TED2012
Andrew Stanton: The clues to a great story
Andrew Stanton: Tips voor een sterk verhaal
Filmed:
Readability: 3.5
4,201,482 views
De filmmaker Andrew Stanton ("Toy Story," "WALL-E") vertelt wat hij weet over vertellen -- hij begint bij het einde en gaat terug naar het begin. (Bevat schuttingtaal ...)
Andrew Stanton - Filmmaker
Andrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March. Full bio
Andrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
A tourist is backpacking
0
0
2000
Een toerist is op reis met de rugzak
00:17
through the highlands of Scotland,
1
2000
2000
door het hoogland van Schotland,
00:19
and he stops at a pub to get a drink.
2
4000
2000
en hij stopt bij een café om iets te drinken.
00:21
And the only people in there is a bartender
3
6000
2000
De enige aanwezigen zijn een barman
00:23
and an old man nursing a beer.
4
8000
2000
en een oude man die een biertje drinkt.
00:25
And he orders a pint, and they sit in silence for a while.
5
10000
2000
Hij bestelt een glas bier, en ze zitten daar even te zwijgen.
00:27
And suddenly the old man turns to him and goes,
6
12000
2000
Opeens draait de oude man zich naar hem en zegt:
00:29
"You see this bar?
7
14000
2000
"Zie je dit café?
00:31
I built this bar with my bare hands
8
16000
2000
Ik heb het gebouwd met mijn blote handen
00:33
from the finest wood in the county.
9
18000
2000
met het beste hout dat er is.
00:35
Gave it more love and care than my own child.
10
20000
3000
Ik heb het meer liefde en zorg gegeven dan mijn eigen kind.
00:38
But do they call me MacGregor the bar builder? No."
11
23000
3000
Maar noemen ze mij MacGregor de cafébouwer? Nee."
00:41
Points out the window.
12
26000
2000
Hij wijst uit het raam.
00:43
"You see that stone wall out there?
13
28000
2000
"Zie je die stenen muur daar?
00:45
I built that stone wall with my bare hands.
14
30000
3000
Ik heb die stenen muur met mijn blote handen gebouwd.
00:48
Found every stone, placed them just so through the rain and the cold.
15
33000
3000
Ik heb elke steen gezocht, en plaatste ze bij regen en koude.
00:51
But do they call me MacGregor the stone wall builder? No."
16
36000
3000
Maar noemen ze mij MacGregor de stenenmuurbouwer? Nee."
00:54
Points out the window.
17
39000
2000
Hij wijst uit het raam.
00:56
"You see that pier on the lake out there?
18
41000
2000
"Zie je die steiger bij het meer daar?
00:58
I built that pier with my bare hands.
19
43000
2000
Ik heb die steiger met mijn blote handen gebouwd.
01:00
Drove the pilings against the tide of the sand, plank by plank.
20
45000
4000
Ik heb het paalwerk in het zand geplaatst, tegen het tij, plank voor plank.
01:04
But do they call me MacGregor the pier builder? No.
21
49000
4000
Maar noemen ze mij MacGregor de steigerbouwer? Nee.
01:08
But you fuck one goat ... "
22
53000
3000
Maar je naait één geit ... "
01:11
(Laughter)
23
56000
11000
(Gelach)
01:22
Storytelling --
24
67000
2000
Verhalen vertellen --
01:24
(Laughter)
25
69000
2000
(Gelach)
01:26
is joke telling.
26
71000
3000
is moppen vertellen.
01:29
It's knowing your punchline,
27
74000
2000
Je moet de clou kennen,
01:31
your ending,
28
76000
2000
je einde,
01:33
knowing that everything you're saying, from the first sentence to the last,
29
78000
3000
weten dat alles wat je zegt, van de eerste tot de laatste zin
01:36
is leading to a singular goal,
30
81000
2000
leidt naar één doel,
01:38
and ideally confirming some truth
31
83000
3000
en ons een waarheid vertelt
01:41
that deepens our understandings
32
86000
2000
die ons begrip vergroot
01:43
of who we are as human beings.
33
88000
3000
van wie we zijn als menselijke wezens.
01:46
We all love stories.
34
91000
2000
We houden allemaal van verhalen.
01:48
We're born for them.
35
93000
2000
We zijn ervoor gemaakt.
01:50
Stories affirm who we are.
36
95000
2000
Verhalen bevestigen ons wie we zijn.
01:52
We all want affirmations that our lives have meaning.
37
97000
2000
We willen allemaal bevestiging dat ons leven zin heeft.
01:54
And nothing does a greater affirmation
38
99000
2000
En niets geeft een betere bevestiging
01:56
than when we connect through stories.
39
101000
2000
dan wanneer we verbinding maken met verhalen.
01:58
It can cross the barriers of time,
40
103000
2000
Het kan de grenzen van tijd overschrijden,
02:00
past, present and future,
41
105000
2000
verleden, heden en toekomst,
02:02
and allow us to experience
42
107000
2000
en laat ons toe om de gelijkenissen
02:04
the similarities between ourselves
43
109000
2000
tussen ons te ondervinden
02:06
and through others, real and imagined.
44
111000
3000
via anderen, echt en ingebeeld.
02:09
The children's television host Mr. Rogers
45
114000
3000
Mr. Rogers, de presentator van het kinderprogramma,
02:12
always carried in his wallet
46
117000
2000
had altijd een uitspraak
02:14
a quote from a social worker
47
119000
3000
van een maatschappelijk werker in zijn portefeuille
02:17
that said, "Frankly, there isn't anyone you couldn't learn to love
48
122000
3000
die zei: "Eerlijk, er is niemand die je niet zou kunnen leren liefhebben
02:20
once you've heard their story."
