ABOUT THE SPEAKER
Hadyn Parry - Biotechnology entrepreneur
Biotech entrepreneur Hadyn Parry leads a science start-up that develops GM insects to fight dengue fever.

Why you should listen

"We have reached a moment of truth," says biotech entrepreneur Hadyn Parry. He believes it's a pivotal time for the science industry and it's the moment for the public to wake up and rethink its position on GM technologies and trials. Parry, who is the CEO of Oxitec, a biotech company devoted to innovative insect control, believes the debate over GM crops and animals has become too political, and people are not stopping to evaluate the technologies' true promises and efficacies. In his eyes, GM can be used responsibly for important goals, like the control of extremely harmful diseases like dengue fever.

More profile about the speaker
Hadyn Parry | Speaker | TED.com
TEDSalon London Fall 2012

Hadyn Parry: Re-engineering mosquitos to fight disease

Hadyn Parry: Genetyczna modyfikacja komarów zwalcza choroby

Filmed:
1,019,989 views

Każdego roku na świecie rejestruje się 200-300 milionów zachorowań na malarię i 50-100 milionów na gorączkę denga. Dlaczego więc nie znaleźliśmy jeszcze skutecznej metody zabijania komarów? Hadyn Parry przedstawia fascynujące rozwiązanie: dzięki genetycznej modyfikacji samce komarów stają się bezpłodne, a wypuszczone na wolność zmniejszają liczbę owadów przenoszących choroby.
- Biotechnology entrepreneur
Biotech entrepreneur Hadyn Parry leads a science start-up that develops GM insects to fight dengue fever. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
So I'd like to startpoczątek by focusingskupienie on
0
658
2736
Skupmy się na początek
00:19
the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość dangerousniebezpieczny animalzwierzę.
1
3394
2536
na najgroźniejszym zwierzęciu świata.
00:21
Now, when you talk about dangerousniebezpieczny animalszwierzęta,
2
5930
2160
Mówiąc o groźnych zwierzętach,
00:23
mostwiększość people mightmoc think of lionsosobliwości miasta or tigersTygrysy or sharksrekiny.
3
8090
3047
wyobrażamy sobie lwa, tygrysa lub rekina.
00:27
But of coursekurs the mostwiększość dangerousniebezpieczny animalzwierzę
4
11137
1677
Ale najgroźniejszym zwierzęciem jest komar.
00:28
is the mosquitokomar.
5
12814
1863
Ale najgroźniejszym zwierzęciem jest komar.
00:30
The mosquitokomar has killedzabity more humansludzie
6
14677
2159
Zabił więcej osób
00:32
than any other creaturekreatura in humanczłowiek historyhistoria.
7
16836
2989
niż jakiekolwiek inne zwierzę.
00:35
In factfakt, probablyprawdopodobnie addingdodawanie them all togetherRazem,
8
19825
1990
Prawdopodobnie więcej
00:37
the mosquitokomar has killedzabity more humansludzie.
9
21815
2186
niż wszystkie inne zwierzęta razem wzięte.
00:39
And the mosquitokomar has killedzabity more humansludzie than warswojny
10
24001
2659
I więcej niż kiedykolwiek zginęło
na skutek wojen i zarazy.
00:42
and plagueplaga.
11
26660
1699
I więcej niż kiedykolwiek zginęło
na skutek wojen i zarazy.
00:44
And you would think, would you not,
12
28359
2573
Wydawałoby się,
00:46
that with all our sciencenauka, with all our advanceszaliczki in societyspołeczeństwo,
13
30932
3947
że przy całym postępie
naukowym i społecznym,
00:50
with better townsmiasta, better civilizationscywilizacje, better sanitationurządzenia sanitarne,
14
34879
4896
mając lepsze miasta, cywilizacje,
warunki sanitarne, dobrobyt,
00:55
wealthbogactwo, that we would get better at controllingkontrolowanie mosquitoskomary,
15
39791
3200
nauczymy się kontrolować komary
00:58
and hencestąd reducezmniejszyć this diseasechoroba.
16
42991
2693
i tym samym ograniczmy chorobę.
01:01
And that's not really the casewalizka.
17
45684
3342
Jednak tak nie jest.
01:04
If it was the casewalizka, we wouldn'tnie have
18
49026
2120
Gdyby tak było, nie mielibyśmy
01:07
betweenpomiędzy 200 and 300 millionmilion casesprzypadki of malariamalaria everykażdy yearrok,
19
51146
4587
od 200 do 300 milionów
przypadków malarii rocznie
01:11
and we wouldn'tnie have
20
55733
1725
ani 1,5 miliona zgonów
01:13
a millionmilion and a halfpół deathsśmierci from malariamalaria,
21
57458
3942
na skutek tej choroby.
01:17
and we wouldn'tnie have a diseasechoroba
22
61400
2700
Nie mielibyśmy też choroby
01:20
that was relativelystosunkowo unknownnieznany 50 yearslat agotemu
23
64100
2536
słabo znanej jeszcze 50 lat temu,
01:22
now suddenlynagle turnedobrócony into
24
66636
2832
która obecnie zagraża nam najbardziej
01:25
the largestNajwiększa mosquito-borneprzenoszone przez komary viruswirus threatzagrożenie that we have,
25
69468
3232
ze wszystkich wirusów
przenoszonych przez komary,
01:28
and that's callednazywa denguedenga fevergorączka.
26
72700
2693
a zwie się denga.
01:31
So 50 yearslat agotemu, prettyładny much no one had heardsłyszał of it,
27
75393
2731
50 lat temu mało kto o niej słyszał,
01:34
no one certainlyna pewno in the EuropeanEuropejski environmentśrodowisko.
28
78124
2992
na pewno nikt w Europie.
