ABOUT THE SPEAKER
Billy Graham - Preacher
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents.

Why you should listen

According to his official bio, evangelist Billy Graham took the Bible literally where it says in Mark 16:15, "Go ye into all the world and preach the Gospel to every creature." It's possible that Graham preached the Gospel to more people in live audiences than anyone else in history -- nearly 215 million people in more than 185 countries and territories, with hundreds of millions more through television, video, film and webcasts.

Graham wrote some 25 books, and his counsel was sought by many US presidents. He was the first major evangelist to speak behind the Iron Curtain, calling for peace in countries throughout Eastern Europe and in the Soviet Union -- while during the Apartheid era he refused to visit South Africa until its government allowed for desegregated audiences. Through the praise and criticism of a public life that has nearly spanned a century, he held fast to his conviction that faith in Jesus is the only path to salvation.

More profile about the speaker
Billy Graham | Speaker | TED.com
TED1998

Billy Graham: On technology and faith

Billy Graham o technologii, wierze i cierpieniu.

Filmed:
2,963,155 views

W 1998 roku, Billy Graham zachwycał się na TED mocą technologii w poprawianiu ludzkiego życia i zmieniania świata -- ale jak mówi, koniec zła, cierpienia i śmierci nadejdzie dopiero wówczas, gdy ludzkość przyjmie Chrystusa. Legendarna TED talk z archiwum.
- Preacher
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:37
As a clergymanduchowny,
0
25000
2000
Będąc duchownym.
00:39
you can imaginewyobrażać sobie how
1
27000
2000
można sobie wyobrazić
00:41
out of placemiejsce I feel.
2
29000
2000
jak niestosownie się czuję.
00:43
I feel like a fishryba out of waterwoda,
3
31000
3000
Czuje się jak ryba pozbawiona wody
00:46
or maybe an owlSowa out of the airpowietrze.
4
34000
3000
lub może sowa powietrza.
00:49
(LaughterŚmiech)
5
37000
3000
(Śmiech)
00:52
I was preachinggłoszenie in SanSan JoseJose some time agotemu,
6
40000
3000
Jakiś czas temu wygłaszałem kazanie w San Jose
00:55
and my friendprzyjaciel MarkMark KvammeKvamme,
7
43000
3000
i mój przyjaciel, Mark Kvamme,
00:58
who helpedpomógł introduceprzedstawiać me
8
46000
2000
który wprowadził mnie
01:00
to this conferencekonferencja,
9
48000
2000
na tę konferencję,
01:03
broughtprzyniósł severalkilka CEOsPrezesów
10
51000
2000
przyprowadził kilku prezesów
01:05
and leadersprzywódcy
11
53000
3000
i przedstawicieli
01:08
of some of the companiesfirmy here in the SiliconKrzemu ValleyDolina
12
56000
3000
firm z Doliny Krzemowej,
01:11
to have breakfastśniadanie with me, or I with them.
13
59000
3000
aby zjedli ze mną śniadanie, albo ja z nimi.
01:15
And I was so stimulatedstymulowane.
14
63000
3000
Byłem bardzo podniecony,
01:18
And had suchtaki -- it was an
15
66000
2000
I miałem takie -- było to
01:20
eye-openingotwarcia oczu experiencedoświadczenie
16
68000
4000
otwierające szeroko czy doświadczenie
01:24
to hearsłyszeć them talk about
17
72000
2000
by móc posłuchać co mają do powiedzenia
01:26
the worldświat that is yetjeszcze to come
18
74000
3000
o świecie, który ma nadejść
01:30
throughprzez technologytechnologia
19
78000
2000
dzięki technologii
01:32
and sciencenauka.
20
80000
3000
i nauce.
01:35
I know that we're nearBlisko the endkoniec of this conferencekonferencja,
21
83000
3000
Wiem, że konferencja zbliża się do końca
01:39
and some of you maymoże be wonderingpełen zdumienia
22
87000
2000
i niektórzy z was zastanawiają się
01:41
why they have a speakergłośnik
23
89000
2000
dlaczego muszą słuchać mówcy
01:43
from the fieldpole of religionreligia.
24
91000
3000
z dziedziny religii.
01:48
RichardRichard can answerodpowiedź that,
25
96000
2000
Richard może odpowiedzieć na to pytanie,
01:50
because he madezrobiony that decisiondecyzja.
26
98000
2000
bo to on podjął taką decyzję.
01:52
But some yearslat agotemu I was on an elevatorwinda in PhiladelphiaPhiladelphia,
27
100000
3000
Kilka lat temu jechałem windą na dół,
01:55
comingprzyjście down.
28
103000
2000
w Filadelfii.
01:57
I was to addressadres a conferencekonferencja
29
105000
2000
Miałem wziąć udział w konferencji
01:59
at a hotelhotel.
30
107000
2000
w hotelu.
02:01
And on that elevatorwinda a man said,
31
109000
2000
I w tej windzie pewien człowiek powiedział:
02:03
"I hearsłyszeć BillyBilly GrahamGraham is stayingprzebywający in this hotelhotel."
32
111000
3000
"Słyszałem, że Billy Graham zatrzymał się w tym hotelu."
02:06
And anotherinne man lookedspojrzał in my directionkierunek and said,
33
114000
3000
A inny człowiek spojrzał w moim kierunku i powiedział:
02:09
"Yes, there he is. He's on this elevatorwinda with us."
34
117000
3000
"Tak, to on. Jest z nami w tej windzie."
02:12
And this man lookedspojrzał me up and down
35
120000
2000
I ten człowiek mierzył mnie od góry do dołu
02:14
for about 10 secondstowary drugiej jakości,
36
122000
2000
przez 10 sekund
02:16
and he said, "My, what an anticlimaxdołem!"
37
124000
2000
i powiedział: "Ojej, ale rozczarowanie!"
02:18
(LaughterŚmiech)
38
126000
5000
(Śmiech)
02:23
I hopenadzieja
39
131000
3000
Mam nadzieję --
02:27
that you won'tprzyzwyczajenie feel that these fewkilka momentschwile with me
40
135000
2000
że nie potraktujecie tych kilku chwil ze mną
02:29
is not a -- is an anticlimaxdołem,
41
137000
3000
jako rozczarowania
02:32
after all these tremendousogromny
42
140000
2000
po tych wspaniałych
02:34
talksrozmowy that you've heardsłyszał,
43
142000
3000
talks, których już wysłuchaliście,
02:37
and addressesadresy, whichktóry I intendzamierzać to listen to everykażdy one of them.
44
145000
3000
przemówień, których zamierzam wysłuchać wszystkich.
02:40
But I was
45
148000
3000
Kilka lat temu
02:43
on an airplanesamolot in the eastWschód some yearslat agotemu,
46
151000
3000
byłem w samolocie na Wschodzie
02:47
and the man sittingposiedzenie acrossprzez the aisleprzy przejściu from me
47
155000
3000
i był pewien mężczyzna siedzący rzędzie obok,
02:50
was the mayorburmistrz of CharlotteCharlotte, NorthPółnoc CarolinaCarolina.
48
158000
2000
burmistrz Charlotte, Karolina Północna.
02:52
His nameNazwa was JohnJohn BelkToborek. Some of you will probablyprawdopodobnie know him.
49
160000
3000
Nazywał się John Belk. Niektórzy z was go prawdopodobnie znają.
02:56
And there was a drunkpijany man on there,
50
164000
2000
Siedział tam również pewien pijany facet,
02:58
and he got up out of his seatsiedzenie two or threetrzy timesczasy,
51
166000
2000
który wstawał dwa czy trzy razy ze swojego miejsca
03:00
and he was makingzrobienie everybodywszyscy upsetzdenerwowany
52
168000
2000
i wszystkich denerwował
03:02
by what he was tryingpróbować to do.
53
170000
2000
tym co próbował zrobić,
03:04
And he was slappingSlapping the stewardessstewardessa
54
172000
2000
klepał i podszczypywał
03:06
and pinchingszczypanie her as she wentposzedł by,
55
174000
3000
przechodzące stewardessy,
03:09
and everybodywszyscy was upsetzdenerwowany with him.
56
177000
4000
i wszyscy byli zdenerwowani.
03:13
And finallywreszcie, JohnJohn BelkToborek said,
57
181000
2000
Aż w końcu John Belk powiedział,
03:15
"Do you know who'skto jest sittingposiedzenie here?"
58
183000
3000
"Wiesz kto tu siedzi?"
03:18
And the man said, "No, who?"
59
186000
2000
A ten mężczyzna odpowiedział: "Nie, kto?"
03:20
He said, "It's BillyBilly GrahamGraham,
60
188000
2000
Odpowiedział: "To Billy Graham,
03:22
the preacherkaznodzieja."
