ABOUT THE SPEAKER
George Monbiot - Rewilding campaigner
As George Monbiot puts it: "I spend my life looking for ways to untangle the terrible mess we’ve got ourselves into."

Why you should listen

As a young man, George Monbiot spent six years working as an investigative journalist in West Papua, Brazil and East Africa, during which time he was shot at, shipwrecked, beaten up, stung into a poisoned coma by hornets, became lost for days in a rainforest, where he ate rats and insects to avert starvation and was (incorrectly) pronounced clinically dead in a hospital in northern Kenya. Today, he leads a less adventurous life as an author, columnist for the Guardian newspaper and environmental campaigner. Among his books and projects are Feral: Rewilding the Land, the Sea and Human Life; The Age of Consent and Heat: How to Stop the Planet from Burning, as well as the concept album Breaking the Spell of Loneliness. His latest book is Out of the Wreckage: A New Politics for an Age of Crisis. He has made a number of viral videos. One of them, How Wolves Change Rivers, has been watched 30m times on YouTube. 

More profile about the speaker
George Monbiot | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

George Monbiot: For more wonder, rewild the world

George Monbiot: Herwilder de wereld voor meer verwondering.

Filmed:
1,093,408 views

Wolven waren ooit inheems in het Yellowstone National Park, totdat ze door de jacht erop werden uitgeroeid. Maar toen de wolven in 1995 (dankzij een agressieve beleidsaanpak) terugkeerden, gebeurde er iets interessants: de rest van het park vond een nieuwe, gezondere balans. In een gedurfd gedachtenexperiment, stelt George Monbiot zich een meer verwilderde wereld voor, waarin mensen werken aan het herstel van de complexe, verloren gegane natuurlijke voedselketens die ons eens omringden.
- Rewilding campaigner
As George Monbiot puts it: "I spend my life looking for ways to untangle the terrible mess we’ve got ourselves into." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
When I was a youngjong man, I spentdoorgebracht sixzes yearsjaar
0
212
2073
Als jonge man beleefde ik 6 jaar lang
00:14
of wildwild adventureavontuur in the tropicstropen
1
2285
2113
wilde avonturen in de tropen.
00:16
workingwerkend as an investigativeonderzoek journalistjournalist
2
4398
2128
Ik werkte als onderzoeksjournalist
00:18
in some of the mostmeest bewitchingBewitching partsonderdelen of the worldwereld-.
3
6526
3385
in de meest betoverende delen van de wereld.
00:21
I was as recklessroekeloos and foolishdwaas as only youngjong menmannen can be.
4
9911
3199
Ik had de roekeloosheid en dwaasheid,
die alleen jonge mannen bezitten,
00:25
This is why warsoorlogen get foughtvochten.
5
13110
1538
en die in oorlogen wordt uitgevochten.
.
00:26
But I alsoook feltvoelde more alivelevend than I've ever donegedaan sincesinds.
6
14648
4227
Maar ik heb me ook nog nooit zo levendig gevoeld.
00:30
And when I camekwam home, I foundgevonden the scopestrekking of my existencebestaan
7
18875
3893
En toen ik thuiskwam,
werd het blikveld van mijn bestaan
00:34
graduallygeleidelijk diminishingvermindering
8
22768
1983
geleidelijk zo klein,
00:36
untiltot loadingladen the dishwashervaatwasser seemedscheen like an interestinginteressant challengeuitdaging.
9
24751
4446
dat zelfs het uitruimen van de vaatwasser
een interessante uitdaging werd.
00:41
And I foundgevonden myselfmezelf sortsoort of
10
29197
2140
Ik krabbelde als het ware
00:43
scratchingkrabben at the wallswanden of life,
11
31337
2057
aan de muren van het leven,
00:45
as if I was tryingproberen to find a way out
12
33394
2038
alsof ik probeerde een uitweg te vinden
00:47
into a widerbreder spaceruimte beyondvoorbij.
13
35432
1887
naar een grotere, achterliggende ruimte.
00:49
I was, I believe, ecologicallyecologisch boredverveeld.
14
37319
4531
Ik denk dat ik me ecologisch verveelde.
00:53
Now, we evolvedgeëvolueerd in ratherliever more challenginguitdagend timestijden than these,
15
41850
4481
Onze evolutie vond plaats in tijden
met meer uitdaging,
00:58
in a worldwereld- of hornshoorns and tusksslagtanden and fangsgiftanden and clawsclaws.
16
46331
4826
in een wereld van hoorns, slagtanden en klauwen.
01:03
And we still possessbezitten the fearangst and the couragemoed
17
51157
2596
En we hebben nog steeds de angst,
moed en agressie
01:05
and the aggressionagressie requirednodig to navigatenavigeren those timestijden.
18
53753
3193
om ons door dat soort tijden te leiden.
01:08
But in our comfortablecomfortabel, safeveilig, crowdeddruk landslandt,
19
56946
4684
Maar in onze comfortabele, veilige,
overbevolkte landen
01:13
we have fewweinig opportunitieskansen to exerciseoefening them
20
61630
2983
kunnen we daar nauwelijks aan werken,
01:16
withoutzonder harmingharming other people.
21
64613
3152
zonder schade voor anderen.
01:19
And this was the sortsoort of constraintbeperking that I foundgevonden myselfmezelf
22
67765
4138
Dat was min of meer de beperking
01:23
bumpingstoten up againsttegen.
23
71903
2250
waar ik tegenaan liep.
01:26
To conquerveroveren uncertaintyonzekerheid,
24
74153
2612
Het overwinnen van onzekerheid,
01:28
to know what comeskomt nextvolgende,
25
76765
3318
weten wat er staat te gebeuren,
01:32
that's almostbijna been the dominantdominant aimdoel of industrializedgeïndustrialiseerde societiessamenlevingen,
26
80083
4570
dat was voor de geïndustrialiseerde samenleving
bijna het voornaamste doel.
01:36
and havingmet got there, or almostbijna got there,
27
84653
3600
Nu we daar zijn aangeland, of bijna zijn aangeland,
01:40
we have just encounteredondervonden a newnieuwe setreeks of unmetonvervulde needsbehoefte aan.