49
125000
2000
zodra je hun verhaal hebt gehoord."
02:22
And the way I like to interpret that
50
127000
2000
De manier waarop ik dat graag interpreteer,
02:24
is probably the greatest story commandment,
51
129000
5000
is waarschijnlijk het beste verhaalgebod:
02:29
which is "Make me care" --
52
134000
3000
"Zorg dat ik erom geef" --
02:32
please, emotionally,
53
137000
2000
alsjeblieft, emotioneel,
02:34
intellectually, aesthetically,
54
139000
2000
intellectueel, esthetisch,
02:36
just make me care.
55
141000
2000
zorg gewoon dat ik erom geef.
02:38
We all know what it's like to not care.
56
143000
2000
We weten allemaal hoe het is om er niet om te geven.
02:40
You've gone through hundreds of TV channels,
57
145000
3000
Je hebt al naar honderden kanalen gezapt,
02:43
just switching channel after channel,
58
148000
2000
gewoon zappen van kanaal naar kanaal,
02:45
and then suddenly you actually stop on one.
59
150000
2000
en opeens stop je bij een programma.
02:47
It's already halfway over,
60
152000
2000
Het is al over de helft,
02:49
but something's caught you and you're drawn in and you care.
61
154000
3000
maar iets heeft je gepakt, je bent erin getrokken en je geeft erom.
02:52
That's not by chance,
62
157000
2000
Dat is niet toevallig,
02:54
that's by design.
63
159000
2000
het is met opzet.
02:56
So it got me thinking, what if I told you my history was story,
64
161000
4000
Dus dacht ik: als ik nu eens vertelde dat mijn geschiedenis een verhaal was,
03:00
how I was born for it,
65
165000
2000
hoe ik ervoor gemaakt was,
03:02
how I learned along the way this subject matter?
66
167000
3000
hoe ik geleidelijk dit onderwerp heb geleerd?
03:05
And to make it more interesting,
67
170000
2000
Om het interessanter te maken,
03:07
we'll start from the ending
68
172000
2000
zullen we bij het einde starten
03:09
and we'll go to the beginning.
69
174000
2000
en geleidelijk naar het begin gaan.
03:11
And so if I were going to give you the ending of this story,
70
176000
3000
Als ik jullie het einde van het verhaal zou geven,
03:14
it would go something like this:
71
179000
2000
zou het dit zijn:
03:16
And that's what ultimately led me
72
181000
2000
"Dat is wat uiteindelijk leidde tot
03:18
to speaking to you here at TED
73
183000
2000
hier voor jullie spreken op TED
03:20
about story.
74
185000
3000
over verhalen."
03:23
And the most current story lesson that I've had
75
188000
3000
De meest recente verhaalles die ik gehad heb,
03:26
was completing the film I've just done
76
191000
2000
was de afwerking van de film die ik juist gemaakt heb,
03:28
this year in 2012.
77
193000
2000
in 2012.
03:30
The film is "John Carter." It's based on a book called "The Princess of Mars,"
78
195000
3000
De film heet "John Carter", gebaseerd op het boek "De prinses van Mars,"
03:33
which was written by Edgar Rice Burroughs.
79
198000
2000
dat geschreven is door Edgar Rice Burroughs.
03:35
And Edgar Rice Burroughs actually put himself
80
200000
3000
Burroughs plaatste zichzelf
03:38
as a character inside this movie, and as the narrator.
81
203000
3000
in deze film als een personage, en als verteller.
03:41
And he's summoned by his rich uncle, John Carter, to his mansion
82
206000
3000
Hij werd opgeroepen door zijn rijke oom, John Carter, naar zijn landhuis
03:44
with a telegram saying, "See me at once."
83
209000
2000
met een telegram dat zei: "Kom nu naar me toe."
03:46
But once he gets there,
84
211000
2000
Maar als hij daar aankomt,
03:48
he's found out that his uncle has mysteriously passed away
85
213000
4000
komt hij te weten dat zijn oom mysterieus is overleden
03:52
and been entombed in a mausoleum on the property.
86
217000
4000
en begraven was in een praalgraf op het domein.
03:56
(Video) Butler: You won't find a keyhole.
87
221000
2000
(Video) Butler: Je zal geen sleutelgat vinden.
03:58
Thing only opens from the inside.
88
223000
3000
De deur opent aan de binnenzijde.
04:01
He insisted,
89
226000
2000
Hij stond erop,
04:03
no embalming, no open coffin,
90
228000
2000
geen balseming, geen open kist,
04:05
no funeral.
91
230000
2000
geen begrafenis.
04:07
You don't acquire the kind of wealth your uncle commanded
92
232000
2000
Rijkdom zoals die van je oom kan je niet verwerven
04:09
by being like the rest of us, huh?
93
234000
3000
door zoals wij allemaal te zijn, he?
04:12
Come, let's go inside.
94
237000
3000
Laten we binnengaan.
04:33
AS: What this scene is doing, and it did in the book,
95
258000
2000
AS: Wat deze scene doet, ook in het boek,
04:35
is it's fundamentally making a promise.
96
260000
2000
is fundamenteel een belofte doen.
04:37
It's making a promise to you
97
262000
2000
Het doet een belofte aan jou
04:39
that this story will lead somewhere that's worth your time.
98
264000
2000
dat dit verhaal je zal leiden naar een plaats die je tijd waard is.
04:41
And that's what all good stories should do at the beginning, is they should give you a promise.
99
266000
3000
Wat alle goeie verhalen in het begin moeten doen, is een belofte maken.
04:44
You could do it an infinite amount of ways.
100
269000
2000
Je kan het op oneindig veel manieren doen.