61
190000
2000
kaznodzieja."
03:24
He said, "You don't say!"
62
192000
2000
Mężczyzna odpowiedział: "Nie gadaj!"
03:26
And he turnedobrócony to me, and he said, "Put her there!"
63
194000
3000
Obrócił się do mnie i powiedział: "Posadź ją tam!"
03:29
He said, "Your sermonsKazań have certainlyna pewno helpedpomógł me."
64
197000
3000
Powiedział: "Twoje kazania z pewnością mi pomogły."
03:32
(LaughterŚmiech)
65
200000
8000
(Śmiech)
03:40
And I supposeprzypuszczać that that's trueprawdziwe
66
208000
2000
Przypuszczam, że odnosi się to
03:42
with thousandstysiące of people.
67
210000
2000
to tysięcy ludzi.
03:44
(LaughterŚmiech)
68
212000
7000
(Śmiech)
03:51
I know that as you have been peeringWpatrując się into the futureprzyszłość,
69
219000
3000
Skoro już wybiegaliśmy dziś w przyszłość,
03:55
and as we'vemamy heardsłyszał some of it here tonightdzisiejszej nocy,
70
223000
3000
i skoro usłyszeliśmy już o tym dzisiaj,
03:59
I would like to liverelacja na żywo in that agewiek
71
227000
3000
chciałbym żyć w tamtych czasach
04:02
and see what is going to be.
72
230000
3000
i zobaczyć co się wydarzy.
04:05
But I won'tprzyzwyczajenie,
73
233000
2000
Ale nie będę.
04:07
because I'm 80 yearslat oldstary. This is my eightiethosiemdziesiątym yearrok,
74
235000
3000
ponieważ mam 80 lat; to mój 80-ty rok,
04:10
and I know that my time is briefkrótki.
75
238000
3000
i wiem że pozostało mi. niewiele czasu
04:15
I have phlebitiszapalenie żył at the momentza chwilę, in bothobie legsnogi,
76
243000
3000
Mam zapalenie żył w obu nogach,
04:18
and that's the reasonpowód that I had to have a little help in gettinguzyskiwanie up here,
77
246000
3000
i dlatego właśnie potrzebowałem trochę pomocy, żeby się tu dostać,
04:21
because I have Parkinson'sZ chorobą Parkinsona diseasechoroba
78
249000
1000
w dodatku mam
04:22
in additiondodanie to that,
79
250000
2000
Parkinsona
04:24
and some other problemsproblemy that I won'tprzyzwyczajenie talk about.
80
252000
3000
i jeszcze inne problemy, o których nie będę mówić.
04:27
(LaughterŚmiech)
81
255000
2000
(Śmiech)
04:29
But this is not the first time
82
257000
2000
Ale nie jest to pierwszy raz
04:31
that we'vemamy had a technologicaltechniczny revolutionrewolucja.
83
259000
3000
kiedy przechodzimy rewolucję technologiczną.
04:36
We'veMamy had othersinni.
84
264000
2000
Były inne.
04:38
And there's one that I want to talk about.
85
266000
3000
Jest jedna, o której chciałbym pomówić.
04:42
In one generationgeneracja,
86
270000
2000
W pewnym pokoleniu,
04:44
the nationnaród of the people of IsraelIzrael
87
272000
3000
lud Izraela
04:47
had a tremendousogromny and dramaticdramatyczny changezmiana
88
275000
3000
przeszedł wielką i dramatyczną zmianę,
04:51
that madezrobiony them a great powermoc in the NearW pobliżu EastWschód.
89
279000
3000
dzięki której stali się wielką potęgą Bliskiego Wschodu.
04:55
A man by the nameNazwa of DavidDavid
90
283000
2000
Człowiek o imieniu Dawid
04:57
cameoprawa ołowiana witrażu to the thronetron,
91
285000
2000
zasiadł na tronie,
04:59
and KingKról DavidDavid becamestał się one of the great leadersprzywódcy
92
287000
3000
i król Dawid stał się jednym z wielkich przywódców
05:02
of his generationgeneracja.
93
290000
3000
swego pokolenia.
05:07
He was a man of tremendousogromny leadershipprzywództwo.
94
295000
2000
Był człowiekiem niesamowitej władzy.
05:10
He had the favorprzysługa of God with him.
95
298000
3000
Miał ze sobą przychylność Boga.
05:13
He was a brilliantznakomity poetpoeta,
96
301000
3000
Był świetnym poetą,
05:17
philosopherfilozof, writerpisarz, soldierżołnierz --
97
305000
3000
filozofem, pisarzem, żołnierzem
05:21
with strategiesstrategie in battlebitwa and conflictkonflikt
98
309000
3000
ze strategiami wojny
05:24
that people studybadanie even todaydzisiaj.
99
312000
2000
które są studiowane do dzisiaj.
05:27
But about two centurieswieki before DavidDavid,
100
315000
4000
Ale około dwóch wieków przed Dawidem,
05:31
the HittitesHetyci
101
319000
2000
Hetyci
05:33
had discoveredodkryty the secretsekret
102
321000
2000
odkryli sekret
05:35
of smeltingwytapiania and processingprzetwarzanie of ironżelazo,
103
323000
3000
wytapiania i przetwarzania żelaza,
05:39
and, slowlypowoli, that skillumiejętność spreadrozpiętość.
104
327000
2000
i powoli umiejętności te rozpowszechniły się.
05:41
But they wouldn'tnie allowdopuszczać the IsraelisIzraelczycy
105
329000
3000
Ale nie pozwolili Izraelitom
05:44
to look into it, or to have any.
106
332000
3000
posiąść jakiejkolwiek wiedzy na ten temat.
05:48
But DavidDavid changedzmienione all of that,
107
336000
2000
Wszystko zmienił Dawid,
05:50
and he introducedwprowadzony the IronŻelazko AgeWiek
108
338000
2000
zapoczątkował erę żelaza
05:52
to IsraelIzrael.
109
340000
2000
w Izraelu.
05:54
And the BibleBiblii saysmówi that DavidDavid laidpołożony up great storessklepy of ironżelazo,
110
342000
3000
Według Biblii, Dawid zgromadził ogromne złoża żelaza,
05:58
and whichktóry archaeologistsArcheolodzy have founduznany,
111
346000
2000
które zostały znalezione przez archeologów
06:00
that in present-daydzień dzisiejszy PalestinePalestyna,
112
348000
2000
w dzisiejszej Palestynie,
06:02
there are evidencesdowody of that generationgeneracja.
113
350000
3000
gdzie znajdują się dowody istnienia tamtej cywilizacji.
06:06
Now, insteadzamiast of crudesurowy toolsprzybory
114
354000
3000
Zamiast prymitywnych narzędzi
06:09
madezrobiony of stickskije and stoneskamienie,
115
357000
3000
z patyków i kamieni,
06:12
IsraelIzrael now had ironżelazo plowsPługi,
116
360000
3000
Izrael dysponował żelaznymi pługami,
06:15
and sicklessierpy, and hoesMotyki
117
363000
2000
sierpami i motykami,
06:17
and militarywojskowy weaponsBronie.
118
365000
3000
i bronią.
06:20
And in the coursekurs of one generationgeneracja,
119
368000
2000
W czasie trwania jednej cywilizacji,
06:23
IsraelIzrael was completelycałkowicie changedzmienione.
120
371000
3000
Izrael całkowicie się zmienił.
06:26
The introductionwprowadzenie of ironżelazo, in some wayssposoby,
121
374000
3000
Wprowadzenie żelaza miało w pewnym sensie
06:29
had an impactwpływ
122
377000
3000
wpływ,
06:32
a little bitkawałek like the microchipukł.
123
380000
2000
troche podobnie do mikro chipu,
06:34
has had on our generationgeneracja.
124
382000
2000
na nasze pokolenie.
06:41
And
125
389000
2000
I
06:43
DavidDavid founduznany
126
391000
2000
Dawid zauważył,
06:45
that there were manywiele problemsproblemy that technologytechnologia could not solverozwiązać.
127
393000
3000
że jest wiele problemów, których technologia nie mogła rozwiązać.
06:49
There were manywiele problemsproblemy still left.
128
397000
3000
Wiele problemów zostało nierozwiązanych.
06:54
And they're still with us, and you haven'tnie mam solvedrozwiązany them,
129
402000
3000
I cały czas są z nami - nierozwiązane,
06:57
and I haven'tnie mam heardsłyszał anybodyktoś here speakmówić to that.
130
405000
3000
Nie słyszałem tutaj dziś nikogo, kto by o tym wspomniał.
07:01
How do we solverozwiązać these threetrzy problemsproblemy
131
409000
2000
Jak rozwiązać te trzy problemy,
07:03
that I'd like to mentionwzmianka?
