TED2016
Shivani Siroya: A smart loan for people with no credit history (yet)
Shivani Sinroya: ခရက်ဒစ် မှတ်တမ်းမရှိ(သေး)သူမျာအတွက် စမတ်ချေးငွေ။
Filmed:
Readability: 4.1
1,669,346 views
ယုံကြည်မှုဆိုတာကို ဘယ်လို ရယူရမလဲ။ သင်ဟာ ယုံကြည်ထိုက်သူ ဟုတ်၊မဟုတ်ကို ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက် ဘဏ်တွေဟာ ခရက်ဒစ် အမှတ်တွေကို သုံးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ အဲဒီလို စခရစ်ဒစ် အမှတ်မရှိလို့၊ လုပ်ငန်းတစ်ခု စတင်ဖို့၊ အိမ်ဝယ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် အခြားနည်းအားဖြင့် သူတို့ဘဝတွေ တိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့ ငွေမချေးနိုင်သူ ၂,၅ ဘီလီယံခန့်ရှိနေပါတယ်။ TED ဝိုင်းတော်သား Shivani Siroya ကနေပြီး ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ကမ္ဘာမှာ InVenture ဆိုတဲ့ မိုဘိုင်း ဒေတာသုံးပြီး ငွေကြေးဆိုင်ရာ သက်သေခံကို ဖန်တီးတဲ့ ကနဦးလုပ်ငန်းတစ်ခုနဲ့အတူ ထွက်ပေါက်မရှိ ဖြစ်နေတဲ့ ဝယ်ယူမှု စွမ်းပကားကို ဖော်ထုတ်နေတာကို နားဆင်လိုက်ပါ။ "ခရက်ဒစ် အမှတ်လို ရိုးစင်းတာ တစ်ခုခုနဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ လူတွေကို သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်တွေကို တည်ဆောက်ဖို့ အစွမ်းအစတွေပေးနေတာပါ"လို့ Siroya ကပြောပါတယ်။
Shivani Siroya - Mobile finance entrepreneur
Shivani Siroya created a tool that allows anyone with a cell phone to build a financial track record. Full bio
Shivani Siroya created a tool that allows anyone with a cell phone to build a financial track record. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
How much do you need
to know about a person
to know about a person
0
837
2001
တစ်ယောက်ယောက်ကို
ငွေချေးပေးရန်အတွက် သင်ဟာ
ငွေချေးပေးရန်အတွက် သင်ဟာ
00:14
before you'd feel comfortable
making a loan?
making a loan?
1
2862
2534
အဲဒီလူအကြောင်း ဘယ်လောက်ထိ သိဖို့လိုအပ်လဲ။
00:18
Suppose you wanted to lend 1,000 dollars
2
6044
2455
သင့် နောက်က နှစ်တန်းကျော်မှာ
ထိုင်နေတဲ့ လူကို
ထိုင်နေတဲ့ လူကို
00:20
to the person sitting two rows behind you.
3
8523
2314
ဒေါ်လာ ၁၀၀၀ သင်က ချေးပေးချင်တယ်ဆိုပါစို့။
00:23
What would you need to know
about that person
about that person
4
11190
2132
သင် စိတ်ချလက်ချ ဖြစ်လာရန်
00:25
before you'd feel comfortable?
5
13346
1921
ဒီလူအကြောင်း သင်ဘာတွေကို သိဖို့လိုမလဲ။
00:27
My mom came to the US from India
in her late thirties.
in her late thirties.
6
15291
3924
ကျွန်မအမေက အိန္ဒီယကနေ US ကို အသက်
သုံးဆယ်နှောင်းပိုင်းမှာ လာခဲ့တာပါ။
သုံးဆယ်နှောင်းပိုင်းမှာ လာခဲ့တာပါ။
00:31
She's a doctor in Brooklyn,
7
19614
1432
သူမက Brooklyn က ဆရာဝန်ဖြစ်ပြီး
00:33
and she often lets friends and neighbors
come to see her for health services,
come to see her for health services,
8
21070
4223
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေကို ကျန်းမာ
ရေး ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ချက်ချင်း
ရေး ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ချက်ချင်း
00:37
whether they can pay right away or not.
9
25317
2229
ပေးနိုင်နိုင်၊ မပေးနိုင်နိုင်
လာပြခွင့်ပေးထယ်။
လာပြခွင့်ပေးထယ်။
00:39
I remember running into her patients
with her at the grocery store
with her at the grocery store
10
27955
3207
သူမရဲ့ လူနာတွေနဲ့ သူမဟာ
ကုန်စုံဆိုင်မှာ (သို့) လမ်းမှာ
ကုန်စုံဆိုင်မှာ (သို့) လမ်းမှာ
00:43
or on the sidewalk,
11
31186
1151
ဆုံမိတာ မှတ်မိတယ်၊
00:44
and sometimes they would come
and pay her right on the spot
and pay her right on the spot
12
32361
2840
တစ်ခါတစ်လေမှာ အရင်က
အခေါက်တွေအတွက် ချက်ချင်းပဲ
အခေါက်တွေအတွက် ချက်ချင်းပဲ
00:47
for previous appointments.