04:46
Sometimes it's as simple as "Once upon a time ... "
101
271000
4000
Soms is het zo eenvoudig als "Er was eens ... "
04:50
These Carter books always had Edgar Rice Burroughs as a narrator in it.
102
275000
3000
Deze Carter-boeken hadden altijd Edgar Rice Burroughs als verteller.
04:53
And I always thought it was such a fantastic device.
103
278000
2000
Ik vond dat altijd een fantastisch idee.
04:55
It's like a guy inviting you around the campfire,
104
280000
3000
Het lijkt op een man die je uitnodigt bij het kampvuur,
04:58
or somebody in a bar saying, "Here, let me tell you a story.
105
283000
3000
of iemand die in een café zegt: "Laat me je iets vertellen.
05:01
It didn't happen to me, it happened to somebody else,
106
286000
2000
Ik maakte het niet mee, maar iemand anders,
05:03
but it's going to be worth your time."
107
288000
2000
maar het is je tijd waard."
05:05
A well told promise
108
290000
2000
Een goed vertelde belofte
05:07
is like a pebble being pulled back in a slingshot
109
292000
4000
is zoals een kiezel die in een katapult wordt getrokken
05:11
and propels you forward through the story
110
296000
2000
en je vooruitslingert door het verhaal
05:13
to the end.
111
298000
2000
naar het einde.
05:15
In 2008,
112
300000
2000
In 2008
05:17
I pushed all the theories that I had on story at the time
113
302000
3000
bracht ik alle theorieën die ik toen over vertellen had,
05:20
to the limits of my understanding on this project.
114
305000
3000
tot het uiterste van mijn kennis bij dit project.
05:23
(Video) (Mechanical Sounds)
115
308000
5000
(Video) (Mechanische geluiden)
05:53
♫ And that is all ♫
116
338000
5000
♫ En dat is alles ♫
05:58
♫ that love's about ♫
117
343000
6000
♫ waarover liefde gaat ♫
06:04
♫ And we'll recall ♫
118
349000
5000
♫ En we zullen het merken ♫
06:09
♫ when time runs out ♫
119
354000
8000
♫ wanneer de tijd om is ♫
06:17
♫ That it only ♫
120
362000
7000
♫ Dat het alleen ♫
06:24
(Laughter)
121
369000
2000
(Gelach)
06:26
AS: Storytelling without dialogue.
122
371000
2000
AS: Vertellen zonder dialoog.
06:28
It's the purest form of cinematic storytelling.
123
373000
2000
Het is de puurste vorm van filmisch vertellen.
06:30
It's the most inclusive approach you can take.
124
375000
3000
Het is de meest inclusieve benadering die je kan kiezen.
06:33
It confirmed something I really had a hunch on,
125
378000
2000
Het bevestigde iets dat ik al heel lang op aanvoelde,
06:35
is that the audience
126
380000
2000
namelijk dat het publiek
06:37
actually wants to work for their meal.
127
382000
2000
wil werken voor zijn eten.
06:39
They just don't want to know that they're doing that.
128
384000
3000
Ze willen gewoon niet weten dat ze dat doen.
06:42
That's your job as a storyteller,
129
387000
2000
Je werk van verteller
06:44
is to hide the fact
130
389000
2000
is het verbergen van het feit
06:46
that you're making them work for their meal.
131
391000
2000
dat je hen doet werken voor hun eten.
06:48
We're born problem solvers.
132
393000
2000
We zijn geboren probleemoplossers.
06:50
We're compelled to deduce
133
395000
2000
We zijn gemaakt om af te leiden
06:52
and to deduct,
134
397000
2000
en te onderzoeken,
06:54
because that's what we do in real life.
135
399000
2000
want dat is wat we in het echte leven doen.
06:56
It's this well-organized absence of information
136
401000
3000
Het is dit goedgeorganiseerde gebrek aan informatie
06:59
that draws us in.
137
404000
2000
dat ons aantrekt.
07:01
There's a reason that we're all attracted to an infant or a puppy.
138
406000
3000
Er is een reden waarom we allemaal houden van kinderen of puppy's.
07:04
It's not just that they're damn cute;
139
409000
2000
Niet alleen omdat ze verdomd schattig zijn,
07:06
it's because they can't completely express
140
411000
3000
maar omdat ze niet volledig kunnen uitdrukken
07:09
what they're thinking and what their intentions are.
141
414000
2000
wat ze denken en wat hun bedoelingen zijn.
07:11
And it's like a magnet.
142
416000
2000
Het lijkt op een magneet.
07:13
We can't stop ourselves
143
418000
2000
We kunnen de drang niet weerstaan
07:15
from wanting to complete the sentence and fill it in.
144
420000
2000
om de zin af te maken en in te vullen.
07:17
I first started
145
422000
2000
Ik begon deze manier van vertellen
07:19
really understanding this storytelling device
146
424000
2000
pas echt te begrijpen
07:21
when I was writing with Bob Peterson on "Finding Nemo."
147
426000
2000
toen ik met Bob Peterson "Finding Nemo" schreef.
07:23
And we would call this the unifying theory of two plus two.
148
428000
3000
We noemden dit de eengemaakte theorie van 2+2.
07:26
Make the audience put things together.
149
431000
2000
Laat het publiek dingen bij elkaar brengen.
07:28
Don't give them four,
150
433000
2000
Geef hen niet 4
07:30
give them two plus two.
151
435000
2000
maar geef hen 2+2.
07:32
The elements you provide and the order you place them in
152
437000
3000
De elementen die je voorziet en de volgorde waarin je ze plaatst
07:35
is crucial to whether you succeed or fail at engaging the audience.
153
440000
3000
zijn beslissend voor slagen of mislukken in het verbinden van het publiek.
