TED2015
Elora Hardy: Magical houses, made of bamboo
ئیلۆرا هاردی: خانووە ئەفسانەییەکان، کە لە قامیش درووستکراون
Filmed:
Readability: 3.8
4,844,839 views
هەرگیز لەم جۆرە بینایانەتان نەدیوە. ماڵە قامیشیە سەرنجڕاکێشەکان کە لەلایەن ئیلۆرا هاردی و تیمەکەیەوە درووستکراون لە بالی. چەماوەیەکی سەرنجڕاکێش. ئەوان بەرەنگاری ئەوە بوونەوە کە قامیش مەبەست نادیار بێت. هیچ دوو دینگەیەکی قامیش وەک یەک نین، بۆیە هەر ماڵێک، پردێک و حەمامێک بێوێنەن.
لەم باسە جوان و پوختەیدا، شاراوەیی قامیشمان بۆ باس دەکات، وەک سەرچاوەیەکی گونجاو و پرشکێک بۆ ئەندێشەکردن.
ئەو دەڵێت '' دەبوو یاسای خۆمان دابهێنین''.
Elora Hardy - Sustainable designer
Cultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali. Full bio
Cultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When I was nine years old,
0
695
1904
کاتێ نۆ ساڵ بووم،
00:14
my mom asked me what I would want
my house to look like,
my house to look like,
1
2599
2848
دایکم لێی پرسیم کە ماڵەکەم چۆن دەبێت،
00:18
and I drew this fairy mushroom.
2
6037
2483
منیش ئەم قارچکە جادوویەم کێشا.
00:20
And then she actually built it.
3
8520
3274
و دواتر بەڕاستی بنیاتی نا.
00:23
(Laughter)
4
11794
1997
(پێکەنین)
00:25
I don't think I realized
this was so unusual at the time,
this was so unusual at the time,
5
13791
2624
پێم وانیە کە درکم بە نائاسایی
ئەمە کردبێ لەو کاتەدا،
ئەمە کردبێ لەو کاتەدا،
00:28
and maybe I still haven't,
6
16415
1532
لەوانەیە هێشتا درکم پێنەکردبێ،
00:29
because I'm still designing houses.
7
17947
2799
چونکە هێشتا دیزاینی خانوو ئەکەم.
00:35
This is a six-story bespoke home
on the island of Bali.
on the island of Bali.
8
23325
3373
ئەمە ماڵێکی پێشەکی داواکراوی شەش نهۆمییە
لە دورگەی بالی.
لە دورگەی بالی.
00:38
It's built almost entirely from bamboo.
9
26698
2972
بە تەواوی لە قامیش پێکهاتووە.
00:42
The living room overlooks the valley
from the fourth floor.
from the fourth floor.
10
30360
3437
ژووری دانیشتنەکە لە قاتی چوارە و لە
دۆڵەکە دەڕوانێت.
دۆڵەکە دەڕوانێت.
00:46
You enter the house by a bridge.
11
34967
1814
بە پردێک دەچیتە ناو خانووەکە.
00:50
It can get hot in the tropics,
12
38548
1857
بۆ چارەسەری گەرمی هێڵەکەمەرەییەکان،
00:52
so we make big curving roofs
to catch the breezes.
to catch the breezes.
13
40405
3765
بنمیچی چەماوەمان بەکارهێنا تاوەکو
شنەباکان بچنەژوورەوە.
شنەباکان بچنەژوورەوە.
00:57
But some rooms have tall windows
to keep the air conditioning in
to keep the air conditioning in
14
45760
3738
وەلێ هەندێ ژوور بەرزە پەنجەرەی هەیە تا
هەوا سازاندنەکەی پارێزراو بێت
هەوا سازاندنەکەی پارێزراو بێت
01:01
and the bugs out.
15
49498
3472
و مێشوولەکانیش دەربکات.
01:05
This room we left open.
16
53515
1718
ئەم ژوورەمان بە کراوەیی جێهێشت.
01:07
We made an air-conditioned, tented bed.
17
55233
2762
هەواسازاندنێکمان کرد، تەختەخەوی
چادرمان بەکارهێنا.
چادرمان بەکارهێنا.
01:10
And one client wanted a TV room
in the corner of her living room.
in the corner of her living room.
18
58935
3634
و یەکێک لە کڕیارەکان ژوورێکی تیڤی
دەویست لە سوچێکی ژووری دانیشتنەکەدا.