01:37
But denguedenga fevergorączka now, accordingwedług to the WorldŚwiat HealthZdrowie OrganizationOrganizacja,
29
81116
3633
Według Światowej Organizacji Zdrowia,
01:40
infectsinfekuje betweenpomiędzy 50 and 100 millionmilion people everykażdy yearrok,
30
84749
3487
obecnie dengą zaraża się
od 50 do 100 milionów ludzi rocznie,
01:44
so that's equivalentrównowartość to the wholecały of the populationpopulacja
31
88236
2336
czyli tyle, ile wynosi
populacja Wielkiej Brytanii.
01:46
of the U.K. beingistota infectedzarażony everykażdy yearrok.
32
90572
2928
czyli tyle, ile wynosi
populacja Wielkiej Brytanii.
01:49
Other estimatesszacunki put that numbernumer at roughlyw przybliżeniu doublepodwójnie
33
93500
3112
Inne dane szacują, że liczba zarażeń
01:52
that numbernumer of infectionsinfekcje.
34
96612
3958
jest dwukrotnie wyższa.
01:56
And denguedenga fevergorączka has growndorosły in speedprędkość quitecałkiem phenomenallyfenomenalnie.
35
100570
4435
Denga rozprzestrzeniła się
w nadzwyczajnym tempie.
02:00
In the last 50 yearslat, the incidencezakres of denguedenga
36
105005
3050
W ciągu 50 lat
częstotliwość jej występowania
02:03
has growndorosły thirtyfoldthirtyfold.
37
108055
2218
wzrosła trzydziestokrotnie.
02:06
Now let me tell you a little bitkawałek about what denguedenga fevergorączka is,
38
110273
2503
Wyjaśnię, czym jest denga,
02:08
for those who don't know.
39
112776
1588
dla tych, którzy nie wiedzą.
02:10
Now let's assumezałożyć you go on holidaywakacje.
40
114364
2209
Załóżmy, że jedziecie na wakacje.
02:12
Let's assumezałożyć you go to the CaribbeanKaraiby,
41
116573
1762
Niech to będą Karaiby
02:14
or you mightmoc go to MexicoMeksyk. You mightmoc go to LatinŁaciński AmericaAmeryka,
42
118335
2393
albo Meksyk, Ameryka Łacińska,
02:16
AsiaAsia, AfricaAfryka, anywheregdziekolwiek in SaudiArabii Saudyjskiej ArabiaArabia.
43
120728
3959
Azja, Afryka czy Arabia Saudyjska.
02:20
You mightmoc go to IndiaIndie, the FarZnacznie EastWschód.
44
124687
1723
Być może Indie lub Daleki Wschód.
02:22
It doesn't really mattermateria. It's the samepodobnie mosquitokomar,
45
126410
2613
Nie ma znaczenia.
To ten sam komar
02:24
and it's the samepodobnie diseasechoroba. You're at riskryzyko.
46
129023
2912
i zagraża wam ta sama choroba.
02:27
And let's assumezałożyć you're bittenugryziony by a mosquitokomar
47
131935
2676
Załóżmy, że ugryzł was komar,
02:30
that's carryingNiosąc that viruswirus.
48
134611
1561
który jest nosicielem wirusa.
02:32
Well, you could developrozwijać flu-likegrypa podobny symptomsobjawy.
49
136172
2995
Możecie mieć objawy przypominające grypę.
02:35
They could be quitecałkiem mildłagodny.
50
139167
1778
Mogą być one łagodne.
02:36
You could developrozwijać nauseanudności, headachebół głowy,
51
140945
2101
Możecie mieć mdłości, ból głowy,
02:38
your musclesmięśnie could feel like they're contractingkontraktowanie,
52
143046
2439
skurcze mięśni
02:41
and you could actuallytak właściwie feel like your boneskości are breakingłamanie.
53
145485
4086
lub czuć się, jakby łamano wam kości.
02:45
And that's the nicknamepseudonim givendany to this diseasechoroba.
54
149571
2224
Z tego powodu dengę zaczęto nazywać
02:47
It's callednazywa breakbonełamiącej fevergorączka,
55
151795
1593
gorączką łamiącą kości,
02:49
because that's how you can feel.
56
153388
2344
bo tak w istocie czują się chorzy.
02:51
Now the odddziwny thing is, is that oncepewnego razu you've been bittenugryziony
57
155732
2937
Co dziwne, po ugryzieniu przez komara
02:54
by this mosquitokomar, and you've had this diseasechoroba,
58
158669
2262
i przebyciu choroby,
02:56
your bodyciało developsrozwija się antibodiesprzeciwciał,
59
160931
2622
nasze ciało wytwarza antyciała,
02:59
so if you're bittenugryziony again with that strainodcedzić,
60
163553
4414
zapobiegające ponownemu zarażeniu się
03:03
it doesn't affectoddziaływać you.
61
167967
1716
tym samym typem wirusa.
03:05
But it's not one viruswirus, it's fourcztery,
62
169683
2920
Jednak istnieje nie jeden, a 4 typy dengi,
03:08
and the samepodobnie protectionochrona that givesdaje you the antibodiesprzeciwciał
63
172603
2976
a te same antyciała, które chronią nas
03:11
and protectschroni you from the samepodobnie viruswirus that you had before
64
175579
3312
przed złapaniem wirusa tego samego typu,
03:14
actuallytak właściwie makesczyni you much more susceptiblepodatny to the other threetrzy.
65
178891
3066
zwiększają naszą podatność
na pozostałe trzy.