132
411000
2000
które chciałbym wymienić?
07:06
The first one that DavidDavid saw
133
414000
2000
Pierwszym co zobaczył Dawid,
07:08
was humanczłowiek evilzło.
134
416000
2000
było ludzkie zło.
07:10
Where does it come from?
135
418000
3000
Skąd ono pochodzi?
07:13
How do we solverozwiązać it?
136
421000
2000
Jak z nim walczymy?
07:15
Over again and again
137
423000
2000
Ciągle to samo
07:17
in the PsalmsPsalmy,
138
425000
2000
w Księdze Psalmów,
07:19
whichktóry GladstoneGladstone said was the greatestnajwiększy bookksiążka in the worldświat,
139
427000
3000
którą Gladstone uważa za najwspanialszą książkę na świecie
07:24
DavidDavid describesopisuje the evilszło of the humanczłowiek racewyścigi.
140
432000
3000
Dawid opisuje zło ludzkiej rasy.
07:27
And yetjeszcze he saysmówi,
141
435000
2000
Mówi:
07:29
"He restoresprzywraca my souldusza."
142
437000
3000
"Orzeźwia moją duszę".
07:32
Have you ever thought about what a contradictionsprzeczność we are?
143
440000
3000
Zastanawialiście się kiedyś jakim jesteśmy zaprzeczeniem?
07:35
On one handdłoń, we can probesonda the deepestnajgłębszy secretstajniki of the universewszechświat
144
443000
4000
Z jednej strony możemy zgłębiać największe tajemnice wszechświata
07:39
and dramaticallydramatycznie pushPchać back the frontiersgranic of technologytechnologia,
145
447000
4000
i radykalnie przesuwać granicę technologii,
07:43
as this conferencekonferencja vividlyżywo demonstratespokazuje.
146
451000
4000
co wyraźnie ukazuje ta konferencja.
07:48
We'veMamy seenwidziany underpod the seamorze,
147
456000
2000
Widzieliśmy co jest 5 km
07:50
threetrzy milesmile down,
148
458000
2000
pod wodą,
07:52
or galaxiesgalaktyki hundredssetki of billionsmiliardy of yearslat
149
460000
3000
lub galaktyki znajdujące się miliardy lat
07:55
out in the futureprzyszłość.
150
463000
2000
przed nami
07:58
But on the other handdłoń,
151
466000
2000
Z drugiej jednak strony,
08:01
something is wrongźle.
152
469000
2000
coś jest nie tak.
08:05
Our battleshipsPancerniki,
153
473000
2000
Nasze statki wojenne,
08:07
our soldiersżołnierski,
154
475000
2000
nasi żołnierze,
08:09
are on a frontiergranica now,
155
477000
2000
są teraz na granicy
08:11
almostprawie readygotowy to go to warwojna
156
479000
2000
prawie gotowi do walki
08:13
with IraqIrak.
157
481000
2000
z Irakiem.
08:15
Now, what causesprzyczyny this?
158
483000
2000
I gdzie jest tego przyczyna?
08:17
Why do we have these warswojny in everykażdy generationgeneracja,
159
485000
3000
Czemu w każdym pokoleniu są wojny,
08:20
and in everykażdy partczęść of the worldświat?
160
488000
3000
w każdym miejscu na świecie?
08:23
And revolutionsrewolucje?
161
491000
2000
I rewolucje?
08:26
We can't get alongwzdłuż with other people,
162
494000
2000
Nie możemy dogadać się z innymi ludźmi,
08:28
even in our ownwłasny familiesrodziny.
163
496000
2000
nawet w naszych rodzinach.
08:30
We find ourselvesmy sami in the paralyzingparaliżujący gripuchwyt
164
498000
2000
Znajdujemy się w paraliżującym uścisku
08:32
of self-destructiveautodestrukcyjne habitszwyczaje we can't breakprzerwa.
165
500000
3000
samodestrukcyjnych nawyków, których nie potrafimy się pozbyć.
08:36
RacismRasizm and injusticeniesprawiedliwość and violenceprzemoc sweepzamiatać our worldświat,
166
504000
3000
Na świecie szerzą się rasizm, niesprawiedliwość i przemoc,
08:39
bringingprzynoszący a tragictragiczny harvestżniwa of heartacheból serca and deathśmierć.
167
507000
4000
przynosząc tragiczny plon w postaci niepokoju i śmierci.
08:45
Even the mostwiększość sophisticatedwyrafinowany amongpośród us
168
513000
2000
Nawet najbardziej wyrafinowani spośród nas
08:47
seemwydać się powerlessbezsilny to breakprzerwa this cyclecykl.
169
515000
3000
są bezsilni by wyrwać się z tego kręgu.
08:50
I would like to see OracleOracle
170
518000
2000
Chciałbym widzieć wyrocznie
08:52
take up that,
171
520000
2000
jak próbuje.
08:55
or
172
523000
3000
Lub
08:58
some other
173
526000
2000
jakiegoś innego
09:00
technologicaltechniczny geniusesgeniusze work on this.
174
528000
4000
technologicznego geniusza.
09:04
How do we changezmiana man,
175
532000
3000
Jak zmienić człowieka
09:08
so that he doesn't liekłamstwo and cheatoszustwo,
176
536000
2000
tak by nie kłamał i oszukiwał,
09:10
and our newspapersgazety are not filledwypełniony with storieshistorie
177
538000
3000
żeby nasze gazety nie były pełne historii
09:13
of fraudoszustwa in businessbiznes or laborpraca
178
541000
2000
oszustw w biznesie lub pracy
09:15
or athleticsLekkoatletyka or wherevergdziekolwiek?
179
543000
3000
lub lekkoatletyce lub gdziekolwiek indziej?
09:20
The BibleBiblii saysmówi the problemproblem is withinw ciągu us,
180
548000
4000
Według biblii problem tkwi w nas,
09:24
withinw ciągu our heartskiery and our soulsdusze.
181
552000
3000
w naszych sercach i w naszych duszach.
09:27
Our problemproblem is that we are separatedrozdzielony
182
555000
2000
Naszym problemem jest to, że jesteśmy oddzieleni
09:29
from our CreatorTwórca,
183
557000
3000
od naszego Stwórcy,
09:32
whichktóry we call God,
184
560000
2000
którego nazywamy Bogiem,
09:34
and we need to have our soulsdusze restoredprzywrócone,
185
562000
2000
i musimy orzeźwić nasze dusze,
09:39
something only God can do.
186
567000
2000
a to coś, co może zrobić tylko Bóg.
09:41
JesusJezusa said, "For out of the heartserce
187
569000
2000
Jezus powiedział: "Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego
09:43
come evilzło thoughtsmyśli:
188
571000
2000
pochodzą złe myśli:
09:45
murdersmorderstw, sexualseksualny immoralityniemoralność,
189
573000
3000
zabójstwa, nierząd,
09:48
theftkradzież, falsefałszywy testimoniesświadectwa,
190
576000
3000
kradzieże, kłamstwa,
09:51
slanderoszczerstwo."
191
579000
2000
oszczerstwa."
09:53
The BritishBrytyjskie philosopherfilozof BertrandBertrand RussellRussell
192
581000
2000
Brytyjski filozof Bertrand Russell
09:55
was not a religiousreligijny man,
193
583000
3000
nie był religijnym człowiekiem,
09:58
but he said, "It's in our heartskiery that the evilzło lieskłamstwa,
194
586000
3000
ale powiedział: "To w naszych sercach tkwi zło,
10:01
and it's from our heartskiery
195
589000
2000
i to z naszych serc
10:03
that it mustmusi be pluckedwyrwany out."
196
591000
3000
musi zostać wyrwane."
10:06
AlbertAlbert EinsteinEinstein --
197
594000
2000
Albert Einstein --
10:08
I was just talkingmówić to someonektoś, when I was speakingmówienie at PrincetonPrinceton,
198
596000
3000
Rozmawiałem z kimś -- jak wykładałem na Princeton,
10:11
and I metspotkał
199
599000
2000
i spotkałem
10:13
MrMr. EinsteinEinstein.
200
601000
2000
Einsteina.
10:15
He didn't have a doctor'slekarza degreestopień, because he said
201
603000
2000
Nie miał doktoratu, bo jak powiedział,
10:17
nobodynikt was qualifiedkwalifikacje to give him one.
202
605000
2000
nikt nie jest wykwalifikowany by mu doktorat nadać.
10:19
(LaughterŚmiech)
203
607000
4000
(Śmiech)
10:23
But he madezrobiony this statementkomunikat.
204
611000
2000
Ale powiedział jeszcze jedną rzecz.