دەویست لە سوچێکی ژووری دانیشتنەکەدا.
01:14
Boxing off an area with tall walls
just didn't feel right,
just didn't feel right,
19
62569
3763
شوێنێکی جیابووەوە و دیواری بەرز کە هەستت
بە باشی نەدەکرد تێیدا،
بە باشی نەدەکرد تێیدا،
01:18
so instead, we made this giant woven pod.
20
66332
4178
بۆیە لە جێی ئەوە، ئەم حەسیرە گەورە
چنراوەمان بەکارهێنا.
چنراوەمان بەکارهێنا.
01:24
Now, we do have all the necessary
luxuries, like bathrooms.
luxuries, like bathrooms.
21
72477
4153
ئێستا، هەموو پێداوێستییە بەنرخەکانمان
هەیە، وەک گەرماوەکان.
هەیە، وەک گەرماوەکان.
01:28
This one is a basket
in the corner of the living room,
in the corner of the living room,
22
76630
4369
ئەمە سەبەتەیەکە لە سوچی ژووری
دانیشتنەکەدا،
دانیشتنەکەدا،
01:32
and I've got tell you, some people
actually hesitate to use it.
actually hesitate to use it.
23
80999
3514
و دەبێ پێتان بڵێم کە هەندی خەڵک دوو دڵن
لەبەکار‌هێنانی.
لەبەکار‌هێنانی.
01:36
We have not quite figured out
our acoustic insulation.
our acoustic insulation.
24
84513
2972
هێشتا تاقیکردنەوەی دابڕینی دەنگمان
نەکردووە.
نەکردووە.
01:39
(Laughter)
25
87485
2438
(پێکەنین)
01:41
So there are lots of things
that we're still working on,
that we're still working on,
26
89923
2577
کەوایە زۆر شت هەن کە هێشتا ئیشی
لەسەر دەکەین،
لەسەر دەکەین،
01:44
but one thing I have learned
27
92500
2200
بەڵام شتێ کە فێری بووم
01:46
is that bamboo will treat you well
if you use it right.
if you use it right.
28
94700
3237
ئەوەیە کە قامیش باش مامەڵەت لەگەڵ دەکات
گەر بە ڕاستی بەکاریبهێنیت.
گەر بە ڕاستی بەکاریبهێنیت.
01:50
It's actually a wild grass.
29
98907
2045
لە ڕاستیدا گیایەکی کێوییە.
01:52
It grows on otherwise unproductive land --
30
100952
2972
لەزەویەکی بێ بەر گەشەدەکات--
01:55
deep ravines, mountainsides.
31
103924
3343
کەنداڵ و ناوچەی شاخاویدا.
01:59
It lives off of rainwater,
spring water, sunlight,
spring water, sunlight,
32
107267
4226
لە بن ئاوی تاڤگە، ئاوی بەهاران، تیشکی خۆر،
02:03
and of the 1,450 species of bamboo
that grow across the world,
that grow across the world,
33
111493
4760
و ١٤٥٠ جۆری قامیش لە جیهاندا گەشەدەکەن،
02:08
we use just seven of them.
34
116253
2438
تەنها ٧ جۆریان بەکاردێنین.
02:10
That's my dad.
35
118691
1428
ئەوە باوکمە.
02:12
He's the one who got me
building with bamboo,
building with bamboo,
36
120119
2101
ئەو بوو فێری بیناکاری کردم بە قامیش،
02:14
and he is standing in a clump
37
122220
2090
لەنێو کۆمەڵە درەختێکدا وەستاوە
02:16
of Dendrocalamus asper niger
that he planted just seven years ago.
that he planted just seven years ago.
38
124310
4017
کە Dendrocalamus asper niger ە ،
حەوت ساڵ لەمەوبەر چاندی.
حەوت ساڵ لەمەوبەر چاندی.
02:20
Each year, it sends up
a new generation of shoots.
a new generation of shoots.
39
128327
3042
هەموو ساڵی بەرهەمی نوێی ڕووەکی نوێێ لێبەرهەم دێت
02:23
That shoot, we watched it grow a meter
in three days just last week,
in three days just last week,
40
131369
4774
لە گەشەی بەرهەماکانمان دەڕوانی کە لە سێ
ڕۆژدا مەترێک گەشەیان کرد هەفتەی پێشوو،
ڕۆژدا مەترێک گەشەیان کرد هەفتەی پێشوو،
02:28
so we're talking about sustainable
timber in three years.
timber in three years.
