TED2014
Mellody Hobson: Color blind or color brave?
Mellody Hobson: အသားအရောင်ခွဲခြားမှုကို လျစ်လျှူ ရှုကြမလား၊ အသားအရောင်ကွဲပြားမှုအတွက် သတ္တိရှိမှာလား။
Filmed:
Readability: 3.6
3,917,414 views
လူမျိုးရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းရပ်ဟာဆိုရင် တော်တော်လေး ကိုင်တွယ်ရခက်တဲ့ ကိစ္စပါ။ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အလုပ်အမှုဆောင် မယ်လော့ဒီ ဟော့(ဘ်)ဆန် ပြောတာက ဒါဟာဆိုရင်" နှုတ်မှုရေးရာ ကျားမြီးဆွဲလိုက်သလိုမျိုး"ပါတဲ့။ ဒါပေမဲ့ "ဒါကြောင့်မိုလို့ကျွန်မတို့ဒီအကြောင်းအရာကို စတင်ပြောဆိုဖို့လိုတယ်ဆိုတာ အသေအချာပဲလေ" လို့သူမကပြောပါတယ်။ ဒီဆွဲဆောင်မှုရှိပြီး လက်ခံချင်စဖွယ် ဟောပြောချက်ထဲမှာ ဟော့(ဘ်)ဆန်က လူမျိုးရေးအကြောင်းကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောဆိုခြင်းကို ဆွေးနွေးတင်ပြထားပါတယ်။ နောက်ပြီး အထူးသဖြင့် အလုပ်ခန့်ထားခြင်းမှာ မတူကွဲပြားခြင်းဟာ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ စီပွားရေး၊ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပေါ်စေတယ်ဆိုတာပါ။
Mellody Hobson - Investment expert
Mellody Hobson is president of Ariel Investments, a value-driven money management firm -- and an advocate for financial literacy and investor education. Full bio
Mellody Hobson is president of Ariel Investments, a value-driven money management firm -- and an advocate for financial literacy and investor education. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So it's 2006.
0
739
2030
ကဲ (၂၀၀၆)ခုနှစ်ကပါ။
00:14
My friend Harold Ford calls me.
1
2769
2130
ကျွန်မ သူငယ်ချင်း Harold Ford က ဖုန်းဆက်လာပါတယ်။
00:16
He's running for U.S. Senate in Tennessee,
2
4899
3665
သူက တန်နက်စီပြည်နယ်မှာ အမေရိကန် ဥပဒေပြု အထက်လွှတ်တော်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်နေတာပေါ့။
00:20
and he says, "Mellody, I desperately need some national press. Do you have any ideas?"
3
8564
4587
သူပြောတာက "မယ်လော့ဒီ ရေ၊ ငါတော့ နိုင်ငံတော် စာနယ်ဇင်းတွေကို အသည်းအသန် လိုအပ်နေတယ်ကွာ။ မင်းမှာ အကြံဥာဏ်လေးဘာလေး မရှိဘူးလားကွ"တဲ့။
00:25
So I had an idea. I called a friend
4
13151
1979
ဒီတော့ ကျွန်မစိတ်ကူး တစ်ခုရသွားတယ်။
00:27
who was in New York
5
15130
1152
ကမ္ဘာ့ အအောင်မြင်ဆုံး လူထုဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီ တစ်ခုမှာရှိတဲ့
00:28
at one of the most successful
media companies in the world,
media companies in the world,
6
16282
3389
နယူယောက်က ကျွန်မသူငယ်ချင်းကို ဖုန်းဆက်လိုက်ပါတယ်။
00:31
and she said, "Why don't we host
7
19671
2086
သူမပြောတာက "ငါတို့တွေ Harold အတွက်
00:33
an editorial board lunch for Harold?
8
21757
2246
အယ်ဒီတာ ဘုတ်အဖွဲ့ နေ့လည်စာ စားပွဲလေး ကျင်းပ ပေးလိုက်ကြရအောင်လား။
00:36
You come with him."
9
24003
1595
နင်လည်း သူနဲ့ အတူလာခဲ့လေ"တဲ့။
00:37
Harold and I arrive in New York.
10
25598
1745
Harold နဲ့ ကျွန်မ နယူးယောက်ကို ရောက်သွားတယ်။
00:39
We are in our best suits.
11
27343
2015
သားသားနားနား ဝတ်စုံတွေနဲ့ပေါ့။
00:41
We look like shiny new pennies.
12
29358
2215
ဝင်းလက်နေတဲ့ ကြေးပြား အသစ်ကလေးတွေလိုပေါ့။
00:43
And we get to the receptionist, and we say,
13
31573
2521
နောက်ပြီး ဧည့်ကြိုစာရေးမဆီကိုသွားပြီး ပြောလိုက်တာက
00:46
"We're here for the lunch."
14
34094
1380
"ကျွန်မတို့ နေ့လည်စာစားဖို့ လာခဲ့တာပါ"လို့။
00:47
She motions for us to follow her.
15
35474
2204
သူမနောက်ကို လိုက်ခဲ့ဖို့ လက်ပြလိုက်ပါတယ်။
00:49
We walk through a series of corridors,
16
37678
2442
ကျွန်မတို့တွေ စင်္ကြံန်လမ်း တသီတတန်းကြီးကို ဖြတ်လျှောက်ပြီးတဲ့ အခါမှာတော့
00:52
and all of a sudden we find ourselves
17
40120
1254
ရုတ်တရက်ဆိုသလိုပဲ ဗလာကျင်းထားတဲ့ အခန်းတစ်ခုထဲကို
00:53
in a stark room,
18
41374
1666
ရောက်နေတာ တွေ့လိုက်ရတယ်။
00:55
at which point she looks at us and she says,
19
43040
3090
အဲဒီမှာ သူမက ကျွန်မတို့ကို ကြည့်ပြီး ပြောလိုက်တာက
00:58
"Where are your uniforms?"
20
46130
4285
"ရှင်တို့ရဲ့ ယူနီဖောင်းတွေက ဘယ်မှာလဲ"တဲ့လေ။
01:02
Just as this happens,
21
50415
1246
ဒီလိုဖြစ်နေတုန်းမှာပဲ ကျွန်မ သူငယ်ချင်းက
01:03
my friend rushes in.
22
51661
2329
ကမန်းကတမ်း ဝင်ရောက်လာပါတယ်။
01:05
The blood drains from her face.
23
53990
2448
သူမရဲ့မျက်နှာမှာ သွေးဆုတ်သွားတာပေါ့။
01:08
There are literally no words, right?
24
56438
2382
ပြောစရာ စကားလုံး တကယ့်ကို မရှိတော့တာပါ။ ဟုတ်တယ်နော်။
01:10
And I look at her, and I say,
25
58820
1019
နောက်ပြီး သူမကို ကြည့်ပြီးတော့ ကျွန်မ ပြောမိတာက
01:11
"Now, don't you think we need
26
59839
1890
"ကဲကဲ၊ အမေရိကန် ဥပဒေပြု အထက်လွှတ်တော်မှာ တို့တွေအနေနဲ့
01:13
more than one black person in the U.S. Senate?"
27
61729
4071
လူမည်း အမတ်တစ်ယောက် ထက်ပိုလိုတယ်လို့ မင်းမထင်မိဘူးလား"လို့ပေါ့။
01:17
Now Harold and I --
28
65800
2028
အခုတော့ Harold နဲ့ ကျွန်မကိုယ်တိုင်လေ။
01:19
(Applause) —
29
67828
2518
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
01:22
we still laugh about that story,
30
70346
3089
ကျွန်မတို့ ဒီအဖြစ်အပျက်ကို ရယ်နေရတုန်းပါပဲ။
01:25
and in many ways, the moment caught me off guard,
31
73435
3436
ပြီးတော့ အနေအထားမျိုးစုံမှာ အဲဒီအခိုက်အတန့်က ကျွန်မကို အငိုက်မိသွားစေတာပေါ့။
01:28
but deep, deep down inside,
32
76871
3020
ဒါပေမယ့် အရမ်း နက်ရှိုင်းတဲ့ အတွင်းဘက်မှာတော့
01:31
I actually wasn't surprised.
33
79891
2124
ကျွန်မတကယ်ကို မအံ့ဩမိပါဘူး။
01:34
And I wasn't surprised because of something
34
82015
1423
နောက်ပြီး ကျွန်မ မအံ့ဩမိတဲ့ အကြေင်းအရင်းက ဒီထက်အရင် နှစ်ပေါင်း(၃၀)လောက်တုန်းက
01:35
my mother taught me about 30 years before.
