TEDxPeachtree
Paul Root Wolpe: It's time to question bio-engineering
Paul Root Wolpe: Najwyższy czas zastanowić się nad bioinżynierią
Filmed:
Readability: 4.5
1,517,985 views
Podczas TEDxPeachtree, bioetyk Paul Root Wolpe opisuje zdumiewające serie ostatnich bioinżynieryjnych eksperymentów, od hybryd hodowanych jako zwierzątka domowe po myszy, z których wyrastają ludzkie małżowiny uszne. Jednocześnie zadaje pytanie: czy nie czas aby ustalić pewne reguły gry?
Paul Root Wolpe - Ethicist
Paul Root Wolpe examines the ethical implications of new science -- genetic modification, neuroscience and other breakthroughs that stretch our current philosophy to the breaking point. He's the chief bioethicist at NASA, among other appointments. Full bio
Paul Root Wolpe examines the ethical implications of new science -- genetic modification, neuroscience and other breakthroughs that stretch our current philosophy to the breaking point. He's the chief bioethicist at NASA, among other appointments. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Today I want to talk about design,
0
0
2000
Dziś opowiem o projektowaniu,
00:17
but not design as we usually think about it.
1
2000
3000
ale nie o takim typowym.
00:20
I want to talk about what is happening now
2
5000
2000
Chcę mówić o tym co się dzieje
00:22
in our scientific, biotechnological culture,
3
7000
3000
w naukowej, biotechnologicznej kulturze,
00:25
where, for really the first time in history,
4
10000
3000
dzięki której po raz pierwszy w historii,
00:28
we have the power to design bodies,
5
13000
2000
możemy projektować ciała,
00:30
to design animal bodies,
6
15000
2000
ciała zwierząt,
00:32
to design human bodies.
7
17000
3000
ciała ludzi.
00:35
In the history of our planet,
8
20000
4000
W historii naszej planety
00:39
there have been three great waves of evolution.
9
24000
3000
były trzy wielkie fale ewolucji.
00:42
The first wave of evolution
10
27000
2000
Pierwsza fala ewolucji
00:44
is what we think of as Darwinian evolution.
11
29000
3000
to ewolucja Darwina.
00:47
So, as you all know,
12
32000
2000
Gatunki żyły
00:49
species lived in particular ecological niches
13
34000
2000
w niszach ekologicznych
00:51
and particular environments,
14
36000
2000
i indywidualnych środowiskach,
00:53
and the pressures of those environments
15
38000
2000
i wpływ tych środowisk
00:55
selected which changes,
16
40000
2000
wybierał które zmiany,
00:57
through random mutation in species,
17
42000
2000
wśród losowych mutacji w gatunkach,
00:59
were going to be preserved.
18
44000
2000
miały zostać zachowane.
01:01
Then human beings stepped out
19
46000
3000
Następnie ludzie wyszli
01:04
of the Darwinian flow of evolutionary history
20
49000
3000
ze strumienia ewolucyjnej historii
01:07
and created the second great wave of evolution,
21
52000
4000
i stworzyli drugą wielką falę ewolucji,
01:11
which was we changed the environment
22
56000
3000
gdzie zmieniliśmy środowisko
01:14
in which we evolved.
23
59000
2000
w którym wyewoluowaliśmy.
01:16
We altered our ecological niche
24
61000
3000
Zmieniliśmy naszą ekologiczną niszę
01:19
by creating civilization.
25
64000
2000
poprzez stworzenie cywilizacji.
01:21
And that has been the second great --
26
66000
2000
I to był drugi wielki,
01:23
couple 100,000 years, 150,000 years --
27
68000
3000
kilkuset tysięczny, 150,000-letni...
01:26
flow of our evolution.
28
71000
2000
przepływ naszej ewolucji.
01:28
By changing our environment,
29
73000
2000
Zmieniając nasze środowisko,
01:30
we put new pressures
30
75000
2000
stworzyliśmy nowe wpływy
01:32
on our bodies to evolve.
31
77000
2000
dla naszych ciał do ewoluowania.
01:34
Whether it was through settling down in agricultural communities,
32
79000
3000
Czy to przez osiedlenie się i rolnictwo,
01:37
all the way through modern medicine,
33
82000
3000
czy też przez współczesną medycynę,
01:40
we have changed our own evolution.
34
85000
3000
zmieniliśmy naszą własną ewolucję.
01:43
Now we're entering a third great wave
35
88000
3000
Obecnie wkraczamy w trzecią wielką falę
01:46
of evolutionary history,
36
91000
2000
ewolucyjnej historii,
01:48
which has been called many things:
37
93000
2000
która była już nazywana na wiele sposobów:
01:50
"intentional evolution,"
38
95000
2000
zamierzona ewolucja,
01:52
"evolution by design" --
39
97000
2000
ewolucja przez projektowanie...
01:54
very different than intelligent design --
40
99000
2000
To co innego niż inteligentny projekt...
01:56
whereby we are actually now
41
101000
3000
Zgodnie z którą właściwie
01:59
intentionally designing and altering
42
104000
4000
rozmyślnie projektujemy i zmieniamy
02:03
the physiological forms that inhabit our planet.
43
108000
3000
ciała, które zamieszkują naszą planetę.
02:06
So I want to take you through a kind of whirlwind tour of that
44
111000
3000
Najpierw opowiem o tym więcej,
02:09
and then at the end talk a little bit
45
114000
2000
a potem wytłumaczę
02:11
about what some of the implications are for us
46
116000
3000
konsekwencje dla nas,
02:14
and for our species, as well as our cultures,
47
119000
3000
dla naszego gatunku i kultury,
02:17
because of this change.
48
122000
2000
związane z tą zmianą.
02:19
Now we actually have been doing it for a long time.
49
124000
3000
Robimy to już od długiego czasu.
02:24
We started selectively breeding animals
50
129000
3000
Zaczęliśmy selektywnie rozmnażać zwierzęta
02:27
many, many thousands of years ago.
51
132000
3000
wiele, wiele tysięcy lat temu.