41
136143
4613
جا لەبارەی تەختەیەکی گونجاو دەدوێین لە
سێ ساڵدا.
سێ ساڵدا.
02:35
Now, we harvest from hundreds
of family-owned clumps.
of family-owned clumps.
42
143225
3413
دروێنەی هەزاران کۆمەڵەی ڕووەکی
هاوخێزانمان کرد.
هاوخێزانمان کرد.
02:38
Betung, as we call it, it's really long,
43
146638
2652
کە پێی دەڵێین بێتونگ، بەڕاستی بەرزە،
02:41
up to 18 meters of usable length.
44
149290
1666
کە نزیکی ١٨ مەتری سوودمەندە بۆ ئیش.
02:42
Try getting that truck down the mountain.
45
150956
2531
بە بارهەڵگرێک لە شاخەکە دەیهێنینە خوارەوە،
02:45
And it's strong: it has
the tensile strength of steel,
the tensile strength of steel,
46
153487
3646
و بەهێزە: هەمان گرژی ستیلی هەیە،
02:49
the compressive strength of concrete.
47
157133
2716
هەمان توانای پەستاوتنی کۆنکرێتی هەیە.
02:51
Slam four tons straight down on a pole,
48
159849
2926
توند پێکیان دەبەستین و هەر چوار
،تەنێک دینگەیەکی لێ پێکدێن
،تەنێک دینگەیەکی لێ پێکدێن
02:54
and it can take it.
49
162775
2717
دەتوانرێ لێی پێکبێت.
02:57
Because it's hollow, it's lightweight,
50
165492
3198
چوونکە ناوبۆشە، کەم کێشە،
03:00
light enough to be lifted
by just a few men,
by just a few men,
51
168690
2720
كێشی کەمە بە جۆری بە هەندێ پیاو
بەرزدەبێتەوە،
بەرزدەبێتەوە،
03:03
or, apparently, one woman.
52
171410
2720
یاخود، یەک ژن.
03:06
(Laughter) (Applause)
53
174130
5570
(پێکەنین) (چەپڵەڕیزان)
03:14
And when my father
built Green School in Bali,
built Green School in Bali,
54
182279
4156
کاتێ باوکم گرین سکوڵی لە بالی بنیات نا،
03:18
he chose bamboo for all
of the buildings on campus,
of the buildings on campus,
55
186435
3204
قامیشی هەڵبژارد بۆ هەموو بیناکانی
شوێنەکە،
شوێنەکە،
03:21
because he saw it as a promise.
56
189639
2253
چون ئەو وەک بەڵێنێك دەیبینی.
03:23
It's a promise to the kids.
57
191892
1904
بەڵینێکە بۆ منداڵان.
03:25
It's one sustainable material
that they will not run out of.
that they will not run out of.
58
193796
4060
مادەیەکی گونجاو بۆ سرووشت، کە
هەرگیز تەواو نەبێت.
هەرگیز تەواو نەبێت.
03:30
And when I first saw these structures
under construction about six years ago,
under construction about six years ago,
59
198547
4147
و کاتێک شەش ساڵ پێش ئێستا
بنیاتەکەیم بینی لەژێر بیناکارییدا
بنیاتەکەیم بینی لەژێر بیناکارییدا
03:34
I just thought, this makes perfect sense.
60
202694
4086
بیرم لەوە کردەوە، ئەمە زۆر نایابە.
03:38
It is growing all around us.
61
206780
2113
لە چواردەورمان گەشە دەکات.
03:40
It's strong. It's elegant.
62
208893
2390
بەهێزە. پوختە.
03:43
It's earthquake-resistant.
63
211283
2231
دژە زەمین لەرزەیە.
03:45
Why hasn't this happened sooner,
and what can we do with it next?
and what can we do with it next?
64
213514
4096
بۆ زووتر دەستمان پێنەکرد؟
دواتر چی لێ دروست دەکەین؟
دواتر چی لێ دروست دەکەین؟
03:49
So along with some of
the original builders of Green School,
the original builders of Green School,
65
217610
5027
جا لەگەڵ بنیاتنەرە ڕەسەناکانی گرین سکوڵ،
03:54
I founded Ibuku.