28
88253
3363
worden we geconfronteerd met nieuwe behoeften.
01:43
We'veWe hebben privilegedbevoorrecht safetyveiligheid over experienceervaring
29
91616
3002
We vinden veiligheid belangrijker dan ervaring
01:46
and we'vewij hebben gainedopgedaan a lot in doing so,
30
94618
2504
en we hebben daar veel mee gewonnen,
01:49
but I think we'vewij hebben lostde weg kwijt something too.
31
97122
3008
maar volgens mij verloren we ook iets.
01:52
Now, I don't romanticizeromantiseren evolutionaryevolutionaire time.
32
100130
2802
Ik romantiseer de evolutie niet.
01:54
I'm alreadynu al beyondvoorbij the lifespanlevensduur of mostmeest hunter-gatherersjager-verzamelaars,
33
102932
3518
Mijn leven is al langer dan dat
van de meeste jager-verzamelaars.
01:58
and the outcomeresultaat of a mortalsterfelijk combatgevecht betweentussen me
34
106450
3229
Als ik me met een stenen speer
in een strijd op leven en dood
02:01
myopicallymyopically stumblingstruikelen around with a stone-tippedsteen tipped- spearspeer
35
109679
2913
met een razende gigantische oeros zou begeven,
02:04
and an enragedwoedend giantreusachtig aurochsOeros
36
112592
2482
zou het niet moeilijk te voorspellen zijn
02:07
isn't very hardhard to predictvoorspellen.
37
115074
2482
wie er zou winnen.
02:09
NorNoch was it authenticityauthenticiteit that I was looking for.
38
117556
2996
Noch was ik op zoek naar authenticiteit.
02:12
I don't find that a usefulnuttig or even intelligiblebegrijpelijke conceptconcept.
39
120552
3140
Ik vind dat een onbruikbaar
en onbegrijpelijk concept.
02:15
I just wanted a richerrijker and rawerrawer life
40
123692
3926
Ik wilde gewoon een rijker en ruiger leven leiden
02:19
than I've been ablein staat to leadlood in BritainGroot-Brittannië, or, indeedinderdaad,
41
127618
2496
dan in Groot-Brittannië,
of eigenlijk het grootste deel
02:22
that we can leadlood in mostmeest partsonderdelen of the industrializedgeïndustrialiseerde worldwereld-.
42
130114
3412
van de geïndustrialiseerde wereld mogelijk is.
02:25
And it was only when I stumbledstruikelde acrossaan de overkant an unfamiliaronbekend wordwoord
43
133526
5506
Pas toen ik op een onbekend woord stuitte,
02:31
that I beganbegon to understandbegrijpen what I was looking for.
44
139032
3605
begon ik te begrijpen waarnaar ik op zoek was.
02:34
And as soonspoedig as I foundgevonden that wordwoord,
45
142637
2654
Zodra ik dat woord had gevonden,
02:37
I realizedrealiseerde that I wanted to devotewijden
46
145291
2028
realiseerde ik me, dat ik er een groot deel
02:39
much of the restrust uit of my life to it.
47
147319
3755
van de rest van mijn leven aan wilde wijden.
02:43
The wordwoord is "rewildingverwilderen,"
48
151074
3501
Het woord is 'herwilderen'.
02:46
and even thoughhoewel rewildingverwilderen is a youngjong wordwoord,
49
154575
2782
Hoewel herwilderen een nieuw woord is,
02:49
it alreadynu al has severalverscheidene definitionsdefinities.
50
157357
1867
heeft het al verschillende definities.
02:51
But there are two in particularbijzonder that fascinatefascineren me.
51
159224
4036
Door 2 daarvan ben ik vooral gefascineerd.
02:55
The first one is the massmassa- restorationrestauratie
52
163260
3951
De eerste is de massale restauratie
02:59
of ecosystemsecosystemen.
53
167211
2655
van ecosystemen.
03:01
One of the mostmeest excitingopwindend scientificwetenschappelijk findingsbevindingen
54
169866
2970
Een van de opwindendste
wetenschappelijke ontdekkingen
03:04
of the pastverleden halfvoor de helft centuryeeuw
55
172836
1770
van de laatste 50 jaar,
03:06
has been the discoveryontdekking of widespreadwijd verspreid trophictrofische cascadesCascades.
56
174606
4746
was de ontdekking
van wijdverspreide trofische cascades.
03:11
A trophictrofische cascadeCascade is an ecologicalecologisch processwerkwijze
57
179352
3178
Een trofische cascade is een ecologisch proces,
03:14
whichwelke startsstarts at the toptop of the foodeten chainketen
58
182530
2375
dat aan de top van de voedselketen begint
03:16
and tumblestuimelt all the way down to the bottombodem,
59
184905
3295
en helemaal doortuimelt tot op de bodem.
03:20
and the classicklassiek examplevoorbeeld is what happenedgebeurd
60
188200
2343
Het klassieke voorbeeld is wat er
03:22
in the YellowstoneYellowstone NationalNationale ParkPark in the UnitedVerenigd StatesStaten
61
190543
2811
in Yellowstone National Park in de V.S. gebeurde,
03:25
when wolvesWolven were reintroducedopnieuw in 1995.
62
193354
4089
toen er in 1995 opnieuw wolven werden uitgezet.
03:29
Now, we all know that wolvesWolven killdoden variousdivers speciessoorten of animalsdieren,
63
197443
4435
Het is bekend dat wolven verschillende
diersoorten doden,
03:33
but perhapsmisschien we're slightlylicht lessminder awarebewust
64
201878
2399
maar misschien zijn we ons er minder van bewust
03:36
that they give life to manyveel othersanderen.
65
204277
3838
dat ze aan vele andere dieren levenskansen geven.
03:40
It soundsklanken strangevreemd, but just followvolgen me for a while.
66
208115
3113
Het klinkt vreemd, maar probeer me te volgen.
03:43
Before the wolvesWolven turnedgedraaid up,
67
211228
1826
Voordat de wolven verschenen,
03:45
they'dze zouden been absentafwezig for 70 yearsjaar.