02:30
And if you think of dogs for example,
52
135000
2000
Jeśli pomyślicie np. o psach,
02:32
dogs are now intentionally-designed creatures.
53
137000
4000
psy są umyślnie zaprojektowanymi stworzeniami.
02:36
There isn't a dog on this earth that's a natural creature.
54
141000
3000
Żaden pies nie jest dzieckiem natury.
02:39
Dogs are the result
55
144000
2000
Psy są wynikiem selektywnego
02:41
of selectively breeding traits that we like.
56
146000
3000
rozmnażania cech, które my lubimy.
02:44
But we had to do it the hard way in the old days
57
149000
3000
Kiedyś trzeba było to robić w żmudny sposób
02:47
by choosing offspring that looked a particular way
58
152000
2000
poprzez wybieranie młodych z daną cechą
02:49
and then breeding them.
59
154000
2000
i następnie rozmnażanie ich.
02:51
We don't have to do it that way anymore.
60
156000
2000
Obecnie nie musimy już tak postępować.
02:53
This is a beefalo.
61
158000
3000
To jest biz-wół.
02:56
A beefalo is a buffalo-cattle hybrid.
62
161000
4000
Biz-wół jest hybrydą bizona i krowy.
03:00
And they are now making them,
63
165000
2000
Teraz się je robi.
03:02
and someday, perhaps pretty soon,
64
167000
2000
Może całkiem niedługo,
03:04
you will have beefalo patties
65
169000
2000
będą biz-wołowe kotlety
03:06
in your local supermarket.
66
171000
3000
w lokalnym supermarkecie.
03:09
This is a geep,
67
174000
2000
To jest kowca.
03:11
a goat-sheep hybrid.
68
176000
3000
hybryda kozy i owcy.
03:14
The scientists that made this cute little creature
69
179000
3000
Naukowcy, którzy stworzyli to słodkie zwierzątko
03:17
ended up slaughtering it and eating it afterwards.
70
182000
3000
zabili je potem i zjedli.
03:20
I think they said it tasted like chicken.
71
185000
3000
Powiedzieli, że smakowało jak kurczak.
03:23
This is a cama.
72
188000
2000
To jest cama.
03:25
A cama is a camel-llama hybrid,
73
190000
4000
Hybryda wielbłąda i lamy,
03:29
created to try to get the hardiness of a camel
74
194000
3000
stworzona by uzyskać wytrzymałość wielbłąda
03:32
with some of the personality traits
75
197000
2000
i pewne cechy charakteru lamy.
03:34
of a llama.
76
199000
2000
i pewne cechy charakteru lamy.
03:36
And they are now using these in certain cultures.
77
201000
3000
Są już używane w pewnych kulturach.
03:40
Then there's the liger.
78
205000
2000
To jest lygrys.
03:42
This is the largest cat in the world --
79
207000
3000
Największy kot na świecie...
03:45
the lion-tiger hybrid.
80
210000
2000
Hybryda lwa i tygrysa.
03:47
It's bigger than a tiger.
81
212000
2000
Jest większy niż tygrys.
03:49
And in the case of the liger,
82
214000
2000
Jeśli chodzi o lygrysa,
03:51
there actually have been one or two that have been seen in the wild.
83
216000
3000
widziano już kilka w naturalnym środowisku.
03:54
But these were created by scientists
84
219000
3000
Te były stworzone przy użyciu
03:57
using both selective breeding and genetic technology.
85
222000
3000
selektywnego rozmnażania i genetyki.
04:00
And then finally, everybody's favorite,
86
225000
3000
W końcu, ulubieniec wszystkich, zebroid.
04:03
the zorse.
87
228000
2000
W końcu, ulubieniec wszystkich, zebroid.
04:05
None of this is Photoshopped. These are real creatures.
88
230000
3000
To nie fotomontaż a prawdziwe stworzenie.
04:08
And so one of the things we've been doing
89
233000
2000
Jednym sposobem, którego używaliśmy
04:10
is using genetic enhancement,
90
235000
3000
jest genetyczne wzmacnianie,
04:13
or genetic manipulation,
91
238000
2000
lub genetyczna manipulacja,
04:15
of normal selective breeding
92
240000
3000
normalnego rozmnażania selektywnego
04:18
pushed a little bit through genetics.
93
243000
2000
przy małej pomocy genetyki.
04:20
And if that were all this was about,
94
245000
3000
I gdyby to było wszystko,
04:23
then it would be an interesting thing.
95
248000
2000
to byłoby to ciekawostką.
04:25
But something much, much more powerful
96
250000
3000
Ale coś dużo bardziej potężnego
04:28
is happening now.
97
253000
3000
dzieje się obecnie.
04:31
These are normal mammalian cells
98
256000
3000
To są zwyczajne komórki ssaków,
04:34
genetically engineered with a bioluminescent gene
99
259000
3000
z bioluminescencyjnym genem
04:37
taken out of deep-sea jellyfish.
100
262000
2000
wziętym z głębokomorskiej meduzy.
04:39
We all know that some deep-sea creatures glow.
101
264000
4000
Głębokomorskie stworzenia świecą.
04:43
Well, they've now taken that gene, that bioluminescent gene,
102
268000
3000
Ten bioluminescencyjny gen został
04:46
and put it into mammal cells.
103
271000
2000
i wsadzony do komórki ssaka.
04:48
These are normal cells.
104
273000
2000
To są normalne komórki.
04:50
And what you see here
105
275000
2000
A to co widzicie tutaj
04:52
is these cells glowing in the dark
106
277000
2000
to komórki świecące w ciemności
04:54
under certain wavelengths of light.
107
279000
3000
pod wpływem światła o pewnej długości fali.
04:57
Once they could do that with cells, they could do it with organisms.
108
282000
3000
To samo można zrobić z organizmami.
05:00
So they did it with mouse pups,
109
285000
4000
Więc zrobili to z młodymi myszy i kociętami.
05:04
kittens.
110
289000
2000
Więc zrobili to z młodymi myszy i kociętami.