66
222637
1976
ئیبوکوم دۆزیەوە.
03:56
Ibu means "mother," and ku means "mine,"
so it represents my Mother Earth,
so it represents my Mother Earth,
67
224613
5658
ئیبو واتە 'دایک' و کو واتە 'هی من'،
پێکەوە واتای دایە زەوی من دەدات،
پێکەوە واتای دایە زەوی من دەدات،
04:02
and at Ibuku, we are a team
of artisans, architects and designers,
of artisans, architects and designers,
68
230271
5092
و لە ئیبوکو، ئێمە تیمێکی پیشەساز،
تەلارساز، دیزاینەرین،
تەلارساز، دیزاینەرین،
04:07
and what we're doing together
is creating a new way of building.
is creating a new way of building.
69
235363
4553
و ئەوەی ئێمە دەیکەین، دۆزینەوەی شێوازی
نوێێ بیناکارییە.
نوێێ بیناکارییە.
04:12
Over the past five years together,
70
240316
2361
لەم پێنج ساڵەی ئیشمان پێکەوە،
04:14
we have built over 50 unique structures,
most of them in Bali.
most of them in Bali.
71
242677
4989
زیاد لە ٥٠ بنیاتی بێهاوتامان کرد،
زۆربەیان لە بالی بوون.
زۆربەیان لە بالی بوون.
04:20
Nine of them are at Green Village --
72
248737
3042
نۆدانەیان، لادێی سەوزن--
04:23
you've just seen inside
some of these homes --
some of these homes --
73
251779
2833
ئەو وێنانەی بینیتان ماڵەکانی
ئەم لادێیانە بوون--
ئەم لادێیانە بوون--
04:26
and we fill them with bespoke furniture,
74
254612
4164
بە کەل و پەلی جیاواز پڕمانکردنەوە،
04:30
we surround them with veggie gardens,
75
258776
2058
لە چواردەری باخی میوەهاتمان چاند،
04:32
we would love to invite you all
to come visit someday.
to come visit someday.
76
260834
3112
بە دڵخۆشیەوە میوانداریتان دەکەین رۆژێ
سەردانی بکەن.
سەردانی بکەن.
04:35
And while you're there,
you can also see Green School --
you can also see Green School --
77
263946
3028
لەو کاتەی لەوێن، دەتوانن گرین سکوڵ ببینن--
04:38
we keep building
classrooms there each year --
classrooms there each year --
78
266974
2614
بەردەوامین لە بنیاتنانی پۆلێک ساڵانە--
04:41
as well as an updated
fairy mushroom house.
fairy mushroom house.
79
269588
3286
هەروا خانووە قارچکەکەم نۆژەن کردەوە.
04:46
We're also working on
a little house for export.
a little house for export.
80
274548
3390
ئێمە ئیش لەسەر خانووچکە دەکەین بۆ هەناردە.
04:49
This is a traditional Sumbanese home
that we replicated,
that we replicated,
81
277938
3181
ئەمە ماڵی سومبەنی شێوازی کۆنە کە
لەبەریمان گرتەوە,
لەبەریمان گرتەوە,
04:53
right down to the details and textiles.
82
281119
3227
بە تەواوی لە هەموو وردەکارییەک و
پێکنانی ماددەکاندا.
پێکنانی ماددەکاندا.
04:57
A restaurant
with an open-air kitchen.
with an open-air kitchen.
83
285056
4254
خواردنگەیەک لەگەڵ مەدبەخێکی هەوا کراوە.
05:01
It looks a lot like a kitchen, right?
84
289310
3010
لە مەدبەخ دەچێت، وایە؟
05:04
And a bridge that spans
22 meters across a river.
22 meters across a river.
85
292320
3971
و پردێکی ٢٢ مەتری، ڕوبارەکەی بڕیوە.
05:09
Now, what we're doing,
it's not entirely new.
it's not entirely new.
86
297150
3864
جا، ئەوەی ئێمە دەیکەین، بە تەواوەتی
نوێ نییە.
نوێ نییە.
05:13
From little huts to elaborate bridges
like this one in Java,
like this one in Java,
87
301691
4529
لە خانووچکەکانەوە بۆ پردە درێژە
پێدراوەکان، وەک ئەمە لە جاڤا،
پێدراوەکان، وەک ئەمە لە جاڤا،
05:18
bamboo has been in use across
the tropical regions of the world
the tropical regions of the world
88
306220
3110
قامیش لە تەواوی هەرێمە خولگەییەکانی
جیهان بەکارهاتووە
جیهان بەکارهاتووە
05:21
for literally tens of thousands of years.