10:25
He said, "It's easierłatwiejsze to denaturedenaturacji plutoniumPluton
205
613000
3000
Mianowicie: "Łatwiej jest oczyścić pluton
10:28
than to denaturedenaturacji the evilzło spiritduch of man."
206
616000
3000
niż oczyścić złego ducha człowieka".
10:31
And manywiele of you, I'm sure,
207
619000
2000
Jestem pewien, że wielu z was
10:33
have thought about that
208
621000
2000
nad tym myślało
10:35
and puzzledzdziwienie over it.
209
623000
2000
i próbowało to rozwiązać.
10:37
You've seenwidziany people
210
625000
2000
Widzieliście ludzi
10:39
take beneficialkorzystne technologicaltechniczny advanceszaliczki,
211
627000
3000
korzystających w osiągnięć technologii,
10:42
suchtaki as the InternetInternet we'vemamy heardsłyszał about tonightdzisiejszej nocy,
212
630000
2000
takich jak internet, o którym dzisiaj już słuchaliście,
10:44
and twistTwist them into something corruptinguszkodzenia.
213
632000
4000
i zmieniających je w coś niepokojącego.
10:48
You've seenwidziany brilliantznakomity people deviseopracowania computerkomputer viruseswirusy
214
636000
3000
Widzieliście błyskotliwych ludzi wymyślających wirusy komputerowe
10:51
that bringprzynieść down wholecały systemssystemy.
215
639000
3000
niszczące całe systemy.
10:54
The OklahomaOklahoma CityMiasto bombingbombardowanie was simpleprosty technologytechnologia,
216
642000
3000
Bombardowanie Oklahoma City było prostą technologią,
10:57
horriblypotwornie used.
217
645000
2000
użytą w potworny sposób.
11:00
The problemproblem is not technologytechnologia.
218
648000
2000
Problemem nie jest technologia.
11:02
The problemproblem is the personosoba or personsosoby usingza pomocą it.
219
650000
4000
Problemem jest człowiek lub ludzie ją używający.
11:07
KingKról DavidDavid said
220
655000
2000
Król Dawid Powiedział,
11:09
that he knewwiedziałem the depthsgłębokości of his ownwłasny souldusza.
221
657000
3000
że znał głębie swej własnej duszy.
11:12
He couldn'tnie mógł freewolny himselfsamego siebie from personalosobisty problemsproblemy
222
660000
3000
Nie mógł uwolnić się od problemów osobistych
11:15
and personalosobisty evilszło
223
663000
3000
i osobistego zła,
11:18
that includedw zestawie murdermorderstwo and adulterycudzołóstwo.
224
666000
2000
wliczając w to morderstwo i cudzołóstwo.
11:21
YetJeszcze KingKról DavidDavid soughtposzukiwany God'sBoga forgivenessprzebaczenie,
225
669000
2000
Jednak Król Dawid pragnął bożego przebaczenia
11:23
and said, "You can restoreprzywracać my souldusza."
226
671000
3000
i powiedział: "Możesz orzeźwić moją duszę"
11:26
You see, the BibleBiblii teachesuczy
227
674000
3000
Zauważcie, że Biblia naucza,
11:29
that we're more than a bodyciało and a mindumysł.
228
677000
3000
że jesteśmy czymś więcej niż ciało i umysł.
11:33
We are a souldusza.
229
681000
3000
Mamy duszę.
11:36
And there's something insidewewnątrz of us
230
684000
3000
Jest coś w środku nas
11:39
that is beyondpoza our understandingzrozumienie.
231
687000
3000
co jest poza rozumowym zrozumieniem,
11:42
That's the partczęść of us that yearnspragnie
232
690000
3000
To część nas tęskniąca
11:45
for God, or something more
233
693000
3000
za Bogiem, lub czymś więcej
11:48
than we find in technologytechnologia.
234
696000
3000
niż to co znajdujemy w technologii.
11:51
Your souldusza is that partczęść of you that
235
699000
2000
Dusza jest tą częścią was,
11:53
yearnspragnie for meaningznaczenie in life,
236
701000
2000
która tęskni za znaczeniem w życiu,
11:55
and whichktóry seeksStara for something beyondpoza this life.
237
703000
3000
i która szuka czegoś poza tym życiem.
11:58
It's the partczęść of you that yearnspragnie, really, for God.
238
706000
2000
To część z was, która naprawdę tęskni za Bogiem.
12:00
I find [that] youngmłody people all over the worldświat
239
708000
2000
Na całym świecie widzę ludzi
12:02
are searchingbadawczy for something.
240
710000
3000
poszukujących czegoś.
12:05
They don't know what it is. I speakmówić at manywiele universitiesuniwersytety,
241
713000
3000
Nie wiedzą co to jest. Przemawiam na wielu uniwersytetach
12:08
and I have manywiele questionspytania and answerodpowiedź periodsokresy, and
242
716000
3000
i mam wiele modułów na zadawanie pytań, i --
12:11
whetherczy it's CambridgeCambridge, or HarvardHarvard,
243
719000
2000
czy jest to Cambridge czy Harvard
12:13
or OxfordOxford --
244
721000
2000
lub Oxford --
12:15
I've spokenMówiony at all of those universitiesuniwersytety.
245
723000
2000
Przemawiałem na wszystkich tych uniwersytetach.
12:17
I'm going to HarvardHarvard in about threetrzy or fourcztery --
246
725000
2000
Wybieram się na Harvard za trzy lub cztery --
12:19
no, it's about two monthsmiesiące from now --
247
727000
2000
nie, za około dwa miesiące od teraz,
12:21
to give a lecturewykład.
248
729000
2000
by wygłosić wykład.
12:23
And I'll be askedspytał the samepodobnie questionspytania that I was askedspytał
249
731000
2000
I będę pytany o to samo o co byłem pytany
12:25
the last fewkilka timesczasy I've been there.
250
733000
3000
już kilkakrotnie, gdy tam byłem.
12:28
And it'llbędzie be on
251
736000
2000
I będzie to
12:30
these questionspytania:
252
738000
2000
te kilka pytań:
12:32
where did I come from? Why am I here? Where am I going?
253
740000
3000
Skąd się wziąłem? Dlaczego tu jestem? Dokąd zmierzam?
12:35
What's life all about? Why am I here?
254
743000
3000
Co jest najważniejsze w życiu? Dlaczego tu jestem?
12:39
Even if you have no religiousreligijny beliefwiara,
255
747000
2000
Nawet jeśli jesteście niewierzący,
12:41
there are timesczasy when you wondercud that there's something elsejeszcze.
256
749000
3000
są pewne momenty kiedy myślicie, że jest coś jeszcze.
12:44
ThomasThomas EdisonEdison alsorównież said,
257
752000
3000
Thomas Edison powiedział także:
12:47
"When you see everything that happensdzieje się in the worldświat of sciencenauka,
258
755000
3000
Widząc wszystko co dzieje się w świecie nauki,
12:50
and in the workingpracujący of the universewszechświat,
259
758000
2000
i w funkcjonowaniu wszechświata,
12:52
you cannotnie może denyzaprzeczać that there's a captainkapitan on the bridgemost."
260
760000
3000
nie można zaprzeczyć obecności kapitana na mostku:.
12:56
I rememberZapamiętaj oncepewnego razu,
261
764000
2000
Pamiętam jak kiedyś
12:58
I satsob besideoprócz MrsMrs. GorbachevGorbaczow
262
766000
2000
siedziałem Pani Gorbaczow
13:00
at a WhiteBiały HouseDom dinnerobiad.
263
768000
2000
na kolacji w Białym Domu.
13:03
I wentposzedł to AmbassadorAmbasador DobryninDobrynin, whomkogo I knewwiedziałem very well.
264
771000
2000
Udałem się do ambasadora Dobrynina, którego bardzo dobrze znałem,
13:05
And I'd been to RussiaRosja severalkilka timesczasy underpod the CommunistsKomuniści,
265
773000
4000
byłem w Rosji kilka razy za rządów Komunistów,
13:09
and they'doni by givendany me marvelouscudowny freedomwolność that I didn't expectoczekiwać.
266
777000
4000
i dostałem fenomenalnie dużo wolności, czego nie oczekiwałem.
13:15
And I knewwiedziałem MrMr. DobryninDobrynin very well,
267
783000
2000
Dobrynina znałem bardzo dobrze.
13:17
and I said,
268
785000
2000
i powiedziałem:
13:19
"I'm going to sitsiedzieć besideoprócz MrsMrs. GorbachevGorbaczow tonightdzisiejszej nocy.
269
787000
3000
"Będę siedział przy Pani Gorbaczow.
13:22
What shallpowinien I talk to her about?"
270
790000
2000
O czym mam z nią rozmawiać?"
13:24
And he surprisedzaskoczony me with the answerodpowiedź.
271
792000
2000
Zaskoczył mnie odpowiedzią.