05:06
And by the way, the reason the kittens here are orange and these are green
111
291000
4000
Jedne kocięta są pomarańczowe a drugie zielone
05:10
is because that's a bioluminescent gene from coral,
112
295000
3000
bo w pierwszych jest gen z koralowca,
05:13
while this is from jellyfish.
113
298000
3000
a w drugich ten z meduzy.
05:16
They did it with pigs.
114
301000
3000
Zrobili to ze świniami,
05:19
They did it with puppies.
115
304000
2000
zrobili to ze szczeniakami,
05:21
And, in fact,
116
306000
2000
a nawet z małpami.
05:23
they did it with monkeys.
117
308000
2000
a nawet z małpami.
05:25
And if you can do it with monkeys --
118
310000
2000
Jeśli można to zrobić z małpami...
05:27
though the great leap in trying to genetically manipulate
119
312000
3000
Mimo tego, że największa przepaść ewolucyjna
05:30
is actually between monkeys and apes --
120
315000
2000
jest między małpami a małpami człekokształtnymi...
05:32
if they can do it in monkeys,
121
317000
2000
Jeśli mogą to zrobić z małpami,
05:34
they can probably figure out how to do it in apes,
122
319000
2000
pewnie mogą też z małpami człekokształtnymi,
05:36
which means they can do it in human beings.
123
321000
4000
a więc w przyszłości i z ludźmi.
05:40
In other words, it is theoretically possible
124
325000
3000
Teoretycznie jest możliwe,
05:43
that before too long we will be biotechnologically capable
125
328000
3000
że niedługo będziemy w stanie
05:46
of creating human beings
126
331000
3000
stworzyć człowieka,
05:49
that glow in the dark.
127
334000
3000
który świeci w ciemności.
05:54
Be easier to find us at night.
128
339000
2000
Będzie łatwiej znaleźć nas w nocy.
05:56
And in fact, right now in many states,
129
341000
3000
Obecnie w wielu stanach,
05:59
you can go out and you can buy bioluminescent pets.
130
344000
3000
można kupić bioluminescencyjne zwierzątka.
06:02
These are zebra fish. They're normally black and silver.
131
347000
3000
To są danio pręgowane. Zazwyczaj są czarno-srebrne.
06:05
These are zebra fish that have been genetically engineered
132
350000
3000
Te zostały genetycznie zaprojektowane
06:08
to be yellow, green, red,
133
353000
2000
by być żółte, zielone, czerwone.
06:10
and they are actually available now in certain states.
134
355000
3000
Są już dostępne w pewnych stanach.
06:13
Other states have banned them.
135
358000
2000
Inne stany zabroniły ich.
06:15
Nobody knows what to do with these kinds of creatures.
136
360000
3000
Nikt nie wie co robić z tego typu stworzeniami.
06:18
There is no area of the government -- not the EPA or the FDA --
137
363000
3000
Nie ma departamentu ani instytucji,
06:21
that controls genetically-engineered pets.
138
366000
4000
która kontrolowałby modyfikowanie zwierząt.
06:25
And so some states have decided to allow them,
139
370000
3000
Niektóre stany zezwoliły na nie,
06:28
some states have decided to ban them.
140
373000
4000
inne zdecydowały ich zabronić.
06:32
Some of you may have read
141
377000
2000
Czytaliście już pewnie
06:34
about the FDA's consideration right now
142
379000
2000
o rozważaniach Agencji ds. Żywności i Leków
06:36
of genetically-engineered salmon.
143
381000
3000
na temat genetycznie zmodyfikowanych łososi.
06:39
The salmon on top
144
384000
2000
Łosoś na górze
06:41
is a genetically engineered Chinook salmon,
145
386000
2000
to zmodyfikowana Czawycza,
06:43
using a gene from these salmon
146
388000
2000
z genem z łososia
06:45
and from one other fish that we eat,
147
390000
2000
i z innej jadalnej ryby
06:47
to make it grow much faster
148
392000
2000
przyspieszającym wzrost,
06:49
using a lot less feed.
149
394000
2000
przy mniejszym spożyciu żywności.
06:51
And right now the FDA is trying to make a final decision
150
396000
3000
Agencja ds. Żywności i Leków właśnie
06:54
on whether, pretty soon, you could be eating this fish --
151
399000
3000
podejmuje decyzję, czy ta ryba
06:57
it'll be sold in the stores.
152
402000
2000
będzie sprzedawana w sklepach.
06:59
And before you get too worried about it,
153
404000
2000
Nie martwcie się tym,
07:01
here in the United States,
154
406000
2000
tutaj w USA,
07:03
the majority of food you buy in the supermarket
155
408000
2000
większość jedzenia w supermarkecie
07:05
already has genetically-modified components to it.
156
410000
4000
już posiada genetycznie zmodyfikowane składniki.
07:09
So even as we worry about it,
157
414000
2000
Już pozwoliliśmy na ich wprowadzenie...
07:11
we have allowed it to go on in this country -- much different in Europe --
158
416000
3000
W przeciwieństwie do Europy...
07:14
without any regulation,
159
419000
2000
Bez żadnych regulacji,
07:16
and even without any identification on the package.
160
421000
3000
a nawet bez oznaczeń na opakowaniach.
07:20
These are all the first cloned animals
161
425000
3000
To pierwsze sklonowane zwierzęta
07:23
of their type.
162
428000
2000
w swoim rodzaju.
07:25
So in the lower right here,
163
430000
2000
Na dole po prawej,
07:27
you have Dolly, the first cloned sheep --
164
432000
2000
macie Dolly, pierwszą sklonowaną owcę...
07:29
now happily stuffed in a museum in Edinburgh;
165
434000
3000
Teraz szczęśliwie wypchaną w muzeum w Edynburgu;
07:32
Ralph the rat, the first cloned rat;
166
437000
3000
Szczur Ralph, pierwszy sklonowany szczur;
07:35
CC the cat, for cloned cat;
167
440000
3000
Kot CC, sklonowany.