89
309330
2902
بۆ نزیەی دەیەها هەزار ساڵ.
05:24
There are islands and even continents
that were first reached by bamboo rafts.
that were first reached by bamboo rafts.
90
312232
6058
چەندەها دورگە و کیشوەر هەن، کە بە بەلەمی
لە قامیش درووستکراو پێی گەشتووین.
لە قامیش درووستکراو پێی گەشتووین.
05:30
But until recently,
91
318290
2533
بەڵام تا ئەم نزیکانە،
05:32
it was almost impossible to reliably
protect bamboo from insects,
protect bamboo from insects,
92
320823
4621
قورسە قامیش لە حەشەراتەکان بپارێزین،
05:37
and so, just about everything
that was ever built out of bamboo is gone.
that was ever built out of bamboo is gone.
93
325444
4261
هەروا، هەموو ئەو شتانەی لە قامیش
درووستکراوبوون لەناوچوون.
درووستکراوبوون لەناوچوون.
05:42
Unprotected bamboo weathers.
94
330613
2368
نەپارێزراوی قامیش لە کەش و هەواکاندا.
05:44
Untreated bamboo gets eaten to dust.
95
332981
3390
ئەو قامیشانەی چاک نەکراون، حەشەرەکان
دەیخۆن و دەبێ بە تۆز.
دەیخۆن و دەبێ بە تۆز.
05:48
And so that's why most people,
especially in Asia,
especially in Asia,
96
336371
3279
جا بۆیە زۆربەی خەڵکی، بەتایبەت لە ئاسیا،
05:51
think that you couldn't be poor enough
or rural enough to actually want
or rural enough to actually want
97
339650
3896
وا بیردەکەنەوە ناکرێ ئەونە هەژار بیت یا
ئەونە لادێی بیت کە بتەوێ
ئەونە لادێی بیت کە بتەوێ
05:55
to live in a bamboo house.
98
343546
2600
لە خانووی قامیشیدا بژیت.
05:58
And so we thought,
99
346146
1835
جا ئێمەش بیرمان کردەوە،
05:59
what will it take to change their minds,
100
347981
2345
چی پێویستە بیکەین تا بیرکردنەوەیان بگۆڕین،
06:02
to convince people
that bamboo is worth building with,
that bamboo is worth building with,
101
350326
3181
تا خەڵکی قایل بکەین قامیش شایەنی
ئەوەیە بنیاکاری پێ بکەین،
ئەوەیە بنیاکاری پێ بکەین،
06:05
much less worth aspiring to?
102
353507
2833
کەمتر شایەنی فڕێدان بێت؟
06:08
First, we needed safe treatment solutions.
103
356340
3088
سەرەتا، چارەسەری سەلامەتمان پێویستە،
06:11
Borax is a natural salt.
104
359428
1695
بۆراکس خوێیەکی سرووشتییە.
06:13
It turns bamboo into
a viable building material.
a viable building material.
105
361123
2716
کە وا لە قامیش دەکا ببێتە ماددەیەکی
بنیاکاری درێژخایەن.
بنیاکاری درێژخایەن.
06:15
Treat it properly, design it carefully,
106
363839
2763
مامەڵەیەکی گونجاو، دیزاینێکی ورد
06:18
and a bamboo structure
can last a lifetime.
can last a lifetime.
107
366602
2688
و بنیاتی قامیش دەتوانێ
هەتا هەتایە بمێنێ.
هەتا هەتایە بمێنێ.
06:22
Second, build something
extraordinary out of it.
extraordinary out of it.
108
370390
3758
دووەم، شتێکی نائاسایی لێ بنیات بنێێن.
06:26
Inspire people.
109
374148
2092
کە خەڵکی بجوڵێنێت.
06:28
Fortunately,
110
376240
1054
خۆشحاڵانە،
06:29
Balinese culture fosters craftsmanship.
111
377294
1874
وەستای بەلەمەکانی کلتوری بالێنیس
06:31
It values the artisan.
112
379168
1975
کە وان قەدری وەستاکانیان دەزانن.