03:17
So the nextNastępny time you get denguedenga fevergorączka,
66
181957
2735
Jeśli złapiecie dengę drugi raz,
tym razem inny typ,
03:20
if it's a differentróżne strainodcedzić, you're more susceptiblepodatny,
67
184692
2640
jesteście bardziej podatni,
03:23
you're likelyprawdopodobne to get worsegorzej symptomsobjawy,
68
187332
2631
prawdopodobnie objawy będą poważniejsze,
03:25
and you're more likelyprawdopodobne to get the more severesilny formsformularze,
69
189963
2601
i forma choroby cięższa,
03:28
hemorrhagickrwotoczny fevergorączka or shockzaszokować syndromezespół.
70
192564
3262
jak gorączka krwotoczna
lub zespół wstrząsowy.
03:31
So you don't want denguedenga oncepewnego razu,
71
195826
1419
Nie chcecie więc zachorować raz,
03:33
and you certainlyna pewno don't want it again.
72
197245
2741
a już na pewno nie dwa razy.
03:35
So why is it spreadingrozpościerający się so fastszybki?
73
199986
3283
Dlaczego choroba
tak szybko się rozprzestrzenia?
03:39
And the answerodpowiedź is this thing.
74
203269
2096
Oto odpowiedź.
03:41
This is AedesAedes aegyptiaegypti.
75
205365
1774
Jest nią Aedes aegypti.
03:43
Now this is a mosquitokomar that cameoprawa ołowiana witrażu, like its nameNazwa suggestswskazuje,
76
207139
3210
To komar, który pochodzi z Afryki Północnej
03:46
out of NorthPółnoc AfricaAfryka, and it's spreadrozpiętość roundokrągły the worldświat.
77
210349
3442
i rozprzestrzenił się na całym świecie.
03:49
Now, in factfakt, a singlepojedynczy mosquitokomar will only travelpodróżować
78
213791
3128
Pojedynczy osobnik pokona
03:52
about 200 yardsstocznie in its entireCały life. They don't travelpodróżować very fardaleko.
79
216919
3729
zaledwie 180 metrów w ciągu życia.
Nie podróżują daleko.
03:56
What they're very good at doing is hitchhikingautostop,
80
220648
2385
Są jednak świetne
w podróżowaniu autostopem,
03:58
particularlyszczególnie the eggsjaja.
81
223033
1410
zwłaszcza ich jaja.
04:00
They will laykłaść theirich eggsjaja in clearjasny waterwoda, any poolbasen, any puddleKałuża,
82
224443
4697
Złożą jaja w każdym zbiorniku wody,
w basenie, kałuży,
04:05
any birdbathbirdbath, any flowerkwiat potgarnek,
83
229140
1950
poidle dla ptaków, donicy z kwiatami;
04:06
anywheregdziekolwiek there's clearjasny waterwoda, they'lloni to zrobią laykłaść theirich eggsjaja,
84
231090
2740
gdziekolwiek jest woda, tam złożą jaja,
04:09
and if that clearjasny waterwoda is nearBlisko freightFracht, it's nearBlisko a portPort,
85
233830
3622
a jeśli stanie się to
w pobliżu statku, portu,
04:13
if it's anywheregdziekolwiek nearBlisko transporttransport,
86
237452
2649
czy innego środka transportu,
04:16
those eggsjaja will then get transportedtransportowane around the worldświat.
87
240101
3184
wtedy jaja zostaną przewiezione
na drugi koniec świata.
04:19
And that's what's happenedstało się. MankindLudzkości has transportedtransportowane
88
243285
2423
Tak własnie się stało.
04:21
these eggsjaja all the way around the worldświat,
89
245708
2006
Ludzie rozwieźli te jaja dookoła świata,
04:23
and these insectsowady have infestedporażenia over 100 countrieskraje,
90
247714
3698
owady zaatakowały ponad 100 krajów,
04:27
and there's now 2.5 billionmiliard people livingżycie in countrieskraje
91
251412
2698
i obecnie 2,5 miliarda ludzi
mieszka w państwach,
04:30
where this mosquitokomar residesznajduje się.
92
254110
2992
które są ich siedliskiem.
04:33
To give you just a couplepara of examplesprzykłady
93
257102
1584
Podam kilka przykładów na to,
04:34
how fastszybki this has happenedstało się,
94
258686
2516
z jaką szybkością to nastapiło.
04:37
in the mid-'Środek-'70s, BrazilBrazylia declaredzdeklarowany, "We have no AedesAedes aegyptiaegypti,"
95
261202
5516
W połowie lat 70. Brazylia ogłosiła,
że nie ma Aedes aegypti,
04:42
and currentlyobecnie they spendwydać about a billionmiliard dollarsdolarów now
96
266718
2350
a obecnie wydają miliard dolarów rocznie,
04:44
a yearrok tryingpróbować to get ridpozbyć się of it, tryingpróbować to controlkontrola it,
97
269068
2800
aby się ich pozbyć,
starać się je kontrolować,
04:47
just one speciesgatunki of mosquitokomar.
98
271868
5101
a to zaledwie jeden gatunek komara.
04:52
Two daysdni agotemu, or yesterdaywczoraj, I can't rememberZapamiętaj whichktóry,
99
276969
3543
Wczoraj lub przedwczoraj
Agencja Reutera ogłosiła,
04:56
I saw a ReutersReuters reportraport that said
100
280512
1964
że Madera zarejestrowała
pierwsze 52 przypadki dengi
04:58
MadeiraMadera had had theirich first casesprzypadki of denguedenga,
101
282476
2634
że Madera zarejestrowała
pierwsze 52 przypadki dengi
05:01
about 52 casesprzypadki, with about 400 probableprawdopodobne casesprzypadki.
102
285110
3820
oraz 400 prawdopodobnych zarażeń.
05:04
That's two daysdni agotemu.
103
288930
1814
To było zaledwie dwa dni temu.