68
213054
1659
waren ze 70 jaar weggeweest.
03:46
The numbersgetallen of deerherten, because there was nothing to huntjacht them,
69
214713
3065
Er waren in Yellowstone Park steeds
meer herten gekomen,
03:49
had builtgebouwd up and builtgebouwd up in the YellowstoneYellowstone ParkPark,
70
217778
2754
omdat er niet op gejaagd werd.
03:52
and despiteondanks effortsinspanningen by humansmensen to controlcontrole them,
71
220532
3091
Ondanks de pogingen ze onder controle te houden,
03:55
they'dze zouden managedbeheerd to reduceverminderen much of the vegetationvegetatie there
72
223623
2695
slaagden ze erin om een groot deel van de vegetatie
03:58
to almostbijna nothing, they'dze zouden just grazedbeweiding it away.
73
226318
3421
te reduceren tot bijna niets.
Het werd gewoon weggegraasd.
04:01
But as soonspoedig as the wolvesWolven arrivedaangekomen,
74
229739
2195
Maar zodra de wolven kwamen,
04:03
even thoughhoewel they were fewweinig in numberaantal,
75
231934
1827
veroorzaakten ze, ondanks hun geringe aantal,
opmerkelijke effecten.
04:05
they startedbegonnen to have the mostmeest remarkableopmerkelijk effectsbijwerkingen.
76
233761
3899
veroorzaakten ze, ondanks hun geringe aantal,
opmerkelijke effecten.
04:09
First, of courseCursus, they killedgedood some of the deerherten,
77
237660
2171
Er werden natuurlijk een aantal herten gedood,
04:11
but that wasn'twas niet the majorgroot thing.
78
239831
1812
maar dat was niet het voornaamste.
04:13
Much more significantlyaanzienlijk,
79
241643
2031
Van veel meer betekenis was,
04:15
they radicallyradicaal changedveranderd the behaviorgedrag of the deerherten.
80
243674
3199
dat het gedrag van de herten radicaal veranderde.
04:18
The deerherten startedbegonnen avoidingvermijden certainzeker partsonderdelen of the parkpark,
81
246873
2913
Ze bleven weg uit bepaalde gedeeltes van het park,
04:21
the placesplaatsen where they could be trappedgevangen mostmeest easilygemakkelijk,
82
249786
2223
de plekken waar ze het makkelijkst
gepakt konden worden,
04:24
particularlyvooral the valleysvalleien and the gorgeskloven,
83
252009
2739
vooral de valleien en ravijnen.
04:26
and immediatelyper direct those placesplaatsen startedbegonnen to regeneratewedergeboren.
84
254748
3189
Op die plekken trad direct herstel op.
04:29
In some areasgebieden, the heighthoogte of the treesbomen
85
257937
2399
In sommige gebieden werden de bomen
04:32
quintupledmuntprijzen in just sixzes yearsjaar.
86
260336
3012
in 6 jaar tijd 5 keer zo hoog.
04:35
BareKale valleyvallei sideszijden quicklysnel becamewerd forestsbossen of aspenAspen
87
263348
4067
In kale valleien groeiden al snel bossen met espen,
04:39
and willowWillow and cottonwoodCottonwood.
88
267415
2271
wilgen en populieren.
04:41
And as soonspoedig as that happenedgebeurd,
89
269686
1778
Zodra dat gebeurde,
04:43
the birdsvogelstand startedbegonnen movingin beweging in.
90
271464
2158
begonnen er vogels te nestelen.
04:45
The numberaantal of songbirdszangvogels, of migratorymigratiestromen birdsvogelstand,
91
273622
2421
Het aantal zangvogels en trekvogels
04:48
startedbegonnen to increasetoename greatlyzeer.
92
276043
2074
begon enorm te groeien.
04:50
The numberaantal of beaversBevers startedbegonnen to increasetoename,
93
278117
2057
Het aantal bevers begon toe te nemen,
04:52
because beaversBevers like to eateten the treesbomen.
94
280174
2681
want bevers eten graag bomen.
04:54
And beaversBevers, like wolvesWolven, are ecosystemecosysteem engineersingenieurs.
95
282855
3228
En bevers zijn ecosysteemingenieurs, net als wolven.
04:58
They createcreëren nichesniches for other speciessoorten.
96
286083
2879
Ze creëren holtes voor andere diersoorten.
05:00
And the damsdammen they builtgebouwd in the riversrivieren
97
288962
2212
De dammen die ze in de rivieren aanlegden,
05:03
providedvoorzien habitatshabitats for ottersotters and muskratsmuskusratten
98
291174
2934
boden leefruimte aan otters en muskusratten,
05:06
and duckseenden and fishvis and reptilesreptielen and amphibiansamfibieën.
99
294108
4181
eenden, vissen, reptielen en amfibieën.
05:10
The wolvesWolven killedgedood coyotescoyotes, and as a resultresultaat of that,
100
298289
4105
De wolven doodden coyotes en als gevolg daarvan,
05:14
the numberaantal of rabbitskonijnen and micemuizen beganbegon to risestijgen,
101
302394
2462
begon het aantal konijnen en muizen te stijgen.
05:16
whichwelke meantbedoelde more hawkshaviken, more weaselswezels,
102
304856
2910
Daardoor kwamen er meer haviken, wezels,
05:19
more foxesvossen, more badgersdassen.
103
307766
2399
vossen en dassen.
05:22
RavensRaven and baldkale eaglesEagles camekwam down to feedeten geven
104
310165
2487
Raven en zeearenden kwamen zich voeden
05:24
on the carrionCarrion that the wolvesWolven had left.
105
312652
2236
met het aas dat de wolven achterlieten.
05:26
BearsBeren fedgevoed on it too, and theirhun populationbevolking beganbegon to risestijgen as well,
106
314888
3709
Beren aten er ook van en hun populatie
groeide eveneens,
05:30
partlygedeeltelijk alsoook because there were more berriesbessen
107
318597
2343
gedeeltelijk ook omdat de struiken zich herstelden
05:32
growinggroeiend on the regeneratingregenereren shrubsstruiken,
108
320940
2312
en meer bessen gaven.