07:38
Editors and screenwriters have known this all along.
154
443000
3000
Redacteurs en scenarioschrijvers wisten dit al lang.
07:41
It's the invisible application
155
446000
2000
Het is een onzichtbare toepassing
07:43
that holds our attention to story.
156
448000
2000
die onze aandacht voor verhalen vasthoudt.
07:45
I don't mean to make it sound
157
450000
2000
Mijn bedoeling is niet om het
07:47
like this is an actual exact science, it's not.
158
452000
3000
te laten klinken alsof het een exacte wetenschap is, want dat is het niet.
07:50
That's what's so special about stories,
159
455000
2000
Dat is er zo speciaal aan verhalen,
07:52
they're not a widget, they aren't exact.
160
457000
3000
het zijn geen gadgets, ze zijn niet exact.
07:55
Stories are inevitable, if they're good,
161
460000
2000
Verhalen zijn onvermijdelijk, als ze goed zijn,
07:57
but they're not predictable.
162
462000
2000
maar niet voorspelbaar.
07:59
I took a seminar in this year
163
464000
3000
Ik volgde een cursus dit jaar
08:02
with an acting teacher named Judith Weston.
164
467000
3000
bij acteerdocent Judith Weston.
08:05
And I learned a key insight to character.
165
470000
2000
Ik heb iets belangrijks over personages geleerd.
08:07
She believed that all well-drawn characters
166
472000
3000
Ze geloofde dat alle goedgetekende personages
08:10
have a spine.
167
475000
2000
een ruggengraat hebben.
08:12
And the idea is that the character has an inner motor,
168
477000
2000
Het idee is dat het personage een innerlijke motor heeft,
08:14
a dominant, unconscious goal that they're striving for,
169
479000
3000
een dominant, onbewust doel waar ze naar streven,
08:17
an itch that they can't scratch.
170
482000
2000
jeuk waar ze niet aan kunnen krabben.
08:19
She gave a wonderful example of Michael Corleone,
171
484000
2000
Ze gaf een fantastisch voorbeeld van Michael Corleone,
08:21
Al Pacino's character in "The Godfather,"
172
486000
2000
Al Pacino's personage in "The Godfather".
08:23
and that probably his spine
173
488000
2000
Zijn ruggengraat was waarschijnlijk
08:25
was to please his father.
174
490000
2000
om zijn vader te behagen.
08:27
And it's something that always drove all his choices.
175
492000
2000
Het is iets dat zijn keuzes altijd bepaald had.
08:29
Even after his father died,
176
494000
2000
Na de dood van zijn vader
08:31
he was still trying to scratch that itch.
177
496000
4000
probeerde hij nog steeds de jeuk te krabben.
08:35
I took to this like a duck to water.
178
500000
3000
Ik fixeerde me hierop zoals een eend op water.
08:38
Wall-E's was to find the beauty.
179
503000
3000
Die van Wall-E was om de schoonheid te vinden.
08:41
Marlin's, the father in "Finding Nemo,"
180
506000
3000
Die van Marlin, de vader in "Finding Nemo",
08:44
was to prevent harm.
181
509000
3000
was om schade tegen te gaan.
08:47
And Woody's was to do what was best for his child.
182
512000
3000
Die van Woody was om te doen wat het beste was voor zijn kind.
08:50
And these spines don't always drive you to make the best choices.
183
515000
3000
Deze ruggengraten laten je niet altijd de beste keuzes maken.
08:53
Sometimes you can make some horrible choices with them.
184
518000
3000
Soms maak je er heel slechte keuzes door.
08:56
I'm really blessed to be a parent,
185
521000
2000
Ik heb het geluk dat ik kinderen heb.
08:58
and watching my children grow, I really firmly believe
186
523000
3000
Door te kijken hoe mijn kinderen opgroeien, geloof ik er sterk in
09:01
that you're born with a temperament and you're wired a certain way,
187
526000
3000
dat je geboren bent met temperament, dat je geprogrammeerd bent,
09:04
and you don't have any say about it,
188
529000
3000
dat je er geen vat op hebt,
09:07
and there's no changing it.
189
532000
2000
dat er niets aan te veranderen is.
09:09
All you can do is learn to recognize it
190
534000
3000
Al wat je kan doen, is het leren herkennen
09:12
and own it.
191
537000
3000
en het bezitten.
09:15
And some of us are born with temperaments that are positive,
192
540000
2000
Sommigen zijn geboren met positief temperament,
09:17
some are negative.
193
542000
2000
sommigen met negatief temperament.
09:19
But a major threshold is passed
194
544000
3000
Maar een belangrijke grens is overschreden
09:22
when you mature enough
195
547000
2000
wanneer je volwassen genoeg bent
09:24
to acknowledge what drives you
196
549000
2000
om te weten te komen wat je vooruitstuwt
09:26
and to take the wheel and steer it.
197
551000
2000
en het stuur te nemen en het te besturen.
09:28
As parents, you're always learning who your children are.
198
553000
3000
Als ouders leer je altijd wie je kinderen zijn.
09:31
They're learning who they are.
199
556000
2000
Zij leren wie ze zijn.
09:33
And you're still learning who you are.
200
558000
2000
Je bent nog steeds aan het leren wie je zelf bent.
09:35
So we're all learning all the time.
201
560000
3000
We zijn allemaal de hele tijd aan het leren.
09:38
And that's why change is fundamental in story.
202
563000
3000
Dat is waarom verandering fundamenteel is in verhalen.
09:41
If things go static, stories die,
203
566000
2000
Als dingen statisch worden, gaan verhalen ten onder,
09:43
because life is never static.
204
568000
3000
omdat het leven nooit statisch is.