06:33
So combine those
with the adventurous outliers
with the adventurous outliers
113
381143
2827
جا کۆکردنەوەی ئەوان لەگەڵ
ئیشکەرە چاونەترسەکان
ئیشکەرە چاونەترسەکان
06:35
from new generations
of locally trained architects
of locally trained architects
114
383970
3135
لە تەلارسازە نوێەکانی مەشق
پیکراوە ناوخۆییەکان
پیکراوە ناوخۆییەکان
06:39
and designers and engineers,
115
387105
3425
و دیزاینەرکان و ئەندازیارەکان،
06:42
and always remember that you are designing
116
390530
3153
و دایم لەبیرت بێ کە دیزاینی
دینگەیەک دەکەیت
دینگەیەک دەکەیت
06:45
for curving, tapering, hollow poles.
117
393683
3768
کە چەماوەیە، لاربووەوەیە، ناوبۆشە.
06:49
No two poles alike, no straight lines,
118
397451
3274
هیچ دوو دینگەیەک لەیەک ناچن، هیچ
دینگەیەکی ڕێك نییە،
دینگەیەکی ڕێك نییە،
06:52
no two-by-fours here.
119
400725
2403
هیچ تەختەی ئامادەکراوی ٢ بە ٤
ئینج نییە لێرە.
ئینج نییە لێرە.
06:55
The tried-and-true, well-crafted formulas
and vocabulary of architecture
and vocabulary of architecture
120
403128
4981
ئیشی دەقیق، هاوكێشەکانی ئیشە باشەکان
لەگەڵ ووشەکاری تەلارسازی
لەگەڵ ووشەکاری تەلارسازی
07:00
do not apply here.
121
408109
1318
لێرە یەک ناگرنەوە.
07:01
We have had to invent our own rules.
122
409427
2304
بەڵکو دەبوو خۆمان یاساکانی خۆمان دابهێنین.
07:03
We ask the bamboo what it's good at,
what it wants to become,
what it wants to become,
123
411731
4467
پرسیارمان لە قامیش کرد، لە چیدا باشە،
دەیەوێت ببێتە چی،
دەیەوێت ببێتە چی،
07:08
and what it says is: respect it,
design for its strengths,
design for its strengths,
124
416198
4492
ئەوەی ئەویش گوتی: ڕێزی لێبگرین،
دیزاینێک بە بەهێزییەکەی بکەین،
دیزاینێک بە بەهێزییەکەی بکەین،
07:12
protect it from water,
and to make the most of its curves.
and to make the most of its curves.
125
420690
3745
لە ئاو بیپارێزین و زۆربەی بکەین بە چەماوە.
07:16
So we design in real 3D,
126
424435
1901
بۆیە ئێمە لە ڕاستییەکی سێ
دووری دیزاین ئەکەین،
دووری دیزاین ئەکەین،
07:18
making scale structural models
127
426336
1823
مۆدێلیەکەی درووست دەکەین
بە سکەیڵ،
بە سکەیڵ،
07:20
out of the same material
that we'll later use to build the house.
that we'll later use to build the house.
128
428159
3099
هەمان ئەو ماددانە بەکاردەهێنین
کە خانووەکەی لێدرووست دەکەین
کە خانووەکەی لێدرووست دەکەین
07:23
And bamboo model-making, it's an art,
129
431258
2020
مۆدێل درووستکردن لە قامیش، هونەرێکە،
07:25
as well as some hardcore engineering.
130
433278
3094
هەروەها کارێکی قورسی ئەندازیارییە.
07:34
So that's the blueprint of the house.
131
442752
1880
جا ئەوە دیزاینی خانووەکەیە .
07:36
(Laughter)
132
444632
2410
(پێکەنین)
07:39
And we bring it to site,
133
447042
1909
بردمانە شوێنکارەکە،
07:40
and with tiny rulers,
we measure each pole,
we measure each pole,
134
448951
2740
بە ڕاستەی بچووک هەموو دینگەکانمان پێوا،
07:43
and consider each curve, and we choose
a piece of bamboo from the pile
a piece of bamboo from the pile
135
451691
4597
هەموو چەماوەکانمان پێوانە کرد،
و پارچەیەک لە قامیشمان هەڵبژارد
و پارچەیەک لە قامیشمان هەڵبژارد
07:48
to replicate that house on site.
136
456288
2525
بۆ ئەوەی خانووەکەی لێ درووست بکەین
لە شوێنکارەکە.