07:38
Snuppy, the first cloned dog --
168
443000
2000
Snuppy, pierwszy sklonowany pies.
07:40
Snuppy for Seoul National University puppy --
169
445000
3000
Snuppy - od Seoul National University puppy,
07:43
created in South Korea
170
448000
2000
stworzony w Południowej Korei
07:45
by the very same man that some of you may remember
171
450000
2000
przez tego samego człowieka,
07:47
had to end up resigning in disgrace
172
452000
2000
który złożył rezygnację w niesławie
07:49
because he claimed he had cloned a human embryo, which he had not.
173
454000
4000
bo twierdził, że sklonował ludzki embrion chociaż tego nie zrobił.
07:53
He actually was the first person
174
458000
2000
Był za to pierwszą osobą,
07:55
to clone a dog, which is a very difficult thing to do,
175
460000
3000
która sklonowała psa, co jest trudne,
07:58
because dog genomes are very plastic.
176
463000
3000
ponieważ psie genomy są bardzo plastyczne.
08:01
This is Prometea, the first cloned horse.
177
466000
3000
To Prometea, pierwszy sklonowany koń.
08:04
It's a Haflinger horse cloned in Italy,
178
469000
2000
To jest koń rasy Haflinger sklonowany we Włoszech,
08:06
a real "gold ring" of cloning,
179
471000
2000
To jest koń rasy Haflinger sklonowany we Włoszech,
08:08
because there are many horses that win important races
180
473000
3000
święty Graal klonowania, bo konie,
08:11
who are geldings.
181
476000
2000
które wygrywają wyścigi często są wałachami.
08:13
In other words, the equipment to put them out to stud
182
478000
3000
Innymi słowy, ich ekwipunek służący do rozrodu
08:16
has been removed.
183
481000
2000
został usunięty.
08:18
But if you can clone that horse,
184
483000
2000
Klonowanie tego konia,
08:20
you can have both the advantage of having a gelding run in the race
185
485000
3000
pozwala na posiadanie wałacha biegającego w wyścigach
08:23
and his identical genetic duplicate
186
488000
3000
oraz jego genetycznego duplikatu
08:26
can then be put out to stud.
187
491000
3000
przeznaczonego do rozpłodu.
08:29
These were the first cloned calves,
188
494000
2000
To były pierwsze sklonowane cielaki,
08:31
the first cloned grey wolves,
189
496000
2000
pierwszy sklonowany wilk szary.
08:33
and then, finally,
190
498000
2000
pierwsze sklonowane prosiątka:
08:35
the first cloned piglets:
191
500000
2000
pierwsze sklonowane prosiątka:
08:37
Alexis, Chista, Carrel, Janie and Dotcom.
192
502000
4000
Alexis, Chista, Carrel, Janie i Kropkacom.
08:41
(Laughter)
193
506000
2000
(Śmiech)
08:45
In addition, we've started to use cloning technology
194
510000
3000
Zaczęliśmy używać klonowania
08:48
to try to save endangered species.
195
513000
3000
aby ocalić zagrożone gatunki.
08:51
This is the use of animals now
196
516000
2000
Obecnie zwierzęta wykorzystuje się,
08:53
to create drugs and other things in their bodies
197
518000
3000
do tworzenia w ich ciałach leków i innych substancji.
08:56
that we want to create.
198
521000
2000
do tworzenia w ich ciałach leków i innych substancji.
08:58
So with antithrombin in that goat --
199
523000
2000
Tak jak antytrombina w tej kozie...
09:00
that goat has been genetically modified
200
525000
2000
Została ona zmodyfikowana genetycznie
09:02
so that the molecules of its milk
201
527000
3000
w taki sposób, że cząsteczki jej mleka
09:05
actually include the molecule of antithrombin
202
530000
3000
zawierają cząsteczki antytrombiny,
09:08
that GTC Genetics wants to create.
203
533000
3000
którą GTC Genetics chce produkować.
09:11
And then in addition, transgenic pigs, knockout pigs,
204
536000
3000
Poza tym, transgeniczne świnie
09:14
from the National Institute of Animal Science in South Korea,
205
539000
4000
z National Institute of Anima Science
09:18
are pigs that they are going to use, in fact,
206
543000
3000
w Korei Południowej zostaną użyte
09:21
to try to create all kinds of drugs
207
546000
4000
w próbie stworzenia wszystkich rodzajów leków
09:25
and other industrial types of chemicals
208
550000
4000
i innych typów związków przemysłowych.
09:29
that they want the blood and the milk
209
554000
2000
Ich krew i mleko
09:31
of these animals
210
556000
2000
będą produkować
09:33
to produce for them,
211
558000
2000
te związki, co zastąpi produkcję przemysłową.
09:35
instead of producing them in an industrial way.
212
560000
3000
te związki, co zastąpi produkcję przemysłową.
09:39
These are two creatures
213
564000
2000
To są dwa stworzenia,
09:41
that were created
214
566000
3000
przyszły na świat,
09:44
in order to save endangered species.
215
569000
2000
żeby ocalić zagrożone gatunki.
09:46
The guar
216
571000
2000
Gaur to zagrożone zwierzę
09:48
is an endangered Southeast Asian ungulate.
217
573000
4000
z południowo-wschodniej Azji.
09:52
A somatic cell, a body cell,
218
577000
2000
Komórka somatyczna
09:54
was taken from its body,
219
579000
2000
została pobrana z jego ciała,
09:56
gestated in the ovum of a cow,
220
581000
2000
dojrzewała w jajeczku krowy,
09:58
and then that cow gave birth to a guar.
221
583000
4000
a później krowa urodziła gaura.
10:02
Same thing happened with the mouflon,
222
587000
2000
To samo stało się z muflonem,
10:04
where it's an endangered species of sheep.
223
589000
3000
zagrożonym gatunkiem owcy.
10:07
It was gestated in a regular sheep body,
224
592000
6000
Był noszony w ciele owcy,
10:13
which actually raises an interesting biological problem.
225
598000
3000
co tworzy interesujący biologiczny problem.
10:16
We have two kinds of DNA in our bodies.