05:35
and the bearsbears reinforcedversterkte the impactbotsing of the wolvesWolven
109
323252
3231
De beren versterkten de impact van de wolven
05:38
by killingdoden some of the calveskalveren of the deerherten.
110
326483
4399
door het doden van een aantal hertenkalveren.
05:42
But here'shier is where it getskrijgt really interestinginteressant.
111
330882
3676
Maar nu wordt het pas echt interessant.
05:46
The wolvesWolven changedveranderd the behaviorgedrag of the riversrivieren.
112
334558
5285
De wolven veranderden de loop van de rivieren.
05:51
They beganbegon to meanderMeander lessminder.
113
339843
1687
Ze vormden minder bochten.
05:53
There was lessminder erosionerosie. The channelskanalen narrowedversmald.
114
341530
3623
De erosie nam af. De beddingen werden smaller.
05:57
More poolszwembaden formedgevormde, more riffleRiffle sectionssecties,
115
345153
2395
Er kwamen meer poelen en
snelstromende gedeeltes.
05:59
all of whichwelke were great for wildlifedieren in het wild habitatshabitats.
116
347548
2231
Allemaal geweldig voor de natuurgebieden.
06:01
The riversrivieren changedveranderd
117
349779
2202
De rivieren veranderden
06:03
in responseantwoord to the wolvesWolven,
118
351981
2212
als reactie op de wolven.
06:06
and the reasonreden was that the regeneratingregenereren forestsbossen
119
354193
3645
Dat kwam doordat de herstellende bossen
06:09
stabilizedgestabiliseerd the banksbanken so that they collapsedingestort lessminder oftenvaak,
120
357838
3691
de oevers stabiliseerden, waardoor deze
minder vaak instortten.
06:13
so that the riversrivieren becamewerd more fixedvast in theirhun courseCursus.
121
361529
3320
Zo kreeg de rivier een vastere loop.
06:16
SimilarlyOp dezelfde manier, by drivinghet rijden the deerherten out of some placesplaatsen
122
364849
3727
Tegelijkertijd was er minder bodemerosie,
06:20
and the vegetationvegetatie recoveringherstellen on the valleyvallei sideszijden,
123
368576
4356
doordat de herten op sommige plaatsen
werden verdreven
06:24
there was lessminder soilbodem erosionerosie,
124
372932
1413
en de begroeiing in de valleien zich herstelde.
06:26
because the vegetationvegetatie stabilizedgestabiliseerd that as well.
125
374345
3536
De vegetatie stabiliseerde ook dat.
06:29
So the wolvesWolven, smallklein in numberaantal,
126
377881
3361
Dus transformeerde een klein aantal wolven
06:33
transformedgetransformeerd not just the ecosystemecosysteem
127
381242
2963
niet alleen het ecosysteem van
06:36
of the YellowstoneYellowstone NationalNationale ParkPark, this hugereusachtig areaGebied of landland-,
128
384205
3102
het uitgestrekte gebied van
Yellowstone National Park,
06:39
but alsoook its physicalfysiek geographyGeografie.
129
387307
4218
maar ook haar fysische geografie.
06:43
WhalesWalvissen in the southernzuidelijk oceansoceanen
130
391525
1624
De walvissen in de zuidelijke oceanen
06:45
have similarlyevenzo wide-rangingbrede effectsbijwerkingen.
131
393149
2503
hebben eveneens uiteenlopende effecten.
06:47
One of the manyveel post-rationalpost-Rational excusesexcuses
132
395652
2867
Een van de vele valse argumenten
06:50
madegemaakt by the JapaneseJapans governmentregering for killingdoden whaleswalvissen
133
398519
2990
van de Japanse regering voor het
doden van walvissen was:
06:53
is that they said, "Well, the numberaantal of fishvis and krillkrill will risestijgen
134
401509
3134
'De hoeveelheid vis en krill
zal toenemen
06:56
and then there'ller zal be more for people to eateten."
135
404643
2238
en daardoor is er meer voedsel voor de mensen.'
06:58
Well, it's a stupiddom excuseexcuus, but it sortsoort of
136
406881
2011
Het is een stompzinnig argument,
07:00
kindsoort of makesmerken sensezin, doesn't it,
137
408892
1369
maar het klinkt aannemelijk.
07:02
because you'dje zou think that whaleswalvissen eateten hugereusachtig amountshoeveelheden
138
410261
2124
Walvissen eten namelijk enorme hoeveelheden
07:04
of fishvis and krillkrill, so obviouslyduidelijk take the whaleswalvissen away,
139
412385
2162
vis en krill,
dus je zou denken dat je zonder walvissen
07:06
there'ller zal be more fishvis and krillkrill.
140
414547
2062
uiteraard meer vis en krill overhoudt.
07:08
But the oppositetegenover happenedgebeurd.
141
416609
2393
Maar het omgekeerde gebeurde.
07:11
You take the whaleswalvissen away,
142
419002
1329
Als je de walvissen weghaalt,
07:12
and the numberaantal of krillkrill collapsesinstort.
143
420331
2851
vermindert de hoeveelheid krill drastisch.
07:15
Why would that possiblymogelijk have happenedgebeurd?
144
423182
2093
Wat zou daarvan de oorzaak zijn geweest?
07:17
Well, it now turnsbochten out that the whaleswalvissen are crucialbeslissend
145
425275
3140
Het blijkt dat de walvissen cruciaal zijn
07:20
to sustainingonderhoudende that entiregeheel ecosystemecosysteem,
146
428415
3313
voor het instandhouden van dat hele ecosysteem.
07:23
and one of the reasonsredenen for this
147
431728
1729
Een van de redenen daarvoor
07:25
is that they oftenvaak feedeten geven at depthdiepte
148
433457
2100
is dat ze vaak op grote diepte hun voedsel zoeken.
07:27
and then they come up to the surfaceoppervlak and produceproduceren
149
435557
1782
Daarna komen ze naar de oppervlakte
07:29
what biologistsbiologen politelybeleefd call largegroot fecalfecal plumespluimen,
150
437339
4186
en produceren wat biologen noemen,
grote pluimen van faeces.