05:06
InterestinglyCo ciekawe, MadeiraMadera first got the insectowad in 2005,
104
290744
5181
Co interesujące,
owad dostał się na Maderę w 2005 r.,
05:11
and here we are, a fewkilka yearslat laterpóźniej,
105
295925
2057
a już parę lat później mamy do czynienia
05:13
first casesprzypadki of denguedenga.
106
297982
1327
z pierwszymi zachorowaniami.
05:15
So the one thing you'llTy będziesz find is that where the mosquitokomar goesidzie,
107
299309
3359
Gdzie przywędruje komar,
05:18
denguedenga will followśledzić.
108
302668
2314
tam zacznie się denga.
05:20
OnceRaz you've got the mosquitokomar in your areapowierzchnia,
109
304982
2191
Jeśli komar na danym obszarze
05:23
anyonektokolwiek comingprzyjście into that areapowierzchnia with denguedenga,
110
307173
2369
ugryzie chorego na dengę
05:25
mosquitokomar will bitegryźć them, mosquitokomar will bitegryźć somewheregdzieś elsejeszcze,
111
309542
2943
po czym ugryzie inną osobę
05:28
somewheregdzieś elsejeszcze, somewheregdzieś elsejeszcze,
112
312485
964
i tak dalej,
05:29
and you'llTy będziesz get an epidemicepidemia.
113
313449
4115
wtedy zacznie się epidemia.
05:33
So we mustmusi be good at killingzabicie mosquitoskomary.
114
317564
1908
Musimy więc zabijać komary skutecznie.
05:35
I mean, that can't be very difficulttrudny.
115
319472
1897
To nie może być tak trudne.
05:37
Well, there's two principlezasada wayssposoby.
116
321369
2820
Istnieją dwie metody.
05:40
The first way is that you use larvicidesśrodki larwobójcze.
117
324189
3372
Pierwsza polega na użyciu insektycydów.
05:43
You use chemicalschemikalia. You put them into waterwoda where they breedrasa.
118
327561
2812
Rozpuszcza się je w wodzie,
gdzie komary składają jaja.
05:46
Now in an urbanmiejski environmentśrodowisko, that's extraordinarilyniezwykle difficulttrudny.
119
330373
2800
Jednak w miastach
jest to wyjątkowo trudne.
05:49
You've got to get your chemicalchemiczny into everykażdy puddleKałuża,
120
333173
2185
Środki muszą znaleźć się w każdej kałuży,
05:51
everykażdy birdbathbirdbath, everykażdy treedrzewo trunkbagażnik samochodowy.
121
335358
2248
poidle dla ptaków, na każdym pniu drzewa.
05:53
It's just not practicalpraktyczny.
122
337606
3042
To po prostu niepraktyczne.
05:56
The seconddruga way you can do it
123
340648
1516
Drugi sposób
05:58
is actuallytak właściwie tryingpróbować to killzabić the insectsowady as they flylatać around.
124
342164
3314
to zabijanie owadów latających.
06:01
This is a pictureobrazek of foggingmgły.
125
345478
2226
To zdjęcie przedstawia trucie dymem.
06:03
Here what someonektoś is doing
126
347704
2445
Ktoś miesza środki chemiczne
06:06
is mixingmieszanie up chemicalchemiczny in a smokepalić
127
350149
2914
tworzące dym,
06:08
and basicallygruntownie spreadingrozpościerający się that throughprzez the environmentśrodowisko.
128
353063
3014
który potem rozpyla się w okolicy.
06:11
You could do the samepodobnie with a spaceprzestrzeń sprayrozpylać.
129
356077
2960
To samo można zrobić zwykłym aerozolem.
06:14
This is really unpleasantnieprzyjemny stuffrzeczy,
130
359037
1568
To naprawdę nieprzyjemne środki,
06:16
and if it was any good, we wouldn'tnie have this massivemasywny increasezwiększać
131
360605
2402
a gdyby były skuteczne,
nie byłoby tak gwałtownego wzrostu
06:18
in mosquitoskomary and we wouldn'tnie have this massivemasywny increasezwiększać in denguedenga fevergorączka.
132
363007
4656
liczby komarów ani przypadków dengi.
06:23
So it's not very effectiveefektywny, but it's probablyprawdopodobnie
133
367663
2089
Nie są szczególnie efektywne,
06:25
the bestNajlepiej thing we'vemamy got at the momentza chwilę.
134
369752
2895
ale na razie są naszą najlepszą bronią.
06:28
HavingPosiadanie said that, actuallytak właściwie, your bestNajlepiej formformularz of protectionochrona
135
372647
2152
Najlepszą ochroną przed komarami
06:30
and my bestNajlepiej formformularz of protectionochrona is a long-sleevedługie rękawy shirtkoszula
136
374799
2385
jest koszula z długimi rękawami
06:33
and a little bitkawałek of DEETDEET to go with it.
137
377184
3424
i środek odstraszający owady.
06:36
So let's startpoczątek again. Let's designprojekt a productprodukt,
138
380608
3689
Zacznijmy więc jeszcze raz.
Stwórzmy produkt,
06:40
right from the wordsłowo go, and decidedecydować się what we want.
139
384297
3276
który będzie spełniał nasze potrzeby.
06:43
Well we clearlywyraźnie need something that is effectiveefektywny
140
387573
2595
Potrzebujemy czegoś skutecznego
06:46
at reducingredukcja the mosquitokomar populationpopulacja.
141
390168
2308
w zmniejszaniu populacji komarów.
06:48
There's no pointpunkt in just killingzabicie the odddziwny mosquitokomar here and there.
142
392476
2432
Na nic zda się zabicie kilku tu i ówdzie.
06:50
We want something that getsdostaje that populationpopulacja right the way down
143
394908
3092
Potrzebujemy czegoś,
co rozbije od razu całą populację,
06:53
so it can't get the diseasechoroba transmissiontransmisja.