09:46
In 1998,
205
571000
2000
In 1998
09:48
I had finished writing "Toy Story" and "A Bug's Life"
206
573000
2000
was ik klaar met het schrijven van "Toy Story" en "A Bug's Life"
09:50
and I was completely hooked on screenwriting.
207
575000
2000
en ik was volledig in de ban van het scenarioschrijven.
09:52
So I wanted to become much better at it and learn anything I could.
208
577000
3000
Ik wilde er veel beter in worden en leerde alles wat ik kon.
09:55
So I researched everything I possibly could.
209
580000
3000
Ik onderzocht alles wat mogelijk was.
09:58
And I finally came across this fantastic quote
210
583000
2000
Eindelijk kwam ik deze fantastische uitspraak tegen
10:00
by a British playwright, William Archer:
211
585000
3000
van een Britse toneelschrijver, William Archer:
10:03
"Drama is anticipation
212
588000
2000
"Drama is voorgevoel
10:05
mingled with uncertainty."
213
590000
2000
vermengd met onzekerheid."
10:07
It's an incredibly insightful definition.
214
592000
3000
Het is een definitie met ongelooflijk veel inzicht.
10:10
When you're telling a story,
215
595000
2000
Wanneer je een verhaal vertelt,
10:12
have you constructed anticipation?
216
597000
2000
heb je dan een voorgevoel opgebouwd?
10:14
In the short-term, have you made me want to know
217
599000
2000
In het kort, heb je gezorgd dat ik wil weten
10:16
what will happen next?
218
601000
2000
wat er verder zal gebeuren?
10:18
But more importantly,
219
603000
2000
Belangrijker:
10:20
have you made me want to know
220
605000
2000
heb je gezorgd dat ik wil weten
10:22
how it will all conclude in the long-term?
221
607000
2000
hoe het allemaal zal samenkomen op lange termijn?
10:24
Have you constructed honest conflicts
222
609000
2000
Heb je eerlijke conflicten opgebouwd
10:26
with truth that creates doubt
223
611000
2000
met eerlijkheid die twijfel creëert
10:28
in what the outcome might be?
224
613000
2000
over wat de afloop zou kunnen zijn?
10:30
An example would be in "Finding Nemo,"
225
615000
2000
Een voorbeeld zou "Finding Nemo" kunnen zijn.
10:32
in the short tension, you were always worried,
226
617000
2000
In de korte spanning was je altijd bezorgd:
10:34
would Dory's short-term memory
227
619000
2000
zou Dory's korte-termijngeheugen
10:36
make her forget whatever she was being told by Marlin.
228
621000
2000
haar doen vergeten wat Marlin haar gezegd had?
10:38
But under that was this global tension
229
623000
2000
Maar daarnaast was ook de algemene spanning:
10:40
of will we ever find Nemo
230
625000
2000
zouden we Nemo ooit vinden
10:42
in this huge, vast ocean?
231
627000
2000
in deze reusachtige, uitgestrekte oceaan?
10:44
In our earliest days at Pixar,
232
629000
2000
In onze begindagen op Pixar,
10:46
before we truly understood the invisible workings of story,
233
631000
3000
voor we echt de onzichtbare werking van een verhaal begrepen,
10:49
we were simply a group of guys just going on our gut, going on our instincts.
234
634000
3000
waren we gewoon een groep mannen die op ons lef en instinct afgingen.
10:52
And it's interesting to see
235
637000
2000
Het is interessant om te weten
10:54
how that led us places
236
639000
2000
hoe dat ons plaatsen opleverde
10:56
that were actually pretty good.
237
641000
2000
die redelijk goed waren.
10:58
You've got to remember that in this time of year,
238
643000
3000
Je moet weten dat in die tijd,
11:01
1993,
239
646000
2000
1993,
11:03
what was considered a successful animated picture
240
648000
3000
de modellen voor succesvolle animatiefilms
11:06
was "The Little Mermaid," "Beauty and the Beast,"
241
651000
3000
"De kleine zeemeermin," "Belle en het Beest,"
11:09
"Aladdin," "Lion King."
242
654000
2000
"Alladin," "De Leeuwenkoning" waren.
11:11
So when we pitched "Toy Story" to Tom Hanks for the first time,
243
656000
3000
Toen we "Toy Story" voor het eerst aan Tom Hanks voorstelden,
11:14
he walked in and he said,
244
659000
2000
kwam hij binnen en zei:
11:16
"You don't want me to sing, do you?"
245
661000
2000
"Je wil toch niet dat ik zing?"
11:18
And I thought that epitomized perfectly
246
663000
2000
Ik dacht dat dat perfect belichaamde
11:20
what everybody thought animation had to be at the time.
247
665000
3000
wat iedereen dacht dat animatie moest zijn, toentertijd.
11:23
But we really wanted to prove
248
668000
2000
Maar we wilden bewijzen
11:25
that you could tell stories completely different in animation.
249
670000
3000
dat je verhalen helemaal anders kon vertellen met animatie.
11:28
We didn't have any influence then,
250
673000
2000
We hadden toen geen invloed,
11:30
so we had a little secret list of rules
251
675000
2000
dus we hadden een kleine geheime lijst met regels
11:32
that we kept to ourselves.
252
677000
2000
die we onder ons hielden.
11:34
And they were: No songs,
253
679000
3000
Dit waren ze: geen liedjes,
11:37
no "I want" moment,
254
682000
2000
geen "ik wil"-moment,
11:39
no happy village,
255
684000
2000
geen gelukkig dorp,
11:41
no love story.
256
686000
2000
geen liefdesverhaal.
11:43
And the irony is that, in the first year,
257
688000
2000
De ironie is dat, in het beginjaar,
11:45
our story was not working at all
258
690000
2000
ons verhaal helemaal niet werkte.