226
601000
2000
Mamy dwa rodzaje DNA w naszych ciałach.
10:18
We have our nucleic DNA
227
603000
2000
Mamy nukleinowe DNA,
10:20
that everybody thinks of as our DNA,
228
605000
2000
o którym każdy z nas myśli jako o naszym DNA,
10:22
but we also have DNA in our mitochondria,
229
607000
2000
ale mamy też DNA w naszych mitochondriach,
10:24
which are the energy packets of the cell.
230
609000
3000
które są wytwórnią energii komórki.
10:27
That DNA is passed down through our mothers.
231
612000
3000
Ten rodzaj DNA jest przekazywany przez matki.
10:30
So really, what you end up having here
232
615000
3000
Tak więc naprawdę
10:33
is not a guar and not a mouflon,
233
618000
2000
to nie jest gaur czy muflon,
10:35
but a guar
234
620000
2000
ale gaur
10:37
with cow mitochondria,
235
622000
2000
z krowimi mitochondriami,
10:39
and therefore cow mitochondrial DNA,
236
624000
2000
zatem z krowim mitochondrialnym DNA,
10:41
and a mouflon with another species of sheep's
237
626000
3000
oraz muflon z mitochondrialnym DNA
10:44
mitochondrial DNA.
238
629000
2000
innego gatunku owcy.
10:46
These are really hybrids, not pure animals.
239
631000
3000
Tak naprawdę to są hybrydy, nie czyste zwierzęta.
10:49
And it raises the question of how we're going to define animal species
240
634000
3000
Jak zamierzamy definiować gatunki
10:52
in the age of biotechnology --
241
637000
2000
w wieku biotechnologii?
10:54
a question that we're not really sure yet
242
639000
3000
Jeszcze nie wiemy.
10:57
how to solve.
243
642000
2000
Jeszcze nie wiemy.
10:59
This lovely creature
244
644000
2000
To cudowne stworzonko
11:01
is an Asian cockroach.
245
646000
3000
to azjatycki karaluch.
11:04
And what they've done here
246
649000
2000
Włożono mu elektrody w zwój nerwowy i mózg
11:06
is they've put electrodes in its ganglia and its brain
247
651000
4000
Włożono mu elektrody w zwój nerwowy i mózg
11:10
and then a transmitter on top,
248
655000
2000
a potem przekaźnik na wierzch,
11:12
and it's on a big computer tracking ball.
249
657000
2000
jest na manipulatorze kulowym.
11:14
And now, using a joystick,
250
659000
2000
Używając dżojstika
11:16
they can send this creature
251
661000
2000
mogą posłać to stworzonko
11:18
around the lab
252
663000
2000
dookoła laboratorium
11:20
and control whether it goes left or right,
253
665000
2000
i kontrolować czy idzie w prawo czy w lewo,
11:22
forwards or backwards.
254
667000
2000
do przodu czy do tyłu.
11:24
They've created a kind of insect bot,
255
669000
2000
Stworzyli coś w rodzaju insektobota lub owadobota.
11:26
or bugbot.
256
671000
2000
Stworzyli coś w rodzaju insektobota lub owadobota.
11:28
It gets worse than that -- or perhaps better than that.
257
673000
3000
A jest jeszcze gorzej, a może lepiej.
11:31
This actually is one of DARPA's very important --
258
676000
3000
To ważny projekt DARPA...
11:34
DARPA is the Defense Research Agency --
259
679000
2000
Agencji Zaawansowanych Obronnych Projektów Badawczych...
11:36
one of their projects.
260
681000
2000
Jeden z ich projektów.
11:38
These goliath beetles
261
683000
2000
Te żuki mają okablowanie w skrzydłach.
11:40
are wired in their wings.
262
685000
2000
Te żuki mają okablowanie w skrzydłach
11:42
They have a computer chip strapped to their backs,
263
687000
2000
i chipy na grzbietach
11:44
and they can fly these creatures around the lab.
264
689000
4000
co pozwala na kontrolę ich lotu.
11:48
They can make them go left, right. They can make them take off.
265
693000
2000
Można poderwać je do lotu, lecieć na prawo i lewo.
11:50
They can't actually make them land.
266
695000
2000
Tylko nie da się lądować.
11:52
They put them about one inch above the ground,
267
697000
2000
2,5 centymetra nad ziemią
11:54
and then they shut everything off and they go pfft.
268
699000
2000
wszystko wyłączają.
11:56
But it's the closest they can get to a landing.
269
701000
3000
To coś jak lądowanie.
12:00
And in fact, this technology has gotten so developed
270
705000
3000
Ta technologia tak się rozwinęła,
12:03
that this creature --
271
708000
2000
że to stworzenie...
12:05
this is a moth --
272
710000
2000
To jest ćma.
12:07
this is the moth in its pupa stage,
273
712000
2000
To ćma w stadium poczwarki,
12:09
and that's when they put the wires in
274
714000
2000
wtedy wkładają jej przewody
12:11
and they put in the computer technology,
275
716000
3000
i całą technologię komputerową.
12:14
so that when the moth actually emerges as a moth,
276
719000
3000
Kiedy poczwarka staje się ćmą
12:17
it is already prewired.
277
722000
3000
jest już okablowana.
12:20
The wires are already in its body,
278
725000
3000
Przewody są już w jej ciele,
12:23
and they can just hook it up to their technology,
279
728000
3000
można podłączyć ją do ich sprzętu.
12:26
and now they've got these bugbots
280
731000
2000
Te owadoboty można wysłać na obserwacje.
12:28
that they can send out for surveillance.
281
733000
2000
Te owadoboty można wysłać na obserwacje.
12:30
They can put little cameras on them
282
735000
2000
Można montować na nich mini kamery.
12:32
and perhaps someday deliver
283
737000
2000
Pewnego dnia można będzie
12:34
other kinds of ordinance
284
739000
2000
je wykorzystać jako wyposażenie
12:36
to warzones.
285
741000
3000
w strefach działań wojennych.
12:39
It's not just insects.