144
398000
3016
aby malaria się nie przenosiła.
06:56
ClearlyWyraźnie the productprodukt you've got has got to be safebezpieczny to humansludzie.
145
401016
3304
Produkt ten musi być bezpieczny dla ludzi.
07:00
We are going to use it in and around humansludzie.
146
404320
2176
Będziemy go stosowali w ich otoczeniu,
07:02
It has to be safebezpieczny.
147
406496
1563
więc musi być bezpieczny.
07:03
We don't want to have a lastingtrwające impactwpływ on the environmentśrodowisko.
148
408059
2230
Nie chcemy, aby szkodził środowisku.
07:06
We don't want to do anything that you can't undoCofnij.
149
410289
3234
Nie chcemy,
aby jego efekty były nieodwracalne.
07:09
Maybe a better productprodukt comespochodzi alongwzdłuż in 20, 30 yearslat.
150
413523
5093
Może za 20-30 lat znajdzie się coś lepszego.
07:14
Fine. We don't want a lastingtrwające environmentalśrodowiskowy impactwpływ.
151
418616
2874
Ale do tego czasu
nie chcemy niszczyć środowiska.
07:17
We want something that's relativelystosunkowo cheaptani, or cost-effectiveopłacalne,
152
421490
3272
Chcemy produktu
względnie taniego i opłacalnego,
07:20
because there's an awfulstraszny lot of countrieskraje involvedzaangażowany,
153
424762
1953
ponieważ w grę wchodzi wiele krajów:
07:22
and some of them are emergingwyłaniający się marketsrynki,
154
426715
2006
część z nich dopiero tworzy swoje rynki,
07:24
some of them emergingwyłaniający się countrieskraje, low-incomeniski przychód.
155
428721
3562
część niedawno powstała
i ma niskie przychody.
07:28
And finallywreszcie, you want something that's species-specificcharakterystyczne dla danego gatunku.
156
432283
2375
Potrzebujemy też czegoś
dostosowanego do tego gatunku.
07:30
You want to get ridpozbyć się of this mosquitokomar that spreadsspready denguedenga,
157
434658
2788
Chcemy pozbyć się
komarów roznoszących dengę,
07:33
but you don't really want to get all the other insectsowady.
158
437446
2988
ale nie innych owadów.
07:36
Some are quitecałkiem beneficialkorzystne. Some are importantważny to your ecosystemekosystem.
159
440434
3216
Niektóre z nich są pożyteczne,
inne ważne dla naszego ekosystemu.
07:39
This one'sswoje not. It's invadednajechał you.
160
443650
1838
Jednak te są najeźdźcami.
07:41
But you don't want to get all of the insectsowady.
161
445488
2682
Nie chcemy pozbywać się
wszystkich owadów,
07:44
You just want to get this one.
162
448170
1659
chcemy tylko dorwać tego.
07:45
And mostwiększość of the time, you'llTy będziesz find this insectowad
163
449829
2859
Przez większość czasu komar
07:48
liveszyje in and around your home,
164
452688
1435
będzie żył w naszych domach i koło nich,
07:50
so this -- whatevercokolwiek we do has got to get to that insectowad.
165
454123
3924
i trzeba to wziąć pod uwagę
myśląc o naszym produkcie.
07:53
It's got to get into people'sludzie housesdomy, into the bedroomssypialnie,
166
458047
2383
Musi się dostać do domów,
07:56
into the kitchenskuchnie.
167
460430
1794
do sypialni i kuchni.
07:58
Now there are two featurescechy of mosquitokomar biologybiologia
168
462224
3645
Dwie cechy w biologii komara
08:01
that really help us in this projectprojekt,
169
465869
1900
mogą nam pomóc w tym projekcie.
08:03
and that is, firstlypo pierwsze, malesmężczyźni don't bitegryźć.
170
467769
3872
Po pierwsze, tylko samice kąsają.
08:07
It's only the femalePłeć żeńska mosquitokomar that will actuallytak właściwie bitegryźć you.
171
471641
3109
Samce nigdy tego nie robią.
08:10
The malemęski can't bitegryźć you, won'tprzyzwyczajenie bitegryźć you,
172
474750
2401
Samce nie potrafią kąsać,
08:13
doesn't have the mouthusta partsCzęści to bitegryźć you.
173
477151
2303
nie mają niezbędnych do tego kłujek.
08:15
It's just the femalePłeć żeńska.
174
479454
1659
Posiadają je tylko samice.
08:17
And the seconddruga is a phenomenonzjawisko
175
481113
1973
Po drugie, wszystkie samce
08:18
that malesmężczyźni are very, very good at findingodkrycie femaleskobiety.
176
483086
4216
są niezwykle dobre w lokalizacji samic.
08:23
If there's a malemęski mosquitokomar that you releasewydanie,
177
487302
2648
Jeżeli wypuścisz samca
08:25
and if there's a femalePłeć żeńska around, that malemęski will find the femalePłeć żeńska.
178
489950
4843
w pobliżu samicy,
on wkrótce ją znajdzie.
08:30
So basicallygruntownie, we'vemamy used those two factorsczynniki.
179
494793
3818
Wykorzystaliśmy więc te dwa czynniki.
08:34
So here'soto jest a typicaltypowy situationsytuacja,
180
498611
1668
W typowej sytuacji
08:36
malemęski meetsspełnia femalePłeć żeńska, lots of offspringpotomstwo.
181
500279
2568
samiec spotyka samicę i mają potomstwo.
08:38
A singlepojedynczy femalePłeć żeńska will laykłaść about
182
502847
1729
Samica jest w stanie złożyć
08:40
up to 100 eggsjaja at a time,
183
504576
1795
nawet 100 jaj za jednym razem,
08:42
up to about 500 in her lifetimeżycie.
