TED2011
Paul Nicklen: Animal tales from icy wonderlands
Paul Nicklen: Opowieści o krainach skutych lodem
Filmed:
Readability: 3.3
2,430,095 views
Fotograf Paul Nicklen, nurkujący pod lodem Antarktydy, aby poznać budzące postrach lamparty morskie, zyskał niezwykłego nowego przyjaciela. Zapraszamy do uczestnictwa w tych zabawnych, opowiedzianych z pasją historiach o polarnych krainach, ilustrowanych cudownymi zdjęciami zwierząt, które żyją na i pod lodem.
Paul Nicklen - Polar photographer
Paul Nicklen photographs the creatures of the Arctic and Antarctic, generating global awareness about wildlife in these isolated and endangered environments. Full bio
Paul Nicklen photographs the creatures of the Arctic and Antarctic, generating global awareness about wildlife in these isolated and endangered environments. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My journey to become a polar specialist,
0
0
3000
Moja droga kariery specjalisty polarnego,
00:18
photographing, specializing in the polar regions,
1
3000
3000
fotografującego regiony polarne,
00:21
began when I was four years old,
2
6000
2000
rozpoczęła się kiedy miałem 4 lata
00:23
when my family moved from Southern Canada
3
8000
3000
i przeprowadziliśmy się z południowej Kanady
00:26
to Northern Baffin Island, up by Greenland.
4
11000
3000
na północ, na Ziemię Baffina, koło Grenlandii.
00:29
There we lived with the Inuit
5
14000
2000
Mieszkaliśmy tam z Eskimosami.
00:31
in the tiny Inuit community of 200 Inuit people,
6
16000
2000
W społeczności eskimoskiej liczącej 200 osób
00:33
where [we] were one of three non-Inuit families.
7
18000
3000
byliśmy jedną z trzech nieeskimoskich rodzin.
00:36
And in this community, we didn't have a television;
8
21000
2000
Nie mieliśmy tam telewizji,
00:38
we didn't have computers, obviously, radio.
9
23000
3000
ani oczywiście komputerów, czy radia.
00:41
We didn't even have a telephone.
10
26000
3000
Nie było nawet telefonu.
00:44
All of my time was spent outside
11
29000
2000
Spędzałem moje dni na dworze
00:46
with the Inuit, playing.
12
31000
2000
bawiąc się z Eskimosami.
00:48
The snow and the ice were my sandbox,
13
33000
2000
Śnieg i lód były moją piaskownicą,
00:50
and the Inuit were my teachers.
14
35000
2000
a Eskimosi nauczycielami.
00:52
And that's where I became
15
37000
2000
Tam właśnie
00:54
truly obsessed with this polar realm.
16
39000
2000
zafascynowało mnie polarne królestwo.
00:56
And I knew someday that I was going to do something
17
41000
2000
Pewnego dnia chciałem zrobić coś,
00:58
that had to do with trying to share news about it
18
43000
2000
by opowiedzieć ludziom o tym miejscu
01:00
and protect it.
19
45000
2000
i o tym jak je chronić.
01:02
I'd like to share with you, for just two minutes only,
20
47000
2000
Podzielę się z wami zdjęciami,
01:04
some images, a cross-section of my work,
21
49000
2000
które są przekrojem mojej pracy,
01:06
to the beautiful music by Brandi Carlile, "Have You Ever."
22
51000
3000
do pięknej muzyki Brandi Carlile „Czy kiedykolwiek”.
01:09
I don't know why National Geographic has done this, they've never done this before,
23
54000
3000
National Geographic po raz pierwszy zgodził się
01:12
but they're allowing me to show you a few images
24
57000
2000
na pokazanie zdjęć z relacji,
01:14
from a coverage that I've just completed that is not published yet.
25
59000
3000
którą ukończyłem, ale która jeszcze się nie ukazała.
01:17
National Geographic doesn't do this,
26
62000
2000
National Geographic nigdy tego nie robi.
01:19
so I'm very excited to be able to share this with you.
27
64000
2000
Cieszę się, że mogę się nimi z wami podzielić.
01:21
And what these images are --
28
66000
2000
Cieszę się, że mogę się nimi z wami podzielić.
01:23
you'll see them at the start of the slide show -- there's only about four images --
29
68000
3000
Pierwsze cztery zdjęcia przedstawiają
01:26
but it's of a little bear that lives in the Great Bear Rainforest.
30
71000
3000
niedźwiadka z Lasu Deszczowego Wielkiego Niedźwiedzia.
01:29
It's pure white, but it's not a polar bear.
31
74000
3000
Jest biały, ale to nie niedźwiedź polarny.
01:32
It's a spirit bear, or a Kermode bear.
32
77000
2000
To niedźwiedź duch, albo Kermode.
01:34
There are only 200 of these bears left.
33
79000
2000
Zostało ich tylko około 200.
01:36
They're more rare than the panda bear.
34
81000
3000
Występują nawet rzadziej niż pandy.
01:39
I sat there on the river for two months without seeing one.
35
84000
3000
Spędziłem na rzece dwa miesiące zanim go zobaczyłem.
01:42
I thought, my career's over.
36
87000
2000
Myślałem, że to koniec mojej kariery.
01:44
I proposed this stupid story to National Geographic.
37
89000
2000
Sam zaproponowałem ten głupi temat.
01:46
What in the heck was I thinking?
38
91000
2000
Co ja sobie myślałem?
01:48
So I had two months to sit there
39
93000
2000
Siedziałem tam przez dwa miesiące
01:50
and figure out different ways of what I was going to do in my next life,
40
95000
2000
i próbowałem znaleźć nowy pomysł na życie
01:52
after I was a photographer, because they were going to fire me.
41
97000
2000
w miejsce fotografii, po tym, jak mnie wyleją.
01:54
Because National Geographic is a magazine; they remind us all the time:
42
99000
3000
Bo National Geographic to magazyn; mówią nam,
01:57
they publish pictures, not excuses.
43
102000
2000
że publikują zdjęcia, nie wykręty.