35
83438
3136
ကျွန်မအမေ သင်ကြားပေးခဲ့တဲ့ အရာတစ်ခုကြောင့်ပါ။
01:38
You see, my mother was ruthlessly realistic.
36
86574
3415
ကျွန်မအမေက အရမ်းကြီးကို လက်တွေကျတတ်သူဆိုတာ သင်တို့ သိပါတယ်၊
01:41
I remember one day coming
home from a birthday party
home from a birthday party
37
89989
1992
ကျွန်မ မှတ်မိသေးတယ်၊ တစ်နေ့ လူမည်းကလေးဆိုလို့ ကျွန်မတစ်ယောက်တည်းကိုပဲ ဖိတ်တဲ့
01:43
where I was the only black kid invited,
38
91981
1839
မွေးနေ့ပွဲက အိမ်ပြန်အလာမှာပေါ့။
01:45
and instead of asking me the
normal motherly questions
normal motherly questions
39
93820
2677
"သမီး ပျော်ခဲ့ရဲ့လား။" "ကိတ်မုန့်က ဘယ်လိုလဲ"စတာတွေလို
01:48
like, "Did you have fun?" or "How was the cake?"
40
96497
2984
သာမန် မိခင်တစ်ယောက်ကမေးတဲ့ မေးခွန်းတွေအစား
01:51
my mother looked at me and she said,
41
99481
2177
ကျွန်မကို ကြည့်ပြီး မေးလိုက်တာက
01:53
"How did they treat you?"
42
101658
2232
"သူတို့က သမီးကို ဘယ်လိုဆက်ဆံကြသလဲ"တဲ့လေ။
01:55
I was seven. I did not understand.
43
103890
2767
ကျွန်မအသက်က ခုနစ်နှစ်လေ။ ကျွန်မ ဘယ်လိုလုပ် နားလည်မှာလဲ။
01:58
I mean, why would anyone treat me differently?
44
106657
3283
ကျွန်မ ဆိုလိုတာက "ဘာဖြစ်လို့ တစ်ယောက်ယောက်က ကျွန်မကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှာလဲ"ဆိုတာကိုပါ။
02:01
But she knew.
45
109940
1125
ဒါပေမဲ့ သူကသိတယ်လေ။
02:03
And she looked me right in the eye and she said,
46
111065
2672
နောက်ပြီး ကျွန်မမျက်လုံးကို တည့်တည့်ကြည့်ပြီး ပြောလိုက်တာက
02:05
"They will not always treat you well."
47
113737
3175
"သူတို့က နင့်ကို အမြဲတမ်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ဆက်ဆံကြမှာ မဟုတ်ဘူးဟဲ့"တဲ့လေ။
02:08
Now, race is one of those topics in America
48
116912
2346
အခု အမေရိကာမှာ လူမျိုးရေး ဆိုတာဟာ
02:11
that makes people extraordinarily uncomfortable.
49
119258
3478
လူတွေကို အလွန်အမင်း စိတ်ကသိကအောက်ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေထဲက တစ်ခုပါ။
02:14
You bring it up at a dinner party
50
122736
1654
သင်ဟာ ညစာစားပွဲထစ်ခုမှာ၊
02:16
or in a workplace environment,
51
124390
1645
ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ခွင်ထဲမှာ အစဖေါ်ပေးကြည့်မိလိုက်တယ်။
02:18
it is literally the conversational equivalent
52
126035
3180
ဒါဟာဆိုရင် ကျားမြီးဆွဲလိုက်သလိုမျိုးနဲ့
02:21
of touching the third rail.
53
129215
1875
ညီမျှတဲ့ တကယ့် ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုမျိုးပါ။
02:23
There is shock,
54
131090
1175
ဒီထိတ်လန့်ခြောက်ခြားမှုနောက်က
02:24
followed by a long silence.
55
132265
2965
လိုက်လာတတ်တဲ့ အချိန်အကြာ
နှုတ်ဆိ်တ်နေမှုကြီးလေ။
နှုတ်ဆိ်တ်နေမှုကြီးလေ။
02:27
And even coming here today,
56
135230
1654
နောက်ပြီး ဒီနေ့ ဒီနေရာကို လာရင်းနဲ့တောင်မှ
02:28
I told some friends and colleagues
57
136884
1151
ကျွန်မလူမျိုးရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဟောပြောဖို့ စီစဉ်ထားတယ်ဆိုတာကို
02:30
that I planned to talk about race,
58
138035
1566
မိတ်ဆွေတစ်ချို့နဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကို ပြောပြလိုက်တော့
02:31
and they warned me, they told me, don't do it,
59
139601
2659
သူတို့က သတိပေး ပြောကြားကြတာက၊ "မလုပ်စမ်းပါနဲ့ပေါ့၊
02:34
that there'd be huge risks
60
142260
1887
ဒီအကြောင်းကို သွားပြောလိုက်ရင်
02:36
in me talking about this topic,
61
144147
1530
အန္တာရယ်တွေက တစ်ပုံတစ်ပင် ကျွန်မအပေါ်ကျရောက်လာတော့မှာတဲ့လေ။
02:37
that people might think I'm a militant black woman
62
145677
2491
သူတို့တွေက ကျွန်မကို သွေးကြွနေတဲ့ လူမည်းအမျိုးသမီး တစ်ယောက်လို့ ထင်ချင်ထင်သွားနိူင်ပြီး၊
02:40
and I would ruin my career.
63
148168
2184
ကျွန်မရဲ့ အလုပ်ကိုလည်းထိခိုက်စေလိမ့်မယ်တဲ့။
02:42
And I have to tell you,
64
150352
1291
ဒီတော့ ကျွန်မ အားလုံးကို ပြောစရာရှိပါတယ်။
02:43
I actually for a moment was a bit afraid.
65
151643
2457
ကျွန်မဟာ တကယ်ကိုပဲ တဒင်္ဂလောက်တော့ စိုးရိမ်သွားမိတာပေါ့။
02:46
Then I realized,
66
154100
2070
နောက်ပြီး ကျွန်မ သဘောပေါက်လိုက်တာက
02:48
the first step to solving any problem
67
156170
2479
ပြဿနာတစ်ရပ်ကို ဖြေရှင်းဖို့ ပထမ ခြေလှမ်းက
02:50
is to not hide from it,
68
158649
1791
အဲဒါကနေ ပုန်းရှောင်မနေဖို့ ဆိုတာနဲ့
02:52
and the first step to any form of action
69
160440
3982
လုပ်ဆောင်ချက် တစ်ခုရဲ့ ပထမ ခြေလှမ်းဟာ
02:56
is awareness.
70
164422
2055
နိူးကြားနေမှုပဲ ဖြစ်တယ် ဆိုတာပါ။
02:58
And so I decided to actually talk about race.
71
166477
3440
ဒီလိုနဲ့ ကျွန်မ လူမျိုးရေးအကြောင်းကို တကယ်ကို ဆွေးနွေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့ပါတယ်။
03:01
And I decided that if I came
here and shared with you
here and shared with you
72
169917
2873
နောက်ပြီး ကျွန်မ ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိုက်တာက တကယ်လို့
ကျွန်မ ဒီနေရာကိုလာပြီး၊
ကျွန်မ ဒီနေရာကိုလာပြီး၊
03:04
some of my experiences,
73
172790
2184
ကျွန်မရဲ့တွေကြုံခံစားရတာတွေကို သင်တို့နဲ့ မျှဝေလိုက်ရင်
03:06
that maybe we could all be a little less anxious
74
174974
2688
အနည်းငယ်တော့ စိုးရိမ်စိတ်လျော့ပါးသွားပြီး၊
03:09
and a little more bold
75
177662
1546
လူမျိုးရေးအကြောင်း ကျွန်မတို့ ပြောဆိုတဲ့အခါ
03:11
in our conversations about race.
76
179208
2902
နည်းနည်းလေး ပိုပြီး သတ္တိရှိလာမလားလို့ပေါ့။
03:14
Now I know there are people out there who will say
77
182110
1990
ကဲဒီတော့ Barack Obama ကို ရွေးချယ်တင်မြောက်ခြင်းဟာ
03:16
that the election of Barack Obama meant
78
184100
1626
လူမျိုးရေး ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း ထာဂရ အဆုံးသတပစ်ခဲ့တယ်လို့
03:17
that it was the end of racial discrimination
79
185726
2799
အပြင်မှာ ပြောကြမယ်သူတွေရှိနေမယ်ဆိုတာ
03:20
for all eternity, right?