184
506371
2484
a 500 w ciągu całego życia.
08:44
Now if that malemęski is carryingNiosąc a genegen
185
508855
3021
Jeśli jednak samiec jest nosicielem genu
08:47
whichktóry causesprzyczyny the deathśmierć of the offspringpotomstwo,
186
511876
2618
powodującego śmierć potomstwa,
08:50
then the offspringpotomstwo don't surviveprzetrwać,
187
514494
2681
wtedy młode nie przetrwają,
08:53
and insteadzamiast of havingmający 500 mosquitoskomary runningbieganie around,
188
517175
3431
a zamiast 500 nowych komarów
08:56
you have noneŻaden.
189
520606
2621
nie będziemy mieli żadnego.
08:59
And if you can put more, I'll call them sterilejałowy,
190
523227
3119
Nazwijmy te samce sterylnymi:
09:02
that the offspringpotomstwo will actuallytak właściwie dieumierać at differentróżne stagesgradacja,
191
526346
2873
choć bedą one miały potomstwo,
które jednak zginie po jakimś czasie.
09:05
but I'll call them sterilejałowy for now.
192
529219
1589
choć bedą one miały potomstwo,
które jednak zginie po jakimś czasie.
09:06
If you put more sterilejałowy malesmężczyźni out into the environmentśrodowisko,
193
530808
3556
Im więcej sterylnych samców w środowisku,
09:10
then the femaleskobiety are more likelyprawdopodobne to find a sterilejałowy malemęski
194
534364
3288
tym większe prawdopodobieństwo,
że samica wybierze sterylnego
09:13
than a fertilepłodny one, and you will bringprzynieść that populationpopulacja down.
195
537652
5839
a nie płodnego partnera,
co zmniejszy populację komarów.
09:19
So the malesmężczyźni will go out, they'lloni to zrobią look for femaleskobiety,
196
543491
2395
Samce będą poszukiwały samic,
09:21
they'lloni to zrobią mateMate. If they mateMate successfullyz powodzeniem, then no offspringpotomstwo.
197
545886
3824
a gdy już je znajdą,
nie będą miały szans na potomstwo.
09:25
If they don't find a femalePłeć żeńska, then they'lloni to zrobią dieumierać anywaytak czy inaczej.
198
549710
3003
Jeśli nie znajdą samicy, to też umrą.
09:28
They only liverelacja na żywo a fewkilka daysdni.
199
552713
3734
Samce żyją zaledwie kilka dni.
09:32
And that's exactlydokładnie where we are.
200
556447
2234
I na tym etapie teraz jesteśmy.
09:34
So this is technologytechnologia that was developedrozwinięty
201
558681
1630
Technologię tę opracowano
09:36
in OxfordOxford UniversityUniwersytet a fewkilka yearslat agotemu.
202
560311
2552
parę lat temu na Uniwersytecie Oksfordzkim.
09:38
The companyfirma itselfsamo, OxitecOxitec, we'vemamy been workingpracujący
203
562863
2421
Nasza firma, Oxitec, pracowała nad nią
09:41
for the last 10 yearslat, very much on a sortsortować of similarpodobny
204
565284
2549
przez 10 lat w sposób podobny do tego,
09:43
developmentrozwój pathwayścieżka that you'dty byś get with a pharmaceuticalfarmaceutyczny companyfirma.
205
567833
3442
w jaki pracuje się w firmie farmaceutycznej.
09:47
So about 10 yearslat of internalwewnętrzny evaluationoceny, testingtestowanie,
206
571275
4110
Po 10 latach wewnętrznych testów
09:51
to get this to a statestan where we think it's actuallytak właściwie readygotowy.
207
575385
3392
uważamy, że jesteśmy gotowi.
09:54
And then we'vemamy goneodszedł out into the bigduży outdoorsna dworze,
208
578777
2487
Rozpoczęliśmy testy
w prawdziwym środowisku,
09:57
always with locallokalny communityspołeczność consentzgoda,
209
581264
1601
zawsze za zgodą społeczności lokalnej,
09:58
always with the necessaryniezbędny permitszezwolenia.
210
582865
2185
i uzyskaniu wymaganych pozwoleń.
10:00
So we'vemamy doneGotowe fieldpole trialspróby now in the CaymanCayman IslandsWyspy,
211
585050
3063
Przeprowadziliśmy
badania terenowe na Kajmanach
10:04
a smallmały one in MalaysiaMalezja,
212
588113
1546
i w Malezji,
10:05
and two more now in BrazilBrazylia.
213
589659
4335
a także dwa w Brazylii.
10:09
And what's the resultwynik?
214
593994
1733
Z jakimi wynikami?
10:11
Well, the resultwynik has been very good.
215
595727
3308
Jak dotąd wyniki były bardzo dobre.
10:14
In about fourcztery monthsmiesiące of releasewydanie,
216
599035
2824
W cztery miesiące od rozpoczęcia testów
10:17
we'vemamy broughtprzyniósł that populationpopulacja of mosquitoskomary
217
601859
2296
udało się zmniejszyć populację komarów.
10:20
— in mostwiększość casesprzypadki we're dealingpostępowanie with villageswioski here
218
604155
2543
Najczęściej mieliśmy do czynienia
10:22
of about 2,000, 3,000 people, that sortsortować of sizerozmiar,
219
606698
3272
z wioskami po 2-3 tysiące mieszkańców,
10:25
startingstartowy smallmały
220
609970
1438
dośc niewielkimi.
10:27
we'vemamy takenwzięty that mosquitokomar populationpopulacja down
221
611408
2191
Udało nam się zmniejszyć liczbę komarów
10:29
by about 85 percentprocent in about fourcztery monthsmiesiące.