13
35225
1358
လာပြီး ပေးကြပါတယ်။
00:48
She would thank them,
14
36607
1239
သူတို့ကို ကျေးဇူးတင်စကား
00:49
and ask them about their families
and their health.
and their health.
15
37870
2721
ဆိုပြီး သူတို့ မိသားစုနဲ့
ကျန်းမာရေးတွေ မေးမြန်းနဲ့ပေါ့။
ကျန်းမာရေးတွေ မေးမြန်းနဲ့ပေါ့။
00:53
She gave them credit
because she trusted them.
because she trusted them.
16
41466
3252
သူတို့ကို အကြွေးပေးတဲ့ အကြောင်းက
သူတို့ကို ယုံကြည်လို့ပါ။
သူတို့ကို ယုံကြည်လို့ပါ။
00:57
Most of us are like my mom.
17
45122
2367
ကျွန်မတို့ အများစုဟာ အမေ့လိုပါပဲ။
00:59
We would give credit to someone we know
18
47899
2863
ကိုယ်သိတဲ့လူ ဒါမှမဟုတ်
ကိုယ့်နားမှာနေသူတွေကို
ကိုယ့်နားမှာနေသူတွေကို
01:02
or that we live next to.
19
50786
1396
အကြွေးပေးမှာပါ။
01:04
But most of us are probably not
going to lend to a stranger
going to lend to a stranger
20
52206
3704
ကျွန်မတို့အများစုဟာ ကိုယ်သိပ်မသိတဲ့
သူစိမ်းတစ်ယောက်ကိုတော့
သူစိမ်းတစ်ယောက်ကိုတော့
01:07
unless we know a little
something about them.
something about them.
21
55934
3066
သူတို့အကြောင်း သိပ်မသိရင်
ချေးချင်မှ ချေးမှာပါ။
ချေးချင်မှ ချေးမှာပါ။
01:11
Banks, credit card companies
and other financial institutions
and other financial institutions
22
59634
3703
ဘဏ်တွေ၊ ခရက်ဒစ်ကဒ် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့
အခြား ငွေကြေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ
အခြား ငွေကြေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ
01:15
don't know us on a personal level,
23
63361
2260
ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အဆင့်မှာ
ကျွန်မတို့ကို မသိပေမဲ့
ကျွန်မတို့ကို မသိပေမဲ့
01:17
but they do have a way of trusting us,
24
65645
2879
ကျွန်မတို့ကို ယုံကြည်ဖို့
နည်းလမ်း ရှိကြပါတယ်၊
နည်းလမ်း ရှိကြပါတယ်၊
01:20
and that's through our credit scores.
25
68548
2461
အဲဒါက ကျွန်မတို့ရဲ့
ခရက်ဒစ် အမှတ်တွေဖြစ်တာပါ။
ခရက်ဒစ် အမှတ်တွေဖြစ်တာပါ။
01:23
Our credit scores have been created
26
71033
1995
ကျွန်မတို့ရဲ့ ခရက်ဒစ်အမှတ်တွေဟာ
01:25
through an aggregation and analysis
of our public consumer credit data.
of our public consumer credit data.
27
73052
4520
ကျွန်မတို့ရဲ့ စားသုံးသူ ခရက်ဒစ် ဒေတာရဲ့
စုစည်း ဆန်းစစ်မှုမှ ပေါ်လာတာပါ။
စုစည်း ဆန်းစစ်မှုမှ ပေါ်လာတာပါ။
01:29
And because of them, we have
pretty much easy access
pretty much easy access
28
77596
3241
ဒါတွေကြောင့် ကုန်ပစ္စည်း
အားလုံးကို အသုံးပြုချင်ရင်
အားလုံးကို အသုံးပြုချင်ရင်
01:32
to all of the goods
and services that we need,
and services that we need,
29
80861
2444
တော်တော်လေး လွယ်ကူပါတယ်။
01:35
from getting electricity to buying a home,
30
83329
2844
လျှပ်စစ်ကို သုံးတာမှ အိမ်တစ်လုံးဝယ်တာထိ၊
01:38
or taking a risk and starting a business.
31
86197
2457
(သို့) စွန့်စားတာတစ်ခု၊
လုပ်ငန်းတစ်ခုစတာတို့ပေါ့။
လုပ်ငန်းတစ်ခုစတာတို့ပေါ့။
01:41
But ...
32
89561
1161
ဒါပေမဲ့
01:42
there are 2.5 billion people
around the world
around the world
33
90746
4367
ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ ခရက်ဒစ်အမှတ်မရှိသူ
01:47
that don't have a credit score.
34
95137
2086
၂.၅ ဘီလီယံရှိပါတယ်။
01:49
That's a third of the world's population.