286
744000
2000
Nie chodzi tylko o owady.
12:41
This is the ratbot, or the robo-rat
287
746000
2000
To jest szczurbot
12:43
by Sanjiv Talwar at SUNY Downstate.
288
748000
3000
stworzony przez Sanjiv Talwar w SUNY Downstate.
12:46
Again, it's got technology --
289
751000
2000
Ma w sobie elektrody
12:48
it's got electrodes going into its left and right hemispheres;
290
753000
3000
biegnące do lewej i prawej półkuli mózgowej
12:51
it's got a camera on top of its head.
291
756000
3000
a na głowie ma kamerę.
12:54
The scientists can make this creature
292
759000
2000
Można sterować tym stworzeniem
12:56
go left, right.
293
761000
2000
by szło w lewo czy w prawo.
12:58
They have it running through mazes, controlling where it's going.
294
763000
3000
Pokonywali nim labirynty kontrolując jego bieg.
13:01
They've now created an organic robot.
295
766000
4000
To organiczny robot.
13:05
The graduate students
296
770000
2000
Absolwenci w laboratorium Sanjiv Talwar
13:07
in Sanjiv Talwar's lab
297
772000
2000
Absolwenci w laboratorium Sanjiv Talwar
13:09
said, "Is this ethical?
298
774000
2000
zapytali czy to jest etyczne.
13:11
We've taken away the autonomy of this animal."
299
776000
3000
"Zabraliśmy temu zwierzęciu autonomię."
13:14
I'll get back to that in a minute.
300
779000
2000
Wrócę do tego jeszcze za minutę.
13:16
There's also been work done with monkeys.
301
781000
3000
Miejsce miały także prace nad małpami.
13:19
This is Miguel Nicolelis of Duke.
302
784000
3000
To jest Miguel Nicolelis z Duke.
13:22
He took owl monkeys,
303
787000
2000
Wziął ponocnice
13:24
wired them up
304
789000
2000
podłączył do nich przewody.
13:26
so that a computer watched their brains while they moved,
305
791000
2000
Komputer rejestrował fale mózgowe przy ruchu,
13:28
especially looking at the movement of their right arm.
306
793000
2000
koncentrując się na ruchach prawej ręki.
13:30
The computer learned what the monkey brain did
307
795000
2000
Poznał aktywność mózgu
13:32
to move its arm in various ways.
308
797000
2000
przy poruszaniu prawym ramieniem.
13:34
They then hooked it up to a prosthetic arm,
309
799000
3000
Podłączono go do sztucznego ramienia,
13:37
which you see here in the picture,
310
802000
2000
które widać na fotografii,
13:39
put the arm in another room.
311
804000
2000
a ramię umieszczono w innym pokoju.
13:41
Pretty soon, the computer learned, by reading the monkey's brainwaves,
312
806000
3000
Dzięki falom mózgowym komputer mógł
13:44
to make that arm in the other room
313
809000
2000
poruszać sztucznym ramieniem w innym pokoju
13:46
do whatever the monkey's arm did.
314
811000
3000
w ten sam sposób jak małpka.
13:49
Then he put a video monitor
315
814000
2000
Następnie wstawiono monitor
13:51
in the monkey's cage
316
816000
2000
do klatki z małpką,
13:53
that showed the monkey this prosthetic arm,
317
818000
2000
który pokazywał małpce to sztuczne ramię
13:55
and the monkey got fascinated.
318
820000
2000
i małpka się tym zafascynowała.
13:57
The monkey recognized that whatever she did with her arm,
319
822000
2000
Zauważyła, że sztuczna ręka powtarza jej ruchy.
13:59
this prosthetic arm would do.
320
824000
2000
Zauważyła, że sztuczna ręka powtarza jej ruchy.
14:01
And eventually she was moving it and moving it,
321
826000
3000
Poruszała nią i poruszała,
14:04
and eventually stopped moving her right arm
322
829000
2000
aż przestała poruszać własną prawą ręką
14:06
and, staring at the screen,
323
831000
2000
patrząc się na ekran,
14:08
could move the prosthetic arm in the other room
324
833000
3000
mogła poruszać sztuczną ręką
14:11
only with her brainwaves --
325
836000
2000
używając tyko fal mózgowych
14:13
which means that monkey
326
838000
2000
co znaczy, że ta małpka
14:15
became the first primate in the history of the world
327
840000
3000
stała się pierwszym naczelnym w historii,
14:18
to have three independent functional arms.
328
843000
3000
który posiada trzy niezależne, funkcjonalne ręce.
14:22
And it's not just technology
329
847000
2000
Nie chodzi tyko o technologię w zwierzętach.
14:24
that we're putting into animals.
330
849000
2000
Nie chodzi tyko o technologię w zwierzętach.
14:26
This is Thomas DeMarse at the University of Florida.
331
851000
3000
To Thomas DeMarse z Uniwersytetu Floryda.
14:29
He took 20,000 and then 60,000
332
854000
2000
Wziął 20,000 a później 60,000
14:31
disaggregated rat neurons --
333
856000
3000
niepołączonych neuronów ze szczurów.
14:34
so these are just individual neurons from rats --
334
859000
3000
Potem połączył te indywidualne neurony
14:37
put them on a chip.
335
862000
2000
na chipie.
14:39
They self-aggregated into a network,
336
864000
3000
Te neurony samo-zorganizowały się w sieć
14:42
became an integrated chip.
337
867000
3000
jako zintegrowany chip.
14:45
And he used that
338
870000
2000
Potem użyto ich
14:47
as the IT piece
339
872000
2000
do skonstruowania mechanizmu,
14:49
of a mechanism which ran a flight simulator.
340
874000
3000
który sterował symulatorem lotu.
14:52
So now we have organic computer chips
341
877000
3000
Mamy organiczne chipy komputerowe
14:55
made out of living, self-aggregating neurons.
342
880000
3000
zrobione z samo-organizujących się neuronów.
