił moje życie.
25:33
And now I'm ready,
526
1521000
3000
Teraz jestem gotów,
25:36
when I hear that call,
527
1524000
2000
kiedy zostanę wezwany
25:38
to go into the presence of God.
528
1526000
3000
by udać się do Boga.
25:41
Thank you, and God bless all of you.
529
1529000
2000
Dziękuję i niech Bóg wam wszystkim błogosławi.
25:43
(Applause)
530
1531000
10000
(Oklaski)
25:54
Thank you for the privilege. It was great.
531
1542000
2000
Dziękuję za ten zaszczyt. Było wspaniale.
25:56
Richard Wurman: You did it.
532
1544000
2000
Richard Wurman: Udało ci się.
25:58
Thanks.
533
1546000
1000
Dzięki [niewyraźne].
26:00
(Applause)
534
1548000
15000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Billy Graham - PreacherIn his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents.
Why you should listen
According to his official bio, evangelist Billy Graham took the Bible literally where it says in Mark 16:15, "Go ye into all the world and preach the Gospel to every creature." It's possible that Graham preached the Gospel to more people in live audiences than anyone else in history -- nearly 215 million people in more than 185 countries and territories, with hundreds of millions more through television, video, film and webcasts.
Graham wrote some 25 books, and his counsel was sought by many US presidents. He was the first major evangelist to speak behind the Iron Curtain, calling for peace in countries throughout Eastern Europe and in the Soviet Union -- while during the Apartheid era he refused to visit South Africa until its government allowed for desegregated audiences. Through the praise and criticism of a public life that has nearly spanned a century, he held fast to his conviction that faith in Jesus is the only path to salvation.
Billy Graham | Speaker | TED.com