35
97247
3024
ဒါဟာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံပါ။
01:52
They don't have a score
36
100930
1255
သူတို့မှာ အမှတ်မရှိတာက
01:54
because there are no formal
public records on them --
public records on them --
37
102209
3261
သူတို့မှာ တရားဝင် အများသုံး
မှတ်တမ်းတွေ မရှိတာကြောင့်ပါ။
မှတ်တမ်းတွေ မရှိတာကြောင့်ပါ။
01:57
no bank accounts,
38
105494
1364
ဘဏ်စာရင်းတွေမရှိ၊
01:58
no credit histories
39
106882
1494
ခရက်ဒစ် သမိုင်းတွေမရှိ၊
02:00
and no social security numbers.
40
108400
2058
လူမှု လုံခြုံရေး နံပါတ်တွေမရှိပါဘူး။
02:02
And because they don't have a score,
41
110482
1719
အမှတ်မရှိတာကြောင့်
02:04
they don't have access
to the credit or financial products
to the credit or financial products
42
112225
4651
ခရက်ဒစ်ကဒ် (သို့)၊ သူတို့ဘဝတွေကို
တိုးတက်စေတဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ
တိုးတက်စေတဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ
02:08
that can improve their lives.
43
116900
1846
ထုတ်ကုန်တွေကို မတတ်နိုင်ဘူးလေ။
02:11
They are not trusted.
44
119509
2062
သူတို့ကို ယုံကြည်မှု မရှိဘူးပေါ့။
02:14
So we wanted to find a way to build trust
45
122968
3170
ဒါနဲ့ ဒီ ၂.၅ ဘီလီယံအတွက်
ယုံကြည်မှုတစ်ခု တည်ဆောက်ပြီး
ယုံကြည်မှုတစ်ခု တည်ဆောက်ပြီး
02:18
and to open up financial access
for these 2.5 billion.
for these 2.5 billion.
46
126162
4051
ငွေကြေး ခံစားခွင့် လမ်းတစ်ရပ်
ဖွင့်ပေးဖို့ နည်းလမ်းကို ရှာချင်ခဲ့တယ်။
ဖွင့်ပေးဖို့ နည်းလမ်းကို ရှာချင်ခဲ့တယ်။
02:22
So we created a mobile application
47
130772
2466
ဒါနဲ့ သူတို့အတွက် မိုဘိုင်းဒေတာသုံးရင်း
02:25
that builds credit scores for them
using mobile data.
using mobile data.
48
133262
4290
အမှတ်တွေဆောက်ပေးတဲ့ မိုဘိုင်း
ဒေတာကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။
ဒေတာကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။
02:30
There are currently over one billion
smartphones in emerging markets.
smartphones in emerging markets.
49
138345
4456
လောလောဆယ် ပေါ်လာနေတဲ့စျေးကွက်တွေ
မှာ စမတ်ဖုန်း တစ်ဘီလီယံကျော်ပါတယ်။
မှာ စမတ်ဖုန်း တစ်ဘီလီယံကျော်ပါတယ်။
02:34
And people are using them
the same way that we do.
the same way that we do.
50
142825
2988
လူတွေဟာ ဒါတွေကို ကျွန်မတို့လို
တစ်ထေရာတည်း သုံးနေတာပါ။
တစ်ထေရာတည်း သုံးနေတာပါ။
02:38
They're texting their friends,
they're looking up directions,
they're looking up directions,
51
146235
2969
မိတ်ဆွေတွေကို စာရိုက်ပို့တယ်၊
လမ်းညွန်တွေရှာတယ်။
လမ်းညွန်တွေရှာတယ်။
02:41
they're browsing the Internet
52
149228
1412
အင်တာနက်မှာ ရှာဖွေတယ်၊
02:42
and they're even making
financial transactions.
financial transactions.
53
150664
2479
ငွေကြေး လွှဲပြောင်းမှုတွေတောင်
လုပ်နေပါတယ်။
လုပ်နေပါတယ်။
02:45
Over time, this data is getting
captured on our phones,
captured on our phones,
54
153167
3186
ကြာလာတော့ ဒီဒေတာဟာ
ဖုန်းတွေမှာ သိမ်းမိလာပြီး
ဖုန်းတွေမှာ သိမ်းမိလာပြီး
02:48
and it provides a really rich picture
of a person's life.
of a person's life.
55
156377
3795
လူတစ်ဦးရဲ့ ဘဝရဲ့ တကယ့်ကို
ကြွယ်ဝတဲ့ ပုံရိပ်ကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။
ကြွယ်ဝတဲ့ ပုံရိပ်ကို ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။
02:53
Our customers give us access to this data
56
161132
2176
ဖောက်သည်တွေက
ကျွန်မတို့ကို ဒီဒေတာဆီ ဝင်ခွင့်
ကျွန်မတို့ကို ဒီဒေတာဆီ ဝင်ခွင့်
02:55
and we capture it
through our mobile application.
through our mobile application.