13:26
He said, "Talk to her about religionreligia and philosophyfilozofia.
272
794000
3000
Powiedział: "Porozmawiaj z nią o religii i filozofii.
13:29
That's what she's really interestedzainteresowany in."
273
797000
3000
Tym naprawdę jest zainteresowana.
13:32
I was a little bitkawałek surprisedzaskoczony, but that eveningwieczór
274
800000
3000
Byłem trochę zaskoczony, ale tego wieczoru
13:35
that's what we talkedrozmawialiśmy about,
275
803000
2000
właśnie o tym rozmawialiśmy
13:37
and it was a stimulatingstymulowanie conversationrozmowa.
276
805000
2000
i była to inspirująca rozmowa,
13:39
And afterwardpóźniej, she said,
277
807000
2000
a na koniec powiedziała:
13:41
"You know, I'm an atheistateista,
278
809000
2000
"Wiesz, jestem ateistką,
13:43
but I know that there's something up there
279
811000
2000
ale wiem że jest nad nami
13:45
higherwyższy than we are."
280
813000
3000
coś wyższego.
13:48
The seconddruga problemproblem
281
816000
2000
Drugim problemem jest to,
13:50
that KingKról DavidDavid realizedrealizowany he could not solverozwiązać
282
818000
3000
że król Dawid zrozumiał, że nie rozwiąże
13:54
was the problemproblem of humanczłowiek sufferingcierpienie.
283
822000
2000
problemu ludzkiego cierpienia.
13:56
WritingPiśmie the oldestnajstarsze bookksiążka in the worldświat was JobZadanie,
284
824000
3000
Hiob pisał najstarszą książkę na świecie,
13:59
and he said,
285
827000
2000
powiedział:
14:01
"Man is bornurodzony untodo troublekłopot as the sparksiskry flylatać upwardw górę."
286
829000
3000
"To człowiek się rodzi, by jęczeć, jak iskra, by unieść się w górę".
14:05
Yes, to be sure, sciencenauka has doneGotowe much to pushPchać back
287
833000
3000
Tak, dla pewności, nauka zrobiła wiele by zredukować
14:08
certainpewny typestypy of humanczłowiek sufferingcierpienie.
288
836000
3000
pewne typy ludzkiego cierpienia.
14:11
But I'm --
289
839000
2000
Ale ja --
14:13
in a fewkilka monthsmiesiące, I'll be 80 yearslat of agewiek.
290
841000
3000
za kilka miesięcy skończę 80 lat.
14:16
I admitprzyznać that I'm very gratefulwdzięczny
291
844000
2000
Muszę przyznać, że jestem wdzięczny
14:18
for all the medicalmedyczny advanceszaliczki
292
846000
2000
za wszystkie osiągnięcia medyczne,
14:20
that have kepttrzymane me in relativelystosunkowo good healthzdrowie
293
848000
2000
które pozwoliły mi cieszyć się w miarę dobrym zdrowiem
14:22
all these yearslat.
294
850000
2000
przez te wszystkie lata.
14:24
My doctorslekarze at the MayoMayo ClinicKliniki urgedwezwał me
295
852000
2000
Moi lekarze z Kliniki Mayo odradzali
14:26
not to take this tripwycieczka out here to this -- to be here.
296
854000
3000
mi wycieczkę tutaj.
14:30
I haven'tnie mam givendany a talk in nearlyprawie fourcztery monthsmiesiące.
297
858000
3000
Nie przemawiałem od prawie czterech miesięcy.
14:35
And when you speakmówić as much as I do,
298
863000
2000
Jeśli mówi się tyle co ja,
14:37
threetrzy or fourcztery timesczasy a day,
299
865000
2000
trzy lub cztery razy dziennie,
14:39
you get rustyzardzewiały.
300
867000
2000
można trochę "zardzewieć".
14:41
That's the reasonpowód I'm usingza pomocą this podiumpodium
301
869000
2000
Dlatego korzystam z tego podestu
14:43
and usingza pomocą these notesnotatki.
302
871000
3000
i notatek.
14:46
EveryKażdy time you ever hearsłyszeć me on the televisiontelewizja or somewheregdzieś,
303
874000
3000
Zawsze gdy słyszycie mnie w telewizji lub gdziekolwiek indziej,
14:49
I'm ad-libbingAD-libbing.
304
877000
2000
Improwizuję.
14:51
I'm not readingczytanie. I never readczytać an addressadres.
305
879000
3000
Nie czytam. Nigdy nie czytam przemówień.
14:55
I never readczytać a speechprzemówienie or a talk or a lecturewykład.
306
883000
2000
Nigdy nie czytam mów, talk lub wykładów.
14:59
I talk adogłoszenie liblib.
307
887000
2000
Improwizuję.
15:01
But tonightdzisiejszej nocy, I've
308
889000
2000
Lecz dzisiejszego wieczoru
15:03
got some notesnotatki here so that if
309
891000
2000
przygotowałem trochę notatek, na wypadek
15:05
I beginzaczynać to forgetzapomnieć,
310
893000
2000
gdybym zaczął zapominać,
15:07
whichktóry I do sometimesczasami,
311
895000
3000
co mi się czasem zdarza,
15:10
I've got something I can turnskręcać to.
312
898000
3000
i mam coś do czego mogę zajrzeć.
15:13
But even here amongpośród us,
313
901000
2000
Ale nawet tu, wśród nas,
15:17
mostwiększość --
314
905000
2000
najbardziej --
15:21
in the mostwiększość advancedzaawansowane societyspołeczeństwo in the worldświat,
315
909000
3000
w najbardziej rozwiniętej społeczności na świecie,
15:24
we have povertyubóstwo.
316
912000
2000
mamy biedę.
15:26
We have familiesrodziny that self-destructFunkcja samozniszczenia,
317
914000
3000
Mamy rodziny, które niszczą się od środka,
15:29
friendsprzyjaciele that betrayzdradzić us.
318
917000
2000
przyjaciół, którzy nas zdradzają.
15:31
UnbearableNie do zniesienia psychologicalpsychologiczny pressurespresje bearNiedźwiedź down on us.
319
919000
3000
Ciążą nam psychologiczne naciski nie do zniesienia.
15:34
I've never metspotkał a personosoba in the worldświat
320
922000
2000
Nigdy nie spotkałem człowieka,
15:36
that didn't have a problemproblem
321
924000
2000
który by nie miał problemów
15:38
or a worrymartwić się.
322
926000
2000
lub zmartwień.
15:40
Why do we sufferponieść? It's an age-oldodwieczny questionpytanie
323
928000
3000
Dlaczego cierpimy? To pytanie stare jak świat,
15:43
that we haven'tnie mam answeredodpowiedział.
324
931000
2000
na które jeszcze nie znaleźliśmy odpowiedzi.
15:45
YetJeszcze DavidDavid again and again said
325
933000
3000
Dawid na okrągło mówił,
15:49
that he would turnskręcać to God.
326
937000
3000
że zwróci się do Boga.
15:52
He said, "The LordPan is my shepherdpasterz."
327
940000
3000
Mówił: "Pan jest moim pasterzem".
15:56
The finalfinał problemproblem that DavidDavid knewwiedziałem he could not solverozwiązać
328
944000
4000
Ostatnim problemem, którego Dawid wiedział że nie rozwiąże
16:00
was deathśmierć.
329
948000
2000
była śmierć.
16:03
ManyWiele commentatorsKomentatorzy have said that deathśmierć
330
951000
2000
Wielu interpretatorów twierdziło, że śmierć
16:05
is the forbiddenzabroniony subjectPrzedmiot of our generationgeneracja.
331
953000
3000
jest w naszej generacji tematem tabu.
16:08
MostWiększość people liverelacja na żywo as if
332
956000
3000
Wielu ludzi żyje tak, jakby
16:11
they're never going to dieumierać.
333
959000
2000
nigdy nie mieli umrzeć.
16:13
TechnologyTechnologia projectsprojektowanie the mythmit
334
961000
3000
Technologia stwarza mit
16:16
of controlkontrola over our mortalityśmiertelność.
335
964000
3000
kontroli nad życiem i śmiercią.
16:20
We see people on our screensekrany.
336
968000
2000
Na ekranie widzimy ludzi.
16:22
MarilynMarilyn MonroeMonroe is just as beautifulpiękny on the screenekran
337
970000
2000
Marilyn Monroe na ekranie jest tak samo piękna
16:24
as she was in personosoba,
338
972000
2000
jak była w rzeczywistości,
16:26
and our -- manywiele youngmłody people think she's still aliveżywy.
339
974000
3000
i wielu ludzi myśli, że nadal żyje.
16:30
They don't know that she's deadnie żyje.
340
978000
2000
Nie wiedzą, że umarła.