01:59
(Laughter)
44
104000
5000
(Śmiech)
02:04
And after two months of sitting there --
45
109000
2000
Po dwóch miesiącach takiego siedzenia
02:06
one day, thinking that it was all over,
46
111000
2000
pewnego dnia, myśląc, że to już koniec,
02:08
this incredible big white male came down,
47
113000
2000
pojawił się ten niesamowity, duży biały samiec,
02:10
right beside me, three feet away from me,
48
115000
2000
tuż obok mnie, niecały metr,
02:12
and he went down and grabbed a fish and went off in the forest and ate it.
49
117000
3000
złapał rybę, odszedł do lasu i ją zjadł.
02:15
And then I spent the entire day living my childhood dream
50
120000
3000
Spędziłem cały dzień przeżywając marzenie z dzieciństwa
02:18
of walking around with this bear through the forest.
51
123000
3000
o spacerowaniu z tym niedźwiedziem po lesie.
02:21
He went through this old-growth forest
52
126000
2000
Przedarł się przez pierwotny gąszcz,
02:23
and sat up beside this 400-year-old culturally modified tree and went to sleep.
53
128000
3000
usiadł obok 400-letniego drzewa i usnął.
02:26
And I actually got to sleep within three feet of him,
54
131000
3000
A ja położyłem się spać jakiś metr od niego,
02:29
just in the forest, and photograph him.
55
134000
3000
w lesie i robiłem mu zdjęcia.
02:32
So I'm very excited to be able to show you those images
56
137000
3000
Cieszę się, że mogę wam pokazać te zdjęcia
02:35
and a cross-section of my work that I've done on the polar regions.
57
140000
2000
i przekrój mojej pracy z regionów polarnych.
02:37
Please enjoy.
58
142000
2000
Miłego odbioru.
02:40
(Music)
59
145000
4000
(Muzyka)
02:44
Brandi Carlile: ♫ Have you ever wandered lonely through the woods? ♫
60
149000
6000
Brandi Carlile: ♫ Czy kiedykolwiek przemierzałeś samotnie las? ♫
02:50
♫ And everything there feels just as it should ♫
61
155000
5000
♫ I czułeś, że wszystko jest tak, jak należy. ♫
02:55
♫ You're part of the life there ♫
62
160000
2000
♫ Jesteś częścią tego życia. ♫
02:57
♫ You're part of something good ♫
63
162000
3000
♫ Częścią czegoś dobrego. ♫
03:00
♫ If you've ever wandered lonely through the woods ♫
64
165000
6000
♫ Jeśli kiedykolwiek przemierzałeś samotnie las. ♫
03:06
♫ Ooh, ooh, ooh, ooh ♫
65
171000
5000
♫ Ooo, ooo, ooo, ooo ♫
03:11
♫ If you've ever wandered lonely through the woods ♫
66
176000
5000
♫ Jeśli kiedykolwiek przemierzałeś samotnie las. ♫
03:16
♫ Have you ever stared into a starry sky? ♫
67
181000
5000
♫ Czy kiedykolwiek przyglądałeś się gwiaździstemu niebu? ♫
03:21
♫ Lying on your back, you're asking why ♫
68
186000
5000
♫ Leżąc na plecach, pytasz dlaczego, ♫
03:26
♫ What's the purpose? ♫
69
191000
2000
♫ jaki jest cel? ♫
03:28
♫ I wonder, who am I? ♫
70
193000
3000
♫ Zastanawiam się, kim jestem? ♫
03:31
♫ If you've ever stared into a starry sky ♫
71
196000
5000
♫ Jeśli kiedykolwiek przyglądałeś się gwiaździstemu niebu. ♫
03:37
♫ Ooh, ooh, ooh, ooh ♫
72
202000
6000
♫ Ooo, ooo, ooo, ooo ♫
03:43
♫ Aah, ah, aah ♫
73
208000
5000
♫ Aaa, aaa, aaa ♫
03:48
♫ Ah, oh, oh, ah, ah, oh, oh ♫
74
213000
5000
♫ Aa, oo, oo, aa, aa, oo, oo ♫
03:55
♫ Have you ever stared into a starry sky? ♫
75
220000
5000
♫ Czy kiedykolwiek przyglądałeś się gwiaździstemu niebu? ♫
04:05
♫ Have you ever been out walking in the snow? ♫
76
230000
5000
♫ Czy kiedykolwiek przechadzałeś się po śniegu? ♫
04:10
♫ Tried to get back where you were before ♫
77
235000
5000
♫ Próbowałeś wrócić do miejsc, w których byłeś wcześniej. ♫
04:15
♫ You always end up ♫
78
240000
2000
♫ Zawsze kończy się na tym, ♫
04:17
♫ Not knowing where to go ♫
79
242000
6000
♫ że nie wiesz dokąd pójść. ♫
04:23
♫ If you've ever been out walking in the snow ♫
80
248000
5000
♫ Czy kiedykolwiek przechadzałeś się po śniegu? ♫
04:28
♫ Ooh, ooh, ooh, ooh ♫
81
253000
6000
♫ Ooo, ooo, ooo, ooo ♫
04:34
♫ Aah, ah, aah, ah, aah ♫
82
259000
4000
♫ Aaa, aaa, aa, aaa ♫
04:38
♫ Ah, ah, oh, ah, ah, oh, ah ♫
83
263000
8000
♫ Aa, aa, oo, aa, aa, oo, aa ♫
04:46
♫ Oh, ah, ah, ah ♫
84
271000
3000
♫ Oo, aa, aa, aa ♫
04:49
♫ Ah, ah, oh, ah, ah, oh, oh ♫
85
274000
7000
♫ Aa, aa, oo, aa, aa, oo, oo ♫
04:57
♫ If you'd ever been out walking you would know ♫
86
282000
6000
♫ Gdybyś kiedykolwiek się przechadzał, wiedziałbyś. ♫
05:04
(Applause)
87
289000
4000
(Brawa)
05:08
Paul Nicklen: Thank you very much. The show's not over.
88
293000
3000
Paul Nicklen: Bardzo dziękuję. To nie koniec.
05:11
My clock is ticking. Okay, let's stop.
89
296000
2000
Zegar tyka. Wystarczy.
05:13
Thank you very much. I appreciate it.
90
298000
2000
Bardzo dziękuję.
05:15
We're inundated with news all the time
91
300000
3000
Ciągle docierają do nas informacje,
05:18
that the sea ice is disappearing
92
303000
2000
że lód morski się topi,
05:20
and it's at its lowest level.