57
163332
3110
ပေးပြီး ကျွန်မတို့က မိုဘိုင်း
အပလီကေးရှင်းမှ ရယူလိုက်ပါတယ်။
အပလီကေးရှင်းမှ ရယူလိုက်ပါတယ်။
02:58
It helps us understand
the creditworthiness
the creditworthiness
58
166466
2644
ဒါက Kennya က Nairobi မှာရှိတဲ့
အသေးစား လုပ်ငန်းရှင်
အသေးစား လုပ်ငန်းရှင်
03:01
of people like Jenipher,
a small-business owner in Nairobi, Kenya.
a small-business owner in Nairobi, Kenya.
59
169134
4701
Jenipher လိုလူတွေကို ခရက်ဒစ်ပေး
ထိုက်မှုကို နားလည်ဖို့ ကူညီပေးတယ်။
ထိုက်မှုကို နားလည်ဖို့ ကူညီပေးတယ်။
03:06
Jenipher is 65 years old, and for decades
has been running a food stall
has been running a food stall
60
174290
4883
Jenipher ဟာ ၆၅ နှစ်ပါ၊
ဆယ်စုနှစ်ချီပြီး ဗဟို စီးပွားရေးခရိုင်မှာ
ဆယ်စုနှစ်ချီပြီး ဗဟို စီးပွားရေးခရိုင်မှာ
03:11
in the central business district.
61
179197
2058
မုန့်ဆိုင်တစ်ဆိုင် ဖွင့်ထားသူပါ။
03:13
She has three sons who she put
through vocational school,
through vocational school,
62
181897
3199
သူမဆီမှာ အသက်မွေးမှုကျောင်း
ပို့ထားတဲ့ သားသုံးယောက်ရှိပြီး
ပို့ထားတဲ့ သားသုံးယောက်ရှိပြီး
03:17
and she's also the leader
of her local chama,
of her local chama,
63
185120
2524
ရပ်ကွက်တွင်းက chama (သို့)
ငွေစုငွေချေး အသင်းမှာ
ငွေစုငွေချေး အသင်းမှာ
03:19
or savings group.
64
187668
1463
ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ပါ။
03:21
Jenipher's food stall does well.
65
189609
1923
Jenipher ရဲ့ မုန့်ဆိုင်က ရောင်းကောင်းတယ်
03:23
She makes just enough every day
to cover her expenses.
to cover her expenses.
66
191556
3444
သူမရဲ့ စရိတ်တွေကာမိရုံပဲ ရှာနိုင်ပါတယ်။
03:27
But she's not financially secure.
67
195024
2368
ဒါပေမဲ့ ငွေကြေးပိုင်း အာမခံချက်မရှိဘူး။
03:29
Any emergency could force her into debt.
68
197842
2740
အရေးပေါ်ကိစ္စမှာ သူမ အကြွေးတင်နိုင်ပါတယ်။
03:32
And she has no discretionary income
69
200887
1847
သူမရဲ့ မိသားစု နေထိုင်မှုတိုးတက်ဖို့
03:34
to improve her family's way of living,
70
202758
2238
အရေးပေါ်အတွက် ဒါမှမဟုတ်၊
03:37
for emergencies,
71
205020
1239
လုပ်ငန်းတိုးပွားရေးမှာ
03:38
or for investing
into growing her business.
into growing her business.
72
206283
2673
ရင်းနှီးဖို့ လိုအပ်ရင်သုံးဖို့
ဝင်ငွေမရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။
ဝင်ငွေမရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။
03:42
If Jenipher wants credit,
her options are limited.
her options are limited.
73
210065
3226
Jenipher အကြွေးလိုချင်ရင် သူမရဲ့
ရွေးပိုင်ခွင့်တွေက အကန့်အသတ်နဲ့ပါ။
ရွေးပိုင်ခွင့်တွေက အကန့်အသတ်နဲ့ပါ။
03:45
She could get a microloan,
74
213733
1378
အသေးစားချေးငွေ ရနိုင်ပါတယ်။
03:47
but she'd have to form a group
that could help vouch for her credibility.
that could help vouch for her credibility.
75
215135
3844
ဒါပေမဲ့ ယုံကြည်နိုင်မှု အာမခံပေးနိုင်တဲ့
အဖွဲဖွဲ့ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။
အဖွဲဖွဲ့ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။
03:51
And even then, the loan sizes
would be way too small
would be way too small
76
219003
2972
ဒါတောင်မှ ချေးငွေ ပမာဏတွေဟာ
သူမရဲ့လုပ်ငန်းအပေါ်
သူမရဲ့လုပ်ငန်းအပေါ်
03:53
to really have an impact on her business,
77
221999
2257
သက်ရောက်မှုရှိဖို့ အင်မတန်မှ
နည်းလွန်းပါတယ်။
နည်းလွန်းပါတယ်။
03:56
averaging around 150 dollars.
78
224280
2288
ပျှမ်းမျှ ဒေါ်လာ ၁၅၀ ဝန်းကျင်ပါ။
03:59
Loan sharks are always an option,
79
227525
2518
ငွေတိုးချေးစားသူတွေဟာ အမြဲ
ရွေးစရာတစ်ခုဆိုပေမဲ့
ရွေးစရာတစ်ခုဆိုပေမဲ့
04:02
but with interest rates
that are well above 300 percent,
that are well above 300 percent,
80
230067
3950
၃၀၀% အထက်ရှိတဲ့ အတိုးနှုန်းနဲ့ဆိုတော့
04:06
they're financially risky.