222
613599
3224
o około 85% w przeciągu 4 miesięcy.
10:32
And in factfakt, the numbersliczby after that get,
223
616823
1999
Te, które zostały, trudno policzyć,
10:34
those get very difficulttrudny to countliczyć, because there just aren'tnie są any left.
224
618822
3740
bo jest ich tak niewiele.
10:38
So that's been what we'vemamy seenwidziany in CaymanCayman,
225
622562
1656
To zaobserwowaliśmy na Kajmanach,
10:40
it's been what we'vemamy seenwidziany in BrazilBrazylia
226
624218
3262
a także podczas badań w Brazylii.
10:43
in those trialspróby.
227
627480
1986
a także podczas badań w Brazylii.
10:45
And now what we're doing is we're going throughprzez a processproces
228
629466
2312
Teraz próbujemy rozszerzyć doświadczenia
10:47
to scaleskala up to a townmiasto of about 50,000,
229
631778
2833
na miasto z około 50 tys. mieszkańców,
10:50
so we can see this work at bigduży scaleskala.
230
634611
2373
aby zobaczyć to w większej skali.
10:52
And we'vemamy got a productionprodukcja unitjednostka in OxfordOxford,
231
636984
2787
Mamy jednostkę produkcyjną
10:55
or just southpołudnie of OxfordOxford, where we actuallytak właściwie produceprodukować these mosquitoskomary.
232
639771
3491
na południe od Oksfordu,
gdzie tworzymy komary.
10:59
We can produceprodukować them,
233
643262
1204
Możemy je tworzyć,
11:00
in a spaceprzestrzeń a bitkawałek more than this redczerwony carpetwykładzina podłogowa,
234
644466
2156
na przestrzeni trochę większej
niż ten czerwony dywan,
11:02
I can produceprodukować about 20 millionmilion a weektydzień.
235
646622
2524
w liczbie około 20 milionów tygodniowo.
11:05
We can transporttransport them around the worldświat.
236
649146
2166
Możemy je transportować dookoła świata.
11:07
It's not very expensivedrogi, because it's a coffeeKawa cupPuchar --
237
651312
3022
Nie jest to drogie, gdyż pojemnik
11:10
something the sizerozmiar of a coffeeKawa cupPuchar
238
654334
1289
wielkości zaledwie filiżanki do kawy
11:11
will holdutrzymać about threetrzy millionmilion eggsjaja.
239
655623
3327
pomieści trzy miliony jaj.
11:14
So freightFracht costskoszty aren'tnie są our biggestnajwiększy problemproblem. (LaughterŚmiech)
240
658950
3818
Koszty transportu
nie stanowią więc problemu. (śmiech)
11:18
So we'vemamy got that. You could call it a mosquitokomar factoryfabryka.
241
662768
3304
Istnieje więc fabryka komarów.
11:21
And for BrazilBrazylia, where we'vemamy been doing some trialspróby,
242
666072
3096
W Brazylii, gdzie przeprowadzaliśmy część badań,
11:25
the BrazilianBrazylijski governmentrząd themselvessami have now builtwybudowany
243
669168
1888
rząd sam wybudował taką fabrykę,
11:26
theirich ownwłasny mosquitokomar factoryfabryka, fardaleko biggerwiększy than oursnasz,
244
671056
2432
sporo większą od naszej,
11:29
and we'lldobrze use that for scalingułuskowienie up in BrazilBrazylia.
245
673488
5475
którą wykorzystamy
do większych badań w Brazylii.
11:34
There you are. We'veMamy sentwysłane mosquitokomar eggsjaja.
246
678963
2373
Wysłaliśmy tam już jaja.
11:37
We'veMamy separatedrozdzielony the malesmężczyźni from the femaleskobiety.
247
681336
2632
Oddzieliliśmy samce od samic.
11:39
The malesmężczyźni have been put in little potsgarnki
248
683968
3650
Samce włożono do małych pojemników,
11:43
and the truckciężarówka is going down the roadDroga
249
687618
2084
które potem zabrano do samochodów
11:45
and they are releasingzwolnienie malesmężczyźni as they go.
250
689702
2964
i wypuszczano z nich komary
podczas jazdy.
11:48
It's actuallytak właściwie a little bitkawałek more preciseprecyzyjny than that.
251
692666
1650
Jest to trochę bardziej precyzyjne.
11:50
You want to releasewydanie them so that
252
694316
1481
Musimy je wypuszczać w sposób
11:51
you get good coveragepokrycie of your areapowierzchnia.
253
695797
2081
zapewniający pełne pokrycie terenu.
11:53
So you take a GoogleGoogle MapMapę, you dividepodzielić it up,
254
697878
2791
Teren na mapie dzieli się na części,
11:56
work out how fardaleko they can flylatać,
255
700669
1884
oblicza, na jaką odległość
komary latają
11:58
and make sure you're releasingzwolnienie suchtaki that you get
256
702553
1975
i upewnić się, że wypuszczamy tak,
12:00
coveragepokrycie of the areapowierzchnia, and then you go back,
257
704528
2898
aby pokryć cały teren.
12:03
and withinw ciągu a very shortkrótki spaceprzestrzeń of time,
258
707426
1774
W bardzo krótkim czasie
12:05
you're bringingprzynoszący that populationpopulacja right the way down.
259
709200
3576
populacja komarów zmniejsza się znacząco.
12:08
We'veMamy alsorównież doneGotowe this in agriculturerolnictwo.
260
712776
2432
Zrobiliśmy tak także w rolnictwie.