07:33
hugereusachtig explosionsexplosies of poopkak right acrossaan de overkant the surfaceoppervlak waterswateren,
151
441525
4433
Enorme explosies van poep,
die via het oppervlaktewater,
07:37
up in the photicfotische zonezone, where there's enoughgenoeg lightlicht
152
445958
3316
terechtkomt in de fotische zone, waar genoeg licht is
07:41
to allowtoestaan photosynthesisfotosynthese to take placeplaats,
153
449274
3172
om fotosynthese te veroorzaken.
07:44
and those great plumespluimen of fertilizerkunstmest
154
452446
2944
Die grote mestpluimen
07:47
stimulatestimuleren the growthgroei of phytoplanktonfytoplankton,
155
455390
1992
stimuleren de groei van fytoplankton,
07:49
the plantfabriek planktonplankton at the bottombodem of the foodeten chainketen,
156
457382
1914
het plantaardige plankton
onderaan de voedselketen,
07:51
whichwelke stimulatestimuleren the growthgroei of zooplanktonzoöplankton,
157
459296
2098
dat de groei van het dierlijk plankton stimuleert,
07:53
whichwelke feedeten geven the fishvis and the krillkrill and all the restrust uit of it.
158
461394
2297
dat weer dient als voedsel voor vis, krill en de rest.
07:55
The other thing that whaleswalvissen do is that,
159
463691
2134
Walvissen doen nog iets.
07:57
as they're plungingstorten up and down throughdoor the waterwater columnkolom,
160
465825
2729
Met hun op-en-neer geplons door de waterlagen,
08:00
they're kickingschoppen the phytoplanktonfytoplankton
161
468554
2368
stuwen ze het fytoplankton terug
08:02
back up towardsnaar the surfaceoppervlak
162
470922
1450
naar het wateroppervlak,
08:04
where it can continuevoortzetten to surviveoverleven and reproducereproduceren.
163
472372
3114
waar het verder kan leven en zich voortplanten.
08:07
And interestinglybelangwekkend, well, we know
164
475486
2628
Het is interessant om te weten
08:10
that plantfabriek planktonplankton in the oceansoceanen
165
478114
2937
dat plantaardig plankton in de oceanen
08:13
absorbabsorberen carbonkoolstof from the atmosphereatmosfeer --
166
481051
1807
koolstof uit de atmosfeer absorbeert.
08:14
the more plantfabriek planktonplankton there are,
167
482858
1543
Hoe meer plantaardig plankton,
08:16
the more carbonkoolstof they absorbabsorberen --
168
484401
1679
hoe meer koolstofabsorptie.
08:18
and eventuallytenslotte they filterfilter down into the abyssafgrond
169
486080
3082
De koolstof wordt in de diepte uitgefilterd
08:21
and removeverwijderen that carbonkoolstof from the atmosphericatmosferisch systemsysteem.
170
489162
3380
en uit het atmosferisch systeem verwijderd.
08:24
Well, it seemslijkt that when whaleswalvissen were at theirhun historichistorisch populationspopulaties,
171
492542
4301
Het is aannemelijk
dat de oorspronkelijke walvispopulatie
08:28
they were probablywaarschijnlijk responsibleverantwoordelijk for sequesteringvastleggen
172
496843
3009
zorgde voor de verwijdering
08:31
some tenstientallen of millionsmiljoenen of tonstons of carbonkoolstof
173
499852
3793
van enige tientallen miljoenen tonnen koolstof
per jaar uit de atmosfeer.
08:35
everyelk yearjaar from the atmosphereatmosfeer.
174
503645
2689
van enige tientallen miljoenen tonnen koolstof
per jaar uit de atmosfeer.
08:38
And when you look at it like that, you think,
175
506334
3227
Als je er op die manier naar kijkt, denk je:
08:41
wait a minuteminuut, here are the wolvesWolven
176
509561
1859
wacht even, het zijn de wolven
08:43
changingveranderen the physicalfysiek geographyGeografie of the YellowstoneYellowstone NationalNationale ParkPark.
177
511420
3017
die de fysische geografie van Yellowstone
National Park veranderen.
08:46
Here are the whaleswalvissen changingveranderen
178
514437
1859
Het zijn de walvissen die de samenstelling
van de atmosfeer veranderen.
08:48
the compositionsamenstelling of the atmosphereatmosfeer.
179
516296
2640
Het zijn de walvissen die de samenstelling
van de atmosfeer veranderen.
08:50
You beginbeginnen to see that possiblymogelijk,
180
518936
2310
Je gaat inzien dat de bewijzen
08:53
the evidencebewijsmateriaal supportingondersteuning van JamesJames Lovelock'sDe Lovelock GaiaGaia hypothesishypothese,
181
521246
3681
voor James Lovelock's Gaia hypothese
08:56
whichwelke conceivesvat of the worldwereld- as a coherentcoherente,
182
524927
2587
- die de wereld ziet als een coherent,
zelfregulerend organisme -
08:59
self-regulatingzelfregulerend organismorganisme,
183
527514
1930
- die de wereld ziet als een coherent,
zelfregulerend organisme -
09:01
is beginningbegin, at the ecosystemecosysteem levelniveau, to accumulateaccumuleren.
184
529444
5734
zich op het terrein van het ecosysteem
beginnen op te stapelen.
09:07
TrophicTrofische cascadesCascades
185
535178
2268
Trofische cascades vertellen ons
09:09
tell us that the naturalnatuurlijk worldwereld-
186
537446
2061
Trofische cascades vertellen ons
09:11
is even more fascinatingfascinerend and complexcomplex than we thought it was.
187
539507
4746
dat de natuur nog fascinerender
en complexer is dan we al dachten.
09:16
They tell us that when you take away the largegroot animalsdieren,
188
544253
3732
Ze zeggen ons dat als de grote dieren verdwijnen,
09:19
you are left with a radicallyradicaal differentverschillend ecosystemecosysteem
189
547985
3192
er een omslag zal plaatsvinden
09:23
to one whichwelke retainsbehoudt its largegroot animalsdieren.