93
305000
2000
a jest go mniej niż kiedykolwiek.
05:22
And in fact, scientists were originally saying
94
307000
2000
Naukowcy mówili na początku,
05:24
sea ice is going to disappear in the next hundred years, then they said 50 years.
95
309000
3000
że lód morski stopnieje w ciągu stulecia, potem, że 50 lat.
05:27
Now they're saying the sea ice in the Arctic,
96
312000
3000
Teraz mówią, że letnia połać lodu na Arktyce
05:30
the summertime extent is going to be gone in the next four to 10 years.
97
315000
3000
zniknie w ciągu następnych 4-10 lat.
05:33
And what does that mean?
98
318000
2000
Co to oznacza?
05:35
After a while of reading this in the news, it just becomes news.
99
320000
3000
Po przeczytaniu, to jedna z wielu wiadomości.
05:38
You glaze over with it.
100
323000
2000
Przyjmujemy ją z niedowierzaniem.
05:40
And what I'm trying to do with my work is put faces to this.
101
325000
2000
Ja próbuję dołączyć do tej wiadomości obrazy.
05:42
And I want people to understand and get the concept
102
327000
3000
Chcę, żeby ludzie zrozumieli, pojęli,
05:45
that, if we lose ice,
103
330000
2000
że jeśli utracimy lód,
05:47
we stand to lose an entire ecosystem.
104
332000
2000
ryzykujemy utratę całego ekosystemu.
05:49
Projections are that we could lose polar bears; they could become extinct
105
334000
3000
Niedźwiedzie polarne mogą wyginąć
05:52
in the next 50 to 100 years.
106
337000
2000
w ciągu następnych 50-100 lat.
05:54
And there's no better, sexier,
107
339000
2000
A nie ma lepszych, bardziej seksownych,
05:56
more beautiful, charismatic megafauna species
108
341000
3000
piękniejszych, bardziej charyzmatycznych gatunków megafauny,
05:59
for me to hang my campaign on.
109
344000
3000
o które mógłbym oprzeć swoją kampanię.
06:02
Polar bears are amazing hunters.
110
347000
2000
Niedźwiedzie polarne są niesamowitymi łowcami.
06:04
This was a bear I sat with for a while on the shores.
111
349000
2000
Z tym niedźwiedziem siedziałem na brzegu.
06:06
There was no ice around.
112
351000
2000
Nie było wokół lodu, ale lodowiec
06:08
But this glacier caved into the water and a seal got on it.
113
353000
2000
zwalił się w wodę i dostała się na niego foka,
06:10
And this bear swam out to that seal --
114
355000
2000
Niedźwiedź podpłynął do tej foki...
06:12
800 lb. bearded seal --
115
357000
2000
Ważącej ponad 360 kilogramów foki wąsatej...
06:14
grabbed it, swam back and ate it.
116
359000
3000
Chwycił ją, odpłynął i zjadł.
06:17
And he was so full, he was so happy and so fat eating this seal,
117
362000
3000
Był taki najedzony, szczęśliwy i gruby jak ją jadł,
06:20
that, as I approached him --
118
365000
2000
że jak do niego podszedłem bliżej...
06:22
about 20 feet away -- to get this picture,
119
367000
2000
Na około 6 metrów, żeby zrobić to zdjęcie...
06:24
his only defense was to keep eating more seal.
120
369000
2000
Jego jedyną obroną była dalsza konsumpcja foki.
06:26
And as he ate, he was so full --
121
371000
2000
Jak tak się zajadał, był tak syty,
06:28
he probably had about 200 lbs of meat in his belly --
122
373000
3000
miał w brzuchu jakieś 90 kilogramów mięsa,
06:31
and as he ate inside one side of his mouth,
123
376000
2000
i jak przeżuwał po jednej stronie
06:33
he was regurgitating out the other side of his mouth.
124
378000
3000
pokarm wymykał się z drugiej strony paszczy.
06:36
So as long as these bears have any bit of ice they will survive,
125
381000
3000
Jeśli niedźwiedzie będą miały trochę lodu, przeżyją.
06:39
but it's the ice that's disappearing.
126
384000
3000
Ale właśnie lód znika.
06:42
We're finding more and more dead bears in the Arctic.
127
387000
3000
Znajdujemy na Arktyce coraz więcej martwych niedźwiedzi.
06:45
When I worked on polar bears as a biologist 20 years ago,
128
390000
2000
Badałem niedźwiedzie jako biolog 20 lat temu.
06:47
we never found dead bears.
129
392000
2000
Nigdy nie znajdowaliśmy ich martwych.
06:49
And in the last four or five years,
130
394000
2000
A w ciągu ostatnich 4-5 lat,
06:51
we're finding dead bears popping up all over the place.
131
396000
2000
martwe niedźwiedzie są wszędzie.
06:53
We're seeing them in the Beaufort Sea,
132
398000
2000
Znajdujemy je dryfujące w Morzu Beauforta
06:55
floating in the open ocean where the ice has melted out.
133
400000
2000
na otwartym oceanie gdzie lód się stopił.
06:57
I found a couple in Norway last year. We're seeing them on the ice.
134
402000
3000
W zeszłym roku znalazłem dwa w Norwegii.
07:00
These bears are already showing signs
135
405000
2000
Te niedźwiedzie już dają oznaki
07:02
of the stress of disappearing ice.
136
407000
2000
stresu z powodu znikającego lodu,
07:05
Here's a mother and her two year-old cub
137
410000
3000
Ta matka wraz jej dwuletnim młodym,
07:08
were traveling on a ship a hundred miles offshore in the middle of nowhere,
138
413000
3000
przedostała się statkiem sto mil od brzegu, pośrodku nicości,
07:11
and they're riding on this big piece of glacier ice,
139
416000
2000
i płynie na dużym kawałku lodu lodowcowego,
07:13
which is great for them; they're safe at this point.
140
418000
2000
na którym jest bezpieczna.
07:15
They're not going to die of hypothermia.
141
420000
2000
Nie zginie z powodu wychłodzenia.
07:17
They're going to get to land.
142
422000
2000
Dostanie się na ląd.