15:00
Finally, Mussa-Ivaldi of Northwestern
343
885000
3000
Mussa-Ivaldi z Northwestern
15:03
took a completely intact,
344
888000
2000
wziął zupełnie nienaruszony,
15:05
independent lamprey eel brain.
345
890000
3000
niezależny mózg minoga.
15:08
This is a brain from a lamprey eel.
346
893000
2000
To żywy mózg z minoga.
15:10
It is living --
347
895000
2000
To żywy mózg z minoga.
15:12
fully-intact brain in a nutrient medium
348
897000
3000
Nietknięty w odżywczym ośrodku
15:15
with these electrodes going off to the sides,
349
900000
3000
z elektrodami biegnącymi do brzegów
15:18
attached photosensitive sensors to the brain,
350
903000
3000
i światłoczułymi czujnikami.
15:21
put it into a cart --
351
906000
2000
Znajduje się w tym wózku.
15:23
here's the cart, the brain is sitting there in the middle --
352
908000
3000
Mózg znajduje się tutaj po środku.
15:26
and using this brain as the sole processor for this cart,
353
911000
3000
Jest on jedynym procesorem dla tego wózka.
15:29
when you turn on a light and shine it at the cart,
354
914000
2000
Kiedy włączysz światło i poświecisz na wózek,
15:31
the cart moves toward the light;
355
916000
2000
porusza się w stronę światła;
15:33
when you turn it off, it moves away.
356
918000
2000
kiedy wyłączysz, wózek odjeżdża.
15:35
It's photophilic.
357
920000
2000
Lubi światło.
15:37
So now we have a complete
358
922000
3000
Więc teraz mamy kompletny
15:40
living lamprey eel brain.
359
925000
2000
żyjący mózg minoga.
15:42
Is it thinking lamprey eel thoughts,
360
927000
2000
Czy rozmyśla minogowe myśli,
15:44
sitting there in its nutrient medium?
361
929000
2000
siedząc w swoim odżywczym ośrodku?
15:46
I don't know,
362
931000
2000
Nie wiem.
15:48
but in fact it is a fully living brain
363
933000
4000
Ale jest to mózg, który utrzymaliśmy przy życiu
15:52
that we have managed to keep alive
364
937000
3000
Ale jest to mózg, który utrzymaliśmy przy życiu
15:55
to do our bidding.
365
940000
3000
aby wykonywał nasze rozkazy.
15:58
So, we are now at the stage
366
943000
3000
Jesteśmy teraz na poziomie
16:01
where we are creating creatures
367
946000
2000
gdzie tworzymy stworzenia
16:03
for our own purposes.
368
948000
2000
do własnych celów.
16:05
This is a mouse created by Charles Vacanti
369
950000
3000
To mysz stworzona przez Charlesa Vacanti
16:08
of the University of Massachusetts.
370
953000
3000
z Uniwersytetu Massachusetts.
16:11
He altered this mouse
371
956000
3000
Przerobił ją tak,
16:14
so that it was genetically engineered
372
959000
2000
że została genetycznie zaprojektowana
16:16
to have skin that was less immunoreactive to human skin,
373
961000
3000
by jej skóra słabo reagowała immunologicznie na ludzką skórę,
16:19
put a polymer scaffolding of an ear under it
374
964000
4000
włożył pod nią polimerowe rusztowanie ucha
16:23
and created an ear that could then be taken off the mouse
375
968000
3000
i stworzył ucho, które można by przeszczepić człowiekowi.
16:26
and transplanted onto a human being.
376
971000
2000
i stworzył ucho, które można by przeszczepić człowiekowi.
16:28
Genetic engineering
377
973000
2000
To inżynieria genetyczna
16:30
coupled with polymer physiotechnology
378
975000
2000
połączona z polimerową fizjotechnologią
16:32
coupled with xenotransplantation.
379
977000
2000
połączone z ksenotransplantacją.
16:34
This is where we are in this process.
380
979000
3000
Tu obecnie jesteśmy.
16:37
Finally, not that long ago,
381
982000
3000
Nie tak dawno temu,
16:40
Craig Venter created the first artificial cell,
382
985000
3000
Craig Venter stworzył pierwszą sztuczną komórkę,
16:43
where he took a cell, took a DNA synthesizer,
383
988000
2000
wziął komórkę i syntezator DNA
16:45
which is a machine,
384
990000
2000
wziął komórkę i syntezator DNA
16:47
created an artificial genome,
385
992000
2000
stworzył sztuczny genom,
16:49
put it in a different cell --
386
994000
3000
wsadził go do komórki
16:52
the genome was not of the cell he put it in --
387
997000
3000
genom był z innej komórki
16:55
and that cell then reproduced
388
1000000
2000
a ta komórka podzieliła się
16:57
as the other cell.
389
1002000
2000
jak inne komórki.
16:59
In other words,
390
1004000
2000
Innymi słowy,
17:01
that was the first creature in the history of the world
391
1006000
2000
to było pierwsze stworzenie w historii,
17:03
that had a computer as its parent --
392
1008000
2000
które miało za rodzica komputer.
17:05
it did not have an organic parent.
393
1010000
3000
Nie miało organicznego rodzica.
17:08
And so, asks The Economist:
394
1013000
3000
The Economist ogłosił to tak:
17:11
"The first artificial organism and its consequences."
395
1016000
3000
"Pierwszy sztuczny organizm i jego konsekwencje."
17:14
So you may have thought
396
1019000
2000
Moglibyście pomyśleć,
17:16
that the creation of life
397
1021000
2000
że tworzenie życia
17:18
was going to happen in something that looked like that.
398
1023000
3000
mogło wydarzyć się w czymś takim.
17:21
(Laughter)
399
1026000
2000
(Śmiech)
17:23
But in fact, that's not what Frankenstein's lab looks like.
400
1028000
3000
Nie tak wygląda laboratorium Frankensteina.
17:26
This is what Frankenstein's lab looks like.
401
1031000
2000
Laboratorium Frankensteina wygląda tak.