11:47
and Disney was panicking.
259
692000
2000
En Disney panikeerde.
11:49
So they privately got advice
260
694000
3000
Ze kregen privé-advies
11:52
from a famous lyricist, who I won't name,
261
697000
2000
van een beroemde tekstschrijver, ik noem geen naam,
11:54
and he faxed them some suggestions.
262
699000
2000
en hij faxte hen een paar suggesties.
11:56
And we got a hold of that fax.
263
701000
2000
We kregen een kopie van die fax.
11:58
And the fax said,
264
703000
2000
In de fax stond dat
12:00
there should be songs,
265
705000
2000
er liedjes moesten zijn,
12:02
there should be an "I want" song,
266
707000
2000
er een "ik wil"-liedje moet zijn,
12:04
there should be a happy village song,
267
709000
2000
een liedje over een gelukkig dorp,
12:06
there should be a love story
268
711000
2000
een liefdesverhaal
12:08
and there should be a villain.
269
713000
2000
en een slechterik.
12:10
And thank goodness
270
715000
2000
Gelukkig
12:12
we were just too young, rebellious and contrarian at the time.
271
717000
3000
waren we toen te jong, te rebels en te tegendraads.
12:15
That just gave us more determination
272
720000
3000
Dat gaf ons meer motivatie
12:18
to prove that you could build a better story.
273
723000
2000
om te bewijzen dat je een beter verhaal kon bouwen.
12:20
And a year after that, we did conquer it.
274
725000
2000
Een jaar later bewezen we het.
12:22
And it just went to prove
275
727000
2000
Dit toonde aan
12:24
that storytelling has guidelines,
276
729000
2000
dat er richtlijnen zijn voor verhalenvertellen,
12:26
not hard, fast rules.
277
731000
2000
geen harde, snelle regels.
12:28
Another fundamental thing we learned
278
733000
2000
We leerden ook een ander fundamenteel ding:
12:30
was about liking your main character.
279
735000
2000
over je hoofdpersonage leuk vinden.
12:32
And we had naively thought,
280
737000
2000
We dachten naïef dat Woody in Toy Story
12:34
well Woody in "Toy Story" has to become selfless at the end,
281
739000
2000
op het einde onbaatzuchtig moest worden,
12:36
so you've got to start from someplace.
282
741000
2000
dus je moest ergens starten.
12:38
So let's make him selfish. And this is what you get.
283
743000
3000
Laten we hem egoïstisch maken. Dit is wat je bekomt.
12:41
(Voice Over) Woody: What do you think you're doing?
284
746000
2000
(Voice-over) Woody: Wat ben je daar aan het doen?
12:43
Off the bed.
285
748000
2000
Uit het bed.
12:45
Hey, off the bed!
286
750000
2000
Hey, uit het bed!
12:47
Mr. Potato Head: You going to make us, Woody?
287
752000
2000
Mr. Aardappelhoofd: Ga je ons dwingen, Woody?
12:49
Woody: No, he is.
288
754000
2000
Woody: Nee, hij gaat dat doen.
12:51
Slinky? Slink ... Slinky!
289
756000
4000
Slinky? Slink ... Slinky!
12:55
Get up here and do your job.
290
760000
2000
Kom hier en doe wat je moet doen.
12:57
Are you deaf?
291
762000
2000
Ben je doof?
12:59
I said, take care of them.
292
764000
2000
Ik zei, reken af met hen.
13:01
Slinky: I'm sorry, Woody,
293
766000
2000
Slinky: Sorry, Woody,
13:03
but I have to agree with them.
294
768000
2000
maar ik moet het eens zijn met hen.
13:05
I don't think what you did was right.
295
770000
2000
Ik vind het niet juist wat je gedaan hebt.
13:07
Woody: What? Am I hearing correctly?
296
772000
3000
Woody: Wat? Hoor ik wel goed?
13:10
You don't think I was right?
297
775000
2000
Denk je dat ik geen gelijk had?
13:12
Who said your job was to think, Spring Wiener?
298
777000
4000
Wie zei dat het jouw taak was om te denken, Spring Wiener?
13:17
AS: So how do you make a selfish character likable?
299
782000
2000
AS: Hoe maak je een egoïstisch personage aantrekkelijk?
13:19
We realized, you can make him kind,
300
784000
2000
We realiseerden ons dat je hem vriendelijk kon maken,
13:21
generous, funny, considerate,
301
786000
2000
gul, grappig, attent,
13:23
as long as one condition is met for him,
302
788000
2000
zolang hij aan één voorwaarde voldoet,
13:25
is that he stays the top toy.
303
790000
2000
namelijk dat hij het topspeelgoed blijft.
13:27
And that's what it really is,
304
792000
2000
Het is echt zo
13:29
is that we all live life conditionally.
305
794000
2000
dat we allemaal met voorwaarden leven.
13:31
We're all willing to play by the rules and follow things along,
306
796000
2000
We volgen allemaal de regels en andere dingen,
13:33
as long as certain conditions are met.
307
798000
3000
zolang bepaalde voorwaarden voldaan zijn.
13:36
After that, all bets are off.
308
801000
2000
Daarna is het gedaan met wedden.
13:38
And before I'd even decided to make storytelling my career,
309
803000
3000
Voordat ik besloten had om van vertellen mijn beroep te maken,
13:41
I can now see key things that happened in my youth
310
806000
2000
kan ik nu dingen zien die in mijn jeugd gebeurd zijn
13:43
that really sort of opened my eyes
311
808000
2000
die mijn ogen geopend hebben
13:45
to certain things about story.
312
810000
2000
over bepaalde aspecten van verhalen.