07:19
But unfortunately, 95 percent of the glaciers in the Arctic
143
424000
2000
Niestety 95% lodowców na Arktyce
07:21
are also receding right now
144
426000
2000
też się obecnie cofa,
07:23
to the point that the ice is ending up on land
145
428000
2000
do tego stopnia, że lód ląduje na lądzie,
07:25
and not injecting any ice back into the ecosystem.
146
430000
3000
i nie powraca do ekosystemu.
07:29
These ringed seals, these are the "fatsicles" of the Arctic.
147
434000
2000
Te foki obrączkowane są "tłuścioszkami" Arktyki.
07:31
These little, fat dumplings,
148
436000
2000
Te małe, grubiutkie kluski,
07:33
150-pound bundles of blubber
149
438000
3000
fałdy tłuszczu ważące 70 kilogramów,
07:36
are the mainstay of the polar bear.
150
441000
2000
są podstawą diety niedźwiedzi.
07:38
And they're not like the harbor seals that you have here.
151
443000
3000
Nie są jak portowe foki, które tutaj widzicie.
07:41
These ringed seals also live out their entire life cycle
152
446000
3000
Foki obrączkowane w ciągu całego życia
07:44
associated and connected to sea ice.
153
449000
3000
związane są z morskim lodem.
07:47
They give birth inside the ice,
154
452000
2000
Rodzą w lodzie i żywią się
07:49
and they feed on the Arctic cod that live under the ice.
155
454000
3000
arktycznym dorszem, który żyje pod lodem.
07:52
And here's a picture of sick ice.
156
457000
2000
A to jest zdjęcie niedobrego lodu.
07:54
This is a piece of multi-year ice that's 12 years old.
157
459000
3000
Ten kawałek wieloletniego lodu ma 12 lat.
07:57
And what scientists didn't predict is that, as this ice melts,
158
462000
3000
Naukowcy nie przewidzieli, że kiedy lód się topi,
08:00
these big pockets of black water are forming
159
465000
3000
tworzą się duże strefy martwej wody,
08:03
and they're grabbing the sun's energy
160
468000
2000
które pochłaniają energię słoneczną
08:05
and accelerating the melting process.
161
470000
2000
i przyśpieszają proces topnienia.
08:07
And here we are diving in the Beaufort Sea.
162
472000
2000
A tutaj nurkujemy w Morzu Beauforta.
08:09
The visibility's 600 ft.; we're on our safety lines;
163
474000
3000
Widoczność 183 metry; jesteśmy na linach bezpieczeństwa;
08:12
the ice is moving all over the place.
164
477000
2000
wokół nas dryfuje sam lód.
08:14
I wish I could spend half an hour telling you
165
479000
2000
Gdybym miał pół godziny opowiedziałbym wam
08:16
about how we almost died on this dive.
166
481000
2000
o tym jak prawie wtedy zginęliśmy.
08:18
But what's important in this picture is that you have a piece of multi-year ice,
167
483000
3000
Ale na tym zdjęciu ważny jest ten wieloletni lód.
08:21
that big chunk of ice up in the corner.
168
486000
2000
Ta duża bryła lodu, tam w rogu.
08:23
In that one single piece of ice,
169
488000
2000
W tym jednym kawałku lodu,
08:25
you have 300 species of microorganisms.
170
490000
2000
znajduje się 300 gatunków mikroorganizmów.
08:27
And in the spring, when the sun returns to the ice,
171
492000
3000
A wiosną, kiedy powraca słońce,
08:30
it forms the phytoplankton, grows under that ice,
172
495000
2000
tworzy się, fitoplankton, rośnie pod tym lodem.
08:32
and then you get bigger sheets of seaweed,
173
497000
3000
Powstają z niego płaty wodorostów morskich,
08:35
and then you get the zoo plankton feeding on all that life.
174
500000
2000
którymi karmi się zooplankton.
08:37
So really what the ice does
175
502000
2000
Lód działa więc jak ogród.
08:39
is it acts like a garden.
176
504000
2000
Lód działa więc jak ogród.
08:41
It acts like the soil in a garden. It's an inverted garden.
177
506000
3000
Jak ziemia w ogrodzie. To jest odwrócony ogród.
08:44
Losing that ice is like losing the soil in a garden.
178
509000
2000
Utrata lodu to jak utrata ziemi w ogrodzie.
08:46
Here's me in my office.
179
511000
2000
To ja w moim biurze.
08:48
I hope you appreciate yours.
180
513000
2000
Mam nadzieję, że doceniacie swoje biuro.
08:50
This is after an hour under the ice.
181
515000
3000
Tutaj po godzinie spędzonej pod lodem
08:53
I can't feel my lips; my face is frozen;
182
518000
2000
nie czuję ust, twarz mi przemarza.
08:55
I can't feel my hands; I can't feel my feet.
183
520000
2000
Nie czuję dłoni i stóp.
08:57
And I've come up, and all I wanted to do was get out of the water.
184
522000
3000
Wypłynąłem i chciałem tylko wydostać się z wody.
09:00
After an hour in these conditions,
185
525000
2000
Po godzinie w takich warunkach,
09:02
it's so extreme that, when I go down,
186
527000
2000
jest tak ekstremalnie, że kiedy się zanurzam,
09:04
almost every dive I vomit into my regulator
187
529000
2000
zazwyczaj wymiotuję w regulator,
09:06
because my body can't deal with the stress of the cold on my head.
188
531000
3000
bo organizm nie radzi sobie ze stresem zimna.
09:09
And so I'm just so happy that the dive is over.
189
534000
2000
Cieszę się, że to zanurzenie dobiegło końca.
09:11
I get to hand my camera to my assistant,
190
536000
2000
Oddaję mojemu asystentowi aparat,
09:13
and I'm looking up at him, and I'm going, "Woo. Woo. Woo."
191
538000
3000
spoglądam na niego i „mówię” „Łu. Łu. Łu.”
09:16
Which means, "Take my camera."
192
541000
2000
co oznacza „Weź mój aparat”.
09:18
And he thinks I'm saying, "Take my picture."
193
543000
2000
On myśli, że mówię: „Zrób mi zdjęcie”.
09:20
So we had this little communication breakdown.
194
545000
3000
Pojawił się więc mały problem z komunikacją.
09:23
(Laughter)
195
548000
3000
(Śmiech)
09:26
But it's worth it.