80
188525
2022
ကျွန်မသိပါတယ်။ ဟုတ်တယ်မို့လား။
03:22
But I work in the investment business,
81
190547
1643
ဒါပေမယ့် ရင်းနှီမြှပ်နှံမှု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ
03:24
and we have a saying:
82
192190
1460
ကျွန်အလုပ်လုပ်ပါတယ်။
03:25
The numbers do not lie.
83
193650
2055
ကျွန်မတို့မှာ ဆိုရိုးစကား တစ်ခုရှိပါတယ်။
03:27
And here, there are significant,
84
195705
2614
ကိန်းဂဏန်းတွေက မလိမ်တတ်ဘူးတဲ့။
03:30
quantifiable racial disparities
85
198319
2721
ဟောဒီမှာတော့ လျစ်လျူ ရှုလို့ကို မရနိုင်တဲ့ သိသာပြီး တိုင်းတာလို့ရတဲ့
03:33
that cannot be ignored,
86
201040
1519
လူမျိုးရေးကွာခြားချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။
03:34
in household wealth, household income,
87
202559
3583
အိမ်ထောင်စုချင်း ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု၊ အိမ်ထောင်စုချင်း ဝင်ငွေ၊
03:38
job opportunities, healthcare.
88
206142
2999
အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေမှာပေါ့။
03:41
One example from corporate America:
89
209141
2487
အမေရိက စီးပွားရေးရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက သာဓကတစ်ခုပါ။
03:43
Even though white men
90
211628
2005
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ လူဦးရေမှာ
03:45
make up just 30 percent of the U.S. population,
91
213633
3791
လူဖြူဦးရေက (၃၀) ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိနေတာတောင်မှ
03:49
they hold 70 percent of all corporate board seats.
92
217424
4399
ကော်ပိုးရေးရှင်း တွေထဲက (၇၀) ရာခိုင်နှုန်းသော
03:53
Of the Fortune 250,
93
221823
2278
ဘုတ်အဖွဲ့ နေရာတွေကို သူတို့က ယူထားကြတယ်။
03:56
there are only seven CEOs that are minorities,
94
224101
3843
Fortune 250 ကုမ္ပဏီမှာ CEO ထဲမှာ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုထဲက ဆိုလို့ (၇)ဦးပဲရှိပါတယ်။
03:59
and of the thousands of publicly
traded companies today, thousands,
traded companies today, thousands,
95
227944
4266
ယနေ့ ထောင်နဲ့ချီပြီးရှိနေတဲ့ လူသိရှင်ကြား ကုန်သွယ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေမှာ
04:04
only two are chaired by black women,
96
232210
2826
လူမည်း အမျိုးသမီး ဥက္ကဌ ဆိုလို့ ထောင်နဲ့ချီတဲ့အထဲကမှ (၂)ဦးုပဲရှိတာပါ။
04:07
and you're looking at one of them,
97
235036
1805
အခု သင်တို့ ခုတွေ့နေရတာက အဲဒီထဲက တစ်ယောက်ပါ။
04:08
the same one who, not too long ago,
98
236841
2152
သိပ်မကြာသေးခင်က မီးဖိုချောင်အကူလို့
04:10
was nearly mistaken for kitchen help.
99
238993
2857
လူချင်းမှားခံရမတတ် ဖြစ်ခဲ့တာလည်း သူပါပဲ။
04:13
So that is a fact.
100
241850
1174
ဒီတော့ ဒါဟာ ဖြစ်ရပ်မှန် တစ်ခုပါ။
04:15
Now I have this thought experiment
101
243024
2188
ကဲအခုတော့ ကျွန်မမှာရှိနေတဲ့ ဒီအတွေးက
04:17
that I play with myself, when I say,
102
245212
2527
ကျွန်မဘာသာ ကျွန်မပြုလုပ်ထားတဲ့ စမ်းသပ်မှုပေါ့။
04:19
imagine if I walked you into a room
103
247739
2259
သင်ဟာ ExxonMobil လိုမျိုး အဓိကရ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးရဲ့
04:21
and it was of a major corporation, like ExxonMobil,
104
249998
3259
အခန်းတစ်ခန်းထဲကို လှမ်းဝင်သွားတယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပြီး
04:25
and every single person around
the boardroom were black,
the boardroom were black,
105
253257
3610
ဘုတ်အဖွဲ့စည်းဝေးခန်း တစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ လူမည်းတွေပါလို့ ကျွန်မပြောရင်
04:28
you would think that were weird.
106
256867
2533
ဒါဟာ ထူးထူးဆန်းဆန်းပဲလို့သင်ထင်မြင်မိမှာပါ။
ဒါပေမယ့် Fortune 500 ကုမ္ပဏီတစ်ခုထဲကို သင်ဝင်သွားမိပြီး
04:31
But if I walked you into a Fortune 500 company,
107
259400
2804
04:34
and everyone around the table is a white male,
108
262204
2123
စားပွဲတစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ လူတွေတိုင်းဟာ လူဖြူ အမျိုးသားတစ်ယောက်စီပါလို့ ဆိုရင်ကော
04:36
when will it be that we think that's weird too?
109
264327
3099
ဒါဟာလည်း ထူးထူးဆန်းဆန်းပဲလို့ ဘယ်တော့များမှ ကျွန်မတို့ ထင်မြင်မိကြမှာလဲ။
04:39
And I know how we got here.
110
267426
1714
ကျွန်မတို့ ဒီကိုဘယ်လိုရောက်ရှိလာခဲ့တယ်ဆိုတာ ကျွန်မသိပါတယ်။
04:41
(Applause)
111
269140
4163
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
04:45
I know how we got here.
112
273303
1768
ကျွန်မတို့ ဒီကိုဘယ်လိုရောက်ရှိလာခဲ့တယ်ဆိုတာ ကျွန်မသိပါတယ်။
04:47
You know, there was institutionalized,
113
275071
2686
ကျွန်မတို့ နိူင်ငံမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းကို တစ်ကြိမ်မှာတော့ တရားဝင် ပြဌာန်းထားခဲ့တာ
04:49
at one time legalized, discrimination in our country.
114
277757
3109
ဒီကလူတွေအားလုံးသိပါတယ်။
04:52
There's no question about it.
115
280866
2294
ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးစရာ မလိုပါဘူး။
04:55
But still, as I grapple with this issue,
116
283160
2825
ဒါပေမဲ့ရှိသေးတာက ကျွန်မ ဒီပြဿနာနဲ့ နပန်းလုံးနေခိုက်မှာ
04:57
my mother's question hangs in the air for me:
117
285985
2525
ကျွန်မအမေရဲ့မေးခွန်းက ကျွန်မအတွက်တော့ လေထဲမှာ ဝေ့ဝဲ နေပါတယ်။
05:00
How did they treat you?
118
288510
2083
"သူတို့ နင့်ကို ဘယ်လို ဆက်ဆံကြသလဲ"ဆိုတာပါ။
05:02
Now, I do not raise this issue to complain
119
290593
2476
ကဲဒီတော့ ညည်းညူ ဖို့ ဒါမှမဟုတ် တနည်းနည်းနဲ့
05:05
or in any way to elicit any kind of sympathy.
120
293069
2246
အသနားခံတာမျိုး ပြုလုပ်ဖို့အတွက် ဒီပြဿနာကို ကျွန်မ တင်ပြနေတာမဟုတ်ဘူး။
05:07
I have succeeded in my life
121
295315
1983
ကျွန်မဘဝမှာ မျှော်မှန်းထားတာတွေထက်
05:09
beyond my wildest expectations,
122
297298
2842
အဆပေါင်းများစွာ အောင်မြင်ထားပြီးပါပြီ။
05:12
and I have been treated well by people of all races
123
300140
2965
လူမျိုးအားလုံးရဲ့ကောင်းကောင်းမွန် ဆက်ဆံခြင်းဆိုတာလည်း
05:15
more often than I have not.
124
303105
2236
ကျွန်မမှာရှိနေတာထက်ကို ပိုပြီးရရှိနေပါပြီ။
05:17
I tell the uniform story because it happened.