13:47
In 1986, I truly understood the notion
313
812000
3000
In 1986 begreep ik
13:50
of story having a theme.
314
815000
3000
dat een verhaal een thema heeft.
13:53
And that was the year that they restored and re-released
315
818000
3000
Dat was het jaar waarin ze "Lawrence of Arabia"
13:56
"Lawrence of Arabia."
316
821000
2000
herstelden en opnieuw uitbrachten.
13:58
And I saw that thing seven times in one month.
317
823000
3000
Ik zag die film 7 keer in één maand.
14:01
I couldn't get enough of it.
318
826000
2000
Ik kon er niet genoeg van krijgen.
14:03
I could just tell there was a grand design under it --
319
828000
3000
Ik kon zien dat er groots design achter zat --
14:06
in every shot, every scene, every line.
320
831000
2000
in elk shot, elke scène, elke lijn.
14:08
Yet, on the surface it just seemed
321
833000
2000
Maar aan de oppervlakte leek het
14:10
to be depicting his historical lineage
322
835000
3000
zijn historische afstamming te verbeelden
14:13
of what went on.
323
838000
2000
bij wat er gebeurde.
14:15
Yet, there was something more being said. What exactly was it?
324
840000
2000
Er werd nog iets gezegd. Maar wat was het?
14:17
And it wasn't until, on one of my later viewings,
325
842000
2000
Het was pas bij één van mijn latere keren
14:19
that the veil was lifted
326
844000
2000
dat de sluier werd opgelicht.
14:21
and it was in a scene where he's walked across the Sinai Desert
327
846000
3000
Het was in een scène waar hij door de Sinai-woestijn liep
14:24
and he's reached the Suez Canal,
328
849000
2000
en hij het Suez-kanaal bereikte,
14:26
and I suddenly got it.
329
851000
2000
en ik het opeens begreep.
14:33
(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!
330
858000
6000
(Video) Jongen: Hey! Hey! Hey!
14:46
Cyclist: Who are you?
331
871000
3000
Fietser: Wie ben je?
14:50
Who are you?
332
875000
3000
Wie ben je?
14:53
AS: That was the theme: Who are you?
333
878000
3000
AS: Dat was het thema: wie ben je?
14:56
Here were all these seemingly disparate
334
881000
2000
Hier had je al die schijnbaar verscheiden
14:58
events and dialogues
335
883000
2000
gebeurtenissen en dialogen
15:00
that just were chronologically telling the history of him,
336
885000
3000
die chronologisch zijn verhaal vertelden,
15:03
but underneath it was a constant,
337
888000
2000
maar eronder was het een constante,
15:05
a guideline, a road map.
338
890000
2000
een richtlijn, een wegenkaart.
15:07
Everything Lawrence did in that movie
339
892000
2000
Alles wat Lawrence in die film deed,
15:09
was an attempt for him to figure out where his place was in the world.
340
894000
3000
was uitzoeken waar zijn plaats in deze wereld was.
15:12
A strong theme is always running through
341
897000
3000
Er loopt altijd een sterk thema door
15:15
a well-told story.
342
900000
3000
een goed verteld verhaal.
15:18
When I was five,
343
903000
2000
Toen ik 5 was,
15:20
I was introduced to possibly the most major ingredient
344
905000
3000
werd ik voorgesteld aan mogelijk het belangrijkste ingrediënt
15:23
that I feel a story should have,
345
908000
3000
dat een verhaal naar mijn mening moet hebben,
15:26
but is rarely invoked.
346
911000
2000
maar dat zelden gebruikt wordt.
15:28
And this is what my mother took me to when I was five.
347
913000
3000
Dit is waar mijn moeder me naartoe bracht toen ik 5 was.
15:34
(Video) Thumper: Come on. It's all right.
348
919000
3000
(Video) Stampertje: Komaan. Het is oké.
15:37
Look.
349
922000
2000
Kijk.
15:39
The water's stiff.
350
924000
3000
Het water is hard.
15:45
Bambi: Yippee!
351
930000
2000
Bambi: Joepie!
15:57
Thumper: Some fun,
352
942000
2000
Stampertje: Leuk
15:59
huh, Bambi?
353
944000
3000
hé, Bambi?
16:02
Come on. Get up.
354
947000
2000
Komaan. Sta recht.
16:04
Like this.
355
949000
2000
Zo.
16:24
Ha ha. No, no, no.
356
969000
3000
Haha. Nee, nee, nee.
16:27
AS: I walked out of there
357
972000
2000
AS: Ik ging naar buiten,
16:29
wide-eyed with wonder.
358
974000
2000
mijn ogen wijd open van verwondering.
16:31
And that's what I think the magic ingredient is,
359
976000
2000
Het magische ingrediënt, naar mijn mening,
16:33
the secret sauce,
360
978000
2000
de geheime saus,
16:35
is can you invoke wonder.
361
980000
2000
is dat je verwondering kan gebruiken.
16:37
Wonder is honest, it's completely innocent.
362
982000
2000
Verwondering is eerlijk en onschuldig.
16:39
It can't be artificially evoked.
363
984000
2000
Het kan niet artificieel worden opgeroepen.
16:41
For me, there's no greater ability
364
986000
2000
Voor mij is er geen beter vermogen
16:43
than the gift of another human being giving you that feeling --
365
988000
3000
dat de gave van een ander menselijk wezen dat je dat gevoel geeft --
16:46
to hold them still just for a brief moment in their day
366
991000
3000
om hen vast te houden voor een kort moment van hun dag,
16:49
and have them surrender to wonder.
367
994000
2000
zodat ze zich aan verwondering overgeven.