190
551177
3172
naar een radicaal ander ecosysteem.
09:26
And they make, in my viewuitzicht, a powerfulkrachtig casegeval
191
554349
3281
Volgens mij is dit een zwaarwegend argument
09:29
for the reintroductionherinvoering of missingmissend speciessoorten.
192
557630
4153
voor de herintroductie van ontbrekende diersoorten.
09:33
RewildingVerwilderen, to me,
193
561783
2076
Herwilderen betekent voor mij
09:35
meansmiddelen bringingbrengen back some of the missingmissend plantsplanten and animalsdieren.
194
563859
3298
het terugbrengen van sommige ontbrekende
planten en dieren.
09:39
It meansmiddelen takingnemen down the fenceshekken,
195
567157
1312
Het betekent het verwijderen van hekken,
09:40
it meansmiddelen blockingblokkeren the drainageriolering ditchessloten,
196
568469
2024
het dichtgooien van afwateringskanalen,
09:42
it meansmiddelen preventingvoorkomen commercialcommercieel fishingvisserij in some largegroot areasgebieden of seazee,
197
570493
3264
het voorkomen van commerciële visvangst
in sommige grote zeeën,
09:45
but otherwiseanders- steppingintensivering back.
198
573757
3414
maar voor de rest alles met rust laten.
09:49
It has no viewuitzicht as to what a right ecosystemecosysteem
199
577171
3810
Er is geen opvatting over hoe een goed ecosysteem
09:52
or a right assemblageassemblage of speciessoorten lookslooks like.
200
580981
2701
of soortensamenstelling eruit moet zien.
09:55
It doesn't try to produceproduceren a heathHeath or a meadowweide
201
583682
3779
Er wordt geen poging gedaan om
een heideveld, een weide,
09:59
or a rainregen forestBos or a kelpkelp gardentuin- or a coralkoraal reefrif.
202
587461
4686
een tropisch regenwoud, zeewierplantage
of koraalrif tot stand te brengen.
10:04
It letslaten we naturenatuur decidebesluiten,
203
592147
2017
Het wordt aan de natuur overgelaten
10:06
and naturenatuur, by and largegroot, is prettymooi good at decidingbeslissende.
204
594164
3819
en de natuur is daar gewoonlijk heel goed in.
10:09
Now, I mentionedvermeld that there are two definitionsdefinities
205
597983
2275
Ik zei al dat er 2 definities van herwilderen zijn,
10:12
of rewildingverwilderen that interestinteresseren me.
206
600258
1846
die me bijzonder interesseren.
10:14
The other one
207
602104
1257
De andere is het herwilderen
van het menselijk leven.
10:15
is the rewildingverwilderen of humanmenselijk life.
208
603361
3023
De andere is het herwilderen
van het menselijk leven.
10:18
And I don't see this as an alternativealternatief
209
606384
2063
Ik zie dit niet als een alternatief voor de beschaving.
10:20
to civilizationbeschaving.
210
608447
1924
Ik zie dit niet als een alternatief voor de beschaving.
10:22
I believe we can enjoygenieten the benefitsvoordelen of advancedgevorderd technologytechnologie,
211
610371
3400
Volgens mij kunnen we blijven profiteren
10:25
as we're doing now, but at the samedezelfde time, if we chooseKiezen,
212
613771
3839
van geavanceerde technologie, maar tegelijk
10:29
have accesstoegang to a richerrijker and wilderWilder life of adventureavontuur
213
617610
5016
kiezen voor een rijker en avontuurlijker leven.
10:34
when we want to because
214
622626
1583
Er zouden namelijk prachtige,
herwilderde leefgebieden zijn.
10:36
there would be wonderfulprachtig, rewildedrewilded habitatshabitats.
215
624209
4396
Er zouden namelijk prachtige,
herwilderde natuurgebieden zijn.
10:40
And the opportunitieskansen for this
216
628605
1784
De mogelijkheden daarvoor
10:42
are developingontwikkelen more rapidlysnel than you mightmacht think possiblemogelijk.
217
630389
4991
ontwikkelen zich sneller dan je
voor mogelijk zou houden.
10:47
There's one estimateschatting whichwelke suggestssuggereert that in the UnitedVerenigd StatesStaten,
218
635380
2979
Volgens een schatting heeft tweederde
10:50
two thirdstweederde of the landland- whichwelke was onceeen keer forestedbebost and then clearedontruimd
219
638359
3685
van de verdwenen bebossing in de Verenigde Staten
zich hersteld,
10:54
has becomeworden reforestedherbebost as loggersloggers and farmersboeren have retreatedteruggetrokken,
220
642044
3503
sinds het wegtrekken van houthakkers
en boeren.
10:57
particularlyvooral from the easternoostelijk halfvoor de helft of the countryland.
221
645547
3013
Vooral in het oosten van het land.
11:00
There's anothereen ander one whichwelke suggestssuggereert
222
648560
1657
Een andere schatting gaat ervan uit
11:02
that 30 millionmiljoen hectareshectare of landland- in EuropeEuropa,
223
650217
3463
dat 30 miljoen hectare land in Europa
11:05
an areaGebied the sizegrootte of PolandPolen,
224
653680
2507
- een gebied ter grootte van Polen -
11:08
will be vacatedontruimd by farmersboeren
225
656187
1831
tussen 2000 en 2030
11:10
betweentussen 2000 and 2030.
226
658018
3322
verlaten zal worden door boeren.
11:13
Now, facedgeconfronteerd with opportunitieskansen like that,
227
661340
3536
Geconfronteerd met dit soort kansen,
11:16
does it not seemlijken a little unambitiousbescheiden
228
664876
2171
getuigt het dan niet van gebrek aan ambitie
11:19
to be thinkinghet denken only of bringingbrengen back wolvesWolven, lynxlynx,
229
667047
3714
als we alleen denken aan het terugbrengen van
11:22
bearsbears, beaversBevers, bisonbison, boarwilde zwijnen, mooseMoose,
230
670761
3599
wolven, lynxen, beren, bevers, bizons,
zwijnen en elanden
11:26
and all the other speciessoorten whichwelke are alreadynu al beginningbegin
231
674360
1825
en al die andere soorten die zich toch al vrij snel
11:28
to moveverhuizing quiteheel rapidlysnel acrossaan de overkant EuropeEuropa?