لە شوێنکارەکە.
07:52
When it comes down to the details,
we consider everything.
we consider everything.
137
460064
3353
کاتێ گەیشتینە وردەکارریەکان،
ڕەچاوی هەموو شتمان کرد.
ڕەچاوی هەموو شتمان کرد.
07:55
Why are doors so often rectangular?
138
463417
2113
بۆ دەرگاکان دایم لاکێشەیی بن؟
07:57
Why not round?
139
465530
1346
بۆ خڕ نەبن؟
07:58
How could you make a door better?
140
466876
1647
چۆن دەتوانی دەرگایەک
باشتر بکەیت؟
باشتر بکەیت؟
08:00
Well, its hinges battle with gravity,
141
468523
1975
ئەنجامەی دەرگا و زەمینکێشی دژ بوون،
08:02
and gravity will always win in the end,
142
470498
2160
و هەمیشە زەمینکێشی لە کۆتایدا دەیباتەوە،
08:04
so why not have it pivot on the center
143
472658
2740
جا بۆ تەوەرەی دەرگاکە لە ناوڕاست نەبێت
08:07
where it can stay balanced?
144
475398
2252
کە دەکرێت هەردەم هاوسەنگ بێت؟
08:09
And while you're at it,
why not doors shaped like teardrops?
why not doors shaped like teardrops?
145
477650
4666
بۆ شێوەی دەرگاکان
وەک دڵۆپەی فرمێسك نەبن؟
وەک دڵۆپەی فرمێسك نەبن؟
08:14
To reap the selective benefits
and work within the constraints
and work within the constraints
146
482316
3050
بۆ کۆکردنەوەی سوودەکان و بەستنەوەی
08:17
of this material,
147
485366
1734
بەم مادەیەوە،
08:19
we have really had to push ourselves,
148
487100
2229
دەبێت هەوڵێکی زۆر بدەین
08:21
and within that constraint,
we have found space for something new.
we have found space for something new.
149
489329
4587
لەگەڵ ئەو بەستنەوەیەدا، فەزایەکمان
دۆزیەوە بۆ شتێکی نوێ.
دۆزیەوە بۆ شتێکی نوێ.
08:27
It's a challenge: how
do you make a ceiling
do you make a ceiling
150
495235
2290
بەرەنگارییەکە، چۆن بنمیچێک درووست دەکەی
08:29
if you don't have any
flat boards to work with?
flat boards to work with?
151
497525
3135
گەر هیچ تەختەیەکی ڕێکت هەبێت ئیشی پێبکەیت؟
08:32
Let me tell you, sometimes I dream
of sheet rock and plywood.
of sheet rock and plywood.
152
500660
4550
پێتان ئەڵێم کە هەندێ کات خەونم بە
بەرد و داری ڕێکەوە دەبینی.
بەرد و داری ڕێکەوە دەبینی.
08:37
(Laughter)
153
505210
1800
(پێکەنین)
08:39
But if what you've got
is skilled craftsmen
is skilled craftsmen
154
507710
4109
بەڵام گەر کرێکاری کارامەت هەبێت
08:43
and itsy bitsy little splits,
155
511819
2671
و ئەو قڵیشە بچووکانەت هەبێت،
08:46
weave that ceiling together,
156
514490
2182
بنمیچەکە بەیەکەوە ببەستیتەوە،
08:48
stretch a canvas over it, lacquer it.
157
516672
2963
کانڤاس لە بنەکەی پێ ڕووپۆش بکەیت،
بنەکەی بشاریتەوە.
بنەکەی بشاریتەوە.
08:51
How do you design durable
kitchen countertops
kitchen countertops
158
519635
2717
چۆن دیزاینی کەوانتەرێکی
خۆڕاگری مەدبەخ دەکەیت
خۆڕاگری مەدبەخ دەکەیت
08:54
that do justice to this curving
structure you've just built?
structure you've just built?
159
522352
3552
کە یەکسان بێت لەگەل ئەم بنیاتە
چەماوەیەی تۆ درووستت کردووە؟
چەماوەیەی تۆ درووستت کردووە؟
08:57
Slice up a boulder like a loaf of bread,
160
525904
2833
لەتکردنی بەرد وەک تۆستی نان،
09:00
hand-carve each to fit the other,
161
528737
2369
نەخشاندنی هەموو پارچەکان بەیەکەوە،
09:03
leave the crusts on,
162
531106
2321
توێکڵەکەی پێوە جێبهێڵین،
09:05
and what we're doing,
it is almost entirely handmade.
it is almost entirely handmade.