125
305341
2813
ယူနီဖောင်း အဖြစ်အပျက်ကို ပြောပြရတဲ့ အကြောင်းရင်းက ဒါက တိုက်ဆိုင်နေလို့ပါ။
05:20
I cite those statistics around
corporate board diversity
corporate board diversity
126
308154
2620
စီးပွားရေးပူပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဘုတ်အဖွဲ့တွေရဲ့ ထွေပြားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိန်းဂဏန်းတွေကို ကိုးကားရတာကလည်း
05:22
because they are real,
127
310774
1664
ဒါတွေဟာ တကယ် အစစ်အမှန်တွေ ဖြစ်တာကြောင့်ပါ။
05:24
and I stand here today
128
312438
1664
ကျွန်မ ဒီနေ့ ဒီနေရာမှာ ရပ်ပြီး
05:26
talking about this issue of racial discrimination
129
314102
2590
လူမျိုးရေး ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ပြဿနာအကြောင်းကို ပြောနေတာက
05:28
because I believe it threatens to rob
130
316692
2495
ဒါဟာ ကျွန်မတို့ကလေးတွေအားလုံးအတွက် ကျွန်မတို့အားလုံး လိုချင်နေကြတဲ့
05:31
another generation of all the opportunities
131
319187
3286
အခွင့်အလမ်းအားလုံးရဲ့ နောက်ထပ် မျိုးဆက်တစ်ခုကို
05:34
that all of us want for all of our children,
132
322473
2585
လုယူဖို့ ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့ ကျွန်မယုံကြည်မိတဲ့ အတွက်ကြောင့်ပါ။
05:37
no matter what their color
133
325058
1763
သူတို့တွေဟာ ဘယ်အသားအရောင်တွေဖြစ်ဖြစ်၊
05:38
or where they come from.
134
326821
1799
ဘယ်နေရာကပဲလာလာ အရေးမပါဘူးလေ။
05:40
And I think it also threatens to hold back businesses.
135
328620
3578
နောက်ပြီး ကျွန်မတွေးမိတာက ဒါက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ကိုလည်း ခြိမ်းခြောက်နေပါသေးတယ်။
05:44
You see, researchers have coined this term
136
332198
2801
သင်တို့ သိတဲ့အတိုင်းပဲလေ၊ သုသေသနပညာရှင်တွေက "color blindness" ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို
05:46
"color blindness"
137
334999
1835
ကျွန်မတို့ လူမျိုးရေး အသားအရောင်ကွဲပြားမှုကို ဂရုမပြုမိဘူးလို့ဟန်ဆောင်ထားရာမှာ
05:48
to describe a learned behavior where we pretend
138
336834
2675
"ကျင့်ယူထားတဲ့ အပြုအမူတစ်ခု" အဖြစ်
05:51
that we don't notice race.
139
339509
1845
သရုပ်ဖော်ဖို့ ထွင်သုံးထားတာပါ။
05:53
If you happen to be surrounded by a bunch of people
140
341354
2160
တကယ်လို့ သင်ဟာ သင်နဲ့ အသွင်တူတဲ့ လူတစ်သိုက်ရဲ့ ဝန်းရံခြင်းခံရတာမျိုး
05:55
who look like you, that's purely accidental.
141
343514
3776
ကြုံကြိုက်လိုက်ရပြီးဆိုရင် ဒါဟာ မတော်တဆဖြစ်မှု သက်သက်ပါ။
05:59
Now, color blindness, in my view,
142
347290
2100
အခု ကျွန်မအမြင်မှာတော့ အသားအရောင်ခွဲခြားမှုကို လျစ်လျှူရှုခြင်းဆိုတာမှာ
06:01
doesn't mean that there's no racial discrimination,
143
349390
2858
လူမျိုးရေး ခွဲခြားဆက်ဆံမှု မရှိဘူး၊
06:04
and there's fairness.
144
352248
1695
နောက်ပြီး တရားမျှတတယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်မျိုးလည်း မသက်ရောက်ပါဘူး။
06:05
It doesn't mean that at all. It doesn't ensure it.
145
353943
2147
ဒီလို အဓိပ္ပါယ်မျိုး လုံးဝသက်ရောက်ခြင်းမရှိပါဘူး။ ဒါကို အာခံမထားပါဘူးလေ။
06:08
In my view, color blindness is very dangerous
146
356090
2398
ကျွန်မအနေနဲ့တော့ အသားအရောင်ခွဲခြားမှုကို လျစ်လျှူရှုခြင်းဆိုတာဟာ အရမ်းကို အန ၱရာယ်ကြီးမားပါတယ်။
06:10
because it means we're ignoring the problem.
147
358488
2757
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်မတို့ဟာ ပြဿနာကို မသိကျိုးကျွန်ပြုနေတယ်ဆိုတဲ့ သဘောသက်ရောက်နေတယ်လေ။
06:13
There was a corporate study that said that,
148
361245
2530
ပညာရှင် တစ်စု စုပေါင်း လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ ဆိုထားတာက
06:15
instead of avoiding race,
149
363775
1777
ပါးနပ်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုကြီးတွေဟာ လူမျိုးရေးကို ရှောင်ရှားခြင်းထက်
06:17
the really smart corporations
actually deal with it head on.
actually deal with it head on.
150
365552
3972
ဒီကိစ္စကို အရှိအကိုအရှိအတိုင်း မျုက်နှာချင်းဆိုင် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းကြပါတယ်တဲ့။
06:21
They actually recognize that embracing diversity
151
369524
2784
မတူကွဲပြားမှုကို လက်ခံယုံကြည်ခြင်းဆိုတာဟာ လူများစုဖြစ်တဲ့ လူမျိုးစု အပါအဝင်
06:24
means recognizing all races,
152
372308
2999
လူမျိုးစုအားလုံးကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဆိုတဲ အဓိပ္ပါယ်သက်ရောက်တယ်ဆိုတာကို
06:27
including the majority one.
153
375307
2362
သူတို့က အမှန်တကယ် လက်ခံကြပါတယ်။
06:29
But I'll be the first one to tell you,
154
377669
1796
ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စက ခက်ခဲနိူင်တယ်၊ ကမောက်ကမနိုင်တယ်၊ အနေရခက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို
06:31
this subject matter can be hard,
155
379465
2841
သင်တို့ကို ပြောပြသူဆိုလို့ ကျွန်မဟာ ပထမဆုံး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
06:34
awkward, uncomfortable -- but that's kind of the point.
156
382306
4052
ဒါပေမယ့် ဒါက အဓိက ဦးတည်ချက်လိုမျိုး ဖြစ်နေတာကိုး။
06:38
In the spirit of debunking racial stereotypes,
157
386358
3022
မှားယွင်းနေတဲ့လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ ပုံသေကားကျ သဘောထားအရဆိုရင်
06:41
the one that black people don't like to swim,
158
389380
2175
လူမည်းတွေဟာ ရေကူးတာကို မကြိုက်ဘူးဆိုတဲ့ အဆိုဟာ တစ်ခုပါ။
06:43
I'm going to tell you how much I love to swim.
159
391555
3230
ကျွန်မရေကူးတာကို ဘယ်လောက်အထိ ကြိုက်တယ်ဆိုတာကို ပြောပြပါ့မယ်။
06:46
I love to swim so much
160
394785
2287
ကျွန်မရေကူးတာကို အရမ်းကိုကြိုက်တာပေါ့၊
06:49
that as an adult, I swim with a coach.
161
397072
2132
လူကြီးတစ်ယောက်အနေနဲ့ ကျွန်မ နည်းပြတစ်ယောက်နဲ့ အတူကူးတာပါ။
06:51
And one day my coach had me do a drill
162
399204
2837
ဒီလိုနဲ့ တစ်နေ့မှာတော့ ကျွန်မ ကူးရမယ့် (၂၅)မီတာရှိတဲ့ ရေကူးကန်မှာ
06:54
where I had to swim to one end of a 25-meter pool
163
402041
2611
အသက်အောင့်ပြီး လေကျင့်ခန်းတစ်ခုလုပ်ဖို့
06:56
without taking a breath.
164
404652
1888
ကျွန်မ နည်းပြက ခိုင်းပါတယ်။
06:58
And every single time I failed,
165
406540
2141
တစ်ကြိမ် လုပ်မရနိုင်တိုင်း
07:00
I had to start over.
166
408681
1337
ကျွန်မ အစကနေ ပြန်ပြန်လုပ်ခဲ့ရတာပေါ့။
07:02
And I failed a lot.