81
234041
1554
ငွေကြေးအရ အန္တရာယ်များတယ်။
04:08
And because Jenipher doesn't have
collateral or a credit history,
collateral or a credit history,
82
236079
3985
Jenipher မှာ အပေါင်ပစ္စည်း (သို့)
ခရက်ဒစ် သမိုင်းမရှိတာကြောင့်
ခရက်ဒစ် သမိုင်းမရှိတာကြောင့်
04:12
she can't walk into a bank
and ask for a business loan.
and ask for a business loan.
83
240088
3787
ဘဏ်ထဲဝင်ပြီး လုပ်ငန်းအတွက်
ချေးငွေကို မရနိုင်ဘူးလေ။
ချေးငွေကို မရနိုင်ဘူးလေ။
04:16
But one day,
84
244331
1323
ဒါပေမဲ့ တစ်နေ့မှာတော့
04:17
Jenipher's son convinced her
to download our application
to download our application
85
245678
3978
Jenipher ရဲ့သားက ကျွန်မတို့ရဲ့
လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကူးယူပြီး ချေးငွေ
လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကူးယူပြီး ချေးငွေ
04:21
and apply for a loan.
86
249680
1251
လျှောက်ဖို့ စည်းရုံးတယ်။
04:23
Jenipher answered a few
questions on her phone
questions on her phone
87
251407
2539
Jenipher ဟာ ဖုန်းကနေ
မေးခွန်းအနည်းငယ်ကို ဖြေပြီး
မေးခွန်းအနည်းငယ်ကို ဖြေပြီး
04:25
and she gave us access to a few
key data points on her device.
key data points on her device.
88
253970
3994
သူမရဲ့ ကိရိယာထဲရှိ အဓိကရ
ဒေတာအချက်တွေပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒေတာအချက်တွေပေးခဲ့ပါတယ်။
04:30
And here's what we saw.
89
258561
1338
အဲဒါကို ရှင်တို့ ကြည့်ကြပါ။
04:32
So, bad news first.
90
260392
1499
မကောင်းတာနဲ့ စမယ်။
04:34
Jenipher had a low savings balance
and no previous loan history.
and no previous loan history.
91
262996
4766
Jenipher မှာ စုငွေ နည်းနေပြီး
ငွေချေးဘူးတဲ့ မှတ်တမ်းဟောင်း မရှိခဲ့ဘူး။
ငွေချေးဘူးတဲ့ မှတ်တမ်းဟောင်း မရှိခဲ့ဘူး။
04:40
These are factors
92
268395
1151
ဒါတွေဟာ အစဉ်အလာ
04:41
that would have thrown up
a red flag to a traditional bank.
a red flag to a traditional bank.
93
269570
3026
ဘဏ်တစ်ခုမှာ အလံနီပြသွားစေမယ့်
အကြောင်းအရင်းတွေပါ။
အကြောင်းအရင်းတွေပါ။
04:44
But there were other points
in her history that showed us
in her history that showed us
94
272620
2731
ဒါပေမဲ့ သူမရဲ့ သမိုင်းမှာ အခြားအချက်တွေက
04:47
a much richer picture of her potential.
95
275375
3331
သူမရဲ့ အလားအလာရဲ့ ပိုထိုက်တန်တဲ့
ပုံရိပ်ကို ပြနေပါတယ်။
ပုံရိပ်ကို ပြနေပါတယ်။
04:51
So for one,
96
279342
1151
ဒီတော့ တစ်ခုအနေနဲ့
04:52
we saw that she made regular
phone calls to her family in Uganda.
phone calls to her family in Uganda.
97
280517
3855
သူမဟာ Uganda က သူမရဲ့ မိသားစုကို
ပုံမှန်ဖုန်းခေါ်တာတွေကို တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
ပုံမှန်ဖုန်းခေါ်တာတွေကို တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
04:57
Well, it turns out that the data shows
98
285629
2457
အင်း ဖြစ်သွားတာက ဒီဒေတာက
05:00
a four percent increase in repayment
99
288110
2734
ရင်းနှီးတဲ့ အဆက်အသွယ်တွေတဲ့ အမြဲ
05:02
among people who consistently
communicate with a few close contacts.
communicate with a few close contacts.
100
290868
4736
ဆက်သွယ်သူတွေအကြား ပြန်ဆပ်မှုမှာ
လေးရာခိုင်နှုန်းတိုးတာကို ပြနေတာပါ။
လေးရာခိုင်နှုန်းတိုးတာကို ပြနေတာပါ။
05:08
We could also see
101
296657
1159
တွေ့ရသေးတာက
05:09
that though she traveled
around a lot throughout the day,
around a lot throughout the day,
102
297840
2808
တစ်နေ့လုံး သူမသွားခဲ့တဲ့ ခရီးအများကြီးကနေ
05:12
she actually had pretty
regular travel patterns,
regular travel patterns,
103
300672
2731
သူမမှာ တော်တော် ပုံမှန် ခရီး
အဆင်တစ်ခု တကယ် ရှိခဲ့တာကိုပါ။
အဆင်တစ်ခု တကယ် ရှိခဲ့တာကိုပါ။
05:15
and she was either at home
or at her food stall.
or at her food stall.