232
676185
3264
over Europa aan het verspreiden zijn?
11:31
PerhapsMisschien we should alsoook startbegin thinkinghet denken
233
679449
2524
Misschien moeten we ook wel gaan denken
11:33
about the returnterugkeer of some of our lostde weg kwijt megafaunaMegafauna.
234
681973
3989
aan de terugkeer van een deel van onze
verdwenen megafauna.
11:37
What megafaunaMegafauna, you say?
235
685962
1932
Welke megafauna? zul je zeggen.
11:39
Well, everyelk continentcontinent had one,
236
687894
2569
Op ieder continent, behalve Antarctica,
11:42
apartdeel from AntarcticaAntarctica.
237
690463
1481
had je een megafauna.
11:43
When TrafalgarTrafalgar SquarePlein in LondonLonden was excavatedopgegraven,
238
691944
3638
Uit de opgravingen op Trafalgar Square in Londen,
11:47
the riverrivier- gravelskiezels there were foundgevonden
239
695582
1755
bleek dat in het riviergrind
11:49
to be stuffedgevuld with the bonesbeenderen of hippopotamusnijlpaard,
240
697337
3550
beenderen zaten van nijlpaarden,
11:52
rhinosneushoorns, elephantsolifanten, hyenashyena, lionsleeuwen.
241
700887
4088
neushoorns, olifanten, hyena's en leeuwen.
11:56
Yes, ladiesDames and gentlemenmijne heren,
242
704975
1374
Jazeker, dames en heren,
11:58
there were lionsleeuwen in TrafalgarTrafalgar SquarePlein
243
706349
2196
er waren leeuwen op Trafalgar Square,
12:00
long before Nelson'sNelsons ColumnKolom was builtgebouwd.
244
708545
3206
lang voordat Nelsons zuil er werd neergezet.
12:03
All these speciessoorten livedleefden here
245
711751
2251
Al deze diersoorten leefden hier
tussen de laatste ijstijden in,
12:06
in the last interglacialinterglaciaal periodperiode,
246
714002
2652
Al deze diersoorten leefden hier
tussen de laatste ijstijden in,
12:08
when temperaturestemperaturen were prettymooi similarsoortgelijk to our owneigen.
247
716654
2861
toen de temperatuur ongeveer hetzelfde was als nu.
12:11
It's not climateklimaat, largelygrotendeels,
248
719515
2073
Het klimaat is niet de voornaamste oorzaak
12:13
whichwelke has got ridbevrijden of the world's's werelds megafaunasmegafaunas.
249
721588
3547
van het verdwijnen van de megafauna's in de wereld.
12:17
It's pressuredruk from the humanmenselijk populationbevolking
250
725135
2104
Het komt door de druk die werd veroorzaakt
12:19
huntingjacht- and destroyingvernietigen theirhun habitatshabitats
251
727239
1836
door de menselijke populatie,
met jacht en vernieling van natuurgebieden.
12:21
whichwelke has donegedaan so.
252
729075
2051
door de menselijke populatie,
met jacht en vernieling van natuurgebieden.
12:23
And even so, you can still see the shadowsschaduwen
253
731126
3788
Toch kun je nog steeds de schaduwen van die
12:26
of these great beastsbeesten in our currentactueel ecosystemsecosystemen.
254
734914
2708
grote beesten zien, in onze huidige ecosystemen.
12:29
Why is it that so manyveel deciduousbladverliezende treesbomen
255
737622
2953
Waarom zijn er zoveel loofbomen die in staat zijn
12:32
are ablein staat to sproutSprout from whateverwat dan ook pointpunt the trunkromp is brokengebroken?
256
740575
4558
om door te groeien op ieder willekeurig punt
waar de stronk is afgebroken?
12:37
Why is it that they can withstandweerstaan the lossverlies
257
745133
2069
Hoe kunnen ze het verlies van zoveel
schors overleven?
12:39
of so much of theirhun barkschors?
258
747202
1607
Hoe kunnen ze het verlies van zoveel
schors overleven?
12:40
Why do understoryunderstory treesbomen,
259
748809
2943
Waarom zijn de laaggroeiende bomen,
12:43
whichwelke are subjectonderwerpen to lowerlager sheerzeeg forceskrachten from the windwind
260
751752
5093
die blootstaan aan de kracht van de wind
die over de bodem waait
12:48
and have to carrydragen lessminder weightgewicht
261
756845
1731
en die minder gewicht hoeven te dragen
dan de hoge bomen,
12:50
than the biggroot canopybaldakijn treesbomen,
262
758576
2402
en die minder gewicht hoeven te dragen
dan de hoge bomen,
12:52
why are they so much tougherhardere and harderharder to breakbreken
263
760978
3119
waarom zijn ze zoveel sterker en breken ze
minder snel dan de hoge bomen?
12:56
than the canopybaldakijn treesbomen are?
264
764097
4409
waarom zijn ze zoveel sterker en breken ze
minder snel dan de hoge bomen?
13:00
ElephantsOlifanten.
265
768506
1972
Olifanten.
13:02
They are elephant-adaptedolifant-aangepast.
266
770478
2169
Ze hebben zich aangepast aan de olifanten.
13:04
In EuropeEuropa, for examplevoorbeeld,
267
772647
2288
In Europa bijvoorbeeld, werden ze
13:06
they evolvedgeëvolueerd to resistweerstand bieden the straight-tuskedStraight-Adelotus elephantolifant,
268
774935
3143
in hun evolutie resistent tegen de bosolifant,
13:10
elephasElephas antiquusantiquus, whichwelke was a great beastbeest.
269
778078
2288
elephas antiquus, een reusachtig beest.
13:12
It was relatedverwant to the AsianAziatische elephantolifant,
270
780366
2176
Hij was familie van de Aziatische olifant,
13:14
but it was a temperategematigde animaldier, a temperategematigde forestBos creatureschepsel.