167
410018
1513
ဒါနဲ့ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ မအောင်မမြင်ဖြစ်ခဲ့တယ်လေ။
နောက်ဆုံးမှာတော့ ကျွန်မ အောင်မြင်သွားတော့တာပေါ့။
ဒါပေမယ့် ကျွန်မ ရေကူးကန်ထဲကထွက်လာတော့ စိတ်ကလည်းတို၊ ပင်ကလည်းပင်ပန်း၊ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ပြီး ပြောလိုက်မိတာကတော့
07:03
By the end, I got it, but when I got out of the pool,
168
411531
1867
"ဘာဖြစ်လို့များ အသက်အောင့်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းကို ငါတို့ လုပ်နေမိပါလိမ့်"လို့ပေါ့။
07:05
I was exasperated and tired and annoyed,
169
413398
2623
07:08
and I said, "Why are we doing
breath-holding exercises?"
breath-holding exercises?"
170
416021
3938
07:11
And my coach looked me
at me, and he said, "Mellody,
at me, and he said, "Mellody,
171
419959
2166
ဒါနဲ့ ကျွန်မနည်းပြက ကျွန်မကို ကြည့်ပြီးပြောလိုက်တာက
07:14
that was not a breath-holding exercise.
172
422125
2991
"မယ်လော့ဒီရေ၊ ဒါက အသက်အောင့်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းမဟုတ်ဘူးကွဲ့ ။
07:17
That drill was to make you comfortable
173
425116
2349
ဒီလေ့ကျင့်ခန်းက မင်းကို သက်တောင့်သက်သာ မရှိချိန်မှာ
07:19
being uncomfortable,
174
427465
1793
သက်တောင့် သက်သာဖြစ်အောင်ဖို့ လေ့ကျင့်ပေးတာပါကွာ၊
07:21
because that's how most of us spend our days."
175
429258
3131
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ငါတို့ အများစုရဲ့ နေ့ရက်တွေက အဲဒီလိုဖြစ်ကြတာကိုး "တဲ့။
07:24
If we can learn to deal with our discomfort,
176
432389
2266
တကယ်လို့ ကျွန်မတို့တွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ကသိကအောက်ဖြစ်ခြင်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ သင်ယူနိူင်ပြီး
07:26
and just relax into it,
177
434655
2034
ဒီအထဲမှာပဲ စိတ်ကို လျှော့ဖြေလိုက်တယ်ဆိုရင်
07:28
we'll have a better life.
178
436689
2224
ပိုပြီးကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်မှာပဲလေ။
07:30
So I think it's time for us to be comfortable
179
438913
2553
ကျွန်မတို့အတွက် စိတ်မသက်မသာဖြစ်စေတဲ့ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုမှာ
07:33
with the uncomfortable conversation about race:
180
441466
3246
သက်တောင့်သက်သာဖြစ်ဖို့ အချိန်တန်ပြီလို့ ကျွန်မထင်ပါတယ်။
07:36
black, white, Asian, Hispanic,
181
444712
2676
လူမည်း ဖြစ်ဖြစ် ၊ လူဖြူ့ဖြစ်ဖြစ်၊ အာရှနွယ်ဖွား ဖြစ်ဖြစ်၊ စပိန်နွယ်ဖွား ဖြစ်ဖြစ်၊
07:39
male, female, all of us,
182
447388
2273
ယောက်ျား၊ မိန်မ အကုန်လုံး အပါအဝင်ပေါ့။
07:41
if we truly believe in equal rights
183
449661
2276
တကယ်လို့ အမေရိကမှာ ညီမျှတဲ့ရပိုင်ခွင့်တွေ နဲ့
07:43
and equal opportunity in America,
184
451937
2011
ညီမျှတဲ့ အခွင့်အလမ်း ရှိတယ်ဆိုတာကို ယုံကြည်တယ်ဆိုရင်တော့
07:45
I think we have to have real conversations
185
453948
3003
ဒီပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့စစ်မှန်တဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေကို
07:48
about this issue.
186
456951
1252
လုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ကျွန်မထင်ပါတယ်။
07:50
We cannot afford to be color blind.
187
458203
2772
ကျွန်မတို့ဟာ အသားအရောင်ခွဲခြားမှုကို လျစ်လျူရှုတာကို ခွင့်လွတ်မရနိုင်ပါဘူး။
07:52
We have to be color brave.
188
460975
3247
ကျွန်မတို့ဟာ အသားအရောင်ကွဲပြားနေမှုကို လက်ခံဖို့လိုတာပါ။
07:56
We have to be willing, as teachers and parents
189
464222
4038
ကျွန်မတို့တွေ ဆန္ဒပြင်းပြနေဖို့၊ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊ မိဘတွေ၊
08:00
and entrepreneurs and scientists,
190
468260
1830
စီးပွားရေးစွမ်းဆောင်ရှင်တွေ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ အဖြစ်နဲ့
08:02
we have to be willing to have
191
470090
1283
ကျွန်မတို့တွေ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ
08:03
proactive conversations about race
192
471373
2837
ကြိုတင်စီမံထားတဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေကို ဖြောင့်မတ်မှု၊ နားလည်မှု၊ သတ္တိရှိမှုတွေနဲ့အတူ
08:06
with honesty and understanding and courage,
193
474210
3139
ကျင်းပပြုလုပ်ဖို့ကို ဆန္ဒပြင်းပြနေဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
08:09
not because it's the right thing to do,
194
477349
3539
ဒါဟာ မှန်ကန်တယ်ဆိုတာ ကြောင့်လုပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး။
08:12
but because it's the smart thing to do,
195
480888
2273
ဒါဟာ လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ချက်ချာပါးနပ်မှု ဖြစ်နေတာကြောင့်ပါ။
08:15
because our businesses and our products
196
483161
2383
အကြောင်းကတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊
08:17
and our science, our research,
197
485544
2054
ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့ ထုတ်ကုန်တွေနဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့သိပ္ပံညာ၊ ကျွန်မတို့ရဲ့ သုသေသနပြုမှု
08:19
all of that will be better with greater diversity.
198
487598
3637
ဒါတွေအားလုံးဟာ ပိုပြီးကျယ်ပြန့်တဲ့ မတူကွဲပြားမှုနဲ့ဆို ပိုပြီးကောင်းမွန်မှာပေါ့။
08:23
Now, my favorite example of color bravery
199
491235
2955
ကဲ ကျွန်မရဲ့ အနှစ်သက်ဆုံး အသားအရောင်ကွဲပြားမှုကို လက်ခံခြင်းရဲ့ သာဓကလေးကတော့
08:26
is a guy named John Skipper.
200
494190
1458
John Skipper ဆိုတဲ့ လူတစ်ယောက်ပဲပေါ့။
08:27
He runs ESPN.
201
495648
1852
သူက ESPN ကို စီမံကွပ်ကဲနေသူပေါ့။
08:29
He's a North Carolina native,
202
497500
2330
မြောက်ကာရိုလိုင်းနား ဇာတိပါ။
08:31
quintessential Southern gentleman, white.
203
499830
3047
စံပြုလောက်တဲ့ တောင်ပိုင်သား လူဖြူ လူရည်မွန် တစ်ယောက်ပေါ့။
08:34
He joined ESPN, which already had a culture
204
502877
2411
သူဟာ မတူကွဲပြားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခု ရှိနှင့်နေတဲ့ ESPN နဲ့ပူပေါင်းလိုက်ပါတယ်။
08:37
of inclusion and diversity, but he took it up a notch.
205
505288
2773
ဒါပေမဲ့ သူက အဲဒါကို ပို့လို့ကို မြင့်တဲ့ နေရာကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
08:40
He demanded that every open position
206
508061
2588
သူက လစ်လပ်နေတဲ့ ရာထူးတိုင်းအတွက် မတူကွဲပြားတဲ့
08:42
have a diverse slate of candidates.
207
510649
2950
လျှောက်လွာရှင်တွေရဲ့ အမည်စာရင်းရှိစေဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တယ်။
08:45
Now he says the senior people
208
513599
1799
ကဲ ဒီတော့ အစပိုင်းမှာ
08:47
in the beginning bristled,
209
515398
1812
စားမာန်ခုပ်နေတဲ့ အရာရှိတွေက
08:49
and they would come to him and say,
210
517210
2050
သူ့ဆီကိုလာပြီး ပြောကြတာက
08:51
"Do you want me to hire the minority,
211
519260
2608
"မင်းက ငါကို လူမျိုးစုငယ်တွေကို အလုပ်ခန့်ပေးစေချင်တာလား။
08:53
or do you want me to hire
the best person for the job?"
the best person for the job?"