16:51
When it's tapped, the affirmation of being alive,
368
996000
3000
Wanneer het aangeboord wordt, de bevestiging van het in leven zijn,
16:54
it reaches you almost to a cellular level.
369
999000
3000
bereikt het je op een bijna cellulair niveau.
16:57
And when an artist does that to another artist,
370
1002000
2000
Wanneer een artiest dit bij een andere artiest doet,
16:59
it's like you're compelled to pass it on.
371
1004000
2000
lijkt het alsof je gedwongen wordt om het door te geven.
17:01
It's like a dormant command
372
1006000
2000
Het is als een sluimerend bevel
17:03
that suddenly is activated in you, like a call to Devil's Tower.
373
1008000
3000
dat plots in je geactiveerd wordt, zoals een oproep aan de Duivelstoren.
17:06
Do unto others what's been done to you.
374
1011000
3000
Doe aan anderen wat aan jou gedaan is.
17:09
The best stories infuse wonder.
375
1014000
3000
De beste verhalen wekken verwondering op.
17:12
When I was four years old,
376
1017000
2000
Toen ik 4 jaar oud was,
17:14
I have a vivid memory
377
1019000
2000
had ik een levendige herinnering
17:16
of finding two pinpoint scars on my ankle
378
1021000
3000
aan het vinden van 2 littekens van speldenprikken op mijn enkel.
17:19
and asking my dad what they were.
379
1024000
2000
Ik vroeg aan mijn vader wat ze waren.
17:21
And he said I had a matching pair like that on my head,
380
1026000
2000
Hij zei dat ze overeenkwamen met het paar op mijn hoofd,
17:23
but I couldn't see them because of my hair.
381
1028000
2000
maar dat ik die niet kon zien door mijn haar.
17:25
And he explained that when I was born,
382
1030000
2000
Hij legde uit dat ik
17:27
I was born premature,
383
1032000
2000
te vroeg geboren was,
17:29
that I came out much too early,
384
1034000
3000
dat ik er veel te vroeg uitgekomen was,
17:32
and I wasn't fully baked;
385
1037000
2000
en dat ik niet volledig af was;
17:34
I was very, very sick.
386
1039000
2000
ik was heel, heel ziek.
17:36
And when the doctor took a look at this yellow kid with black teeth,
387
1041000
3000
Toen de dokter dit gele kind met zwarte tanden bekeek,
17:39
he looked straight at my mom and said,
388
1044000
2000
keek hij strak naar mijn moeder en zei:
17:41
"He's not going to live."
389
1046000
3000
"Hij zal het niet overleven."
17:44
And I was in the hospital for months.
390
1049000
3000
Ik verbleef maandenlang in het ziekenhuis.
17:47
And many blood transfusions later,
391
1052000
2000
Vele bloedtransfusies later
17:49
I lived,
392
1054000
2000
overleefde ik het
17:51
and that made me special.
393
1056000
3000
en dat maakte mij speciaal.
17:54
I don't know if I really believe that.
394
1059000
3000
Ik weet niet of ik dit echt geloof.
17:57
I don't know if my parents really believe that,
395
1062000
3000
Ik weet niet of mijn ouders dit echt geloven,
18:00
but I didn't want to prove them wrong.
396
1065000
3000
maar ik wilde hen geen ongelijk geven.
18:03
Whatever I ended up being good at,
397
1068000
3000
Waar ik ook goed in zou zijn,
18:06
I would strive to be worthy of the second chance I was given.
398
1071000
4000
ik zou ernaar streven om die tweede kans waard te zijn.
18:10
(Video) (Crying)
399
1075000
4000
(Video) (Wenend)
18:23
Marlin: There, there, there.
400
1088000
3000
Marlin: Toe maar.
18:26
It's okay, daddy's here.
401
1091000
3000
Het is oké, papa is hier.
18:29
Daddy's got you.
402
1094000
3000
Papa heeft je vast.
18:34
I promise,
403
1099000
2000
Ik beloof je
18:36
I will never let anything happen to you, Nemo.
404
1101000
4000
dat ik je niets zal laten gebeuren, Nemo.
18:40
AS: And that's the first story lesson I ever learned.
405
1105000
4000
AS: En dat is de eerste les over verhalen die ik ooit geleerd heb.
18:44
Use what you know. Draw from it.
406
1109000
2000
Gebruik wat je weet. Put eruit.
18:46
It doesn't always mean plot or fact.
407
1111000
2000
Het betekent niet altijd een plot of een feit.
18:48
It means capturing a truth from your experiencing it,
408
1113000
3000
Het betekent de waarheid vatten van je ervaring,
18:51
expressing values you personally feel
409
1116000
3000
de waarden uitdrukken die je zelf voelt,
18:54
deep down in your core.
410
1119000
2000
diep in je hart.
18:56
And that's what ultimately led me to speaking to you
411
1121000
2000
Dat is wat uiteindelijk tot deze lezing leidde
18:58
here at TEDTalk today.
412
1123000
2000
hier op TED vandaag.
19:00
Thank you.
413
1125000
2000
Bedankt.
19:02
(Applause)
414
1127000
8000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Andrew Stanton - FilmmakerAndrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March.
Why you should listen
Andrew Stanton wrote the first film produced entirely on a computer, Toy Story. But what made that film a classic wasn't the history-making graphic technology -- it's the story, the heart, the characters that children around the world instantly accepted into their own lives. Stanton wrote all three Toy Story movies at Pixar Animation Studios, where he was hired in 1990 as the second animator on staff. He has two Oscars, as the writer-director of Finding Nemo and WALL-E. And as Edgar Rice Burroughs nerds, we're breathlessly awaiting the March opening of his fantasy-adventure movie John Carter.
Andrew Stanton | Speaker | TED.com