196
551000
2000
Ale było warto.
09:28
I'm going to show you pictures of beluga whales, bowhead whales,
197
553000
2000
Zobaczycie zdjęcia białuch, wielorybów grenlandzkich,
09:30
and narwhals, and polar bears, and leopard seals today,
198
555000
3000
narwali, niedźwiedzi polarnych i lampartów morskich,
09:33
but this picture right here means more to me than any other I've ever made.
199
558000
3000
ale to zdjęcie jest dla mnie najważniejsze.
09:36
I dropped down in this ice hole, just through that hole that you just saw,
200
561000
3000
Wskoczyłem w przerębel, który właśnie widzieliście,
09:39
and I looked up under the underside of the ice,
201
564000
2000
podniosłem wzrok pod spód lodu,
09:41
and I was dizzy; I thought I had vertigo.
202
566000
2000
byłem oszołomiony, myślałem, że to zawroty głowy.
09:43
I got very nervous -- no rope, no safety line,
203
568000
2000
Byłem zdenerwowany bez sznura, ani liny bezpieczeństwa
09:45
the whole world is moving around me --
204
570000
2000
a cały świat wokół mnie wirował
09:47
and I thought, "I'm in trouble."
205
572000
2000
i pomyślałem „No to mam problem”.
09:49
But what happened is that the entire underside
206
574000
2000
Ale okazało się, że cały spód
09:51
was full of these billions of amphipods and copepods
207
576000
3000
był pokryty trzema miliardami obunogów i widłonogów
09:54
moving around and feeding on the underside of the ice,
208
579000
3000
poruszających się i żywiących się tym, co jest pod lodem,
09:57
giving birth and living out their entire life cycle.
209
582000
2000
rodzących i spędzających tam cały swój cykl życiowy.
09:59
This is the foundation of the whole food chain in the Arctic, right here.
210
584000
3000
Stanowi to podstawę łańcucha pokarmowego na Arktyce.
10:02
And when you have low productivity in this, in ice,
211
587000
3000
A jeśli wzrost w lodzie jest niewielki,
10:05
the productivity in copepods go down.
212
590000
3000
wydajność widłonogów także maleje.
10:08
This is a bowhead whale.
213
593000
2000
To jest wieloryb grenlandzki.
10:10
Supposedly, science is stating
214
595000
2000
Ponoć, tak mówi nauka,
10:12
that it could be the oldest living animal on earth right now.
215
597000
3000
to najstarsze w tej chwili żyjące zwierzę na świecie.
10:15
This very whale right here could be over 250 years old.
216
600000
3000
Wieloryb na tym zdjęciu może mieć 250 lat.
10:18
This whale could have been born
217
603000
2000
Mógł się urodzić
10:20
around the start of the Industrial Revolution.
218
605000
2000
w czasach Rewolucji Przemysłowej.
10:22
It could have survived 150 years of whaling.
219
607000
3000
Możliwe, że przeżył 150 lat wielorybnictwa.
10:25
And now its biggest threat is the disappearance of ice in the North
220
610000
3000
Teraz najgroźniejsze dla niego jest zniknięcie na Północy lodu,
10:28
because of the lives that we're leading in the South.
221
613000
3000
z powodu stylu życia, jaki prowadzimy na Południu.
10:31
Narwhals, these majestic narwhals
222
616000
2000
Narwale, te majestatyczne narwale,
10:33
with their eight-foot long ivory tusks, don't have to be here;
223
618000
3000
z 2.5 metrowymi kłami w kolorze kości słoniowej,
10:36
they could be out on the open water.
224
621000
2000
mogłyby być na otwartej wodzie.
10:38
But they're forcing themselves to come up in these tiny little ice holes
225
623000
3000
Ale zmuszają się do podpływania do tych maleńkich przerębli,
10:41
where they can breathe, catch a breath,
226
626000
2000
gdzie mogą zaczerpnąć powietrza,
10:43
because right under that ice are all the swarms of cod.
227
628000
3000
bo pod samym lodem jest pełno dorsza.
10:46
And the cod are there
228
631000
2000
A dorsze są tutaj dlatego,
10:48
because they are feeding on all the copepods and amphipods.
229
633000
3000
że karmią się obunogami i widłonogami.
10:51
Alright, my favorite part.
230
636000
3000
W porządku, moja ulubiona część.
10:54
When I'm on my deathbed,
231
639000
2000
Kiedy będę już na łożu śmierci,
10:56
I'm going to remember one story more than any other.
232
641000
2000
jedną historię zapamiętam lepiej niż inne.
10:58
Even though that spirit bear moment was powerful,
233
643000
3000
Mimo że historia z niedźwiedziem duchem była przejmująca,
11:01
I don't think I'll ever have another experience
234
646000
2000
nie sądzę, że doświadczę jeszcze tego,
11:03
like I did with these leopard seals.
235
648000
2000
co udało mi się przeżyć z lampartami morskimi.
11:05
Leopard seals, since the time of Shackleton, have had a bad reputation.
236
650000
3000
Lamparty morskie od czasu Shackletona mają złą reputację.
11:08
They've got that wryly smile on their mouth.
237
653000
2000
Mają na twarzy cierpki uśmiech,
11:10
They've got those black sinister eyes
238
655000
2000
czarne, złowrogie oczy,
11:12
and those spots on their body.
239
657000
2000
a na ciele plamy,
11:14
They look positively prehistoric and a bit scary.
240
659000
3000
wyglądają naprawdę prehistorycznie i trochę strasznie.
11:17
And tragically in [2003],
241
662000
2000
Niestety tragicznie w 2004 roku,
11:19
a scientist was taken down and drowned,
242
664000
3000
naukowiec został porwany, utopiony,
11:22
and she was being consumed by a leopard seal.
243
667000
2000
i zjedzony przez lamparta morskiego.
11:24
And people were like, "We knew they were vicious. We knew they were."
244
669000
3000
Ludzie mówili: „Wiedzieliśmy, że to bestie”.
11:27
And so people love to form their opinions.
245
672000
2000
Ludzie uwielbiają wydawać opinie.