212
521868
3618
ဒါမှမဟုတ် အလုပ်နဲ့ အသင့်တော်ဆုံး သူကို ခန့်စေချင်တာလား"တဲ့ သူက ဆိုပါတယ်။
08:57
And Skipper says his answers were always the same:
213
525486
3659
ဒီအခါမှာ Skipper ဖြေလိုက်ပုံက အမြဲတမ်း တစ်ခုပါပဲ။
09:01
"Yes."
214
529145
1675
"ဟုတ်ပါတယ်ဗျာ" ပေါ့။
09:02
And by saying yes to diversity,
215
530820
1810
မတူကွဲပြားမှုကို လက်ခံပါတယ်လို့ ပြောလိုက်ခြင်းဟာ ESPN ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ
09:04
I honestly believe that ESPN
216
532630
2362
တန်ဖိုးအကြီးဆုံး ကြိုးဖြင့် လွှင့်ပေးတဲ့ အခပေး ရုပ်သံလုပ်ငန်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို
09:06
is the most valuable cable franchise in the world.
217
534992
2490
ကျွန်မ အစစ်အမှန် ယုံကြည်မိပါတယ်၊
09:09
I think that's a part of the secret sauce.
218
537482
2446
ဒါဟာ စားမြိန်စရာရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ပဲလို့ ကျွန်မထင်ပါတယ်။
09:11
Now I can tell you, in my own industry,
219
539928
2042
အခု သင်တို့ကို Ariel Investments မှ ကျွန်မရဲ့ လုပ်ငန်းထဲကအကြောင်းကို ပြောလို့ရပါပြီ။
09:13
at Ariel Investments, we actually view our diversity
220
541970
2175
ကျွန်မတို့ရဲ့ မတူကွဲပြားမှုတွေကို
09:16
as a competitive advantage,
221
544145
2160
ယှဉ်ပြိုင်တဲ့ အသာစီးရမှု တစ်ခုအဖြစ် တကယ့်ကို ရှုမြင်ပြီး
09:18
and that advantage can extend
way beyond business.
way beyond business.
222
546305
3321
ဒီ အသာစီးရမှုက စီပွားရေးဆိုတာထက်ကို ကျော်ပြီး ပန်တိုင်ကို တက်လှမ်းနိုင်နိူင်တာပေါ့။
09:21
There's a guy named Scott Page
at the University of Michigan.
at the University of Michigan.
223
549626
2184
မီချီကန် တက္ကသိုလ်မှာ Scott Page ဆိုသူရှိပါတယ်။
09:23
He is the first person to develop
224
551810
1729
သူဟာ မတူကွဲပြားခြားနားမှုတွေရဲ့ သင်္ချာဆိုင်ရာ
09:25
a mathematical calculation for diversity.
225
553539
3040
တွက်ချက်မှုကို ပထမဆုံး ပြုစုခဲ့သူပါ။
09:28
He says, if you're trying to
solve a really hard problem,
solve a really hard problem,
226
556579
2291
သူပြောတာက "အကယ်၍ သင်ဟာ အရမ်း အရမ်းကို ခက်ခဲတဲ့ ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ်ကို
09:30
really hard,
227
558870
1161
ကြိုးစား ဖြေရှင်းတော့မယ်ဆိုရင်
09:32
that you should have a diverse group of people,
228
560031
2829
သင့်မှာ မတူညီတဲ့ ပညာရှင်တွေပါဝင်တဲ့
09:34
including those with diverse intellects.
229
562860
3010
လူမျိုးစုံ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့တော့ ရှိသင့်ပါတယ်"တဲ့။
09:37
The example that he gives is the smallpox epidemic.
230
565870
2853
သူပေးတဲ့ ဥပမာကတော့ ရေကျောက် ကူးစက်ရောဂါပါ။
09:40
When it was ravaging Europe,
231
568723
2925
ဒီရောဂါက ဥရောပတိုက်ကို ဖျက်စီးတုန်းက
09:43
they brought together all these scientists,
232
571648
1380
သူတို့တွေဟာ ဒီ သိပ္ပံပညာရှင်တွေအားလုံးကို စုစည်းလိုက်ပါတယ်။
09:45
and they were stumped.
233
573028
1462
သူတို့တွေ အကြပ်ရိုက်သွားတာပေါ့။
09:46
And the beginnings of the cure to the disease
234
574490
3092
နောက်ပြီးတော့ ရောဂါကို ကုသမှုရဲ့ အစပိုင်းတွေဟာ
09:49
came from the most unlikely source,
235
577582
2193
လုံးဝ ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိတဲ့ အရင်းအမြစ်ကနေလာခဲ့တာပါ။
09:51
a dairy farmer who noticed that the milkmaids
236
579775
4380
နို့စားနွားမွေးမြူသူ တစ်ယောက်က နို့ညှစ်သမတွေမှာ
09:56
were not getting smallpox.
237
584155
1909
ကျောက်ရောဂါ မဖြစ်တာကို သတိထားမိလိုက်တယ်။
09:58
And the smallpox vaccination is bovine-based
238
586064
3354
ဒါနဲ့ ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးဟာ
10:01
because of that dairy farmer.
239
589418
2402
ဒီနို့စားနွားမွေးမြူသူကြောင့် ကျွဲနွားတွေကို အခြေခံထားတာပါ။
10:03
Now I'm sure you're sitting here and you're saying,
240
591820
2412
ကဲ ဒီတော့ ကျွန်မ အနေဲ့သေချာနေတာကတော့ သင်တို့ အနေနဲ့ ဒီနေရာမှာ ထိုင်ပြီး ပြောနေမိကြမှာက
10:06
I don't run a cable company,
241
594232
2095
"ငါက ကြိုးနဲ့လွှင့်တဲ့ ရုပ်သံ ကုမ္ပဏီ တစ်ခုကို စီမံကွပ်ကဲတာမှ မဟုတ်တာ။"
10:08
I don't run an investment firm,
242
596327
2122
"ငါက ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု လုပ်ငန်းကို လုပ်နေတာမှ မဟုတ်တာ။"
10:10
I am not a dairy farmer.
243
598449
1451
"ငါက နို့စားနွား မွေးမြူသူမှ မဟုတ်တာ။"
10:11
What can I do?
244
599900
1450
"ငါ ဘာလုပ်လို့ ရမှာလဲ။"
10:13
And I'm telling you, you can be color brave.
245
601350
3516
ဒါဆို ကျွန်မပြောပြမယ်။ သင်တို့ဟာ အသားအရောင် ကွဲပြားနေမှုကိုတော့ လက်ခံနိူင်ပါတယ်။
10:16
If you're part of a hiring process
246
604866
1884
အကယ်၍ သင်တို့ဟာ အလုပ်ခန့်ထားရေး လုပ်ငန်းစဉ်
10:18
or an admissions process,
247
606750
1640
ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ခန့်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကိစွဖြစ်ဖြစ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပါဝင်နေမယ်ဆိုရင်
10:20
you can be color brave.
248
608390
1667
အသားအရောင် ကွဲပြားနေမှုကိုတော့ လက်ခံလို့ရပါတယ်။
10:22
If you are trying to solve a really hard problem,
249
610057
2844
အကယ်၍ သင်တို့ဟာ အရမ်းကို ခက်ခဲတဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ်ကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားနေတယ်ဆိုရင်
10:24
you can speak up and be color brave.
250
612901
2779
သင်တို့ရဲ့ အမြင်ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပြောဆိုပြီး အသားအရောင် ကွဲပြားနေမှုကို လက်ခံနိူင်ပါတယ်။
10:27
Now I know people will say,
251
615680
3249
အခုနေမှာ လူတွေ ပြောမှာကို ကျွန်မသိပါတယ်။
10:30
but that doesn't add up to a lot,
252
618929
2150
ဒါပေမယ့် ဒါက သိပ်ပြီးတော့ အရာမရောက်လှပါဘူး။
10:33
but I'm actually asking you
to do something really simple:
to do something really simple:
253
621079
2971
ဒါပေမဲ့ တကယ်တမ်း ကျွန်မ တောင်းပန်နေတာက သင်တို့အနေနဲ့ အရမ်းကို ရိုးစင်းတဲ့ အရာကလေးကို ပြုလုပ်ပေးကြဖို့ပါ။
10:36
observe your environment,
254
624050
2218
သင်တို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာကြပါ၊
10:38
at work, at school, at home.
255
626268
3802
အလုပ်ခွင်မှာ၊ ကျောင်းမှာ၊ အိမ်မှာ စတာတွေမှာပေါ့။
10:42
I'm asking you to look at the people around you
256
630080
2349
ကျွန်မ တောင်းပန်နေတာက သင်တို့အနေနဲ့ သင်တို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ လူတွေကို
10:44
purposefully and intentionally.