17:28
This is a DNA synthesizer,
402
1033000
2000
To syntezator DNA,
17:30
and here at the bottom
403
1035000
2000
i tutaj na spodzie
17:32
are just bottles of A, T, C and G --
404
1037000
2000
są butelki z A, T, C i G...
17:34
the four chemicals
405
1039000
2000
Czterema związkami chemicznymi,
17:36
that make up our DNA chain.
406
1041000
2000
które tworzą nasz łańcuch DNA.
17:38
And so, we need to ask ourselves some questions.
407
1043000
3000
Musimy zadać sobie pewne pytania.
17:41
For the first time in the history of this planet,
408
1046000
3000
Po raz pierwszy w historii tej planety
17:44
we are able to directly design organisms.
409
1049000
3000
możemy bezpośrednio projektować organizmy.
17:47
We can manipulate the plasmas of life
410
1052000
2000
Możemy manipulować osoczem życia
17:49
with unprecedented power,
411
1054000
3000
z niespotykaną mocą.
17:52
and it confers on us a responsibility.
412
1057000
2000
To wielka odpowiedzialność.
17:54
Is everything okay?
413
1059000
2000
Czy wszystko jest w porządku?
17:56
Is it okay to manipulate and create
414
1061000
2000
Czy możemy manipulować i tworzyć
17:58
whatever creatures we want?
415
1063000
2000
jakiekolwiek stworzenie chcemy?
18:00
Do we have free reign
416
1065000
2000
Czy mamy wolną rękę
18:02
to design animals?
417
1067000
2000
w projektowaniu zwierząt?
18:04
Do we get to go someday to Pets 'R' Us
418
1069000
3000
Czy kiedyś w sklepie zoologicznym
18:07
and say, "Look, I want a dog.
419
1072000
2000
będzie można zamówić psa
18:09
I'd like it to have the head of a Dachshund,
420
1074000
3000
z pyskiem Jamnika,
18:12
the body of a retriever,
421
1077000
2000
ciałem Aportera
18:14
maybe some pink fur,
422
1079000
2000
i różowym futrem świecącym w ciemności?
18:16
and let's make it glow in the dark"?
423
1081000
2000
i różowym futrem świecącym w ciemności?
18:18
Does industry get to create creatures
424
1083000
2000
Czy przemysł zacznie tworzyć stworzenia
18:20
who, in their milk, in their blood, and in their saliva
425
1085000
3000
które, w mleku, krwi i ślinie
18:23
and other bodily fluids,
426
1088000
2000
i w innych płynach ciała
18:25
create the drugs and industrial molecules we want
427
1090000
3000
będą produkować leki i inne substancje?
18:28
and then warehouse them
428
1093000
2000
Czy wtedy zaczniemy je magazynować
18:30
as organic manufacturing machines?
429
1095000
3000
jako organiczno-przemysłowe maszyny?
18:33
Do we get to create organic robots,
430
1098000
3000
Czy zaczniemy tworzyć organiczne roboty
18:36
where we remove the autonomy from these animals
431
1101000
3000
zabierając im możliwość samostanowienia
18:39
and turn them just into our playthings?
432
1104000
3000
i zmieniając je w nasze zabawki?
18:42
And then the final step of this,
433
1107000
3000
Gdy doprowadzimy to już do perfekcji u zwierząt
18:45
once we perfect these technologies in animals
434
1110000
2000
Gdy doprowadzimy to już do perfekcji u zwierząt
18:47
and we start using them in human beings,
435
1112000
2000
i zaczniemy to stosować u ludzi,
18:49
what are the ethical guidelines
436
1114000
2000
jakie są etyczne wzorce,
18:51
that we will use then?
437
1116000
3000
których będziemy używać?
18:54
It's already happening. It's not science fiction.
438
1119000
3000
To się już dzieje; to nie jest science-fiction.
18:57
We are not only already using these things in animals,
439
1122000
3000
Nie tylko używamy tego w zwierzętach,
19:00
some of them we're already beginning to use
440
1125000
3000
już zaczęliśmy używać tego
19:03
on our own bodies.
441
1128000
2000
we własnych ciałach.
19:05
We are now taking control of our own evolution.
442
1130000
3000
Przejmujemy kontrolę nad własną ewolucją.
19:08
We are directly designing
443
1133000
2000
Bezpośrednio projektujemy
19:10
the future of the species of this planet.
444
1135000
3000
przyszłe gatunki tej planety.
19:13
It confers upon us an enormous responsibility
445
1138000
3000
To nakłada na nas ogromną odpowiedzialność.
19:16
that is not just the responsibility
446
1141000
2000
To nakłada na nas ogromną odpowiedzialność.
19:18
of the scientists and the ethicists
447
1143000
2000
Nie tylko na aktywnych naukowców i etyków.
19:20
who are thinking about it and writing about it now.
448
1145000
2000
Nie tylko na aktywnych naukowców i etyków.
19:22
It is the responsibility of everybody
449
1147000
3000
To odpowiedzialność każdego,
19:25
because it will determine what kind of planet and what kind of bodies
450
1150000
3000
ponieważ określa jaki rodzaj planety i ciał
19:28
we will have in the future.
451
1153000
2000
będziemy mieli w przyszłości.
19:30
Thanks.
452
1155000
2000
Dziękuję.
19:32
(Applause)
453
1157000
4000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Paul Root Wolpe - EthicistPaul Root Wolpe examines the ethical implications of new science -- genetic modification, neuroscience and other breakthroughs that stretch our current philosophy to the breaking point. He's the chief bioethicist at NASA, among other appointments.
Why you should listen
Paul Root Wolpe directs the Center for Ethics at Emory University, where he works on the biggest issues most of us face in our life-long ethical journey: death and dying, new reproductive technologies, and new medical and scientific breakthroughs that are not covered in our traditional ethics (what would the Bible say about growing a human ear on a mouse?).
He's also the chief bioethicist at NASA, where he advises on the medical experiments that happen during space travel.
Read the TED Blog's Q&A with Paul Root Wolpe >>
Read Wolpe's lively TED Conversation thread >>
Paul Root Wolpe | Speaker | TED.com