16:32
Or ClarkClark GableDwuspadowy, or whoeverktokolwiek it is.
341
980000
2000
Albo Clark Gable lub ktokolwiek inny.
16:34
The oldstary starsgwiazdy, they come to life.
342
982000
4000
Stare gwiazdy powracają do życia.
16:38
And they're --
343
986000
2000
I są --
16:41
they're just as great on that screenekran as they were in personosoba.
344
989000
3000
są wspaniałe na ekranie tak jak były w rzeczywistości.
16:46
But deathśmierć is inevitablenieunikniony.
345
994000
2000
Lecz śmierć jest nieunikniona.
16:48
I spokeprzemówił some time agotemu to
346
996000
3000
Jakiś czas temu przemaiwałem
16:51
a jointpołączenie sessionsesja of CongressKongres, last yearrok.
347
999000
3000
przed połączonymi Izbami Kongresu.
16:55
And we were meetingspotkanie in that roompokój,
348
1003000
2000
Spotkaliśmy się w sali,
16:58
the statuestatua roompokój.
349
1006000
2000
głównej --
17:00
About 300 of them were there.
350
1008000
2000
było około 300 osób.
17:03
And I said, "There's one thing that we have in commonpospolity in this roompokój,
351
1011000
4000
Powiedziałem: "Jest jedna rzecz, która nas wszystkich łączy,
17:07
all of us togetherRazem, whetherczy RepublicanRepublikański or DemocratDemokrata,
352
1015000
2000
wszystkich, Republikanów czy Demokratów,
17:10
or whoeverktokolwiek."
353
1018000
2000
czy kogokolwiek:.
17:12
I said, "We're all going to dieumierać.
354
1020000
2000
Powiedziałem: "Wszyscy kiedyś umrzemy".
17:14
And we have that in commonpospolity with all these great menmężczyźni of the pastprzeszłość
355
1022000
3000
I to nas łączy ze wszystkimi wielkimi ludźmi z przeszłości,
17:17
that are staringgapiowski down at us."
356
1025000
3000
którzy teraz na nas patrzą z góry.
17:21
And it's oftenczęsto difficulttrudny for youngmłody people
357
1029000
2000
Młodym ludziom bardzo często trudno
17:23
to understandzrozumieć that.
358
1031000
2000
jest to zrozumieć.
17:26
It's difficulttrudny for them to understandzrozumieć that they're going to dieumierać.
359
1034000
3000
Ciężko i pojąć, że kiedyś umrą.
17:30
As the ancientstarożytny writerpisarz of EcclesiastesKsięga Koheleta wrotenapisał,
360
1038000
4000
Jak napisał starożytny filozof Ecclesiastes,
17:34
he said, there's everykażdy activityczynność underpod heavenniebo.
361
1042000
3000
każda rzecz ma swój czas, i każde przedsięwzięcie ma swój czas pod niebem.
17:38
There's a time to be bornurodzony,
362
1046000
3000
Jest czas narodzin,
17:41
and there's a time to dieumierać.
363
1049000
2000
I czas śmierci.
17:43
I've stoodstał at the deathbedłożu śmierci
364
1051000
3000
Byłem przy łożu śmierci
17:46
of severalkilka famoussławny people,
365
1054000
2000
kilku sławnych osób,
17:48
whomkogo you would know.
366
1056000
2000
których pewnie znacie.
17:50
I've talkedrozmawialiśmy to them.
367
1058000
2000
Rozmawiałem z nimi.
17:52
I've seenwidziany them in those agonizingbolesny momentschwile
368
1060000
2000
Widziałem ich w chwili agonii,
17:54
when they were scaredprzerażony to deathśmierć.
369
1062000
3000
gdy byli przestraszeni na śmierć.
17:57
And yetjeszcze, a fewkilka yearslat earlierwcześniej,
370
1065000
3000
A jednak kilka lat wstecz,
18:01
deathśmierć never crossedskrzyżowany theirich mindumysł.
371
1069000
2000
śmierć im nawet nie przeszła przez myśl.
18:03
I talkedrozmawialiśmy to a womankobieta this pastprzeszłość weektydzień
372
1071000
3000
W zeszłym tygodniu rozmawiałem z pewną kobietą,
18:07
whosektórego fatherojciec
373
1075000
2000
której ojciec
18:10
was a famoussławny doctorlekarz.
374
1078000
2000
był sławnym lekarzem.
18:13
She said he never thought of God, never talkedrozmawialiśmy about God,
375
1081000
3000
Powiedziała, że nigdy nie myślał o Bogu, nigdy nie mówił o Bogu,
18:16
didn't believe in God. He was an atheistateista.
376
1084000
3000
nie wierzył w Boga. Był ateistą.
18:21
But she said,
377
1089000
2000
Powiedziała również,
18:23
as he cameoprawa ołowiana witrażu to dieumierać,
378
1091000
2000
że gdy umierał,
18:25
he satsob up on the sidebok of the bedłóżko one day,
379
1093000
4000
usiadł pewnego dnia na skraju łóżka,
18:29
and he askedspytał the nursepielęgniarka if he could see the chaplainKapelan.
380
1097000
3000
i zapytał pielęgniarkę, czy mógłby zobaczyć się z kapelanem.
18:32
And he said, for the first time in his life
381
1100000
2000
Pierwszy raz w życiu powiedział,
18:34
he'don by thought about the inevitablenieunikniony,
382
1102000
3000
że myśli o nieuniknionym,
18:39
and about God.
383
1107000
2000
i o Bogu.
18:41
Was there a God?
384
1109000
2000
Czy był tam Bóg?
18:45
A fewkilka yearslat agotemu, a universityUniwersytet studentstudent askedspytał me,
385
1113000
3000
Kilka lat temu, pewien student zapytał mnie,
18:49
"What is the greatestnajwiększy surpriseniespodzianka in your life?"
386
1117000
3000
"Jaka jest moja największa niespodzianka w życiu?"
18:52
And I said, "The greatestnajwiększy surpriseniespodzianka in my life
387
1120000
2000
Odpowiedziałem, że największą niespodzianką
18:54
is the brevityzwięzłość of life.
388
1122000
3000
jest krótkość życia.
18:57
It passesKarnety so fastszybki."
389
1125000
3000
Tak szybka przemija.
19:02
But it does not need to have to be that way.
390
1130000
2000
Ale wcale nie musi tak być.
19:04
WernherWernher vonvon BraunBraun,
391
1132000
3000
Werner von Braun
19:07
in the aftermathnastępstwa of WorldŚwiat WarWojny IIII concludedzakończony, quotezacytować:
392
1135000
3000
po zakończeniu II Wojny Światowej, powiedział:
19:10
"sciencenauka and religionreligia are not antagonistsantagonistów.
393
1138000
3000
Nauka i religia nie są przeciwnikami.
19:13
On the contraryprzeciwnie, they're sisterssiostry."
394
1141000
3000
Wręcz przeciwnie, są siostrami".
19:17
He put it on a personalosobisty basispodstawa.
395
1145000
2000
Wyraził to jako coś osobistego.
19:19
I knewwiedziałem DrDr. vonvon BraunBraun very well.
396
1147000
3000
Dobrze znałem dr von Brauna.
19:22
And he said, "SpeakingMówiąc for myselfsiebie,
397
1150000
2000
Powiedział on: "Mówiąc za siebie,
19:24
I can only say that the grandeurwielkość of the cosmoskosmos
398
1152000
3000
mogę tylko powiedzieć, że ogrom kosmosu
19:27
servessłuży only to confirmpotwierdzać
399
1155000
2000
tylko potwierdza
19:29
a beliefwiara in the certaintypewność of a creatortwórca."
400
1157000
3000
wiarę w istnienie stwórcy".
19:32
He alsorównież said,
401
1160000
2000
Powiedział również,
19:34
"In our searchszukanie to know God,
402
1162000
2000
że "w naszym dążeniu do poznania Boga,
19:36
I've come to believe that the life of JesusJezusa ChristChrystus
403
1164000
3000
doszedłem do wniosku, że to wokół życia Jezusa Chrystusa
19:40
should be the focusskupiać of our effortsstarania and inspirationInspiracja.
404
1168000
3000
skupione powinny być nasze wysiłki i inspiracje.
19:44
The realityrzeczywistość of this life and His resurrectionzmartwychwstanie
405
1172000
2000
Prawdziwość jego życia i zmartwychwstania
19:46
is the hopenadzieja of mankindludzkości."
406
1174000
3000
jest nadzieją ludzkości".
19:49
I've doneGotowe a lot of speakingmówienie in GermanyNiemcy
407
1177000
2000
Dużo przemawiałem w Niemczech
19:51
and in FranceFrancja, and in differentróżne partsCzęści of the worldświat --
408
1179000
3000
i we Francji oraz w innych częściach świata --
19:54
105 countrieskraje it's been my privilegeprzywilej to speakmówić in.