257
632429
2621
အဓိပ္ပါယ်ရှိရှိ၊ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ကြည့်ရှုကြဖို့ပါ။
10:47
Invite people into your life
258
635050
1443
သင်တို့နဲ့မတူတဲ့သူတွေ၊
10:48
who don't look like you, don't think like you,
259
636493
2836
သင့်တို့နဲ့စဉ်းစားပုံ မတူတဲ့သူတွေ၊
10:51
don't act like you,
260
639329
1295
သင်တို့နဲ့ ပြုမူပုံခြင်း မတူတဲ့သူတွေ၊
10:52
don't come from where you come from,
261
640624
1961
သင်တို့နဲ့ မတူတဲ့ နေရာက လာတဲ့ သူတွေကို သင်တို့ရဲ့ ဘဝထဲကို ဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါ။
10:54
and you might find that they
will challenge your assumptions
will challenge your assumptions
262
642585
2650
နောက်ပြီး သူတို့တွေဟာ သင်တို့ရဲ့ ထင်မြင်ယူဆချက်တွေကို ပြောင်းလဲစေပြီး
သင့်တို့ကို လူတစ်ယောက်အဖြစ် ဖွံ့ထွားလာအောင်ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မယ်ဆိုတာကို
10:57
and make you grow as a person.
263
645235
1756
သင်တို့ တွေ့ရှိကောင်းတွေ့ ရပါလိမ့်မယ်။
10:58
You might get powerful new insights
264
646991
2340
ဒီ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးချင်းဆီက အားကောင်းတဲ့ ထိုးထွင်းဥာဏ်
11:01
from these individuals,
265
649331
1623
အသစ်တွေ ရကောင်းရပါလိမ့်မယ်။
11:02
or, like my husband, who happens to be white,
266
650954
3186
ကျွန်မ အမျိုးသားလိုပေါ့၊ ဖြစ်ချင်တော့သူက လူဖြူ ဖြစ်နေတာကိုး၊
11:06
you might learn that black people,
267
654140
2070
လူမည်းတွေ၊ ယောက်ျား၊ မိန်းမ၊ ကလေး၊ ကျွန်မတို့ဟာ
11:08
men, women, children,
268
656210
1557
နေ့စဉ် နေ့တိုင်း အသားလှဆီ သုံးကြတယ်ဆိုတာကို
11:09
we use body lotion every single day.
269
657767
2889
သင်တို့ သိရှိကောင်း သိရှိနိုင်ပါလိမ့်ဦးမယ်။
11:12
Now, I also think that this is very important
270
660656
4622
ဒါနဲ့ပဲ ဒီတိုးတက်မှုဟာ သူတို့ကို အထောက်အကူပြုလိမ့်မယ်ဆိုတာကို
11:17
so that the next generation really understands
271
665278
2972
နောင်လာမယ့် မျိုးဆက်က သေချာပေါက် နားလည်စေဖို့အတွက်
11:20
that this progress will help them,
272
668250
1510
ဒါဟာ အရမ်းကို အရေးကြီးတယ်လို့ကျွန်မ ထင်မြင်မိပါသေးတယ် ။
11:21
because they're expecting
us to be great role models.
us to be great role models.
273
669760
3134
အကြောင်းကတော့ သူတို့တွေဟာ ကျွန်မတို့ကို ပြောင်မြောက်တဲ့ စံနမူနာထားထိုက်သူတွေ ဖြစ်ဖို့ မျှော်လင့်နေမိကြမှာကိုး။
11:24
Now, I told you, my mother,
274
672894
1477
ဒီတော့ ကျွန်မ အမေဟာ
အရမ်းကြီးကို လက်တွေ့ကျသူပါလို့
11:26
she was ruthlessly realistic.
275
674371
1571
ကျွန်မပြောခဲ့တယ်နော်။
11:27
She was an unbelievable role model.
276
675942
3240
သူမဟာ မယုံနိူင်လောက်အောင်ကို စံနမူနာထားထိုက်သူ တစ်ယောက်ပါ။
11:31
She was the kind of person
277
679182
1131
သူမဟာ သူမရဲ့ ပြုမူပုံတိုင်း
11:32
who got to be the way she was
278
680313
1322
ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ သူမျိုး တစ်ယောက်ပါ။
11:33
because she was a single mom
279
681635
1976
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူမက ရှီကာဂိုမှာ ကလေး (၆)ယောက်ကို
11:35
with six kids in Chicago.
280
683611
1672
တစ်ယောက်တည်း ပျိုးထောင် အုပ်ထိန်းရတဲ့မိခင်လေ။
11:37
She was in the real estate business,
281
685283
1792
သူမဟာ အိမ်ခြံမြေ အကျိုးဆောင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
11:39
where she worked extraordinarily hard
282
687075
2750
အဲဒီမှာ သူမဟာ သာမန်ထက်ကိုပိုပြီး ခက်ခက်ခဲခဲ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရပေမဲ့
11:41
but oftentimes had a hard time making ends meet.
283
689825
3268
မကြာခဏဆိုသလို လောက်ငဖို့အတွက် မလွယ်ခဲ့တဲ့ အချိန်တွေ မကြာခဏရှိခဲ့တာပေါ့။
11:45
And that meant sometimes we got
284
693093
1847
ဆိုလိုတာကတော့ ကျွန်မတို့
11:46
our phone disconnected,
285
694940
1380
ဖုန်းလိုင်း အဖြတ်ခံရတာတို့၊
11:48
or our lights turned off,
286
696320
868
မီးဖြတ်ခံရတာတို့၊
11:49
or we got evicted.
287
697188
1941
အိမ်ပေါ်က မောင်းချခံရတာတို့ပေါ့။
11:51
When we got evicted, sometimes we lived
288
699129
1541
ကျွန်မတို့အိမ်ပေါ်က မောင်းချခံရတဲ့ အချိန်တွေမှာ
11:52
in these small apartments that she owned,
289
700670
1806
တစ်ခါတစ်လေကျရင် သူမပိုင်ဆိုင်တဲ့ ဒီတိုက်ခန်းလေးတွေထဲမှာ နေခဲ့တာပေါ့။
11:54
sometimes in only one or two rooms,
290
702476
1599
တစ်ခါတစ်လေများကျရင် အခန်းက တစ်ခန်း၊ နှစ်ခန်းပဲ ရှိတာပေါ့။
11:56
because they weren't completed,
291
704075
1757
ဘာဖြစ်လို့လဲဆို တော့ အဲဒါတွေက လက်စမသတ်သေးတဲ့ဟာတွေ ဖြစ်နေပြီး
11:57
and we would heat our bathwater on hot plates.
292
705832
4711
ကျွန်မတို့ ချိုးမယ့်ရေကို လျှပ်စစ်မီးဖိုပေါ်မှာ အပူပေးနေရတာပေါ့။
12:02
But she never gave up hope, ever,
293
710543
2512
ဒါပေမဲ့ သူမက မျှော်လင့်ချက်တော့ မလျှော့ဘူး။
12:05
and she never allowed us to give up hope either.
294
713055
2680
ကျွန်မတို့ကိုလည်း မျှော်လင့်ချက် လက်လျှော့မှာကို ခွင့်မပြုခဲ့ပါဘူး။
12:07
This brutal pragmatism that she had,
295
715735
1577
ဒီ အသည်းမာတဲ့ လက်တွေ့ အကျိုးမျှော်ဝါဒက သူမမှာ ကိန်းဝပ်နေခဲ့တယ်။
12:09
I mean, I was four and she told me,
296
717312
1794
ဆိုလိုတာက ကျွန်မ အသက်က (၄)နှစ်ဖြစ်ပြီး
12:11
"Mommy is Santa." (Laughter)
297
719106
2323
သူမပြောတာက " မေမေက ခရစ်စမတ်ဘိုးဘိုး ပဲလေကွယ်" တဲ့။ (ရယ်သံများ)
12:13
She was this brutal pragmatism.
298
721429
2483
သူမဟာ ဒီလို အရမ်းကို အသည်းမာတဲ့ လက်တွေ့ အကျိုးမျှော်ဝါဒီပါ။
12:15
She taught me so many lessons,
299
723912
2373
ကျွန်မကို သင်ခန်းစာတွေ အများကြီး သင်ပေးခဲ့ပါတယ်။
12:18
but the most important lesson
300
726285
1833
ဒါပေမယ့် သူမ ကျွန်မကို နေ့စဉ် သင်ကြားပေးတဲ့
12:20
was that every single day she told me,
301
728118
3226
အရေးပါဆုံး သင်ခန်းစာကတော့
12:23
"Mellody, you can be anything."