271
782542
2569
maar het was een zachtaardige bosbewoner.
13:17
It was a lot biggergroter than the AsianAziatische elephantolifant.
272
785111
2530
Hij was veel groter dan de Aziatische olifant.
13:19
But why is it that some of our commongemeenschappelijk shrubsstruiken
273
787641
2817
Waarom heeft gewoon struikgewas soms
13:22
have spinesstekels whichwelke seemlijken to be over-engineeredoverdreven gemanipuleerde
274
790458
3184
een dermate ingewikkelde takkenstructuur
13:25
to resistweerstand bieden browsingbrowsen by deerherten?
275
793642
2663
dat herten er niet van kunnen eten?
13:28
PerhapsMisschien because they evolvedgeëvolueerd
276
796305
1814
Misschien omdat ze in hun evolutie
13:30
to resistweerstand bieden browsingbrowsen by rhinocerosneushoorn.
277
798119
3263
resistent werden tegen neushoorns.
13:33
Isn't it an amazingverbazingwekkend thought
278
801382
1924
Is het geen wonderbaarlijke gedachte,
13:35
that everyelk time you wanderdwalen into a parkpark
279
803306
2728
dat in het park waar je rondloopt,
13:38
or down an avenueLaan or throughdoor a leafybladerrijk streetstraat,
280
806034
2847
of in de laan of de lommerrijke straat,
13:40
you can see the shadowsschaduwen of these great beastsbeesten?
281
808881
3611
de schaduw van die grote beesten zichtbaar is?
13:44
PaleoecologyPaleoecologie, the studystudie of pastverleden ecosystemsecosystemen,
282
812492
3800
Paleoecologie,
de studie naar vroegere ecosystemen,
13:48
crucialbeslissend to an understandingbegrip of our owneigen,
283
816292
4058
die cruciaal is voor het begrip
van ons huidige systeem,
13:52
feelsvoelt like a portalportaal throughdoor whichwelke you maymei passslagen voor
284
820350
3577
voelt als een toegangspoort tot
een betoverend koninkrijk.
13:55
into an enchantedEnchanted kingdomkoninkrijk.
285
823927
2932
voelt als een toegangspoort tot
een betoverd koninkrijk.
13:58
And if we really are looking at areasgebieden of landland-
286
826859
3813
Als we echt kijken naar het beschikbaar maken
14:02
of the sortsoort of sizesmaten I've been talkingpratend about becomingworden availablebeschikbaar,
287
830672
4245
van gebieden met een grootte waar ik het over had,
14:06
why not reintroduceopnieuw some of our lostde weg kwijt megafaunaMegafauna,
288
834917
2715
waarom herintroduceren we dan niet een deel
van onze verdwenen megafauna,
14:09
or at leastminst speciessoorten closelyvan nabij relatedverwant to those
289
837632
1950
of tenminste de soorten die nauw verwant zijn
14:11
whichwelke have becomeworden extinctuitgestorven everywhereoveral?
290
839582
2961
aan degene die overal zijn uitgestorven?
14:14
Why shouldn'tmoet niet all of us
291
842543
2309
Waarom geen Serengeti bij iedereen voor de deur?
14:16
have a SerengetiSerengeti on our doorstepsdrempels?
292
844852
2953
Waarom geen Serengeti bij iedereen voor de deur?
14:19
And perhapsmisschien this is the mostmeest importantbelangrijk thing
293
847805
2966
Misschien is dit wel het belangrijkste
14:22
that rewildingverwilderen offersaanbiedingen us,
294
850771
1475
dat herwildering ons biedt.
14:24
the mostmeest importantbelangrijk thing that's missingmissend from our liveslevens:
295
852246
3594
Het belangrijkste onderdeel dat ons leven mist:
14:27
hopehoop.
296
855840
2117
hoop.
14:29
In motivatingmotiverend people to love and defendverdedigen the naturalnatuurlijk worldwereld-,
297
857957
4397
Bij het overbrengen van liefde voor
de natuur en het verdedigen daarvan,
14:34
an ounceons of hopehoop is worthwaard a tonton of despairwanhoop.
298
862354
4810
is een ons hoop meer waard dan een ton wanhoop.
14:39
The storyverhaal rewildingverwilderen tellsvertelt us
299
867164
2639
Het herwilderingsverhaal vertelt ons
14:41
is that ecologicalecologisch changeverandering need not always proceeddoorgaan
300
869803
3640
dat ecologische verandering niet altijd
14:45
in one directionrichting.
301
873443
2463
in een bepaalde richting hoeft te gaan.
14:47
It offersaanbiedingen us the hopehoop
302
875906
2436
Het geeft ons de hoop
14:50
that our silentstil springde lente
303
878342
2141
dat onze stille lente
14:52
could be replacedvervangen by a raucousrauwe summerzomer.
304
880483
2331
gevolgd kan worden door een rauwe zomer.
14:54
Thank you.
305
882814
1220
Dankjewel.
14:56
(ApplauseApplaus)
306
884034
6011
(Applaus)
Translated by Janneke Meijntjes-Lok
Reviewed by Christel Foncke

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
George Monbiot - Rewilding campaigner
As George Monbiot puts it: "I spend my life looking for ways to untangle the terrible mess we’ve got ourselves into."

Why you should listen

As a young man, George Monbiot spent six years working as an investigative journalist in West Papua, Brazil and East Africa, during which time he was shot at, shipwrecked, beaten up, stung into a poisoned coma by hornets, became lost for days in a rainforest, where he ate rats and insects to avert starvation and was (incorrectly) pronounced clinically dead in a hospital in northern Kenya. Today, he leads a less adventurous life as an author, columnist for the Guardian newspaper and environmental campaigner. Among his books and projects are Feral: Rewilding the Land, the Sea and Human Life; The Age of Consent and Heat: How to Stop the Planet from Burning, as well as the concept album Breaking the Spell of Loneliness. His latest book is Out of the Wreckage: A New Politics for an Age of Crisis. He has made a number of viral videos. One of them, How Wolves Change Rivers, has been watched 30m times on YouTube. 

More profile about the speaker
George Monbiot | Speaker | TED.com