11:29
And that's when I got a story idea:
246
674000
2000
Stąd narodził się pomysł na ten temat:
11:31
I want to go to Antarctica,
247
676000
2000
chcę pojechać na Antarktydę,
11:33
get in the water with as many leopard seals as I possibly can
248
678000
2000
wejść do wody z lampartami morskimi
11:35
and give them a fair shake --
249
680000
2000
i potraktować je uczciwie...
11:37
find out if they really are these vicious animals, or if they're misunderstood.
250
682000
3000
Przekonać się, czy są bezwzględne czy niezrozumiane.
11:40
So this is that story.
251
685000
2000
O tym właśnie jest ta historia.
11:42
Oh, and they also happen to eat happy feet.
252
687000
3000
Tak też się składa, że jedzą pingwiny.
11:45
(Laughter)
253
690000
3000
(Śmiech)
11:48
As a species, as humans, we like to say penguins are really cute,
254
693000
3000
My mówimy, że pingwiny, jako gatunek, są urocze
11:51
therefore, leopard seals eat them, so leopard seals are ugly and bad.
255
696000
3000
a ponieważ lamparty morskie się nimi żywią, są brzydkie i złe.
11:54
It doesn't work that way.
256
699000
2000
Nie tak to działa.
11:56
The penguin doesn't know it's cute,
257
701000
2000
Pingwin nie wie, że jest słodki.
11:58
and the leopard seal doesn't know it's kind of big and monstrous.
258
703000
2000
A lampart morski nie wie, że jest ogromny i straszny.
12:00
This is just the food chain unfolding.
259
705000
3000
Na tym polega łańcuch pokarmowy.
12:03
They're also big.
260
708000
2000
Są też duże.
12:05
They're not these little harbor seals.
261
710000
2000
Nie tak jak małe foczki pospolite.
12:07
They are 12 ft. long, a thousand pounds.
262
712000
2000
Mają ponad 3.5 metra i ważą 450 kilogramów.
12:09
And they're also curiously aggressive.
263
714000
3000
Są też dziwnie agresywne.
12:12
You get 12 tourists packed into a Zodiac,
264
717000
3000
12 turystów zapakowanych w ponton Zodiac,
12:15
floating in these icy waters,
265
720000
2000
dryfuje po lodowatych wodach,
12:17
and a leopard seal comes up and bites the pontoon.
266
722000
2000
lampart morski podpływa i gryzie ponton.
12:19
The boat starts to sink, they race back to the ship
267
724000
3000
Łódka zaczyna tonąć, turyści wracają na statek i do domów
12:22
and get to go home and tell the stories of how they got attacked.
268
727000
2000
gdzie opowiadają o tym, jak zostali zaatakowani.
12:24
All the leopard seal was doing --
269
729000
2000
A lampart morski jedynie
12:26
it's just biting a balloon.
270
731000
2000
pogryzł balon.
12:28
It just sees this big balloon in the ocean -- it doesn't have hands --
271
733000
2000
Widzi na oceanie duży balon, nie ma rąk,
12:30
it's going to take a little bite, the boat pops, and off they go.
272
735000
3000
postanawia ugryźć kawałek, balon pęka i koniec.
12:33
(Laughter)
273
738000
2000
(Śmiech)
12:35
So after five days of crossing the Drake Passage --
274
740000
3000
Pięć dni po przekroczeniu Cieśniny Drake'a
12:38
isn't that beautiful.
275
743000
3000
nie jest tak pięknie.
12:41
After five days of crossing the Drake Passage,
276
746000
3000
Pięć dni po przekroczeniu Cieśniny Drake’a
12:44
we have finally arrived at Antarctica.
277
749000
2000
nareszcie dotarliśmy na Antarktydę.
12:46
I'm with my Swedish assistant and guide.
278
751000
2000
Towarzyszy mi szwedzki asystent i przewodnik.
12:48
His name is Goran Ehlme from Sweden -- Goran.
279
753000
4000
Nazywa się Goran Ehlme ze Szwecji – Goran.
12:52
And he has a lot of experience with leopard seals. I have never seen one.
280
757000
3000
Ma doświadczenie z lampartami morskimi. Ja nie.
12:55
So we come around the cove in our little Zodiac boat,
281
760000
3000
Podpływamy do zatoczki w nadmuchiwanym pontonie,
12:58
and there's this monstrous leopard seal.
282
763000
2000
a tam ogromny lampart morski.
13:00
And even in his voice, he goes, "That's a bloody big seal, ya."
283
765000
2000
On komentuje: „A to cholernie duża foka”.
13:02
(Laughter)
284
767000
2000
(Śmiech)
13:04
And this seal is taking this penguin by the head,
285
769000
3000
Foka ta bierze za głowę pingwina
13:07
and it's flipping it back and forth.
286
772000
2000
i rzuca nim wte i wewte.
13:09
And what it's trying to do is turn that penguin inside-out,
287
774000
2000
Próbuje wywrócić go na drugą stronę,
13:11
so it can eat the meat off the bones,
288
776000
3000
żeby mogła zjeść mięso z kości,
13:14
and then it goes off and gets another one.
289
779000
2000
a potem łapie kolejnego.
13:16
And so this leopard seal grabbed another penguin,
290
781000
2000
Następnie chwyta kolejnego pingwina,
13:18
came under the boat, the Zodiac,
291
783000
2000
podpłynął do łódki, do pontonu Zodiac
13:20
starting hitting the hull of the boat.
292
785000
2000
i zaczął uderzać w jej kadłub.
13:22
And we're trying to not fall in the water.
293
787000
2000
Próbowaliśmy nie wpaść do wody.
13:24
And we sit down, and that's when Goran said to me,
294
789000
3000
Siadamy i Goran mówi do mnie:
13:27
"This is a good seal, ya.
295
792000
2000
"To jest dobra foka.
13:29
It's time for you to get in the water."
296
794000
2000
Czas abyś wskoczył do wody”.
13:31
(Laughter)
297
796000
3000
(Śmiech)
13:34
And I looked at Goran, and I said to him, "Forget that."
298
799000
3000
Spojrzałem na Gorana i powiedziałem, że może o tym zapomnieć.
13:37
But I think I probably used a different word starting with the letter F.
299
802000
4000
Ale użyłem chyba innego słowa, na „k”.
13:41
But he was right.
300
806000
2000
Ale miał rację.
13:43
He scolded me out, and said, "This is why we're here.