409
1182000
3000
miałem zaszczyt przemawiać w 105 krajach.
19:59
And I was invitedzaproszony one day to visitodwiedzić
410
1187000
3000
Pewnego razu zostałem zaproszony
20:03
ChancellorKanclerz AdenauerAdenauer,
411
1191000
2000
przez Kanclerza Adenauera,
20:05
who was lookedspojrzał uponna as sortsortować of the founderzałożyciel of modernnowoczesny GermanyNiemcy,
412
1193000
3000
który po wojnie uważany był za założyciela
20:10
sinceod the warwojna.
413
1198000
2000
nowoczesnych Niemiec
20:12
And he oncepewnego razu -- and he said to me,
414
1200000
2000
I pewnego razu -- powiedział mi,
20:14
he said, "YoungMłodzi man." He said,
415
1202000
2000
powiedział: "Młody człowieku,
20:16
"Do you believe in the resurrectionzmartwychwstanie of JesusJezusa ChristChrystus?"
416
1204000
3000
czy wierzysz w zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa?"
20:20
And I said, "SirSir, I do."
417
1208000
2000
Odpowiedziałem: "Tak, proszę pana."
20:22
He said, "So do I."
418
1210000
2000
A on na to: "Ja również."
20:24
He said, "When I leavepozostawiać officegabinet,
419
1212000
2000
Powiedział: "Gdy opuszczę urząd,
20:26
I'm going to spendwydać my time writingpisanie a bookksiążka
420
1214000
3000
zamierzam poświęcić swój czas na pisanie książki,
20:29
on why JesusJezusa ChristChrystus roseRóża again,
421
1217000
3000
o tym, dlaczego Jezus Chrystus powstał z martwych
20:32
and why it's so importantważny to believe that."
422
1220000
3000
i dlaczego ważne jest by w to wierzyć."
20:38
In one of his playsgra,
423
1226000
2000
W jednej ze swoich sztuk,
20:40
AlexanderAleksander SolzhenitsynSołżenicyn
424
1228000
2000
Aleksander Sołżenicyn
20:43
depictsprzedstawia a man dyingumierający,
425
1231000
2000
opisuje umierającego człowieka,
20:45
who saysmówi to those gatheredZebrane around his bedłóżko,
426
1233000
3000
który tak oto mówi do ludzi zebranych wokół swego łoża:
20:48
"The momentza chwilę when it's terriblestraszny to feel regretżal
427
1236000
2000
Najgorsza chwilą by odczuwać żal
20:50
is when one is dyingumierający."
428
1238000
3000
to wtedy, gdy ktoś umiera."
20:53
How should one liverelacja na żywo in orderzamówienie not to feel regretżal when one is dyingumierający?
429
1241000
4000
Jak można żyć, by nie odczuwać żalu, gdy ktoś umiera?
20:58
BlaiseBlaise PascalPascal
430
1246000
2000
Blaise Pascal
21:00
askedspytał exactlydokładnie that questionpytanie
431
1248000
2000
zadał dokładnie to samo pytanie
21:02
in seventeenth-centuryXVII wieczny FranceFrancja.
432
1250000
2000
we Francji, w XVII wieku.
21:04
PascalPascal has been callednazywa the architectarchitekt
433
1252000
2000
Pascal zwany jest architektem
21:06
of modernnowoczesny civilizationcywilizacja.
434
1254000
2000
nowoczesnej cywilizacji.
21:09
He was a brilliantznakomity scientistnaukowiec
435
1257000
2000
Był błyskotliwym naukowcem
21:11
at the frontiersgranic of mathematicsmatematyka,
436
1259000
2000
w zakresie matematyki,
21:13
even as a teenagernastolatek.
437
1261000
2000
już jako nastolatek.
21:16
He is viewedobejrzeli by manywiele as the founderzałożyciel of the probabilityprawdopodobieństwo theoryteoria,
438
1264000
3000
Przez wielu uważany jest za twórcę teorii prawdopodibieństwa
21:20
and a creatortwórca of the first modelModel of a computerkomputer.
439
1268000
4000
i pierwszego modelu komputera.
21:24
And of coursekurs, you are all familiarznajomy with
440
1272000
2000
Oczywiście wszyscy znamy
21:26
the computerkomputer languagejęzyk namedo imieniu for him.
441
1274000
3000
nazwany po nim język programowania.
21:29
PascalPascal exploredzbadać in depthgłębokość our humanczłowiek dilemmasdylematy
442
1277000
2000
Pascal dogłębnie zbadał problemy ludzkości:
21:31
of evilzło, sufferingcierpienie and deathśmierć.
443
1279000
4000
zło, cierpienie i śmierć.
21:35
He was astoundedzdumiony
444
1283000
3000
Był zdumiony
21:38
at the phenomenonzjawisko we'vemamy been consideringbiorąc pod uwagę:
445
1286000
3000
tym samym fenomenem, o którym dyskutowaliśmy:
21:41
that people can achieveosiągać extraordinaryniezwykły heightswysokości
446
1289000
2000
że ludzie mogą wiele osiągnąć
21:43
in sciencenauka, the artssztuka and humanczłowiek enterprisePrzedsiębiorstwo,
447
1291000
3000
w nauce, sztuce, ludzkich działaniach,
21:46
yetjeszcze they alsorównież are fullpełny of angergniew, hypocrisyhipokryzja
448
1294000
3000
a nadal są pełni złości, hipokryzji
21:49
and have -- and self-hatredsSelf-hatreds.
449
1297000
3000
i mają -- nienawiść do samego siebie.
21:53
PascalPascal saw us as a remarkableznakomity mixturemieszanina
450
1301000
2000
Pascal widział ludzi jako niesamowitą mieszankę
21:55
of geniusgeniusz and self-delusionsamooszukiwania.
451
1303000
3000
geniuszu i samooszukiwania się.
21:58
On NovemberListopada 23,
452
1306000
2000
23 listopada
22:00
1654,
453
1308000
2000
1654 roku,
22:03
PascalPascal had a profoundgłęboki religiousreligijny experiencedoświadczenie.
454
1311000
3000
Pascal doznał głębokiego doznania religijnego.
22:07
He wrotenapisał in his journaldziennik these wordssłowa:
455
1315000
3000
Zapisał w swym dzienniku następujące słowa:
22:10
"I submitZatwierdź myselfsiebie,
456
1318000
2000
"Całkowicie
22:12
absolutelyabsolutnie,
457
1320000
2000
oddaję się
22:15
to JesusJezusa ChristChrystus, my redeemerOdkupiciela."
458
1323000
3000
Jezusowi Chrystusowi, mojemu Zbawicielowi."
22:18
A FrenchFrancuski historianhistoryk said,
459
1326000
2000
Dwieście lat później,
22:20
two centurieswieki laterpóźniej,
460
1328000
3000
francuski historyk powiedział:
22:23
"SeldomRzadko has so mightyMighty an intellectintelekt
461
1331000
2000
"Rzadko tak potężny umysł
22:26
submitteddodano with suchtaki humilitypokora
462
1334000
3000
oddaje się s pokorą
22:29
to the authorityautorytet of JesusJezusa ChristChrystus."
463
1337000
3000
Jezusowi Chrystusowi"
22:33
PascalPascal cameoprawa ołowiana witrażu to believe not only the love and the gracełaski of God
464
1341000
3000
Pascal uważał, że nie tylko boża miłość i łaska
22:36
could bringprzynieść us back into harmonyHarmonia,
465
1344000
3000
może przywrócić nam harmonię,
22:41
but he believeduwierzyli
466
1349000
2000
ale uważał,
22:43
that his ownwłasny sinsgrzechy and failuresawarie could be forgivenodpuszczone,
467
1351000
3000
że jego własne grzechy i porażki mogą zostać wybaczone,
22:46
and that when he diedzmarły he would go to a placemiejsce callednazywa heavenniebo.
468
1354000
3000
tak że po śmierci będzie mógł udać się do miejsca zwanego niebem.
22:51
He experienceddoświadczony it in a way that wentposzedł beyondpoza
469
1359000
2000
Doświadczył tego w sposób wykraczający poza
22:53
scientificnaukowy observationobserwacja and reasonpowód.
470
1361000
2000
granice poznania naukowego.
22:55
It was he who pennedw kojcu the well-knowndobrze znane wordssłowa,
471
1363000
3000
To on napisał dobrze znane słowa:
22:58
"The heartserce has its reasonspowody,
472
1366000
2000
"Serce ma swoje racje,
23:01
whichktóry reasonpowód knowswie not of."
473
1369000
3000
których rozum nie zna."