12:11
We'veMamy got severalkilka differentróżne speciesgatunki of agriculturerolnictwo comingprzyjście alongwzdłuż,
261
715208
4072
Pracowaliśmy nad kilkoma gatunkami
szkodliwymi w rolnictwie
12:15
and I'm hopingmieć nadzieję that soonwkrótce
262
719280
1908
i mam nadzieję, że wkrótce
12:17
we'lldobrze be ablezdolny to get some fundingfinansowanie togetherRazem so we can get back
263
721188
2796
uda się zebrać fundusze,
12:19
and startpoczątek looking at malariamalaria.
264
723984
3082
aby znów zająć się malarią.
12:22
So that's where we standstoisko at the momentza chwilę,
265
727066
2049
Na tym etapie jesteśmy obecnie.
12:25
and I've just got a fewkilka finalfinał thoughtsmyśli,
266
729115
2529
Mam parę uwag na koniec.
12:27
whichktóry is that this is anotherinne way in whichktóry biologybiologia
267
731644
3444
To jest nowy sposób, w jaki biologia
12:30
is now comingprzyjście in to supplementdodatek chemistrychemia
268
735088
3989
zaczyna uzupełniać chemię
12:34
in some of our societalspołeczne advanceszaliczki in this areapowierzchnia,
269
739077
3743
w dziedzinie postępu społecznego.
12:38
and these biologicalbiologiczny approachesawanse are comingprzyjście in
270
742820
2288
To biologiczne podejście
12:41
in very differentróżne formsformularze,
271
745108
2401
przybiera wiele różnych form;
12:43
and when you think about geneticgenetyczny engineeringInżynieria,
272
747509
2322
pomyślcie o inżynierii genetycznej,
12:45
we'vemamy now got enzymesenzymy for industrialprzemysłowy processingprzetwarzanie,
273
749831
3006
o enzymach używanych w przemyśle,
12:48
enzymesenzymy, geneticallygenetycznie engineeredzaprojektowane enzymesenzymy in foodjedzenie.
274
752837
2934
modyfikowanych genetycznie
enzymach w żywności.
12:51
We have G.M. cropsuprawy, we have pharmaceuticalsfarmaceutyki,
275
755771
2802
Mamy rośliny transgeniczne,
12:54
we have newNowy vaccinesszczepionki,
276
758573
1316
leki, nowe szczepionki
12:55
all usingza pomocą roughlyw przybliżeniu the samepodobnie technologytechnologia, but with very differentróżne outcomeswyniki.
277
759889
4084
wykorzystujące tę samą technologię,
choć z innym rezultatem.
12:59
And I'm in favorprzysługa, actuallytak właściwie. Of coursekurs I am.
278
763973
3513
Jestem jej zwolennikiem, to oczywiste.
13:03
I'm in favorprzysługa of particularlyszczególnie where the olderstarsze technologiestechnologie
279
767486
2896
Szczególnie w przypadkach,
gdy starsza technologia
13:06
don't work well or have becomestają się unacceptablegorszący.
280
770382
3072
nie sprawdza się
lub nie jest akceptowalna.
13:09
And althoughmimo że the techniquestechniki are similarpodobny,
281
773454
3357
Pomimo podobnej techniki,
13:12
the outcomeswyniki are very, very differentróżne,
282
776811
1541
rezultaty są całkowicie odmienne.
13:14
and if you take our approachpodejście, for exampleprzykład,
283
778352
1514
Jeśli nasze działania porównać
13:15
and you compareporównać it to, say, G.M. cropsuprawy,
284
779866
2425
z roślinami transgenicznymi,
13:18
bothobie techniquestechniki are tryingpróbować to produceprodukować a massivemasywny benefitzasiłek.
285
782291
4292
to obie technologie
próbują uzyskać pozytywny efekt.
13:22
BothZarówno have a sidebok benefitzasiłek,
286
786583
2143
Obie mają dodatkowy plus,
13:24
whichktóry is that we reducezmniejszyć pesticidepestycydów use tremendouslyniesamowicie.
287
788726
3709
czyli ogromne ograniczenie
w stosowaniu pestycydów.
13:28
But whereasnatomiast a G.M. cropprzyciąć is tryingpróbować to protectochraniać the plantroślina,
288
792435
3961
Jednak zadaniem upraw transgenicznych
13:32
for exampleprzykład, and give it an advantageZaletą,
289
796396
2744
jest ochrona rośliny i dawanie jej przewagi,
13:35
what we're actuallytak właściwie doing is takingnabierający the mosquitokomar
290
799140
3095
a to co my robimy, jest działaniem
13:38
and givingdający it the biggestnajwiększy disadvantageWadą it can possiblymożliwie have,
291
802235
4089
na niekorzyść komara,
13:42
renderingwykonanie it unableniezdolny to reproducerozmnażać się effectivelyfaktycznie.
292
806324
2984
uniemożliwiającym mu
skuteczne rozmnażanie się.
13:45
So for the mosquitokomar, it's a deadnie żyje endkoniec.
293
809308
3600
Dla komara jest to ślepy zaułek.
13:48
Thank you very much. (ApplauseAplauz)
294
812908
3807
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Translated by Natalia Szewczyk
Reviewed by Marta Bromke

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Hadyn Parry - Biotechnology entrepreneur
Biotech entrepreneur Hadyn Parry leads a science start-up that develops GM insects to fight dengue fever.

Why you should listen

"We have reached a moment of truth," says biotech entrepreneur Hadyn Parry. He believes it's a pivotal time for the science industry and it's the moment for the public to wake up and rethink its position on GM technologies and trials. Parry, who is the CEO of Oxitec, a biotech company devoted to innovative insect control, believes the debate over GM crops and animals has become too political, and people are not stopping to evaluate the technologies' true promises and efficacies. In his eyes, GM can be used responsibly for important goals, like the control of extremely harmful diseases like dengue fever.

More profile about the speaker
Hadyn Parry | Speaker | TED.com