104
303427
3135
သူမဟာ အိမ်မှာ ဒါမှမဟုတ်
မုန့်ဆိုင်မှာ ရှိခဲ့တာပါ။
မုန့်ဆိုင်မှာ ရှိခဲ့တာပါ။
05:19
And the data shows
a six percent increase in repayment
a six percent increase in repayment
105
307315
3987
ဒီဒေတာက သူတို့အချိန်ကို
အများစု အသုံးပြုတဲ့နေရာမှာ
အများစု အသုံးပြုတဲ့နေရာမှာ
05:23
among customers who are consistent
106
311326
2387
အမြဲရှိတဲ့ စားသုံးသူတွေဟာ
05:25
with where they spend most of their time.
107
313737
2609
ပြန်ဆပ်မှုမှာ ခြောက်ရာခိုင်နှုန်း
တိုးတာကို ပြတာပါ။
တိုးတာကို ပြတာပါ။
05:29
We could also see
that she communicated a lot
that she communicated a lot
108
317349
2581
သူမဟာ တစ်နေ့လုံး
အမျိုးမျိုးသော လူအများကြီးနဲ့
အမျိုးမျိုးသော လူအများကြီးနဲ့
05:31
with many different people
throughout the day
throughout the day
109
319954
2348
အဆက်အသွယ် လုပ်ခဲ့ပြီး သူမမှာ ခိုင်မာတဲ့
05:34
and that she had a strong support network.
110
322326
2342
ကွန်ရက်တစ်ခုရှိတာကိုလည်း
တွေ့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
တွေ့နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
05:37
Our data shows
111
325287
1393
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဒေတာကပြတာက
05:38
that people who communicate
with more than 58 different contacts
with more than 58 different contacts
112
326704
4680
၅၈ ခုထက်ပိုတဲ့ အဆက်အသွယ်
အမျိုးမျိုးနဲ့ ဆက်သွယ်သူတွေဟာ
အမျိုးမျိုးနဲ့ ဆက်သွယ်သူတွေဟာ
05:43
tend to be more likely
to be good borrowers.
to be good borrowers.
113
331408
2901
ကောင်းမွန်တဲ့ ငွေချေးသူတွေ
ပိုဖြစ်နိုင်လောက်တတ်တာပါ။
ပိုဖြစ်နိုင်လောက်တတ်တာပါ။
05:46
In Jenipher's case,
114
334333
1269
Jenipher ရဲ့ ကိစ္စမှာ
05:47
she communicated
with 89 different individuals,
with 89 different individuals,
115
335626
4043
သူမဟာ ပုဂ္ဂိုလ် အမျိုးမျိုး
၈၉ ဦးနဲ့ ဆက်သွယ်ခဲ့တယ်၊
၈၉ ဦးနဲ့ ဆက်သွယ်ခဲ့တယ်၊
05:51
which showed a nine percent
increase in her repayment.
increase in her repayment.
116
339693
3251
ဒါက သူမရဲ့ ပြန်ဆပ်မှုမှာ
ကိုးရာခိုင်နှုန်းတိုးစေခဲ့ပါတယ်။
ကိုးရာခိုင်နှုန်းတိုးစေခဲ့ပါတယ်။
05:55
These are just some of the thousands
of different data points
of different data points
117
343888
3767
ဒါတွေက လူတစ်ဦးရဲ့ ခရက်ဒစ်ထိုက်တန်မှုကို
နားလည်ဖို့ ကျွန်မတို့ကြည်တဲ့
နားလည်ဖို့ ကျွန်မတို့ကြည်တဲ့
05:59
that we look at to understand
a person's creditworthiness.
a person's creditworthiness.
118
347679
3233
ထောင်ချီရှိကြတဲ့ ဒေတာ
အမျိုးမျိုးထဲက တစ်ချို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
အမျိုးမျိုးထဲက တစ်ချို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
06:03
And after analyzing all
of these different data points,
of these different data points,
119
351397
3073
ဒီလို အမျိုးမျိုးရှိတဲ့ ဒေတာတွေအားလုံးကို
စိစစ်ပြီးနောက်မှာ
စိစစ်ပြီးနောက်မှာ
06:06
we took the first risk
120
354494
1972
ပထမဆုံးအနေနဲ့ အရဲစွန့်လိုက်ကာ
06:08
and gave Jenipher a loan.
121
356490
2043
Jenipher ကို ငွေချေးပေးလိုက်ပါတယ်။
06:11
This is data that would not
be found on a paper trail
be found on a paper trail
122
359370
3326
ဒါဟာ စာရွက်စာတမ်းထဲ (သို့)
ဘယ် ပုံမှန် ငွေကြေးမှတ်တမ်းထဲမှာမှ
ဘယ် ပုံမှန် ငွေကြေးမှတ်တမ်းထဲမှာမှ
06:14
or in any formal financial record.