301
808000
2000
Zrugał mnie i powiedział: „Po to tu jesteśmy.
13:45
And you purposed this stupid story to National Geographic.
302
810000
2000
Zaproponowałeś tę głupią historię National Geographic.
13:47
And now you've got to deliver.
303
812000
2000
Musisz się wywiązać z obietnicy.
13:49
And you can't publish excuses."
304
814000
2000
Nie możesz opublikować wykrętów”.
13:51
So I had such dry mouth --
305
816000
2000
Miałem sucho w ustach...
13:53
probably not as bad as now --
306
818000
2000
Może nie aż tak jak teraz...
13:55
but I had such, such dry mouth.
307
820000
4000
Ale miałem tak sucho w ustach.
13:59
And my legs were just trembling. I couldn't feel my legs.
308
824000
3000
A moje nogi drżały. Nie czułem ich.
14:02
I put my flippers on. I could barely part my lips.
309
827000
2000
Założyłem płetwy. Nie mogłem rozchylić ust.
14:04
I put my snorkel in my mouth,
310
829000
2000
Włożyłem do ust rurkę
14:06
and I rolled over the side of the Zodiac into the water.
311
831000
3000
i stoczyłem się z Zodiaca w wodę.
14:09
And this was the first thing she did.
312
834000
2000
Najpierw foka szybko podpłynęła
14:11
She came racing up to me, engulfed my whole camera --
313
836000
3000
pochłonęła mój aparat...
14:14
and her teeth are up here and down here --
314
839000
3000
Jej zęby były odtąd dotąd...
14:17
but Goran, before I had gotten in the water, had given me amazing advice.
315
842000
3000
Zanim wskoczyłem Goran dał mi niesamowitą radę:
14:20
He said, "If you get scared, you close your eyes, ya, and she'll go away."
316
845000
4000
„Jeśli się przestraszysz, zamknij oczy i odpłynie”.
14:24
(Laughter)
317
849000
3000
(Śmiech)
14:27
So that's all I had to work with at that point.
318
852000
2000
Miałem tylko tę radę.
14:29
But I just started to shoot these pictures.
319
854000
2000
Ale dopiero zacząłem robić zdjęcia.
14:31
So she did this threat display for a few minutes,
320
856000
2000
Przez kilka minut robiła pokaz zagrożenia,
14:33
and then the most amazing thing happened -- she totally relaxed.
321
858000
3000
a później, co niesamowite, całkiem odpuściła.
14:36
She went off, she got a penguin.
322
861000
2000
Odpłynęła, złapała pingwina.
14:38
She stopped about 10 feet away from me,
323
863000
2000
Zatrzymała się 3 metry ode mnie z tym pingwinem
14:40
and she sat there with this penguin, the penguin's flapping, and she let's it go.
324
865000
3000
pingwin wymachuje, a ona go puszcza wolno.
14:43
The penguin swims toward me, takes off.
325
868000
3000
Pingwin płynie w moim kierunku i odpływa.
14:46
She grabs another one. She does this over and over.
326
871000
2000
Foka łapie kolejne pingwiny i robi to samo.
14:48
And it dawned on me that she's trying to feed me a penguin.
327
873000
2000
Pojąłem, że próbuje mnie nakarmić.
14:50
Why else would she release these penguins at me?
328
875000
4000
Bo czemu uwalniałaby te pingwiny w moim kierunku?
14:54
And after she did this four or five times,
329
879000
3000
Po 4-5 próbach,
14:57
she swam by me with this dejected look on her face.
330
882000
3000
przepłynęła obok mnie ze zniechęconym wyrazem twarzy.
15:00
You don't want to be too anthropomorphic, but I swear that she looked at me
331
885000
3000
Nie chcę być zbyt antropomorficzny, ale pewnie myślała sobie:
15:03
like, "This useless predator's going to starve in my ocean."
332
888000
2000
"Ten beznadziejny drapieżnik umrze z głodu w moim oceanie". (Śmiech)
15:05
(Laughter)
333
890000
5000
"Ten beznadziejny drapieżnik umrze z głodu w moim oceanie". (Śmiech)
15:10
So realizing I couldn't catch swimming penguins,
334
895000
2000
Zrozumiała, że nie umiałem złapać pływających pingwinów,
15:12
she'd get these other penguins and bring them slowly towards me,
335
897000
2000
złapała inne pingwiny i powoli mi je przyniosła,
15:14
bobbing like this, and she'd let them go.
336
899000
2000
podskakując w ten sposób i wtedy je uwalniała.
15:16
This didn't work.
337
901000
2000
Nic z tego.
15:18
I was laughing so hard and so emotional
338
903000
2000
Śmiałem się tak bardzo i tak emocjonalnie,
15:20
that my mask was flooding, because I was crying underwater,
339
905000
2000
że moja maska zalała się od środka,
15:22
just because it was so amazing.
340
907000
2000
bo płakałem pod wodą, niesamowite.
15:24
And so that didn't work.
341
909000
2000
A więc to nie zadziałało.
15:26
So then she'd get another penguin and try this ballet-like sexy display
342
911000
2000
Chwyciła kolejnego pingwina i zrobiła baletowy, seksowny pokaz,
15:28
sliding down this iceberg like this. (Laughter)
343
913000
3000
zjeżdżając po tej górze lodowej, w ten sposób.
15:31
And she would sort of bring them over to me and offer it to me.
344
916000
2000
Przynosiła mi je i oferowała.
15:33
This went on for four days.
345
918000
2000
Trwało to cztery dni.
15:35
This just didn't happen a couple of times.
346
920000
2000
Robiła tak wiele razy.
15:37
And then so she realized I couldn't catch live ones,
347
922000
2000
Zrozumiała też, że nie umiałem łapać żywych pingwinów,
15:39
so she brought me dead penguins.
348
924000
2000
więc przyniosła mi martwe.
15:41
(Laughter)
349
926000
3000
(Śmiech)
15:44
Now I've got four or five penguins floating around my head,
350
929000
4000
Pięć czy sześć martwych pingwinów dryfuje wokół mnie,
15:48
and I'm just sitting there shooting away.
351
933000
3000
a ja w tej wodzie robię zdjęcia.
15:52
And she would often stop and have this dejected look on her face
352
937000
2000
Przystawała z zawiedzionym wyrazem twarzy,
15:54
like, "Are you for real?"