23:04
EquallyRównie well knownznany is Pascal'sPascala WagerZakład.
474
1372000
3000
Równie dobrze znana jest Gra Pascala.
23:07
EssentiallyZasadniczo, he said this: "if you betZakład on God,
475
1375000
3000
W zasadzie to powiedział: "Jeśli stawiasz na Boga
23:11
and openotwarty yourselfsiebie to his love,
476
1379000
2000
i otwierasz swoje serce na Jego miłość,
23:13
you losestracić nothing, even if you're wrongźle.
477
1381000
3000
nic nie tracisz nawet jeśli nie będziesz maił racji.
23:16
But if insteadzamiast you betZakład that there is no God,
478
1384000
3000
Ale jeśli zamiast tego, postawisz na to, że Boga nie ma,
23:20
then you can losestracić it all, in this life and the life to come."
479
1388000
3000
wtedy możesz stracić wszystko, w tym i w przyszłym życiu."
23:25
For PascalPascal, scientificnaukowy knowledgewiedza, umiejętności
480
1393000
2000
Wiedza naukowa dla Pascala
23:27
paledblednie besideoprócz the knowledgewiedza, umiejętności of God.
481
1395000
3000
bledła przy wiedzy o Bogu.
23:31
The knowledgewiedza, umiejętności of God was fardaleko beyondpoza
482
1399000
2000
Wiedza o Bogu była poza
23:33
anything that ever crossedskrzyżowany his mindumysł.
483
1401000
3000
wszystkim, co kiedykolwiek przyszło mu na myśl.
23:36
He was readygotowy to facetwarz him
484
1404000
2000
Był gotów przed nim stanąć,
23:38
when he diedzmarły at the agewiek of 39.
485
1406000
3000
gdy umarł w wieku 39 lat.
23:41
KingKról DavidDavid livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj to be 70,
486
1409000
2000
Król Dawid dożył 70 lat --
23:43
a long time in his eraera.
487
1411000
3000
bardzo długo jak na jego czasy.
23:46
YetJeszcze he too had to facetwarz deathśmierć,
488
1414000
3000
Również on musiał stanąć w obliczu śmierci
23:49
and he wrotenapisał these wordssłowa:
489
1417000
2000
i napisał te słowa:
23:51
"even thoughchociaż I walkspacerować throughprzez the valleydolina of the shadowcień of deathśmierć,
490
1419000
4000
"Chociażbym chodził ciemną doliną,
23:55
I will fearstrach no evilzło,
491
1423000
2000
zła się nie ulęknę,
23:57
for you are with me."
492
1425000
2000
bo Ty jesteś ze mną."
23:59
This was David'sDavid's answerodpowiedź to threetrzy dilemmasdylematy
493
1427000
3000
To była odpowiedź Dawida na problem
24:02
of evilzło, sufferingcierpienie and deathśmierć.
494
1430000
3000
zła, cierpienia i śmierci.
24:05
It can be yoursTwój, as well,
495
1433000
3000
Może być też wasza,
24:09
as you seekszukać the livingżycie God
496
1437000
2000
jeśli szukacie żyjącego Boga
24:11
and allowdopuszczać him to fillwypełniać your life
497
1439000
2000
i pozwolicie Mu wypełnić wasze życie
24:13
and give you hopenadzieja for the futureprzyszłość.
498
1441000
3000
i dać wam nadzieję na przyszłość.
24:18
When I was 17 yearslat of agewiek,
499
1446000
2000
Kiedy miałem 17 lat,
24:22
I was bornurodzony and rearedhodowane on a farmgospodarstwo rolne in NorthPółnoc CarolinaCarolina.
500
1450000
3000
urodziłem się i wychowałem na farmie w Północnej Karolinie.
24:26
I milkeddojone cowskrowy everykażdy morningranek, and I had to milkmleko the samepodobnie cowskrowy everykażdy eveningwieczór
501
1454000
2000
Codziennie rano doiłem krowy, i te same krowy musiałem doić każdego wieczora,
24:28
when I cameoprawa ołowiana witrażu home from schoolszkoła.
502
1456000
2000
gdy wracałem ze szkoły.
24:30
And there were 20 of them that I had --
503
1458000
2000
Było 20 krów, które musiałem --
24:32
that I was responsibleodpowiedzialny for,
504
1460000
3000
za które byłem odpowiedzialny.
24:35
and I workedpracował on the farmgospodarstwo rolne
505
1463000
3000
Pracowałem na farmie
24:38
and triedwypróbowany to keep up with my studiesstudia.
506
1466000
3000
i starałem się nadążać ze studiami.
24:41
I didn't make good gradesgatunki in highwysoki schoolszkoła.
507
1469000
3000
Nie miałem dobrych ocen w liceum.
24:44
I didn't make them in collegeSzkoła Wyższa, untilaż do
508
1472000
3000
Nie miałem ich również w collegu, dopóki
24:47
something happenedstało się in my heartserce.
509
1475000
2000
coś nie stało się z moim sercem.
24:49
One day, I was facedw obliczu face-to-facetwarzą w twarz
510
1477000
3000
Pewnego dnia, stanąłem twarzą w twarz
24:53
with ChristChrystus.
511
1481000
2000
z Chrystusem.
24:55
He said, "I am the way, the truthprawda and the life."
512
1483000
3000
Powiedział: "Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem."
24:59
Can you imaginewyobrażać sobie that? "I am the truthprawda.
513
1487000
3000
Możecie to sobie wyobrazić? "Ja jestem Prawdą.
25:02
I'm the embodimentwcielenie of all truthprawda."
514
1490000
3000
Jestem uosobieniem całej prawdy."
25:05
He was a liarkłamca.
515
1493000
2000
Kłamał.
25:09
Or he was insaneszalony.
516
1497000
2000
Albo był niespełna rozumu.
25:12
Or he was what he claimedtwierdził to be.
517
1500000
2000
Albo był tym, czym twierdził, że jest.
25:14
WhichCo was he?
518
1502000
2000
Czym był?
25:16
I had to make that decisiondecyzja.
519
1504000
2000
Ja musiałem podjąć tę decyzję.
25:18
I couldn'tnie mógł proveokazać się it.
520
1506000
2000
Nie mogłem tego dowieść.
25:20
I couldn'tnie mógł take it to a laboratorylaboratorium
521
1508000
2000
Nie mogłem tego zabrać do laboratorium
25:22
and experimenteksperyment with it.
522
1510000
2000
i zbadać.
25:24
But by faithwiara I said, I believe him,
523
1512000
3000
Pełen wiary powiedziałem, wierzę Mu,
25:28
and he cameoprawa ołowiana witrażu into my heartserce
524
1516000
3000
i zagościł w moim sercu,
25:31
and changedzmienione my life.
525
1519000
2000
i zmienił moje życie.
25:33
And now I'm readygotowy,
526
1521000
3000
Teraz jestem gotów,
25:36
when I hearsłyszeć that call,
527
1524000
2000
kiedy zostanę wezwany
25:38
to go into the presenceobecność of God.
528
1526000
3000
by udać się do Boga.
25:41
Thank you, and God blessbłogosławić all of you.
529
1529000
2000
Dziękuję i niech Bóg wam wszystkim błogosławi.
25:43
(ApplauseAplauz)
530
1531000
10000
(Oklaski)
25:54
Thank you for the privilegeprzywilej. It was great.
531
1542000
2000
Dziękuję za ten zaszczyt. Było wspaniale.
25:56
RichardRichard WurmanWurman: You did it.
532
1544000
2000
Richard Wurman: Udało ci się.
25:58
ThanksDzięki.
533
1546000
1000
Dzięki [niewyraźne].
26:00
(ApplauseAplauz)
534
1548000
15000
(Oklaski)
Translated by Bartłomiej Szóstak
Reviewed by Marek Kasiak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Billy Graham - Preacher
In his long career as a religious evangelist, the Rev. Billy Graham spoken to millions around the world and served as advisor to US presidents.

Why you should listen

According to his official bio, evangelist Billy Graham took the Bible literally where it says in Mark 16:15, "Go ye into all the world and preach the Gospel to every creature." It's possible that Graham preached the Gospel to more people in live audiences than anyone else in history -- nearly 215 million people in more than 185 countries and territories, with hundreds of millions more through television, video, film and webcasts.

Graham wrote some 25 books, and his counsel was sought by many US presidents. He was the first major evangelist to speak behind the Iron Curtain, calling for peace in countries throughout Eastern Europe and in the Soviet Union -- while during the Apartheid era he refused to visit South Africa until its government allowed for desegregated audiences. Through the praise and criticism of a public life that has nearly spanned a century, he held fast to his conviction that faith in Jesus is the only path to salvation.

More profile about the speaker
Billy Graham | Speaker | TED.com