123
362720
2568
မတွေ့နိုင်တဲ့ ဒေတာဖြစ်ပါတယ်။
06:17
But it proves trust.
124
365720
1788
ဒါပေမဲ့ ဒါက ယုံကြည်မှုကို သက်သေထူတယ်။
06:20
By looking beyond income,
125
368193
1977
ဝင်ငွေထက် ကျော်လွန်ပြီးကြည့်ခြင်းအားဖြင့်
06:22
we can see that people in emerging markets
126
370194
2157
ဖွံဖြိုးဆဲ ဈေးကွက်များထဲတွင်
06:24
that may seem risky
and unpredictable on the surface
and unpredictable on the surface
127
372375
3669
အပြင်ပမ်းမှာ အရဲစွန့်ရာကျကာ
ကြိုတင်ခန့်မှန်းရန် ခက်တယ်လို့
ကြိုတင်ခန့်မှန်းရန် ခက်တယ်လို့
06:28
are actually willing and have
the capacity to repay.
the capacity to repay.
128
376068
4226
ထင်ရသူတွေဟာ ပြန်ဆပ်လိုရုံသာမက
ပြန်ဆပ်နိုင်စွမ်းရှိတာ မြင်နိုင်တယ်။
ပြန်ဆပ်နိုင်စွမ်းရှိတာ မြင်နိုင်တယ်။
06:33
Our credit scores have helped us deliver
over 200,000 loans in Kenya
over 200,000 loans in Kenya
129
381334
5185
ကျွန်မတို့ရဲ့ ခရက်ဒစ် အမှတ်တွေက Kenya မှာ
ပြီးထဲ့တဲ့နှစ်ကပဲ ချေးငွေစုပေါင်း ၂၀၀၀၀၀
ပြီးထဲ့တဲ့နှစ်ကပဲ ချေးငွေစုပေါင်း ၂၀၀၀၀၀
06:38
in just the past year.
130
386543
1597
ထုတ်ပေးဖို့ ကူညီခဲ့တယ်။
06:40
And our repayment rates
are above 90 percent --
are above 90 percent --
131
388164
3302
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပြန်ဆပ်မှုနှုန်းတွေက
၉၀ %အထက်မှာပါ။
၉၀ %အထက်မှာပါ။
06:43
which, by the way, is in line
with traditional bank repayment rates.
with traditional bank repayment rates.
132
391490
5295
ဒါက စကားမစပ် အစဉ်အလာ
ဘဏ် ပြန်ဆပ်တဲ့နှုန်းတွေနဲ့ တန်းတူပါပဲ။
ဘဏ် ပြန်ဆပ်တဲ့နှုန်းတွေနဲ့ တန်းတူပါပဲ။
06:49
With something as simple
as a credit score,
as a credit score,
133
397564
2909
ခရက်ဒစ် အမှတ်လို ရိုးစင်းတာ တစ်ခုခုနဲ့
06:52
we're giving people the power
to build their own futures.
to build their own futures.
134
400497
3515
လူတွေကို သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်တွေ
တည်ဆောက်ဖို့ အစွမ်းတွေပေးနေတာပါ။
တည်ဆောက်ဖို့ အစွမ်းတွေပေးနေတာပါ။
06:56
Our customers have used
their loans for family expenses,
their loans for family expenses,
135
404647
3307
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဖောက်သည်တွေဟာ
သူတို့ရဲ့ ချေးငွေတွေကို မိသားစု
သူတို့ရဲ့ ချေးငွေတွေကို မိသားစု
06:59
emergencies, travel
136
407978
1857
အသုံးစရိတ်တွေ၊ အရေးပေါ်တွေ၊ ခရီးနဲ့
07:01
and for investing back
into growing their businesses.
into growing their businesses.
137
409859
2972
သူတို့လုပ်ငန်းတွေ တိုးပွားဖို့
ပြန်ရင်းနှီးဖို့ သုံးကြပါတယ်။
ပြန်ရင်းနှီးဖို့ သုံးကြပါတယ်။
07:05
They're now building better
economies and communities
economies and communities
138
413792
3472
အခု သူတိုဟာ ပိုကောင်းတဲ့စီးပွားရေး
နဲ့ ပိုများတဲ့လူတွေ အောင်မြင်နိုင်တဲ့
နဲ့ ပိုများတဲ့လူတွေ အောင်မြင်နိုင်တဲ့
07:09
where more people can succeed.
139
417288
2324
ရပ်ရွာတွေကို တည်ထောင်နေပါတယ်။
07:12
Over the past two years
of using our product,
of using our product,
140
420664
2728
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်ကျော်
ကျွန်မတို့ ထုတ်ကုန်တွေသုံးပြီး
ကျွန်မတို့ ထုတ်ကုန်တွေသုံးပြီး
07:15
Jenipher has increased
her savings by 60 percent.
her savings by 60 percent.