353
939000
2000
jakby mówiła: „Ale z ciebie kretyn!”
15:56
Because she can't believe I can't eat this penguin.
354
941000
2000
Nie mogła uwierzyć, że nie umiem zjeść pingwina.
15:58
Because in her world, you're either breeding or you're eating --
355
943000
2000
Bo w jej świecie, albo rodzisz, albo jesz,
16:00
and I'm not breeding, so ...
356
945000
2000
a ja oczywiście nie rodziłem.
16:02
(Laughter)
357
947000
2000
(Śmiech)
16:04
And then that wasn't enough; she started to flip penguins onto my head.
358
949000
3000
To nie wszystko – zaczęła rzucać mi na głowę pingwiny.
16:07
She was trying to force-feed me. She's pushing me around.
359
952000
2000
Próbowała nakarmić mnie na siłę. Popychała mnie dokoła.
16:09
She's trying to force-feed my camera,
360
954000
2000
Próbowała na siłę nakarmić mój aparat,
16:11
which is every photographer's dream.
361
956000
3000
co jest marzeniem każdego fotografa.
16:14
And she would get frustrated; she'd blow bubbles in my face.
362
959000
3000
Denerwowała się, dęła mi w twarz pęcherzyki.
16:17
She would, I think, let me know that I was going to starve.
363
962000
2000
Pokazywała, że umrę z głodu.
16:19
But yet she didn't stop.
364
964000
2000
Ale nie przestawała karmić mnie pingwinami.
16:21
She would not stop trying to feed me penguins.
365
966000
2000
Ale nie przestawała karmić mnie pingwinami.
16:23
And on the last day with this female
366
968000
2000
A ostatniego dnia razem
16:25
where I thought I had pushed her too far,
367
970000
2000
pomyślałem, że posunąłem się za daleko,
16:27
I got nervous because she came up to me,
368
972000
3000
przestraszyłem się, bo podpłynęła do mnie,
16:30
she rolled over on her back,
369
975000
2000
przeturlała się na plecy
16:32
and she did this deep, guttural jackhammer sound, this gokgokgokgok.
370
977000
3000
i wydała gardłowy dźwięk, jak wiertarka udarowa, gokgokgokgok.
16:35
And I thought, she's about to bite.
371
980000
2000
Myślałem, że zaraz mnie ugryzie.
16:37
She's about to let me know she's too frustrated with me.
372
982000
3000
Da mi znać, że irytuje ją moje zachowanie.
16:40
What had happened was another seal had snuck in behind me,
373
985000
3000
Okazało się, że inna foka podkradła się do mnie od tyłu
16:43
and she did that to threat display.
374
988000
2000
i moja foka zrobiła pokaz zagrożenia.
16:45
She chased that big seal away, went and got its penguin
375
990000
2000
Odstraszyła wielką fokę, złapała jej pingwina
16:47
and brought it to me.
376
992000
2000
i mi go przyniosła.
16:49
(Laughter)
377
994000
3000
(Śmiech)
16:52
That wasn't the only seal I got in the water with.
378
997000
2000
To nie była jedyna foka, z którą byłem w wodzie.
16:54
I got in the water with 30 other leopard seals,
379
999000
3000
Było ze mną około 30 innych lampartów morskich
16:57
and I never once had a scary encounter.
380
1002000
3000
i ani razu nie byłem przerażony.
17:00
They are the most remarkable animals I've ever worked with,
381
1005000
2000
To najbardziej niezwykłe zwierzęta z jakimi pracowałem,
17:02
and the same with polar bears.
382
1007000
2000
tak samo jak niedźwiedzie polarne.
17:04
And just like the polar bears,
383
1009000
2000
I tak jak one
17:06
these animals depend on an icy environment.
384
1011000
3000
zwierzęta te są zależne od środowiska lodu.
17:11
I get emotional. Sorry.
385
1016000
3000
To dla mnie bardzo emocjonalne. Przepraszam.
17:14
It's a story that lives deep in my heart,
386
1019000
3000
To historia z głębi mojego serca i jestem dumny
17:17
and I'm proud to share this with you.
387
1022000
2000
z tego, że mogłem się z wami nią podzielić.
17:19
And I'm so passionate about it.
388
1024000
2000
Jest to moja pasja.
17:21
Anybody want to come with me to Antarctica or the Arctic, I'll take you; let's go.
389
1026000
3000
Chce ktoś pojechać ze mną na Antarktydę lub Arktykę?
17:24
We've got to get the story out now. Thank you very much.
390
1029000
2000
Musimy nagłośnić tę historię. Dziękuję bardzo.
17:26
(Applause)
391
1031000
2000
(Brawa)
17:28
Thank you.
392
1033000
2000
Dziękuję.
17:30
(Applause)
393
1035000
4000
(Brawa)
17:34
Thank you.
394
1039000
2000
Dziękuję.
17:36
(Applause)
395
1041000
6000
(Brawa)
17:42
Thank you. Thanks very much.
396
1047000
2000
Dziękuję. Wielkie dzięki.
17:44
(Applause)
397
1049000
2000
(Brawa)
17:46
Thank you.
398
1051000
2000
Dziękuję.
17:48
(Applause)
399
1053000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Paul Nicklen - Polar photographerPaul Nicklen photographs the creatures of the Arctic and Antarctic, generating global awareness about wildlife in these isolated and endangered environments.
Why you should listen
Paul Nicklen grew up one of only a few non-Inuit in an Inuit settlement on Baffin Island, Nunavut, Canada -- a childhood that taught him the patience, stamina and respect for nature required for his beat in the frigid climes of Earth’s polar regions. Best known for his vivid and intimate wildlife photos for National Geographic, Nicklen started out a biologist in the Northwest Territories, gathering data on such species as lynx, grizzlies, and polar bears. Today he bridges the gap between scientific research and the public, showing how fragile and fast-changing habitats are profoundly affecting wildlife.
During the course of his workday Nicklen regularly comes face-to-face with fantastic creatures: narwhals, Arctic foxes, elephant seals, and more. His most amazing experience? An underwater encounter with a leopard seal who for four days tried to feed him penguins through the "mouth" of his lens.
Paul Nicklen | Speaker | TED.com