163
533427
4250
ئەوەی ئەیکەین، زۆربەی
ئیشی دەستن.
ئیشی دەستن.
09:09
The structural connections
of our buildings
of our buildings
164
537677
2136
بەستەرەکانی بنیاتی بیناکەمان
09:11
are reinforced by steel joints, but we use
a lot of hand-whittled bamboo pins.
a lot of hand-whittled bamboo pins.
165
539813
4882
تۆکمەکراون بە بەستەری ستیل، بەڵام زیاتر
دەرزی لە قامیش درووستکراومان بەکارهێنا.
دەرزی لە قامیش درووستکراومان بەکارهێنا.
09:16
There are thousands of pins in each floor.
166
544695
4196
هەزارەها دەرزی قامیشی هەن لە هەر قاتێک.
09:20
This floor is made of glossy
and durable bamboo skin.
and durable bamboo skin.
167
548891
4992
ئەم زەمینە درەوشاوەیە لە پێستێکی
تۆکمەی قامیش پێکهاتووە.
تۆکمەی قامیش پێکهاتووە.
09:25
You can feel the texture under bare feet.
168
553883
3112
دەتوانی هەست بە بەرکەوتەکەی
بکەین بە پێی پەتی.
بکەین بە پێی پەتی.
09:28
And the floor that you walk on,
169
556995
2615
و ئەو زەمینەیەی لەسەری دەڕۆیت، دەتوانێ
09:31
can it affect the way that you walk?
170
559610
1843
کاریگەری لەسەر شیوازی رۆشتنت هەبێت؟
09:33
Can it change the footprint
that you'll ultimately leave on the world?
that you'll ultimately leave on the world?
171
561453
4876
دەتوانێت شوێنپێکانت بگۆڕێت کە لە کۆتایدا
لە زەوی جێی دەهێڵیت؟
لە زەوی جێی دەهێڵیت؟
09:38
I remember being nine years old
172
566329
1950
بیرمە نۆ ساڵی بووم
09:40
and feeling wonder,
173
568279
1904
و هەستی سەرسامبوون
09:42
and possibility,
174
570183
2017
و شیمانە،
09:44
and a little bit of idealism.
175
572200
2274
و کەمێك لە نموونایەتی.
09:46
And we've got a really long way to go,
176
574474
2856
ڕێیەکی دوورمان لە پێشە
09:49
there's a lot left to learn,
177
577330
2402
و ڕێی زۆر بەجێمان کە لێیانەوە فێربووین،
09:51
but one thing I know is that
with creativity and commitment,
with creativity and commitment,
178
579732
4940
بەڵام ئەو شتەی دەیزانم ئەوەیەم لەگەڵ
بەهرەداری و ڕاسپاردنی بەڵێنێک،
بەهرەداری و ڕاسپاردنی بەڵێنێک،
09:56
you can create beauty and comfort
179
584672
4551
دەتوانی جوانی و ئاسوودەی بهێنیتە بوون
10:01
and safety and even luxury
180
589223
3227
و سەلامەتی و تەنانەت گرانبەهایی
10:04
out of a material that will grow back.
181
592450
2958
لە ماددەیەک کە دووبارە گەشەدەکاتەوە.
10:07
Thank you.
182
595408
2243
سوپاس بۆ ئێوە.
10:09
(Applause)
183
597651
5800
(چەپڵەڕێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Elora Hardy - Sustainable designerCultivating the power of sustainable materials, Elora Hardy leads Ibuku, creating bespoke bamboo homes in her native Bali.
Why you should listen
Growing up in Bali with two artist parents, Elora Hardy’s creativity led her to design prints for one of New York's biggest fashion houses. Then, in a dramatic shift, she moved back home and founded Ibuku, a team that builds bespoke homes made and furnished almost entirely of bamboo.
The strength of this abundant local grass allows for towering, curvilinear structures with a notable sense of luminosity and comfort. Ibuku builds on a design process and an engineering system that were first established at the nearby Green School. Five years ago, Elora and her team chose one humble material, and with it they are building a whole new world.
Elora Hardy | Speaker | TED.com