141
423416
4184
Jenipher ဟာ သူမရဲ့စုငွေ
၆၀% တိုးလာပါပြီ။
၆၀% တိုးလာပါပြီ။
07:19
She's also started
two additional food stalls
two additional food stalls
142
427624
2652
နောက်ထပ် မုန့်ဆိုင်
နှစ်ဆိုင်လည်း စတင်ခဲ့ပြီး
နှစ်ဆိုင်လည်း စတင်ခဲ့ပြီး
07:22
and is now making plans
for her own restaurant.
for her own restaurant.
143
430300
3077
အခုဆို ကိုယ်ပိုင် စားသောက်ဆိုင်
အတွက် စီစဉ်နေပါတယ်။
အတွက် စီစဉ်နေပါတယ်။
07:25
She's applying for a small-business loan
from a commercial bank,
from a commercial bank,
144
433401
3404
ကုန်သွယ်ဘဏ်မှာ အသေးစားလုပ်ငန်း
ချေးငွေ လျှောက်နေပါတယ်။
ချေးငွေ လျှောက်နေပါတယ်။
07:28
because she now has the credit history
to prove she deserves it.
to prove she deserves it.
145
436829
4725
သူမမှာ ဒါနဲ့ ထိုက်တန်တာ သက်သေပြဖို့
ခရက်ဒစ် မှတ်တမ်းရှိနေလို့ပါ။
ခရက်ဒစ် မှတ်တမ်းရှိနေလို့ပါ။
07:34
I saw Jenipher in Nairobi just last week,
146
442038
2915
ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်က
Nairobi မှာ သူမနဲ့တွေ့တော့
Nairobi မှာ သူမနဲ့တွေ့တော့
07:36
and she told me how excited
she was to get started.
she was to get started.
147
444977
3251
စလုပ်ကိုင်ဖို့ ဘယ်လိုစိတ်လှုပ်
ရှားခဲ့ရတာကို ကျွန်မကိုပြောတယ်။
ရှားခဲ့ရတာကို ကျွန်မကိုပြောတယ်။
07:40
She said,
148
448252
1288
သူမက
07:42
"Only my son believed I could do this.
I didn't think this was for me."
I didn't think this was for me."
149
450178
5479
"ငါ့သားကသာ ငါလုပ်နိုင်တာကို ယုံကြည်ခဲ့တယ်၊
ဒါငါ့အတွက်လို့ ကျွန်မ မထင်ခဲ့ဘူး။"
ဒါငါ့အတွက်လို့ ကျွန်မ မထင်ခဲ့ဘူး။"
07:48
She's lived her whole life
150
456250
2286
သူမဟာ ကမ္ဘာ့ အပိုင်းတစ်ခုဟာ
သူမအတွက်
သူမအတွက်
07:50
believing that there was a part
of the world that was closed off to her.
of the world that was closed off to her.
151
458560
4293
ထာဝရ တံခါးပိတ်ထားသလို ရှိနေတယ်လို့
ထင်မှတ်လျက် နေထိုင်ခဲ့တာပါ။
ထင်မှတ်လျက် နေထိုင်ခဲ့တာပါ။
07:55
Our job now is to open
the world to Jenipher
the world to Jenipher
152
463536
4356
အခု ကျွန်မတို့အလုပ်က Jenipher နဲ့
သူမလို ဘီလီယံချီတဲ့
သူမလို ဘီလီယံချီတဲ့
07:59
and the billions like her
that deserve to be trusted.
that deserve to be trusted.
153
467916
4195
ယုံကြည်ထိုက်တဲ့ လူတွေအတွက်
ကမ္ဘာကြီးကို ဖွင့်ပေးဖို့အတွက်ပါ။
ကမ္ဘာကြီးကို ဖွင့်ပေးဖို့အတွက်ပါ။
08:04
Thank you.
154
472135
1159
(ကျေးဇူးတင်ပါတယ်)
08:05
(Applause)
155
473318
4332
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Shivani Siroya - Mobile finance entrepreneurShivani Siroya created a tool that allows anyone with a cell phone to build a financial track record.
Why you should listen
Shivani Siroya is the CEO & Founder of Tala, a company that facilitates financial access to small businesses owners around the world by providing mobile financial tracking tools and direct flexible financing in order to help these businesses and their communities lift themselves out of poverty. She was selected as a TED Fellow in 2013.
Siroya has a wide array of professional experiences in global health, micro-finance and investment banking. Prior to Tala, she worked health costing at UNFPA and Mergers & Acquisitions at Health Net and Citigroup.
Siroya is a 2011 Echoing Green Fellow and 2011Unreasonable Institute Fellow. She is also a blogger for the Huffington Post and has written on Microfinance 2.0 as well as small business growth in the U.S. She is also on the board of ReWork and Young Women Social Entrepreneurs.
Siroya holds a M.P.H in Health Economics and International Policy from Columbia University and a B.A. in International Relations from Wesleyan University.
Shivani Siroya | Speaker | TED.com