302
731344
5336
"မယ်လော့ဒီ၊ နင်ဟာ ဘာမဆို ဖြစ်နိူင်တယ်နော်"တဲ့။
12:28
And because of those words,
303
736680
1858
နောက်တော့ အဲဒီ စကားလုံးတွေကြောင့်ပဲ
12:30
I would wake up at the crack of dawn,
304
738538
2105
နံနက် ဝေလီဝေလင်းအချိန်တွေမှာ ကျွန်မ နိုးနိုးနေခဲ့တာပေါ့။
12:32
and because of those words,
305
740643
1816
အဲဒီ စကားလုံးတွေကြောင့်ပဲ ကျွန်မဟာ စာသင်ကျောင်းဆိုတာကို
12:34
I would love school more than anything,
306
742459
3012
အခြားအရာတွေထက် ပိုပြီး နှစ်သက်နေခဲ့တာပေါ့။
12:37
and because of those words, when I was on a bus
307
745471
1933
အဲဒီ စကားလုံးတွေကြောင့်ပဲ ကျောင်းကား တစ်စီးစီးပေါ် ရှိနေတုန်းမှာ
12:39
going to school, I dreamed the biggest dreams.
308
747404
3253
အကြီးကျယ်ဆုံး အိပ်မက်တွေ မက်ခဲ့တာပေါ့။
12:42
And it's because of those words
that I stand here right now
that I stand here right now
309
750657
3103
ပြီးတော့ ဒီစကားလုံးတွေကြောင့်ပဲ
12:45
full of passion,
310
753760
1956
ကျွန်မ ဒီနေရာမှာ စိတ်အားထက်သန်မှု အပြည့်နဲ့ရပ်ပြီး
12:47
asking you to be brave for the kids
311
755716
2408
ယနေ့အခါမှာ ဒီအိပ်မက်တွေကို မက်နေကြတဲ့
12:50
who are dreaming those dreams today.
312
758124
2310
ကလေးတွေအတွက် သတ္တိရှိဖို့ သင်တို့ကို ပန်ကြားနေတာပေါ့။
12:52
(Applause)
313
760434
5421
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
12:57
You see, I want them to look at a CEO on television
314
765855
4189
အားလုံးနားလည်ပါတယ်နော်။ ကျွန်မက သူတို့လေးတွေကို ရုပ်မြင်သံကြားမှာ CEO တစ်ယောက်ကို မြင်ရရင်
13:02
and say, "I can be like her,"
315
770044
2187
ပြောစေချင်တာက "ငါဟာ သူမလို ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။"
13:04
or, "He looks like me."
316
772231
2507
ဒါမှမဟုတ် "သူလည်း ငါ့လိုပုံပါပဲ။"လို့ပါ။
13:06
And I want them to know
317
774738
1741
နောက်ပြီးတော့ ကျွန်မက သူတို့ကို သိစေချင်တာက
13:08
that anything is possible,
318
776479
1695
ဘယ်အရာမဆို ဖြစ်နိုင်တယ်၊
13:10
that they can achieve the highest level
319
778174
1516
သူတို့ မြင်ယောင်စိတ်ကူးဖူးတဲ့
13:11
that they ever imagined,
320
779690
1754
အမြင့်ဆုံး အဆင့်ကို စွမ်းဆောင်နိုင်တယ်၊
13:13
that they will be welcome
in any corporate boardroom,
in any corporate boardroom,
321
781444
3095
သူတို့တွေကို ဘယ် စီးပွားရေး ဘုတ်အဖွဲ့စည်းဝေးခန်းကမဆို ကြိုဆိုကြလိမ့်မယ်၊
13:16
or they can lead any company.
322
784539
2891
ဘယ်ကုမ္ပဏီကိုမဆို သူတို့ဦးဆောင်နိုင်စွမ်းရှိတယ် ဆိုတာကိုပါ။
13:19
You see this idea of being the land
323
787430
1938
လွတ်လပ်တဲ့ တိုင်းပြည် နဲ့ ရဲစွမ်းသတ္တိပြည့်နေတဲ့ဌာနေ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့
13:21
of the free and the home of the brave,
324
789368
1674
ဒီယူဆချက်ကို သင်တို့နားလည်မြင်ကြပါတယ်။
13:23
it's woven into the fabric of America.
325
791042
3448
အမေရိကရဲ့ ရက်ထည်ကို အဲဒါတွေနဲ့ ရောယှက်ဖွဲ့ထားတာပေါ့။
13:26
America, when we have a challenge,
326
794490
2008
အမေရိက၊ ကျွန်မတို့မှာ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ကြုံတွေ့တဲ့အခါ၊
13:28
we take it head on, we don't shrink away from it.
327
796498
2876
ကျွန်မတို့ နောက်တွန့်မသွားဘဲ အဲဒါကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ပါတယ်။
13:31
We take a stand. We show courage.
328
799374
2859
ကျွန်မတို့ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ရဲစွမ်းသတ္တိကို ပြကြပါတယ်။
13:34
So right now, what I'm asking you to do,
329
802233
2009
အခုလောလာဆယ်မှာတော့ သင်တို့ကို လုပ်ဆောင်ကြဖို့ တောင်းပန်နေတာက၊
13:36
I'm asking you to show courage.
330
804242
1978
သင်တို့ရဲ့ သတ္တိကို ပြသကြဖို့ တောင်းပန်နေတာပါ။
13:38
I'm asking you to be bold.
331
806220
2268
သင်တို့ကို ရဲရင့်ကြဖို့ကို တောင်းပန်နေတာပါ။
13:40
As business leaders, I'm asking you
332
808488
1821
စီးပွားရေး ခေါငိးဆောင်တွေ အနေနဲ့သင်တို့ကို
13:42
not to leave anything on the table.
333
810309
2203
ဘယ်အရာကိုမှ စားပွဲပေါ်မှာတင် ပစ်မထားကြဖို့ကို တောင်းပန်နေတာပါ။
13:44
As citizens, I'm asking you
not to leave any child behind.
not to leave any child behind.
334
812512
4040
နိူင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ ဘယ်ကလေးကိုမှ နောက်ချန် မထားခဲ့ ကြဖို့ကို တောင်းပန်နေတာပါ။
13:48
I'm asking you not to be color blind,
335
816552
2455
အသားအရောင်ခွဲခြားမှုကို လျစ်လျှူရှုဖို့ တောင်းပန်နေတာမဟုတ်ပါဘူး။
13:51
but to be color brave,
336
819007
2103
ဒါပေမဲ့ အသားအရောင်ကွဲပြားမှုကို လက်ခံရဲ ကြဖို့ကို တောင်းခံနေတာပါ။
13:53
so that every child knows that their future matters
337
821110
3157
သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်ဟာ အရေးပါတယ်ဆိုတာနဲ့ သူတို့ရဲ့ အိပ်မက်တွေဟာ
13:56
and their dreams are possible.
338
824267
1632
ဖြစ်နိူင်ခြေရှိတယ်ဆိုတာကို ကလေးတိုင်းကို သိစေရအောင်လို့ပါ။
13:57
Thank you.
339
825899
2530
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
14:00
(Applause)
340
828429
5488
(လက်ခုပ်သံများ)
14:05
Thank you. Thanks. Thanks. (Applause)
341
833917
3951
ကျေးဇူးနော်၊ ကျေးဇူး။ (လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Mellody Hobson - Investment expertMellody Hobson is president of Ariel Investments, a value-driven money management firm -- and an advocate for financial literacy and investor education.
Why you should listen
Mellody Hobson handles strategic planning for the Chicago-based Ariel Investments, one of the largest African-American-owned money management firms in the United States. Beyond her work at Ariel, Hobson has become a nationally recognized voice on financial literacy and investor education. She is a regular contributor and analyst on finance, the markets and economic trends for CBS News, contributes weekly money tips on the Tom Joyner Morning Show and writes a column for Black Enterprise magazine. As a passionate advocate for investor education, she is a spokesperson for the Ariel/Hewitt study, 401(k) Plans in Living Color and the Ariel Black Investor Survey, both of which examine investing patterns among minorities.
Hobson is chair of the board for DreamWorks Animation. Her community outreach includes serving as chairman of After School Matters, providing Chicago teens with high quality out-of-school-time programs.
Mellody Hobson | Speaker | TED.com